Book Title: Dharmadhyaksha
Author(s): Gopaldas Jivabhai Patel
Publisher: Gyanjyoti Prakashan Mandir Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005003/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnajyoti prakAzane 1. bhraSTAcArane mArge saMpA, kamubahena puche chAra paTela 12.00 naheru sarakAre lIdhelAM amuka pagalAMthI dezamAM bhraSTa hAranuM je dvAra khulluM mukAyuM, tenuM navalakathAnI rIte karAyeluM kAramuM varNana. dezamAM rUMve vayApelA bhraSTAcArane dUra karavA ra.chanA ra dareka strI-puruSa yuvAna-yuvatIe A navalakathA vAMcavI joIe. 2. premabalidAna saMpA. gopALadAsa paTela ( baMdhAya che) prasiddha phenca lekhaka vikaTara hyugenI navalaka " Teilarsa pha dha sI'no saMkSepa. mAgusa je mAsa sacitAnI ke adhamatAnI kaI kakSAe pahoMcI zake tenuM nirUpaNa karatI navalakathA. sa se 'binsana ka" jevI navalakthAone sAme hoDamAM mUke, te paNa pAchI pADI de, tevI kathA tarIke oLakhAvavAmAM AvI che. guno ane sajA saMpApALadAsa paTela (baMdhAya che) prasiddha raziyana navalakathAkAra DasTacchI kuta "krAIma enDa nizamenTa'no saMkSepa. ama-vimukha navA siddhAMtanI naLamAM gUMthAyele eka juvAni samA janahita sAdhavAnA prakhyAlathI kAramAM munA AcaratA jAya che. chevaTe seniyA jevI eka nibaLa karIne nihaMtuka prema tene kevI rIte badhAmAMthI ugArI le che, tenI hRdayadrAvaka kathA. dhana ane dharatI saMpAtra kamubahena putra che. i paTela 12.00 suprasiddha hiMdI navalakathAkAra gurudattanI kRti "ghara aira na'ne anuvAda, tA. 24-11-'94 nA roja prakAzita thaI cUkI che. prAkSasthAna rAAna jyoti prakAzana maMdira kocaraba Azrama amadAvAda-6 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha madhya kSa [vikaTara hyuge kRtaH "haMcabaeNka oNpha notradAma"] saMpAdaka gAyALadAsa jIvAbhAI paTela jJAnacovike jJAnati prakAzana maMdira amadAvAda-6 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiM. prakAzaka kamubahena puche paTela vyavasthApaka, jJAnajyoti prakAzana maMdira amadAvAda mudraka varlDa kalAsika myUjhiyame geAThavelAM bIbAM parathI pAna chApyAM - .10,00 o thI 6 amiSa presa, amadAvAda-13 1 thI 336 caMdrikA prinTarI, amadAvAda-1 prathama AvRtti jAnyuArI, 1975 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakanuM nivedana AvI mahAna ane jussAdAra navalakathA vAMcIne pUrI karIe, tyAre mANasa tarIke janmavA badala ApaNI jAtane abhinaMdana ApavAnuM mana thaI jAya che. - AvI sArI navalakathA vAMcavA maLI eTalA khAtara nardI, paNa potAnA dezanA aitihAsika jamAnAne ATalo sArI rIte rajU karI zakanAra eka mahAna sAhityakAranA jAna-baMdhu hovA badala. AvI navalakathAo jhaTa lakhAtI nathI, ane jhaTa vAMcavA paNa maLatI nathI. mULa krecanA aMgrejI anuvAdamAMthI A saMkSepa gujarAtImAM taiyAra karavA jatAM saMpAdake ghaNI kApakUpa karI che, e vAta kharI; chatAM keTalAkane haju paNa ema lAgavA saMbhava che ke, vArtA uparanuM bhAraNa vaLI vizeSa ochuM karyuM hoya to A vArtA haju paNa saraLa - suvarapa bane. paraMtu saMpAdakazrIe potAnA "prAstAvika 'mAM jaNAvyuM che te pramANe, A vAta rasanA TaDAnI peThe utArI javA mATe vAMcavI na ghaTe. chellAM pAnano amRta-rasa levo hoya, teNe zarUAtanAM pAnAMnuM kaNa koTaluM prayatnapUrvaka bhedavuM ja rahyuM. vikaTara hyugonI navalakathAe jamAnAo sudhI comera rozanI pAtharavA sarajAyelI che. gAMdhIjIe hiMdamAM teja ane prANa pUravA je svapno sevyAM che, te AvAM tejasvI pustakonA pracArathI kadAca jaladI siddha thaze. AjanA jamAnAmAM amane potAne navI peDhInuM cAritra ghaDavAno rAmabANa ilAja AvA vicArakono kAyamI satsaMga ja lAge che. vikaTara hyugonI pAvanakArI eka pachI eka pAMca pAMca navalakathAo gujarAtI vAcakane sulabha karI ApIne zrI. gopALadAsa paTele gujarAtI vAcakanI ananya sevA bajAvI che. te mATe nUtana gujarAta temanuM AbhArI che. tA. 31-12-14 kamubahena putra che. paTela Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA 51. prakAzakanuM nivedana prAstAvika gopALadAsa paTela pAtrasUci khaMDa 1 le perisanI mU-mahesava 2. kasI 3. samarAdA 4. glAsa da eN che. rAte suMdara strI pAchaLa javAnA jokhama 6. jakhama cAlu che ! che. ghaDA-pheDe lagna 8. valanI rAta khaMDa 2 je 1. paeNrIsanuM mAtAjInuM maMdira : nau tradAma 2. kalaida kraoNle 3. kUtare ane tene mAlika . kaleda kolonA vyAsaMga 5. bhedI mulAkAtI 6. sajA che. uMdara-khAnuM 8. pANInA TIpAnA badalAmAM AMsu 9. pitAnI guma vAta bakarIne soMpavAmAM jokhama 10. dharmAcArya ane philasUpha e be judI jAto che. 11. kaleda kaeNlenI guma koTaDI 12. sAta gALA sAthe na bolavI 102 116 124 140 149 1 57 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 208 223 227 246 250 257 13. adAlatamAM 14. nyAyane prakAza lAda 1pa. badhI ja A zAe pAchaLa mUkIne 16. mAtA ! 1. judAM judAM ghaDatara 18. baherA 19. ThIkaruM ane ratana 20. lAla bAraNAnI cAvI MDa 3 je 1. AvatI kAle nakkI ! 2, cheka chellA ! 6. nautradA ma upara caDAI 4. rAjAjI 5. saMketa-zabda 6. nAnakaDA vaDA che, kasIno nuM lagna 267 275 278 289 303 301 je Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prArastAvika keTalIka navalakathA vAMcI rahyA bAda ApaNI jAtane kRtArtha thayelI anubhavIe chIe : te vAMcavAthI ApaNe mAnavajIvananuM koI satya jANe avagata karyuM hoya ema ApaNane lAge che. e satya baMne rItanuM hoI zake : mAnava tarIke ApaNe keTalA mahAna banI zakIe te darzAvatuM, tema ja mAnava tarIke keTalA pitata banA zakIe te paNa. vikaTara hyugonI A navalakathA 'huMcaba~ka opha noMtradAma' apUrNa mAnavajIvananI kathA che. alabatta, apUrNatAne paNa pUrNapaNe rajU karIne lekhaka pUrNatAnA ja puraskAra karavA mAge che; ane tethI karIne ja, kadAca, peAtAnA hetumAM te vadhu saphaLa nIvaDe che. zrI pratyenA puruSanA premanAM be, ane strInA puruSa pratyenA premanuM eka, ema kula traNa prema-citro A navalakathAmAM rajU thAya che. mukhyatve khoTA premanuM ja sarvAMgasaMpUrNa citra rajU thAya che; paNa te uparathI sAcA prema kevA hoI zake ke kevA hovA joIe tenuM satya ja ApaNane avagata thAya che. A navalakathAnA mukhya pAtra dharmAdhyakSanA strI pratyenA meDo meDo jAgelA prema svAbhAvika na hoya ema lAge; paraMtu vidyAonuM anuzIlana karavA jatAM, ane nAnAbhAInI javAbadArI saMbhALavA karelA sAMsArika jIvananA tyAgane kAraNe e prema meDo pragaTayo ane kaMIka asAdhAraNa tIvratAthI pragaTyo, eTaluM ja. paraMtu pachIthI e prema, gItAmAM nirUpela AkhA kramane zabdaza: anusare che : kAmathI krodha, krodhathI saMmeAha, saMmehathI smRtibhraMza, smRtibhraMzathI buddhinAza, ane buddhinAzathI cheka ja barabAdI. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa e kama te na paNa anusaryo hota ! premane khAtara balidAnane - AtmasamarpaNane krama paNa te anusarI zakyo hota - jevuM zragAnI ja bIjI navalakathA "prema-balidAna" ("ToIlarsa oNpha dhI sI')mAM nirUpavAmAM AvyuM che. paraMtu mAnavane judA judA vikalapa anusaravAnI maLelI svataMtratA, e ja mAnavajIvananI balihArI che, tema ja karuNatA paNa che. chatAM kalAkAra bemAMthI koI paNa vikalpano krama AbehUba rajU karIne zuddha premanI vAstavikatAnuM darzana karAve, emAM ja enI kaLAkAra tarIkenI kuzaLatA che ane kRtArthatA paNa. kasImaoNdo naryo zArIrika vidrapatano avatAra che. ane tethI ja tenA manamAM eka prakArano ochapano dIna-bhAva pravarte che. eTale te koI paNa strInI ane teya suMdara strInI khAmukhA kAmanA karavA jAya, ema svAbhAvika rIte te bane ja nahi. paraMtu pilarI upara pANI pAvAnA prasaMgane kAraNe samarAdA pratye tenAmAM je kRtajJatAne bhAva Ubhe thAya che, temAMthI ja tenA tarapha ene AkarSaNa janme che. dharmAdhyakSanI jema ja te tenA pratye tIvrapaNe AkarSAya che, paNa te potAnI maryAdAnuM bhAna bhUlato nathI - viveka cUkatA nathI. tethI te potAnA premane eNsamarAdAnuM rakSaNa karavA tarapha vALI zake che: dharmAdhyakSanI peThe tene pitAne zikAra banAvavA tarapha nahIM. tethI ja te gItAmAM batAvelA krama anusAra krodha ane buddhibhraMzane mArge vaLatAM bacI jAya che. chevaTe te potAnA premanI saphaLatA paNa prApta kare che - milana paNa sAdhe che; paNa kevI anekhI rIte ! eNsamarAdAne puruSa (phebaso pratyeno prema eka mugdha hRdayane kRtajJatAnA bhAvamAMthI janmelo prema che. keTalo badho tIvra, keTalo badho nirmaLa ! kobasa te kevaLa pazu che - chatAM je dharmAdhyakSa vacce na Avyo hota, te eNsamarAhadAne zuddha prema phobasamAM paNa sAme zuddha premane paDagho na pADI zakyo hota ema na kahevAya. ane eNsamarAdAne Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAnA premano sAmo javAba kayAM joIe paNa che? pitAnA khAnadAnanuM ThekANuM na hovAthI, phobasanuM lagna to tene yogya khAnadAnanI koI chokarI sAthe thAya ema ja samarAdA icche che. potAne mATe te tenA gharamAM dAsInuM sthAna ja teNe kayuM che. joke, eNsamarAdAne prema aneka kAraNe saphaLa thato nathI; paraMtu tethI zuM? dareka mAnava prANInA jIvanamAM udabhavatI badhI lAgaNIo ane bhAvanAo kyAM saphaLa thAya che? balihArI te evI lAgaNI ke bhAvanA jIvanamAM pragaTavI e vAtanI ja che. ane evI zuddha uTa lAgaNI ke bhAvanA jIvanamAM pragaTI, eTale e jIvana utkrAMtine mArge AvI ja gayuM. vezyAno dhaMdho karatI mAne peTe janmelI samarAdA potAnA tuccha jIvanamAM A zuddha, zubha, utkaTa prema pragaTAvIne ja kRtArtha thaI gaI. tenI tulanAmAM A navalakathAnAM ja khAnadAna-rAjavaMzI kuTuMbanAM gaNAtAM keTalAM badhAM strI-puruSone manuSyajanma kevo tuccha - ke viparIta lAge che? AvAM kAraNone lIdhe ja hyugo jevA mahAna lekhakane saMparka maLavo, e mAnava tarIke kRtArtha thavA jevuM lAge che. mahAna lekhako ja je mahAna bhAvanAo, je mahAna satye ApaNe ApaNA sAmAnya jIvanamAM kadI avagata na karI zakIe, na anubhavI zakIe, te ApaNane temanI adbhuta kalamane baLe avagata karAve che. ane teTalA pramANamAM ApaNe utkrAMta thaIe chIe. vikTara hyugo sAhityamAM romAMca-rasano puraskartA che. ane tenI navalakathAo romAMcaka-rasathI chalakAtI hoya che. alabatta, jema sUSTinuM romAMcakArI darzana karavA evaresTa jevA UMcA zikhare caDavuM jarUrI che, tema ja hRgonI vArtAono adbhuta romAMca rasa anubhavavA mATe vAcake navalakathAkAranI sAthe amuka caDANa caDavuM ja paDe che. vinA parizrama maLate rasa ke AnaMda jamIna upara ALoTavAno ja hoI zake. eTale 2 0 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema "le mijherAbla' navalakathAmAM bizapanA kathAnakanAM so-pacAsa pAna jarA dhIrajathI oLaMgavAM paDe che, tyAra pachI ja rasanuM dvAra acAnaka UghaDatAM ApaNe paNa taiyAra thayA hoIe chIe - te rasa jhIlavAnA adhikArI banyA hoIe chIe. tema ja A navalakathAmAM paNa zarUAtanI thoDIka vigatonuM caDANa dhIrajapUrvaka caDavuM paDe che; tyAra pachI ja ane adbhuta rasane je dhodha paDavA lAge che, te jhIlavAnA adhikArI ApaNe banyA hoIe chIe - jhIlI paNa zakIe chIe. koI paNa rasa ucita tapa ke yajJa karyA vinA bhogavIe, te na sade. vArtArasa paNa ucita yajJa-tapa vinA bhogavavA jaIe, te tucchatAmAM sabaDI AvyA evuM ja lAge. paraMtu AvA mahAna navalakathAkAronI adabhuta rasabharI vArtAo vAMcavA daramyAna ja jANe ucita yajJa-tapa sadhAI gayAM hoya che, ane pariNAme vArtA vAMcI rahetAM kazuM udhAra-khAtuM UbhuM karyuM lAgatuM nathI - UlaTuM, parama lAbha khATI AvyA, evuM lAge che. vikTara hyugonI pAMce jANItI navalakathAnA gujarAtI saMkSepa taiyAra karavAnI yojanA hatI. te mujaba "le mijherAla" uphe daridranArAyaNa; "krAMti ke utkrAMti - (nAInTI zrI"), "lAphiMga maeNna' yAne umarAvazAhInuM pota ane pratibhA, "prema-balidAna"-('TaoNilarsa oNpha dha sI') ane A navalakathA pote "dharmAdhyakSa' ('laMcabaeNka oNpha notradAma') - ema pAMce navalakathA have pUrI thAya che. e pAMce navalakathAo potapotAnI rIte anekhI navalakathAo che. bhASAMtara rUpe paNa AvI navalakathAo koi paNa bhASAnA navalakathAkArone eka paDakArarUpa thAya che. hyugoe A navalakathAmAM pitAnA dezanA je jamAnAne cItaryo che, te kAMI vakhANavA lAyaka kahI zakAya tevo che ja nahi. chatAM te jamAnAne AdarIne teNe je navalakathA lakhI che, te satyane, zivane, suMdarane sparzatI hoI, maMgaLarUpa bane che. AvA kaLAdharo dezane maLavA, e eka sadbhAgya ja kahevAya. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vArtAne mukhya muddo (parivAra saMsthAe) agAu prasiddha karelI AnAtola phrAMsanI navalakathA "tapasyA ane nigraha' ("thAI')nA jevo ja che. paraMtu baMne samartha lekhakoe eka ja muddo judI judI rIte cho hoI navIna ja banI rahe che. baMne vArtAnA tapasvIe indriyanigraha kare che, paraMtu tenAM anekamukhI pariNAmo batAvavAmAM baMne navalakathAo potapotAnI ane khI rIta anusare che. baMne vArtAomAMthI aNudhaDAkAnI peThe e sAra phUTI nIkaLe che ke, mAtra indriyanigraha pUratuM nathI. bIjA paramarasa - paramAtmA - nI bhakti jIvanamAM UbhI na thaI hoya, to pachI mAtra indriyanigraha ke bIjI vidyA ke pravRttinA vyAsaMgo mANasane kazo AdhAra ApI zakatAM nathI - AgaLa laI javAnI to vAta ja kayAM?. te paNa indriyanigraha sAdhyA vinA bIjo parama-rasa jIvanamAM pragaTI zakeya zI rIte? Ama eka prakArano cakarAvo ja na thayo? emAMthI rasto zo? tyAM AgaLa IzvarakRpA ane satsaMganuM sthAna AvIne UbhuM rahe che. pUrNa jIvana pAmelA saMtane pratyakSa dAkhalo ja jIvane AgaLa vadhavA joItAM preraNA ane baLa pUrAM pADe che. te vinA mAtra bauddhika sUjhabUjha jarAya kAragata nIvaDatAM nathI. ema "prAca varAnuM nivata' uttama puruSone sevIne samajo - bUjho'- e upaniSadanI ghoSaNA caritArtha thAya che. - evA paripUrNa jIvana prApta karanArA ane bakSanArA saMte ja chevaTe saMsAranA sAra rUpa che. temane namonamaH | tA. 15-12-74 - gopALadAsa jIvAbhAI paTela Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtrasUci AcaDIkana : juo kaloda kraoNle. AloI, maeNDama : juo gendariyera. enIH gughu-mAnI bacapaNamAM apaharaNa karAyelI chokarI. asamarAdA H jisI-kanyA tarIke oLakhAtI ane nirNakhela karanArI eka namaNuM bhikhAraNa. oliviyaraH rAjA lUI-11 ne mAnIto hajAma. kasamadeH nautradAma maMdirano ghaMTa vagADanAra kadarUpa bUdhi; maMdiranA dharmAdhyakSa Arca-DIkanane vaphAdAra nokara. kArDinala epha buka krAMsane raMgIle dharmAdhikArI; rAjakuTuMba sAthe sagAI-saMbaMdhavALe (pR. 16). kepanola: juo jekasa kau5nola. kalaida zaileH Arca-DIkana, netradAma maMdirane dharmAdhyakSa; kasImeMdone pAlaka; jaina kraulone meTe bhAI. kalApina guleku eka bhikhArI. (bhikhArIone rAjA) giloma rImaH ghenTane kAunselara (krAMsanA pATavI Dephina sAthe rAja kumArI mArgareTanuM lagna goThavavA perisa Avyo che.) gugha-mA : juo sAze. mina"; paeNrIsanI zerIonAM ughADapagAM bhaTakatAM chekaro. badaloriye meDama AlaI da: nautradAmanA maMdira sAmenA makAnamAM rahetI eka tavaMgara bAI. vige2 ? juo pAyerI DhiMgo2. jAka keIticara : rAjajIno vaida. jAka mahAzaya : pUruM nAma jAka cAlu. rAjAnI dharma-adAlatamAM rAjAnA eTanI. Arca-DIkananA kImiyAgaravidyAnA sAgarIta. loH aisamarAdAnA khelamAM sAgarIta banatI, - tAlIma pAmelI bakarI. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaikasa ke panela : ghenTane dukAnadAra. (gilema rIma sAthe paeNrIsa Avyo che.) jehAM da muliH juo jana kole. jehAM mAze pAyerI ciMgArane nATacabhUmine sAgarIta. jona daile? Arca-Dakana (dharmAdhyakSa) kA~da kaeNleno nAno bhAI, bhaTakela vidyAthI. tura-relAMvALI sAdhuDI potAnA bALakane joIne te pAchuM meLavavA tapazcaryA karatI eka buTTI. juo sAze. trista : rAjA laI-11 ne jallAda. dharmAdhyakSaH jue UMda kaeNle. pAketa lA zAMtakuvarI H gAmaDAnI eka bAI (juo sAzeto. pAyerI ciMge2 : nAlekhaka. basa 6 zeteparaH rAjAnA bANAvaLIono kamAna. raeNnDa turAM : rajA laI-11 mAe sAmAnya ThAkaranA veza vakhate dhAraNa kareluM nAma. phalara-dalI : meDama AleInI suputrI; phebasa da zaioparanI vivAhitA. phaloriyana bAbediye keTavALa raoNbarTa dastAvilanA DepyuTI. kalaidela, lA : jemAM khAMjaruM cAle che evA makAnanI mAlikaNuM. mAgareTa H phalaeNnDasa ane osTriyAnA zahenazAha maeNkijhamilAnanI putrI. (kAsanA Dephina - pATavIkuMvara sAthe vivAhano prastAva che.) yusTAza mube : bhaMgAranA vepArI. barTa stAvila : perIsanI koTavALInA vaDA. robina pusepa: jaoNna kaeNlano dhAMdhaLiyo mitra. relAM, maeNDama ? tura rolAMnI aMdhArakoTaDI baMdhAvanAra ane temAM rahI - tapazcaryA karanAra tavaMgara bAI. lUI-11, rAjA H krAMsane A vArtAnA samaya daramyAna rAja. eNpa zeviyara leDI gondaloriyeranI mahemAna, sAta varSanI chokarI. sAzeta H jenI chokarIne bacapaNamAM jisIe upADI gayA hovAthI tura rilAnI aMdhAra-koTaDImAM purAI tapazcaryA karatI strI. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatra [pAnanA mathALAne lITIonI gaNanarImAMthI paDatuM mUkayu che, ] pRSTha lITI zuddha mArgerita (pA. 148 sudhI A bhUla sudhArI levI.) arthAt vidrUpa (dhaNI jagAe dI U UDI gayuM che.) amArI te trule phu nAmadAra 24 14 24 28 62 83 39 194 198 198 25 198 199 301 313 330 21 26 27 23 19 to 17 19 ma 25 21 14 15 22 24 amruddha mArgareTa arthAta vidrapa amArItA trulek tamAra e khATalI upara nava za phAlasana hatI - mATA nara-makarA hatA, ema ja kahe ne, e khakarI keALI hatI. phlAdela bhayabhata tristAna sAimana dina hiMmata gudya! guMdya ! cArlsa nA-8 mAe pAsenI bhIMta upara niza phezakhasanA hatI. e bakarI dheALI hatI lA de la bhayatrasta tristAM sAimana dina hiMmata gullu grudhu! cArlsa 8 mAe Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa pakaTara hyuge kRta navalakathAH "hazabaeNka opha netradAma"] khaMDa 1 lo Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paeNrIsano mUrkha-mahotsava 2. sa. 1482nA jAnyuArInI chaThThI tArIkhe savAre paeNrIsanA "sITI, "yunivarsiTI', ane "TAuna' e traNe jillAnA badhA dAMTa ekasAmaTA vAgavA lAgyA ane paeNrIsanA bhalA loko sTa jAgI UThayA. Aje bevaDo tahevAra hoM : dharma-mahotsava ane mUrkha-mahotsava. e nimitte glAsa da greve AgaLa hoLI pragaTAvavAnI hatI, brAka cepala AgaLa "me-polara UbhuM karavAno hato, ane paeNlesa oNpha jasTisamAM dharma-nATaka bhajavAvAnuM hatuM. AgalA divase badhAM jAhera sthAnamAM raNaziMgAM phUMkIne A aMge DhaMDhero piTAvavAmAM Avyo hato. eTale vahelI savArathI ja loko gharo ane dukAno baMdha karIne ToLAMbaMdha e traNe jagAomAMthI potAne gamatA sthAna tarapha dhasAro karavA lAgyA. alabatta, paeNrIsanA vatanIone nyAya karavA khAtara eTaluM kahI devuM joIe ke, strI-puruSone sauthI moTo samudAya kAM te hoLInI jagAe eTale ke glAsa da greve tarapha jato hato, yA to jyAM dharma-nATaka thavAnuM hatuM te paeNlesa oNpha jasTisa tarapha jato hato. 1. carcA karatAM nAnuM evuM pUjA-sthAna. 2. eka daMDa repI tenI AsapAsa nRtya karavAmAM Ave che. 3. "misTarI" - mukhyatve IzukhristanA jIvanaprasaMgane lagatuM nATaka. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa paeNlesa oNpha jasTisa tarapha jatA badhA rastAo ane galIomAM khAsa karIne lokonI bhIDa hakaDAThaTha jAmI hatI. kAraNa ke, be divasa agAu phrAnsanA "DaoNphina"(pATavI kuMvara) sAthe phalaeNnDarsanI* rAjakumArI mArgareTanA lagnanuM nakkI karavA mokalavAmAM Avela phUlaeNmiza pratinidhio e nATaka jovA hAjara rahevAnA hatA tathA nATaka bAda e ja holamAM thanArI mUrkhAonA "popaTanI cUMTaNImAM paNa hAjara rahevAnA hatA. duniyAmAM moTAmAM moTA gaNAtA e haoNlamAM, paraMtu, te divase jagA meLavavI azakya thaI gayuM hatuM. e haoNlanI bArIoethI bahAra DokiyuM karanArane AMgaNAmAM cAre bAju mAnava maherAmaNa ja hiloLe caDelo najare paDe. cAre taraphathI pAMca ke cha zerIe bharI bharIne mANase tyAM ThalavAye ja jatAM hatAM. temanA hokArA-bakhALA, temanAM khaDakhaDATa hAsya, ane ekabIjAnA paga upara paga dabAtAM paDAtI cIso ane apAtI dhamakIo vagerethI AMgaNA uparanuM AkAza paNa jANe rajeraja bharAI gayuM hatuM. temAM vaLI ghoDesavAra sainiko ane sAro vyavasthA sthApavA dhasAro kare, tyAre je khaLabhaLATa ane khadabadATa mace te judo. e haoNlanI AsapAsanAM makAnanI bArIe, bAraNAM ane agAzIe paNa hakaDeThaTha bharAyelI hatI. potAnAthI jyAM pahoMcI zakAya nahIM, te makAnanI bhIti tarapha joI rahevA mAne ke te jovA UmaTelA lokone joIne ja ghaNAne tRpti thaI jAya che. e jaMgI haoNlanI bhavyatA ane vizALatAnuM varNana karavuM nakAmuM che. judA judA aitihAsika kALoe temAM judI judI sajAvaTo umerAI hatI. e holane eka khUNe ArasapahANanuM vikhyAta Tebala hatuM. eka ja ja phalenDarsa eTale atyAre belijayama ane phrAnsamAM vahecAyele pradeza, ghenTa tenI rAjadhAnI. mArgareTane pitA oNsTriyAne ( Dacaka ane pachI zahenazAha) maeNkijhamilAna hato; eTale te oNsTriyAnI rAjakuMvarI ja kahevAya; paraMtu tenI mA maeNrI opha bagaDI pitAnA pitA cArlsane leMDarsane mATe vArase lAvelI hovAthI, mArgareTa paNa phleDarsana tarIke prasiddha che. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paeNrIsanA mUkha"mahAtsava zilAmAMthI banAvelI e TebalanI chATa eTalI badhI lAMbI-paheALI-jADI hatI ke, duniyAbharamAM tenI sarakhAmaNI kare evI bIjI chATa nathI, ema kahevAtuM. haoNlane bIje khUNe eka nAnuM deva-maMdira 'cepala' hatuM - jyAM rAjA lUI-11 mAe maeNrI mAtA AgaLa ghUMTaNiye paDelI pAtAnI AkRti mukAvI hatI. e deva-maMdira chaeka varSa pUrve ja banAvavAmAM AvyuM hatuM. haoNlanI vacamAM, mukhya daravAjAnI sAme eka plaeNTaphaoNrma AMtarI levAmAM AvyuM hatuM, jyAM pelA phlaeNnDarsavALA pratinidhio ane temanA satkAra karanArA rAja-pratinidhie besavAnA hatA. pelA ArasanA Tebala upara vahelI savArathI nATaka aMgenI taiyArIo cAlu thaI gaI hatI. e Tebala upara lAkaDAnAM pIDhiyAMnuM eka pAMjaruM UbhuM karavAmAM AvyuM hatuM -- jenI chata upara nATaka bhajavAvAnuM hatuM. haoNlamAM beThelA ke UbhelA harakoInI najare e UMcAIe bhajavAtuM nATaka paDe evI dhAraNA hatI. . nIce pAMjarAnI AsapAsa suMdara paDadA vIMTI devAmAM AvyA hatA; tethI sTejanI nIce abhinetA mATe veza-bhUSA mATenA alaga kamaro taiyAra thaI gayA hate. e kamarAmAMthI uparanA sTeja upara khullI nisaraNIe caDIne ja javAnuM hatuM. nATakamAM acAnaka thatA koI paNa praveza ke acAnaka banatI dekhADavAnI koI paNa ghaTanA e khullI nisaraNI dvArA caDa-Utara karIne ja thaIAke ! ArasanA Tebalane cAra khUNe cAra sArajaMTA vyavasthA jALavavA UbhA rahyA hatA. nATaka bapAre bAra vAgye zarU thavAnuM hatuM. pha laeNnDarsanA rAja-pratinidhionI sagavaDa vicArI e samaya nakkI karavAmAM AvyA hatA. loko te AgalI rAtathI tyAM jamA thavA lAgyA hatA. haoNlanA daravAjo paNa UghaDe te pahelAM keTalAya jagu pagathiyAM upara ja TADhamAM ThUMThavAtA gAThavAI gayA hatA - jethI vahelA aMdara pesI, AgaLanI sArI jagA meLavI zakAya 1 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamo yakSa ToLuM hara kSaNe vadhatuM ja jatuM hatuM. khUNo-khAMce, bArInI pAtaLI paTTIo - jyAM kaMI besavAnI ke goThavAvAnI saheja paNa jagA maLe, te badhI jagAe rokAI gaI hatI. ane jema jema vakhata jato gayo, tema tema vRMdAvAthI, pilAvAthI, akaLAvAthI, kaMTALavAthI AkhA ToLAno mijAja bagaDato jato hato. cAre bAju have phariyAdo, gALAgALI ane bUmabarADA ja saMbhaLAtAM hatAM. phalaeNnDarsanuM pratinidhimaMDaLa, temane satkAra karavAnuM jene soMpavAmAM AvyuM hatuM te kArDinala oNpha bu. A mahelano gavarnara, rAjakuMvarI mArgareTa, - jenA lagnanuM goThavavA mATe e ziSTa pratinidhimaMDaLa AvyuM hatuM, sArajaMTa, AbohavA, perIsanA bizapa, murkhAono popa, e holanA thAMbhalA, daravAjo, bArIe- vagere badhA vize lokonA ToLAmAM game tevA kaTAkSo ane phariyAdo thavA lAgyAM hatAM. keTalAka TIkhaLIkhora loko, bArIne kAca toDI nAkhI, baMne bAju paga labaDatA rAkhI goThavAI gayA hatA. teo haoNlanI aMdaranI majAko haoNlanI bahAranA lokone saMbhaLAvatA hatA tathA bahAranA lokonI majAko aMdaranA lokone saMbhaLAvatA hatA; ane ema AkhA bumarANamAM sAro sarakho vadhAro karI rahyA hatA. eka thAMbhalAnI TocanI kAMgarI upara goThavAyelA eka khuzanumA suMdara caherAvALA juvAniyAne saMbodhIne nIcenA ToLAmAMthI eka juvAniyo belyo vAha, birAdara ! jona phaoNlo Urphe jehAM du muli, tuM te khare pavanacakkInA paMkhA peThe tArA cAra hAtha-paga halAvato goThavAyo che ne? keTalA vakhatathI tuM tyAM coTayo che, dosta?" "are bhAI cAra kalAkathI ! mArI prArthanA che ke, jamarAjA ke ahIM bhagavelI A sajAne mArI narakanI sajAmAMthI kApI Ape Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sTeja nIcene vezabhUSA mATeno oraDe sTeja upara caDavAnI nisaraNI sAthe.- pR. 5. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paeNrIsane mUkhamahatsava sisilinA rAjAnA kIniyAe sAta vAgye cepalamAM kIrtana gAvAnuM zarU karyuM, tyArano ahIM chuM!" mALA kIrtaniyA paNa kevA che ! - temane avAja emanA pAonI tINI Toca karatAM paNa vadhu tINo che. seMTa jonane AvI bhraSTa rIte gavAtAM laeNTina stotro gamaze ke nahIM e pUchayA vinA ja rAjAe e kIrtananI goThavaNa karI lAge che." are, e to kIrtaniyAone nekarI ApavA khAtara ja kIrtananuM lapharuM zarU karAvavAmAM AvyuM che. paeNrIsanA bajAramAM vecAtAM khArA pANInAM mAchalAMnA paravAnAnI eka hajAra liTTanI Avaka e khAte nAkhavAmAM AvI che!" cUpa raho !" eka hRSTapuSTa mANasa trADI UThyo; "rAjA e kIrtana na goThave to zuM kare? te pharIthI mAMdA paDe ema?" vAha, vAha! bhalI kahI ! rAjAnAM kapaDAM mATe pharanAM rUMchAM vecanAra ijAradAra ethI vadhu rUDuM bIjuM zuM bole ?" "are bhAI, mAtra phara vecanAro kema kahe che? tethI te rAjajInA mahelanA polIsa-amaladAranA bhAI thAya, ane visanInAM jaMgalanAM lAkaDAM sAcavanAra adhikArInA suputra thAya! bApathI dIkarA sudhInA badhA ja paraNelA che e vAta te na kahIe, te paNa!" cAre bAju khaDakhaDATa hAsyanuM mojuM pharI vaLyuM. ane pelA bicArAne lokonI najaramAMthI kayAM chupAI javuM te zodhyuM jaDayuM nahIM. paNa enA jevo eka bIjo mANasa mijAja karIne bolI UThyo, "A kevI aziSTatA! kevI adhogati ! vidyArthIo* eka nagarajananI AvI ThekaDI kare ? mArA jamAnAmAM to Ama karanAra vidyArthIne saTIthI phaTakArIne e bhAgelI seTIo sAthe ja tene bALI mUke" ja madhyayuganI yunivarsiTIe mukhyatve dharma ane darzanazAstranA paMDito ane zAstrIo taiyAra karatI. atyAranI peThe bhautika zAstrAnI keLavaNu mukhya nahotI. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa "alyo A karyuM ghuvaDa ghUghavI UThayuM?" "hAM, hAM, e te yunivarsiTIne pithI-pustaka vecanAro bUkaselara che!" "alyA, bUkaselara, ame tArAM pothAM bALI mUkIzuM!" alyA, ame tArI baiyaranAM cIMtharAM phADI nAkhIzuM!" hA, hA, mArI beTI vidhavAnI peThe kharI galolA jevI ane tAjImAjI thatI jAya che!" "setAna tamane badhAne bharakhI jAya, duttAo!" pelo bUkaselara gAjI UThayo. pelo thAMbhalAnI kAMgarI upara beThelo jehAM bolI UThyo, "dIkarA, bAlatAM vicAra karaje, nahi to ahIMthI sIdho kUdIne tArA DhamaDhola peTa upara ja paDIza, to taDAka daIne phUTI jaze !" pelAe gaNatarI karI joI ke, eTalI UMcAIthI koI potAnI upara paDe, te potAnI zI vale thAya! eTale te tarata cUpa thaI gayo. pelo vidyArthI have vijetAnA gaurava sAthe bolyo, "joje bhramamAM rahete; huM Arca-DIkanano 1 bhAI thAuM chuM, te paNa tArI upara kudI paDIza, e nakkI !" "alyA, ApaNe Aje enI copaDIonI cakalAmAM hoLI kare!" alyA, yunivarsiTInA rekaTaro, ilekaTara ane eNTananAM Tebalo, daMDA, ghUMka-peTIe, pATiyAM ane paTArAo paNa mahIM homajo ! juone, "TAuna-vibhAgamAM "me-pala' ane hoLI che, "siTI'-vibhAgamAM nATaka, murkhAonA popanI cUMTaNI tathA phalaeNnDarsanA pratinidhiono satkAra che; paNa ApaNA "yunivarsiTI'-vibhAgamAM AjanA zubha divase kaMI ja govyuM nathI!" 1. bizapanA hAtha nIce dharmAdhyakSa. ene dharmAsana upara besI haLavI sajA karavAno paNa adhikAra hoya che. 2. (kAMsa vageremAM) yunivarsiTI ke kaoNlejane adhyakSa. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ perIsane mUkhamotsava "badhA AcAryo, paMDita, zAstrIo murdAbAda!" vidyArthIo barADI UThayA. pralayakALa AvI rahyo che! " pele bUkaselara kAnamAM AMgaLIo besI bolI UThyo. te ja ghaDIe yunivarsiTInA rekaTara vagere karmacArIo saraghasa AkAre pelA phalenDarsanA pratinidhimaMDaLane satkAravA bahAra rastA upara thaIne pasAra thatA hatA. tarata ja bArIethI jotA tathA AsapAsanA badhA vidyArthIo gUDa maoNniga, rekaTara!" ema mazkarInA bhAvamAM pokArI UThyA. - "alyA, AkhI rAta jugAra ramIne e beTo ATalo vahelo "jAgI UThyo zI rIte ?" he mi0 rekaTara, kAle rAte keTalA dAva jItyA?" "khaccaranA kAna paNa beTAnA kAna karatAM TUMkA hoya !" "alyA, tuM pAse che, mAro A joDo enA moM upara pheMka jouM!" daramyAna, pele bukaselara pelA phara-ijAradAranA kAnamAM me. laI jaIne bolyo, " duniyAno pralaya-kALa ja Avyo che ne! vidyArthIonuM AvuM gerazista zI rIte sAMkhI levAya? paNa A badhI navI navI zodho - topakhAnuM, baoNmbArDa, ane khAsa karIne jarmanIthI Avela. mahAmArI jevAM chApakhAnAMnI A badhI moMkANa che. have hastaprata vecAtI baMdha thaI gaI jANo! copaDIone vepAra paNa baMdha ! chApakhAnAMe pustakono dhaMdho dhULa meLavI dIdho! kharekhara duniyAne pralayakALa ja AvI rahyo che !" pelAe paNa tarata e bAbatamAM saMmati ApIne jaNAvyuM, "juone, have makhamalanI phezana keTalI badhI pracAramAM AvatI jAya che? chAM-rUvAMTInuM nAmeya koNa le che? e badhI pralayakALanI ja nizAnI che, vaLI; bIjuM zuM?", Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa te ja ghaDIe bAranA TakorA stabdha thaI gayuM. kAraNa ke, bAra loko traNa vastunI rAha joI rahyA pratinidhi-maMDaLanuM Agamana, ane khelanI zarUAta. e traNamAMthI vakhatasara mAtra bapAra ja AvyA hatA; bAkInAM benuM ThekANuM na hatuM. saMbhaLAyA. badhuM ToLuM ekadama te vAgye khela zarU thavAnA hatA. hatA : bapeAra, laeNnDarsanA leAko iMtejArImAM eka-be-traNa-pAMca-paMdara miniTa cUpa rahyA. paNa pachI pratinidhimaMDaLa mATenA plaeNTaphaoNrma upara ke ArasapahANanA Tebala upara khaDA karavAmAM AvelA raMgamaMca upara kazI ja hilacAla thatI na dekhI, ekadama bevaDA-trevaDA gussAthI bumarANa macAvavA lAgyA : nATaka ! nATaka ! " 66 " jahAMe tarata ja parALanA << DhagalAmAM taNakhA nAkhe e rIte. meTI bUma pADIne kahyu, " nATaka zarU karI do, pha laeNnDarsavALA jahAnamamAM jAya !" << 'hA, hA, nATaka jaladI zarU karo; nahi to pachI ApaNe A cAra sArajaMTAne pakaDI pakaDIne raMgamaMca upara phAMsI devAnA khela zarU karI do!" "C ' hA, hA, pakaDo ! pakaDo ! sAraja Tone pakaDo ! " ema kahetA thoDAka loko ArasanA Tebalane cAra khUNe UbhelA sAraMTa tarapha dhasavA. lAgyA. pelA bicArAonA jIva UDI gayA. te ja ghaDIe sTeja nIcenA veza-bhUSAnA oraDAnA paDado jarA khasyA ane jupiTara devanA veza sAthenA eka naTa bahAra Avyo. tarata ja leAko e zuM kahe che te sAMbhaLavA cUpa thaI gayA. 3 pelAe ArasanA TebalanI kinAra upara AvIne bUma pADIne kahyuM, " sagRhastha-nagarajane, ane nagara-sannArI, mA~ zyAra kArDinalanI. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paeNrIsanA bhUkha-mahAtsava samakSa Aje ame loko eka suMdara dharmanATya rajU karavAnA chIe . 