________________
૬૨
બક જીવન
તા. ૧-૮૮૦ ખાસ રજા લઈને આવ્યા હતા. આર્થિક ગુનેગારને પણ અહીં હાથ- . પણ આ બધું ખરીદે તેના ઉપર પણ આર્થિક ગુના વિરોધી ખાતાની કડી પહેરાવવામાં આવે છે. તેને ૧૫ વર્ષની સખત મજૂરીની " નજર તે હોય છે. તેની પત્ની માટે રુવાંટીવાળ કટ ખરીદે તે :* કેદની સજા થઈ. સાત વર્ષ પછી જેલમાં જ તે મરી ગયે. આવી પણ ખબર પડી જાય એટલે આ ગુપ્ત લખપતિએ પૈસા વાપરતા ; સખત સજા બધા જાણે છે. છતાં ખાનગીમાં ધંધા તે ચાલે જ છે. નથી, પણ છ પાગ્યા જ કરે છે. મેસ્કો જેવા શહેરમાં તે સારી રીતે જ
ઈશાક બાશ નામના બીજા એક માણસે ઝીપર અને સેફ્ટી ખાઈ - પી ને રહી શકે છે. બીજે પ્રગટ થઈ જાય છે. એમાં પીનની ફેકટરીમાં પોતાનું ખાનગી વર્કશોપ શરૂ કર્યું હતું. તેણે ધીરે એલીઝાબેથ મકન નામની બાઈને તે તેને પતિ આર્થિક ગુને ધીરે એક ડઝન કારખાનામાં પોતાના ખાનગી વર્કશોપ શરૂ કરાવ્યાં કરવા બદલ જેલમાં ગયા ત્યારે ઘરમાં એક મનોરંજન કેન્દ્ર ખેલ હતાં. રશિયાના લગભગ તમામ પ્રાંતમાં પછી તેના ખાનગી ધંધા હતું અને ત્યાં ડાબે હાથે કમાયેલા નાણાંને જુગાર રમવા-લખપતિએ શરૂ થયા. ૭૦ વર્ષની ઉંમર સુધી તેના ધંધા શરૂ રહ્યા અને જારે આવતા હતા. અમુક મેટી રકમ બેંકમાં પણ ન રાખી શકાય. બેંક તે પકડાયો ત્યારે તેની પાસે ૮ કરોડ રૂબલ ભેગા થયા હતા! માત્ર ૨ થી ૩ ટકા વ્યાજ મળે અને ડિઝિટ બહ મટી થાય : તેને ૧૩ વર્ષની સજા થઈ હતી. યહૂદીઓ, જોજિયાના વાસીઓ, બેંકવાળા આર્થિક ગુના વિરોધી: ખાતાને ખબર કરી દે છે. ઘણ? આર્મેનિયન અને બીજા છેડા મૂળ રશિયને આવા ખાનગી ધંધામાં
લેક રૂબલને ઓછા ભાવે વેચી અમેરિકન ડોલર લે છે. અગર ઘરેણાં જીવને જોખમે કામ કરે છે. . . . . . . .
લે છે. કાળા બજારમાં ઝારના સેનાના સિક્કા બહુ વેચાય છે. હીરાના " આ ખાનગી ધંધામાં મેનેજરો રખાય છે. કામદારો રખાય છે 'હારની પણ સારી એવી માગ રહે છે. એક લખપતિ પાસેથી અને દુકાનદારોને પણ. કમિશન અપાય છે. આ બધાને મહિને
૫૪ કેરેટના હીરા મળ્યા હતા. ' ર. ' ૧૪૮૦૦ થી રૂા. ૧૫૦૦૦નો પગાર અપાય છે. પછી ખાનગીમાં કંપની રેચાય છે અને તેના ડાયરેકટર પણ નીમાય
. . કારખાનાનાં બા હાથના ધંધાને ચેપ સરકારી ખેતીવાડીમાં , ,
પણ લાગે છે. સરકારી ખેતરમાં ઘણા ખાનગી રીતે પોતાના પાક છે. ડાયરેક્ટરને મહિને ૧૫૦૦ રૂબલને પગાર અપાય છે. (રૂા.
અને શાકભાજી ઉગાડે છે. એ પ્રકારે ઘણા ડોકટરો સરકારી ૨૦,૦૦૦) આ પ્રકારે એક સરકારી કારખાનામાં ઉત્તમ કામ કરનારા કામ સાથે ખાનગીમાં પ્રેકટિસ કરે છે. ખાણમાં કામ કરનારા હીરાઓ ? કામદારને “હિર ઓફ સોવિયેત યુનિયન” નો સરકારી ખિતાબ મળેલ ચારીને કાળા બજારમાં વેચી દે છે. આમ સામ્યવાદી રશિયામાં પણ તે હિરો ડાયરેક્ટર બન્યો હતો. તે પકડાઈ ગયે ત્યારે આર્થિક ગુના
એક સમાંતર કાળું અર્થતંત્ર ઊભું થયું છે. મુંબઈમાં અમુક : "
લત્તામાં પોલીસ ઈન્સ્પેકટરની જગ્યા માટે પ્રીમિયમ બોલાય છે, પકડનારા ખાતાએ તેને ઓફર કરેલી કે તેની જાણ નીચેના તમામ
તેનું રશિયન કારખાનામાં પણ ઈન્સ્પેકટરી માટે છે. એક એક કે ખાનગી, વર્કશોપ બતાવે તે તેને છોડી મુકાશે. એ પછી જગ્યા માટે રૂ. ૧ લાખની રકમ અપાય છે. . . . . ' ઘણાં ખાનગી કારખાનાએ બતાવ્યાં હતાં, આ બધાં કારખાનામાં .
