________________
Regd. No. MH. By/South 54 Licence No.: 37 ,
- 0
- '
]
T
I ‘પ્રબુદ્ધ જૈન નું નવસંસ્કરણ
વર્ષ ૪૫: અંક : ૬ .
પ્રબુદ્ધ જીવન
: - I
II , IT IS
મુંબઈ ૧ ઓગસ્ટ ૧૯૮૧ શનિવાર
ના . , મુંબઈ, જૈન યુવક, સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર વાર્ષિક લવાજમ રૂા. ૧૫ : પરદેશ માટે શિલિંગ,૪૫ પર દમન ર ' " * : 13: છૂટક નકલ રૂા. ૭૫ - તંત્રીઃ ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ સહતંત્રી રમણલાલ. ચી. શાહ કે.
અને ધર્માન્તર : . . . . . ' . ...", '' ' ત ચીમનલાલ ચકુભાઇ , 3: *, * * * * * * * * * *
સ્વમાન જોઈએ તેને બદલે અસમાનતા અને ભેદભાવના મૂળ : ** તામિલનાડુના બે ગામમાં હરિજને સામૂહિક ધર્મપરિ- નાખ્યાં અને તે ઊંઈ જતાં ગયાં. ગુણકર્મથી બ્રાહ્માણ થવાય, પણ વર્તન કરી, મુસલમાન થયા એ ગંભીર બનાવે છે અને હિન્દુ સમાજને બ્રાહ્મણને જ ભય લાગે કે તેમના સંતાનમાં એવા ગુણકર્મ નહિ ચેતવણી છે. '
હોય તે તે શુદ્ર લેખાશે એટલે તેમાંથી બચવા, ગુણકર્મ આધારિત * સાચા હૃદયપૂર્વકનું ધર્માતર થાય એવા કિસ્સા વીરલ હોય છે. વર્ણવ્યવસ્થા હતી તેને જન્મગત બનાવી. ગુણ અને કર્મથી ચાંડાળ તે સામે કોઈ વાંધા કે વિરોધ પણ ન હોય. દરેક વ્યકિતને પોતાને હોય તે પણ બ્રાહ્મણને પેટે જન્મ્યો હોય તે બ્રાહ્મણ જ કહેવાય. ચાને , થિગ્ય લાગે તે ધર્મ સ્વીકારવાનો અધિકાર છે, પણ એવું ધર્માન્તર તેનું ચાભિમાન લે તેવી જ રીતે, ગુણકર્મથી બ્રાહ્મણ હોય પણ કહે
એવી વ્યકિત કરી શકે કે જેનામાં તીવ્ર ધર્મજાગ્રતિ હોય, ઊંડું વાતી. શુદ્ર જાતિમાં જન્મ થયો હોય તે શુદ્ર જ રહે. પરિણામે વિચારમંથન હાય, પિતાના જમગત ધર્મને પૂરો અભ્યાસ અને સમાજમાં અસમાનતા વધતી જ ગઈ અને સમાજના કરોડો માણસની અનુભવ હોય, તેનાથી તેના આત્માને સંતોષ ન હોય, અંતરની પશુ કરતાં પણ બદતર સ્થિતિ કરી. બ્રાહ્મણેમાં એ બુદ્ધિ હતી વ્યથા હોય અને સાચા ધર્મની શોધમાં હોય. વળી જે ધર્મ અંગીકાર કે પિતાને જે કરાવવું હોય તેને ધર્મનું સ્વરૂપ આપી દે એટલે અજ્ઞાને કરવો હોય તેને પૂરો અભ્યાસ હોય, તે ધર્મમાં તેના આત્માને જનસમાજ તેને ધર્મ માની સ્વીકારી લે. સમાજની સાંસ્કૃતિક આગેસાચી શાંતિ મળશે એવાં તત્ત્વ છે તેવી ખાતરી હોય ત્યારે ધર્માન્તર વાની બ્રાહ્મણની હતી એટલે ધર્મને નામે કેટલાય નાચારને ધર્મનું થાય. મૂળમાં, મોટા ભાગના માણસોમાં ધર્મ જાગ્રતિને જ અભાવે સ્વરૂપ આપ્યું.