'maeNrI mAtAnA pheMsalA'! temAM jupiTarane pArTa A sevake pote lIdhelA che. dharmAvatAra kArDinala atyAre maoNnzyora yUka oNpha oNsTriyA taraphathI Avela pratinidhimaMDaLa sAthe che, ane e pratinidhimaMDaLa atyAre daravAjA bahAra yunivarsiTInA maoNnzyora rekaTaranuM saMbhASaNa sAMbhaLavA bheluM che. eTale dharmAvatAra kArDinala AvI pahoMcaze ke tarata ame amAruM nATaka zarU karIzuM. "" kabUla karI devuM joIe ke, A vicitra vezadhArI devarAja jupiTaranA Agamane ja ArasanA TebalanA cAra khUNe UbhelA cAra sAraMTAnAM gaLAM salAmata rAkhyAM. paraMtu jyAre jupiTare jAhera karyu ke, kArDinala Avaze tyAra pachI jJa khela zarU thaze, tyAre acAnaka AkhA samudAye bUmAbUma macAvI mUkI. 11. ,, " ekadama khela zarU karo ! ekadama khela zarU karo ! jupiTara murdAbAda ! kArDinala murdAbAda ! ekadama zarU karo! na mAne to e badhA naTo ane kArDinalane paNa doraDe TiMgAvI do, alyA! jehAMe ane bArIomAM beThelA raoNbina pusepeAM vagere tenA bIjA dhAMdhaLiyA mitroe zerabakora macAvI mUkayo. bicArA jupiTaranA hAsa UDI gayA. jo ToLAnI pharamAyaza mujaba te khela zarU karI de, te kArDinala jarUra tene phAMsIe caDAve. ane kArDinalathI DarIne ToLAnI pharamAyazane avagaNe, te paNa tenA gaLAnI AsapAsa doraDuM vIMTAya ja! ~ baMne rIte Aje tenA pheMsalA thaI javAne e nakkI. paNa sadbhAgye, bIjo eka jaNa te ja ghaDIe tenA bacAvamAM doDI AvyA. e mANasa ArasanA TebalanI AsapAsanA kaTherAnI aMdara ja eka thAMbhalAne Teko daI UbhA rahelA hatA. te pAtaLA, UMcA, juvAna Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 dharmAdhyakSa dekhAvanA geAro mANasa hatA. te eka DagaluM AgaLa AvI pelA naTane saMbAdhIne bAlyA, " jupiTara ! vahAlA jupiTara !" >> "mane koNa bAlAve che! << huM; tame leAkeA tarata khela zarU karI do. huM maoN zyAra beliphane samajAvI laIza, ane te maoNzyAra kArDinalane samajAvI leze. jupiTaranA jIvamAM have jIva pAchA AvyA. te tarata ja meTethI bUma pADIne bAlyA sadgRhastha-nagarajanA ! ame khela tarata ja zarU "" karIe chIe ! " - "" ra "hu ! hu ! " ToLAmAMthI pAkAro UThayA. jupiTara have paDadA pAchaLa cAlyA gayA eTale pelA ajJAta mANasa pAchA thAMbhalAne aDhelIne UbhA rahyo. eTalAmAM pAse beThelI be juvAna bAnue tene bAlAvyA ane vAtAe vaLagADayo - 66 he! AjanA khela majA paDe tevA che kharo ? " 66 hA, hA; jarUra taddana navA khela che. phlaeNnDarsanI prinsesane anulakSIne khAsa lakhAyele che." * 1 'aMdara prema-gItA haze ke, nahi ? "C vAha ! dharma-nATyamAM prema-gautA kevI rIte hAya ? * are be varSa upara pApanA pratinidhi maoNzyAra ligeTanA Agamana vakhate je khela bhajavAyeA hateA, temAM traNa suMdara cheAkarIe mAhinInA veza lIdheA hatA, ane temAM laDAInA dekhAvA paNa hatA. laDanArA laDatAM laDatAM suMdara gIte gAtA hatA, ane vAjiMtro temane majAne sAtha ApatAM hatAM, '' << paNa Aje jojone, bahu sarasa khela tamane jovA maLaze." << tame amane khAtarI Ape che ?' 66 hA, hA; me pote ja e khela lakhyo che!" * nyAcakhAtAne asara. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paeNrIsanA makha-mahAtsava " he ? tame ?" 39. banAvyuM che, ane meM khela lakhyA " hA; hA; ame be jaNa chIe; jehAM mArgoMe pATiyAM vaherI A sTeja che. mAruM nAma pAyerI zRiMgAra che ! joI, pelA thAMbhale caDI beThelA alyA. mazkarI karI kuMvArikA-mAtA, badhAM khela zarU thavAne haju vAra thatI jaoNna faoNlA tarata ja bUma pADI UThayo heya jupiTara-mahAdeva, ane maeNDama sAgarIte, jhaTa bahAra nIkaLA, nahIM to tamAruM AvI banyuM jANA ! ane enA e peAkArane sAtha ApavA ToLuM paNa tatpara thavA mAMDayuM hatuM tevAmAM ja vAjiMtronA sUra veza-gharamAMthI AvavA zarU thayA. cAra naTo veza-gharamAMthI nIkaLI, nisaraNI caDI, upara AvyA ane prekSakone namana karI UbhA rahyA. e cArenAM kapaDAM ardhA dhoLAM ane ardhuM pILAM hatAM; paNa ekanAM kapaDAM seAnA-cAMdInI jarIvALAM hatAM, bIjAnAM rezamanAM hatAM, trIjAnAM UnanAM hatAM ane ceAthAnAM zaNanAM hatAM. pahelAnA jamaNA hAthamAM taravAra hatI, bIjAnA hAthamAM sAnAnI be kUMcI hatI, trIjAnA hAthamAM trAjavAM hatAM, ane ceAthAnA hAthamAM kodALA hatA. chatAM koI na samaje, te te darekanA janbhAnA nIcenA bhAgamAM bharata-gUMthaNathI AvA zabdo upasAvelA hatA : "mAruM nAma umarAva-varga che,' mAruM nAma pAdarI-varga che," " mAruM nAma vepArI-varga che," mAruM nAma majUravarga che." 66 ' pAdarI-varga' ane 'majUra-varga" puruSa-jAti che ema sUcavavA temanA jamAA TUMkA rAkhavAmAM AvyA hatA tathA temane mAthe TopA hatA; tyAre bAkInA be varga srI-jAti che ema sUcavavA temanA jamAA lAMbA rAkhyA hatA tathA temane mAthe hUDa hatA. > * : 13 66 che ke zuM ? setAnanAM nAMdI-vAkaya uparathI ja prekSakoe samajI levAnuM hatuM ke, puruSamajUra-varga ' nuM lagna strI-'vepArI-varga 'sAthe thayeluM hatuM ane puruSa' pAdarI-varga 'nuM lagna strI-'umarAva-varga' sAthe thayeluM hatuM. * jUnA vakhatamAM strIe mAthethI pITha sudhI eDhatI te DhAMkaNuM, Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa baMne daMpatIe bhegAM ja eka bhavya seAnerI matsya-mUrti pakaDI hatI; ane duniyAnI sauthI suMdara strIne e mUrti bakSisa ApavAnI hatI. tethI te AkhI duniyAmAM sauthI suMdara strI nakkI karavA mATe musApharIe nIkaLyAM hatAM. teoe musApharI daramyAna geAlakoMDAnI rANIne napAsa karI hatI, vebijhAMDanI rAjakuMvarIne paNa napAsa karI hatI, tArnara-khAnanI putrIne paNa napAsa karI hatI ane bIjI paNa keTalIya suMdarIone. have teoe thAka khAvA thoDI vAra musApharI baMdha rAkhI hatI, ane daramyAna te aneka subhASita ane suvAkayA bAlye jatAM hatAM. 4 badhuM bahu majAnuM hatuM; tathA sArI rIte geAThavavAmAM AvyuM hatuM. chatAM AkhA samudAyamAM jo dhyAnapUrvaka koI e badhuM sAMbhaLatuM hoya tathA nihALatuM hAya, te te eka ja jaNa : e nATakanA lekhaka pAyerI jhiMgAra pAte! nATakanI zarUAta janasamudAye je AnaMdanA gaDagaDATathI vadhAvI lIdhI hatI, tenA AnaMdamAM masta thaI, naTAnI kAmagIrI te lagabhaga samAdhistha thaIne sAMbhaLI tathA nihALI rahyo hate. tevAmAM acAnaka tenI samAdhi tUTI. eka cIMtharehAla bhikhArI bhIMDamAM aTavAI jaIne, saunI najare paDAya evA koI UMcA sthaLanI zeAdha karatAM karatAM phalaeNmiza pratinidhio mATe khAsa anAmata rakhAyelA plaeNTaphaoNrmanA kaTherA bahAranI kinArI upara besI gayA hatA. te have potAnAM cIMtharAM tathA jamaNA hAtha uparanuM cItarI caDe tevuM ghAruM saune dayA Ave evI rIte dekhADIne meTethI bhIkha mAgavA lAgyA ! thAMbhalA upara caDIne beThelA jAna faoNlAnuM lakSa te bhikhArI upara tarata ja gayuM, ane nATaka tathA prekSakone Dakhala thAya enI paravA karyA vinA tarata ja te meTethI bolI UThyo, " alyA kharA ! pele bhIkha mAgavA kAM caDIne beTho che? zAbAza !" .. juo te Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paeNrIsanA bhUkha-maheAtsava deDakAM bharelA khAbAciyAmAM tame patharo nAkhA, athavA paMkhIonuM ToLuM beThuM hoya tenA upara baMdUka cheADo, ne je paristhiti thAya, evI paristhiti sau prekSakomAM enI bUmathI thaI. lekhaka pAyerI jhiMgAra teA vIjaLIne Acako lAgyo hoya tema cAMkayo; kAraNake, nATaka cAlatuM ekadama thaMbhI gayuM ane badhAMnuM dhyAna e bhikhArI tarapha gayuM. tenI sAthe e bhikhArIe paNa rojanI bhASAmAM ThAvake mAMe AMkhA ardhI mIMcIne pAtAnuM bhASaNa calAvyuM dayAdAna karatAM jA, bhalAM leAkA!" calAvI - jAna faoNlAe e bhikhArIne oLakhIne peAtAnI 'kaoNmenTrI' AgaLa gaLAnI soMgaMda ! A te kaoNpina jhuleku che ne ! dAsta, paga uparanuM ghAruM tane sagavaDabharyuM na lAgyuM eTale tAre jamaNe hAthe te coTADI dIdhuM, kharuM?" 66 66 ya ane Ama beAlatAM ja teNe vAMdarAnI capaLatAthI eka sapheda, sikko pelAe lAMbA karelA TopAmAM nAkhyA. pelA e sikko tathA e mazkarI baMne nirAMte khissAmAM utArI gayA, ane bAlavA lAgyA, dayAdAna karatAM jAe "" ane prekSakonuM lakSa eka vakhata tUTe, pachI ATalA meATA samudAya pharI pAchA lakSa daIne kazuM sAMbhaLavA geAThavAya, emAM ghaNA vakhata jAya. ane daramyAna nATakane thoDoka bhAga AgaLa cAlI gayA hAya, eTale vArtA-pravAha ane rasa-pravAha tUTatAM ekabIjAne 'zuM AgaLa cAlyuM' ema pUchaparacha paNa zarU thAya, ane emAMthI bIjI trIjI vAtA. chatAM dhIme dhIme nATaka AgaLa cAlavA lAgyuM. vastunI goThavaNI evI rIte karavAmAM AvI hatI ke, jANe phrAMsanA pATavI mATe jagatanI suMdaramAM suMdara strI zeAdhavA ja pelAM be daMpatI nIkaLyAM hoya evuM samajAya. kArDinalane kAne A badhuM jAya, evI lekhaka pAyerI ciMgAranI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 dharmAdhyakSa marajI hatI. kAraNa ke, kArDinala kharI rIte vara ane kanyA baMne pakSa sAthe sagAI-saMbaMdha dharAvatA hatA : frAMsanA rAjAnI meATI dIkarI sAthe kArDinalanA bhAI paraNelA hatA; ane kanyA pakSanA cArlsa sAthe. tenI mA eNgna oNpha barganDI mAraphatanI sagAI hatI. prekSakonI dhAMdhaLane kAraNe kArDinala AvyA pahelAM ja zRiMgArane nATaka zarU karavuM paDayuM hatuM; chatAMya, kArDinalanA lakSamAM peAtAnA kasaba lAvavAnI icchA to tene hatI ja. kavinA kula vyaktitvanA 10 guNAMka mUkIe, teA temAMnA eka guNAMka kaMIka lAbha khATavAnI svArthavRtti hAya, ane bAkInA navaguNAMka peAtAne mATe vadhAre kiMmata AMkanAruM ghamaMDe hAya ! tenA nATaka mATe tene bapAranA bArathI cArane samaya niyata karI ApavAmAM AvyA hatA. eTale jyAre nATaka pharIthI AgaLa cAlavA mAMDayuM ane leAko kaMIka cUpa tathA sthira thaI tene sAMbhaLavA lAgyA, tyAre pAyerI zRiMgAra kaMIka harSapulakti citte, e nATaka barAbara lakSapUrvaka sAMbhaLavA lAgyA. 5 paNa --, pAchuM bIjuM dhAMdhaLa UpaDayuM! acAnaka chaDIdAre peAkAra karyA . " dharmAvatAra kArDinala oNpha bubeC padhAre che !" dArUkhAnAnA AkhA rAjabhaMDAra ekadama phUTI UThe te paNa pAyerI spriMgora A jAherAtathI jeTalA cAMkayo, eTalA coMkI UThayo na hota! kAraNa ke, badhAMnuM lakSa have kArDinala tarapha ja kheMcAyuM ane sau koInA mAMmAM ' kArDinala ! ''kArDinala' e zabdo ja gUMjI UThayA. dareka jaNa have AgaLanA paDozIthI potAnuM mAthuM UMcuM karI kArDinalane jovA prayatna karavA lAgyuM ane AkhA samudAya eka prakAre hileALe ja caDI gayA. * cArlsanI dIkarI maeNrI opha baganDI, ane tenI dIkarI mAreTa. cArlsa bagaDIneA hAI phlaeNnDanA adhipati hatA. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paeNrIsane mukha-hatsava 'kArDinala dharmAdhikArane sthAne hovA chatAM bahu raMgIlo mANasa hato. zelata mukAme AvelA zAhI drAkSavADInA madhurasane te rasiyo hato. tenI AsapAsa dharmAcAryo ne dharmAdhikArIone je darabAra rahe, te paNa raMgIlA tathA khAnapAnanA rasiyAono ja hato. te dAna paNa juvAna suMdarIonA hAthamAM ja karato - cimaLAyelI buTTIonA hAthamAM nahi. divase devaLamAM bhaktigIta gAnAra gavaiyAe rAte tenA mahelamAM jaI pachI zarAbanI mahephilanAM gIte ja gAtA. loko A raMgIlA dranila upara khuza hatA, eTale ja te moDo Avyo hato tema chatAM ciDAvAne badale tenAM bhapakAbaMdha kapaDAM ane tenI bAlavA-cAlavAnI chaTA ja teo jovA lAgI gayA. vastutAe paNa paeNrIsanA loko DaMkhIlA loko nathI; uparAMta teoe kArDinala AvatA pahelAM nATaka zarU karAvyuM hatuM e vijyane AnaMda temanA manamAM hato; ane Aje mUrkhAono popa teo cUMTavAnA hoI, eka kArDinalane* teo vadhu lakSamAM levAnA DhaMgamAM nahotA! kArDinalanI pAchaLa ebaTo, bizapa vagereno teno darabAra Avato gayo, temAMthI jeone loko oLakhatA hatA, temanAM nAma daI daI teo ekabIjAne oLakha ApavA lAgyA. khAsa karIne mArsileno bizapa eNledeva, tathA lUI -11 nI rakhAtane kAchaDI-chUTo bhAI, je seMTa jarmo da prene eNbaTa hatuM te, tathA seMTa jenIvIne baTa-e lokonAM nAma vAraMvAra bolAvA lAgyAM. vidyArthI varga - skaoNlaro te e badhAM nAmo bolatAM bolatAM phAve tevA apazabdo uccAravA lAgyA. Aje to teone divasa hate: mUrkhAono mahotsava ! eTale Aje phAve te badamAzI ke kAna karavAne temane haka hato! tethI to Aje bhagavAnanA nAmathI phAve tevA zApo * dharmAdhikAramAM popane hoddo badhA kArDinalonI upara - sarvoca vicaNAca, tethI dha-2 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 dharmAdhyakSa ocarIne, bhraSTa strIo ane dharmAdhikArIonI rUDI sobatamAM potAnA e hakane pUrepUro upayoga teo karavA mAgatA hatA. pariNAme kArDinalanA anugAmIonAM nAme daI daIne phAve tevI vAto cAlavA mAMDI. jaoNna phaoNlo te pAcho Arca-DIkanano bhAI thato heI, vadhu jANakAra kahevAya, eTale teNe e badhA dharma-dhuraMdharonI badagaI karavAmAM kazI kasara ja na rAkhI. lokonA bumarANa sAthe bhaLatuM bhaLatuM A badhuM kArDinalanI beThaka sudhI pahoMce tyAM sudhImAM spaSTa saMbhaLAya tevuM bhAgye rahe; chatAM jo te saMbhaLAya tevuM rahyuM hota, te paNa kArDinala e vastuo sAMbhaLI-nasAMbhaLI ja karI nAkhata, kAraNa ke, AjanA divase je kaMI gAMDapaNa karavuM hoya te karavAnI paraMparA ane rUDhithI chUTa gaNAtI hatI. * kArDinala pote gaLAbUDa rAjakAraNI puruSa nahoto tathA mArgareTa ane Dophina sAthenA lagnathI phrAMsa-TyiA vacce keTalAM suleha-saMpa sthapAze ke iMgleMDanA rAjAne potAnI putrInI thayelI avagaNanAthI kevuM lAgaze, e kazAnI ciMtA tene na hatI. tene to ciMtA eTalI vAtanI ja hatI ke, rAjAne khuza karavA khAtara, phalaeNnDarsanA sAmAnya zerIpha jevA mahAjanane AvakAra ApavAnuM ane temanA manoraMjananI goThavaNa karavAnuM halakaTa kAma potAne karavuM paDavAnuM hatuM! be divasa upara e pratinidhio AvyA tyAre paNa potAnA mahelamAM temane satkAra tathA manoraMjana karavAnI vyavasthA potAne karavI paDI hatI, ane have AjanA utsavana divase jAheramAM paNa tene tema karavuM paDavAnuM hatuM. chatAM, chaDIdAre jyAre "DayUka oNpha oNsTriyAnA mAnavaMta prati nidhi' evo pokAra karyo, tyAre kArDinala hasate meMe ThAvakAI temanA satkAra mATe daravAjA tarapha vaLyo. 1. krAMsanA rAjAne pATavI kuMvara. 2. kanyA mArgareTanA pitA osTriyAne maeNkijhamilAna. pachIthI zahenazAha kahevAye. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paeNrIsane mUrkha-mahatsava tarata ja daravAjAmAMthI be-benI joDImAM pUrI gaMbhIratAthI e 48 pratinidhio haoNlamAM dAkhala thayA. kArDinalanA raMgIlA ane mojIlA sAlAnI sarakhAmaNImAM e lokonI ziSTatA ane ThAvakAI noMdhapAtra hatI. e lokamAM dareka potAnuM nAma ane hodo chaDIdArane kahI deto, ane pachI e chaDIdAra uccAraNamAM phAve tevo goTALo karI, e badhAM vicitra nAmo pokAratA hatA. tethI prekSakasamudAyamAM sArI ramUja phelAtI. pratinidhimaMDaLanA badhA ja sabhyo judAM judAM sthaLonA zerIpha-belipha maeNjisTreTa evA hoddAnA mANaso ja mukhyatve hatA. temanI mukhAkRti ThAvakI, gaMbhIra, ziSTa tathA gauravAnvita hatI. mAtra eka apavAda hato, - tenuM moM buddhizALI, kAvatarAbAja, hoziyAra mANasanuM hatuM - vAMdarA ane rAjakAraNI e benA mizraNarUpa ane kArDinala khAsa traNa DagalAM AgaLa bharIne tenA satkAra arthe sAmAM gayA. tenuM nAma giloma roma hatuM ane ghenTane* te kAunselara hato. kADinala gilama sAthe vAtacItamAM joDAyo, te daramyAna tenI sAthe joDImAM Avelo eka UMcA kadano, sAmAnya heTa ane cAmaDAnuM jAkiTa paherele mANasa aMdara pesavA gayo. chaDIdAre tene makhamala ane rezamanA pizAka paherelA A badhA pratinidhione nokara dhArIne AgaLa vadhato rokyo. pelAe tarata trADa nAkhIne kahyuM - "bhalAdamI, tuM kema mane roke che? jete nathI, ke huM e loko mane ja eka chuM?" "tamAruM nAma?" "jekasa kaoNpanela." "tamAro hedo?" * laeNnDarsanI rAjadhAnI. vepAra-dhaMdhAne kAraNe te zahera lagabhaga svataMtra sthiti bhegavatuM hatuM. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa "ghenTa mukAme hojhiyarIne dukAnadAra." pelo chaDIdAra tarata ja Abhe banI eka-be DagalAM pAcho khasyo: atyAra sudhI zerIpha ane mejisTreTo jevAonI chaDI teNe mAMDamAMDa pokArI hatI, paNa A to mojAM vecanAra bakAla! enI chaDI pokAravI? kArDinalane paNa Akhe zarIre jANe kAMTA bhoMkAI gayA. AsapAsanA prekSako zuM thAya che ne bolAya che, te lakSapUrvaka jovA-sAMbhaLavA utsuka thaI gayA. giloma rIme have luccAIthI thoDuM hasatAM hasatAM pAse jaI chaDIdArane sUcavyuM: "ghenTanagaranA zerIphonA kalArka jekasa kaoNpanola, ema jAherAta karo." kArDinale paNa e pramANe jAherAta karavA chaDIdArane moTethI kahyuM. kaoNpanela tarata e sAMbhaLIne theMkayo. te tarata ja trADI UThyo: pavitra phresanA sogaMda ! "jekasa kaoNpala, hojhiyarInA dukAnadAra, eTaluM ja bolaje, chaDIdAra! sAMbhaLe che ne? krUsanA sogaMda ! e te jevuM tevuM nAma che? are mora Arca DacUke pote keTalIya vAra mAre tyAMthI emanAM mojAM kharIdyAM che !" ' loko tarata tALIo pADI UThayA ane khaDakhaDATa hasI paDyA. kopano paNa janatAne ja mANasa hato, ane AjubAjunA prekSako paNa janatA-varganA ja hatA. paMdaramA saikAmAM phrAMsanA lokomAM pitAne mATe svAtaMtryano ane gauravane ahobhAva haju jhAMkhe jhAMkhe dhUMdhavAto ja hato. eTale kArDinalanA rasAlAnA seMTa jenIvInA eNbaTanAya beliphanA sAIMTonA nokarone paNa kurniza bajAvatA A lokone pha lenTarsanA dukAnadAre batAvelo pitAne mATe ziSTapaNAne bhAva tarata tenA pakSamAM kheMcI gayo. ane kaoNpanela potAne mATe garva anubhave emAM navAI zI? kAraNake, je mArgareTanA lagnanuM nakkI karavA te phrAMsamAM Avyo hato, tenI mA merIpha barganDIne koI kArDinala karatAMya ghenTanA hejhiyarInA A dukAnadAranI bIke nyAya khAtAnA aphasara. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ perIsane mU-mahatsava vadhu lAga; kAraNake, ghenTanA lokone tyAM koI kArDinala potAnA mAnItA kAjavaMzI darabArIo sAme thavA uzkerI zakayo na hota; paraMtu A dukAnadAre te phalaeNnDarsanI prinsesa pote phAMsInA mAMcaDA AgaLa AvIne AMkhe AMsu miLatI vinaMtI karI gaI, chatAM potAnI AMgaLI UMcI karI ane e darabArIonAM mAthAM vadherAI gayAM hatAM! paNa haju te kArDinalanI tapasyA pUrI thaI na hatI! AvI halakaTa sobatamAM UbhavAnI kharI sajA to tene haju bhogavavAnI hatI, kAraNa ke, pelo bhikhArI haju e anAmata laeNTaphaoNrmanI kinArI upara beTho beTho, laherathI bhIkha mAgavAnI potAnI kAmagIrI moTethI bajAvI rahyo hato. have banavAkALa, te kaoNpano potAnA nAmanI jAherAta pachI baeNlarInI prathama hAroLamAM jyAM jaIne beTho, tyAM ja nIce e bhikhArI beThelo hato. kaoNpale e bhikhArI tarapha thoDI vAra joI rahyA bAda, mane eALakhIne ekadama uparathI tenA khabhAne thapathapAvyo. pelA bhikhArIe vaLIne tenA tarapha joyuM ane tenA moM upara paNa acaMbAnI ane oLakhANanI rekhAo chavAI rahI. pachI AsapAsa zuM cAlI rahyuM che, tenI darakAra karyA vinA baMne jaNa ekabIjAno hAtha pakaDI dhIme avAje vAtacIta karavA lAgyA. loko e be jaNane Ama paricitanI mAphaka vAto karatA joI, tarata rAjI thaIne AnaMdathI tALIo pADI UThayA. kArDinalanuM dhyAna have te tarapha kheMcAyuM. anAmata pleTaphormanI kinArIe besI bhIkha mAgavAnI hiMmata karanAra e bhikhAraDAne nadImAM pheMkI devAno temaNe tarata mahelanA beliphane hukama karyo. A "bhagavAnanA kUsanI sogaMda! A te mAro mitra che!" koparela bolI UThayo. kArDinale hoTha karaDayA, ane loko tarata tenI avadazA joI harSanA pokAra karI UThayA. kaoNpano ghenTanI peThe paeNrIsanA lokono paNa mAnIta banI cUkyo hato. * * Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 dharmAdhyakSa kArDinale potAnI pAse beThelA seMTa jenIvInA eNbaTanA kAnamAM kahyuM "ADayUka mArgareTa kuMvarInI chaDI pokAravA bahu majAnA pratinidhio mokalI ApyA che, kahevuM paDe!" Apa nAmadAranI moMghI mahemAnagIrI to A phalaeNmiza1 Dukakarone motIne cAro" dharavA jevI nakAmI banI rahI che." are, A te motI AgaLanAM Dukkaro ." paNa A daramyAna nATakanA lekhaka pAyerI siMgaranI mAThI vale thaI gaI hatI. kAraNa ke, koInuM lakSa have tenA nATaka pratye rahyuM ja nahotuM. tenA manamAM je bIka hatI te sAcI paDI hatI. joke, kArDinala AvyA pachI macelI dhAMdhaLa daramyAna te bicAro pelA naTone potAnuM vaktavya AgaLa calAvavA godAvyA karato hato; tathA avAja moTo karavA sUcanA ApyA karato hato. paraMtu koInuM lakSa e tarapha na joI, teNe naTone tatkALa to AgaLa vadhatA rokI dIdhA. paraMtu pachI thoDIka zAMti sthapAtAM teNe prekSakomAMthI pharamAyaza thatI hoya e rIte moTethI bUma pADIne kahyuM, "nATaka pharIthI zarU karo! nATaka pharIthI zarU karo !" paNa pelo thAMbhale caDIne beThela jona phaoNlo cAra jaNanA avAje garyo - "he? birAdara, nATaka to pUruM thaI gayuM ne? teo pAchuM badhuM pharI ekaDeekathI zarU karavA mAge che, e te kaMI rIta che?" nA, nA, nATaka murdAbAda! murdAbAda nATaka !" bIjA vidyArthIo bUma pADI UThayA. A bUmAbUme kArDinalanuM dhyAna kheMcyuM, teNe tarata beliphane dhamakAvIne kahyuM, "pelA mUrakhAo ATalI bUme zAnA pADe che?" 1. 6 laeNnDarsanuM rahevAsI. 2. mArgareTa nAmanA mULamAM "metI' arthane zabda rahe che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paeNrIsane mUkha-mahatsava beliphe bicAre kArDinala gusse thaI javAnuM jokhama kheDIne thothavAtAM thavAtAM kahyuM, "nAmadAra, baporanA bAra vAgI javAthI, ApanA padhAratA pahelAM lokoe bUmo pADIne nATaka vaheluM zarU karAvI dIdhuM che." giloma roma vacce bolI UThayo, "vAha, to to adhuM nATaka jevAnI sajAmAMthI chUTayA!" to nAmadAra, e loko nATaka AgaLa calAve?" hA, hA, mAre mana to badhuM sarakhuM ja che; huM to daramyAna mAro nityapATha patavI laIza." kArDinale javAba Apyo. belipha have gaeNlarInI kinArI upara jaIne moTethI jAherAta karI - "nagarajano, ane rahevAsIo, je nATaka AgaLa cAle ema icche che tathA je te pUruM thAya ema icche che, te baMnene saMtoSavA dharmAvatAra ema pharamAve che ke, nATaka bhale adhUruM rahyuM hoya tyAMthI AgaLa cAle!" - ciMgaranI to icchA hatI ke, badhuM pharIthI ja zarU thAya, jethI kAM Danala vagere potAnA AkhA nATakanI khUbIo pichAnI zake; paraMtu kA Danalano hukama thavAthI have loko nATakano bAkIno bhAga to dhyAna daIne sAMbhaLaze, evo teNe saMtoSa mAnyo. paraMtu enI e AzAya adhUrI rahI! kAraNa ke gaeNlarImAM AvanAra haju Avye ja jatA hatA ane darekanA nAma-hoddAnI bUma chIdAra pokAryo ja jato hato. enA bhAre avAjamAM naTano avAja te DUbI ja jato. eTale paristhiti asahya thavA lAgI. siMgara khUba akaLAyo ane teTalo ja hatAza thayo. kAraNa ke, nATaka tenA rasika bhAge pahoMcyuM hatuM. paNa koIe tene saLaMga sAMbhaLyuM ja na hatuM, ane pariNAme prekSakonuM lakSa dhIme dhIme te nATaka tarapha na rahyuM. temanI aMdaraaMdaranI vAtacItano gaNagaNATa ja vadhato gayo. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa je prekSaka nATaka vaheluM zarU karAvavA dhAMdhaLa macAvavAnI hade gayA hatA, te ja prekSako have e nATaka cAlatuM hovA chatAM, te tarapha kAna ke AMkha dharavA paNa rAjI na hatA ! lekhake nATakamAM samAvelI zabda ane arthanI keTalIya khUbIo nAhaka havAmAM ja vilIna thavA lAgI. chevaTe gaeNlarImAM AvanArA badhA AmaMtrita-nimaMtrita AvI rahyA, eTale chaDIdAra cUpa thayo. ciMgArane AzA baMdhAI ke, have jo ekAda vakhata kaI bUma pADIne nATaka tarapha saunuM lakSa kheMce, to pAchuM nATakanuM kAma AgaLa cAle! ane vastutAe paNa pelo hojhiyarIno dukAnadAra ja tarata Ubho thayo ane bUma pADIne saune saMbodhIne bolyo - paeNrIsanA nAgarika sagRhastho ane sarjano! pavitra krUsanA sagaMda ! ApaNe ahIM bhegA thaI have zuM karavA mAMgIe chIe, te mane samajAtuM nathI. paNe raMgamaMca upara keTalAka mANase ToLe vaLI kazuMka dhAMdhaLa macAvI rahyA che, ane huM pAeka kalAkathI koNa kone Thoke che e jovA prayatna karuM chuM. paNa e loko te jIbha sivAya bIjuM koI hathiyAra ApasaApasamAM vAparavAnA hoya ema lAgatuM nathI. Apa lokone majA karavI hoya te amArA seMTaraDAmathI ke laMDanathI keTalAka kustIbAjone AvA divase bolAvavA joIe - jethI te lokoe ekabIjAne karelI mArapITa te jovAnI maLe! A loko to nathI mArapITa karatA ke nathI nAcatA-kUdatA ! mAtra emanI jIbha ja hAlyA kare, e jovAnI te zI majA Ave? mane to kahevAmAM AvyuM hatuM ke, Aje aMdherI nagarInA gardabhasenanI cUMTaNI thavAnI che, arthAt mUrkhAonA popanI. paNa ahIM to e vAtanuM kazuM ThekANuM lAgatuM nathI. amAre tyAM ghenTamAM ame paNa mUrkhAono popa cUMTIe chIe. paNa amArI rIta judI che - jema ke, amAre tyAM ahIMnA jevuM moTuM ToLuM bheguM thAya; pachI dareka jaNa vArApharatI eka bAkAmAMthI mAM kADhI AkhA ToLA tarapha marajImAM Ave evA cALA karIne saune hasAvavA prayatna kare. ane je mANesa vidrapamAM vidra5 cALo karI saune vadhumAM vadhu hasAve, tene sau maLI popa cUMTe! amI rIte Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 paeNrIsane bhUkha-mahesava e rIta che. ane emAM bahu majA Ave che. to Apa saunI marajI hoya te Apa loko Apane po5 amArI e rIta pramANe Aje cUMTI kADho! pelA raMgamaMca upara TakaTakAro karyA karatA lokone sAMbhaLavA karatAM emAM bhAre majA Avaze. e naTone paNa ApaNI cALA karavAnI harIphAImAM bhAga levo hoya to bhale AvI jAya! to zuM maherabAno? Apa lokone ze vicAra che? Ajane majAne divasa sArI rIte Ujavavo hoya te mAre A prastAva maMjUra rAkho, ane thavA do majA! " AdithI vadhAvI lAvAya evuM ja - lokoe hojhiyarIvALAe karelo A prastAva eTalA utsAhaumaMga-AnaMdathI vadhAvI lIdho ke, bicAro grigora kaMIka vAMdho nAkhavA jAya to paNa tenAthI kazuM bolAya evuM ja na rahyuM. teNe bicArAe pitAnA hAthanA be paMjA vaDe potAnuM mAM ekadama DhAMkI dIdhuM. kAMkI dIdhuM. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kasameMdo AAkhanA eka palakArAmAM kaoNpanalanA prastAvane amalamAM mUkvAnI taiyArI thaI gaI! nagarajano, vidyArthIo ane pAdarIo - sau e kAme lAgI gayA. ArasapahANanA TebalanI sAme AvelI nAnA cepalanI bArIne eka raMgIna kAca toDI nAkhavAmAM Avyo, ane temAM mAM ghAlIne harIpha umedavAroe sau prekSakone cALA karI batAvavA, ema nakkI thayuM. strI athavA puruSa - dareka umedavAra harIphe cepalamAM potAnuM moM burakhAthI DhAMkI rAkhavuM ema paNa nakkI karavAmAM AvyuM, jethI cALA karatI vakhate ja teo potAnuM moM khulluM karI saune coMkAvI zake. eka kSaNamAM to harIphAImAM UtaranArA umedavArothI AkhuM cepala bharAI gayuM. pachI bAraNuM baMdha karI devAmAM AvyuM. gelarImAM beTho beTho kaoNpanela ja A badhI taiyArIo aMge hukamo ane mArgadarzana Apate hato tathA goThavaNo karate hato. A dhAMdhaLa daramyAna kArDinala potAnA rasAlA sAthe bIjA rokANanuM tathA saMdhyA-pUjAnuM bahAnuM kADhI vidAya thaI gayo. A badhI janatAnI dhAMdhaLa joI, grigora jeTalo ja te paNa chobhIlo paDI gayo hato, joke, te Avyo tyAre je ToLAe tene ATale badho AvakAra Apyo hato, te ToLAne tenI vidAya lakSamAM levA jeTalI paNa phurasada na hatI! Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAsIme cALA karavAnI harIphAI bhAre AnaMdotsAha vacce zarU thaI. pahelA harIphe popacAM ulaTAvI, moM guphA jevuM pahoLuM karI, tathA kapALa upara vicitra karacalIo pADIne evo cALo karyo ke, cAre tarapha je khaDakhaDATa hAsya phATI nIkaLyuM, te keme karI zamyuM ja nahi. pachI to bIjo, trIjo, ema harIphe AvatA gayA, ane darekanI avanavI vindra patA joI joI, loko paga pachADI pachADI, peTa dAbI, dAbI, tathA UchaLI UchaLIne evA hasavA lAgyA ke, homara kavi jo te vakhate hAjara hota to, temane deva-sabhAnA AnaMdI na-phikarA devo. ja mAnI besatA. nAnAM-moTAM, strI-puruSa, vidyArthIo ane rAja-pratinidhio sau sarakhAM ja pAgala banI rahyAM hatAM. "mane DAkaNa bharakhe, jo meM Avo cahero koI divasa joyo hoya to." are paNa A te jo! AnI AgaLa te badhA caherA pANI ja bhare!" "alyA A te mANasanuM mAM che ke khavIsanuM?" "ane A te vAMdarI che ke, be-pagI strI?" "are, A bhUta te jo!" "bApare ! A te zI balA che?" paNa amAre jona phraoNlone nyAya karavA khAtara kahevuM joIe ke, A ghamasANa vacce paNa te haju pelA thAMbhalAnI kAMgarI upara je beThelo rahI, mAM pahoLuM karI, evI cIso moTethI pADato hato ke, ATalA badhA mANasonA avAjanI upara eno avAja ja upara tarI Avato hate. TUMkamAM, ToLAnA harSolgAro doravAnI netAgIrI e ja saMbhALatA hatA. : grigera zarUAtamAM to cheka hatAza thaI gayo hate; paNa pachI tenA manamAM naryo gusso ane tucchakAra UbharAI rahyo. teNe potAnA narone saMvAda cAlu rAkhavA moTethI sUcanA ApI; joke badhAMnI pITha. ja te tarapha vaLelI hatI! eka vakhata to grigorane jAte cepalamAM jaI Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R dharmAdhyakSa A badhA gamAra prekSako sAme peTI bharIne dAMtiyAM karI levAnuM ja mana thayuM; paNa pachI teNe pAte ekalAe ja AkhuM nATaka sAMbhaLavAnuM bIDuM jhaDapyuM! mAtra eka ja jaNanuM memAM nATaka tarapha hatuM; kAraNa ke, te mANasa UMghatA hatA! paraMtu ziMgAre te tenI pAse jaI tene AbhAra mAnatAM kahyuM, - " mAMgyeAra, huM tamane dhanyavAda ApuM chuM ke, tame A badhA jaMgalI dhAMdhaLamAM sAtha ApavAne badale eka bAju aLagA besI rahyA che. bIjA loko jyAre kevaLa vAnaraceSTAo jovAmAM magna che, tyAre tame sarasvatI devInuM sanmAna jALavI rahyA che, te joI tamAruM nAma bhaviSyanI prajAmAM amara karavA jevuM mane lAge che; te tamAruM mane kaheze?" nAma 66 'mAruM nAma rane zAnu che; huM paeNrIsanA killAno sIladhara amaladAra chuM." 66 tame ekalA ja A nATaka sAMbhaLI rahyA che; te tamane te kevuM lAgyuM?" CE " vAha, vAha, bahu majAnuM hatuM.' jADiye maeNjisTreTa ardhA UMghamAM bAlyA. ziMgArane ATalI prazaMsAthI ja saMtoSa mAnavo paDayo. kAraNake, tarata ja AkhA haoNlamAM tALIone bhAre gaDagaDATa acAnaka phATI nIkaLyA ane sAthe sAthe AnaMdanA phephasAMphADa peAkAro paNa: lokoe aMdherI nagarIno gardabhasena yAne mUrkhAonA ' popa' cUMTI kADhayo hatA! eka evA kadarUpA cahero pelA bAkAmAMthI bahAra AvyA hatA ke, pachInA kalaoNpina jhulepha jevA bAkI rahelA umedavAroe peAtAnI hAra ema ne ema ja kabUla karI lIdhI. gaeNlarImAM beThA beThA kaoNpanAla pAte paNa tALIo pADavA lAgI gayo. e caherAnuM varNana karavuM azakya che. cAra bAjuthI zaMku jevAM aNiyAMvALuM capaTuM nasakoruM, gheADAnI kharI jevuM mAM, lAla raMganA vALanA jhUlaphAthI DhaMkAyelI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kasImAdA tenI nAnI DAbI AMkha, ( jamaNI AMkhatA eka bhayaMkara meTI rasALI heThaLa cheka ja adRzya thaI gaI hatI.) - vacce vacce khAlI bhagadALAMvALI killAnI bhIMta jevA chUTAchavAyA dAMta, zIMgaDAM jevA be hATha upara hAthInA daMtUzaLanI peThe nIkaLI AvelA eka dAMta, ane e badhAnI uparavaTa e AkhA caherA upara chavAI rahelI navAI, khinnatA ane asUyAnI vicitra AbhA ! leAkonuM ToLuM have cepala tarapha dhasI gayuM ane peAtAnA varAyelA pepane vijayAtrA nimitte bahAra UMcakI lAvyuM. vastutAe e mANasa AkhA ja eka vidrapa cALArUpa hatA. tenuM DImacA jevuM ane lAla ziheALiyAM jevA vALavALuM meluM mAthuM; tenA be khabhA vacce eka jaMgI khUMdha, jenI samatulAe chAtInI AgaLa UpaselA eka moTo To; sAthaLA ane paganI evI ADAavaLI gAThavaNI, ke AgaLathI jotAM be dAtaraDAM hAthA AgaLa bhegAM karyAM hoya ema lAge; jaMgI hAtha; - ane e badhI vidrupatAnI uparavaTa tenA samagra vyaktitvamAMthI baLa, capaLatA ane hiMmatanI pragaTatI chaTA - e jAtano pApa mUrkhAonA ziromaNi tarIke Aje cUMTAyA hatA ! - -- jarA vadhu samajAya tevuM varNana karavuM hoya to ema kahevuM paDe ke, eka rAkSasanAM jANe hADakAM toDI-phoDI guMdI-bhAgIne phAve tema enI kAyA ghaDI hAya ! - leAko te tene tarata oLakhI gayAM hatAM, ane bUmA pADavA lAgyAM hatAM. "C . mAtAjInA maMdira naoNtradAma ' nA jANItA ghaMTa vagADanAra kasImaoNdA ! naoNtradAma maMdiranA bUMdhiyA ! kamAnadAra pagavALA kasImaoNdA ! kANiyA kasImaoNdA !" .. vidyAthI o bhalA thaIne pokArI UThayA, " gAbhaNI strIo bAjue khasI jAya !" Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 dharmAdhyakSa ane kharekhara, gAbhaNI to zuM badhI ja strIoe kayAranA potAnAM DAkaNA, khavIsA, me upara paMjA DhAMkI dIdhA hatA. kasImaoNdAne te ghuvaDo ane bhUtAne sAgarIta ja mAnatI. paraMtu puruSo te ekadama harakhamAM AvI gayA hatA. jahAMnA mitra raoNbina yusepemAM te kasImoMdAnI pAse jaI tenA dekhatAM ja cALA karI hasavA lAgyA. kasImaoNdAe tarata tene kamarapaTethI pakaDI, uchALIne ToLAmAM dUra phekayo -jANe eka pIchuM khaMkherI nAkhyuM hoya ! kaoNpaneAla tenI pAse jaIne bAlyA, " pavitra krUsanA segaMda ! meM mArI jiMdagImAM suMdaramAM suMdara kadarUpApaNuM joyuM hoya, to Aje ja joyuM; tane paeNrIsanA te zuM, remanA paNa pApa tarIke cUMTI kADhavA joIe !" kaoNpanAla have tene pUchavA lAgyo, " dosta, huM tane mijabAnI karAvuM -- bhale game teTalA paisA thaI jAya - bAla zuM khAvuM che?" kasImaoNdAe kaMI javAba na Apyo. bhalA bhAI, tuM bahero che ke zuM?" kasImA~dA kharakhara baherA ja hatA. paNa kaoNpanAlanI A badhI pUchaparachathI ciDAI, teNe tenA sAmuM joI evuM dAMtiyuM karyuM ke, e phaoNmiza rAkSasa paNa bInIne, bula-DaoNga bilADI sAmethI khasI jAya, te rIte khasI gayA. pAse UbhelI eka buDhDhIe kaoNpanAlane jaNAvyuM ke, kasImaoNdo bahero ja che. . paNa eTalAmAM jaoNna faoNlA sImaoNdAne najIkathI jovA mATe thAMbhalA uparanA peAtAnA AsanethI UtarIne nIce AvyA. teNe tarata ja kahyuM, A tA mAtAjInA maMdiranA dharmAdhyakSa - mArA bhAI 66 Arca-DIkananA ghaMTa vagADanAro che!" " vAha! zI aneAkhI cIja che, vAru ? te dekhA de tyAre khabara paDe ke te khUMdhiyA che ! te cAle tyAre khabara paDe ke, te kamAna-pagA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kasodo 31 che! te tamArI sAmuM jue tyAre khabara paDe ke te kANiyo che! tame enI sAthe vAta karo tyAre khabara paDe ke te bahero che! to pachI tenI jIbha vaDe te zuM kare che?" bIjo eka jaNa bolyo. enI marajI thAya tyAre te bole che. te janama-bahero nathI; mAtAjInA maMdiranA ghaMTa vagADI vagADIne tenA dhAka phUTI gayA che!" pelI DosIe umeryuM. to to jIbha pUrate te apUrNa rahI gayo kahevAya. sarvAgasaMpUrNa thavA mATe tenI jIbhamAM paNa kaMIka kheDa hovI joItI hatI !" jaoNna DraoNloe kahyuM. daramyAna badhA bhikhArIo hajUriyAo, khIsAkAtaruo ane vidyArthIo varAyelA mUrakharAja mATe pUMThAno traNa kalagIvALo mugaTa, tene rAjadaMDa tathA majAkI paheraveza pelesanA pAdarIo pAsethI laI AvavA doDI gayA hatA. te badhuM AvyuM eTale kasImaoNe zAMtithI e badhuM paherI lIdhuM. pachI teoe tene eka mAMcI upara besADayo; ane mUrakharAjanA darabArIo tarIke bAra jaNAe te mAMcIne khabhe UMcakI lIdhI. AkhuM saraghasa pahelAM to mahelanI gelarIomAM pharI vaLyuM ane tyAra bAda hokArA-bakArA karatuM zerIomAM pharavA bahAra nIkaLyuM. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eNsamarAdA A badhA dhAMdhaLa daramyAna, grigora ane tenA naTae potAnuM nATaka bhajavya ja rAkhyuM hatuM. ziMgora naTone godAvyA karato hato, ane naTo potAnA pArTa bhajavye jatA hatA. siMgarane chevaTa sudhI AzA hatI ke, mUrakharAjanI cUMTaNI pUrI thayA bAda loko potAnA nATaka tarapha lakSa Apaze! eTale jyAre kasImaoNdone UMcakIne saraghasa haoNlanI bahAra nIkaLyuM, tyAre teNe mAnI lIdhuM ke, e badhA tophAnIo cAlyA jatAM, bAkI rahelA zira jano nATaka sAMbhaLavA jarUra thobhaze. paraMtu, A zuM? pelAonI pAchaLa pAchaLa ja haoNla to taddana khAlI thaI gayo! alabatta, thoDAM gharaDAM strI-puruSo ane chokarAM haoNlamAM rokAyAM, paNa te to bhIDa ochI thAya tyAre bahAra nIkaLAya e mATe ja. thoDAka vidyArthIo paNa bArIo upara caDI gayA hatA, paraMtu te to aMdara-bahAra sArI rIte chevaTanA najara nAkhI levAya te mATe. viMgere jeke, saMtoSa mAnyo ke, "mArA nATakanI pUrNAhuti jovA mATe ATalA prekSako paNa bahu che. sAhityarasika mANase thoDA ja hoya !" nATakamAM pavitra mAtA merI dAkhala thAya te vakhate vAjiMtrovALA ee amuka rAga vagADavAno hato, paraMtu te vakhate mAlUma paDayuM ke 32 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eNsamarAldA vara mUrakharAjanA saraghasa-vALAo e badhA sAjiMdAne paNa kheMcatA thayA hatA! 66 t bhale, saMgIta vagara calAve! " jhiMgAre naTone Adeza ApyA. pachI spriMgAra haoNlamAM hAjara rahelA lAkomAM thatI vAtacIta sAMbhaLavA vaLyA; jethI peAtAnA nATakanI khUbIo viSe temAM zI vAtA thAya che te te jANI levAya paNa te to judAM judAM makAno zA bhADe apAyAM, ke bhADAM keTalAM vadhatAM jAya che, enI ja vAta karatAM hatAM. pachI te bArIoe caDIne beThelA vidyArthIo tarapha vaLyA. eTalAmAM eka vidyArthIe bUma pADI: "dostA ! eNsamarAldA! cakalAmAM khela thAya che!" A jAherAtanI ekadama jAduI asara thaI. have te haoNlamAM jeTalAM bAkI rahyAM hatAM te sau paNa ' eNsamarAldA !' eNsamarAldA ' evI bUmeA pADatAM pADatAM ene khela jovA mATe paDApaDI karatAM doDayAM. bahArathI paNa te ja vakhate tALIonA ane harSanA moTo avAja Avyo. spriMgAra hAtha AmaLatA ciDAI jaIne bAlyA, " e oNsamarAldA vaLI zI cIja che?" te ja vakhate nATakamAM jupiTare raMgabhUmi upara dAkhala thaIne karavAnI hatI. paNa te eNkaTarane haju ArasanA Tebala upara ja phAMphAM mAratA joI, zRiMgAra ciDAIne bAlI UThayo, bhAI, upara garjanA jatA nathI? nIce kema phAMphAM mAryA karo che?" "zuM karuM bhAIsAheba ! vidyArthI 66 bArIee caDavA sTejanI nisaraNI upADI gayA che!" A chellA kArameA phaTako hatA. have nIcenA vezabhUSA-gharamAMthI upara raMgabhUmi upara javA-AvavAnA ja koI rastA rahyo na hatA ! 1-3 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa tame sau jAo jahannamamAM! have to mane paNa kazuM mahenatANuM cUkavAze, te ja huM paNa tamane cUkavI zakIza. nahi to badhA mAre bAlAM!" pachI raNabhUmi upara cheka chevaTa sudhI jhUjhelA senApatinI jema jhiMgara cheka chello e haoNla choDI gayo. jAnyuArI mAsamAM rAta vahelI paDI jAya che. eTale grigora jyAre mahelamAMthI bahAra nIkaLyo, tyAre zerI kayAranI aMdhAravA lAgI hatI. rAtanuM A Agamana tene ghaNuM vahAluM lAgyuM; kAraNa ke, tene koI ekAMta nirjana jagAe cAlyA javuM hatuM, jyAM te potAnA marmasthAnamAM thayelA ghAnI mAvajata karI zake - vicArarUpI malama tyAM lagADI zake. ane Ameya atyAre have tenI pAse "vicAra" sivAya ArAmanuM ke mAvajatanuM bIjuM kazuM sAdhana ja zuM rahyuM hatuM? je makAnamAM te atyAra sudhI bhADe raheto hato, tyAM tene cha mahinAnuM bhADuM caDI gara hatuM; ane Aje A nATakamAMthI tene kaMIka Avaka thAya temAMthI 6 kaMIka cUkavIne bhADAvALAno tagAdo zAMta pADavAnI tenI kalpanA hatI paNa potAnA prathama nATakane maLelI A niSphaLatA pachI te makAnamAlikanI saMmukha thavAnI to hiMmata ja na rahI. eTale Aja rAta pUratA kayAM paDI rahevuM eno ja vivAra teNe karavo rahyo! vicAra karatAM karatAM tene yAda AvyuM ke, dara eka galImAM e pAmenTarI kAuMselaranA makAnanA bAraNA AgaLa, khaccara upara caDa mATe eka UMco patharo kheDI rAkhelo hato. ciMgAra jyAre jyAre . thaIne pasAra thayo hato, tyAre tene evo vicAra Avyo hato ke, ke bhikhArIne ke kavine rAta gALavI hoya, to e patharo ozikA ta sarasa kAma lAge tevo hato! Aje paNa ene e pathare ja Avya; eTale te have e jagAe javA mATe UpaDyo. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 esamarAhadA paNa eTalAmAM ja tene mahelanA AMgaNAmAMthI bUmabarADA sAthe nIkaLatuM mUrakharAjanuM saraghasa bheguM thaI gayuM. mazAlonuM ajavALuM karavAmAM AvyuM hatuM, ane potAnA nATakanA veThe pakaDelA vAjiMtrovALA ja AgaLa vAjAM vagADatA hatA. e dRzyathI tenuM ghavAyeluM aMtara pharIthI du:khI UDyuM, ane te tyAMthI dUra nATho. eka jagyAe te vaLyo, tyAre tyAM chokarAo dArUkhAnAnA bhaDAkA-phaDAkA laIne doDAdoDa karatA hatA. tyAMthI paNa te dArUkhAnAne zApa Apato bhAgyo. bIjI jagAe traNa vAvaTAo ane bIjI che nAnI dhajAo baDelAM hatAM. AkhA bhAgane mazAlothI prakAzita karavAmAM Avyo hato, ane loko e dhajAo upara cItarelAM rAjA, pATavI, phalaeNnDarsanI mArgareTa, oNsTriyAnA DayUka, kArDinala burbo, temanA bhAI maoNora da bIju, vagerenAM citro jotAM hatAM ane ToLe vaLI prazaMsA karatAM UbhAM hatAM. grigorane citrakAra jehAM phaoNrbonI saphaLatAnI IrSyA AvI, ane sAhityakAra tarIke potAnI durdazAno vicAra tene pharI tAjo thayo. pAsenI eka galI aMdhArI tathA nirjana dekhAtI hatI, temAM ja te pesI gayo. tyAMthI AgaLa paData-AthaDato te chevaTe nadIkinAre jaI pahoMcyo. tyAM hoDIvALAnI eka jhUMpaDI dekhAtI hatI. e majUra mANasanI nirAMtanI adekhAI karate te tyAM Ubhe hato, tevAmAM ja e jhUMpaDImAMthI nIkaLelA eka mAchImAre bahAra nIkaLI havAI saLagAvI. grigoranA zarIramAM thaIne pUjArI pasAra thaI gaI. cAre tarapha AjanA gAMDapaNanA divasanI ujavaNI thatI hatI. te ekalo ja e Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa badhAthI dUra bhAgavAno prayatna karato hate; paNa badhe e pAgalapaNuM ja tene sAmuM maLatuM hatuM! chevaTe thAkIne teNe glAsa da tarapha ja javAno maraNiyo vicAra karyo, - jyAM moTI hoLI saLagavAnI hatI. tyAM kazuMka saLagatuM kheriyuM tApavA maLaze, tathA AjanA jAhera bhejanAlayamAM rAjAjI mIThAInI bharelI je traNa moTI DhAlo mUkavAnA che, temAMthI ekAda koLiyo khAvAnuM paNa maLaze! Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ plAsa da greve nA parIsamAM plAsa da greve eTale lokone jAheramAM dehAMta daDa devAnuM jANItuM sthaLa! atyAre to e vizALa jagAnuM nAma nizAna nathI rahyuM. te vakhate tenI eka bAju machavAone dhakko hato ane traNa bAju UMcAM makAno hatAM. e vizALa medAnanI pUrva bAjunI vacce traNa makAno AvelAM hatAM : Dophina-hAusa - kAraNa ke, cArlsa-pa jyAre DaoNphina - pATavI hatI, tyAre tyAM rahyo hato; bIjuM TAunahaoNla; ane trIjuM thaMbha-ghara - kAraNa ke, tenA traNa mALa bhAre daMbha upara khaDA karelA hatA. e makAnamAM paeNrIsa jevA zaherane joIe te badhuM ja hatuM : prArthanA mATe cepala, mejisTreTanI adAlata mATe oraDA; ane chAparA nIcenA trikoNiyAmAM dArUgoLo ane baMdUko. plAsanI vacce ja kAyamane phAMsIne mAMcaDo ane hAtha-paga parovI sakhavAne jataraDo kheDelAM hatAM. pAse thaIne jatA AvatA rAhadArI e jagAethI pasAra thatAM ADuM joI letA - tyAM keTalAya mAnavoe aMtima yAtanA veThatAM veThatAM prANa tyAgyA haze. keTalAMka karSa bAda lokomAM "seMTa vAliyarsa-phivara' tarIke oLakhAtA tAvanI eka vicitra bImArI phelAI hatI, je A dehAMtadaMDanI sajA jovA ziLe maranArA lokomAM e dRzyanA trAsathI ja phelAI hovAnuM jaNAyuM 37 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa pAyerI zRiMgAra jyAre plAsa darzAve AgaLa AvI pahoMcyA, tyAre ThaMDIthI lagabhaga akaDAI gayA hatA. rastAmAMTALAMthI bacavA te pana-cakkIvALA pula uparathI nIkaLyA hatA, eTale tyAM pana-cakkInAM cakrothI UDatI chAMTathI sArI peThe chaMTAI gayA hatA. plAsa da vemAM vacce sAmeATI bhArI saLagAvIne hoLI karelI hatI; ane lokonuM meTuM ToLuM tenI AsapAsa jAmeluM hatuM. ziMgAra zApa ApatA babaDayo : (6 badamAza haeNrIsiyane ! have tame mane tApaNAthI paNa dUra rAkhaze, kharuM? tamArI badamAzIthI Aje huM gharabAra vagarane ane khAdhApIdhA vinAnA tA thaI gayA chuM; tamArAthI bacavA jatAM pANIthI paNa ladabada thaI gayA chuM. chatAM tApaNAna AnaMda paNa tamAre ja joIe che, kema ? " pAse jaIne jotAM tene mAlUma hoLInI AsapAsa jarA vadhAre paDatuM dUra leAkAnA kuMDALA vaccenI jagAmAM eka tene e lAko ToLe vaLIne jotA hatA ! paDayuM ke, lAkonuM A kUMDALuM jAmyuM hatuM. arthAt heALI ane juvAna chekarI nAcatI hatI, 38 spriMgAra e chekarInA svarUpathI evA abhibhUta thaI gayuM ke, e te koI mAnava kanyA che, parI che, ke devadUta che, e ja nakkI na karI zakayo. te chekarI UMcI na hatI; paNa tenI nAjuka dehalatA evI lacaka dAra hatI ke te UMcI dekhAtI hatI. eka purANI parziyana kArpeTa jamIna upara bichAvelI hatI tenA upara te peAtAnA seMDala paherelA nAju paga ThekavatI nAcatI hatI. ToLAmAMnA darekanI najara tenA upara ja TharI gaI hatI. e AsapAsa kUMDALe vaLIne UbhelA darekanuM mAM AzcaryathI khulluM ja ra gayuM hatuM. potAnA baMne hAthe mAthA upara UMcakI rAkhelI taMbU vagADatI vagADatI te cheAkarI ghUmatI hatI, tyAre tenI keDe bAMdhelA sAne kaMdoro camakI UThatA hatA. tenI kamara uparanA gheradAra raMgaberaMgI ghAgha Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ glAsa da ceve (vIne pahoLo thato, tyAre tenA suMdara sughaDa baMne paga dekhAI AvatA. tenA khullA goLa khabhA, kALAM phUlaphA tathA camakatI gALa kALI AMkho maLIne e koI devakanyA sadehe svargamAMthI UtarI AvI hoya, e ja AbhAsa thatA. e chokarIe nAca pUrI thatAM jamIna upara paDelI be taravAro uThAvI ane temanAM aNiyAM potAnA UMcA karelA kapALa upara adhdhara TekavI te taravArone ghumAvavA mAMDI. navAInI vAta e hatI ke sAthe sAthe te pote e taravAra karatAM UlaTI dizAmAM ghUmatI hatI. grigora jevA naryA kalpanAzIla kavine paNa samajAyA vinA na rahyuM ke, e jipsI-kanyA hatI. hoLIne prakAza e jipsI-kanyA upara tema ja AjubAju UbhelA hajAro prekSakonAM dimUDha thayelAM mAM upara paDato hato. te badhAmAM eka jaNa e kanyAne vizeSa dhyAnapUrvaka nihALI rahyo hate - jo ke, e mANasano dekhAva kaThora, zAMta ane gaMbhIra hato. teno pozAka to tenI AsapAsa bhIDa karIne UbhelAM bIjAM mANasenI ADamAM dabAI gayo hovAthI dekhAto na hato, paraMtu tenI uMmara pAMtrIseka varSathI vadhu hoya ema lAgatuM na hatuM. chatAM tene mAthe TAla paDI hatI - mAtra bramaNA AgaLa vALanA thoDA gucchA bAkI rahyA hatA - jo ke, teya bhUkharA raMganA thavA lAgyA hatA. tenA pahoLA ane UMcA kapALa upara karacalIonA cAsa paDI gayA hatA. paraMtu tenI UMDI AMkhomAM eka prakAranI asAdhAraNa yuvAnI ane uddAma jIvarApaNuM dekhAI AvatAM hatAM. teNe potAnI AMkho soLa varSanI e nRtyAMganA upara ja sthira Tii rAkhI hatI ane jayAre AsapAsanuM ToLuM enI aMgabhaMgIo upara ApharIna thaI harSa vyakta karatuM hatuM, tyAre A mANasa vadhu ne vadhu khinna banato jato hato. koI koI vAra tenA hoTho upara hAsya ane nasAso bhegAM thaI jatAM; paraMtu te hAsya pelA nisAsA karatAM paNa vidha khinna dekhAtuM hatuM. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa chevaTe pelI chAkarI phUdaDI pharatI theAbhI; tene khUba zvAsa bharAI AvyA hatA. ToLAe AnaMdanA prazaMsAbharyA harSanAda karyAM. 6. " jAlI ! " jipsI-kanyAe avAja dIdhA. tarata ja eka nAnakaDI 2ApaLa ane suMvALAM caLakatAM rUMchAMvALI bakarI tenI pAse doDI AvI. tenAM zIMgaDAM upara ane kharI upara sAnerI DhoLa caDAvelA hatA; ane tenA gaLAmAM evA ja seAnerI paTTo hatA. atyAra sudhI te zetaraMjIne kinAre besI rahI hatI. <6 jAlI, have tAro vAro !" ema kahI pelI kanyAe tenI sAme peAtAnI taMbUrI dharI. jAlI, bAla jouM, atyAre varSanA kayA mahinA cAle che?" bakarIe peAtAnA AgalA paga UMcA karI, taMbUrI upara eka Takoro mAryA. ane vastutAe paNa varSanA pahelA mahinA hAI, lokonA TALAe harSanAdo. 66 jAlI!, Aje mahinAne keTalAmeA divasa che?" pelIe taMbUrI bIjI bAju pheravIne pUchyuM. jAlIe peAtAnI sAnerI kharI upADIne taMbUrI upara cha TakorA 46 mAryA. :: * jAlI ! atyAre keTalA vAgyA haze ?" jipsI-kanyAe taMbUrIne ghumAvIne pUchyuM. jAlIe sAta TakorA mAryA ane tenA dareka Takore pAsenA TAvara ghaDiyALanA paNa sAta TakorA paDayA. loko digmUDha thaI gayA. 66 A tA melI vidyA che," ToLAmAMthI eka bhayaMkara avA AvyA. A jipsI-kanyA tarapha joI rahelA pelA TAliyA mAthAvALe mANasa e zabdo bolyA hatA. jipsI-kanyA e avAja sAMbhaLI ekadama dhrUjI UThI, e teNe potAnuM mAM te tarapha pheravyuM. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAsa da graMve 46 paraMtu lokonA ToLAe pharIthI tALIo pADI ane pelAnA bola e gaDagaDATamAM DUbI gayA. tarata ja pelI kanyAe praznottarI AgaLa calAvI. jAlI, zaheranA baMdUkabAjonA kaptAna kaMDalamasa* vakhate kevI rIte saraghasamAM cAle che?" jAlI tarata ja pAchaLanA be paga upara UbhI thaI gaI ane sAthe sAthe be beM karatI kUcakadama karatI prekSakonA AkhA kUMDALA AgaLa evI gaMbhIratAthI pharI vaLI, ke badhA prekSako e kaptAnanI diMbhI bhaktinuM A ThAvakuM anukaraNa joI khaDakhaDATa hasI paDayA. "jAlI, dharma-maMDapamAM rAjaguru kevI rIte upadeza Ape che?" pelI bakarI have kUlA upara besI, potAno Agalo paga evI vicitra rIte halAvI halAvIne be be karavA lAgI ke, rAjagurunI kharAba laeNTina ane kharAba pheMca vALI vANI bAda karatAM, Akhe ne Akho e pote ja tyAM besIne dharmopadeza Apate hoya, e dekhAva thaI rahyo. lokonA ToLAe gAMDAnI peThe potAnI badhI tAkAtathI harSanAda karyo. - "mahA adharma ! mahA pApa! ghora nAstikatA!" pelA TAliyAno moTethI avAja pAcho saMbhaLAyo. pelI jipsI-kanyA pharIthI e avAjanI dizA tarapha vaLI, ane pitAno nIcalo hoTha uparanA hoTha karatAM AgaLa kADhI te avAjanI dizAmAM teNe chAsiyuM karyuM, ane pachI potAnI taMbUrImAM ToLA pAsethI ugharANuM zarU karyuM. tarata ja cAMdInA moTA sikkA, nAnA sikkA, penIo ane phAdhigone jANe tenA upara varasAda varasyo. pharatAM pharatAM te kanyA * bIjI phebruArInA, mAtA marInI zuddhine remana kaeNthalika tahevAra. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa gira Ubho hato tyAM AvI. grigore vagara vicAryuM tene kaMIka ApavA khIsAmAM hAtha nAkhyo, eTale pelI tenI sAme thoDI vAra tenI bakSisa levA mATe thobhI. paNa gigorane khIsAmAM hAtha nAkhatAM ja khabara paDI ke, temAM kazuM ja na hatuM! pelI jipsI-kanyA te zuM Ape che te jovA potAnI moTI moTI AMkhothI tenI sAme tAkatI rAha joI rahI. paNa grigorane rUve rUMve parasevo vaLI gayo. atyAre tenA khIsAmAM perunuM badhuM enuM hota, to paNa teNe te A kanyAne ApI dIdhuM hota. paNa haju amerikA khaMDa zodhAyo na hato, ane tenA khIsAmAM peruno dhanabhaMDAra paNa na hato. paNa sadbhAgye eka aNadhAryo prasaMga banyo, ane te vadhu zaramiMdagImAMthI bacI gayo. - "tuM ahIMthI TaLIza, ijizyana titighoDI?" glAsa da grevena eka khUNAmAMthI moTo karkaza avAja Avyo. pelI jipsI chokarI pharIthI bInIne te tarapha pharI. A avAja pelA TAliyA mAthAvALAno na hato. A avAja to eka strIne hato - dharmajhanUna ane naryA khArathI bharelo. - e chokarI bhale e avAjathI chaLI gaI; paNa pAse bhaTakatAM chokarAMnuM ToLuM AnaMdathI citkAra karI UThayuM - "alyA e to turacelAMvALI buTTI sAdhuDI! alyA ene khANAmAMthI kazuMka khAvAnuM lAvIne nAkhIe !" ane badhAM chokarAM te tarapha doDI gayAM. - ciMgAra pelI jipsI-kanyAnA gabharATane lAbha laI, ToLAmAM alepa thaI gayo. chokarAoe khAvAnI vAtanI pADelI bUmathI tene yAda AvyuM ke pote paNa bhUkhyo ja che. eTale tarata te paNa jAhera bhojana je tarapha hatuM te tarapha vaLyo. paNa tyAM to badhuM saphAcaTa thaI gayuM hatuM ! Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ plAsa du thave bapore kazuM bhAjana na maLyuM hoya, e ja vastu pIDAkArI thaI paDe che; paNa sAMjanuM vALu paNa na maLe ane sUI rahevAnuM paNa ThekANuM na hAya, tyAre vaLI vadhu ajaMpo thaI Ave, e svAbhAvika che. jhiMgAranI e vale hatI. game tevA DAhyA mANasanI paNa badhI philasUphI ke DahApaNa bhUkhamarAnA hallA sAme TakI rahI na zake! acAnaka te potAnI gamagInImAMthI jAgRta thayA : pAsethI ja koI vicitra paNa madhura gItane avAja tene saMbhaLAyA. pelI juvAna jipsI-kanyA gAtI hatI. enuM gIta paNa enA nRtya ane sauMdarya jevuM ja agamya rIte AkarSaka hatuM. te kanyAnI madhura mukhAkRti enA gItanA lAMbA-TUMkA uThAva pramANe susaMvAdIpaNe UMcI nIcI thatI hatI: te acAnaka jussAmAM AvI jatI, yA acAnaka ekadama gaMbhIra banI jatI, athavA acAnaka DolavA lAgatI. tenA gItanI bhASA spriMgArane samajAtI na hatI. chatAM tenI AMkhamAMthI jANe AMsu nIkaLI AvyAM; joke pelI te eka paMkhiNInI peThe haLavA hradaye jANe killAvatI hoya ema ja gAye jatI hatI. zRiMgAra badhuM bhUlI eka prakAre samAdhistha thaI gayA. paNa enI e samAdhi bahu TUMkajIvI nIvaDI. jipsI-kanyAnA nRtyane thAbhAvI denAra pelI strIneA ja karkaza avAja saMbhaLAye " tamarI, huM cUpa marIza ? bicArI 'tamarI 'tarata ja thobhI gaI. ciMrgAre kAna be hAtha vaDe dAbI daI pelI strIne zApa Apyo, "are o tUTelA dAMtAvALI karavatI, tAruM nakhkhAda jAya, zA mATe A vINAne toDI nAkhavA tuM vacce kUdI paDI !' "" upara ciDAI gayA; AkarI rIte ThAlavyA AsapAsa UbhelA prekSako paNa e sAdhuDI ane emaNe peAtAnA roSa e sAdhuDI upara bahu ja hota; paNa eTalAmAM te ja ghaDIe 'mUrkhAonA pApa 'nA saraghase. badhI galIomAM ane cakalAMcauTAMmAM pharatAM pharatAM AvIne plAsa da Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa grevemAM mazAlanA bhapakA sAthe ane bUmabarADAnA ghamasANa sAthe praveza karyo. na kahevAnI jarUra nathI ke, e saraghasa zarU thayuM te vakhate hatuM tenA karatAM keTalAya gaNuM vadhI gayuM hatuM. sauthI AgaLa jipsIo hatA - temane ghoDesavAra "cUka mokhare hate; tenA darabArIo pagapALA ja tenI lagAma ane peMgaDAM pakaDI cAlatA hatA. pAchaLa jiglI strI-puruSonuM ToLuM hatuM, temane khabhe temanAM chokarAM cIse pADatAM hatAM. DayUkathI mAMDIne badhA ja cIMtharehAla hatA. temanI pAchaLa cora-senA hatI - arthAt phrAMsanA badhA coro potapotAnI pratiSThAnA krama pramANe racelI TukaDIomAM goThavAyA hatA. teo cAra cAranI paMktimAM cAlatA hatA - temAMnA keTalAya judAM judAM aMgoe apaMga hatA, yAtrALuonA ke sAdhunA vezamAM hatA, raktapittiyAnA roganAM banAvaTI ghArAMvALA hatA, TUMkamAM ga vaghAnA ane cAravidyAnA jeTalA prakAro hoya, te badhAne anurUpa vezavALA hatA. temanA ToLAnI vacce temane "rAjA" be jaMgI kUtarAo vaDe kheMcAtI nAnI gADImAM beThele hatA. temanI pAchaLa jugArInuM lazkara hatuM; temane saradAra" paNa potAnA chaDIdAro, darabArIo, gumAstAo vagerenA pUrA ThAThamAM hato, cheka chevaTe vakIlonA gumAstA hatA. temanI vacamAM mUrkhAonA saMghanA "adhikArIo" eka khATalI upADIne cAlatA hatA, jenA upara navo cUMTAyele mUrkhaziromaNi - temano popa kasImaoNdo, mAtAjInA maMdira notradAmano ghaMTAnavIsa - birAjyo hato. dareka ToLAnAM potapotAnAM vAjiMtro hatAM, ane gIto tatha pokAro paNa. mUrakharAjanI AsapAsa to grigoranA nATaka mATe bolAvela sAjidA ja hatA ! kasImaoNdo atyAre anekhA ThATha ane gauravathI potAnI e savArI nihALato hato. atyAra sudhI teNe jIvanamAM hINapata sivA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ plAsa H caive bIjuM kazuM anubhavyuM ja na hatuM; tathA potAnI jAta pratye paNa teNe tiraskAra ane ghRNA ja dAkhavyAM hatAM. Aje koI kAraNe tenI AsapAsanA loko tenI asAdhAraNa vidra patAne kAraNe ja tene AnaMdapUrvaka saMmAnI rahyA hatA, te enI avikasita jevI mAnasika dazAmAM paNa te samajI zakatA hatA, ane tethI tenA vidna 5 DaMkhIlA caherA upara paNa AnaMda ane garvanI AbhA chavAI rahI hatI. paNa A zuM? acAnaka ToLAmAMthI eka mANasa gussAthI dharmadhamatA AgaLa dhasI AvyA. teNe kasImaeNdAnA hAthamAMthI rAjadaMDa jhUMTavIne phekI dIdhA. e pelA jipsI-kanyAne zApa ApanAro TAliyA mANasa ja hato. tenA pAdarInA paheraveza have te ToLA bahAra AvyA hAvAthI spaSTa dekhI zakAtA hatA. ciMgAra ene tarata oLakhI gayo: "vAha A to dAma kalaoNda faoNlA - Arca-DIkana! e pelA kANA khavIsane zuM karavA mAge che? pelA te! Ane kAcA karaDI khAze!" AkhA ToLAmAMthI paNa trAsanI eka cIsa ekasAthe ja phATI paDI : sImA~dA ekadama peAtAnA siMhAsana uparathI pelA sAdhu tarapha lapako: AgaLa zuM thaze enI kalpanAmAtrathI bInelI strIoe mAM pheravI lIdhAM : Arca-DIkananA hamaNAM ja bahUkA bAlI gayA jANA ! paraMtu kasImaoNdo te kUdIne pelAnI samakSa ghUMTaNiye ja paDayo hatA; ane be hAtha joDI jANe AjIjI karato aparAdhanI kSamA mAgatA hatA. e be vacce kevaLa saMjJAonI bhASAmAM vAtacIta cAlatI hatI. pelA sAdhu TaTAra UbhA rahI, gussAmAM AvI, tenI sAme dhamakIbharyA cALA karatA hatA; tyAre kasImaoNdo nIce namI mAphI mAgyA karatA hato. jo ke, teNe dhAryuM hAta te e pAdarIne teNe potAnI mUThImAM ja sahelAIthI masaLI nAkhyA hota. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa pAdarIe sImaoNdonAM badhAM rAjacihna kheMcI kADhayAM ane phagAvI dIdhAM; tathA tyAra bAda tene khabhethI halAvIne UbhA thavA ane potAnI pAchaLa pAchaLa AvavA nizAnI karI. kasImaoNdo tarata Ubho thaI, tenI pAchaLa cAlavA lAgyo. paNa te ja ghaDIe mUrakhArAjanA saMghe potAnA popanA bacAva mATe pelA pAdarI upara tUTI paDavA bhayaMkara AkramaNa AraMbhya. paNa A zuM? kasImaoNdoe ja pAchA pharI temanI sAme evuM vikarALa ghurakiyuM karyuM ke, badhA jIva laIne pAchA bhAgyo. thoDI vAramAM pAdarI ane kasImAMdo eka aMdhAragalImAM alopa thaI gayA. grigora navAI pAmI bolI UThyo, "bhAre navAInI vAta! paNa mAre atyAre vALanuM zuM karavuM?" Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ezdicatontineratoriai Private pAdarIe kasIeNnAM badhAM rAjacihane kheMcI kADhayAM.-pR. 46. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 rAte suMdara strInI pAchaLa javAnAM jokhamo gAre have pelI jipsI chokarI pAchaLa pAchaLa javAnuM ja nakkI karyuM - je thavAnuM hoya te thAya! saraghasa tarapha badhA lokone vaLatA joI, e chokarIne potAnI bakarI sAthe je dizAmAM cAlI teNe jatI joI hatI, te dizAmAM viMgere cAlavA mAMDyuM. zA mATe teNe pelInI pAchaLa javAnuM nakkI karyuM? kadAca, potAnI icchA mujaba te kayAMya javAnuM tene hatuM nahIM tethI? ke pachI pelI paNa kyAM jatI hatI te na jANatA hovAthI, te kayAM jAya che e te jANavAnuM maLaze, e AzAthI? mANasane jyAre potAnI IcchA zakti ke buddhi vAparavAnuM rahetuM nathI, tyAre te Ama ja kare che. koI agamya gUDhane ja potAnuM kartRtva soMpI de che! zerIo have dara kSaNe aMdhArI tathA nijana thatI jatI hatI. palA jipsI chokarI vicitra vicitra galI pAra karatI jhaDapabhera AgaLa vadhatI hatI. koI koI vAra to potAnI bakarIne ThekaDA bharAvavA ja te jhaDapathI cAlavA jevuM karatI. grigorane have pote kayA lattAmAM thaIne jAya che, tene khyAla paNa na rahyo. chevaTanA thoDA vakhatathI pelI jipsI-kanyA grigorane potAnI pAchaLa Avato joI gaI hatI. avAranavAra jhaMIka citA sAthe pAchuM vaLI tenA tarapha te jotI paNa kharI. koI bhaThiyArakhAnAnA adha Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 dharmAdhyakSa khullA bAraNAmAMthI nIkaLatA prakAzamAM ciMgara Avyo, tyAre pelI. tene pagathI mAthA sudhI nihALI levA khAsa thaMbhI. tene joI lIdhA bAda teNe potAno nIcalo hoTha laMbAvI tene jANIne cALo karyo. e zALAmAM je avajJA ane tucchakAra vyakta thayAM, te grigora. samajI gayo. pariNAme, riMgara, nIcI mUMDIe, potAnI cAlavAnI jhaDapa ochI karI, tene ane potAnI vacce vadhAre aMtarane phAsalo Ubho karavA lAgyo. eka zerIne vaLAMka evo Avyo ke, thoDo vakhata te ene dekhAtI ja baMdha thaI gaI. ziMgore potAnI jhaDapa vadhArI, jethI pelI bIjI koI ADagalImAM alopa na thaI jAya. acAnaka teNe eka tINI cIsa sAMbhaLI. AkhI zerI gADha aMdhakAramAM DUbelI hatI. paNa zerIne eka khUNe mAtA maeNrInI mUrti AgaLa pAMjarAmAM telanI dIveTa baLatI hatI tenA ajavALAmAM zRiMgere joyuM, to pelI jipsI-kanya be jaNanA hAthamAMthI chUTavA chatapatATa karatI hatI, ane pelAo tenuM moM dAbI tenA avAjane rUMdhavA prayatna karatA hatA. pelI bakarI bicArI mAthuM nIcuM namAvI potAnAM zIMgaDAM AgaLa karI, beM beM karatI hatI. cokIdAra dhAjo!" ziMgore hiMmatapUrvaka pelAo tarapha dhasatAM bUma pADI. pelA bemAMnA eke pitAnuM moM grigora tarapha pheravyuM - te kasImaoNde hatA! grigora tene oLakhI pAcho na bhAgyo, paNa AgaLa vadhataya aTakI gayo. kasImaoNdoe e jipsI-kanyAne UMcakI lIdhI hatI. teNe pAse AvelA grigorane potAnA UMdhA hAthanI evI aDapheTa lagAvI ke, te bicAro UchaLIne pharasa upara cAra pAMca DagalAM dUra paDyo. daramyAna Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAte suMdara strInI pAchaLa javAnAM jokhasA re kasImaoNdA pelIne upADI aMdhArAmAM alApa thaI gayA. tenA sAthI paNa DapI pagale tenI pAchaLa pAchaLa cAlyA gayA. " khUna ! khUna ! dhAjo! dhAjo!" pelI kamanasIba jipsI-kanyA cIsA pADayAM karatI hatI. te ja ghaDIe pAsenA cakalAmAMthI AvelA eka ghoDesvA2e trAMDa nAkhI . " theAbhA, badamAze ! ' "" --- rAjAnA bANAvaLIonA e kaptAna hatA,-- pagathI mAthA lagI hathiyArabaMdha hatA, tathA hAthamAM teNe paheALI khullI talavAra pakaDI hatI. teNe tarata pAchaLa dhasIne pelI jipsI-kanyAne digamUDha banI gayelA kasaumoMdAnA hAthamAMthI chInavI lIdhI ane gheADA upara ja besADI lIdhI. kasImaoNdA peAtAnI digmUDhatA khaMkherI nAkhI, have peAtAnA zikAra pharIthI hAtha karavA tenI upara lapakavA jatA hatA, tevAmAM kaptAnanI pAchaLa pAchaLa AvelA paMdara ke sALa hathiyAradhArI sainiko tene gherI vaLyA. temaNe tarata tene pakaDIne dabAvI dIdhA. pelA mAMe phINa lAvI game tema dhamapachADA karavA lAgyo, bacakAM bharavA lAgyA, tathA evA vikarALa banI gayA ke, jo divasa hAta te tA enI e vikarALatAthI ja bInI jaIne badhA sainiko kadAca bhAgI gayA hota ! paNa atyAre rAte kasImA~dAnuM e zarU kazA kAmamAM Ave tema na hatuM. daramyAna tenA sobatI aMdhArAmAM kayAranA alepa thaI gayA hatA ! pelI jipsI-kanyAe have potAnA baMne hAtha pelA yuvAna kaptAna nA khabhA upara AdhAra mATe TekavI, tenI sAme thoDI vAra joI rahIne potAne bacAvI levA mATe AnaMda tathA AbhAra darzAvIne pUchyuM, saradArajI, tamAruM nAma kahezeA ?" 1-4 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa "kaeNpTana phobasa dazaeNtASara, mArI tamAro khUba khUba AbhAra mAnuM "" chuM.' ane kaeNpTana phobasa potAnI mUchane vaLa caDAvavA rahe, evAmAM tA pelI e gheADA uparathI nIce UtarI paDIne tIranI peThe aMdhArAmAM alApa thaI gaI. vIjaLInA camakAro paNa eTalI jhaDape ane 5 thaI na jAya! 46 "" mIThaDI ! ' Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhama cAlu che ! pachaDAvAthI lagabhaga bebhAna banelA zRMgAra zerIne khUNe maeNrI mAtA sAme ja cattApATa paDayo hatA. dhIme dhIme te bhAnamAM AvatA gayA, tema tema tene khabara paDI ke te eka gaTaramAM paDelA che. AvI sakhata TADhamAM potAne palALavA mATe kasImoMdAne gALa detA te UbhA thavA gayo, paNa pachaDATanA mUDha mArane kAraNe tenAthI UbhuM thaI na zakAyuM. teNe potAnA sAjA rahelA hAtha vaDe nAka dabAvI daI, gaTaranI durgaMdhanI agavaDa TALIne ja saMtoSa mAnyo. tene vicAra AvyA ke, "paeNrIsano kAdava khAsa karIne vadhAre durgaMdhayukta manAya che; kAraNa ke temAM vicitra kSAro bhaLelA hoya che. nikolasa phlemela ane bIjA kImiyAgaro paNa evuM ja mAne che." ane kImiyAgaro e zabda uparathI tene ekadama dharmAdhyakSa (Arca-DIkana) kalaoNda faoNlAnI yAda AvI. kasImA~dAne saraghasamAMthI thoDA vakhata upara dharmAdhyakSa ja potAnI sAthe kheMcI gayA hatA. tarata na vicAra Avyo : jipsI-kanyAne pakaDanArA bemAMnA eka tA kasIoNdo dUra hatA; tA pachI je bIjo hatA te dharmAdhyakSa pote / nahotA? he? prAdhyakSa pote sAthe UbhA rahI jipsI-kanyAnuM apaharaNa karAve? e jyAre UbhI karelI mUMjhavaNamAM te aTavAI raheta, paNa eTalAmAM gaTaranA NInI ThaMDIe tene evA camakAvyo ke, te pokArI UThayo, "bApare! te! TharI cAlyA ! ' 51 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para dharmAdhyakSa eTalAmAM thoDAM ughADapagAM bhaTakatAM chokarAM ke je paeNrIsanI zara enI khAsiyata che, tathA jeo "gemina' nAmathI mazahura che, teo eka ToLuM bUmo pADatuM ane hasatuM hasatuM te tarapha AvyuM. teo tema pAchaLa eka moTuM thelA jevuM kazuMka kheMcI lAvatAM hatAM. grigora e bUmabarADAnA ghamasANathI ardho beTho thaI gayo. "eheya! alyo Avo ! khUNA uparane buTTo yusTA muba marI gayo - pelo bhaMgArano vepArIA enuM parALa bhare jaMgI gAdaluM kheMcI lAvyA chIe, tenI hoLI karIe! Aje bhaDaka tApaNAM karavAno ja divasa che!" teoe e moTuM gadeluM, AgaLa pAchaLa kazuM joyA vagara che grigora paDyo hato tenA upara phekayuM. pachI temAM thoDuM parALa te eka jaNo khUNA uparanA maeNrI mAtAnA sthAnakanA koDiyAmAMthI saLagA lAvavA doDyo. "bApare, atyAra sudhI palaLyA pachI have jIvatA baphAvAnuM bAkI rahe che ke zuM?" grigora babaDI UThyo. ane e DaranA mAryA teNe ekadama evuM jora karyuM ke, A gadeluM adhuM UMcuM thaI gayuM. pachI eka bAjue thaIne, mUThIo vA te bhAgyo. paNa AsapAsa UbhelAM chokarAM e gadelAne UMcuM thatuM de tathA kazA oLAne aMdarathI nIkaLI bhAgato joIne, ekadama bI ane pelA buTTA yusTAza mubonuM bhUta ja gadelAmAMthI nIkaLyuM ? mAnI, evA jorathI nAThAM ke, grigorane jIvatA baphAvAnI lA bIka to temane bhUta vaLagavAnI lAgelI bIka AgaLa kaMI visA na gaNAya ! pariNAme e gadheluM tyAM ja paDayuM rahyuM. bIje divase sa zaheranA e bhAganA pAdarIe e gAdaluM bhAre dhAmadhUmathI u Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jokhama cAlu che ! lIdhuM ane tene devaLanA bhaMDAramAM padharAvyuM. cheka 1789 nA varSa sudhI che gadelAne e zerInA khUNA uparanI mairI mAtAe batAvelA paracA hIke bhAvika bhaktone batAvI, khAsI Avaka karavAmAM AvatI. kAraNa 1482nI chaThThI ane sAtamI jAnyuArI vaccenI rAte jyAre yusTAza mubo marI gayo, tyAre teno jIva e galAmAM bharAI gayo hato, paNa merI mAtAnI samakSa chokarAM e gadheluM kheMcI lAvyAM tenI sAthe ja temanA prabhAvathI tenA jIvane e gadelAmAMthI chuTakAro thayo hato. giMgere gahelA nIcethI nIkaLIne ADuMavaLuM joyA vinA aMdhArAmAM ja jyAM rasto dekhAya tyAM doDavA mADayuM; chevaTe jyAre doDavAthI ane zvAsa bharAI AvavAthI te thAkyo, tyAre tene acAnaka vicAra Avyo ke, pote nAhakane ja ATaluM badhuM doDI maryo! kAraNa che te pote bIne uttara tarapha doDavA lAgyo hato, te ja vakhate pelAM jhAkAM bhUta! bhUta !' evI bUmo pADatAM dakSiNa tarapha bhAgyAM hatAM. eTale, have tene pote karelI bhUla sudhArI levAno, tathA tyAM pAchA jaI, e gadhelA upara ja majAmAM sUI javAno vicAra Avyo. kiraNa ke, pote varjina mAtA maeNrInA anusaMdhAnamAM je nATaka lakhyuM hinuM - bhale te pUra koIe na sAMbhaLyuM, paNa maeNrI mAtA to tenA ataranAM bhAvabhakti samajI zake ne? - eTale prasanna thaI maeNrI mAtAe IT tene mATe A taiyAra pathArI mokalI ApI hatI, ema kema na mAnavuM? ane pote mAne che tema chokarAe jo nAsI nahi gayA hoya, zivA nAsI jaIne thoDI vAra pachI potAnI peThe ja bhUla sudhArI pAchA pharyA haze, te teoe e gadelAnI hoLI karI ja haze; te - tyAM AgaLa jaI nirAMte tapAze ane bhInAM thayelAM kapaDAM sUkavI vAze. eTale grigore pAchAM pagalAM karyA ane je dizAmAMthI pote triI Avyo hato te dizAmAM moM pheravIne cAlavA mAMDayuM. paNa Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa A zuM?zerIo upara zerIe ane ADa-rastA upara ADa-rastA AgaLa AvatA ja gayA; ane kemeya pelA gadelAvALI zerI ke khUNo dekhAyAM ja nahi! pachI to cAra rastA - traNa rastA bhegA thatA hoya evAM ja sthAno eTalAM badhAM AvavA lAgyAM ke, pote kayA rastAmAMthI Avyo haze, e ja nakkI karavuM azakya thaI gayuM. akaLAIne A paristhitine gALo bhAMDato te aMdAje AgaLa vadhavA lAgyo, eTalAmAM eka lAMbI sAMkaDI galIne cheDe lAla ajavALA jevuM kazuMka dekhAtAM, tene haiyAdhAraNa AvI; peluM gadeluM ja tyAM jarUra saLagatuM hovuM joIe! paNa e zerImAM AgaLa vadhatAM tene lAgyuM ke te pote kaMIka DhALa UtarI rahyo che, tathA e zerI khAlI ke nirjana paNa nathI. ahIMtahIM e rastA upara sarakatA vicitra AkAro paNa aMdhArAmAM tene dekhAvA lAgyA. e AkAroya zerIne cheDe dekhAtA pelA ajavALA tarapha ja AgaLa vadhI rahyA hatA. khAlI khissAM mANasamAM koI anokhI hiMmata pUre che. thiMgora e sarakatA AkAranI paravA karyA vinA AgaLa vadhato ja gayo ane bIjAenI pAchaLa pAchaLa nirAMte AgaLa sarakatA eka poTalA jevA AkAra pAse AvI pahoMcyo. pAse jaIne joyuM to te eka kaMgALa apaMga mANasa hate - tene be hAtha sivAya bIjuM kazuM na hatuM; peTanI nIce kUlA AgaLanA bhAgathI ja tenuM zarIra pUruM thatuM hatuM. hAtha nIceno e Akhe bhAga eka moTA pavAlA jevo ja dekhAte hato. grigora pAse AvatAM ja pelAe avAja karyo : lA blAnA maMziyA,! lA blAnA maMziyA!" (dAna-puNya karo " dAna-puNya karo! maherabAna.) grigore gALa bhAMDI : "tuM zuM kahe che te mane samajAtuM hoya to tuM mare ne sAthe huM paNa !" te pachI te AgaLa cAlyo. tarata ja bIjo eka AkAra tenI aDaphaTamAM Avyo. tene hAthapaga jevuM kazuM ja na hoI, te lAkaDAnI ghaDI ane Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patha jokhama cAhyuM che? lAkaDAnA paga upara evI rIte Ubho hato ke jANe kaDiyAnI pAlakha ja hoya. teNe paNa potAne Topo grigoranI dADhI nIce dharI kaMIka judI ja bhASAmAM kahyuM, "senora kebelero, pArA kaoNprAra u pedA da pAna !" (sAheba, darabAra, roTIne TukaDo kharIdavA kaMIka Apo!) - enI bhASA paNa na samajAvAthI te chAMchiyuM karI vadhu vege AgaLa cAlyo. paraMtu trIjI vAra tenA rastAmAM koI AvyuM. A vakhate eka baTako AMdhaLo mANasa hato, jene cahero dADhIvALA koI yahUdInA caherAne maLato Avate hato. te potAnA hAthamAMnI lAkaDIne AsapAsa vIMjhato eka jaMgI kUtarA sAthe potAno rasto kApato jato hato. grigorane pAse thaI jato jANI te haMgeriyana uccAramAM kazuMka bolyo: "phesiToTa eNrireTama!' (dAna karo! ) vAha! khristI bhASAmAM bole evo A koI maLyo kharo ! kharekhara, mArA dekhAvamAM koI ad bhuta dAnezarIpaNuM pragaTatuM hovuM joIe jethI aMdhArAmAM ane AMdhaLA paNa jhaTa mArI pAse dAna ja mAgI bese che! Ama gagaNI grigore tene siseronI bhASAmAM javAba Apyo, baeNnDiDi hebdomeDa nupara TrAnjhiTA bhIma alTimama kemisama." (mAruM chelluM khamIsa vecI nAkhe mane eka aThavADiyuM thaI gayuM!) ATaluM kahI te jhaDapabhera AgaLa cAlyo. paraMtu enI sAthe ja pelA AMdhaLAe paNa potAnI jhaDapa vadhArI, ane vadhAre navAInI vAta te e ke, pelo ghaDIvALo apaMga ane peluM pyAlA jevuM ThUMThuM paNa jhaTapaTa tenI lagolaga ja AvI pahocyAM ! te traNe jaNA have bicArA grigoranI pAchaLa pAchaLa ja temanA judA judA avAjo kADhatA, tene gherI vaLavA mAgatA hoya tema doDavA gyA. baoNriTeTama!" "lA blAnuM maMziyA! Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 dharmAdhyakSa "uM pedAso da pAna !" grigore have temanI lapamAMthI chUTavA doDavA ja mAMDyuM, paNa pelo AMdhaLo paNa tenI pAchaLa doDavA lAgyo! lAkaDAnI ghaDI paNa doDavA lAgI! ane peluM pUMThuM paNa ! ane jema jema teo zerIne DhALa UtaratA gayA, tema tema keTalAMya evAM ThUMThAM, keTalIya bIjI lAkaDAnI ghoDI, ane AMdhaLAo tenI AsapAsa madhamAkhInI jema gherAI vaLyAM. eka hAthavALA, eka AMkhavALA, raktapittanAM ghArAMvALA evA keTalAya loko jANe pAsenAM gharomAMthI - galImAMthI - bhoMyarAmAMthI hAMphatA, garjatA, bUmo pADatA tenI pAchaLa pAchaLa doDavA lAgyA. paNa grigoranI lagolaga to pelA traNa jaNA ja hatA. grigorane pahelAM to navAI lAgI, ane have to bhaya ja lAgavA mAMDyo ke, A apaMga dekhAtA loko ATalA jaladI cAle che zI rIte, tathA pitAne Ama gherI vaLavAmAM temano irAdo zo haze. tene ekadama to pAchA pharavAno vicAra Avyo. paNa have tema karavuM azakaya banI gayuM hatuM. tenI pAchaLanI bAju have mANasonI eka dIvAla ja thaI gaI hatI; eTaluM ja nahi paNa, pelA traNa bhikhArI tene jANe godAvIne AgaLa ja dhakelI rahyA hatA. chevaTe zerIno cheDo Avyo. tyAM eka meTuM cogAna hatuM, jemAM Thera Thera hajAreka chUTI chUTI AganAM tApaNAM rAtanA aMdhAramAM camakI rahyAM hatAM. pelA traNanA sakaMjAmAMthI chUTavA grigore e cogAnamAM jorathI jhaMpalAvyuM. " de vAsa, hoMbare?" (alyA, kayAM bhAge che?) lAkaDAnI ghoDIvALA have jANe kAyadesara be page ja doDato hoya ema ghoDIthI cAlavAno DhoMga choDI daIne tenI pAchaLa doDato doDato bolyo. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57. jokhama cAlu che! daramyAna peluM ThuMThuM paNa have tene navA paga phUTayA hoya tema be page UbhuM thaI gayuM hatuM. te have doDatuM doDatuM tenuM loDhAnuM tAMsaLuM brigeranA mAthA upara ja pachADatuM hatuM, tyAre pelo AMdhaLo have potAnI AgabharI khullI AMkhethI ja tenI sAme tAkI rahyo hato! huM kayAM chuM?" bicAro kavi have gabharATane mAryo bolI beTho. "tilasmAtI darabAramAM! " eka cothA khavvIse tene javAba Apyo. "kharekhara, ahIM AMdhaLAo dekhatA thaI jAya che, apaMgo doDavA lAge che; paNa e rogIone uddhAraka kayAM che?" javAbamAM tene eka prakAranuM jherIluM khaDakhaDATa hAsya ja sAMbhaLavA maLyuM. bicAro grigora atyAre kharekhara tilasmAtI darabAramAM ja AvI pahoMcyo hato, jyAM Ave vakhate koI pramANika mANase AvavA te pahelAM kadI hiMmata karI na hatI. are, darogAnA je sArajaMTo ane aphasaro paNa kadIka ahIM sudhI AvyA hatA, te kayAM gArada thaI gayA tenI kazI ja bhALa pachIthI maLI na hatI. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaDA-phoDa lagna ! parIsa nagaranA caherA upara A sthaLa eka rasoLI jevuM vidrapa ghAruM hatuM - jyAMthI roja savAre durAcAra, bhIkha, ane bhaTakelapaNAne moTo goTo nIkaLato ane Akho divasa sudharelA perIsa zaheranI zerIomAM ghUmIne rAte madhamAkho jema madhapUDAmAM pAchI phare, tema A jaMgI madhapUDAmAM pAcho samAto. A eka anokhI ispitAla paNa hatI. tyAM jipsIo, saMghabahAra kaDhAyelA durAcArI sAdhuo, vahI gayelA vidyArthIe - TUMkamAM speniza, iTAliyana, jarmana ema dareka prajAnA, tathA yahUdI, khristI, mahaMmadI, mUrtipUjaka ema dareka dharmanA nAlAyaka badamAzo divasa daramyAna raMgaberaMgI ghArAM, vividha apaMgatAo vagerethI sajaja thaI, bhIkha mAgavA nIkaLatA; ane rAte bhegA thaI, divase joI rAkhelAM sthaLe lUMTaphATa karavA nIkaLatA. TUMkamAM A koI moTI nATaka-kaMpanInuM vezabhUSA-ghara hatuM. A jaMgI khullo coka UMco nIco tathA UkhaDI gayelI pharasabaMdhI vALo hato, - te vakhate paeNrIsanA badhA coka-cakalAMnI e ja vale hatI. saLagatAM tApaNAMnI AsapAsa vicitra TeLAM bhIDa karatAM beThAM hatAM. khaDakhaDATa hasavAnA avAjo jyAM tyAM saMbhaLAtA hatA. vacce vacce kayAMka mANasane maLatA AkAranA kUtarA, athavA kUtarAne maLatA AvatA mANaso avarajavara karatA hatA. TUMkamAM, strI, puruSa, jAnavara, uMmara, jAti, Arogya, bImArI - badhuM A lokamAM jANe ekAkAra ja banI gayeluM hatuM: kazuM chUTuM pADI zakAya tevuM rahyuM na hatuM, 58 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaDA-phADa lagna ! pa emedAnanI AsapAsa jUnAM purANAM ane khakhaLI gayelAM makAnonA vidrupa AkAro ke LA dekhAtA hatA. emanI vAMkIcUMkI bArIomAMthI AvatA jhAMkhA prakAza, e badhAM ghare ne, buDhDhI DosIonAM simaLAyelAM DAkAM jANe jamInamAMthI bahAra phUTI nIkaLIne cakalAmAM cAlatI vidrapa pravRtti nihALI rahyAM hoya, evA AkAra arpatA hatA. brigeAra bicAro digmUDha thaI A badhuM jovA lAgyo, eTalAmAM acAnaka eka meATI bUma eka bAjuethI AvI : " tene rAjAjI pAse laI jA ! rAjAjI pAse laI jA !" 66 mAtA bharakhe ! A sthaLane rAjA kharekhara koI bakaro ja hAveA. joIe ! " grigAra gaNagaNyA. tarata ja, 'rAjA pAse ! ' 'rAjA pAse!' ema bUmA pADatA sau tene jANe nahAra bheravIne kheMcI cAlyA. paraMtu pelA traNa bhikhArIe bIjA saune chUTA pADI pote ja ene kabajo laI lIdheA, ~ ema kahIne ke,' e amAro zikAra che!' jhiMgAra to pote svapna dekhI rahyo che ke, sAcI duniyAmAM vicarI rahyo che, enI sAna-samaja ja gumAvI beTho. gheADI vAre pelA loko tene eka jagAe dhakelI lAvyA. tyAM eka meTI oTalA-ghATanI gALa zilA upara Aga bhaDabhaDa. baLI rahI hatI. tenA upara leAkhaMDanA pAyAvALI tripAI gAThavelI hatI. tenA upara atyAre kazI hAMDI ke vAsaNa caDAveluM na hatuM. AsapAsa khakhaLI gayelAM Tebala phAve tema geAThavelAM hatAM. e TebaleA upara dArU ke bIranAM theADAMka pAtro hatAM. ane temanI AsapAsa tApaNAthI. tathA dArUthI lAla lAla thaI gayelAM moMvALA keTalAka loko beThA hatA. eka jADiyA, makalAtA makalAtA zaheranI eka raMDIne bAthamAM laIne gAtA hatA tathA pelIne baccI karatA hatA. bIjI bAju eka ghAyala sainikane vezadhArI potAnA banAvaTI ghAnI AsapAsa bAMdhelA pATA ukhADatA hatA, ane potAnA akaDAI gayelA DhIMcaNA chUTA karatA hatA. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa tenI AgaLa eka jaNa baLadanA lohImAM kalejAnI carabI bheLavI bIjA divasa mATe paganA ghArAno dekhAva karavA mATenuM mizraNa taiyAra karato hato. be meja jeTale dUra eka banAvaTI yAtrALu bIjA divasa mATe gAvAnAM stotro vagerene pATha yAda karI jato hato. bIjI jagAe eka juvAniyo eka pahelavAna pAsethI meMmAM sAbu cAvI phINa lAvI phepharAne dekhAva karavAno pATha leto hato. tyAre e ja Tebala upara cAra ke pAMca strIo divasa daramyAna upADI ANelA eka bALakanI mAlakI mATe jhaghaDo karI rahI hatI. karkaza hAsya tathA gaMdAM gIto cAre taraphathI saMbhaLAtAM hatAM. TheraThera gALAgALI, bUmabarADA, vAsaNonI pheMkApheMka, tathA cIMtharAMnI phADAphADavALI takarAro paNa cAlatI hatI. nAnAM nAnAM chokarAMe potapotAnAM tophAna, ramatagamata ke cIsA-cIsano umere sAmAnya kalazoramAM karI rahyAM hatAM. pelA tripAIvALA tApaNA pAse eka pIpa hatuM, ane tenA upara siMhAsana upara beThA hoya e adAthI rAjAjI beThA hatA. pelA traNa jaNA Drigorane pakaDIne tenI pAse lAvyA. ghaDIbhara AsapAsanA badhA cUpa thaI gayA. pelA traNamAMnA eke girane potAno Topo utArI rAjAjIno vinaya karavAnuM pharamAvyuM. paNa tenI bhASA grigora samajIne tenI sUcanAne amala kare te pahelAM pelAe eno Topo utArI ja lIdho. rAjAe potAnA siMhAsana uparathI pUchayuM, "A badamAza koNa che?" grigora eno avAja sAMbhaLI coMkyo : tene tarata yAda AvyuM ke, e to nATyAraMbha vakhate haoNlanA pleTaphaoNrmanI kAMgarI upara caDIne bhIkha mAgatA ho te kalaoNpina gulekuM! - tenA hAtha uparanuM ghAruM atyAre adRzya thaI gayuM hatuM, ane tenA hAthamAM ghaNI vAdharIvALo cAbakho hato, jene sArajaMTo ToLAMone pAchAM dhakelavA vApare che. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaDA-phADa lagna! 61. jhiMgArane koNa jANe zAthI, ene dekhI kaMIka AzA pragaTI. teNe huM Apane kayA zabda vaDe. kahyuM, "sAheba, maherabAna, maoN sinkAra, saMbAdhuM te jANatA na hovAthI "" 66 nAmadAra, rAjAsAheba, ke birAdara - game te zabda vAparane paNa tAre tArA bacAvamAM zuM kahevAnuM che te bolI nAkha!" mArA bacAvamAM ? -paNa huM Aje savAre r gadheDInA puttara, tAruM nAma ja bolI nAkha, bIjuM kaMI bAlavAnI jarUra nathI. tuM atyAre traNa mahAsamrATonI samakSa khaDo che: eka te| kaoNopina jhuleku, yunisanA mahArAjA tathA cATinA mahAsAmrAjyanA vaDA huM pote; bIjA ijipta - bAhImiyAnA nAmadAra DayUka pelA mAthAnI AsapAsa paTTo bAMdhyA che te; ane trIjA gaeNlIlInA samrATa, pelA jADA mANasa, je atyAre ApaNA tarapha lakSa nathI ApatA, paNa pelI caMDIne paMpALI rahyA che te. ame tArA nyAyAdhIzA chIe. huM AgeTiyara na heAvA chatAM ArgeTanA mahA-sAmrAjyamAM te anadhikAra-praveza karyo che: teM amArA killAnA adhikAronuM ullaMghana karyuM che, ane tethI tuM dehAMtadaMDanI sajAne pAtra thayA che. tuM jo cAra, bhikhArI ke bhaTakela heAta, te| judI vAta hatI. huM emAMnA koI che? hoya te puravAra karI Apa. "" 66 "" ' 66 nA jI; huM emAMnA koI mANasa nathI; huM eka lekhaka chuM." te basa, tane phAMsI devAmAM Avaze. jema tame nagarajana amArI sAthe tamArI adAlatAmAM vartA che, te ja rIte tameA nagarajana pratye amArI adAlatamAM vartavAmAM Avaze. tame bhaTakelA ane bahAravaTiyAne je kAyadA lAgu karo che, te kAyadA ja ame tamane lokone lAgu karIzuM. emAM kaMI khATuM thatuM hoya te tene mATe tame loko javAbadAra che. phAMsInA gALiyAmAMthI naryA amArA mANasAnAM mAM ja dekhA de, tene badale avAranavAra tame nAgarika lAkonAM DokAM paNa AMkhA ne jIbha kADhI nAkhatAM dekhAya, to jarA samapramANa jaLavAtuM - Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa thAya! eTale tuM rAjIkhuzIthI tArAM kapaDAM A juvAna bAIone ApI de; tane laTakato jovAno AnaMda A lokone pUro pADa tathA tArA pratye zubhecchAnI pyAlI pIvA mATe tArI paisAnI thelI paNa temane vaheMcI de. tAre maratA pahelAM kaMI pUjA-pATha ke darzana-pharzana karI levAM hoya, te ame devaLamAMthI pelI mUrti corI lAvyA chIe te paDelI che. tAro AtmA tene caDAvavA mATe ame tane cAra miniTa ApIe chIe." nAmadAra samrATo ane rAjavIo! huM Aje savAre haoNlamAM je nATaka bhajavAyuM hatuM tene lekhaka pote chuM." "ema, beTamajI, tuM pote ja che kema? te to birAdara tane jaladI phAMsIe caDAvavAnuM savizeSa kAraNa che; Aje e haoNlamAM bhIkha mAgatI vakhate tArA nATaka vaDe teM mane maravA jeTalo kaMTALo Apyo che." "paNa maherabAna! tame loko kavione bhaTakela lokonA vargamAM sAmela karavAnI zAthI nA pADe che, e mane samajAtuM nathI. esapa paNa bhaTakela hatuM, homara paNa bhikhArI hato, markyuriyasa to cora ja hato ." rahevA de, tArI DAcAkUTa; zAMtithI phAMsIne mAMcaDe caDI jA; ATalI badhI ghAI karavAnI jarUra nathI." paNa nAmadAra, mane bacAvamAM kaMI bolavA devAnI paravAnagI paNa Apazo ke nahi?" cAre tarapha bhAre bumarANa macI rahyuM. gulee zAMti sthApavA pIpa uparathI nIce UtarI eka DosIe riporTa upara mUkelA hAMDAne lAta mArI gabaDAvI pADyo ane be-cAra chokarAMne UMcakI UMcakIne dUra phaMgoLI dIdhAM; tyAra pachI ijiptanA lUka tathA gelIlInA samrATa sAthe maMtraNA karI laI, grigorane jhaTa saMbhaLAvI dIdhuM - tamane nagarajanone badamAzone phAMsIe caDavuM gamatuM hotuM nathI. paNa tArI kAkalUdIone lakSamAM laI, ame evA nirNaya upara AvyA Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaDA-pheDa lagna! ta chIe ke, tuM amArA rAjyanA nAgarika banavA tatpara thAya, te ja tane jIvatA javA devA. beAla, tuM amArAmAMnA eka banI rahevA taiyAra che?" jarUra, jarUra ! huM ekadama tamArA rAjyanA prajAjana banI javA taiyAra chuM." 66 " beTamajI, bIjA divase nAsI chUTavA ke amane pakaDAvI devA ja tuM amArA rAjyanA nAgarika banavA tatpara thayA che, e ame jANIe chIe. eTale prathama te tAre amArA rAjyanA nAgarika banavAnI tArI lAyakAta puravAra karI ApavI paDaze. alabatta, amAro nAgarika banyA pachI paNa tAre mATe phAMsIne mAMcaDo te kAyama raheze. ~~~ ' "heM? grigAre cAMkIne pUchyuM, " hA, hA, paNa te mAMcaDo amAro nahi hoya, paeNrIsanA sarakArI mAMcaDA haze eTaluM ja; tathA tene phAMsIe caDAvavAnuM kharca paNa paeNrIsanA bhalA nAgariko ja uThAvaze, e jevuM tevuM AzvAsana nathI. daramyAna eka AjhAda sarakAranA nAgarika tarIke tAre koI karaverA bharavA nahi paDe, - dIvAbattIne ke garIbagurabAMnA pASaNa mATene " teA ThIka, huM AjathI - abaghaDIthI Apa nAmadAranA sAmrAjyanA AjhAda nAgarika banI jAuM chuM--" 79 66 paNa evI mAtra marajI jAhera karyAthI zuM raMdhAyuM ? ArgATamAM dAkhala thavA tyAre tArI lAyakAta puravAra karI ApavI paDaze." eTaluM hIM klaoNpine nizAnI karI, eTale keTalAya AiiTayaro ToLAmAMthI nokaLI be thAMbhalA laI AvyA. te thAMbhalAe jamIna upara ApameLe UbhA rahe te mATe temanI nIce trikoNa gheADI karavAmAM AvI hatI. te baMne thAMbhalAnI upara temaNe eka ADo pATaDA phasAvI dIdhA arthAt asInA jaMgama mAMcaDA taiyAra thaI gayo! e ADA pATaDA upara teoe deraDAnA cheDo tANI bAMdhyo. tenA laTakatA bIjA cheDAe Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 4 dharmAdhyakSa vALelA phAMsAmAM teoe eka dhULadhamAM bharIne banAveluM mANasanuM pUtaLuM gaLA AgaLathI parovI dIdhuM. e pUtaLAne lAla raMganuM kapaDuM maDhela hatuM tathA tenA AkhA zarIre nAnI nAnI dAMTaDIo bAMdhelI hatI. doraDuM hAlatuM rahyuM tyAM sudhI e ghaMTaDIo paNa raNakatI rahI ane e doraDuM sthira thayuM tyAre e kaMTaDIo paNa cUpa thaI gaI kalopine tyAra pachI e pUtaLAnI nIce mukelA ahasAsalA khAnA skUla upara caDavA grigorane pharamAvyuM. grigora DaratA Darate e skUla upara mahAparANe samadhAraNa jALavIne caDI gayo. pachI kalaoNpine pharamAvyuM: "tAro jamaNo paga tArA DAbA paganI AsapAsa vIMTALa, ane DAbA paganA aMgUThA upara Ubhe rahe." "paNa nAmadAra, mAre nIce gabaDI mAro hAtha-paga bhAgo evI ja ApanI marajI che?" kalaoNpine tarata tene karaDAkIthI saMbhaLAvI dIdhuM: "jo birAdAra, nuM vAto bahu karyA kare che. tAre sAMbhaLavAnuM che te sAMbhaLI le ane TUMkuM kara. tAre e rIte aMgUThA upara UbhA rahI, A pUtaLAnA khissAmAM hAtha nAkhavAno che ane tenA khissAmAM chupAvelI je thelI che te kADhI levAnI che. paraMtu khabaradAra, tAre e pUtaLuM jarA paNa hAlavA nahIM devAnuM. e pUtaLuM jarA paNa hAlaze ane tenI dhaMTaDIomAMthI ekano. paNa raNako saMbhaLAze, to tarata ja e pUtaLAno phAMse ja tArA gaLAmAM parovI tane tyAM ne tyAM laTakAvI devAmAM Avaze. paNa jo tuM eka paNa ghaMTaDIno avAja karyA vinA e ghelI kADhI zakaze, to tane sAco khIsAcAra gaNI, amArA rAjyanA nAgarika tarIke svIkAravAmAM Avaze." . AjubAjunAM badhAMe kalaoNpananA zabdone tALIonA gaDagaDATathI vadhAvI lIdhA. ciMgAra have maraNiyo thaI, aMgUThA upara UbhA rahevAno prayatna karI, aDabaDiyuM khAtAM khAtAM pelA pUtaLA bhaNI hAtha laMbAvavA gayo, Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaDA-keDa lagna! teTalAmAM to te AkhAM pUtaLAne jorathI dhakko ApI UMdhe moMe jamIna upara ja gabaDI paDyo. tarata ja e pUtaLAnI seMkaDo ghaMTaDIo tene paDato joI hasatI hoya ema raNakI UThI. tarata ja tene pakaDI levAmAM Avyo; ane pelA pUtaLAnA gaLAmAMthI phAMso kADhI tenA gaLAmAM parovI daI, tene pelA ja TUla upara Ubho karI devAmAM Avyo. guphunI doravaNI pramANe eka jaNa e ADA pATaDA upara khisakolInI capaLatAthI caDI gayo, ane grigoranA mAthA aDoaDa ja besI gayo. bIjo eka jaNa kalaoNpinanI tALI paDe ke tarata ciMgAranA paga nIcethI Tebala gabaDAvI pADavA taiyAra Ubhe rahyo. ane e sTrala gabaDe ke tarata girano paga pakaDI jholo khAvA trIjo eka jaNa taiyAra Ubho rahyo. pelA pATaDA upara beThelAe paNa te vakhate ja viMgeranA khabhA upara kUdI paDavAnuM hatuM. A badhI taiyArI thaI gaI ane kaloMpine tALI pADavA potAnA be paMjA chUTA pADI ugAmyA, te ja vakhate tene ekadama kazuMka yAda AvyuM. te bolI UThayo, "thobhe, thobhe, ApaNA kAyadAno eka bhAga haju adhUro rahI jAya che. aparAdhIne jIvato choDavAnI be zarato che; kato teNe pUtaLAne halAvyA vinA tenuM khIsuM khAlI karavAno kasaba batAvI pitAnI lAyakAta pUravAra karI ApavI joIe, athavA to ApaNI koI sIe tene pati tarIke svIkAravo joIe. to bolo, eya AgoTarAjayanI mahilAo ane mahiSIo! tamArAmAMthI koI Ane mATIDA tarIke svIkAravA rAjI che?" traNeka bAIo e ToLAmAMthI bahAra nIkaLI AvI. eka jANIe jhiMgaranAM phATayAMtUTayAM kapaDAM tathA khAlI khissAM joI tene nA-pasaMda karyo; to bIjI eka dhirmI bAIe tene bahu nabaLo joI nA-pasaMda karyo, ane trIjI eka juvAnaDIe tene pasaMda karyo to kharo, paNa pachI pote jinI rakhAtI hatI te mANasano sAmano karI zake evI grigoranI dAkAta na joI, teNe chellI ghaDIe vicAra mAMDI vALyo. dha-5 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa tarata ja kaoNpine have e kamanasIba mANasane jaladI phAMsIe caDAvI devAnI taiyArI karavAno hukama ApI dIdhA ane pelA traNa mANasA paNa pahelAMnI peThe taiyAra thaI gayA. tevAmAM ToLAmAMthI avAja Avyo, "lAM eNsamarAldA ! lA eNsamarAldA ! " brigeAra camakayo; teNe e zabdo divasa daramyAna paNa sAMbhaLyA hatA. e pelI jipsI-kanyAnuM nAma hatuM. << teNe AvI kaoNpine pUchyuM: tame leAko Ane phAMsIe caDAva vAnA che?" vAta." << hA bahena! tuM jo ene pati tarIke svIkAre, te vaLI judI pelIe grigAra tarapha joI potAno nIcalA hoTha laMbAvI chAsiyuM karI lIdhuM, paNa pachI tarata ja javAba Apyo, " bhale, huM tene svIkAruM chuM." tarata ja spriMgArano phAMse tene gaLethI kADhIthI levAmAM AvyA. ijiptano yUka tarata mATIno eka ghaDo laI Avyo. jipsIkanyAe e ghaDo grigArane ApyA ane kahyuM, "Ane jamIna upara pachADo !" ghaDAnA cAra TukaDA thayA. ijiptanA yUke grigeArane kahyuM, " birAdara, cAra varasa sudhI A tArI patnI banaze; ane bahena, cAra varSa sudhI A mANasa tArA pita banaze ! jA tamAre ghera, karo khuzarAta ! 23 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ valanI rAta thoDI miniTa bAda gira eka hUMphALA, kamarAmAM AvI pahoMcyo. sAme Tebala hatuM, ane hATiyAM-kabATamAMthI khAvAnI cIjo kADhavAnI ja vAra hatI. tenI sAme apsarA jevI pelA juvAna jipsIkanyA beThI hatI. giMgorane pote koI parI-kathA vAMcI rahyo hoya ema ja lAgyuM. kayAM phAMsInA mAMcaDo ! kayAM A lagna pachInI vaslanI rAta! ane teya kharekhara mRtyulokanI apsarA kahevAya evI A suMdarI sAthe! pelI jipsI-kanyA paraMtu tenA tarapha jarAya lakSa ApatI hoya ema lAgatuM na hatuM. te Amatema jA-Ava karatI hatI tathA vastuo ahIMthI tahIM pheravyA karatI hatI. te alabatta vAtacIta karatI hatI, paNa enI bakarI sAthe. thoDI vAre paravArIne te Tebala AgaLa ziMgAranI sAme AvIne beThI. grigora have patipaNAnA hakadAvAthI UThayo ane pelI jipsIkanyAnI najIka Avyo. "zuM joIe che?" pelIe pUchyuM. "vAha, mane ema pUchavAnuM hoya, vahAlI eNsamarAdA? zuM huM tAro pati nathI? ane tuM mArI parama priya patnI nathI?" - ane ATaluM kahI teNe mamatApUrvaka tenI keDe hAtha vIMTALI dIdho. paNa e chokarI to chAlamAMthI goTalo sarakI jAya ema tenI pakaDamAMthI sarakI gaI ane kamarAne bIje cheDe jaI saheja nIcI namI. 67 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 dharmAdhyakSa pachI eka ThekaDo mArI te grigoranI sAme AvI tyAre koNa jANe kyAMthI tenA hAthamAM eka kaTAra camakatI hatI. e suMdarI ekadama DaMkha mAravA tatpara thaI gayelI nAgaNa banI gaI hatI! pelI bakarI paNa zIMgaDAM ulALI ciMgArane sAmano karavA taiyAra UbhI hatI. pelI jipsI-kanyA have bolI, "tane bahu hiMmatavALo badamAza kahevo paDe !" "mApha karajo, suMdarI; paNa to pachI tame mane paraNyAM zA mATe?" "to mAre tane phAMsIe laTakavA devo joIto hato, ema tAruM kahevuM che?" "arthAt, mane phAMsIethI bacAvavA ja tame mArI sAthe lagna karavAnuM kabUla karyuM che?" "to pachI bIjo kayo hetu mane hoI zake, ema tuM kahevA mAge che?" ThIka; bhale; vAru, samajyo. havethI tamArI paravAnagI vinA huM tamArI sarase paNa nahi TUkuM. paNa have maherabAnI karI mane kaMIka khAvAnuM Apo to sAruM." pelI jipsI-kanyA kaMI bolI nahi. teNe pharI eka vAra heTha laMbAvI potAno tiraskAra vyakata karyo. paNa pachI Doka UMcI karI te khaDakhaDATa hasI paDI - tarata ja pelI kaTAra AvI hatI tema ja alopa thaI gaI - A madhamAkhe potAno DaMkha kayAM saMtADI dIdho. enI kazI khabara grigorane na paDI. paraMtu thoDI vAra bAda pelIe Tebala upara khAvAnI cIja mUkI dIdhI. eTale grigora bhUkhALavAnI peThe te cIjo upara tUTI paDayo. - jANe thoDA vakhata pahelAMnI tenI prema-bhUkha jaTharAgninI bhUkhamAM ja palaTAI gaI na hoya ! Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastunI rAta ma pelI kazuM khAdhA vinA mAtra vicAramAM paDIne joI rahI. chevaTe eka sapharajana ja Tebala upara bAkI rahyuM, tyAre spriMgAra coMkIne bAlI UThayo - " paNe tame te kazuM ja khAdhuM nahi, kaMI ?" - pelIe kazA javAba na Apyo. paNa pachI jAlIne paNa kaMIka khAvAnuM mAgatI joI, teNe roTIne bhUko karI khAbAmAM tenA mAM AgaLa dharyo. grigAre have thoDoka vicAra karI laI tene pUchyuM - " tame mAro pati tarIke svIkAra nathI ja karavAnAM ne?" .. nA, tamArA premI tarIke ? pelIe nIcalA hoTha lAMbA karIne vadhu avajJApUrvaka 'nA' javAba ApI dIdhA. << "" 66 tamArA mitra tarIke ? ' ,, kadAca. "paNa mitratA eTale zuM, e tame jANA che ? " kavie kAvya calAvyuM. "C 66 hA; bhAI ane bahenamAM hAya tevI - be AtmAo eka thayA vinA nikaTatAthI rahe - eka ja hAthanI be AMgaLIonI jema, tevI prIta. " " te pachI premanI tamArI vyAkhyA zI che?" "he! prema ? be hovA chatAM eka banI javuM te! strI ane puruSa ekarasa banI jaI devadUta banI rahe enuM nAma svarga ! ' "to tamAro prema saMpAdana karavA icchanAre zuM banavuM joIe ? " "teNe puruSa banavuM joIe. ' "" C " teA pachI huM koNa chuM? " * "puruSane tA mAthe haeNlpheTa, hAthamAM taravAra, ane page raNakatI eDIe hAya. "" Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa "ThIka; te te ghoDAne kAraNe ja mANasa puruSa banI zake, ema tamAruM mAnavuM che. paNa tame koI puruSane prema karo cho?" "premI tarIke ?" "hA, premI tarIke." pelI thoDI vAra vicAramAM paDI gaI. pachI kaMIka nizcayapUrvaka te bolI UThI, "thoDA vakhatamAM huM nakkI karI laIza." "paNa Aje ja kema nahIM ? ane mane ja kema nahIM?" "je mANasa mAruM rakSaNa na kare, tene huM prema karI zake nahIM." grigoranuM mo zaramathI lAla lAla thaI gayuM. teNe be kalAka pahelAM ja pelAonA hAthamAMthI Ane bacAvavAnI bAbatamAM kevo kaMgALa dekhAva karyo hato, e tene yAda Avyo. UlaTuM je kaMI thoDo ghaNo prayatna teNe karyo hato, tenA badalAmAM to ANe pati tarIke svIkAravAnuM kabUla rAkhIne tene jIva bacAvyo hato ! e badhuM yAda AvatAM teNe AgaLa pUchayuM, "paNa pelA khaMdhiyAnA hAthamAMthI tame chaTakyAM kevI rIte e to kaho!" e khaMdhiyAnI yAda AvatAM ja pelI ekadama kaMpI UThI ane teNe potAnA hAthanA paMjAmAM mAM saMtADI dIdhuM. paNa te tamArI pAchaLa pAchaLa zA mATe Avyo hato, e tame kalpI zako cho?" grigore bIjI rIte e vAta pUchI. "mane khabara nathI, paNa tuM ja kahe ke tuM mArI pAchaLa pAchaLa zA mATe Avyo hato?" sAcuM kahuM to mane ja kazI kalpanA nathI." acAnaka e chokarI kazuM gIta enI bhASAmAM gaNagaNavA lAgI ane tenI bakarIne paMpALavA lAgI. "loko tamane lA eNsamarAdA kema kahe che?" mane kazI ja khabara nathI." Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastunI rAta " chatAM te tamane e nAme bAlAve to che ja!" acAnaka pelIe peAtAnI chAtI uparathI eka lAMbaceArasa kothaLI bahAra kheMcI kADhI. eka prakAranA sugaMdhI maNakAnI mALA parovIne tene gaLe laTakAvelI hatI. e kothaLImAMthI kapUranI ugra vAsa AvatI hatI. tenA upara lIlA rezamanI khALa hatI ane tenI vacamAM 'emaralDa maNinA raMgane lIlA kAca hatA. te kAca batAvIne te bAlI, 'eNsamarAldA 'kahetA haze. 66 66 "" jhiMgAra te thelI hAthamAM levA gayA, paNa pelIe tarata ja pAchI. khasI jaIne kahyuM, "ene aDatA nahIM; e teA mAdaLiyuM che. ane aDavA jatAM kAM to e mAdaLiyAne nukasAna thAya ke tane peAtAne. " e thelI tamane koNe ApI?" "" pelIe hATha upara AMgaLI mUkI, vadhu pUchaparacha karavAnI manAI karI ane pachI peluM mAdaLiyuM chAtI AgaLa kapaDAM nIce hatuM tyAM khAsI dIdhuM. "< 'paNa eNsamarAldA zabda kaI bhASAnA che?" kadAca jipsInI bhASAnA haze. 66 .. 31 kadAca Ane kAraNe loko mane "mane evA vahema ja hatA; to tame zuM TrAnsanAM vatanI nathI?" mane e bAbatanI kazI khabara nathI." tamArAM mAbApa jIve che? " javAbamAM teNe eka prAcIna leAkagIta ja gAyuM " mArI mA hatI paMkhiNI, ane bApa hatA bIjuM paMkhI. pANI. upara heADI vinA huM jAuM; pANI upara heADI vinA huM jouM; "mArI mA hatI paMkhiNI, ane bApa hatA bIjuM paMkhI." "" Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa "bhale; paNa tame phrAMsamAM kaI uMmare AvelAM ?" "bahu nAnI hatI tyAre." "ane perIsamAM?" "gaye varase ja." "jipsIonI peThe bhaviSya bhAkhatAM tamane AvaDe che?" nA." "IjimanA DayUka tarIke oLakhAvato mANasa tamArI ToLIno nAyaka che?" hA." "teNe ApaNuM lagna karAvyuM hatuM ne?" pelIe hoTha laMbAvI cALo karyo ane kahyuM, "mane to tArA nAmanI khabara nathI !' "mAruM nAma?-vAha tamAre sAMbhaLavuM hoya te huM kahI dauM - pAyarI grigora." huM eka vadhu sAruM nAma jANuM chuM." "phUra kizorI! kaMI nahi; tame mane cIDavI nahi zako. kadAca mArI sArI pichAna tamane thaze, tyAre tame mane cAhatA thazo. paNa tame mane vizvAsamAM laI tamArI jIvanakathA kahI che, to mAre paNa tamane mArI kathA kahevI joIe. mAruM nAma pAyerI grigora che, ane mAro bApa dastAvejo lakhanAra hate. vIsa varSa pahelAM paeNrIsanA gherA vakhate barganDiyanee mArA bApane phAMsIe caDAvyo ane pikAe mArI mAnuM peTa cIrI AMtaraDAM kADhI nAkhyAM. cha varSanI uMmarathI huM nirAdhAra banI gayo. chathI soLa varSane huM zI rIte thayo, enI mane kazI yAda nathI. koI phaLavALI mane ekAda phaLa Ape, bhaThiyAro reTIno TukaDo Ape - ema mAruM kAma cAlatuM. rAte cokIdAro mane bhaTakatA chokarA tarIke upADI jaI jelamAM pUrI de, jyAM mane sUvA mATe parALanI pathArI ane chAparuM maLe. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasvanI rAta " ema huM vadhIne UMcA ane pAtaLA banyA. sALa varSanA thayA tyAre me dhaMdhA-rojagAranI pasaMdagI karavAne vicAro. prathama huM sainika thayA, paNa mArAmAM pUratI bahAdurI na hatI. pachI huM sAdhu thayA, paNa mArAmAM pUratI bhakti na hatI - ane mArAthI vadhu dArU pI zakAtA nahIM. hatAza thaI, chevaTe huM sutArone tyAM majUra tarIke rahyo, paNa mArAM bAvaDAMmAM pUratuM jora hatuM nahi. Ama koI paNa dhaMdhA mATe huM nAlAyaka chuM, ema jANyA pachI, huM ApameLe svataMtra marajIthI -joDakaNAM joDanAra kavi banyo. "C 'e dhaMdhA koI paNa bhaTakela karI zake; ane cArI karatAM e dhaMdhA ochA jokhamakAraka paNa kharo. sadbhAgye eka vakhata huM dAma laoNda faoNlAne bhaTakAI gayA; - naoNtradAmanA pUjya dharmAdhyakSa tA. temaNe kRpA karIne mArAmAM rasa lIdho, ane pariNAme huM sAcesAca sAkSara banyo chuM. huM haoNTina zIkhyA, kAvyazAstra zIkhyA, ane vadhumAM to sau vijJAnAmAM kroSTha vijJAna je kImiyAgIrI, te paNa zIkhyo. .. 93 r - Aje divase je dharma-nATaya bhajavAvAnuM hatuM, te meM ja lakhyuM hatuM. bIjuM eka pustaka paNa meM lakhyuM che, je chaseA pAna jeTaluM meATuM che 1465nA jaMgI dhUmaketu viSe. huM teApakhAnAnAya thoDA ghaNA kasabI chuM; ane zArAM pula pAse ajamAvavAmAM AvelA meTAbaoNMba banAvavAmAM paNa mAro sAro sarakhA hissA hatA - jene prayoga dAkhala phoDatAM' 24 prekSako tyAM ne tyAM mAryA gayA hatA. eTale huM kaMI nAkhI devA jevA mANasa nathI. huM bIjA paNa ghaNA kasaba jANuM chuM- jema ke, huM tamArI bakarIne paeNrIsanA bizapanA cALA kema pADavA te zIkhavIza. uparAMta me' lakhelA dharma-nATyanuM mane mahenatANuM cUkavAze, tyAre ghaNA paisA mArA hAthamAM Avaze. TUMkamAM, huM ane mAruM bhaNatara tamArI sevAmAM jarAhajUra chIe ema gaNI lejo. huM tamArI sAthe tamArI icchA mujaba hIza, " tamane game teA pati tarIke, ane vadhu game te bhAI tarIke." Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 dharmAdhyakSa grigora have cUpa thaze, ane potAnA bhASaNanI pelI upara zI asara thaI che te jANavA iMtejArIpUrvaka rAha joI rahyo. pelI to jamIna tarapha ja AMkha TheravI rahI hatI. acAnaka UMghamAMthI jAgI hoya tema teNe UMcuM joyuM ane pUchayuM, ""phebasa" zabdane zo artha thAya che, vAru?" grigorane potAnA bhASaNa vacce ane A prazna vacce kaMI saMbaMdha dekhAyo nahIM, chatAM teNe javAba Apyo, "e leTina zabda che, ane teno artha sUrya thAya che." "sUrya?" "hA; eka suMdara bANAvaLInuM e nAma che, je deva hato." "deva?" pelI vicAramAM paDI jaI gaNagaNI. paNa te ja ghaDIe tenuM eka bresaleTa DhIluM thaI akasmAta jamIna upara gabaDI paDyuM. grigora te levA nIce namyo, ane jyAre pAcho UMco thayo, tyAre teNe joyuM ke pelI chokarI ane tenI bakarI eka nAnA bAraNAmAMthI alopa thaI gayAM hatAM. e bAraNA pAchaLano AgaLa jaladI jaladI bhiDAtA hoya tevo avAja tene saMbhaLAyo. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmASyakSa [vikaTara iMge kRta navalakathA "laMcabaeNka opha netradAma" khaMDa ra je Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 paeNrIsanu mAtAjInuM maMdira : nAtradAma 1 perIsanuM noMntradA maMdira eka bhavya ImArata hatI. paraMtu samaye ane mANase e AdaraNIya imAratanI upara pheraphAro ane kadrupatA yAdavAnA je vAnaraveDA karyA che, tethI nisAsA dabAvI rAkhavA azakaya banI rahe che. zArlamAne tenA pahelA paththara nAkhyA hatA, ane philipa oNgasTase chekachellA. alabatta, sAcuM bolavA khAtara eTaluM jhaTa umerI levuM joIe ke, samaye e bhavya imAratane je nukasAna pahoMcADayuM che, tenA karatAM mANase, ane khAsa karIne kaLAkAra kahevAtA mANasAe tene anekagaNuM nukasAna pahoMcADayuM che. madhyayuganI adbhuta kaLA-kArIgarI pratye badhA dezamAM - ane khAsa karIne fAMsamAM - e ja rIte avajJAthI vartavAmAM AvyuM che. samaye, alabatta, tenAM bAhya kotarakAmeA tathA AkRti vagerene kALAM pADavA ane ghasI nAkhavA pUrI koziza karI che; paNa vakhatovakhata thayelI ane adha jussA dAkhavatI rAjakIya ane dhArmika krAMtioe potAnA gussA A prAcIna kaLAkRtio upara utArIne bhalabhalA vinAza sarjyo che. khAsa karIne A badhI imAratA upara je judI judI AkRtio ane sUta bahAra mUkavAmAM AvI hoya che, temanAM rAjamugaTa vagere rAjacahna toDI nAkhavA jatAM AkhI ne AkhI mUrtio khaMDita karI jJAkhavAmAM AvI che, athavA bizapa-pAdarIonI AkRtione to khAsa vidrapa banAvavA ja toDI nAkhavAmAM AvI che. IN Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa ane dhArmika-rAjakIya krAMtie ane saukAMoe je karavAnu bAkI rAkhyuM, te, zALAomAM bhaNelA kalAkAroe sudhAravAne bahAne pachInA vakhatanA kaLA viSenA khyAleA tenI upara AropIne pUruM karI ApyuM che! 78 naoNvadAmanA dareka caherA, dareka paththara dezanA rAjakIya itihAsane juduM juduM pRSTha che, eTaluM ja nahi paNa vijJAna ane kaLAnA itihAsanuM paNa che. AvI mahAna imArA, mahA-parvatAnI jema yuga-yugAnI prakriyAnA kArya-pariNAma rUpa hoya che. teo banatI jatI hoya che, te daramyAna ja palaTAtI jatI paNa hoya che. joke te prakriyA kazA naDatara ke prayatna vinA, ke kazI pratikriyA upajAvyA vinA cAlatI rahe che. cheDa upara navI kalama caDAvIe ane mULa vRkSamAM te jema ekarUpa banI jAya, evI e prakriyA hoya che. Ama AkhI imArata anekonA puruSArtha ane zilpanuM pariNAma banI rahe che. samaya jANe tenA zilpI hoya che, ane AkhI prajA salATa ! ra paMdaramA saikAnuM paeNrIsa nagara paNa eka khAsuM jaMgI nagara banI rahyuM hatuM. lUI-11mAnA samaya pachI paeNrIsa zaheramAM eka-tRtIyAMza karatAM vadhu vadhAro nathI thayA; ane kadamAM je kAMI vadhAro thayA che, tenA pramANamAM AkhA zaheranI suMdaratAmAM ghaTADo ja thayA che. dareka jaNa jANe che ke, paeNrIsanA janma 'sAITa' athavA siTI kahevAtA pAraNA AkAranA TApu upara ja thayA hatA. e TApunA kinArA e tenI prathama sImA hatI, ane 'sIM' nadI e tenI prathama khAI hatI. keTalAMya saikAM sudhI paeNrIsa AvI eka TApunI sthitimAM rahyuM. pachI jyAre e TApunI maryAdAmAM rahevuM paeNrIsane azakaya thatuM gayuM, tyAre teNe nadI oLaMgavAnuM zarU karyuM. pariNAme uttara taraphanA pula tarapha ane dakSiNa taraphanA pula tarapha zahera grAma-pradezamAM AgaLa vadhatuM gayuM. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ !! Education International mAtAjInuM maMdira - notradAma, pR. 77, Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paeNrIsanuM mAtAjInuM maMdira netradAma 79 philipa oNgasTase, pachI, UMcAM UMcAM TAvara-burovALI dIvAla e vistarelA zaheranI AsapAsa nAkhIne bIjI maryAdA UbhI karI. paNa pachIya jagA khUTatI gaI, tyAre philipa oNgasTase nAkhelI dIvAlanI bahAra paNa nagara-vistAra vadhato gayo I.sa. 1367mAM te e bAhya parAM vistAra paNa eTalo vadhI gayo ke tenI bahAra - ane khAsa karIne nadInA jamaNA kinArA tarapha killAnI navI dIvAla UbhI karavI Avazyaka banyuM. rAjA cArja-5 mAe te dIvAla bAMdhI. paraMtu pachI paNa saikAo sudhI parIsa zahera vadhatuM ja gayuM. ane paMdaramA saikA sudhImAM cArja-5 mAe nAkhelI sImA paNa egaMgAI gaI. paMdaramA saikAmAM parIsa nagara traNa judA kasabA ke zaheromAM vaheMcAyeluM hatuM. te darekane judo itihAsa, judI viziSTatAo, judA rItarivAjo ane judA adhikAro hatAM. TApu uparanuM zahera e jUnAmAM nuM ane nAnAmAM nAnuM hatuM - bIjI putrIo vacce bhiDAyelI jANe buThThI mAtA. "yunivarsiTI' kasabo "sI" nadInA DAbA kinArA upara patharAyo hate, "TAuna vistAra jamaNA kinAre Avelo hato ane te sauthI moTo hato. "siTI' vistAramAM carca-devaLo khUba hatAM; 'TAuna vistAramAM mahela khUba hatA; ane "yunivarsiTI' vistAramAM mahAvidyAlayo. bIjI rIte kahIe to TApuvALA bhAga upara bizapanI hakUmata hatI; jamaNA kinArA upara mahAjanonA maeNjIsTreTa "provosTa' nI hakUmata hatI; ane DAbA kinArA upara yunivarsiTInA rekaTaranI. alabatta, rAjAe nImelA perIsanA posTanI badhA upara hakUmata hatI. siTI' vibhAgamAM naoNtradAma maMdira tathA haoNspiTala AvelAM hato; "TAuna' vibhAgamAM luvra rAjamahela, haoNTela da vila, ane sadara bajAra; tathA yunivarsiTI vistAramAM serabena kaoNleja-maTha. yunivarsiTI jAbhAgamAM vidyAthIM e je gunA kare, tenI sajA TApu vistAramAM Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa AvelA pelesa oNpha jasTisamAM thatI, ane e sajAno amala jamaNaka kinAre AvelA maoNTaphaoNkanamAM thato. joke rekaTara potAnI sthiti majabUta jotA te rAjAnI sAthe jhaghaDIne paNa vidyArthIone yunivarsiTI-vistAramAM ja phAMsIe devarAvavAnI chUTa meLavato. alabatta, A badhA adhikAro rAjA pAsethI laDI jhaghaDIne chInavI levA paDatA : rAjA pote kazuM ema ne ema jatuM karato nahIM. "siTI' vistAramAM pAMca pulo hatA : jamaNI bAju naoNTAdAma paoNiTa ane ceIja paoNiTa tarapha be paththaranA, muniyara paoNiMTa tarapha lAkaDAno, DAbI bAju patita paoNiMTa taraphano paththarane ane seMTa mAikela paoNiMTa tarapha lAkaDAno. e badhA palo upara te jamAnAmAM. rahevAnAM makAna hatAM. yunivarsiTI" vistArane philipa ogasTase baMdhAvelA cha daravAjA hatA; "TAuna' vibhAgane paNa cArja-5 mAe baMdhAvelA cha daravAjA hatA. A badhA daravAjA majabUta tathA aMdarathI suMdara zilpavALA hatA. paeNrIsanI dIvAlane ghasAIne eka pahoLI ane UMDI pANI bharelI khAI hatI. rAte daravAjA baMdha karAtA, ane zaherane be cheDe nadIne paNa majabUta sAMkaLethI baMdha karI devAmAM AvatI, jethI paeNrIsa zahera zatranA acAnaka AkramaNathI DaryA vinA nirAMte UMghI zake. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BP R - SIM 169 170 13pin V15 1914 81PAC Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaloda railo A vAta zarU thAya che te samayathI soLa varSa pUrve eTale ke I. sa. 1467nA IsTara pachInA prathama ravivAranI eka khuzanumA savAre (je ravivAra phrAnsamAM kasImaoNdo ravivAra tarIke oLakhAya che.) naoNtradAma maMdiramAM pUjA-prArthanA pUrI thayA bAda, DAbe hAthe rIpTa krisTopharanA moTA bAvalAnI sAme, pharasa upara jaDI dIdhelI lAkaDAnI khATalImAM eka jIvatuM bALaka suvADavAmAM AvyuM hatuM. khATalI upara anAtha - nirAzcita bALako lokonI najare paDe te mATe khullAmAM suvADavAmAM AvatAM. e khATalInI eka Ise jaDelA mAMsaLAmAM jemane e bALaka mATe paisA nAkhavA hoya te pisA nAkhe; ane jene e bALaka ucheravA mATe laI javuM hoya te laI paNa jAya. Aje savAre jAheramAM mUkavAmAM AvelA e bALake jarA vadhu rasa Avyo hato ane mukhyatve gharaDI DosIenuM eka moTuM ToLuM tenI kapAsa bheguM thayuM hatuM. pahelI paMktimAM UbhelI strIomAMnI cAra te pAsenA maThamAMthI velI sAdhvIo hatI. te upadeza sAMbhaLavA notradAma maMdiramAM hatI. sAdhvIone e rIte darzana-pUjana mATe bahAra AvavAnI chUTa paNa te bahAra nIkaLyA pachI belI zake nahi. paraMtu A badhI marajI mujaba bolyA jatI hatI. "A zuM haze, sisTara?" eke bIjIne pUchyuM. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa "chekarAM je rIte AjakAla ghaDAye jAya che, te rIte ghaDAye jaze, to duniyAnuM zuM thaze, e samajAtuM nathI." trIjIe javAba Apyo. "bALakonI bAbatamAM mane kazI vizeSa jANakArI nathI, paraMtu AvA bALakanI sAme jovAthI paNa pApa lAge, enI mane khAtarI che." pahelIe kahyuM. kara 66 paNa A te bALaka ja nathI. "A to koI kadarUpuM vAMdaruM che," bIjIe javAba Apyo. 66 A to eka camatkAra ja che," ceAthIe jaNAvyuM. "are A to kharI rIte dhRNApAtra rAkSasa ja che!" trIjIe abhiprAya ApyA. ' june cIsA pADe che, - maMdiranA kIrtaniyAne paNa bahero karI nAkhe evI. cUpa mara, bhUMDA sAMDhiyA ! bIjI garjI UThI. "" 66 mane to lAge che ke koI yahUdIne bhUMDaNathI thayeluM A bALaka che - e khristI bALaka che ja nahi, ane tene kAM te pANImAM DubADI devuM joIe ke AgamAM pheMkI devuM joIe !" pahelI taDUkI. 66 ' eTalI te| mane khAtarI che ke, koI ene dattaka laI javA taiyAra nahi thAya !" cothIe pheMsalA saMbhaLAvI dIdhA. "" "laoNrDa bizapanA sthAnanI pAse, nadI bhaNI jatAM A galIne cheDe AvelA anAthAzramanI bicArI dhAva-narsane A bALaka dhavaDAvavuM paDaze, tyAre temanI zI vale thaze? huM te Ane dhavaDAvavuM paDe tenA karatAM khavIsane ja pahelA dhavaDAvuM. pahelI bAlI. "" "bApaDI kevI nAdAna che? mArI vahAlI sisTara, huM jotI paNa nathI ke A khavvIsa cAra varSanA che, ane tene tA bhUMjAveluM mAMsa joIe, tAruM thAna nahIM!" trIjIe tene saMbodhIne javAba Apyo ane vastutAe paNa e nAne khavvIsa taratanuM janmeluM bALaka naheAte. ene kenavAsanI kothaLImAM mAthuM ekaluM bahAra rahe te rIte khAsI dIdhelA hatA. te kothaLI upara paeNrIsanA bizapanuM nizAna hatuM Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kA~da lo enuM mAthuM paNa pUratuM vidrapa hatuM. thoDA lAla vALa, eka AMkha, eka moM ane thoDA dAMta sivAya bIjuM kazuM dekhAtuM na hatuM. AMkha raDatI hatI, mAM barADatuM hatuM ane dAMta to kazAne bacakuM bharavAnI ja jANe rAha joI rahyA hatA. AkhuM DImacuM kothaLImAM eTalA jorathI amaLAtuM hatuM, ke AsapAsa jonArAM navAI pAmatAM gayAM tema ja saMkhyAmAM vadhatAM gayAM. eka tavaMgara khAnadAna bAI pitAnI phUTaDI nAnI chokarIne AMgaLIe vaLagADIne tyAM thaIne jatI hatI. pelI chokarIe dhIme dhIme e khATalI upara kotarelA akSaro ukelyA : "phAunDaliMga1." daramyAna pelI tavaMgara bAI cAMdIno sikko pelA tAMsaLAmAM nAkhatAM dhRNAthI pitAnuM moM pelA bALaka taraphathI pheravI laIne cAlI jatAM bolI : "ahIM bALako sivAya kazAnuM pradarzana karAtuM ja nathI ke zuM?" thoDI vAra bAda tyAMthI dharma-daphatarane karmacArI eka hAthamAM pustaka ane bIjA hAthamAM patnI sAthe tyAM thaIne jato hato, teNe e bALaka tarapha joIne kahyuM, "phAunDaliMga2- sto! phalegethona nadInA kinArA uparathI maLI AvyuM che!" enI AMkha to dekhAya che, paNa bIjI upara te rasoLI ja che!" tenI patnI bolI UThI. "nA, nA, e rasoLI nathI, paNa e to IMDuM che; e IMDAmAMthI AnA jevuM ja bIjuM bhUta nIkaLaze, jenI AMkha upara AvuM ja IMDuM che. temAMthI pAchuM bIjuM bhUta nIkaLaze - ema jagatanA aMta sudhI!" patie mAhitI ApI. "tamane zI rIte khabara paDI?" patnIe pUchyuM. "huM badhuM jANuM." patie javAba Apyo. 1. tAyeluM maLI AveluM bALaka 2. "phAunDa" eTale jaDeluM artha thAya che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa bIjI sAdhvI have 66 A patipatninI vAtamAM TapakI paDI 'mA~ zyAra, A bALakanA janma uparathI tame zuM bhaviSya bhAkhA che ?" bhAremAM bhAre utpAtA ane upadravA. " 66 "te te A nAnA khavIsane A khATalIne badale bhaDabhaDatI AgamAM mUkI dIdhA hoya to sAruM!" eka buThThI bAlI UThI. thoDo samaya thayAM eka juvAna sAdhu A badhI vAtacIta sAMbhaLI rahyo hatA. tenA caherA kaDaka dekhAvanA hatA, tenuM kapALa vizALa hatuM, tathA tenI AMkha tINI hatI. teNe bAlyA vinA AkhA ToLAne jarA dUra haDaselyuM ane peAtAnA hAtha pelA bALaka upara laMbAvI mATethI kahyuM, "huM A bALakane dattaka lauM chuM." pachI e bALakane potAnA jhabhbhAmAM vIMTI laI, te tyAMthI cAlatA thayA. ToLAnAM sau bhayabhIta cahere tenI pAchaLa joI rahyAM. eka kSaNamAM te maMdiramAMthI maThamAM UghaDatA lAla daravAjAmAM thaI te cAlyA gayA ane dekhAtA baMdha thayA. 4 Azcarya jarA zamyuM eTale tarata trIjI sAdhvIe ceAthInA kAnamAM dhImethI kahyuM, "huM tane roja kahetI hatI ne sisTara, ke A juvAna sAdhu maoNzyara kalaoNda faoNle melI vidyAnA sAdhaka che!" s ane alabatta, kaloMda faoNlA e koI sAmAnya vyakti na hatI. kalaoNda faoNlA madhyamavargI kuTuMbanA hatA. paNa e kuTuMbitarazepanuM jAgIradAra hoI, e saikAnI tochaDI bhASAmAM ucca 'nAgarika' varganuM ke nIcalI kakSAnA khAnadAna varganuM gaNAtuM. tiraeNzepanI jAgIra paeNrIsanA bizapanI hakUmata taLe hatI. te bALaka hatA, tyArathI ja tenAM mAtipatAe tene dharmAdhikArane mArge AgaLa levAne vicAra karyA hatA. tene laoNTina vAMcatAM zIkhavavAmAM AvyuM hatuM, tathA AMkho "DhALelI rAkhatAM tathA dhIme avAje bolatAM paNa! bAlyAvasthAthI ja tenA pitAe tene yunivarsiTI-vibhAgamAM AvelA tAracI - dharmavidyAlayamAM ja bharatI karI dIdhA. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kada daile te pote gamagIna ane gaMbhIra prakRtinA vidyArthI hoI, abhyAsamAM lavalIna rahetA ane bahu jaladI zIkhI jato. ramatagamatamAM te kazo jusso batAvato nahIM. mArAmArI karavAnuM to te jAte ja nahote. vakhatovakhata thatAM ramakhANomAM te jarAya bhaLato nahIM. vyAkhyAna vakhate te sauthI AgaLa besI noMdho utArI leto; ane sauthI pahelo vargamAM dAkhala thato. soLa varSanI uMmarano thatAMmAM to te bhalabhalA prauDha dharmAcAryonA jeTaluM jJAna dharAvato thaI gayo. dharmazAstrano abhyAsa pUro karI, teNe dharma-kAnUna ane smRtizAstrane abhyAsa zarU karyo ! thoDA vakhatamAM te te dharma-kAnUna ane rAjya-kAnUna e baMne virodhI ane aTavAyelI bAbatone niSNAta thaI gayo. e pUruM thayuM eTale te vaidakazAstranA abhyAsamAM paDyo. vanaspatizAstra, cikitsAzAstra, rogazAstra, upacArazAstra, vADhakApazAstra, ema badhAM zAstromAM te pAraMgata thaI gayo. e pachI te bhASAnA abhyAsamAM paDayo ane leTina-grIkahibU e traNe bhASAo ane pustakono vidvAna banI gayo. jJAnaprAptino jANe tene tAva ja caDayo hato. A arasAmAM I. sa. 1466 nA unALAmAM asAdhAraNa garamI paDatAM pleganI bImArI phATI nIkaLI. temAM bRhat perIsanAM badhAM maLI cAlIsa hajAra mANaso mAryA gayAM. khAsa karIne tireze pamAM pleganuM ghamasANa vadhu hatuM, evI khabara "yunivarsiTI vistAramAM pahoMcatAM ja, kalauda potAnAM matApitAnI khabara kADhavA doDI gayo. te tene mAluma paDyuM ke, pAchaLa rALaka nAno bhAI jIvate - TaTaLato choDI, tenAM mAtapitA Agale divase ja plegano bhoga banI gayAM hatAM. kaoNda potAnA e bALaka bhAIne hAthamAM laI, tyAMthI cAlyo mo. atyAra sudhI te jJAna-vijJAnanA ja sAtamA AsamAnamAM zipa hato, have tene dharatI upara pAchA AvavuM paDyuM. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa kalaoNdanI potAnI umara te vakhate ogaNIsa varSanI ja hatA paNa potAnA bALaka bhAInI anAthatAne potAnA karatAM vadhu kAramI joI, te dayAbhAvathI vicalita thaI, enA ucheranA kAme lAgI gayo. ane dhIme dhIme tenA bhAI pratyeno teno sneha kaMI vicitra parAkASThAe pahoMcyo. bacapaNathI ja te pote mAtApitAthI chUTo paDI, pustako vacce ja daTAI gayo hato - tathA bhaNavuM ane zIkhavuM, e ja teno vyAsaMga banI rahyo hato. tene hadaya nAmanI cIjanA astitvanI jANe khabara ja nahotI! paraMtu mAtA-pitA vinAno tene nAno bhAI jANe AkAzamAMthI ja tenA hAthamAM TapakI paDayo hato, ane kalaoNda te divasathI judo ja mANasa banI rahyo. tene mAluma paDyuM ke, tattvajJAnIe ane dharmazAstrIo, kavio ane dArzanikonI carcAo uparAMta mANasane bIjI paNa bAbatonI jarUra che -- hRdayanA bhAvonI! te vinAnuM jIvana e to UMjaNa vinAnAM yaMtro jevuM cIso pADatuM tathA navuM gharSaNayukta ja banI rahe. jo ke, te ghaDIe eka bhramanI jagAe bIja jAtane bhrama ja tenA jIvanamAM goThavAI gayo ke, lohInA sagapaNa vALA pratye pragaTato mamatA-bhAva ane sneha-bhAva ja jIvanane pUrNa karavA mATe basa che! eTale nAnAbhAI jehAM pratye mamatA-bhAva dAkhavavAmAM paNa te tenI abhyAsInI ekAgratA ane cIvaTathI ja lAgyo. e nAjuka ane kSaNa bhaMgura jIvana upara te mAtAnI kALajIthI ane hUMphathI chavAI rahyo. nAne jehAM haju dhAvaNo hato, eTale ene mATe dhAvaNanI vyavasthA karavAnI tAtkAlika jarUra hatI. kalaoNdane vArasAmAM pitA taraphathI tirezepanI jAgIra uparAMta vicesTara-kesala najIkanI eka TekarI upara AvelI mila(ghaMTI) paNa maLI hatI. tyAMnA milaranI patnI te vakhate potAnA dhAvaNA chokarAne dhavarAvatI hatI. kalaoNda potAnA nAnA bhAIne jAte tenI pAse laI gayo. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kauda le paNa tyAra pachI, tene ema lAgyuM ke, tene mAthe A eka gaMbhIra javAbadArI che - bhAre boja che, eTale teNe potAnA bhAvI jIvana vize gaMbhIrapaNe vicAra karavA mAMDyo. teNe nakkI karyuM ke, A javAbadArIne yathocita nirvAha karavo e ja tenuM mukhya kartavya kahevAya; eTale teNe pote lagna karI bIjA saMtAnanI javAbadArI uThAvavAnuM mAMDI vALyuM. arthAt sAdhupaNAnuM jIvana svIkAravAnuM teNe nakkI karyuM; ane tenI lAyakAta, tene abhyAsa, tathA paeNrIsanA bizapanI hakUmata heThaLanA jAgIradAra hovApaNuM - e badhAne kAraNe dharmataMtramAM dAkhala thavAno mArga tene mATe jhaTa khullo thaI gayo, ane eka dharmAcArya tarIke naoNtradAma maMdiramAM tenI nimaNUka paNa thaI gaI. te aMge tene eka vedI AgaLa sevA-bhakti karavAno adhikAra maLyo. tyAra pachI to te potAnAM pustakonA abhyAsamAM vizeSapaNe lAgI gayo. mAtra eka kalAka ja te pelI dhAvane tyAM potAnA nAnakaDA bhAIne jovA jato. dhIme dhIme, nAnI uMmare paNa teNe batAvela tapasyA ane vidvAne kAraNe tenI kIrti maThanI bahAreya lokomAM phelAvA lAgI. joke lekomAM enI kIrti maMtra-taMtra-vidyAnA jANakAra tathA kImiyAgara tarIke vizeSa phelAI. 3. kasImaoNda-ravivArane divase te varjinamAtA merInI mUrti pAsenI pitAnI vedI AgaLa sevA-bhakti paravArIne maThamAM pAcho pharato hato, te vakhate teNe anAtha bALako mATenI khATalImAM peluM vidra5 bALaka mUkeluM joyuM. AsapAsa UbhelAM mANasa te vidrapa bALakane apazukaniyALa gaNI tene AgamAM ke pANImAM nAkhI devAnI je vAto karatAM hatAM te sAMbhaLI, tene acAnaka khyAla Avyo ke, pote dhAro ke acAnaka marI jAya, to potAnA nAnA bhAI jehAMne A khATalI upara ja make, ane koI tene ucheravA laI jAya to ja te jIvato rahe! eTale teNe tarata pelA vidrapa bALakane ucheravA mATe upADI lIdhuM - jethI paramAtmA prabhu Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - dharmAdhyakSa tenA upara pote batAvelI dayAnA badalAmAM, potAno nAno bhAI anAtha thAya, te bIjA koInA hRdayamAM evo dayAbhAva prere ! - e bALaka jyAre teNe upADayuM tyAre ja tene khabara paDI gaI ke, te bahu ja vidrazya hatuM. tenI DAbI AMkha upara moTI raLI hatI, tenuM mAthuM be khabhA vacce pesI gayeluM hoya tevuM hatuM, tenI karoDarajaju kamAna vaLI gayelI hatI, tenI chAtI upara moTo Dheko hato, tathA tenA paga kamAnadAra hatA. alabatta, e badhI vipatAnA badalAmAM tene ad bhuta zArIrika tAkAta maLI he ya ema lAgatuM hatuM. te moTethI cIso pADatuM hatuM, tathA eTalA jorathI amaLAtuM hatuM ke na pUcho vAta! enI vidratA chatAM, e bALakane kalaoNde pUrI mamatAthI ucheravAnuM nakkI karyuM, jethI potAno nAno bhAI bhaviSyamAM je kAMI aparAdho kare, tenI sAme, Ane nimitte pote kareluM A satkArya - puNya noMdhAya. arthAta, potAnA nAnA bhAInA khAtAmAM te A puNyakArya jamA karAvI mukavA mAgato hato, jethI bhaviSyamAM svarganA daravAjAmAM dAkhala thatI vakhate potAnA nAnAbhAIe pUratAM puNyakarma na ekAM karyo hoya, to paNa A puNyakArya tene lekhe lAge! Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kUtaro ane teno mAlika 1482mAM to kasImo moTo thaI gayo hato ane keTalAya samayathI te naoNtradAmanA maMdirane dAMTA-gara nimAI cUkyo hato. kAraNa, ttinA pAlaka pitA kaloMda phaoNlo noMtradAmanA dharmAdhyakSa-AryaDIkana'nimAyA hatA, -ane te Arca-Dokana nimAvAnuM kAraNa e hatuM ke, paeNrIsanA bizapa svargavAsI thatAM I. sa. 1472mAM kalaoN DraoNlanA jAgIra-mAlika zrote perIsanA bizapa nimAyA hatA,ane te paeNrIsanA bizapa nimAvAnuM &AraNa e hatuM ke, temanA peTana rAjA lUI-11nA mAnavaMta hajAma hatA. kasImaoNdo noMtradAmano dAMTA-gara ja nimAyo hato, paNa viziSTa saMjogone kAraNe tene maMdiranA AkhA koTalA sAthe mamatA baMdhAvA zilAgI. tenA ajJAta janma ane tenI vidra patAne kAraNe bahAranI duniyA sAthe tene kaze saMbaMdha ja rahyo na hato. bahAranI duniyA tenA tarapha vaLa dhRNA ane tiraskAra ja dAkhavatI. eTale je maMdiranI bhIMtoe mAIne kazA tiraskAra vinA svastha paNe Azaro Apyo hato, temane, te jema jema moTo thato gayo, tema tema potAnuM IMDuM - mALo - ghara - deza ane vizva gaNata thayo. ane e maMdiranA ghaDatara vacce ane tenA pitAnA zArIrika paDatara vacce eka vicitra saMvAdIpaNuM paNa hatuM. te maMdiranI aMdhArariI kamAna, bhInI-pharasabaMdhI, tathA tenA upara paDatA romana zailInA stanA paDachAyA - e badhA vacce te emane anurUpa gharoLI jevo lAgata. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa e maMdiranuM koI paNa UMDANa evuM na hatuM jyAM te Utaryo hoya; ke evI koI UMcAI ne hatI, jyAM te caDyo na hoya. ghaNI vA maMdiranA AgalI bhIMta uparanA khAMcAo ke kotarakAma upara thaI ghareLInI peThe peTe sarako te eka majalA uparathI bIjA majalA upara caDato dekhAto. are maMdiranA be rAkSasI minArA ke je eTalA UMcA hatA ke jemanI upara UbhatAM ja tammara caDI jAya, temanA upara paNa te kaza Dara vinA ke khacakATa vinA caDI jato. tenA hAtha-paganA paMjA nI e minArA jANe teNe pALelA prANInI peThe ghUrakatA maTI namra banI javA tenA zarIranI peThe tenA manane paNa e maMdire ja ghATa a vaLAMka ApyA hatA. eno aMtarAtmA vikAsanI kaI bhUmikAe hatA e te koNa kahI zake? mahA mahenate ane khUba dhIrajathI kalaoNda phaoNloca tene bolatAM zIkhavyuM hatuM. paraMtu eka prakAranI khArIlI niyati ja ANa pharI vaLatI hoya ema, jayAre kasImaoNdo cauda varasano thayo, tyAM maMdiranA dAMTa vagADavA jatAM temanA bhAre avAjathI tenA kAnanA paDA tUTI gayA, ane te bahero banI gayo. kudarate tenI ane bAhya jagata vaccenA saMbaMdhanuM je ekamAtra dvAra khulluM rAkhyuM hatuM, te acAnava haMmezane mATe baMdha thaI gayuM. e dvAra baMdha thavAnI sAthe kasImaoNnA aMtara sudhI Ane ane prakAzanuM je ekamAtra kiraNa pravezatuM hatuM te paNa rokAI gayo tathA enuM aMtara have gADha aMdhakAramAM gherAI gayuM. e bicArAnI gamA gInI paNa enI vidrapatA jeTalI ja asAdhya ane saMpUrNa banI rahI te bahero banyo tenI sAthe bIjAno hAsyAspada na banAya che mATe te cUpa paNa banI gayo; - te ekalo hoya tyAre kaMIka gaNagaNI le eTaluM ja. vidrapa zarIramAMnA aMtarAtmA paNa dhIme dhIme apaMga banate jA. che. kasImaoNdo jANe nahi te pramANe enI aMdara AtmA paNa tenA Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kUtare ane tene mAlika bAhya koTalAnuM pratibiMba banI rahyo. bahAranA padArthonI badhI chAyA tenI samajabuddhimAM pahoMce te pahelAM aTapaTI - vidrapa ja banI jatI ! tenA magajamAMthI pasAra thatA badhA vicAro tadRna amaLAI-vaMkAIne ja nIkaLatA. pariNAme te hajAro bhramo, AbhAsa, aviveka, ane avicArIpaNAno bhoga thaI paDavA lAgyo. dhIme dhIme te tophAnI banato gayo, kAraNake te jaMgalI - avicArI banato jato hato. tenA tophAnIpaNAnuM ane viparIta paNAnuM bIjuM eka kAraNa tenuM asAdhAraNa zaktizALI zarIra paNa hatuM, joke tene nyAya ApavA khAtara kahevuM joIe ke, te prakRtithI jherIlo ke DaMkhIlo na hato. paraMtu mANaso sAthenA prathama vyavahArathI ja tene avajJA, ghaNA ane tiraskAra ja maLyAM hatAM. manuSyonI vANI haMmeza tene majAka-mazkarIbharI ane tenA apazukaniyALapaNAne kAraNe tenA upara dhyAnata varasAvatI ja sAMbhaLavA maLI hatI. te moTo thato gayo tema tema tenI AsapAsa tene tiraskAra sivAya bIjAM kAMI ja jovA maLyuM nahi; eTale teNe paNa saune mATe dhikkAra ja potAnA manamAM bhaMDAryA karyo. pachI te dhIme dhIme te mANasajAtathI vimukha ja thato gayo. notradAma maMdiramAM je je rAjAo, saMto, bizapa, rAkSasa, pizAca vagerenI mUrtio hatI, te ja tene pUratI thaI paDI. e badhI AkRtio tenA tarapha kazo tiraskAra dAkhavyA vinA tene nihALatI. te pote temanI pAse game teTalI vAra Ubhe rahe ke teo sAme game teTaluM joyA kare, paNa teo ekasarakhI svasthatA tathA bhalamanasAI dAkhavI tenI sAmuM joI rahetI. saMte jANe tenA mitro hoya tema tene AzIrvAda ApatA; rAkSasa paNa tenA mitro hoI, tene rakSaNa ApatA. pariNAme te tenI sAme Ubhe rahI lAMbo vakhata saMbhASaNa karyA karato. e maMdira tene mATe mAtra samAja jevuM ja na rahyuM; - te ene mATe AkhA vizva - AkhI kudarata rUpa ja banI rahyuM. maMdiranI bArIonA 1, Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara dharmAdhyakSa raMgIna kAca tene mATe haMmeza khIlI rahetI vRkSarAjIrUpa banI rahyAM staMbhanI kAMgarIo tene mATe latAmaMDapa rUpa banI rahI; maMdiranAM uttara TAvare tene mATe parvata rUpa banI rahyAM; ane e TAvaro nIce khada badatuM dekhAtuM perIsa e tene mana UchaLate mahAsAgara hatA. 3 paNa A maMdiranI bIjI badhI bAbato karatAM tenA ghaMTa tenI aMtaramAM anerA bhAva - anerI matI jAgrata karatA. te emanI sAthe vAta karate, temane paMpALato ane temane jANe barAbara samajato. va ghaMTA-ghara ane be minArAnAM ghaMTAgharo tene mana traNa pAMjarAM hatI jemAM teNe pALelAM ane bhaNAvelAM paMkhIo rahetAM hatAM! e dAMTonI nAde ja tene bahero karI mUkyo hato, paNa mA haMmezAM potAnA je bALaka mATe vadhumAM vadhu sahana karavuM paDyuM hoya che, te bALakane ja sauthI vadhu cAhe che! alabatta, e dAMTono avAja ja te sAMbhaLI zakate. khAsa karIne vaDo ghaMTa tene bahu priya hato. e dAMTanuM nAma merI hatuM. dakSiNa taraphanA TAvaramAM tene laTakAvelo hato ane tenI pAse nAnA pAMjarAmAM bIjo nAno dAMTa hatuM. bIjA TAvaramAM cha nAnA dhaMTa hatA; ane vacalA zikharamAM te sauthI nAnA cha ghaMTa hatA tathA eka lAkaDAno ghaMTa hato, je pavitra guruvArane pAchale pahorathI pavitra zanivAranI savAra sudhI (eTale ke IsTaranI AgalI rAta daramyAna) vagADavAmAM Avato. Ama kasImaoNdonA janAnakhAnAmAM paMdara ghaMTA-gRhiNIo hatI, jemAM merI paTarANI hatI ! je divase moTo dAMTA-2va karavAne hote, te divase tenA AnaMda no pAra na raheta. dharmAdhyakSa - Arca-Dakana tene paravAnagI Ape tenI sAthe te AmaLo khAtI nisaraNIe bIjo koI nIce Utare tenA karatAM vadhu jhaDapathI upara caDI jato. pachI te moTA ghaMTanA AkAzagharamAM pahoMcI jaI, tenA tarapha lakSapUrvaka tathA premapUrvaka thoDuM joi Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kUtarA ane tenA mAlika hatA. tyAra bAda tenI sAthe haLavethI vAta karavA lAgatA, tene hAtha vaDe paMpALatA-thAbaDatA.- jANe musApharIe nIkaLatA pahelAM koI savAra potAnA gheADAne paMpALe-thAbaDe tema. ghaMTane je takalIpha paDavAnI te badala te kheda vyakta karatA. tyAra pachI nIcene mALa UbhelA potAnA madadanIzAne zarU karavA te hukama karatA. pelA dAra upara temanuM vajana nAkhatA eTale tarata e mahA-dAMTanuM kalevara eka bAju UMcuM thaI jaMgI Takoro pADatuM. dhIme dhIme enI gati vadhatI jatI ane pachI to enI halacAlathI AkhuM makAna pAyAthI Toca sudhI jANe dhaNadhaNavA lAgatuM. sImama~dA AMTanI vadhatI jatI gita tarapha AnaMdAzcaryathI joI rahetA ane cAra cAra lIga sudhI saMbhaLAtA tenA Thoka sAMbhaLatA. pachI te e mahA-dAMTane vegamAM ane jussAmAM AvI AmathI tema lAMbA hIMcoLA mAtA joI, kasImaoNdonuM zarIra paNa tenA anukaraNamAM AmathI tema hAlavA mAMDatuM, ane chevaTe te dAMTane Aveza ja tenAmAM AvI jatA hoya tema e jaMgI AMTa upara ja te lapakI paDatA ane peAtAnuM AkhuM jana e dAMTa upara umerI tenI gatimAM vadhAro karatA. eTalI UMcAIe hAlatA ane vIMjhAtA dAMTa upara kUdI paDavuM, e te kasImamAMdA jevA hAtha-paganI asAdhAraNa tAkAtavALAthI ja bane, asAdhAraNa AkRtivALA A prANIthI AkhA netradAma maMdiramAM Ne eka jAtano prANa purAtA. vahemIo te ema ja mAnatA ke oNdAnA zarIramAMthI nIkaLatI gUDha zakti AkhA maMdiranA paththaromAM pA rahe che, ane e zaktithI e maMdiranI hajAro mUtionI sudhI nADIo prANavAna bane che. kasImA~dA e maMdiranA dareka bhAgamAM hAjarAhajUra mAlUma paData jANe ekIsAthe aneka deha dhAraNa karIne ! keTalIka vakhata leAko sasta najare tene maMdiranA game te uMcA zikhara upara gharoLInI UMce sarakatA jotA. upara jaIne paNa te eka jhukAva uparathI bIjA Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa jhukAva upara havAmAM adhdhara ThekaDA mArato - maMdira uparanAM kotarakAmAmAM mALA karatA kAgaDAne urADI mUkavA! e maMdiranAM chAM-jharUkhAnI AsapAsa kUtarA, rAkSaso ke rAkSasI prANIonI kotarelI je anokhI mUrtio rAta-divasa havAmAM adhdhara DakAM kADhIne jhaLaMbI rahetI, te badhI kasImaoNdonI hAjarIne lIdhe jIvaMta lAgatI. kAraNa ke, game tyAre kasImaoNdI e AkRtio vacce pharate dekhAte; ane paDozanI keTalIka bhalI bAIo to ema khAtarIpUrvaka kahetI ke, e mUtiomAMthI keTalIyane temaNe bhasatI ke garajatI sAMbhaLI che! badhAM manuSya-prANIomAMthI kevaLa eka vyaktine kasImoe pitAnA vera-dhikkAramAMthI bAkAta rAkhI hatI. kadAca tene te A maMdira karatAM paNa vadhu cAhata hato : kalaoNda phaoNlone! ane tenuM kAraNa samajavuM saheluM hatuM : kalaoNda kraoNlee ja tene dattaka lIdho hato, ane ucheryo hato. jyAre te nAno hato, tyAre keTalIya vAra kUtarAMe ke nAnAM chokarAM tenI pAchaLa paDe, tyAre doDate AvIne te emanA be DhIMcaNa vacce bharAI jato. kalaoNda DraoNlee ja tene bolatAM, vAMcatAM ane lakhatAM zIkhavyuM hatuM. uparAMta, kalaoNda phroe tene ghaMTa vagADanAra banAvI tenuM lagna moTI ghaMTA sAthe karAvI ApyuM hatuM, jema romiyonuM juliyeTa sAthe karAvI Ape tema. arthAt kasImaoNdo kalaoNda phraoNlo pratye UMDe, tIvra ane asIma kRtajJatAbhAva dAkhavate. alabatta, kalaoNda phraoNlone cahero sAmAnya rIte ghera tathA kaDaka ja rahe, tathA tenI bolavAnI rIta paNa achaDatI kaThora ane tochaDAIbharI rahetI - chatAM kasImaoNdonI kRtajJatA, eka kSaNa paNa, tethI karIne jarAya Dagumagu thatI nahi. dharmAdhyakSa - Arca-DIkanane paNa kasImaoNdo je AjJAMkita gulAma bIjo koNa maLe? ane kUtaro gaNo to haMmeza jAgrata evo vaphAdAra Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kUtare ane tene mAlika ha5 kutaro! jyAre kasImaoNdo bahero thaI gayo, tyAre kalaoNda pholo ane tenI vacce nizAnIonI ane saMjJAnI eka evI saMketa-bhASA UbhI thaI, ke je te be jaNa ja samajI zake. Ama AkhI duniyAmAM dharmAmakSa Arca-DIkana ja evA mANasa rahyA, jemanI sAthe eka mAnava tarIke kisImone kaMIkeya vicAronI levaDa-devaDano saMbaMdha rahyo hoya. TUMkamAM, jagatamAM tene be vastuo sAthe jIvana-saMparka hato: netradAma ane kalA~da phraoNlo. dharmAdhyakSano A dAMTA-gara upara jevo asIma prabhAva hato, tevI ja A dAMTA-garanI temanA pratyenI bhakti paNa asIma hatI. ema khAtarIthI kahI zakAya ke, dharmAdhyakSa eka ja nizAnI kare, tenI sAthe asImaoNdo tene khuza karavA notradAmanAM TAvaro uparathI nIce paDatuM nAkhe. siImaoNdomAM anokhI zArIrika tAkAta vikasI hatI; ane te badhI teNe vaoNda phraoNlone caraNe ja samarpita karI hatI. alabatta, ene pitA pratyenI ke mAlika pratyenI bhakti ke vaphAdArI ja kahI zakAya; tema chatAM ApaNe umeravuM joIe ke, koI kUtarAe, ke koI ghoDAe, ke koI hAthIe mAlikane ATalA AdarabhAvathI cAhyo nahi hoya. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalIda phAlAnA vyAsaMgA 1 I. sa. 1482mAM kasImaoNdA vIseka varSanI uMmaranA thayA te vakhate kalAda faoNlAnI uMmara Azare chatrIsa varSanI hatI. eka mATe thatA hatA, bIjA gharaDo thatA jatA hatA. laoNda faoNlA have vidyAlayamAM bhaNatA vidyArthI arthAt svapnAM sevatA philasUpha, ke je ghaNI vastuo jANatA hAya ane ghaNI vastu thI ajJAta hAya, - evA sIdhAsAdo yuvaka rahyo na hato. have to te kaThora, gamagIna. tapasvI paNa banyA hate -- bizapanA bIjo madadanIza Arca-DIkana - arthAt dharmAdhyakSa, -- jenA hAtha nIce be maTha, ane ekase vAtera grAma-vistAranA pAdarI hatA. -- te gaMbhIra ane prabhAvazALI vyaktitvavALA puruSa banyo hato, jenI AgaLa hAjara thatAM bhalabhalA karmacArIo dhrUjI UThatA. netradAma maMdiranI vizALa uttuMga kamAno nIce jyAre te adaba vALIne mAM jamIna tarapha DhaLeluM rAkhI manana ciMtana karatAM karatAM caMkramaNa karatA, tyAre tenuM TAliyuM vizALa kapALa ja tagatagI raheluM najare paDatuM. paraMtu kalaoNda faoNlAe haju vijJAna ke peAtAnA nAnA bhAInI keLavaNI, e baMne jIvana-vyAsaMgA jevA ne tevA kAyama rAkhyA hatA, - joke, e bIjI bAbatamAM have kalaoNda faoNlAne thoDIka nirAzA sAMpaDavA lAgI hatI. kAraNa ke, temanA nAnA bhAI jehAM faoNlA - jenuM bIjuM upanAma pelI dAMTI-milane sthaLe dhAva-mA pAse nAnapaNamAM tene rAkhavAmAM Avyo 96 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavaida kaeNlenA vyAsa hovAthI du muli paDyuM hatuM - tenA moTAbhAIe tene je dizAmAM thaI javA dhAryo hato, tethI UlaTI dizAmAM ja vaLI gayo hate. moTAbhAIe te tene dharma-bhIru, namra, abhyAsI, ane aThaMga vidyAthI banAvavA tAkaryuM hatuM, paraMtu nAno bhAI te pramAda, ajJAna ane vyabhicAra tarapha ja potAnI zAkhAo phelAvate vikasyo hato. te bahu aniyaMtrita ane Urzokhala evo sAkSAta khavIsa ja banI rahyo hato, - jethI vAreghaDIe kA~da phrolone bhavAM caDAvavAM paDatAM. paraMtu te bahu ramUjI ane bahu cAlAka hatA, - eTale moTAbhAIne ghaNI vAra tene dhamakAvatAM dhamakAvatAM ja hasavuM AvI jatuM. kaloda pote jyAM abhyAsa-ciMtanamAM zarUAtanAM varSo gALyAM hatAM te vidyAlayamAM ja tene bharatI karAvyo hato; paNa je vidyAlaya pahelAM DraoNla nAmanI kIrtinI suvAsathI mahekI rahetuM, te have e ja nAmanI badagaIthI gaMdhAI UThayuM hatuM. moTo bhAI nAnA bhAIne ghaNI vAra lAMbA lAMbA kaDaka upadeza Apata. pelo e badhuM nIDarapaNe sAMbhaLI rahetuM. ane e upadeza pUro thAya eTale pAcho potAne manamAnya raste ja vaLato. navA AgaMtuka vidyArthIonA paisA paDAvI levA, pAsenAM pIThAMmAM humalo laI jaI dArU DhaLavo ane DhIMca, tathA dUranAM jugAra-gharonI mulAkAta levI vigere bAbato te tene mATe sAmAnya hatI. Ama mAnava pratye batAvelA bhAvomAM nirAzA maLatAM, kaloMda pholo pitAnA bIjA vyAsaMga - vijJAna tarapha vadhu ne vadhu vaLate gayo. jema jima te vadhu ne vadhu jJAnI thato gayo tema tema dharmAcArya tarIke te Lya kaDaka ane mANasa tarIke vadhu gamagIna banato gayo. yuvAnIna samayathI ja kvaoNda phaoNloe te vakhate jANItAM jJAnanAM dhAM bAhya ane kAyadesara kSetro sara karI lIdhAM hatAM. eTale have je Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa tene AgaLa vadhavuM hoya, to potAnI jJAna-bhUkha teNe bIjI dizAmAM ja vALavI paDe evI AvazyakatA UbhI thaI. prAcIna citramAM sApa potAnI pUMchaDI gaLato ja batAvyo che, te vijJAna mATenuM AbehUba pratIka che! eTale jJAnanAM badhAM kAyadesara kSetro khUTI jatAM, kaloMda phaoNlo gerakAyadesara kSetro tarapha arthAt jJAna-vRkSanAM niSiddha phALo cAkhavA tarapha vaLyo: badhAM bhautika, maryAdita vijJAna pUrAM karyA bAda, potAnA AtmAnI sadgatine jokhamamAM nAkhIne paNa, teNe pUrva taraphanA kImiyAgaro, bhaviSyavettAe, ane mAMtriko-tAMtrikonI vidyAomAM gonuM lagAvyuM. alabatta, AvI vAyakA hatI; sAcuM zuM hatuM te koNa kahI zake? te avAranavAra kabrastAnonI mulAkAta leto, e te nakkI che. uparAMta, rU da e0 ane rU maeN0 ne khUNe AvelA eka nAnA bhUtiyA gharamAM pesato paNa tene lokoe joyo hato. e ghara nikolasa laeNmele baMdhAvyuM hatuM ane temAM ja te I.sa. 1417mAM gujarI gayo tyAra bAda te avAvaru ja rahyuM hatuM. e makAnanI bhIMto upara eTalA badhA kImiyAgaroe potAnAM nAma kotaryAM hatAM ke e nAmanA ghasarakAthI ja e bhata dodaLI paDI gaI hatI. e makAnanAM be bheMyarAMmAM kalaoNdane khedakAma karato ane jamIna uparataLe karate paDozanA lokoe cora-bAkAmAMthI joyo hato. evI mAnyatA hatI ke, phalaeNme pote potAne jaDelo pArasa maNi e gharamAM kyAMka dATI dIdho che ane keTalAya jANItA kImiyAgaro e gharane AvIne khAdI gayA hatA. chevaTe e khodakAmathI ja e makAna tUTI paDyuM hatuM. netradAma maMdiranA paththaramAM kotarAyelI amuka kaDIone artha besADavA paNa kaoNda ghaNI mahenata karyA karato, tathA maMdira sAmenA cokamAM khaDA karavAmAM AvelA seMTa krisTopharanA virATa bAvalA uparanI kuMvArI kanyAoe dhAraNa karelI mazAlonI ADIavaLI javALAonI dizAo Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalaeNda kaeNlenA vyAsaMge paNa te bahu joI rahete. khAsa karIne daravAjAnA DAbA bAraNA che. kAgaDo maMdiramAM je bAju tarapha cAMca karIne joI raheto mUkelo te maMdiranuM kayuM sthaLa hoI zake, enI paNa te tapAsa karate; kAraNa pelo pArasamaNi phalaeNmelanA makAnamAM na hoya, to A maMdiramAM yAMka saMtADelo hovo joIe, ane te sthaLanI cAvI AvI gUDha tathI sUcavAtI dizAmAM ja hovI joIe! Ama, kaoNda ane kasImaoNdo bane jaNa judAM judAM kAraNosara kama maMdiranA badhA vicitra khUNA-khAMcarA tarapha savizeSa rasa tA hatA. dharmAdhyakSe notradAma maMdiranA maThanA greve vistAra taraphanA TAvaramAM ra pAsenI ja eka nAnI tathA chUpI koTaDImAM potAnuM khAsa sthAna zuM hatuM. temAM tenA sivAya koI paNa dAkhala thaI zakatuM nahi- paNa tenI paravAnagIthI ja temAM praveza karI zake, ema kahevAtuM. TiDI TAvaranI Toca upara, kAgaDAonA mALAo vacce AvelI ane jAdu-maMtara sAdhanArA eka bizape (1326 - 1332) tene ii hatI. e koTaDImAM zuM hatuM, te koI jANatuM na hatuM. paraMtu dUranI eka ThthI, jayAMthI e koTaDInI pachIta taraphanI chata nIcenI trikoNiyA bArI dekhAtI hatI, temAMthI avAranavAra rAto prakAza dhamaNanI hthe vadha-ghaTato-jhabUkato dekhAto hato. arthAt te prakAza dIvAno karatAM dhamaNa-bhaThThIno hoya ema ja mAnavuM ghaTe. dharmAdhyakSa koI jAdu-maMtara ke kImiyAgarI sAdhatA hoya, e tam kazA spaSTa purAvA na hatA; chatAM lokone emanA vyaktitvanI hsa evI badhI gUDhatA AropavAnuM kAraNa maLe, eTalI jANakArI alabatta, ijiptanI gUDha vidyAo - jevI ke, maDadAmAM jIvAtmAne karAvI tene bhaviSya pUchavAnI vidyA jevI vidyAone, netra Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 dharmAdhyakSa dAmanA adhikArIvarga samakSa sajApAtra guno gaNAvavA tIvra dharAvanAra paNa kaoNAda pAte ja hatA. . Arca-DIkanane kharekhara e vidyAo tarapha evI ghRNA hatI ke nAsatA cAra jema AgaLa hAtha batAvI ' cAra, '* cAra,' 'pakaDo !' bUmA pADavAnI yukti ajamAve che, tenA jevuM ja e paNa karata e te koNa jANe; paraMtu dharmAdhikArIo paNa eTaluM to mAna Arca-DIkana pote AvI badhI gUDha melI vidyAomAM mAthuM mArI, pe pAralaukika adhogati sAdhI rahyA che kharA ! ane loko tA eTale sudhI mAnatA ke, dharmAdhyakSe kasIoNdde eka bhUtane ja peAtAnuM sevaka banAvyuM che; paNa maraNa pachI e peAte karelI sevAo badala, kiMmata tarIke, dharmAdhyakSanA AtmAne nivAsasthAna narakamAM upADI javAnuM che! jIvanamAM bIjI rIte dharmAdhyakSa vadhu ne vadhu AgrahI ane thatA jatA hatA. peAtAnA hAddAnI rUe tema ja peAtAnA tIvra aNagamAne te haMmeza strIothI aLagA ja rahetA. ane vakhata jatAM strI temanI ghRNA vadhatI ja cAlI. sane 1481nA DisembaramAM rAjAnI putrI leDI oNpha bIju netradAmanA maThanI mulAkAte AvI dharmAdhyakSe bizapa AgaLa 1344ne seTa bArtholAmbUnA phatavA koI paNa strI - buDhDhI ke juvAna, rANI ke dAsI -- ene maThamAM pera manAI hovAnuM jaNAvyuM, tyAre bizapane 1207nI sAlanA, UMcA hai bAnuone mATe apavAda rAkhatA eka phatavA batAvavA paDayo paNa te phatavA 127 varSa pahelAMnA hAI, pachInA phatavAthI tenA thaI jAya che, ema jaNAvI kAda faoNlAe namatuM mUkavA nA ane te peAte rAjakuMvarInI mulAkAta vakhate hAjara na ja rahyo. - chellA keTalAka samayathI jipsI srIo vadhI gaI hatI. ane bizapa pAse teNe eka pratyenI tenI dhRNA hukama kaDhAvyA hate Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalAda phralAnA vyAsa gA 101 // srIe amuka vistAramAM taMbUrI sAthe AvIne nAca-gAna karI na zake; ane tAjetaramAM ! te bizapanAM jUnA kAgaLAmAM khALA karIne evA kissA zeAdhI rahyo hatA ke jemAM bakarAmeM sAgarIta tarIke rAkhIne melI vidyAnA prayogA karanArAMne jIvatAM dhruvI mUkavAnI ke phAMsIne mAMcaDe caDAvavAnI sajAo karavAmAM hAya. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhedI mulAkAtI doma kalA~danI khyAti dUra dUra sudhI phelAI hatI. eka sAMje sevA-bhakti paravArI, te potAnI pelI TAvaze gupta koTaDImAM cAlyA gayA hatA. e koTaDInA khUNAmAM paDelI baMdUkanA dArU jevA pAvaDarathI bharelI thoDI kAcanI zIzIo bAda karI te temAM asAmAnya ke gUDha kahI zakAya tevuM bIjuM kAMI ja na alabatta, bhIne upara thoDA lekhe Ama tema dekhAtA hatA; paNa te sArA lekhakonA graMthomAMthI vijJAna ke dharma aMge utArelAM suva ja hatAM. Arca-DIkane potAnI koTaDImAM AvI, traNa jIbhavALI dI prakAzamAM, pathIethI bharelA moTA kabATa pAse AvIne beThA philasUphInA eka khullA graMtha upara koNI TekavI, te gaMbhIra ciMtana madrAmAM potAnI sAthe lAvela eka pothInAM pAna pheravatA hatA. e oraDAmAM eTaluM e ja chApakhAnAmAM chApeluM pustaka hatuM. teTalAmAM bAraNe Takoro paDayo. "koNa che?" bhUkhyo hADakuM cavaLato nirAMte beTho hoya ane tene koI Dakhala kare, avAje te trADI UThayo. "tamAro mitra, jAka koitiyara." Arca-DIkane tarata UThIne bAraNuM ughADyuM. ka gaDI vALIne banAvelo AkAra. copaDInI peThe bAMdhela nahi pAnanA AkAre gaDI vALela. 10 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhedI mulAkAtI jAka koItiyara eTale rAjAjInA vaidya. temanI uMmara pacAseka varSanI hatI, ane temanI sAthe bIjo eka mANasa paNa Avyo hate. baMnee sleTa-raMganA janma paherelA hatA. temanA hAtha janmAnI lAMbI bAMyamAM, temanA paga temanA jabhAnI kinArIo heThaLa ane temanI AMkho rUMchAMvALI baoNneTo pAchaLa DhaMkAyelAM hatAM. "vAha! atyAre A samaye AvA saMmAnanIya mulAkAtInI lpanA paNa zI rIte Ave?" AryaDIkane Adara darzAvatAM kahyuM. "doma kalaoNda phraoNlo da tirezepa jevA vikhyAta vidvAnane maLavA javAmAM moDuM vaheluM kazuM jovAnuM hoya ja nahi." rAjavaide darabArI uccAraNavALA zabdomAM javAba Apyo. ane AvA vidyAvAna loko bhegA thAya, tyAre zarUAtamAM ekabIjAne prazaMsA ane abhinaMdana saMbhaLAvavAne je lAMbo upakrama cAle, te ahIM paNa cAlyo. alabatta, tethI ekabIjA pratye aMtaramAM eTalI ja UMDI dhRNA ane avajJA dhAraNa karavAmAM eka pakSane kazo ja vAMdho Avate nathI ! rAjAnA dareka roganA upacAramAMthI rAjavaide paDAvelA dunyavI kAbhenI gaNatarI ja mukhyatve kalaoNda phaoNlo ApTe jatA hatA : "tamArA bhatrIjAne AmiyAna bizapa banAvyo, nahIM?" "tamAruM navuM makAnakamare navo rAjamahela kayAM sudhI Avyo?" "tamane rAjamahelanA jelakhAtAmAMthI ane belipha khAtAmAMthI, tathA AMgaNAmAMnAM badhAM makAno ane dukAnonAM bhADAMmAMthI sArI Avaka thatI haze nahi?" "tamane 10, meM jemsa ane seMTa ja0 lAvano nAkAvero dUjhaNI gAya jevI Avaka ApyA karatA haze,' 'rAjAnA salAhakAra tarIkenI tamArI jagA kamI thaI e bahu sAruM thayuM, i. A badhuM bhAre kaTAkSapUrvaka bolavAmAM AvatuM hatuM; jo ke, rAjadi te emAM dhanyavAda sivAya bIjuM kaMI samajato hoya ema lAgatuM hituM. ane te, dareka prazna dITha, Arca-DIkane dhAryA mujabanI mabalaka Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 dharmAdhyakSa - Avaka nathI thatI - bhagavAnanI kRpAthI badhuM vaLye jAya che, - evA arthanA namratAsUcaka javAbA Akhe jatA hatA. chevaTe rAjavaidyanA hAtha dabAvI kalaoNde pUchayuM, " paNa tamane AvA nIrogI joIne mane ghaNA AnaMda thayA: paheluM sukha te jAte naryA, kharune ? " ' AbhAra, mAsTara kaoNda.' "paNa, tamArA zAhI daradInA zA samAcAra che?" 66 "" rAjavaidya "te peAtAnA vaidyane pUratAM nANAM cUkavatA nathI.' peAtAnA sAthI tarapha joIne kahyuM. 33 "mitra, tame kharekhara ema mAne che, zuM? ' pelA sAthIe tene kaMIka ThapakAnA avAje navAI pAmI pUchayuM. e sAthInA avAje jANe Arca-DIkananuM lakSa tenA upara ekadama kheMcyuM. jo ke, te enA kamarAmAM dAkhala thayA tyArathI Arca-DIkane eka kSaNa paNa tenA taraphathI peAtAnuM lakSa khaseDayuM ja nahotuM. e takanA lAbha laI, rAjavaidya Arca-DIkanane kahyuM -- "huM mArI sAthe mArA A sAbatIne laI Avyo chuM; tamArI khyAtine kAraNe tamane maLavAnI temane khAsa IcchA hatI." .. 'zuM te vijJAnanA abhyAsI che?" Arca-DIkane rAjavaidanA sAthI tarapha peAtAnI vedhaka dRSTi sthira karIne pUchayuM. e mANasa sATheka varSanA, madhyama kadanA ane mAMdalA jevA mANasa hatA. jo ke, enI mukhAkRti sAmAnya kahI zakAya tevI ja hatI, paNa bahu kaDaka ane kaThora hAya tevI lAgatI hatI. keI mahA-prajJa vyaktinA jevI tenI gucchAdAra bhamaro nIcethI, aMdhArI guphAmAMthI nIkaLatA prakAzanI jema, tenI AMkhA jhabakArA mAratI hatI. Arca-DIkane pUchelA praznano javAba te sAthIe ja Apyo - "pUjaya murabbI, huM teA grAma-pradezano eka sAmAnya ThAkora chuM, jeNe .. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhedI mulAkAtI vidvAna paMDitenI samakSa hAjara thatAM paganA joDA utArI kADhavA joIe. mAruM nAma phrenDa turAje che." ThAkoranuM AvuM nAma vicitra kahevAya!" Arca-DIkana manamAM gaNagaNyo. paraMtu have te sAme beThelA mANasanI 2 sAmAnyatA pArakhI jaI, tarata gaMbhIra thaI gayo. teNe pUchayuM - "to, tame mane kayA vijJAnanI bAbatamAM pUchavA mAgo cho?" "murabbIzrI, huM bahu mAMdo chuM; huM davA-dArU aMge ApanI salAha levA Avyo chuM." davA-dArU aMge? phrenDa tarAM, - tamAruM nAma ja e hovAthI phrenDa' zabda vAparavo ja paDe - paraMtu tame jarA tamAruM moM UMcuM karazo, to mAthe bhIMta upara lakhelo je lekha che, te e aMge mAro javAba che." phrenDa turAjoe moM UMcuM karIne mAthA uparanI bhIMta upara lakhelo lekha A pramANe vAMcyo - "vaidaka-vidyA e svAnonI pedAza che." - jAmalika" DaoNkaTara jAka koitiyarane potAnA sAthIe pUchelo prazna sAMbhaLIne ja aNagamo thaI Avyo hato, ane doma kalaoNdano javAba sAMbhaLIne ne te aNagamo bamaNo thaI gayo. teNe potAnuM mAM potAnA sAthInA kAna pAse laI jaIne kahyuM - "meM Apane cetavyA hatA ke, A to gAMDe mANasa che. chatAM zApe tene maLavAno Agraha rAkhyo." paNa DaoNkaTara jAka, tame jene gAMDo kaho cho, te mANasa je kahe che te kharuM hovAnI zakyatA paNa nakArI na zakAya." . " jevI ApanI marajI !" evuM lukhAzathI tene kahI, DaoNkaTare have mArca-kanane ja sIdhuM kahyuM - "zuM tame vaidakane kevaLa svapna mAno Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 dharmAdhyakSa cho? jUnA vaidakAcAryo tamane sAMbhaLe te tamane paththara mArIne mArA nAkhavAnI sajA kare! zuM lehI upara judA judA kavAthonI asara nathI thatI, ke snAyuo upara lepanI? A badhI vanaspati ke A badhI dhAtuo, kAyamano rogI evo je manuSya, tene mATe je davAo potAnI aMdara taiyAra karyA kare che, e zuM mithyA svapna che?" huM e padArtho ke e rogIne InakAra nathI karate; huM vaida thanArano InakAra karuM chuM." te zuM, ame judAjudA roganuM nidAna karI je judI judI cikitsA karIe chIe, e "be vattA be eTale cAra' jeTaluM nizcita ke sAcuM jJAna nathI?" "keTalIka bAbato aMge huM amuka rIte ja vicAra karuM chuM." rAjavaidya ekadama gusse thaI gayo. phrenDa turAMjoe have tene ThaMDo pADyo ane kahyuM, "mArA bhalA koitiyara, tame gusse na thaI jazo; maoNora da AI-DIkana to ApaNA mitra che." phrenDa turAjAe have AryaDIkanane pUchayuM, "mAsTara kaloMda, mAre be bAbato aMge Apane pUchavAnuM hatuM. eka to mArI tabiyata aMge ane bIjuM mArI grahadazA aMge." maherabAna! to to tamAre A sIDIo caDIne tamAro zvAsa, khoTI rIte bagADavAnI jarUra nahotI. mane vaidakamAM jema vizvAsa nathI, tema jyotiSamAM paNa nathI." "?" pelo navAI pAmI bolI UThyo. kaitiyara have avajJAbharyuM hasyo."juone, gAMDo ja che ne? jayotiSamAM paNa nathI mAnato!" teNe potAnA sAthInA kAnamAM kahyuM. "paNa tArAmAMthI nIkaLatuM dareka kiraNa mANasanA mAthAne tyAMthI laTakatI dorInI peThe aDake che, ema mAnavAnuM zuM kAraNa che, bhalA?" dama kalaoNde dalIla AgaLa calAvI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhedI mulAkAtI 107 "to zuM vijJAnanA UMDA abhyAsa pachI Apa evI hade AvyA che ke, jethI vijJAnamAtramAM Apane zraddhA ja nathI rahI?" nA, nA, huM vijJAnano inakAra karato nathI; jJAnanI UMDI guphAmAM phAMphAM mAratAM mAratAM paNa prakAzano AbhAsa dekhAya che, je evA jJAnane prakAza che, ke je IzvarI jJAna jeTaluM nizcaLa pramANabhUta vijJAna che!" e bhale; paraMtu tamArI atyAranI bhUmikAe tame zAne nizcita jJAna mAne che?" "kImiyAgara-vidyAne !" "alabatta, kImiyAne nizcita jJAna kahI zakAya, paraMtu tethI karIne vaidaka ane jyotiSane inakAravAnI zI jarUra?" rAjavaida vacce bolI UDyo. kAraNa ke, tamAruM mAnava-deha-vijJAna zUnyarUpa che; ane tArAnakSatronuM tamAruM vijJAna paNa zUnya che ! e vijJAno kazA nakakara nizcita jJAnanA pAyA upara khaDAM thayelAM nathI. tyAre kImiyAnuM vijJAna to amuka nakkara hakIkato upara UbheluM che : barapha eka hajAra varSa jamInamAM daTAI rahe, to bilorI-khaDaka banI jAya; sIsuM badhI dhAtuo nI mA che; senuM e dhAtu nathI paNa teja-tattva che; sIsuM base base varSanA cAra gALAmAM anukrame mana:zila dhAtu bane; mana:zilamAMthI lAI bane; ane kalAImAMthI rUpuM bane. A badhI nakkara hakIkato nathI?" meM kImiyAvidyAno abhyAsa karyo che, ane chatAM huM bhArapUrvaka kahevA mAguM chuM..." koitiyara trADI UThayo. paNa meM vaidaka, jayotiSa ane kImiyo - e traNeno abhyAsa karyo che, ane huM kahuM chuM ke, kImiyAmAM ja satya che," ema kahI Arca-DIkane kabATamAMthI pAvaDara bharelI eka zIzI kADhI ane kahyuM, "juo, ahIM prakAza che - satya che. bAkInI badhI vidyAo svapna jevA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 dharmAdhyakSa AbhAsA che. suvarNa e sUrya che! tethI karIne suvarNa banAvavuM eTale Izvara jevA banavuM! kImiyA e evI asAmAnya vidyA che!" "zuM Ape ApanuM lakSya siddha karyuM che? - Apa seAnuM banAvI zakayA che ? " turAMjAe acAnaka pUchyuM. ' - 66 "jo meM banAvyuM hota, te phrAMsanA rAjAnuM nAma kalaoNda hAta, lUI nahIM ! " "" r e sAMbhaLI pelA ajJAta mANasanAM bhavAM tarata caDI gayAM. kalaoNde umeryuM, paNa seAnuM banAvIne te huM AkhuM pUrvanuM sAmrAjaya UbhuM karI zakuM, te pachI TrAMsanA rAjasiMhAsananI mAre mana zI visAta hAya, vAru ? ' "" " kharI vAta." turAMjoe kahyu. << mA 'LA pAgala che, pAgala !" rAjavaida gaNagaNyA. 66 Arca-DIkane have potAnuM ciMtana ja pragaTapaNe calAvatA hAya ema kahyu, " haju te huM ghUMTaNiyAM bharuM chuM; e bhUgarbhanA paththaro upara ema sarakavA jatAM mAruM mAM ane mArA DhIMcaNa ja haju te cheAlAyA kare che; haju mane vAMcatAM nahi, paNa eka eka akSara ukelatAM ja AvaDayuM kahevAya. "ane Apa jyAre vAvatAM zIkhI jazeA, tyAre kharekhara sAnuM banAvazeA?" "" 66 emAM zI zaMkA? " "" 'to tA mAtAjI jANe che ke, mAre paisAnI keTalI badhI jarUra che! mane ApanI pAse e vAMcatAM zIkhavAnuM mana thAya kharuM. paNa murabbIzrI, Apa mane kahI do ke, e kImiyAnI vidyA mAtAjI pasaMda kare kharAM ?' "" "to huM Arca-DIkana mAtAjInA nahi te bIjA konA chuM? " " sAcI vAta murabbI; te mane have kImiyAvighAnI dIkSA Apaze? mane paNa ApanI sAthe e bArAkhaDI ukelatAM zIkhavA ! " Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhedI mulAkAtI 109 " tamAre e zIkhavuM che? tame gharaDA tA thaI gayA che ! vijJAnanI guphAmAM kALA vALa sAthe pesanAro tenA vALa dhALA thaI jAya ane tenuM mAM karacalIovALuM thaI jAya tyAreya bahAra nIkaLI zake te bhAgya ! eTale tamArI peThe cheka buDhDhA thayA pachI, e guphAmAM musApharI AdaravA icchavuM, e bahu hiMmatanuM kAma kahevAya. chatAM tamAro A umare paNa e abhyAsa AdaravAnA Agraha hAya, teA bhale, huM prayatna karIza. huM tamane pirAmiDonAM bheAMyarAMnI mulAkAte, ke bAbilAnanA IMTanA TAvaranI mulAkAte ke ekaliMganA bhAratIya maMdiranI mulAkAte javAnuM nahIM kahuM. huM pAte paNa e badhI imAratonI mulAkAte nathI gayA. ApaNe te ApaNI pAse kImiyAvidyAnI je paththaranI kitAbA ahIM pAse ja che... jema ke, A netradAmanuM maMdira, - te vAMcIne, ja saMteSa mAnIzuM. nikolasa rphomelanA mUsane taLiye sAnAnA je kaNa ceATI rahyA hatA, te huM tamane batAvIza. paNa prathama te huM eka pachI eka A vidyAnAM je ArasapRSTha ApaNI AsapAsa meAjUda che, te vAMcatAM zIkhavIza. e prAcIna imAratAnI eka eka AkRti, eka eka khUNA kImiyAvidyAnu eka eka pRSTha che." "heM? e badhI kaI kitAbAnI Apa vAta karo che, murabbI ? mArAthI ApanI e vAta samajAI nahi." "juone, eka to A rahI!" ema kahI, Arca-DIkane bArI ughADI notradAmanI bhavya imAratanAM je be TAvara tArAjaDita AkAzanI pRSThabhUmimAM dekhAtAM hatAM te batAvyAM. paNa pachI theADI vAra cupa rahI, Tebala upara paDelI pelI chApelI cApaDI tarapha AMgaLI karIne teNe kahyuM, paNa, A vastu pelI vastune mArI nAkhaze !" 66 koitiyare e chApelI cApaDI tarapha najara karI, tenuM nAma vAMcIne kahyuM, " vAha ! e to pAyerI laoNmbArDanuM subhASitAnuM pustaka che, temAM DaravA jevuM zuM che? te chApeluM che, e kAraNe? ,, Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa "basa, tame sAcI vAta upara ja AMgaLI mUkI dIdhI. nAnI vastuo meTI vastuono nAza kare che : nAIlanA uMdaro magarone mArI nAMkhe che; talavAra-mAchalI hela-masyane mArI nAMkhe che; ema A copaDI pelI bhavya imAratane mArI nAMkhaze." paNa eTalAmAM ja maThano ghaMTa vAgyo; e ghaMTa vAgyA pachI koI bahArane mANasa maThamAM ne rahI zake. eTale pelA baMne javA mATe UbhA thayA. murabbI," phrenDa turAMjo rajA letAM bolyo, "DAhyA puruSo tathA mahAmanA loko mane game che; ane tethI Apane paNa huM bhAre AdaraNIya gaNuM chuM. kAle Apa paeNlesa da turnela Avajo ane tamane seinTa mArTina da turanA eNbaTa pAse laI javAnuM daravAnane jaNAvajo." Arca-Dakana e baMnene vaLAvIne dimUDha thaI potAnI koTaDImAM pAcho Avyo. kAraNake, maThane lagatI upAdhionA rajisTaramAM AvatI eka vyAkhyA tene yAda AvI hatI : seinTa mArTinanA baTa eTale phrAMsanA rAjA pote! ema kahevAya che ke, te divasathI mAMDIne rAjA lUI-11 jyAre jayAre paeNrIsamAM AvatA, tyAre tyAre doma kalaoNda sAthe temane vAraMvAra mulAkAto thatI, ane dhIme dhIme doma kaloMdano rAjA uparano prabhAva koitiyara jevA ratAM paNa ghaNo vadhI gayo. ame ahIM AgaLa ja, "chApeluM pustaka prAcIna imAratone nAza karaze,' evuM kalaoNda phraoNlenuM maMtavya hatuM, te aMge kaMIka khulAso karatA jaIe. e maMtavyanAM be kAraNo hoI zake : eka to dharmAcArya-pAdarIne chApelA zabdathI hastalikhita graMtha ane upadeza-vedIne bhaya Ubho thato lAge, te svAbhAvika che. pegaMbara tarIke te e mukta thayela mAnavatAnI garjanA sAMbhaLI, buddhine zraddhAnA pAyA toDatI, abhiprAyane mAnyatAne padabhraSTa Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhedI mulAkAtI 111 karate, ane jagatane romanI pratiSThA dhULa meLavavuM joI-jANIne coMke emAM navAI nathI. sthApatya prAcIna kALamAM mAnava vicArane abhivyakta karanAra kitAba banyuM hoya che. tAkAta tathA buddhinI mAnava bhUmikA, te vakhatanA sthApatyamAM ja mUrtimaMta thAya che. prAcIna prajAnI smRti jyAre chalochala bharAI jAya, tenA upara eTalo badho bhAra vadhI jAya che, sAdI mAdhI bhASAmAM te saMgharAI rahevI ke jaLavAI rahevI azakaya bane, tyAre loko potAno e jJAnasaMgraha jamIna upara lakhI de che ke DhALI de che! arthAt potAnI dareka kImatI paraMparAne te eka eka imArata nIce sIlabaMdha karI de che. - eka upara eka khaDakelA sIdhAsAdA paththaro kharI rIte mAnava jAtanI citralipi - pratIkalipi ja hoya che. eka eka paththara eka eka zabda rUpa hoya che. AkhI duniyAnI sapATI upara prAcIna prajAe ekasAthe Ama ja karyuM che. jyAM khUba jagA ane khUba paththara hoya, tyA teoe AkhAM vAkya e rIte lakhyAM che - jema ke karnAkano rATa Dhagalo pUre eka vAkaya che. mANasoe e rIte AkhAM pustako ja lakhyAM hoya che. jiraMparAe e nizcita karelAM amuka pratIko vadhatAM cAle che, tema lAkha ekabIjAno adhavaca cheda karatAM cAle che; ane chevaTe vadhu ne vadhu vaNiyAM banI rahe che. eTale zarUAtanI imArato e badhAne samAvI tevI rahetI nathI. pariNAme zilpa paNa mAnava vicAranI sAthe sAthe bhAsatuM jAya che. te sahasa mastaka ane sahasa bAhuvALuM banI jAya judAM judAM sthApatyo judA judA akSararUpa, padarUpa, zabdarUpa che ane te badhAM maLI te yuganI anokhI kitAba race che. Ama zarUAtanAM prathama cha hajAra varSa daramyAna hiMdustAnanA prAcIna rithI mAMDIne kolonanA devaLa sudhInuM sthApatya mAnavajAtanA virATa Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 dharmAdhyakSa hastAkSara rUpa ja che. ane e mahAgra thamAM badhAM dhArmika pratIkone nahi, paNa badhA mAnava vicArane paNa pAtapeAtAnuM pRSTha maLeluM che. badhI saMskRtionI zarUAta dharmazAhIthI thAya che ane leAkazAhI chevaTe pariName che. saMgaThana-ekIkaraNa bAda muktine A kAya zilpamAM paNa lakhAyo che. dareka samAjamAM evI kSaNa chevaTe Ave jyAre dhArmika pratIka ghasAI jAya che ane mukta vicAranI asara heThA bhUMsAI jAya che. te vakhate manuSya dharmAcAryanA hAthamAMthI chUTo thAya ane tenI philasUphIe ane darzanarUpI rasALI dharmanA suMdara caherArDe AvarI le che. zalpa mAnava mananI A navI sthiti potAmAM utArI zake. enuM pustaka apUrNa ja rahe. khristI dharmanaMge je romana zilpa UbhuM karyuM, te pApa nIcena saMgaThananuM adbhuta aleApya pratIka che. temAM sattA-pramANabhUtatA-saMgaTha badhe ja vyApI rahelAM jaNAya che. dareka jagAe dharmAcArya ja dekhA che; mANasa kayAMya nahi ! dareka jagAe varNa hoya che. paNa janat kAMya nahi ! paraMtu ArabA sAthenI krujheDo-dharmayuddho AvatAM, eka mahAna leAka-hilacAla zarU thaI; ane leAka-hilacAlanuM kAraNa ke pariNAma te Ave, paNa tene kAraNe AjhAdInI bhAvanA mukta thAya ja che; eka haththu sattA halI jAya che; ane teNe UbhAM karela saMgaThana-ekala chinnabhinna thaI jAya che. bane che evuM ke, dharmataMtranI sattAmAM prathama sAmaMtazAhI bhAga paDAve che, ane pachI loko acUka AgaLa AvatA jaIne badha sattAmAMthI moTA bhAga paDAvI le che. umarAvA dharmAcAryonI haroLamAM bhaMgANa pADe che; ane leAkA umarAvAnI haroLamAM. Ama, AkhA yuropanA caherA ja badalAI jAya che, ane basa e pramANamAM zilpanA cahero paNa badalAI jAya che. saMskRtinI zilpanI kitAbanuM pRSTha paNa pharyuM hAya che ane navA yugane nA jussA je lakhAve te lakhavA zilpazAstra taiyAra thaI jAya che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhedI mulAkAtI 113 romanI sattA chinnabhinna thavA mAMDatAM romana zilpa paNa maravA mAMDe che. atyAra sudhI je zilpa dharmAcAryanA hAthamAM hatuM, te kaLAkAranA hAthamAM Ave che; ane kaLAkAra potAnI kalpanA mujaba have zilpane maroDa Ape che. eTale gUDhatA, purANakathA ane kAnUnanA sAmrAjyamAMthI zilpa mukta thAya che, ane temAM kalpanA ane svayaMskrutine agrasthAna maLe che. eka vastunI noMdha A jagAe levI joIe. te vakhate atyAranA chApAMnA svAtaMtrya sAthe sarakhAvI zakAya evuM svAtaMtrya zilpanI bAbatamAM ja hatuM. ane e svAtaMtrya bahu dUragAmI hatuM: koI koI vAra tA. dharmapaMthanA siddhAMtAnI sAthe jarAya levAdevA na heAya evAM pratIkothI devaLa ke maMdiranuM zilpa karAtuM. e jamAnAmAM vicAra-svAtaMtryanA te karuNa aMjAma ja Ave. e vicAra dharAvanAranI peThe tenA pustakane paNa jAheramAM bALI ja nAkhavAmAM Ave. paraMtu paththaranI AthIrUpa zilpamAM tame tamAruM game tevuM vicAra-svAtaMtrya dAkhavI zako. ane e svAtaMtryanA lAbha janatAe khUba ja lIdhA paNa che. e jamAnAmAM AkhA yuropamAM devaLA eTalAM badhAM baMdhAyAM che ke na pUche vAta. badhAM bhautika baLA ke badhAM bauddhika baLe zilparUpI eka ja kendra tarapha vaLelAM jaNAya che. Ama, paramAtmA mATe dhAma racavAnA nimitte kaLAe virATa pramANamAM vikAsa sAdhyo che. hiMdu, ijipcyuna ke romana zilpamAM badhe ja mAtra dharmAcArya ja UbhelA jaNAya che. paraMtu janatAnA zilpamAM evuM nathI hotuM. te vadhu samRddha hoya che ane ochuM dhArmika hoya che. phoniziyana zilpamAM ApaNane vepArI dekhAya che; grIka zilpamAM ripablikana (lAkataMtravAdI) khAya che, ane gothika zilpamAM nAgarika dekhAya che. dhArmika zilpamAM sthagitatA, pragatinA Dara, paraMparAnI jALavaNI, ane pratIkonA agamya lAsa heThaLa prakRti ane mAnavajAtanAM badhAM svarUpone satata niyaMtrita 18 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 dharmAdhyakSa karatA rahevAnI vRtti dekhA de che. e badhA aMdhakAranA graMthA che, jemane dIkSita ane varAyelA amuka janA ja ukelI zake. uparAMta e lA dareka AkRti ke dareka kadarUpatAne evuM rahasya arpatA hoya che ke tamAre ene mUrtimaMta karavI ja joIe. koI hiMdu, ijipcyuna romana zilpanA nakazAmAM ke AkRtimAM tame pheraphAra sUcavI ja na zako. tyAre janatAnA zilpamAM satya, pragati, maulikatA, samRddhi, ane satata gati tamane jovA maLe. te loko dharma-taMtranI jakaDAmaNamAMthI eTalA mukta hoya che ke, sauMdaryanI bhAvanAne svataMtrapaNe sevI zake, ane tethI mUtinI sajAvaTane ane zaNagArane satata sudhAratA rahI zake. arthAt, ApaNe evA nirNaya upara pahoMcI zakIe ke, paMdarama saikA sudhInuM zilpa mAnavajAtanA mukhya rajisTara - noMdhapothI-rUpa hatuM e yuga daramyAna jagatamAM eke evA aTapaTA vicAra nathI udbhavyo, jene zilpamAM rUpAMtarita karI levAmAM na AvyA hoya. badhA leAkagata vicAro ke badhA dhArmika kAnUne zilpamAM ja mUrtimaMta thayA hatA arthAt mAnavajAta pAse koI evA agatyanA vicAra hAtA nahi jene paththaramAM utAravAmAM AvyA na hoya. ane zAthI ema banatuM ? kAraNa ke dhArmika ke dArzanika koI paNa vicAra peAtAnuM kAyamIpaNuM icchato hAya che. eka peDhIne je vicAra halAvI zakayo, te pachInI bIjI peDhIne halAvI zakAya tevuM kazuMka pAchaLa kAyama karatA javA icche che. ane hastalikhita pAthI jevuM kSaNabhaMgura bIjuM zuM kahI zakAya? enA karatAM e pAthI paththaramAM utArI heAya, te kevI kAyamI nIvaDe ! lakhelA zabdano nAza karavA mazAla ke turko zaktimAna thaI zake; paraMtu zilpamAM utArelA zabdano nAza karavA te AkhI sAmAjika ke bhautika krAMti Avazya bane. paraMtu paMdaramA saikAmAM badhuM badalAI jAya che. mAnava-vicAra eva eka auSadha zodhI kADhe che, jethI te amara banI zake : zilpa karatA te vadhu kAyamI banI zake eTaluM ja nahi paNa tenA karatAM vadhu sahelAI Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 bhedI mulAkAtI samajI zakAya evo paNa banI zake. paththaranA akSaro karatAM sIsAnA akSaro e jAdu sarjavAnA hatA. chApakhAnAnI zodha itihAsanI eka moTAmAM moTI zodha che. krAMtinI e jananI che. mAnava abhivyaktinuM e cheka ja avanavuM sAdhana che. chApelA rUpe vicAra vadhu avinAzI banI rahe che. e vadhu sUkSma ane vadhu prANavAna paNa bane che. zi95nA jamAnAmAM te parvata jevA nizcaLarUpe sthira thaI, AkhA yugano ane AkhA pradezane sudaDha kabajo laIne besI jatuM. have chApakhAnAnA jamAnAmAM te paMkhIonA TeLAnuM rUpa le che, je cAre dizAmAM UDI jaI, havAmAM tema ja jamIna upara dareka sthAne pahoMcI jAya che. paraMtu, A rUpe te vadhu kAyamI ke avinAzI banI rahe che ema kahevAya kharuM? hAUlaTuM eka prakAranI ghana sthagitatAmAMthI te prANavAna banI jAya che, ane mAtra kAyamIpaNAmAMthI amarapaNuM prApta kare che. ghana-nakkara javAne to nAza paNa karI zakAya; paNa vyApakatAno nAza zI rIte karI zakAya? pralaya-pura Ave tyAre parvata DUbI paNa jAya; paNa te pahelAM tenA uparanAM paMkhIo UDI jAya, ane pachI jyAM kaMI e pralaya-pura upara taranuM kazuMka mAlUma paDe, tenA upara teo besI jAya! Ama, chApakhAnAnI zodha thatAM, zilpa dhIme dhIme ghaTatuM jAya che, pharamAnuM jAya che ane chevaTe tenI pAnakhara besI jAya che. 19mA saikAthI mAMDIne ApaNe joI zakIe chIe ke, zilpa have samAjanI abhivyaktinuM agatyanuM sAdhana rahetuM nathI. bIjI kaLAo jevI ja eka kaLA te banI rahe che; pahelAMnuM tenuM samrATapada -sarvasattAdhIzapaNuM cAlyuM thAya che. bIjI kaLAe tenA rUMdhana - baMdhanamAMthI mukta banI jAya che ane dareka potapotAno alaga rasto pakaDe che. dareka kaLAne A chUTAcheDAthI lAbha thAya che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1482mAM paeNrIsanI koTavALI*nA vaDA raoNbarTa destovila hatA. khAnadAna umarAva kuTuMbanA hatA, nAITa hatA, baeNrana hatA, tatha rAjAnA kAu selara ane caeNmbaralena hatA. 1465nA navembaranI 7ma tArIkhe te AkhA paeNrIsa nagaranA koTavALa nimAyA te vAtane satta varSa thavA AvyAM hatAM. A hoddo nAkarI karatAM pratiSThAne ja vadhu gaNAya kAraNa ke, rAjadarabAramAM tethI meATI asara ane lAgavaga prApta thAya tathA keTalAya haka-adhikAra paNa. rAjA lUI - 11 Ama te zaMkAzIla prakRtinA hatA; eTale mukha mukhya amaladAro vagerenI vAraMvAra badalI karIne, padabhraSTa karIne, navI nimaNUko karIne potAnI sattAne sthitisthApaka rAkhatA. para raoNbarTa destAvila peAtAnI bAheAzIthI peAtAnA pade ja kAyama rahyA hatA rAjamAna raoNbarTanuM jIvana bahu sukhI hatuM: prathama tA temanA pagA khAsA moTA hatA; uparAMta drAkSanI lUmA peThe dIvAnI ane phojadArI rajisTrInI bIjI keTalIya Avaka paNa temanA hAthamAM lacyA karatI. vaLa nIcalI dIvAnI ane phojadArI korTonI Avaka paNa temane maLatI; amu sthaLeAnA nAkAvero ugharAvavAnA paNa temane adhikAra hatA; paeNrIsama lavAtAM DuMgaLI-lasaNa upara te jakAta ugharAvI zakatA; tathA kaThiyArAe ane mIThuM vecanArAo pAsethI paNa temane Avaka thatI. * 'preAvAskrI' ardha lazkarI heddo-phrAMsamAM, dArAgA -kATavALa- maeNji sTreTa- madhu bhegu. 