Page Text
________________
તા. ૧૬-૧૧-૮૧
- બુદ્ધ જીવન
૧૩૩
સરકારી નીતિ જવાબદાર છે. મોટે ભાગે આપણા લાભ અને પરિગ્રહ- લાલસા, આ આસમાનતાને સ્વૈરિછક રીતે ઓછી નહિ કરીએ તો ભડકો થવાને છે અને બધા તેનો ભાગ બનશે. ગરીબી અને બેકારીનું પ્રમાણ વધતું રહે, શિક્ષણનું પ્રમાણ વધે, પોતાના હક્કોની સમાનતા વધે, ત્યાં સમુદ્ધિના થોડા ટાપુઓ ટકી ન શકે. તે ૯-૧૧-૧૯૮૧
સંબંધ હશે. ત્યાં દોસ્તી નહીં હોય. જ્યાં દોસ્તી છે ત્યાં આર્થિક સંબંધ નથી. જ્યાં પારમાર્થિક સંબંધ છે, ત્યાં મિત્રતા નથી. સુહૃદયતા નથી. જેમાં સૌહાર્દ સુહૃદયતા છે ત્યાં પારમાર્થિક સંબંધ નથી. જ્યારે હું મિત્રતા કહું છું ત્યારે એનો અર્થ એ છે કે એમાં કોઈ આધાર - નિમિત્ત ન હોય, એમાં કોઈ કન્વીન – પરંપરાને સંબંધ ન હોય. કન્વેશનલનો અર્થ છે સંસ્થાત્મક સંગઠનાત્મક મેમ્બરશિપ - સદસ્યતા - સભ્યપદ.
*( પ્રતિબદ્ધ લોકસ્વરાજ્યમાંથી સાભાર)
સ હું ભાવિ અ ને સો હા ઈ D દાદા ધર્માધિકારી | અનું. ગુલાબ દેઢિયા
પ્રેમળ જાતિ
તા.
આ સમી
Lજના યુવકની એવી આકાંક્ષા છે કે હવે એ સંગઠનમાં
સમાજસેવા શાખા શરૂ થઈ ત્યારથી દર વર્ષે દિવાળીના નહીં, સંબંધમાં રહેશે. સદસ્યતાને અંત આવશે. સંબંધને આરંભ
તહેવારોમાં તેની કાર્યકર બહેનોએ મુંબઈ શહેર અને પરાંમાં થશે. હવે સંબંધ-નાત રહેશે; સદસ્યતા નહીં. એન્ટી એસ્ટા . આવલી સમાજોપયોગી સંસ્થાઓની મુલાકાત લેવાની પ્રથા બ્લિશમેન્ટ સંસ્થા નહીં. મનુષ્ય - મનુષ્યની સાથે રહેશે, જેમ કે
અપનાવી છે અને તે સંસ્થાઓના સભ્યોને ફળ, મીઠાઈ તથા અન્ય પુરુષ પુરુષની સાથે સ્ત્રી સ્ત્રીની સાથે, સ્ત્રી-પુરુષ એકબીજાની ઉપયોગી વસ્તુઓની ભેટ આપી દિવાળી શુભેરછાઓ વ્યકત કરે છે. સાથે. એને પાય શું હશે? કયા પાયા પર આ બધું ઊિભું રહેશે? ચાલુ વર્ષે પણ ધનતેરસને દિવસે આવી મુલાકાત યોજાઈ હતી. ગુડવિલ એન્ડ ફેલોશિપ - સદ્ભાવ અને સૌહાર્દ (સુહૃદતા, મિત્રતા - પ્રથમ હતી શેફર્ડ વિડોઝ હોમ. મુંબઈના ભાયખલા વિસ્તારમાં સૌહાર્દનું નામ જ સખ્ય છે. સૌહાર્દ શબ્દનો અર્થ છે: મુખ્ય અને
શેફર્ડ માર્ગ પર આવેલા નાના બેઠા ઘાટના મકાનમાં આ સંખ્યમાં મુખ્ય સ્થાને ભાવના છે. સંબંધ માટે ઉપાધિની જરૂર
સંસ્થા આશરે ત્રીસ જેટલી વૃદ્ધ અને નિરાધાર વિધવાઓનું નથી. ઉપાધિને અર્થ છે નિમિત્ત કે અધાર. એટલે કે મંત્રીમાં કોઈ
પાલન કરે છે. સવારના આશરે નવ વાગે ત્યાં જઈ, તેના નાનકડી નિમિત્ત કે આધારની જરૂર નથી. તે
