Page Text
________________
તા. ૧-૮-૮૧
પ્રબુદ્ધ જીવન
,
રશિયાના છૂપા લખપતિઓ ' ' ' , " ] કાન્તિ ભટ્ટ . . . . , , , , ,
બીજો માલ પણ તૈયાર થાય છે. તેને “સાબે હાથે પેદા કરેલ માલ ભાસ્કોમાં નાના ગુનાના કેસ ચલાવતી કોર્ટને મ્યુનિસિપલ એનું નામ અપાય છે. આ માલ તૈયાર કરવા માટેની સામગ્રી કોઈ કોર્ટ કહે છે. આ કોર્ટમાં ‘અન્ડર ગ્રાઉન્ડ બિઝનેસ’ કરનારા ગુપ્ત વયકિત પૂરી પાડે છે. સરકારી કામ પૂરું થાય એટલે સારી એટલે કે ખાનગીમાં વેપાર - ધંધો કરનારા ઉપર કેસ ચાલે છે. આવા કવોલિટીને ખાનગી માલ તૈયાર થવા માંડે છે. આવી: હજારો ડાબા કેસ કેમ ઊભા થાય છે તે માટે આપણે એક દશ્ય જોઈએ: હાથના ઉત્પાદનવાળી ફેક્ટરીઓ રશિયામાં છે. તેમાં ગંજીફરાક, - મોસ્કોમાં ઈજનેરો, ડોકટરો અને કામદારો વગેરેને સાથે જોડા, ચશમાં, રેકોર્ડ, ટેપકેસેટ, હેન્ડબેગ વગેરે. બને છે. આ બધી રહેવા માટે ૧૧ થી ૧૨. રૂમેનું એક એપાર્ટમેન્ટ અપાય છે. ચીજો મસ્કો, ડેસા, રીંગા ટીફલીસ વગેરે શહેરોના સરકારી કારઆમાં એક ફેકટરીમાં કામ કરનારા જુદા જુદા સ્તરના કારીગરો ખાનાંમાં બને છે. જે ખાનગી વ્યકિત માલ પેદા કરાવતે હોય છે રહે છે. એક માટે રસેડ સૌને માટે રાખ્યું હોય છે. માત્ર એક જ તેને સરકારી દુકાને સાથે પણ ગોઠવણ હોય છે.
તે સ્નાનગૃહ હોય છે. આ રસેડામાં સાત ટેબલ રાખેલાં છે. તેના એક અબ્રામ એઝનબર્ગ નામના ૭૦ વર્ષના શેરમેને આ ઉપર બે ગેસના ચૂલા હોય છે. જે કુટુંબને આ ૧૧ રેમના પ્રકારે ખાનગીમાં માલ તૈયાર કરાવીને ૧૫ વર્ષમાં ૩૦ લાખ રૂબલ એપાર્ટમેન્ટમાં રહેવાનું હોય છે. દરેક સ્ત્રી પોતાના વારા પ્રમાણે એકઠા કર્યા હતા. (એક રૂબલના રૂ.. ૧૩ થાય છે) એઝનબર્ગની ગેસના ચૂલા ઉપર રસેઈ કરી આવે છે. અહીં કોણ શું રાંધે છે
ઉપર કોર્ટમાં કેસ ચાલ્યો હતો. તેના વકીલે તેને પૂછયું “પંદર તે ખાનગી રહેતું નથી, કોણ કેવી વાનંગી ખાય છે તે પણ સી જાણ વર્ષ સુધી આ કરવાની શું જરૂર હતી. દસ વર્ષ પછી મિલકત એકઠી છે પણ સાવ આવું હોતું નથી ..