. . (કિરયૂન' ના એક લેખની ધાર). બધા જ મજૂરોને ભૂગર્ભના લખપતિ તરફથી વધારાના પગાર મળતા હતા! રશિયન કારખાનામાં પેદા થતા માલ ઉપર કરવેરા પણ લાગે - પયુંષણ વ્યાખ્યાનમાળા છે. મજૂર ખાનગીમાં વધુ માલ પેદા કરે તે માટે વધારાની મજૂરી. મળે અને તે ઉપરાંત પેદા કરેલ વધારાને માલ પણ સસ્તામાં
શી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ તરફથી બુધવાર, તા. ર૬મી મળે. ઘણી વખત સરકારી કાચા માલની ચોરી થાય તેમાંથી કે વધેલી.
ઓગસ્ટથી ગુરુવાર તા. ૩જી સપ્ટેમ્બર સુધી બિરલા કીડા કેન્દ્ર સામગ્રીમાંથી આ ખાનગી ઉત્પાદન પણ થાય છે.
(ચપાટી) ખાતે જયેલી પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળામાં વ્યાખ્યાતા તરીકે
શ્રી મોરારજીભાઈ દેસાઈ - ગ્લેઝનબર્ગ - ભાઈઓ તો છેક પ્રયોગશાળા સુધી લાગવગ
શ્રી ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ, ધરાવતાં હતાં. પ્રયોગશાળામાં કોઈ નવી ચીજ તૈયાર કરવા માટેનાં
ડૉ. રમણલાલ ચી. શાહ અખતરા થતા હોય ત્યારે જ ગ્લેઝનબર્ગ જાણી લે કે કંઈ ચીજમાં
શ્રી મોરારીબાપુ .
. . કેટલો અને કે કોચ માલ જોઈશે. પછી કારખાનાનાં ઉત્પાદન
શ્રી પુરત્તમ માવલંકર;
1શ્રી હરીન્દ્ર દવે મેનેજરને લેડીને તેની દ્વારા વધુ પડતા ચા માલની વરદી અપાતી
ડં. સાગરમલ જૈન હતી. ઘણી વખત તો ટેકનિશિયને અને લેબોરેટરીના અધિપતિએ જ
' ડો. નરેન્દ્ર ભાનાવત''
શશિકાન્ત મહેતા અમુક ચીજ બનાવવામાં કેટલું વેસ્ટેજ જશે તે વેસ્ટેજનું પ્રમાણ
' . . . . જાણી જોઈને વધુ દેખાડતા હતા કારણ કે તેમને
શ્રી જયેન્દ્ર ત્રિવેદી ઝનબર્ગ
8. કુમારપાળ દેસાઈ ' , ' તરફથી લાંચ મળી જતી. ઘણી વખત તૈયાર કપડાં બનાવવાનાં હોય
, ' !
,, ડો. ગુણવંત શાહ * * તેમાં જરૂર કરતાં ઓછું જ કાપડ વાપરવામાં આવતું.
મુનિ વાત્સલ્યદીપ
'
* બેરીસ રાઈફમેન નામના બીજા એક ભૂગર્ભના, લખપતિએ
શ્રી કિરણભાઈ , " ,
I " . અશ્વિનભાઈ કાપડિયા : !. !r 's ૧૦ વર્ષમાં ૨૦ કરોડ રૂબલની મિલકત એકઠી કરી હતી. કે.જી. બી.
શ્રી બિન્દુબહેન મહેતા ના એક એજન્ટ બોરીસ રાઈફમેનને પકડયા પછી પૂછયું “તારે
: '
ડૉ. હીરાબહેન બેરડિયા ૨૦ કરોડ જેવી જંગી રક્તને શું કરવી હતી?” જવાબમાં તેણે કહ્યું,
. . . . .
વગેરે પધારશે. તે “મારે તે ૨૨ કરોડ ભેગા કરવા હતા. દરેક રશિયન દીઠ એક રૂબલ વ્યાખ્યાનમાળાને વિગતવાર કાર્યક્રમમાં આવતા અંકા વહેંચાય તે માટે!” પણ આટલી રકમ ભેગી કરીને ખરેખર વાપરવાની આપવામાં આવશે. તક કેટલી? બહુ બહુ તો ચાર રૂમવાળું સહકારી એપાર્ટમેન્ટ તે
- " , ચીમનલાલ જે. કેમ ૧૫૦૦૦ રૂબલમાં ખરીદી શકે, ૧૦,૦૦૦ રૂબલની વોલગા કાર ખરીદી શકે. ઘરમાં સાર નગર વસાવી શકે, પણ બધું મળીને તે
મંત્રીઓ, ૧ લાખથી વધુ રૂબલનું કાંઈ જ ખરીદીને ગુપ્ત રાખી ન શકે.'
., શ્રી જૈન યુવક સં