" , , , ! : * ', હોય છે. પરંપરાગત ધર્મ ગતાનુગતિક અનુસરે છે અને સંતોષ
ભગવાન બુદ્ધ અને ભગવાન મહાવીરે આ પરિસ્થિતિને સખત માને છે. ' '
વિરોધ કર્યો. જન્મગત વર્ણવ્યવસ્થાને સદંતર વિરોધ કર્યો. - તામિલનાડુના હરિજનેએ ધર્મપરિવર્તન કર્યું તે સાચા દદયનું
સમાજમાં ફરી માનવતા અને સમાનતાને પાયે લાવવા ભગીરથ અને ધર્મજાગૃતિનું પરિણામ છે તેમ કહેવાય તેવું નથી. તેનાં કારણે
પુરુષાર્થ કર્યો પણ બ્રાહ્મણે સામે સફળતા ન મળી. શંકરાચાર્યે બુદ્ધ સામાજિક અને આર્થિક છે. સાચી ધર્મશ્રાદ્ધાની શોધમાં હોય એવી વ્યકિત
ધર્મને ભારતમાંથી દેશવટે આંખે. જેમાં સમાધાન કર્યું ધર્મથી મરણાને પણ પોતાને ધર્મ ન છોડે. કોઈ લાલચ, ભય કે ભૌતિક
જૈન રહ્યા. સામાજિક દષ્ટિએ અને કાયદાથી હિદુ વર્ણવ્યવસ્થા લાભ સાચા ધર્માન્તરનું કારણ ન જ હોય. ખરી રીતે જોઈએ તે કોઈ
અને જાતિપાતિ અને જ્ઞાતિ સ્વીકારી, સામાજિક વ્યવહારમાં બ્રાહ્માણાં. ધર્મ એવો નથી કે જેનાં મૂળ તો અને પાયાના સિદ્ધાંને સાચી
વર્ચસ્વ સ્વીકારે. સાધકને આત્માની શાન્તિ ન આપે. સર્વધર્મસમભાવને આજ પાયે છે. ઈશ્વરને પામવાના જુદા જુદા માર્ગો છે, પણ સાથે ધર્મ સૌને
ગાંધીજીએ હિન્દુ ધર્મને અને હિન્દુ સમાજને વિચાર કરવો
શરૂ કર્યો ત્યારથી અસ્પૃશ્યતાને મહાપા૫ અને કહાંક માન્યું. આફ્રિકામાં મુકિતસ્થાને પહોંચાડે છે. ધર્મને નામે ચાલતા પાખંડ અને અનાચારો ધર્મ પ્રત્યે અભાવના કારણો છે.
હતા ત્યારે ખ્રિસ્તી મીશનરીઓની માનવસેવાની પ્રવૃત્તિથી આકર્ષાયા
અને તેમને ખ્રિસ્તી ધર્મમાં ખેંચવા મીશનરીઓએ પ્રયત્ન કર્યો. હિન્દુ ધર્મમાં અસ્પૃશ્યતા તેનું મેટામાં મોટું કલંક છે. સદીઓથી સદ્ ભાગ્યે ગાંધીજીએ શ્રીમદ રાજચંદ્રની સલાહ લીધી. શ્રીમદ્ આ અનાચાર કરોડો માણસે પ્રત્યે સેવ્યું છે અને માનવતા ગુમાવી માર્ગદર્શનથી, ગાંધીજીને ખાતરી થઈ કે હિન્દુ ધર્મમાં અનેક અનિષ્ટ બેઠા છીએ. આ બધું ધર્મને નામે કર્યું છે તે વધારે ઘાતક પાપ છે, હોવા છતાં, તેના પાયામાં સત્ય અને અહિંસા છે અને તેમની હિન્દુ સમાજના પતનનું એક કારણ છે. અનેક સંતપુર એ આ આધ્યાત્મિક જીજ્ઞાસાને પરિતૃપ્તિ થાય એ આ ધર્મનો પાયો છે. અન્યાય સામે પિકાર કર્યો છે, પણ તેની જડ એટલી ઊંડી છે કે તેથી પોતાની જાતને સનાતની હિન્દુ-સાચા સનાતેની કહેવામાં ગૌરવ સંતો પણ તેને હઠાવી શકયા નહિ. વર્ણવ્યવસ્થા ગુણકર્મ આધારિત લેતા. ૧૯૧૧માં ભારત પાછા ફર્યા ત્યારથી અસ્પૃશ્યતાનાબૂદી માટે હતી. ચાર વર્ષે જન્મગત ન હતા. માણસ ગુણથી અને કર્મથી, ભગીરથ પુરુષાર્થ આદર્યો અને કહેવાતા સનાતનીઓની ખફગી બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય, વૈશ્ય કે શુદ્ર થાય છે. હિન્દુ સમાજમાં બ્રાહ્મણોએ વહોરી. રાઉન્ડ ટેબલ કોન્ફરન્સ પછી, મેકડોનલ્ડ એવોર્ડ આવ્યું તેમાં જ્ઞાન અને ત્યાગની ભાવના પેદા કરી તે સાથે અહંકાર અને અભિ- હરિજનોને હિન્દુઓથી અલગ કરવા પ્રયત્ન થયા ત્યારે પિતાના માન પણ લંવ્યા. ઊંચનીચની ભાવનાને પોષણ આપ્યું. સમાજને પ્રાણ અર્પણ કરવા તૈયાર થયા. સદ ભાગે છે. આંબેડકર માન્યાં પાયે સમાનતા હોવો જોઈએ. માણસનું માણસ તરીકે ગૌરવ અને અને મેકડોનલ્ડ એવોર્ડ રદ થશે. સદીઓમાં મેટા સંત પુરું પણ