કરીને પછી માંડી વાળવ્યું હતું. ખાનગીમાં ઉત્પાદન શું કામ શરૂ રાખ્યું. એક ફોરમેન નાની હોઝિયરી મિલમાં કામ કરે છે અને તે છે, જાણે છે તે ખરો કે તને મોતની સજા પણ થઈ શકે છે?”. આ ૧૧ રૂમના એપાર્ટમેન્ટમાં બીજ ૬ કુટુંબ સાથે રહે છે. હોઝિ- જવાબમાં એઝનબર્ગે કહ્યું, “અરે મારે ધંધે તે કર જ, જોઈએ. યરી મિલ તે સરકારી માલિકીની છે. રશિયામાં ખાનગી મિલકત તમે કેમ સમજતા નથી. હું શું પૈસા માટે કરતો હતો. મારે તે હોતી જ નથી. આ ફેરમેનની પત્ની બટાટા, આટે, માંસ વગેરે ધંધા કરવો એ મારું જીવન છે.” આના શબ્દો બતાવી આપે છે સસ્તી જાતની સામગ્રીમાંથી રસોઈ કરે છે. છ કોર્પકનું એક બટાટું કે કંઈક સાહસ કરવાની ટેવ પડી જાય છે, પછી પૈસે જ મુખ્ય મળે છે. બટાટા નંગ ઉપર મળે છે. ફોરમેનની પત્ની રસોઈ કરીને આકર્ષણ રહેતું નથી. ખાનગીમાં પોતાની માલિકીનું કંઈક હોય ઘરે લાવે છે અને રાઈનું કામ બધા કરી લે પછી પાછી તે તેમાં જ મઝ પડે છે. . . . . . ગપશપ તેના ઘરના રૂમમાં ' ટેબલ નીચે સંતાડેલા ઈલેકઈક ભૂલો રશિયામાં આર્થિક ગુના પકડવા માટે એક જુદું જ ખાતું ઉપર સારી સારી વાનગી બનાવે છે. ઊંચી જાતની માછલી અને રખાય છે. તેને “ડિપાર્ટમેન્ટ કોર કોમ્બેટિંગ મીસએપેપ્રિયેશન એક દેશી જાતના આટામાંથી વાનગીઓ બનાવે છે. એ વાનગી જભવી સેશિયાલિસ્ટ પ્રોપર્ટી' નામ અપાયું છે. તેની પાસે બાતમીદારે પણ કુટુંબ સહિત બધા બેસે અને કોઈ પાડોશી બારણું ખટખટાવે
હોય છે. ગ્લેઝનબર્ગ નામના બે ભાઈઓએ બીજા વિશ્વયુદ્ધ એટલે તુરત સારી સારી વાનગી સંતાડી દેવાય છે અને કોમ્યુનિટી પછી લક્રમાંથી છૂટા થયા એટલે સરકારી કારખાનામાં કામ કરતાં કીશન અર્થાત સાર્વજનિક રથમાં વાનગી પકાવી હોય તે ટેબલ કરતાં ખાનગી ધંધો શરૂ કર્યો. તેમને નિવૃત્ત લશ્કરી અમલદાર ઉપર પાથરી દેવાય છે. પાડોશી જાય એટલે બધા મેંધી વાનગી તરીકે દરેકને ૫૦૦૦ રૂબલ (રૂ. ૬૫૦૦૦), મળ્યા હતા. આ રકમ જમવા બેસી જાય છે અને સસ્તી વાનગી ગટરમાં પધરાવી દેવાય તેઓ બેંકમાં જમા કરાવી શકે છે. આ બન્ને ભાઈઓએ તેનાથી છે. આ ફોરમેનને એક વખત રશિયાના સરકારી કારખનાના વિજિલન્સ ખાનગી ધંધો શરૂ કર્યો. એક સરકારી ફેકટરીના પેટમાં વર્કશોપ બ્રાંચના ઈન્સપેકટર પકડી ગયા. આ ફોરમેન જના કપડાં પહેરતે,
શરૂ કરીને આર્ટિફિશિયલ લેધરની હેન્ડબેગ બનાવવા માંડી. એ પછી
શરૂ કરીને આટશિયલ લેધરની છે ફૂટેલા જોડા પહેરતો અને ગરીબ દેખાય તેમ રહેતો, પણ તે “અન્ડર- એમને ધંધા ખૂબ વિકસ્યું. કારણ કે જે આથિક ગુનાને શોધનું
