________________
. .
= " ના ન પામ
ઈશ==
' E D તી મા
જ કારતક
ધબકતા જીવનમાંથી લખું છું” – સિંગર
' .
T કાન્તિ ભટ્ટ મીડીશ નામની ઇઝરાયલીઓની એક ભાષાને સાહિત્યમાં જીવતી કે આ પુસતક મારા જીવનનું પ્રથમ પુસ્તક બને તો તે બહ ગુર. રાખનારા એકમાત્ર લેખકનું નામ ઇશાકસિંગર છે અને તેણે લખેલા થશે. મને વાર્તા ગમી જ નહિ. મેં પ્રકાશ ને આગળ વધવા ના સાહિત્ય માટે તેને નોબેલ પારિતોષિક મળે છે તે તમામ સાહિત્ય તેણે પડી. પ્રકાશક તો મુંઝાઈ છે. તેને મેટું નુકસાન જાય તેમ હતું જગતમાં બહુ ઓછા લોકો જાણે છે તે પીડીશ ભાષામાં લખ્યું હતું. એટલે મેં તેનું નુક્સાન વાળી આપવા બીજા મહત્વના પુસતકને ૭૭ વર્ષના આ સાહિત્યકારની મુલાકાત સેટરડે રિવ્યુના કટાર અનુવાદ કરી આપ્યું. એ પછી બીજ પુસ્તક પ્રગટ કરવા માટે મેં લેખિકા કાથા પિલીટે લીધી હતી. તેમાં તેમણે માટે “સર્જન અને ૨૮ વર્ષ રાહ જોઈ. સર્જક એ વિષયને કેન્દ્રમાં રાખીને ઇશાકસિંગરને સવાલો પૂછયા પ્રશ્ન: એ દિવસે કેવા હતા? હતા. ‘પ્રબુદ્ધ જીવનના પ્રબુદ્ધ વાચકો માટે તે મુલાકાતના
ઉતાર.: અંગ્રેજીમાં પણ લખી શકતે . પણ મારી માતૃમહતવના સવાલ જવાબ અહીં આપું છું:
ભાષાને વળગી રહ્યો. નિરાશ ન થયે, લખતે જ છે. જે થવાનું પ્રશ્ન: આપે લખવાની ક્યારથી શરૂઆત કરી?
હોય તે થાય. ઉતર: હું બાર વર્ષને હતું ત્યારથી, કોનાન ડેયલની શેરક
પ્રશ્ન: તમારા લખાણમાં તમે વાચક ઉપર કેટલું હેમ્સની વાર્તાનું હું ત્યારે અનુકરણ કરતે. આ વાર્તાઓ મેં ચીડીશ છોડે છે? ભાષામાં વચેિલી, પરંતુ ૧૯ કે ૨૦ વર્ષની ઉમરે જ મેં ખરેખર
ઉત્તર: ઘણું ઘણું. હું માની લઉં છું કે મારો વાચક મારા જેવો લખવાનું શરૂ કર્યું અને તે તમામ લખાણ વીડીશ ભાષામાં હતું.
બુદ્ધિશાળી છે. મારા વાચકો પણ જીવન વિશે ઘણું જાણે છે. પ્રશ્ન: તમે લેખક બની રહ્યા છે તે બાબતને કુટુંબમાં હું તમને બધી જ વાત કહી દે નથી કે વાચકને કંઇ શીખવાવાને વિરોધ થયેલો? '
દાવો કરતો નથી. કેટલાક લેખકો ડરે છે કે, તેના વાચકો સમજશે ઉત્તર, અમારુ કુટુંબ ધર્મિષ્ઠ હતું. નસીબજોગે મારો મોટો ભાઈ નહિં. જાણે કે, તે બહુ ઉચું લખતા હોય. હું આવો કોઇ ભ્રમલેખક બની ગયું હતું અને તે બાબતને કજીયો પતી ગયું હતું. રાખતો નથી. મારા માતાપિતા માનતા કે પ્રેમકથાઓ લખવી. તે ભ્રષ્ટ થવા જેવું છે. હું માનું છું કે સારૂં સાહિત્ય તમને શીખવે છે પણ સાથે સાથે દુન્યવી બાબતની વાર્તાઓ લખનારને તે લેકે ધિક્કારતાને અમારા ઘરમાં તમારું મનરંજન પણ કરે છે. તમે વાંચે છો ત્યારે કંઈ પરાણે ધર્મની જ હવા ચાલતી એટલેબિનધામક લખાણ લખવું તે ખેટું વાંચતા નથી. તમને ગમે તેજ અને ત્યારે જ વાંચો છે, સારો લેખક ગણાતું.
તે તમને હાઈપ્નોટાઈઝ કરે છે. અને તેથી જ તમે વાચા છે તે પ્રશ્ન: તમારા માતાપિતાની નામંજૂરી તમારે માટે તકલીફ દેહ લખાણ એક સારી વાનગી જેવું હોય છે જેને તમે જમ્યા કરો. ખરા બની?
