________________
મ
તા. ૧--૮ રિસર્ચ ઓર્ગેનિઝેશન વળી માછો અંગ્રેજી શબ્દ)ના એક વરિષ્ઠ - પશ્ચિમ દિશામાં રશિયાના કોઈ પ્રજાસતાક તરફ જતા હતા. વળી ? અમારી
એપલપરને પ્રગે એક વર્ષ સુધી’ “ બીજું એ કારણ પણ છે કે આતંરરાષ્ટ્રીય સંદેશવ્યવહાર નિયમન ચાલવાની જ વાત કરી છે. તેમણે એ સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે આવા ? : :અંગે થયેલા કરાર અનુસાર આપણને જીયોસિન્ક્રોનસ ભ્રમણ કક્ષાને જ્યિોસિન્ક્રોનસ સેટેલાઈટ પાસે કેમ સારામાં સારું કામ લેવું એને ચોક્કસ ભાગ. ફાળવવામાં આવ્યો છે. ૧૦૨ પૂર્વ રેખાંશને. અનુભવ અને શિક્ષણ લેવાને જ. એપલનો મુખ્ય હેતુ છે. એના આપણને સૌથી વધારે સગવડ ભર્યું, નીવડે. એવું આ અવકાશs. ક ટેલિકોને. ટેલિવિઝન વગેરેના જે પ્રસારણ થશે તે પ્રાયોગિક - - -
સ્થળ છે. એનું ગણીને જ આપણને એ કાળવવામાં આવ્યું છે. કેર જ હશે.
. . . એક વખત હાથમાંથી છટકી જવા તૈયાર થયેલા એપલને આ છે - અને આ પ્રાયોગિક પ્રસારણમાંનું પહેલું જ પ્રસારણ કે
સ્થળ પર ગોઠવવામાં આપણા વિજ્ઞાનીઓએ કેવું જબરજસ્ત કૌશલ્ય ખૂબ સફળ નીવડયું છે એ આપણા અવકાશ-વિજ્ઞાનીઓ અને
દાખવ્યું તેની અને બીજી સૈદ્ધાંતિક બાબતોની ચર્ચા હવે પછીના. ઈજનેરોની કુશળતાના પુરાવા સમાન છે. એપલ એને સ્થાને ગેવાયા પછી બુધવારે પહેલી જ વાર અમદાવાદના પેઈસ
લેખમાં કરીશું. દરમિયાનમાં એટલું જણાવી દઉં કે મેદાનમાં એપ્લિકેશન સેન્ટર પરથી એક ટી.વી. કાર્યક્રમ એપલ પર મોકલવામાં
ગાંડા થઈને દોડતા સાંઢની જેમ જસક તક મળે તો આવ્યું અને એપલ દ્વારા એ પાછો પૃથ્વી પર બધે મોકલવામાં
અવકાશમાં ગમે ત્યાં ભાગી જવા તે તત્પર એવા જિયો . આવ્યું. બે ગ્લરની સૈોની કચેરીએ જે પેર્ટે બલ અર્થટેશન
સિન્ક્રોનસ સેટેલાઈટને નાથીને યોગ્ય ખીલે બાંધવાની કળા ગોઠવ્યું હતું. તેમાં એપલના સંકેત ઝીલાયા અને એ
આજ સુધીમાં અમેરિકા, રશિયા, ફ્રાન્સ અને કેનેડાના સંકેતને ટી.વી. સેટ સાથે જોડતી વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી
વિજ્ઞાનીકોએ જ દાખવી છે જાપાને ૧૯૭૭માં યેિ સિન્ક્રોનસની એટલે ટીવી એટલે ટી.વી. પર અમદાવાદને કાર્યક્રમ - મૃણાલિન રારાભાઈને
સેટેલાઈટ છોડેલો છે. ખરે પણ એની બધી ગોઠવણી અમેરિકાએ “ચાંડાલિકા” નાટકનો કાર્યક્રમ સ્પષ્ટ દેખાયો. આ કાર્યક્રમ અંગે
કેરી આપી હતી. સૌથી પહેલા કામ આપે છેજેસિન્ક્રોનસ સેટેઈસરોના એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે પેલું અર્થસ્ટેશને જો
'લાઈટ ટેલસ્ટર-૧ અમેરિકાએ ૧૯૬૨ની ૧૦ મી જુલાઈએ બરાબર ગોઠવાયું હોત તે કાર્યક્રમ વધારે સારી રીતે સ્પષ્ટ રીતે
છેડો હતો અને રશિયાએ એ પછી ૧૧ વર્ષે એ સેટેલાઈટ
છો હસે. *'' '': ': ', ' દેખા હોત. સેટેલાઈટ અને અર્થસ્ટેશનની એલાઈનમેન્ટ એટલે
અ ' ' . ' ' , ' . . કે દિશામૂલક સંલગ્નતા સંપૂર્ણ હોવી જોઈએ. એમાં, રોયની અણી , સમાચારોમાં સૌથી પહેલા સિન્હોનસ સેટેલાઈટ અમેરિકાના જેટલા પણ ફેર રહી જાય તો સેટેલાઈટ પરથી આવતા સિગ્નલ સિન્ડ્રોમ - ૧ હતો એવું પ્રગટ થયું છે. પણ એ ખોટું છે. બરાબર નહિ ઝીલાય. અમેરિકાના જિયોસિન્કોનસ સેટેલાઈટ વડે ૧૯૬૨ના ફેબ્રુઆરીની ૧૪ મીએ ોિસિન્હોનસ કક્ષામાં ગોઠવાયો છે ' આપણે જ્યારે સાઈટના રિટેલાઈટ ઈન્સ્ટ્રકશનલ ટેલિવિઝન હતો એ ખરું પણ એના પર કાંઈ ખેટકો થવાથી એણે કામ જ ની એકસપેરીમેન્ટ) પ્રયોગો કરતા જતા હતા ત્યારે આ પ્રયોગો