હાલમાં ચારે તરફ તેના સભ્યોએ બેઠક લીધી અને પ્રેમળ જયારે શાંતિસેનાની સ્થાપના થઈ ત્યારે વિનોબાજીએ મને જ્યોતની બહેનોએ ધુપસળીઓ સળગાવી પ્રાર્થના ગાઈ. ત્યાંની ખૂબ આગ્રહ કર્યો કે મારે શાંતિ સૈનિકના સગંદ લેવા જોઈએ. એક બહેને પણ સૌને માટે, પ્રેમળ જ્યોતિ માટે અને તેના સભ્યો મેં કહ્યું કે હું સોગંદ નહીં લઉં. સોગંદ અને સંકલ્પમાં મારો માટે શુભેરછાઓ વ્યક્ત કરી પ્રાર્થના ગાઈ સંભળાવી. બધાએ વિશ્વાસ નથી. વિનેબાજીની સામે કોણ ટકી શકે? એમની કુશાગ એકબીજાને દિવાળી મુબારક તથા. નવા વર્ષની શુભેરછાઓ આપી. બુદ્ધિમત્તા અને તર્કકુશળતાની કોઈ સીમા જ નથી! તેઓ કહેવા સાથે લાવેલાં મીઠાઈના પેકેટ તેમને ભેટ આપ્યાં. દિવાળી જેવા લાગ્યા કે “તે શું વિવાહના સંકલ્પને પણ નથી માનતા?” અંદરથી પ્રસંગે તેમને યાદ કરી તેમને માટે ભેટ લઈ જવી તે આ નિરાધાર
અવાજ તો એવો આવ્યો કે હું નથી માનતો, પણ એમ કહેવાની મહિલાઓ માટે ખૂબ જ આનંદનો પ્રસંગ હતો. તેમના ચહેરાઓ હિંમત ન આવી. મારી પિતાની સાથે ઈમાનદાર ન રહી શકયો. પર પોતાના સ્વજનોને મળ્યા જેટલો આનંદ જણાતો હતો અને પણ અવાજ તો એ જ ઊઠી રહ્યો હતો કે વિવાહના પણ ગંદ આની પ્રતીતિ તે તેઓ સૌની વિદાય લેતાં થઈ કે બંને પક્ષે ન હોવા જોઈએ, કેમ કે જ્યાં સોગંદ છે ત્યાં પ્રેમ ન હોઈ શકે. કેટલીય બહેનની આંખ ભીની થઈ. ત્યાંના સંચાલક છેલ્સ પચ્ચીસ જયાં સોગંદ છે ત્યાં બંધન છે, અનિવાર્યતા છે, નિયમનું દબાણ છે. વર્ષથી એકલે હાથે આ સંસ્થા સંભાળી રહ્યા છે. વખત કાઢી આ હદય માટે ત્યાં અવકાશ નથી. વળી તે કહેવા લાગ્યા, ‘તે હવે સંસ્થાની મુલાકાત લેવા જેવી છે. ત્યારબાદ તેની નજીકમાં આવેલી તમે શું ઈરછશો?' મેં એમને કહયું કે મનમાં કૌટુંબિકતા હોવી સંસ્થા સેન્ટ જોસેફ હોમની મુલાકાત લીધી. મરાઠા મંદિરના જોઈએ, પારમાર્થિકતા નહીં. તેઓ પૂછવા લાગ્યા, “એવું કેમ કહે પાછળના શાંતે વિસ્તારમાં આવેલા આ મકાનમાં ‘સીસ્ટર્સ ઓફ છે?” મેં કફ ‘આર્થિક અને પારમાર્થિક બંને સંબંધોમાં ધી ક્રોસ’ નામની સંસ્થા તેમાં અનાથાલય ચલાવે છે. અવિવાહિત હદય નથી હોતું. આર્થિક સંબંધોમાં હદય નથી હોતું એને તો માતાઓના તથા ત્યજી દીધેલાં બાળકોને ઉછેરવાનું કાર્ય આ સંસ્થા આપણને બધાને અનુભવ છે. બજારમાં હદય સાથે કોઈ સંબંધ કરે છે. એક દિવસની ઉંમરના બાળકને ઉછેરવાથી માંડીને અઢાર નથી હોતો. પારમાર્થિક સંબંધોમાં પણ તમે કયારેય દય વર્ષની ઉપરની કન્યાઓના પુનર્વસવાટનું કાર્ય આ સંસ્થા કરે છે. નહીં જોયું હોય. બે પારમાર્થિક મનુષ્ય એકબીજાના મિત્ર કયારેય જરૂર પડયે તેમને શહેરની બહાર પણ વધુ અભ્યાસ માટે નથી હોતા, સાથી હોય છે.'