લેકે ખુલાસા લખ્યા કરવા પડતા નથી. એટલા માટે જ ટોલસ્ટોય
સ્કલર કે શેખાવ - સ્કોલર જેવા બહુ ઓછા છે. બીજા જે લેખકોના - ઉત્તર: તમે જ્યારે જુવાન હો છો ત્યારને તરવરાટ એ હોય
ભાવે લખાય છે તે લેખકો જનતા માટેના નથી. કે કશું જ તક્લીફવાળું લાગતું નથી. લેખન કદી મુશ્કેલીવાળું
' કે તકલીફવાળું હોઈ શકે. તમે જે ખરેખર કંઈક કરવા માગતા હે
આ પ્રશ્ન: તે શું લેખન માત્ર મનોરંજન માટે જ હોવું જોઈએ? તે બસ પ. માર્ગ ખુલ્લે છે, નિરાંતે સૂઈ જાઓ. વહેલા ઊઠી તમારી વાર્તામાં તમે મનોરંજન કરવા ઉપરાંત વાચકને જરા ચીંટી હજઈને કામે લાગી જાએ, કોઈ પણ થીજવસ્તુ મુશ્કેલ છે તેમ મેં પણ ભરતા છે તેવું લાગે છે. ' ' . કદી માન્ય નથી. જેટલું મુશ્કેલ તે વધુ સાર- હાર ધી બેટર.' ઉત્તર : મેં કયાં છે કહ્યું છે કે, લેખનને મકસદ માત્ર મનોરંજન પ્ર : ઘણા ઊગતા લેખકો લેખક બનવા માટે જૂના લેખકોના
જ હોવો જોઈએ. મનરંજન સર્વોપરી નથી. જુઓ સાંભળે. કોઈ પણ સર્જનાત્મક લખાણ વાંચે છે. તમે એવું કરતા હતા? તમારા
રંઢેરામાં જાઓ ત્યાને રાક સાદો હોવો જોઈએ. એ પછી તમે ગુરુ કોણ?
: જુએ છે કે આસપાસનું વાતાવરણ સારું છે. વેઈટરે નમ્ર છે અને
તે પછી બીજી વાત આવે છે. મનોરંજન લઘુતમ હોય પણ છે ઉત્તર: અરે સાહેબ લખાણ માટે તે કોઈ શિક્ષણ હોય? મેં કોઈ
: તો જોઈએ જ. ઇટ ઇઝ એ મસ્ટ, પરંતુ સંદેશ કે, ઉપદેશ અનિવાર્ય લેખનનો કોર્સ કર્યો નથી. તમને શિક્ષક શું શી ખવી શકે? બી જ
નથી. તમે જુઓ કે, “અન્નકેરેનીના’ નામની ટોલસ્ટોયની વાર્તામાં લેખકો જે રીતે લેખક બને છે તેમ હું બન્યો -હું અવલોકન કરતો
કોઈ સંદેશ જ નથી. તે વાર્તાની નાયિકાની માફક જે સ્ત્રી પ્રેમમાં હોય ખૂબ વાંચતે જો કે હવે હું પોતે શિક્ષક જે છું. મને લાગે છે કે,
તેણે આપઘાત કરવો જ જોઈએ તેવું તારણ કાઢી શકાય નહિ. આમ લેખનમાંથી કંઈક સારું પદા થઇ શકેપરંતુ તે માટે તમારી પાસે
છતાં આ વાર્તા એટલી જોરદાર છે કે તે સંદેશ વગર જામી ગઈ . બુદ્ધિ જ નહીં પણ કસબ હોવો જોઈએ. ઈજનેરી શખે તે રીતે
છે. માત્ર કચરા જેવી વાર્તાઓએ કોઈ સંદેશને ટેકો લેવો પડે. લેિખન શીખી શકાય નહિ.
પ્રશ્ન: પણ ટેસ્ટોય પિતે માનતા હતા કે ક્લામાં કોઈ સંદેશ પ્રશ્ન: તમારે વિષે એક ટૂચકો સાંભળું છું. તમે જુવાન હતા હવે જે ઇએ. ત્યારે પ્રકાશન માટે સ્વીકારાયેલા એક પુસ્તકને પછીથી તમે પ્રકાશન
ઉત્તર: તેની ઉત્તરાવસ્થામાં તેઓએ એવું વિચાર્યું હશે. એ પછી માંથી પાછું ખેંચી લીધું હતું. આ સાચું છે?
:
પણ તેણે ઘણી સુંદર વાર્તા લખી. તે લખ્યા વગર તેને છૂટકો ન હત: ઉત્તર: હા તાવ્યું છે. ૨૦ કે ૨૭ ને હવે ત્યારે એક પ્રકાશકે. પરંતુ જે ખરેખરો ટોલ્સ્ટોય હતો તે જુવાનીના લખાણવાળે હતો મારે વાર્તાસંગ્રહ પ્રકાશન માટે સ્વીકાર્યો હતો. કછ થયા પછી વળી તેઓ ખ્રિસ્તી ધર્મ વિશે લખતા જ્યારે તેને કોઈ ગંભીર રીતે ગેલીઓના પ્રફ" મને મોકલાતા હતાં. એ વાંચ્યા પછી મને લાગ્યું લેવું નહેવું. " * *