આપ્યું નહોતુંકોઈ પણ સિગ્નલ્સ એણે પવવત કર્યા નહોતાં, અગ્રભાગ ભજવનાર અમદાવાદના સ્પેસ એપ્લિકેશન સેન્ટરની
- અજ: પૂરતું. છેલ્લે એ જણાવી દઉં કે આ ોિસિન્ક્રોનસ મેં મુલાકાત લીધી હતી અને ત્યાં લગભગ આખો દિવસ ગાળે
સેટેલાઈટની જ્યારે કોઈ વિજ્ઞાનીને કલ્પના નહોતી ત્યારે એની હતો. આ સ્ટેશનમાં એક મોટું અર્થ- સેન્ટર છે અને એના વડે
શકયતાઓ વિષે વિવરણ કરનાર એક વિજ્ઞાન લેખક પત્રકાર શ્રી... | - અમેરિકન સેટેલાઈટ પર સિગ્નલો મોકલવામાં આવતા હતા અને
- આર્થર કલાર્ક હતા. જેમાં ફ્રેન્ચ લેખક જુલે વર્ને, સબમરીનની *ભારતના શૈક્કસ રાજ્યમાં પ્રસારિત થતા હતા. એ વખતે ત્યાંના
જ્યારે કોઈને કલ્પના નહોતી ત્યારે દરિયાને તળિયે પ્રવાસ કરતી , વિજ્ઞાનીઓએ મને જણાવ્યું હતું કે આ અર્થસ્ટેશન તથા
હેડીની કલ્પના કરી હતી. તેનું આ શ્રી ક્લાર્કે કહ્યું હતું. સેટેલાઈટની એલાઈનમેન્ટમાં સોયની અણી જેટલો પણ ફ્રકન
શ્રી કલાર્ક ઘણીવાર ભારત આવી ગયા છે. આપણે, સામાન્ય પડવો જોઈએ. અવકાશી હુમરમાં આવી ચોકસાઈ જરૂરી છે.
જનસમુદાયમાં વિજ્ઞાનને લોકપ્રિય બનાવવામાં અગત્યને ફાળો 12મદાવાદનું સ્પેઈસ એપ્લિકેશન સેન્ટર આ એપલ અંગેના
આપનારને જે કલિંગ પારિતોપિક યુનેસ્કો દ્વારા આપીએ છીએ તેં પ્રયોગોમાં પણ અગત્યને ભાગ ભજવી રહ્યું છે. હું ત્યાં ગમે ત્યારે
પારિતોષિક શ્રી કલાર્કને ૧૯૬૨માં મળ્યું હતું. થેડા. માિ ! - નાવડા પ્રા. શપાલ હતા. એમણે અવકાશી સંદેશવ્યવહારના
પહેલાં જ તેઓ મુંબઈમાં હતા. જે . • • : *', '; }; ' . - ક્ષેત્રે પિળવેલી સિદ્ધિ માટે એમને પચ્ચીસ હજાર ફૂલરને માર્કોની
એવા પણ મળ્યા હતા. આજે પ્રો. યશપાલ દેશ છગન વિદેશમાં વસે છે. પ્ર. વૈશપાલ જેવા ફિલસૂફ-વિજ્ઞાનીને આપણે સાચવી :: , , નકામી ચિંતા છોડ : ' , "શ નથી એ હકીકત ખૂબ જલાનિ પ્રેરે એવી છે. ': ': '' . ઈતિહાસને યાદ કરો. કેટલાય માણસેએ કેવી કેવી વિપત્તિઓ - એપલ અત્યારે ઈન્ડોનેશિયા પર સ્થિર થયેલ છે. એનો અર્થ સહન કરી અને કેટલાય લોકોએ કીતિની કમાણી કરી, પણ આજ એ કે તમે અત્યારે ઈન્વેનેશિયા પરથી એક પ્રબંધખા (પર-પેન્ડિક્યુલર
- એ બધા કયાં છે?"એમની મોટાઈની અને વીરતાની વાત પણ બહુ લાઈન), ઉપર અવકાશમાં દોરે અને એને લગભગ ૩૬,000
અથડા માણસને યાદ છે અને એ લોકો અમુક દિવસો પછી એ પણ
ભૂલી જશે કે ; .-- * . . . . . - કિલોમીટર સુધી લંબાવે તે એ એપલ પર પહોંચે. કોઈએ. સહેજે પ થરો કે એપલને ઈન્ડોનેશિયા પર કેમ સ્થિર કરવામાં આવ્યો છેભારત પર કેમ નહિ? એનું કારણ * નકામી ચિંતા છોડો અને ભગવાનના સેવક બને. વિદ્ર એ છે કે જેનો જે એન્ટેના છે તે ભારતના કેન્દ્રીય સ્થળ નાગપુર ન્યાયું અને ભકિતભર્યું જીવન વિતાવે. ગૌરવ એમાં જ છે. અહંકા તરફ તાકેલો રહે એ માટે એને જે ત્રણ ધરી પર સ્થિર કરવામાં અને દંભ છડો. મનમાં અહંકાર હોય અને બહારથી વિનય બતા આવ્યું છે. ધરીની ગવણ જ એવી છે કે એપલને જો ભારત વામાં આવે એ ઘણું જ ખરાબ છે. . . . . . . પર રિશુરે કરવામાં આવ્યું હોત તો એને એન્ટેના કદાચ ઉત્તાર ..... . . . . . : : !! . . . ; ; –માર્કસ ઓરેલિયસ
“રા''
-::