એમને ધધ ખબ વિ . કારણ કે તે ગ્રાઉન્ડ મિલિયોનેટ' અર્થાત ભૂગર્ભને લખપતિ હતો. એ કઈ રીતે? ખાતું હતું અને તેના બાતમીદારો હતા તેને નિયમિત રીતે ગ્લેઝનબર્ગ
આપણે બધા જ જાણીએ છીએ કે રશિયામાં ઉત્પાદનના તમામ ભાઈઓ તરફથી હપ્તા મળી જતાં. દરેક ઈન્સ્પેક્ટરને મહિને સાધન એટલે કે કારખાનાઓ વગેરેની માલિકી સરકારની છે. ખાનગી રૂા. ૬૦૦૦૦ થી ૧ લાખને હપ્ત પહોંચી જતા. આ ઈન્સપેકારખાનું કે દુકાન માંડી શકાતાં નથી. આમ છતાં રશિયામાં ખાનગી કટરો ઘણી વખત મુંબઈના પોલીસે ગેરકાયદે દારૂની ભઠ્ઠી ચલાવરીતે ઘણું ઉત્પાદન થાય છે. આ ખાનગી કારખાનાઓ’ કરો નારને ચેતવે છે તે રીતે ગ્લેઝનબર્ગ - ભાઈઓને ચેતવી દેતા. આ રૂપિયાને માલ પેદા કરે છે. એક અંદાજ પ્રમાણે તે અબજો રૂપિ- પ્રકારે બન્ને ભાઈઓનું ડાબા હાથનું કામ બહુ લાંબું ચાલ્યું. બન્ને થાનો માલ થાય છે. આમ તે મંત્ર કે મોટરકાર ખાનગીમાં લખપતિ થઈ ગયા, પણ એક વખત એક ટેચના નેતા ઉપરથી તૈયાર થઈ શકે નહીં, પરંતુ કપડાં, જોડા, સ્વેટર વગેરે ઘણી ચીજો તવાઈ આવી અને એક ભાઈને તે પકડી પાડવે જે જોઈએ તેવો ખાનગીમાં થઈ શકે છે. એટલે કે તેનું નિર્માણ ખાનગી રાખી શકાય હુકમ થયે. આર્થિક ગુનાં ડામનારા ખાતાએ બન્ને ભાઈઓને ચેતવણી છે. આવી જ કોઈ ચીજ ખાનગીમાં બનાવતાં પકડાય તો તે માટે આપી કે તમારી ફાઈલ ગુમ કરી દો અને એક ભાઈ બહ શેખથી આકરી સજા છે અને ઘણી વખત તે દેહાંતદંડની સજા પણ છે. અને ભપકાથી રહે છે તે ગરીબીની હાલતમાં રહેવાનું શરૂ કરે. તેની ખાનગી રીતે ઉત્પાદન કઈ રીતે થાય? સરકારી કારખાનામાં જ પાસે બે ડઝન સુટ છે અને પત્ની પાસે કપડાંનું આખું કબાટ આ થતું હોય છે. સરકારની યોજના પ્રમાણે અમુક ચીજો તૈયાર થાય ભર્યું છે તે ક્યાંક છુપાવી દે. એ પછી નાના ભાઈને પકડવામાં અને તે કારખાનાંના રજિસ્ટરમાં લખાઈ જાય, તે પછી સરકારી આવ્યો. એના ઉપર કેસ ચાલ્યો. તે દિવસે મેસ્કોની મ્યુનિસિપલ દુકાનમાં તે વહેંચાઈ જાય, પરંતુ તેની સાથોસાથ એ ફેકટરીમાં કોર્ટમાં સેંકડો લોકો આ છૂપા લખપતિને જોવા સરકારી ફેક્ટરીમાંથી
| SR No. | 525966 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 1981 Year 44 Ank 17 to 24 and Year 45 Ank 01 to 16 - Ank 013 is not Available |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chimanlal Chakubhai Shah, Ramanlal C Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 234 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 26 MB |