મોકલે છે. કેળવાયેલી અને અનુભવી મહિલા સ્વયંસેવકો મારફતે બે આધ્યાત્મિક મનુષ્યોની દેતી આકાશકુસુમ જેવી હોય છે, સંસ્થાનું સંચાલન થાય છે અને દરેક બાળકને માનસશાસ્ત્રીય અભ્યાસ જે કયારેય દેખાતી નથી. તેઓ ડરે છે, કેમકે દોસ્તીમાં થતાં આસકિત
કરી, તેમને માટે જરૂરી એવી અભ્યાસની અને ઉપચારની ગોસ્વસ નહીં આવી જાય. કયાંક વિરકિત છ ન થઈ જાય!' આધ્યાત્મિક
થાય છે. સંસ્થાના વિશાળ ચોગાનમાં સ્કૂલ અને નવરાશના સમયમાં અને પારમાર્થિક, પારમાર્થિક અને આર્થિક માનવામાં કદી મિત્રતા ઉદ્યમ શીખવવા માટે પણ એક શાળા છે. રજાઓને કારણે કેટલીક નથી હોતી. તેઓ મૈત્રી થવા નથી દેતા. બલ્ક એ છે કે આર્થિક બાળાઓ સંસ્થાની મુંબઈ બહારની શાળાઓમાં રહેવા ગઈ હતી. વ્યકિતઓમાં સ્પર્ધા થાય છે. પારમાર્થિક વ્યકિતઓમાં પણ હરીફાઈ નવરાશના સમયમાં બાળાઓ થેલીઓ ગુંથવાનું તથા ભરતગુંથણનું થાય છે. બે સાધક એકમેકના પ્રહરી - ચોકીદાર હોય છે. સાધક કાર્ય કરે છે અને તેના વેચાણનું સંસ્થાને નાણાંકીય મદદ થાય છે. એ જએ છે કે બીજા સાધકની ભૂલ ક્યાં થાય છે અને બન્ને આપ- ત્યાંના સંચાલિકા સાથે શુભેરછાઓની આપ-લે કરી અમે પરેલ સમાં ખામીઓ શોધવામાં જ પ્રવૃત્ત રહે છે. જો દોષ નહીં. તરફ જવા રવાના થયા. જએ તે ગુણ જોશે, પરંતુ હૃદય હદયની પાસે નહીં જાય. કેમ કે
આયોજિત કાર્યક્રમમાં અમે છેલ્લે, શેઠ રણછોડદાસ ચત્રભુજ માનવ માનવની નિકટ જશે, ભગવાનથી એટલો જ દૂર જશે, કરછી લહાણા બાલાશ્રમની મુલાકાત લીધી. ડો. આંબેડકર માર્ગ એવી ધારણા પારમાર્થિક ક્ષેત્રમાં છે અને આર્થિક સંબંધમાં માણસ પર આવેલ આ બાલાશ્રમમાં ૮ થી ૧૮ વર્ષનાં છોક્રાઓને પ્રવેશ માણસ વરશે દિલ જેટલું નજીક આવશે, પૈસા એટલા દૂર જશે, અપાય છે. નિરાધાર અને ગરીબ છોકરાઓને મફત ૨ખાય છે એવી ધારણા છે. '
અને ફી આપીને પણ રાખી શકાય છે. દિવાળીના તહેવારોને કારણે નાગપુરના એક શ્રીમંત છે. એમણે પોતાનો બંગલો મને રહેવા મોટાભાગના છોકરાઓ રજાઓ ગાળવા તેમને ત્યાં, અથવા તો માટે આપ્યો હતો. વળી તેઓ વગર માંગે મને કયારેક કયારેક સા
તેમના સગાઓને ત્યાં ગયા હતા. હાજર રહેલા વિદ્યાર્થીઓને પણ મોકલી દેતા. એક દિવસ મારા એક મિત્ર મારું નામ લઈને
મીઠાઈ-ફળ આપી શુભેરછાઓ વ્યકત કરી અમેએ વિદાય લીધી: એમની પાસે ગયા અને થોડી રકમ ઉધાર માગી. શ્રીમંતે કહી - ' દિવાળીના દિવસોમાં આપણે ઘરની અંદર અને બહાર, ‘ઉધાર નહીં, આપ એમ જ લઈ જાઓ. પૂછયું, “ઉધાર શા માટે
બંને ઠેકાણે દીપ પ્રગટાવીએ છીએ. તે જ પ્રમાણે આપણા ઘરની નથી આપતા તે તેઓ કહેવા લાગ્યા, ‘આપસમાં પૈસાનો અંદર તેમ જ પૃથ્વી પર જેમાં નાનું દાર સમાઈ જાય છે. તેમાં વ્યવહાર ન કરવો જોઈએ. કેમ ન કરવો જોઈએ. “પૈસાના વ્યવ- વસતી દરેક વ્યકિત માટે, પ્રાણીમાત્ર માટે પ્રેમની જ્યોતિ પ્રગટાવીને હારથી મિત્ર દુશ્મન બની જાય છે. આપે જેવું હશે, જયાં આર્થિક આપણી શુભેચ્છા વ્યકત કરીએ.' -નટુભાઈ પટેલ
| SR No. | 525966 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 1981 Year 44 Ank 17 to 24 and Year 45 Ank 01 to 16 - Ank 013 is not Available |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chimanlal Chakubhai Shah, Ramanlal C Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 234 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 26 MB |