113 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sA 117 jayAre AkhA zaheranI sarakArI rona upara te nIkaLe, tyAre te sitAnA khAsa suzobhita lazkarI peozAka paheratA. te vakhate temane dababA ane ThATha jovA jevA hAtA. ane kema na hAya? tamAma polIsaoNrTara-vaoNca-sArajaMTAnA sarvasattAdhIza hovuM e jevI tevI vAta che? myA zaheranA sALa khUNAonA sALa DepyuTI-amaladAro, jelara, cAra dharAsadAra sArajaMTA, ekasa-vIsa ghoDesavAra sArajaMTA, ekasA-vIsa duDAdhArI sAraghaMTA, tathA rasAlA sAthenA paheregIronA nAITanA paNa ? sAthe sAthe nAnA meoTA gunAonuM kAma calAvavAnI, phAMsI vage2e sujAone amala karavAnI, tathA AkhA nagaramAM thatA nAnA gunAnI bAbatamAM te prAthamika nyAya cUkavavAnI sattA paNa te dharAvatA. uparAMta je meTA pratiSThita lokonA rAjAjI nyAya cUkave ane temane sajA kare, temane dorI jaIne jallAdane soMpavAnI sattA paNa temane ja hatI. Ama badhI rIte sukha-sagavaDanI raMgabharI jiMdagI hovA chatAM I.sa. 1482nA 7mI jAnevArIne divase savAramAM rAjamAna raoNbarTa phaeNstAvilanA mijAja jarA khATA thayA hatA. zA kAraNe temaNe mijAja gumAvyo haze, bhalA ? temane peAtAne ja pUchyuM hota to paNa bhAgye te kazuM kAraNa batAvI zakata. paNa AvA sarvasattAdhIza lokonA mijAja javuM e ja tenuM karaNa gaNAya. te sivAya tenuM koI bhUta-bhAvI-vartamAna kAraNa zeAdhavAnuM na hoya vaLI. alabatta Agale divase tahevArane divasa hatA, eTale tahevAra pachInA divasa sau mATe ane khAsa karIne maeNjisTraeNTo mATe bahu thakavanAra divasa hoya che. AgalA divasane badhA egATa temane sApha karavAne hAtha che. Aje temanI adAlata besavAnI hatI -- ane je divase jasTreTanA mijAja kharAba hAya, te divase te khAsa karIne adAmAAM Ave ja, jethI potAnA gussA koInI upara ThAlavI zake,- ane rIte peAtAnuM mAthuM haLavuM karI zake! Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa ane teozrInI adAlata kayAranI zarU thaI cUkI hatI. sunAvaNI adhikArI athavA koTavALanA DepyuTI zrImAna phalaoNriyana bAbuM diryoe adAlatanuM kAmakAja zarU karI dIdhuM hatuM. have vAta ema hatI ke zrImAna sunAvaNI-adhikArI pote baherA hatA. e kheDa evA adhikArI mATe khAsa vAMdhAbharI na ja kahevAya che kAraNa ke, zrImAna phalaoNriyana apIla na thaI zake tevA cukAdA kuzaLatApUrvaka ApI detA. nyAyAdhIza badhI dalIlo ane rajUAto sAMbhaLe che evuM dekhAvuM joIe, eTaluM ja basa che; ane e kAma zrImAna phalaoNriyana savizeSa uttama rIte pAra pADatA; kAraNa ke bIjA koI avAjathI temanuM lakSa bIje kheMcAya tema hatuM ja nahi. joke, Aje emanI kAmagIrI ane ceTAno eka bhAre TIkhaLI TIkAkhora adAlatamAM hAjara hato: ApaNe mitra jona phaoNla - Arca-DIkanane bhAI. e vyaktine AkhA paeNrIsanI namUnedAra "bhaTakela" vyakti kahI zakAya; kAraNa ke, e mAtra potAnA prophesaranI khurazI samakSa hAjara rahevA sivAya, paeNrIsamAM bIje badhe ja ThekANe hAjara raheto. teNe potAnA sAthI raoNbina pusepane kAnamAM kahyuM, "jone dostI sALAne kAna nathI paNa AMkhoya nathI ke zuM? pelI bicArIne be mALA paheravA badala paMdara sU daMDa ThokI dIdho! ane oho, A be to sagRhastho che ne! zuM - pAsA ramavA badala ! to ApaNA rekaTarane kayAre ahIM pakaDI lAvIne se ligra daMDa Thokaze? alyA, paNa ATalI badhI chokarIo Aje zAnI pakaDI ANI che? - emAMnI ghaNIkharIne huM oLakhuM chuM! ahA, sonerI paTA keDe paheravA badala daza saoNla daMDa? - bApare, A baheriyo to kharA paisA jhuDavA beTho che ! thoDA ja vakhatamAM keTale Dhagalo vALI dIdho! ahA, pelI apsarA-thibaoNda lI thibaoNdane kema pakaDI che ? rU laeNTinInI bahAra javA mATe? ane A bhAI-sAhebane? bhagavAnanA nAma upara lyAnata varasAvavA mATe? vAha Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sA 119 alyA dAsta, paNa A have koNa AvyuM? hA! A to ApaNe bUMdhiyA - mUrkhAono poSa kasImaoNdo !" - ane khare ja kasImaoNdAne tyAM rajU karavAmAM AvyA hatA. tene sArI peThe sakhata tANI bAMdhIne lAvavAmAM AvyA hatA, - khAsa sAvadhA nIthI. tenI AsapAsa baMdUkadhArI ane bakhtaradhArIne Akha koTa racI devAmAM AvyA hatA. rAjamAna laoNriyana samakSa kasImaoNdA sAmenI phariyAdanA kAgaLa adAlata-kArakune rajU karI dIdhA. rAjamAna tene AgAuthI vAMcI gayA, jethI savAlA pUchatA pahelAM gunegAranuM nAma, hAdo, gunA vagerenI mAhitInI potAne jANa thaI jAya, ane e zA javAbA Apaze. e agAuthI kalpI laI, te bAlI batAvI, peAtAnuM baherApaNuM chupAvI zakAya ! alabatta, Ama karavA jatAM koI koI vakhata bhUla thaI javAno saMbhava kharA; paNa e kAM te nyAyAdhIzanI UMDI vicArazIlatAne ane tene pariNAme AvatA thoDAghaNA bedhyAnapaNAne AbhArI gaNI tene kADhI nAkhI zakAya. athavA te kAmakAjanA bhAre bojane AbhArI TharAvI zakAya. tr tAruM nAma ?" kasImA~dAne rajU karavAmAM AvatAM ja rAjamAna phlaoNriyane tene gaMbhIratAthI tathA kaDakatA sAthe pUchayuM have kasIoNdA paNa bahero che, vAtanI khabara rAjamAnane ApavAmAM AvI hatI nahi; eTale kasImaoNdA potAne puchAyelA praznanA javAbamAM maunapaNe temanI sAme tAkI ja rahyo. e rAjamAne mAnI lIdhuM ke, teNe javAba ApyA che, eTale temaNe krmAtmAvazvAsa sAthe AgaLa calAvyuM - 'ThIka, tAruM nAma jANyuM; have tArA uMmara ?" "6 A vakhate paNa kasImoMdo kaze| javAba ApyA vinA joI rahyo. nyAyAdhIze mAnI lIdhuM ke, teNe javAba ApyA che; eTale temaNe pUchyuM, ThIka, tArI uMmara jANI; have tArA dhaMdhA ? " .. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa kasImamAMdo cUpa ja rahyo. paraMtu have pAse UbhelA prekSakomAM gusa khusa thavA lAgI tathA ekabIjA sAme AMkhA micakArAvA lAgI. 0 basa! e badhI mAhitI pUrI thaI. tArI sAme rAtane vakhate dhAMdhaLa macAvavAno Aropa che; zaMkAzIla bAInA zarIra upara badadAnatathI humalA karavAno Aropa che; tathA e badhAnI uparavaTa ApaNA nAmadAra laoNrDa rAjAjInA bANAvaLI ceAkiyAtA sAme baMDakhArI ane geravaphAdArI te dAkhavI che. ' << A badhA muddAo bAbata tAre je kaMI kahevuM hoya te kahevA mAMDa. ane kArakuna! atyAra sudhI kedIe je kahyuM, te badhuM tame barAbara noMdhI lIdhuM che ne?" A kamanasIba prazne kArakuna tema ja prekSakomAM khaDakhaDATa hAsyanuM mojuM phelAvI mUkayuM. e mojuM eTaluM bhAre, eTaluM adamya, eTaluM cepI tathA eTaluM vyApaka hatuM ke, baMne baherAnA lakSa upara na Ave e azakaya hatuM. kImaoNdoe khabheA ane khUMdha uchALI te taraphathI meAM pheravI lIdhuM; paNa laoNriyane ema mAnI lIdhuM ke, pelA khUMdhAe kaze! geravAjabI javAba ApyA che, e kAraNe ja loko hasI paDayA che. ane uparathI pAche te khUMdhiyA potAnI khUMdha maraDe che!eTale temaNe gussAmAM AvI jaI, kasImaoNdone dhamakAvatAM kahyuM -- "teM ApelA e javAbane kAraNe tane phAMsIe ja caDAvavA joIe. tuM konI sAthe beAlI rahyo che, e jANe che?" - ane phlaoNriyanane A navo dhaDAko vaLI vadhu hAsya preranAra ja banyo. A vakhatanuM hAsya te| cAkiyATa sainiko sudhI phelAyuM. mAtra kasImaoNdA ja gaMbhIratA jALavI rahyo; kAraNake, te bicArAne peAtAnI AsapAsa zuM banI rahyuM che, tenI kazI samaja ja paDI na hatI. laoNriyane A vadhu hAsyathI vizeSa ciDAIne, e gunegAra DarI jAya trAsI jAya - evuM kaMIka karavAnA vicAra karyo, jenI asara sau prekSako upara paNa evI Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajA 121 karamI thAya, ke jethI teo paNa adAlatamAM na hasavA jeTalI akkalahoziyArI dAkhave. temaNe tarata ja kasImaoNdone saMbodhIne kahyuM - to, tuM Avo cora, badamAza hovA chatAM adAlata tarapha paNa pUrato AdarabhAva dAkhavato nathI, kema? tuM jANe che ke, paeNrIsanI vaDI polIsa-adAlatanA mejisTreTa samakSa nuM Ubho che, jene badhA gunA aparAdha, ane durvartananI tapAsa karavAno adhikAra che, uparAMta badhA dhaMdhApAro niyaMtraNamAM rAkhI ijArAzAhI rokavAnI sattA che; jene rastAnI pagathInA samArakAmanI dekharekha rAkhavAno adhikAra che, jene maraghAMbatakAM tathA jaMgalanA zikAranI pherI aTakAvavAnI sattA che; tathA jene jalAu lAkaDAnA mApanI dekharekha rAkhavAnI, ane zaheramAMthI kAdava tathA cepI durgadhavALI havA dUra karavAnI mahat sevA bajAvavAnI sattA che, ane te badhuM paNa pagAra ke mahenatANAnI kazI AzA rAkhyA vinA ?" ane bahero mANasa bIjA baherA mANasa sAthe vAta karato hoya te aTake zuM kAma? eTale phalaoNriyanano bhASaNano A jusso kayAre pUro thayo hota ke zAMta paDayo hota, e kahI na zakAya, paraMtu acAnaka temanI pAchaLanuM bAraNuM UghaDyuM ane rAjamAna koTavALa sAheba raoNbarTa stavila ja jAte adAlata-khaMDamAM tazarIpha lAvyA. phalaoNriyane potAnuM bhASaNa rokayA vinA, kasImaoNdone saMbodhavAne badale bAjue pharI, koTavALa sAhebane ja saMbodhavA mAMDayuM- moM sinyora, adAlatano tiraskAra karavA badala A gunegArane rogya mAno evI sakhta sajA pharamAvavA Apane vinaMtI karuM chuM." koTavALa sAhebe gusse thaI, naskorAM phulAvI kasImodIne pUchayuM, alyA ahIM tane zA mATe pakaDI Apyo che, jAnavara?" have baherA kasImaoNdano anumAnathI prazno kalapI javAba ApavAno vAro Avyo ! teNe potAnuM nAma pUchavAmAM AvyuM che, ema mAnI pAba Apyo - mAruM nAma kasImaoNdo che." Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1rara dharmAdhyakSa prazna ane uttara vaccenI visaMgatithI adAlatamAM pharI hAsyanuM mojuM pharI vaLyuM. koTavALa sAhebe ciDAIne pUchayuM, "badamAza, mane paNa makarImAM uDAve che kema?" kasImodIe kalpI lIdhuM ke, nAma pUchyA pachI dhaMdho ja puchAya, eTale teNe javAba Apyo, "nAdAmano ghaMTA-gara." dhaMTA-gara? ema? huM tArI pITha upara AkhA paeNrIsa nagaramAM pheravIne daMDA vaDe evA dAMTa vagaDAvIza ke, tuM AvA javAba ApavAnI kho bhUlI jaze !" bicArA kasImoe mAnyuM ke, have tenI uMmara puchAI che. eTale teNe javAba Apyo, "mArI uMmara pUchatA ho, to AvatA...tahevAre huM ekavIsa varSane thaIza." have koTavALa sAhebanI dhIraja rahI nahi. temaNe tarata gussAthI saLagI UThIne kahyuM:- kuttA! paeNrIsa nagaranA koTavALanuM AvuM apamAna karavAnI tArI guMjAza che kema? A badamAzane greve medAnanI pilarI* upara laI jAo ane tyAM tene phaTakA mAratA eka kalAka ghumAvo. A sajAnI jAherAta cAra raNaziMgAvALAo paeNrIsanI koTavALInI hakUmatanA sAte jillAmAM kare!" kArakuna A sajAnI noMdha karavAnA kAme lAgI gayo. "ksa upara caDAve ene! bahu sArI sajA phaTakArI kahevAya !" vidyArthI-ratna jaoNna phaoNlo potAnA mitra raoNbina pusepa tarapha joIne bolyo. ghumAvI zakAya evuM UMcuM chatrI peThe goThaveluM cakra. tenA upara gunegArane bAMdhI, sajA jeTalA samaya mATenI hoya teTalo samaya DuiM gaLa pheravatA pheravatA, phaTakA mAravAmAM Ave che. jethI comera ekaTha thayelA loko tenI vedanA tathA tenuM mAM barAbara joI zake. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajA 1234 koTavALa sAhebane kAne zarUAtanA zabdo pahoMcyA. temaNe kasImaoNda tarapha Aga ThAlavatI najara ThekavIne kahyuM, "he? nuM "sa upara caDAve ene!' evA apazabda bolyo kema? bAra deniyarano daMDa enI. sajAmAM umerI lo !" rajisTrAre sajAnI nedhanAM kAgaLiyAM vidhisara koTavALa-sAheba, samakSa rajU karyo, tenA upara potAnuM sIla lagAvI teozrI vidAya thayA. pachI jyAre zrImAna phaloriyana sahI karatA agAu e kAgaLa dhyAnapUrvaka vAMcI jotA hatA, te vakhate rajisTrAre bicArA kasImodInI. bAbatamAM badhuM AMdhaLe baheruM kUTAyA jevuM thayuM gaNI, sajA kaMIka haLavI karAya te sAruM evI AzAthI, temanA kAnamAM mAM laI jaIne kahyuM, "A bicAro cheka ja bahere che." " have zrImAna phalaoNriyana pote baherA che, evo dekhAva thAya te rIte potAne kAna pAse mAM lAvIne koI bole, te sakhta nApasaMda karatA. eTale temaNe rajisTrAre kahelo eka zabda sAMbhaLyo na hovA chatAM, ciDAIne pharamAvyuM - "ema? ema? to to vAta judI che. ema kahevuM paDe--mane e vAtanI khabara nahotI. sajAmAM avazya vadhAro karavo joIe. e gunegArane phaTakA mAryA bAda pilarI upara eka kalAka vadhu rAkhavAnuM pharamAvavAmAM Ave che." ane emaNe e pramANe sajAmAM pheraphAra karIne sahI karI. "ThIka thayuM !" raoNbina puseMpa bolyo; "have e badamAzane bIjA sajajano sAthe kema vartavuM ene pATha zIkhavA maLaze." kasImoe nATyasamAraMbha vakhate potAnA mAM sAme hasavA badala ciDAIne pusene UMcakIne phagAvI dIdhuM hatuM, e dAjha te bhUlyo nahote. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uMdara-khAnuM 1 plAsa 6 greve medAna tarapha have ame vAcakane pAche laI jaIe jyAMthI lA eNsamarAldAnA pIche pakaDatA spriMgAranI sAthe sAthe ApaNe bahAra nIkaLI gayA hatA. savAranA daza vAgyA hatA. tahevAra pachInI savAranuM dRzya ceAgarada hatuM. cIMtharAM, DUcA, pIMchAM, mazAlamAMthI TapakeluM mINa ane jAhe bhAjana-samAraMbhanA khAdya padArthonA ogATa cetarapha najare paDatAM hatAM savAranA paheAramAM paNa lAke hoLInAM kheriyAMne lAtAe caDAvatA tatha gaI kAle devAyelI sarasa phAMsInA dRzyanuM ApasaApasamAM varNa saMbhaLAvatA ToLe vaLyA hatA. temanI AsapAsa bIra-sAiDara vecanAra bUmeA mAratA pharatA hatA. dukAnadAro potapotAnA uMbare UbhA rahI tahevAra, eNmbeseDaro, kaoNpanAla, mUrkhAnA pApa vagerene lagatI vAte ane majAko mATethI bAlIne tathA hasIne saMbhaLAvatA hatA. Aje pilarInI upara sajA jovA maLavAnI hAI, pilarIna cAre bAju sAraTo geAThavAyA eTale tarata loko AgaLanI haroLama sthAna meLavavA jaladI te tarapha dhasavA lAgyA. have je A medAna upara dhakkA taraphanI bAjue pazcima khUNA tara vAcaka potAnI najara dorI jAya, te tura rolAM nAmanuM purANuM makA tenI najare paDe. tene eka khUNe, esarI nIce, jAhera pATha-gha AveluM che, jyAM jaI lAko dharmagraMthanA pATha karI zake. te pATha-gharanuM AsapAsa saLiyA bharelA che, jethI ceArA temAMthI kazuM upADI na jAya e pATha-gharanI najIka ja eka kamAnadAra sAMkaDI bArI che, jemAM 124 -- Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 uMdara-khAnuM majabUta saLiyA, vaccethI krUsanI AkRti thAya e rIte- eka ADo ane bIjo Ubhe - ema jaDI devAmAM AvyA che. e bArInuM moM barAbara greve medAna tarapha ja che. e bArI eka sAMkaDI aMdhArI koTaDInI che. e sivAya e koTaDImAM havA-ajavALAne ke bIjA koIne pesavAnuM kazuM bArI-bAraNuM ja nathI. vAta ema che ke, e koTaDI alaga bAMdhelI nathI, paNa jUnA makAnanI jADI bhIMtamAMthI kotarI kADhelI che. ane tethI, plAsa, greve jevA haMmezAM lokonI avarajavara ke bhIDathI gAjatA rahetA medAnane kinAre te AvelI hovA chatAM, temAM nIrava zAMti ja vyApelI rahe che. A aMdhAra-koTaDI traNa saikAthI paeNrIsamAM mazahUra che. rolAM TAvara vALI maeNDama rolAe kuDa- dharmayuddhamAM mAryA gayelA potAnA pitAno zeka karavA potAnA makAnanI bhIMtamAMthI A koTaDI kotarI kaDhAvI hatI. teNe potAnA AkhA mahelamAMthI ATalo ja hisso potAne kabaje rAkhI, bAkIno Akho mahela tathA tamAma milakata izvara tathA garIbene arpaNa karI dIdhAM. tyAra bAda pote e koTaDImAM pesI, bAraNAmAM bhIMta bharAvI lIdhI. eTale e koTaDImAM havA-ajavALuM AvavA mATe ADAUbhA jaDI dIdhelA be saLiyAvALI pelI bArI sivAya bIjAM kazuM rahyuM nahi. e bArImAM thaIne ziyALAmAM TADha, unALAmAM taDako ane comAsAmAM pANI yatheccha pravezI zakatAM. maeNDama rolAM e kasamayanI kabaramAM vIsa varSa sudhI jIvI. divasarAta te potAnA pitAnI sadgati mATe prArthanA karyA karatI; rAkhaDI upara ja sUtI, ozikA tarIke patharo paNa na vAparatI, kALA kaMtAnane pozAka paheratI, ane bahAra jatA-AvatA loko bArInI kinAra upara dayA-dAnamAM je kaMI khAvAnuM mUke, te khAIne jIvatI. arthAt potAnuM sarvasva dAnamAM daI dIdhA bAda, pate bIjAnA dAna upara jIvatI. sanA gaI. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa mRtyu samaye, arthAta eka kabaramAMthI bIjI kabaramAM pesatI -vakhate, maeNDama rolAMe A koTaDI paNa du:khI mAtA, vidhavAe ke kuMvArikAone arpaNa karI dIdhI. arthAt je strIone bIjAMo mATe ke potAne mATe prArthanA karavAnI ke prAyazcitta karavAnI jarUra hoya, teo A koTaDImAM jIvatAM daTAI zake. zaheranAM garIba-gurabAMoe e bAIne mRtyu pachI saMta tarIke svIkAravA vinaMtI karI. paNa pUratI rAjaya-bhalAmaNanA abhAve popa taraphathI -tene e padavI maLI nahi. pariNAme lokoe tenI kaMthA-godaDInAM cIMtharAne ja smAraka avazeSa tarIke saMgharI lIdhAM. zahere te koTaDInI bAjumAM jAhera pATha ghara baMdhAvyuM, jethI tyAM prArthanA karavA mATe paNa loko jarA thobhe, ane te vakhate e koTaDImAM koI rahetuM hoya, to tene khAna-pAna maLatuM rahe ane A koTaDI maeNDama rolAMnI peThe jIvatAM daTAvA icchatI strIe vinAnI kadI khAlI rahI na hatI! e koTaDInI bArI upara tu, o 1 ("tuM prArthanA kara") evA zabdo lakhelA hatA. lokoe te zabdone apabhraMza " mo rA ("uMdara khAnuM) karI dIdho hato. ApaNI vAtane samaye tura rolAMvALI e aMdhAra-koTaDI khAlI na hatI. temAM koNa rahetuM hatuM te jANavA mATe, vAcakane ame te taravuM jatI traNa bAnuonI vAtacIta sAMbhaLavAnuM ja sUcavIe chIe.' te traNamAMnI be to paheraveza tema ja laTake maTake zuddha rIsanI madhyavargIya tavaMgara vepArI kuTuMbanI strIo hoya evuM dekhAI AvatuM. hatuM, arthAt darabArI hajUriyAe "bairI " ke "leDI" evA je be vibhAgo pADe, temAM vacalA vAMdhAnI! trIjI jeNe potAnI AMgaLIe eka hRSTapuSTa chokaro vaLagADelo hato, te grAmapradezanI lAgatI hatI alabatta, pozAka to teNe pelI jevo ja paheravA prayatna karyo hato e chokarAnA hAthamAM eka capaTI moTI keka hatI. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : uMdara-khAnuM 127 cheAkaro jhaTa cAlatA na heAvAthI tenI mA tene vAraMvAra dhamakAvyA tathA kheMcyA karatI hatI. alabatta e chekaro cAlavA karatAM ke rastA tarapha jovA karatAM peAtAnA hAthamAMnI keka tarapha ja vadhAre joyA karatA hatA. jhaTa jhaTa te e kekamAM bacakAM bharI tene peTamAM kema padharAvI detA nahAtA, ane hAthamAM pakaDI rAkhavAnI ane tenI ja sAme tAkayA karavAnI takalIpha uThAvI rahyo hatA, te samajI zakAya tevuM na hatuM; kadAca te keka tene khAvA mATe nahi, paNa kevaLa hAthamAM pakaDavA ja ApavAmAM AvI hatI.. A traNa bAnuomAMthI paeNrIsanI pahelI bene ApaNe pahelI ane cInI e nAme ja saMbodhIzuM ane trIjIne grAma-gArI tarIke. 66 66 bIjIe - ke je e traNemAM pUrabahAra navauvanA hatI, teNe grAma-gArIne kahyuM, ApaNe meADAM paDavAnAM ! mane te ema kahevAmAM AvyuM hatuM ke, teo tene tarata ja pilarI upara caDAvI devAnA che." tuMya mArI bahena kevI vAta kare che ? ene khAsA be kalAka pilarI upara rAkhavAnA che, pahelIe javAba ApyA ane peAtA taraphathI grAma-gerIne pUchyuM, te koI divasa pilarI joI che ke ? hA, rImamAM." "" "6 "2 << " eha ! tamArI rImanI pilarI eTale zuM ? eka nAnuM sarakhuM pAMjaruM ane temAM sAmAnya kheDUtone te pherave che, bIjuM zuM ? " pahelIe kahyuM. <6 "" ' le, kara vAta ! sAmAnya kheDUtone ? are kApaDa-bajAranI amArI rAmanA pilarImAM tA potAnAM bApa-mAne jabbe karanArA bhalabhalA khUnIne caDAvelA ame joyA che! lA, kahe che ke, mAtra sAmAnya kheDUte! tame te amane zuM gaNI kADho che, bIjIe have grAma-gArIne khATuM na amArA phlemiza ambeseDaro te joyA ne ? evuM bhapakAbaMdha dRzya tamane premamAM jovA maLe kharuM? bhalA ? lAgI jAya te mATe pUchyuM, ,, Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa << 66 e vAta kharI; amane amArA rImamAM - AvA eNmbeseDa jevAnA na maLe. khare ja, zA bhapako hoya che, e lAkonA ! " 'ane gaI kAle e phaoNmiza eNmbeseDarone mATe haoNTala da vila vepArI mahAmaMDaLanA pramukhe je bheAjana-samAraMbha gAThavyA hatA, temAM vAnI pIrasavAmAM AvI hatI, tenI tA kalpanA ja na Ave" pahelIe umeryuM. 129 "zI vAta karo che, paDozaNa ? e mahAbhAjana-samAraMbha kArDinale potAnA mahela petita buCmAM rAkhyA hatA." bIjIe vAMdhA uThAvya * nA, nA; haoNTala da vilamAM ! mane khAtarI che ne! mArA pati paravAnA-dAra bUkaselara che, temaNe mane sagI jIbhe kahyuM che!" 66 66 * are, mArA pati kaoNmanAlTI haoNlamAM pacAsa mANasAnA kaeNpTana che; temaNe Aje savAre A phaoNmiza eNmbeseDaro ane pahelAM meseTe miyAthI AvelA pratinidhio vacce sarakhAmaNI karatAM petita buCnuM ja nAma dIdhuM hatuM ne ! 25 "C are haoNTala da vilamAM ja e badhA chappana bhAga pIrasavAma AvyA hatA, emAM jarAya jeTalI zaMkA nathI ! tyAM te vakhate huse 4 vaoNie vAMsaLI vagADI hatI, eTale sudhInI mane khabara che ne!" "huM kahuM chuM ke, e khoTuM che!" 66 'huM kahuM chuM ke, tadRna sAcuM che!" A takarAra kadAca lAMbI cAlata, eTalAmAM pelI grAma-gArI acA naka navAI pAmI bAlI UThI, are, pulane cheDe pelA loko zA mA ToLe vaLyA haze, vAru? vacce kazuM hoya ema lAge che, jenI AsapAsa teo kuMDALe vaLyA che." << are, taMbUrInA avAja paNa Ave che ne ? teA te pelI eMsama rAdA hAvI joIe, je tene bakarInA khela batAvatI haze. cAla cAla utAvaLa kara jouM, bahena, ane tArA cheAkarAne jarA jaladI doDAva te paeNrIsanI jovA jevI ajAyabI che. ya bhAgyazALI ke, gaI kArlo "6 -- Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udara-khAnuM 1293 "" phaoNmiMgo jovA maLyA, ane Aje A jipsI-kanyA ! " pahelIe " jipsI kanyA? " / / mAre nathI AvavuM. e mane ema kahIne te teA saDatI bhAgI ja. pelI be paeNrIsa-bAnu paNa utAvaLa karI tenI sAthe thaI. " e jipsI-kanyA tArA chekarAne upADI jaze? zI vAta kare che, hena ?" pahelIe kaMTALIne kahyuM. grAma-gArI kahyuM bAlyA vinA mAthuM dhuNAvavA mAMDI. navAInI vAta che; sAthetane paNa evA ja psI cheAkarAM upADI jAya che!" bIjIe Tahuko karyo. 66 (6 t grAma-gArI bUma pADI UThI; "nA, nA, ta loko tA mArA cheAkarAne upADI pulathI dUra greve tarapha cheAkarAne jAya !" pAchaLa sAtheta vaLI koNa?" grAma-gArIe pUchyuM. are uMdara-khAnAnI tapasvinI!" 66 66 tene jene mATe ApaNe A keka laI jaIe chIe, te ?' bIjIe hakAramAM DokuM halAvyuM. "bArInA bAkAmAMthI hamaNAM ja ApaNe tene joI zakI taMbUrI vagADatAM ane bhaviSya bhAkhatAM A ijiptanAM bhaTakelAnA * ja Dara, koNa jANe zAthI pesI gayA che! paNa e loko najare hatAM Ama bhAMgAbhAga macAvavI na joIe, bhAI!" "are, pAketa lA zAMtelarIne jevuM banyuM hatuM tevuM mAre nathI navA devuM te !" ema kahI grAma-gArI peAtAnA hRSTapuSTa cheAkarAnuM mAthuM paMjA vaDe mamatApUrvaka pasavAravA lAgI. khyAla che ke, enI vAta zI che? kahA te kharAM ! " pahelIe sAnA hAthamAM pakaDIne AzvAsana ApatAM kahyuM. 66 are, aDhAra varSa pahelAMnI vAta che; te vakhate phlarI paNa mArA jeTalI ja ane kahA ne ke mArA tene hAtha pAketa lA jevI ja Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 dharmAdhyakSa rUpALI aDhAra varSanI juvAna cheAkarI hatI. ane juo huM A chatrIsa varSanI uMmare pati ane putravALI kevI bhalI caMgI chuM; e bicArInI tA 14 varSanI uMmarathI ja vaLe besI gaI. ene rImamAM rAjA naukA-vihAre nIkaLe tyAre cAraNa-saMgIta karanAro hatA. pAketa nAnI bALakI hatI tevAmAM ja te marI gayo. pAketane mAtra zeAbhA-zaNagAranI cIjo ane ramakaDAM banAvatAM zIkhavyuM hatuM, eTale te bahu UMcI vadhI paNa garIba ja rahI. jaNa rImamAM nadIkinArA tarapha rahetAM hatAM; ane emAMthI emanI le beThI. 6 "'61mAM ApaNA rAjA lUI-11nA rAjayAbhiSeka vakhate pAketa AnaMdI ane suMdara bALakI hatI ke badhA tene lA zAMtela (kAvya-puSpa) ja kahetA. tenA dAMta evA suMdara hatA ke te vA hasyA karatI ane batAvyA karatI. paNa bahu hasavuM e bahu raDavAnuM kAraNa thaI paDe che, e sAcI vAta che. pAketane ane tenI gujarAna calAvavA bhAre mahenata karavI paDatI; chatAM temanA seAyakA temane aThavADiye cha deniyara jeTalI kamANI thatI. te varSanA ziyALa bhAre ThaMDI paDI ane baMne jaNa pAse baLataNanuM lAkaDuM paNa na huM paNa eka rivavAre e cauda varSanI chekarI carcamAM sAnAnA krUsa gaLa paherIne AvI ! tarata ja ame samajI gayAM ke, have teNe jAta vera mAMDI ! pahelAM te te yuvAna vAikAuMTa da kaoNnA hAthamAM paDI, pachI rAja gheADAvALAnA hAthamAM, pachI sArajaMTanA hAthamAM, pachI rAjAnA salArTa hAthamAM, pachI pATavInA hajAmanA hAthamAM, pachI rAjAnA rasAiyAnA hAtha pachI te nIce UtaratI UtaratI vAyelina vagADanArA ane dIvAba saLagAvanArA jevAnA hAthamAM te jatI gaI. "" 66 paNa A vAtamAM ane khApaNuM zuM che? tathA emAM jipsI ke bALakonI vAta zI AvI? pahelIe kahyuM. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udara-khAnuM 131 dhIraja dharI bahena! thoDA vakhata bAda pAketanI mA paNa marI gaI. pachI pAketane cAhanAruM ke pAketa jene cAhe evuM duniyAmAM koI ja na rahyu. pAMca varasathI - jyArathI pAkete vezyAvRtti AdarI hatI, tyArathI te ekalavAyI tema ja haDadhUta banI gaI hatI. sau koI tenA tarapha AMgaLI karatuM, kAMkarAcALI karatuM, huriyA bAlAvatuM, ane sArajaMTA te tene mArapITa kye ja rAkhatA. Ama karatAM karatAM te 20 varSanI thaI ane vIsa varSanI uMmara A jAtanI strIo mATe vRddhAvasthA ja gaNAya. have tene vezyAvRttimAMthI pAtAnA pahelAMnA sAyakAma jeTalI ja najIvI Avaka thatI. kAraNa ke, A jAtanI cheAkarIonAM zarIra tarata UtarI jAya che, ane temanA bhAva paNa ghaTatA jAya che. e arasAmAM pAchA eka Akaro ziyALA AvyA. pAketanA cUlAmAM lAkaDuM na rahyuM ane tenA kabATamAM roTI na hatI. tenAthI bIja kaMI kAmakAja tA thaI zake tema rahyuM na hatuM; kAraNa ke A jAtanI strIonAM zarIra kAmakAja karavAnI dRSTie bahu suMvALAM ane ALasu banI jAya che, ane sukhacena bhAgavavAnI temanI AkAMkSA te vadhatI gaI hoya che; eTale garIbAI ane taMgInAM du:kha paNa temane vadhu AkarAM lAge che. ' 15 66 kayAM AvyA ?'' bahena ! pAketane kayAMyathI sAcA prema maLyo dhIraja dharo ! meTI hatA. keI evI strIe upara prema karI paNa na zake. chatAM e TvIneya premanI bhUkha paNa kAyama rahetI hAya che. tene peAtAnuM hRdaya bharI kADhavA kAM to premI joIe, athavA bALaka joIe. nahi te vizeSa du:khI thaI jAya che. eTale koI sAcA -- sthira premI maLatAM, pAketanI badhI icchAo bALaka meLavavA tarapha vaLI. teNe zvaranI sAcA AMtarathI bALaka mATe prArthanA karavA maDI. ane Izvare tenA upara kRpa! karI, ane, '66nI sAlamAM eTale ke AjathI --- 66 paNa AmAM jipsI t Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 dharmAdhyakSa soLa varSa pahelAM pAketa eka bALakInI mAtA banI. tenA AnaMdane pAra na rahyo. "teNe potAnAM chellAM kapaDAM phADI phADIne potAnI bALakI mATe jhabhala sIvI tene paherAvavA mAMDayAM! te tene jAte ja dhavarAvatI. prema karavA bALakI maLyAnA saMtoSathI te pAchI phUTaDI ane juvAna paNa banatuM cAlI ! ane pariNAme tenI pAse gharAko pAchA AvavA lAgyA. e rIte thatI potAnI badhI ja kamANI pAketa potAnI bALakI eNnI zaNagAravA sajAvavAmAM ja vAparI nAkhatI. ema kahevAya ke rAjakuMvarI paNa jevAM jarI-ribana paheravA na maLatAM hoya, tevAM jarI-ribana ; pitAnI bALakIne paherAvatI. vaLI ApaNA rAjA lUI-11mAe nAna haze tyAre jevA bharata-gUMthaNavALA joDA nahi paheryA hoya, tevA joDAne joDa te potAnI bALakIne paherAvatI. te joDA uparanuM badhuM bharatakA teNe pote karyuM hatuM. e joDA mArA aMgUThA jeTalA nAnAzIka hatA ane pAketanI nAnakaDI eNnInA nAnakaDA paga emAM pesatA najare joya na hoya, te koI mAnI paNa na zake, e koI bALakInA joDA che e bALakInA paga evA nAnakaDA - suMdara hatA. paNa e bALakIne paga ja suMdara hatA ema nahi, te cAra mahinAnI thaI tyAre meM paNa tene joI hatI; tenI AMkho tenA moM karatAM paNa moTI hatI, ane tene kALA suMdara gUMchaLiyA vALa hatA. "enI mA te ene joI joIne roja vadhu ne vadhu gAMDI che banatI cAlI. Akhe vakhata jANe te tene chAtIe dabAvyA kare ane caMkhyA kare. khAsa karIne potAnI bALakInA nAnakaDA gulAbI paga tene khUba gamatA. vAreghaDIe enA paga te cUmyA karatI; ane emanuM phUTaDApaNuM tathA nAnakaDApaNuM joI joIne navAI pAmatI." A kahANI manoraMjaka che, e vAta kharI; paNa emAM hajI jipsI kayAM AvyA ?" Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uMdara-khAnuM 133 "juone, have jipsIonI ja vAta bAkI rahe che. eka divasa rImamAM A badhA jipsI bhikhArIo ane bhaTakelonuM ToLuM AvI caDyuM. temanA nAyako potAne DamUko ane kAuMTo kahevarAve che. dhionA vALa gUMchaLAdAra hoya che, ane teo kAnamAM rUpAnI vIMTI pahere che. temanA vALa mAthA pAchaLa khabhA sudhI gheDAnI pUMchaDInI peThe laTakatA hoya che. e badhI samAja-bahAra gaNAtI jAtio che. teo mileMDamAM thaIne ijiptathI sIdhA rIma AvyA hatA. pope temanAM pAponI bUilata sAMbhaLI hatI ane teone sAta varSa sudhI eka jagAe sthira thayA vinA bhaTakatA rahevAnuM ane pathArImAM kadI na sUvAnuM siAyazcittara ApyuM che ema kahevAtuM. teo aliyarsanA rAjAne ane karmanInA bAdazAhane nAme rImamAM AvyA hatA ane lokonAM bhaviSya rAkhI ApavAnuM kAma karavA lAgyA. 1 - 4 ) E nA roja temane zaheramAM to dAkhala thavA devAmAM na AvyA, eTale roe jAnI cAkanI khANo najIka daravAjA pAse paDAva nAkhyo. tarata - AkhuM zahera temanI pAse javA UmaTayuM. teo hAtha joI joIne dabhuta bhaviSya bhAkhI ApatA. game tevo badamAza hoya ke bhikhArI kA, tene te moTo dharmAcArya banaze ke rAjA-mahArAjA banaze evuM viSya bhAkhI Ape! teo bALako upADI jAya che, khIsAM kare che, ane mAnava-mAMsa bhakSaNa kare che, evI vAyakAo paNa hatI. ane tethI strIo ekabIjIne haMmezAM temanI pAse na javAnI thiI salAha ApatI, paNa pachI chAnImAnI potAnA bALakane temanI laI jaI, te zuM thaze vagere bhaviSya rasa-pUrvaka sAMbhaLI AvatI. 1 ghera pAchI AvI, paDozaNo AgaLa potAno chokaro popa thaze, ta thaze ke zahenazAha thaze, evI vAtonI baDAze mAratI. e sAMbhaLI strIone paNa potAnA saMtAna mATe evuM bhAre bhaviSya jANI sanI caTapaTI thatI! Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 dharmAdhyakSa "bicArI pAketane paNa e rIte ja potAnI phUTaDI chokarInuM bhaviSya jANI AvavAnuM mana thayuM. te e lokone paDAve gaI. eka jipsI strIo te bALakInI suMdaratAnAM bahu vakhANa karyAM, potAnA hAthamAM laI tene cUmI, tathA tenA nAnA paga ane suMdara joDA joI jANe te dimUDha thaI gaI. bALakI te vakhate eka varasanI thaI hatI. te sAmAnya rIte mA sAmuM joIne hasyA karatI, TahukA karyA karatI ane hAthapaga uchALI gela karatI. paNa A jisI strIne joIne to te evI raDavA lAgI ke na pUcho vAta. mAe tene pAchI potAnA hAthamAM laI khUba paMpALI, baccIo karI, tathA zAMta pADI. pelI jipsI bAIe chokarI bahu suMdara, saccaritra, tathA rAja-rANI thaze evuM bhaviSya bhAkhI ApyuM. "bIje divase eNnI jarA UMghamAM paDI eTale pAke tenuM je bhaviSya jipsIo pAsethI pote jANI lAvI hatI, te potAnI paDozaNane kahevA ghara udhADuM mUkI, hAsamAM ne hosamAM doDI - "are mArI nAnaka enI jamavA beThI haze tyAre iMglaoNnDano rAjA ane yuthopiyAne Arca-Daka tenI tahenAta bharaze !" i0, 80. paDozaNa AgaLa e badhuM aMtarano AnaMda ThAlavIne te ghera pAchI AvI, tyAre potAnI dIkarIne kazo avAja na Avate jANI, te tene jovA gaI - to bALakI ne maLe! mAtra tenA be joDAmAMthI eka ja joDo bAjue paDI rahyo hato tarata te bUmAbUma karatI AkhA gharamAMne AsapAsa doDI vaLI, paNa kayAMya chokarIne kazo patto ja lAgyo nahi ke tenI kazI bhALa maLe nahi. Akho divasa teNe gAMDAnI peThe AkhA zaheramAM doDAdoDa karI mukI; jene ne tene pakaDIne te potAnI dIkarI guma thayAnI vAta hRdaya drAvaka rIte karatI. ema karatAM karatAM rAta paDI tyAre te ghera pAchI pharI te gerahAjara hatI e daramyAna be jipsI-strIo hAthamAM poTalA jeva kazuM laIne AvI hatI ane gupacupa tenA gharamAM peThI hatI; tee bahAra nIkaLI, tyAre temanA hAthamAM peluM poTaluM na hatuM, evuM e Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka kapa ' ' 2 '- 'rI - . ka ka.. Dar wed che. " rIma nagaranI bahAra utAre karIne paDelI jisIonI maMDaLI bhaviSya bhAkhe che. - mR. 133. kA mAM ja . e . tA . ka - - I fer, va saER ka karo TA karI che ke, Part pAka. 2 - ke Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 uMdara-khAnuM ziNe barAbara joyuM hatuM. paNa temanA cAlyA gayA pachI gharamAMthI nakanA raDavAno avAja AvatA hatA - evuM e paDozaNe ghera pAchI thI pAketane rastAmAM ja kahyuM. tyAre pAke rAjI thatI, potAnI LakIne ja pelI jipsI bAIo pAchI mUkI gaI haze evuM mAnI, mAM doDI. gharamAM bALaka hatuM e sAcI vAta; paNa tenA didAra Ine pAkate evI kAramI cIsa pADI ke na pUcho vAta. tenI phUTaDI tIne badale pathArI upara eka nAno khavIsa chokaro ja DhabUrIne le hate. te bhayaMkara vidrapa hato, eka AMkhe kANiyo hato tathA thI cIso pADato Amatema amaLAte hate. pAkate chaLIne AMkho karI dIdhI. tene lAgyuM ke pelI jipsI bAIoe maMtrIne tenI DI chokarInuM Ama rUpAMtara karI dIdhuM che. tene joI joIne te evI { gAMDI thavA lAgI ke, paDozaNoe tarata pelA khavvIsane tenI najara gaLathI upADI lIdho. te cAra varSanI uMmarano hoya evo lAgato che, tathA te je kaMI thoDA zabdo bolato hato, te jANe mANasanI SA ja na hatI. pAketa have potAnI bALakInA ekamAtra avazeSa pelA eka hane ja vaLagI paDI ane hRdayAphATa AkraMda karavA lAgI. ame mAMya tenA e kalpAMtathI raDI UThayAM. pachI acAnaka pAketa japsInA kaMpamAM cAlo! teone pakaDo ! teo mArI chokarI paDI gayA che!' evI bUmo pADatI jipsIonA paDAva bhaNI doDI. kajipsIo tyAMthI UpaDI gayA hatA, ane aMdhArI rAte temano che pakaDavo azakya hatuM . bIje divase ajavALuM thatAM loko pageru kADhatA e sIenI bhALa meLavavA doDayA, tyAre rImathI be lIga dUra eka umAM eka moTA tApaNAnA avazeSa temanI najare paDyA. tyAM pAketanI karanA pozAkanI theDI rIbano, lohInAM thoDAM TIpAM, ane bakarInI o paDI hatI. lekone khAtarI thaI gaI ke, jipsI lokoe Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdayakSa potAnA koI parvane nimitte mAnava-mAMsa-bhakSaNa karavA, pAke bALakIne ja zekI khAdhI che. jayAre pAketane A badhA samAcA maLyA, tyAre te raDI nahi, paNa ekadama cUpa thaI gaI. bIjI savA ja tenA mAthAnA badhA vALa sapheda thaI gayA. ane e divase alopa thaI gaI, te pachI koIe tene joI nathI." - "bahu bihAmaNI vAta che!" bIjI belI. "tane zAthI jipsInI ATalI badhI bIka lAge che, te ha samajAya che. paNa pachI e zAMte larInuM zuM thayuM tenI khabara ja che nahi kema?" pahelIe pUchayuM. "keTalAkoe tene rAte phle) daravAjAthI zahera bahAra cAlI jA joI hatI, ane jyAM gujarI bharAtI hatI te medAnanA paththaranA phU upara eka garIba mANase pAketane suvarNa-ksa laTakato joyo hato. krUsa pAketane tenA prathama premI vAikAuMTa da kaoN0 taraphathI maLyo hate pAketa maratAM lagI e krUsathI kadI vikhUTI na paDe - game tevI garIbAI ane taMgInA divasemAM paNa teNe e krUsa vecI nAkhyo na hate. eTa te marI ja gaI hatI, ema mAnavuM joIe. joke keTalAka ema kahe ke, temaNe tene khullA page paeNrIsa taraphane raste jatI joI hatI. 5 mAruM mAnavuM che ke, te nadImAM DUbI ja gaI hovI joIe." ane pelo nAno joDo - tenuM zuM thayuM?" e joDo paNa mAnI sAthe ja nadIne taLiye pahoMcyo ho joIe." "ane pelA khavIsanuM pachI zuM thayuM?" "kayo khavIsa vaLI?" "kema, lA zAMtephalarIne tyAM pelI jipsI-bAIe mUkI gI hatI te? mane lAge che ke, tene paNa tame lokee nadImAM ja DubA dIdho haze ke pachI saLagAvI mUkyo haze ! DAkaNo jevI jipsI bAIe setAnathI thayelAM chokarAMne bIjuM vaLI zuM karAya?" Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uMdara-khAnuM "nA, nA, tene te moM zyora Arcabizape potAnA rakSaNa heThaLa laI, temAMthI pelA khavvIsane hAMkI kADhyuM; pachI tene AzIrvAda ApIne zuddha karI, koI dattaka laI jAya te hetuthI, netradAmanA anAtha bALakonA khATalAmAM khullo mUkavA paeNrIsa mokalI Apyo." "A bizapa lokone paNa zuM kahevuM? e loko dareka sIdhI sAdI bAbatamAM kaMIka paMcAta ja UbhI karavAnA. paNa netradAmanA khATalAmAMthIya e khavIsa jevA chokarAne koNa pALavA poSavA laI gayuM haze?" mane e vAtanI AgaLa kazI khabara nathI." - 3 Ama vAto karatAM karatAM te traNe bAnu lAsa da grevemAM AvI pahoMcI. paNa vAtamAM ne vAtamAM teo tura rolAMnA jAhera pATha-gharane vaTAvIne AgaLa pilarI tarapha cAlI AvI hatI. ane pilarInI sajA thatI jovAmAM e loko pelA udara-khAnAnI vAta cheka ja bhUlI gayAM heta; paNa eTalAmAM pelI grAma-gorInA chokarAe mane pUchayuM, "mA, tyAre A keka huM khAI jAuM ?" tarata tenI mAne yAda AvyuM, "are, ApaNe pelAM tapasvinIne A keka ApavAnuM bhUlI ja gayAM ne kaMI?" mane e uMdara-khAnuM kayAM AvyuM te kaho eTale huM A keka tyAM mukI AvuM." cAla, ApaNe badhAM sAthe ja tyAM jaIe." pelA jADiyA chokarAne e vAta mudala pasaMda na AvI. traNe jaNIo tura rolAM pAse pahoMcI eTale bIjIe bAkInI bene kahyuM, "ApaNe traNe ekasAthe bAkAmAMthI DokiyuM karavA jaIzuM, to sAzeta nakAmI bhaDakaze. eTale tame be jaNa pATha-gharamAM jaI thoDo pATha karI Avo, eTalAmAM huM pahelI e bArImAM DokiyuM karI lauM. sAta mane thoDI ghaNI oLakhe paNa che. pachI huM tamane bolAvuM, tyAre tame AvI pahoMcajo." Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa e pramANe teNe ekalIe jaI pahelAM sAthetanAM darzana karyAM... eka kSaNa bAda teNe pelI grAma-gArIne ekalIne pAse AvavA nizAnI karI. teNe AvI aMdara DokiyuM karyuM. 139 aMdaranA dekhAva bhAre karuNa hatA. pahelI najare khUNAmAM beThelI. sAtheta paththaranuM nirjIva pUtaLuM ja lAge. paNa thoDI thoDI vAre tenA bhUrA thaI gayelA hoTha zvAsa letAM-mUkatAM pahoLA thatA, e uparathI te jIvatI che evI kalpanA jAya. pachI te pahelIne paNa beAlAvavAmAM AvI, ane traNe jaNa sAthe ja e bAkAmAMthI najara karavA lAgI. thoDI vAra jarA gAbharI thaIne aMdara joI rahyA bAda grAma-gorI. tarata cAMkIne AMkhamAM AMsu sAthe bahAranI tarapha memAM pheravIne bAlI UThI, are A ja amArI pAketa lA zAMtelarI !" 66 pachI teA koTaDInA khUNAmAM paDelA eka nAnA jarI bharelA. gulAbI sATInanA joDA upara paNa temanI najara gaI. traNe jaNa samajI gaI ke, e ja pelI bALakInI kamanasIba mAtA pAketa ja che! traNe jaDasaDa thaI gaI: koInI eka zabda bAlavAnI paNa hiMmata na rahI. acAnaka pelA cheAkarAe mAne bUma pADIne kahyuM, mA, mane 66 paNa UMcA karIne aMdara zuM che te jovA do ! " nAnA chekarAno avAja sAbhaLIne pelI aMdara beThelI tapasvi coMkI. te tarata ja cIsa pADIne UThI -- " bhagavAna, kaMI nahi te ma bIjAnAM baLako te na ja batAvazeA ! " ane te ekadama Akhe zarIre dhrUjI uThI. pelI bAnue tene TADha vAtI gaNIne garama kaMI oDhavA paheravAnuM ApavA paravAnagI mAgI; paNa pelIe ghasIne nA pADI. pelAMe potAnI pAsenuM kaMIka garama pINuM. tene pIvA dharyuM, tenI paNa teNe nA pADI. " mAre te pANI jeIe !" ema te bAlI. tahevArane kAraNe be divasathI tenA tAMsaLAmAM koIeN. pANI reDayuM na hatuM ! Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uMdara-khAnuM pachI acAnaka teNe grAma-gArI tarapha moM pheravIne chokarAne A jagyAethI laIne dUra cAlI jA! pelI rAMDa ijipcyuna nIkaLaze ! ' 139 kahyuM, ahIM thaIne hamaNAM ATaluM kahI te thAkathI ane mAnasika AghAtathI pharasabaMdhI upara cattApATa gabaDI paDI. tene hAlyA cAlyA vinA lAMbA vakhata paDI rahelI joI, te jIve che ke nahi tenI khAtarI karavA, pelI be paeNrIsiyana bAnuoe tenuM pracalita nAma laIne tene bUma pADI : " guda-mA ! guhyu-mA!" paNa pelIe kazo javAba na Apyo. eTale grAma-gArIe have bUma pADI, --" pAketa ! pAketa la zAMtephalarI ! " tarata pelI tapasvinI vAghaNanI peThe UchaLIne UbhI thaI ane e bArI bhaNI lapakI. traNe jaNI tenI A vikarALatAthI bInIne tyAMthI khasI gayAM. pelI tapasvinI temanI pAchaLa trADatI hatI "oho! tuM ja pAchI mArI pAse AvI kema? mArI bALakIne cerI janArI kuI! tAruM satyAnAza jAya! tuM UbhI ne UbhI phATI paDe ! tuM mane na oLakhe, to bIjuM koNa oLakhe? rAMDa? bezarama ! tAruM narvaMza jAya !" Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANInA TIpAnA badalAmAM AMsu 13 vakhata thayAM plAsa da greve medAnamAM pilarI ane mAMcaDAnI AsapAsa puSkaLa mANaso bhegAM thavA lAgyAM hatAM. savAranA nava vAgyAthI cAra ghoDesavAra sArajaMTa pilarInI AsapAsa cAra khUNe AvIne UbhA rahyA, tyArathI ja loko phaTakAbAjInI ke evI koI sajA jevAnI maLaze evI AzA sAthe tyAM bhegA thavA lAgyA. dhIme dhIme pilarI tarapha ToLAno dhakko eTalo bhAre thavA lAgyo ke, pelA sArajaMTone e dhakko pAcho haThAvavA potAnA hAthamAMnA cAbUko tathA ghoDAnA thApAno upayoga vAraMvAra karyA karavo paDato. lokone AvI jAhera sabhAo jevA divasabhara rAha jotA khaDA rahevAnI Teva paDelI hovAthI, teo kazI adhIrAI batAvyA vinA pilarInI AsapAsa bhIDa karatA goThavAye jatA hatA. e pilarInuM bAMdhakAma sIdhuM-sAduM hatuM. paththaranuM ghanacorasa jevuM, dazeka phUTa UMcAInuM caNatarakAma karavAmAM AvyuM hatuM. te vaccethI poluM hatuM. tenI bAjue paththaranAM ja pagathiyAMnA eka ubhaDaka dAdara jevuM caNatarakAma karavAmAM AvyuM hatuM. tenA vaDe uparanA oTalA upara jAo eTale vacce kuMbhAranA cAkaLA jevuM ekanuM eka jaMgI cakkara ADuM goThaveluM najare paDe. e cakkaranI vacalI lATa upara UbhI dharI jevA eka lAkaDAnA DImacA sAthe, gunegArane ghUMTaNiye pADI tenA hAtha tathA paganI ghUMTIo pITha pAchaLa kADhI, moM medAna tarapha rahe e rIte bAMdhI devAmAM Avate. 140 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANInA TIpAnA badalAmAM AMsu 142 pachI e bAMdhakAmanI vacce khADelI e jaMgI paiDAnI dharIne ghumAvavAmAM Ave eTale peluM uparanuM paiDuM gALa pharavA mAMDe, jethI cAtarapha UbhelA prekSakone vArApharatI pelA gunegAranuM moM jovA maLe. chevaTe gunegArane gADAnI pAchaLa bAMdhIne tyAM lAvavAmAM Avyo ane tarata pilarI upara caDAvI devAmAM AvyA. lAko ene oLakhI gayA : e kasImA~dA hatA! gaI kAle / mUrkhAonA pApa ane rAjA tarIke, ijiptanA yUka, yunisanA rAjavI tathA gaeNlIlInA zahenazAha kahevarAvanArAe tene saraghasarUpe varaghoDo kADhayo hato; paNa Aje tene phaTakAnI sajA paNa jAheramAM ja karavA lAvavAmAM AvyA hatA. lokone e bAbatanI kazI paravA na hatI. raNaziMgAvALAe tarata saune cUpa rahevA pharamAvI kasImA~dAne karavAmAM AvelI sajAnuM elAna karyuM. kasImama~dA hAlyA-cAlyA vinA zAMta ja rahyo hatA. te chUTA thaI mArI na bese e bIke tene tANI bAMdhavAmAM AvelA baMdha jarA vadhAre sakhata rIte . kasavAmAM AvyA hatA ane tenI cAmaDImAM sakhata kaLatA hatA. tene ghUMTaNiye besADI tarata pelA thaDA sAthe bAMdhI devAmAM Avyo. pachI keDa sudhInAM tenAM kapaDAM utArI levAmAM AvyAM. kasImaoNdA kazI ceSTA karyA vinA pelA jema kare tema karavA devA lAgyA. avAranavAra te UMDo zvAsa letA " kasAInA gADAmAM cAra paga bAMdhIne nAkhelA ane mAthuM gADAnI kinArI bahAra labaDatuM heAya evA vAchaDAnI jema. have eka pahelavAna jevA mANasa nisaraNIe thaIne pilarI upara caDayo. teNe nagarane gaNaveza paheryo hatA - arthAt gunegArone sarakArI sajA pramANe ribAvanAra adhikArI te hato. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 dharmAdhyakSa teNe pilarIne eka khUNe kALI kalAka-zIzI mUkI. uparanA bhAgamAMthI lAla retI nIce sarakatI hatI. teNe have potAnuM jAkire utArI nAkhyuM, tathA bAMyo barAbara caDAvI. pachI teNe potAnA jamaNA hAthamAM eka jaMgI cAbakho pakaDyo. tenI lAMbI lAMbI cAmaDAnI paTTIne cheDe gAMTho tathA dhAtunI kheLIo hatI. teNe paga jarA pachADyo eTale vaccenA polANamAM nIce beThelA mANase dharI pheravavA mAMDI. pharatI pharatI kasImaoNdonI pITha A cAbUkavALA tarapha AvI eTale teNe tarata potAne cAbakhe havAmAM vIMjhI jorathI phaTakAryo. kasImaoNdo bicAro UMghamAMthI jhabakI UThyo hoya ema UchaLyo. paNa sakhata tANiyAthI tene jakaDela hoI, te mAtra thoDo amaLAyo eTaluM ja. sAMDhane jema paDakhe bagAI karaDe tyAre tyAM kazuM pUchaDuM ke mAM pahoMcI zake tema na hoya, tyAre DaMkhanI UlaTI bAjue potAnuM meM nAkhI de che, tema ja kasImaoNdoe potAnuM mAthuM pAchaLanI tarapha jamaNI bAju uchALyuM. pachI cAbukane bIjo phaTako - pachI trIjo - ema pilarInuM caka pharanuM ja rahyuM. thoDA phaTakA bAda kasImaoNdonI khullI cAmaDI cirAI jatAM temAMthI lohInI chAMTa UDavI zarU thaI, ane pachI to lAMbI dhAra ja. cAbakhAnI UchaLatI vAdharIo sAthe coTatA e lehInI pharaphara nIce UbhelA ToLA sudhI paNa pahoMcavA lAgI. kasImodIe du:kha asahya banyuM tyAre eka vakhate potAnuM badhuM rAkSasI jora ajamAvI e baMdhanamAMthI chUTA thavA prayatna karI joyo. paNa enA baMdha thoDo taDa taDa avAja karIne tenI cAmaDImAM UlaTA vadhu UMDA UtaryA, eTale te thAkIne jaMpI gayo. teNe potAnI eka AMkha baMdha karI dIdhI ane mAthuM potAnI chAtI upara DhALI Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *128 'N - '13111f the 1stly Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANInA TIpAnA badalAmAM AMsu 143 dIdhuM - jANe marI gayo hoya ema. pachIthI phaTakA pUrA thatAM sudhI te jarAya hAlyo nahi - jo ke, cAbakhA mAranAra to vadhu jussAmAM Avato jaI, vadhu jorathI cAbakhA phaTakAravA lAgyo, ane lohI paNa vadhu UDavA lAgyuM. chevaTe kALA ghoDA upara pagathiyAM pAse UbhelA adhikArIe sajA pUrI thayAnI jAherAta karI, tyAre pelo phaTakA mAranAro thobho. sAthe sAthe pilarI paNa pharatI baMdha thaI. tarata ja phaTakA mAranAranA be madadanIze upara AvyA; temaNe kasImaoNdono lohIluhANa thayelo khabhe ane pITha kazAkathI dhoI kADhayAM. temanA upara kaMIka malama jevuM copaDyuM ane pachI lUgaDAno eka kaTako DhAMkI dIdho. paraMtu haju zrImAna phalaoNriyana bArbodie umerelI, eka kalAka pilarI upara ja bAMdhI rAkhavAnI sajA bhogavavAnI bAkI rahetI hatI. eTale kalAka-zIzIne ulaTAvI devAmAM AvI, ane kasImaoNdone pilarI upara bAMdhelI hAlatamAM ja mUkI rAkhavAmAM Avyo. paNa lokomAM have jANe pelA cAbukavALA adhikArIne jusso saMkrAMta thayo hoya tema te kasImaoNdonA moM sAme vividha cALA karavA lAgyA, ane tenA upara hAtha mAM je AvyuM te chUTuM pheMkavA lAgyA. temaNe nAkhelA patharA kasImaoNdone lamaNAmAM ke bIje kaMI vAgatA, tyAre loko khaDakhaDATa hasI paDatA. kasImaoNdo zarUAtamAM to zAMta rahyo; paNa pachI teNe lokone DarAvavA potAnA vikarALa moMDhAthI gharakiyAM ane chAMchiyAM karavAnAM zarU karyA; tathA baMdha teDI, chUTo thaI, loko upara kUdI paDe evuM jora karavA mAMDayuM. paNa tenA baMdha evA sakhata hatA ke, loko UlaTA tenA prayatnathI vadhu ne vadhu hasavA lAgyA ane vadhu ne vadhu patharA mAravA lAgyA. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 dharmAdhyakSa chevaTe bicAro kasImaoNdo lAcArIthI zAMta thaI gayo. ane badhAM apamAna tathA badhI cheDachADa sahana karI rahyo. acAnaka dUrathI teNe eka khaccara-savArane te tarapha Avate joye. e khaccara-savAra tenA AzrayadAtA Ara-DIkana pate hatA. kasImaoNdonA mAM upara have AnaMdanI eka jhalaka chavAI gaI; - Arca-DIkana jarUra tenI A yAtanAmAMthI tene chuTakAro karAvavA prayatna karaze ja! athavA lokone paththara mAratA ke cheDachADa karatA rokaze ja ! paraMtu A zuM? e khaccara-savAra pilarI upara bAMdhelA mANasane oLakhI zake teTale najIka Avyo ke tarata potAnA khaccarane eDI lagAvI tyAMthI cAlato thayo! jANe kasImodInI AMkhamAM tenI sAme joI je karuNa AzA pragaTa thatI dekhAtI hatI, te uparathI enI sAthene pitAne saMbaMdha lokomAM chato thaI jAya tenI ene zarama AvI hoya! kasImaoNdInuM moM e joI kALuM ThaNaka thaI gayuM. vakhata pasAra thavA lAgyo. tene ahIM pilarI upara caDAbe doDha kalAka thaI gayo hato. acAnaka teNe jora karIne potAnA gaLAmAMthI nIkaLe teTalo moTo avAja kADhI bUma pADI, "pANI! pANI!" paNa tenI e bUmathI lokonA ToLAne AnaMda ja vadhyo, ane temaNe pANIne badale amuka prANInuM mUtara pIvAnI tene oNpharo ApavA mAMDI. koI dayALu strI-puruSane kharekhara tene pANI ApavAnuM mana thAya, to paNa lokonAM A ThaThThAmazkarIno sAmano karI, pilarI jevI jagAe upara caDIne tene pANI ApI AvavuM, e azakaya ja hatuM. thoDI vAra rAha joI rahI, kasImaoNdoe ToLA tarapha potAnI hatAza najara nAkhIne pharI bUma pADI, "pANI!" jona phraoNlo ane tene mitra raoNbina puse A ToLAmAM pahelethI hAjara hatA, ane kasImaoNdonI mazkarInI AgevAnI teo ja karI Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANInA TIpAnA badalAmAM AMsu 145 rahyA hatA. pusepae gaTaranA pANImAM vAdaLI palALI lAvI, "le pI" kahI tenA moM upara chUTI pheMkI; ane bUma pADIne kahyuM, "badamAza, te mane uchALIne pheMkayo hato tene A badale!" bIjI eka bAIe patharo chUTo mArIne bUma pADI, "rAte tArA ghaMTa pachADI amane niMdaramAMthI jagADe che tene A badalo !" eka laMgaDAe nIce UbhA UbhA potAnI ghoDI tenA tarapha vajhIne kahyuM, "akkaramI, noTadAma maMdiranAM zikharo uparathI maMtara-taMtara karI amane apaMga banAve che, teno le badalo !" eka jaNAe phUTelA ghaDAnuM kalArDa tenA upara pheMkIne kahyuM, "tArA jAdu-ToNAthI mArI baiyarane be-mAthALuM chokaruM jammu, tene le badale!" eka buThThI strIe naLiyAno TukaDo tenA moM upara pheMkIne bUma pADI, "mArI bilADI cha nahoravALA paMjA sAthe janmI, tene le badalo !" kasImaoNdee pharIthI "pANI! pANI!' evI karuNa trADa nAkhI. te ghaDIe lokonA ToLAmAM acAnaka bhaMgANa paDyuM. vicitra vezadhArI eka chokarI sonerI zIMgaDIovALI eka sapheda bakarI sAthe ToLe vIMdhatI AgaLa nIkaLI AvI. tenA hAthamAM taMbUrI hatI. kasImaoNdonI AMkho camakI UThI. e chokarIne upADI javAnA gunAsara ja tene A sajA thaI hatI. tene khAtarI thaI gaI ke, e chokarI paNa bIjAonI jema tene patharo batharo mArIne sakhata badalo leze. pelI jhaTapaTa pilarInA dAdaranAM pagathiyAM caDavA lAgI. kasImaoN gussAthI dhamadhamI gayo. oha! A to dAdara caDI, najIka AvIne tene prahAra karavA mAge che! pelI kAMI bolyA vinA tenI pAse pahoMcI; pachI potAnI kamarethI tUmaDI choDIne teNe dhImethI kasImaoNdonA moMe lagADI. dha-10 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa kasImaoNdanI AMkhamAMthI eka moTuM AMsu tenA vidrapa caherA upara thaIne acAnaka nIce sarI paDyuM. - kadAca teNe AkhI jiMdagImAM reDeluM paheluM ja AMsu ! daramyAna te tUmaDImAMthI pIvAnuM bhUlI gayo; eTale pelI chokarIe pitAnA nIcalo hoTha laMbAvI adhIrAIno. cALo karyo; ane jarA hasI kasImaoNdonA moM upara tUmaDInuM moM jarA jorathI dabAvyuM. moTA moTA ghaMTaDe have kasImaoNde badhuM pI gayo. jyAre te pI rahyo, tyAre teNe potAnA jADA kALA hoTha, e chokarInA hAtha upara AbhAranuM cuMbana karavA laMbAvyA. paNa pelI chokarIne tenI AgalI rAtanI kAmagIrI yAda hatI, eTale pelo bacakuM bharaze ke zuM ema mAnI, teNe potAno hAtha jaladI pAcho kheMcI lIdho. kasImaoNdoe tenA tarapha ThapakAnI ane avAcya khedanI najara nAkhI. loko A chokarInI hiMmata ane dayALutA joI vicalita thayA. teoe tALIo pADI e chokarIne dhanyavAda ApyA. te vakhate ja tura rolAMvALI tapasvinI bArInA saLiyAmAMthI te chokarI tarapha joI bUmo pADI pADIne zApa varasAvavA lAgI - "tArA upara badhA zApa Utarajo ! ijiptanI durI! tAruM satyAnAza jAya !" samarAdA dUrathI e avAja sAMbhaLI ekadama phIkI paDI gaI ane pilarI uparathI lathaDate page nIce utarI paDI. pelI tapasviInI have bolI - "Utara! Utara! eraTI! paNa tAre pharI e ja jagAe caDavAnuM che, mAre zApa che!" kasImaoNno kalAka pUro thayo tyAre tene choDavAmAM Avyo, ane ToLuM vikharAI gayuM. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANInA TIpAnA badalAmAM su 147 pelI grAma-gArIe peAtAnA putrane have pUchyuM, alyA te pelI kekanuM zuM karyuM?" 66 mA, jayAre tame pela bAkAnI auMdarathI bAIka sAthe vAta karatAM hatAM, tyAre eka moTA kUtaro AvI e kekamAMthI eka meTuM, bacakuM bharI gayA eTale pachI meM paNa emAMthI eka bacakuM bharI lIdhuM. 66 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ peAtAnI gupta vAta karIne seoMpavAmAM jokhama 1 uparanI vAto bAda gheADAM aThavADiyAM pasAra thaI gayAM che. mArca mahine besI gayA che. sUrya AthamavA agAu notradAmanA maMdirane sAnAnA adbhuta DhoLa caDAvI de che. e maMdiranI barAbara sAme AvelA eka suMdara makAnanA paththaranA jharUkhAmAM, sUryAsta samaye ja, keTalIka suMdara kizArI hasatI majAka karatI beThI hatI. e ghara maeNDama AlAI da geAnhaleAriyeranuM hatuM. pelI yuvAna kizArImAM eka te emanI peAtAnI putrI phalara-da-lI hatI. ane bAkInI AsapAsanA pradezamAMthI AvelI temanAM sagAMvahAlAMnI sukanyAo hatI. alabatta, temAMnI eka sAteka varSanI uMmaranI nAnI chokarI paNa hatI. vAta ema hatI ke frAMsanA pATavI kuMvara DaoNlphinanuM lagna jenI sAthe thavAnuM hatuM te DaoNphinesa mArgeritanuM svAgata pikArdImAM phlemiMgA* karavAnA hatA. te vakhate mArgerita mATe rAja-sakhI pasaMda karavA rAjAjInA moTA jamAI maoNsinyAra da bIju ane temanAM patnI maeNDama eprila mahinAmAM paeNrIsa AvavAnAM hatAM. eTale e bahumAna mATe peAtAnI putrI paNa pasaMda thAya, e AzAe, keTalA badhA sadgRhasthAe peAtAnI * laeNnDanA rAjapratinidhi. 148 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAnI gupta vAta bakarIne seMpavAmAM jokhama 14 putrIone paeNrIsa nagaramAM potAnAM sagAMvahAlAMne tyAM mekalI ApI hatI. oraDAnA sAja-zaNagAra uparathI lAgatuM hatuM ke A makAna nAiTa beroneTanI patnInuM ke vidhavAnuM che. vastutAye paNa e makAna rAjAjInA bANAvaLIenA saradAranI vidhavAnuM ja hatuM. leDI gonDalaoNriyeranI uMmara te vakhate paMcAvana varSanI haze. atyAre temanI pAse eka lazkarI juvAniyo Ubho hato. eno dekhAva phaTaDo tathA rUAbadAra hato - jenI bAbatamAM badhI suMdara strIo haMmezAM prazaMsAbhAva ja dAkhave, paNa vivekI gaMbhIra puruSo jene joI DokuM ja dhuNAve! e juvAniyo meDamano kuTuMbI hato ane temaNe tene potAnI suputrI phalara-dalI mATe pasaMda karyo hato. te be jaNAM eka bIjAnI vadhu najIka Ave te mATe temanA prayatno kayAranA jArI thaI gayA hatA. paraMtu, phebasa da zetaparane phalara-da-lI tarapha khAsa AkarSaNa UbhuM thayuM hoya tema lAgatuM na hatuM. te pote bahu caMcaLa prakRtine uchAMchaLo juvAniyo hato, ane sArA khAnadAnano hovA chatAM pahelethI lazkarI barAkothI ja TevAyo hoI, rItabhAta, vartana, zekha vagere bAbatamAM cheka ja raddI banI gayo hato. dArUnA bAra AgaLa besI skUla mazkarIo ane ToLaTapA karyA karavA, tathA halakI strIo sAthenA saMbaMdhonAM tathA vyavahAranAM baNagAM phUMkayA karavAM - e ja tene mATe svAbhAvika vastuo hatI. eTale khAnadAna kuTuMbamAM tene thoDo vakhata ziSTatAthI gALavo paDe, to te tene mATe bhAre kaMTALAnI vastu banI rahetI. eTale Aje paNa potAne phAMdavAnA mA-dIkarInA prayatnothI te cheka ja vAra AvI gayo hato. daramyAna kaMIka ajugatuM potAnAthI bolI na besAya enI tene phikara rahyA karatI. tevAmAM acAnaka nAnI zuM pa. zaiviyera ke je jharUkhAne kaThera pakaDI bahAra cakalA tarapha najara nAkhI rahI hatI, te bolI UThI, "are gaoNDa-mammA phalara-da-lI, juo pelI nA canArI taMbUrI vagADIne kevuM suMdara nAce che?" Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 dharmAdhyakSa tarata ja bIjI phUTaDIo kaTherA pAse doDI gaI. phalara-da-lI paNa pitAnA thanArA patinI kaMTALAbharI ThaMDI sobata choDI dhIme dhIme tyAM AvI. pelI nartakIne thoDo vakhata joyA bAda, phalara-da-lIe kaeNpTana phebasa tarapha pharIne kahyuM, "mArA suMdara saradAra, tame mahinAeka pahelAM koI jipsI-kanyAne coronA hAthamAMthI bacAvyAnI vAta karatA hatA, te te A chokarI na hoya ? jarA ahIM AvIne juo to kharA !" ' phobase AvIne e chokarI tarapha joIne kahyuM, "hA, hA ! e ja chokarI che, tenI bakarI uparathI ja tene oLakhI kaDhAya." eTalAmAM nAnakaDI zuM pazeviyare pharIthI bUma pADI, "he goMDamammA, juone notradAma maMdiranAM TAvaronI Toce pelo kALo mANasa koNa Ubho che?" badhAe e tarapha najara karI, to otarAtA TAvara uparathI pAdarI jevo eka mANasa sthira najare pelI nAcatI chokarI tarapha joI rahyA hatA. phalara-da-lI tarata tene oLakhI gaI. "e to maoNora ArcaDIkana pote che!" " "paNa kevA tAkIne pelI nAcatI chokarI tarapha joI rahyA che!" eka yuvatI bolI. - "bApare, ijizyana chokarInuM AvI banyuM! e mANasane A badhAM loko upara bhAre tiraskAra che!" "paNa marada thaIne e chokarI tarapha AvI jherIlI najare te zA mATe joI rahyA che? A chokarI kevI phUTaDI che, ane kevuM sarasa nAce che!" bIjI sukanyA bolI. acAnaka phalara-da-lIne yAda AvyuM, teNe kepTanane saMbodhIne kahyuM, "suMdara kepTana phobasa, tame e jipsI-kanyAne oLakhe te cho ja te tene upara bolAvone! majA paDaze!" Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ petAnI gupta vAta akarIne soMpavAmAM jokhama 151 ' 'kharI vAta ! jarUra bAlAvA saradArajI ! jarUra bolAvA !" bIjI tAlIo pADatI bAlI UThI. saradArajIe tarata bahAra jarA jhUkIne bUma pADI : nAnakaDI ! " " pelI jipsI-kanyAe tarata UMcuM joyuM. saradArajI sAthe AMkha maLatAM ja te pAtAne bacAvanArane oLakhI gaI, ane tenA gA upara AnaMda-zaramanI surakhI chavAI gaI. saradArajIe tene upara AvavA hAtha vaDe nizAnI karI, eTale te taMbUrI peAtAnI bagala nIce dabAvI, ToLAmAMthI mArga karatI upara cAlI AvI. nAnakaDI zaeN pazebriyera tAlI pADI UThI. pelI upara kamarAnA bAraNAmAM AvIne UbhI rahI. paNa pelI suMdarI have coMkI UThI : atyAra sudhI e sau samAna suMdaratAvALI hovAthI ApasaApasamAM kaze! khAra dAkhavatI nahotI; paraMtu A phUTaDI jipsI-kanyAne jotAM ja tenAM mAM upara zAhI DhaLI gaI! e jipsI-kanyA te badhIya karatAM kAMya suMdara tathA phUTaDI hatI. eTale e lokoe tene upara AvelI jovA chatAM kazeA AvakAra na ApyA. chevaTe saradArajIne ja AgaLa paDavuM paDayuM. tt " vAha, kevuM suMdara prANI che! mArAM suMdara patrANa, tame ene viSe zuM dhAro che? '' lara-da-lInuM bicArInuM mAM kaDavuM kaDavuM thaI gayuM, chatAM teNe javAba ApyA, kharAba nathI ! " 46 " heya bIjI te pelI chokarI tarapha lAMbI lAMbI najaro nAkhatI arasaparasa gusapusa karavA lAgI. chevaTe maeNDama AleAIe pelIne pAse bAlAvI. phebasa tarata vacce bAlI UThayo, mArI lADakaDI ! mane oLakha ke?" "" Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 dharmAdhyakSa pelIe AkhI duniyAnA amRtabharyuM moM karI, madhura hasIne kahyuM, "Apane oLakhuM chuM te !" "paNa sAcuM kahe jouM, te rAte meM tane bivarAvI mUkI hatI ke nahi?" "nA re nA, Ape zAnI bivarAvI? Ape te mane bacAvIne ApanI pAse ghoDA upara besADI lIdhI hatI." paNa tenA badalAmAM te zuM karyuM te khabara che? tuM to kayAMya sarakI gaI ane mArA hAthamAM dharmAdhyakSane pelo khaMdhiyo ja Avyo ! ApaNe to jANyuM ke ApaNA hAthamAM jIvatI jAgatI apsarA ja AvI che te; paNa nIkaLyo jIvato jAgate khavvIsa! paNa e khavIsa tane zA mATe upADI jato hato? jANe tArA jevI phUTaDI kanyAo evA maMdiranA golA-gulAmo mATe ja sarajAI na hoya! paNa e tAruM zuM karavA mAgato hato, te to kahe!" huM kazuM nathI jANatI !" "paNa kevI badamAzI? enA je eka ghaMTa vagADanAra nokara vAikAuMTanI peThe eka phUTaDI chokarI upara hAtha nAkhe? sagRhasthonA zikAranI eka hAlImavAlI corI kare? paNa beTamajIne tenuM barAbara phaLa cAkhavA maLyuM che- Aje ene baraDo pilarIvALAee barAbara cholI nAkhyo che!" bicAro !" jipsI-kanyA hamaNAM ja pote je dekhAva najare joIne AvI hatI te yAda AvatAM belI beThI. paNa eTalAmAM to AsapAsanI pelI phUTaDI yuvatIo e jipsIkanyAnA pizAkanI vicitratAnI tathA sArI chokarIo te Ama rastA vacce nAcatI-kUdatI pharatI haze- evI evI TIkA-niMdA moM macakoDIne karI karI, potAnA karatAM vadhu suMdara hovAnA tenA aparAdhanI sajA tene karavA lAgI. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ peAtAnI gupta vAta bakarIne soMpavAmAM jokhama 113 jipsI-kanyAne temanAM A dveSa-bANa nahAtAM vAgatAM ema nahIM. koI vakhata tenA caherA gussAthI lAla lAla paNa thaI jatA, tathA peAtAnI Teva pramANe avajJA batAvavA te peAtAnA nIcalA hATha lAMbA karavA paNa jatI. paraMtu te kazuM belyA-karyA vinA jaDa saDa thaIne UbhI ja rahI, ane avAranavAra kepTana phobasa upara madhura, khinna avazapaNAnI najara nAkhavA lAgI. jANe tenI hAjarImAMthI hAMkI na kADhe te mATe ja te e badhuM jANI joIne sahana karI rahI hatI. phobasa paristhiti samajI gayo; teNe tenA pratye dayA tathA pelI phUTaDIo pratye avajJAne bhAva darzAvatAM kahyuM - tathA . mArI mIThaDI, e lokone bAlavA de, je bAlavuM hoya te; tAro pozAka jarA gAmaThI kahevAya kharo; paraMtu tArA jevI phUTaDI chokarIne pozAkathI suMdara dekhAvuM paDatuM hoya te ne ?" bApare! rAjAjInA bANAvaLIe camakatI jipsI AMkhothI jhaTa vIMdhAI jatA lAge che, kaMI!" eka sukanyA peAtAnI haMsalA jevI Doka lAMbI karIne bAlI UThI. 66 b. " ane kema vIMdhAI na jAya? " phobase pUchyuM. A praznanA javAbamAM badhI suMdarIo hasI paDI; joke, lara-da-lInI AMkhamAM eka AMsu paNa ajANatAM AvI rahyuM. atyAra sudhI nIcuM mAthuM karI rahelI pelI jipsI-kanyAe AnaMda ane abhimAna sAthe phobasa sAmuM memAM UMcuM karIne have jAyuM. 66 paNa eTalAmAM pelAM buDhDhA bAnu citkAra karI UThayAM - are, mAtAjI bacAve mane! A kayuM jaMgalI prANI mArAM kapaDAMmAM aTavAyuM che, je ? " ane khare ja, te ghaDIe pelI jipsI-kanyAnI bakarI, peAtAnI mAlikaNane zeAdhatI upara doDI AvI hatI. paNa vacamAM buThThAM AlAI bAnunA baheALA vikharAyelA peAzAkamAM tenAM zIMgaDAM bharAI jatAM, te chUTI thavA kUdAkUda karavA lAgI hatI. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 dharmAdhyakSa - jipsI-kanyAe tarata doDI jaI, bakarIne kapaDAMnA DhagalAmAMthI chUTI karI, ane tene pAchaLa bhUlIne pote ekalI upara cAlI AvI te badala jANe tenI mAphI mAgatI hoya tema tenA mAthAne potAnA gAla sAthe dabAvavA lAgI. - pelI phUTaDI sukanyAomAMnI eke bIjInA kAnamAM kahyuM, "oho, A to pelI bakarI-vALI kahevAtI jipsI-kanyA che, kaMI! e bakarI te bhAre camatkArI khela kare che, ema sAMbhaLyuM che." ' tarata ja e be jaNIo, 'bakarI pAse jAdu-maMtara karAva, camatkAra karAva' ema AgrahapUrvaka kahevA lAgI. "tame zuM kahevA mAge che, te huM samajI nahi," pelI jipsIkanyA bolI UThI. "kema vaLI? najarabaMdhI - melI vidyAnA camatkAra - tArI bakarI karI batAve che, te!" "evuM kazuM huM ke te jANatA nathI!" pelIe bhArapUrvaka vaLate javAba Apyo. pelAM buThThAM bAnu have taDUkI UThayAM, "jo tAre ke tArI bakarIe kaMI khela batAvavAnA na hoya, to tuM ahIM UbhI rahI che, zA mATe? jhaTa cAlatI thA." - pelI kazo javAba ApyA vinA bahAra cAlI javA bAraNA bhaNI vaLI. "vAha, ame te hoya? mArI phUTaDA, thADuka nAcatI tA jA ! paNa pahelAM tAruM nAma zuM e to kahe." eNsamarAdA." pelIe kepTananI AMkhomAM potAnI AMkha parovIne javAba Apyo. e nAma sAMbhaLIne tarata pelI suMdarIoe khabhA macakoDyA ane khaDakhaDATa hasI lIdhuM. "vAha, chokarInuM A te kevuMka nAma?" Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAnI gupta vAta bakarIne seMpavAmAM jokhama 155 jAdugaraNI ane DAkaNanI sAgarItanuM bIjuM zuM rUpALuM nAma hoya vaLI!" "are jala-dIkSAne saMskAra karyo hoya to rUDuM rUpALuM khristI nAma hoyane!" buDhAM DosIe upasaMhAra karyo. te daramyAna pelI nAnakaDI zuM pazeviyara palI bakarIne kekanI lAlaca batAvI eka bAju lobhAvI gaI hatI. teNe bakarIne gaLe bAMdhelI nAnakaDI jhoLI hAthamAM laI nIce ThAlavI - to temAM e - bI - sI - vagere eka eka akSara lakhela lAkaDAnI cakatIo hatI. e cakatIo jamIna upara phelAtI paDI, tenI sAthe pelI bakarI potAnI eka paganI kharI vaDe e cakatIomAMthI amuka akSaravALI cakatI bAjue kADhIne kramamAM goThavavA lAgI. e goThavAI rahI eTale tarata nAnakaDI zepazeviyara rAjI thatI ane tALIo pADatI phalara-da-lIne saMbodhIne bolI UThI - goMDa-mammA phalara-da-lI, juo to kharAM, A bakarIe kayuM nAma goThavyuM te !" - phalara-da-lI tarata te tarapha utAvaLe doDI gaI; paNa peluM nAma vAMcatAM ja phIkI paDI gaI. e cakatIo goThavIne A zabda bakarIe banAvyo hato - phoebus ("phobasa") sa have tyAM AvI pahoMcyAM, ane e zabda vAMcI AbhAM thaI gayAM. jipsI-kanyA potAnI bakarIe vALe A dATa joI ekadama phIkI paDI gaI. jANe kepTana phobasano mahAparAdha karyo hoya tema te dIna du:khI thaIne joI rahI. paraMtu kepTana to rAjI thatA potAnI muchanA AMkaDA caDAvavA lAgyA. tarata ja phalara-da-lI hisTIriyA caDayo hoya ema trADI UThI - Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 dharmAdhyakSa DAkaNa! jAdugaraNI!" paNa tenA aMtaramAM to "zaoNkaya' zabda ja saMbhaLAto hato ane te bebhAna thaIne nIce gabaDI paDI. sau hallo macAvatAM ene bIjA oraDAmAM UMcakI gayAM. pelI 'jipsI-kanyA paNa jaladI jaladI pelAM cakatAM jhoLImAM bharI laI, bakarI sAthe makAna bahAra cAlI gaI. kepTana phalara-da-lI pAchaLa javuM ke jipsI-kanyAnI pAchaLa javuM enI gaDabhAMjamAM thoDAka thobhI, chevaTe jipsI-kanyAnI pAchaLa ja cAlI nIkaLyA. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bakarI cakatA vaDe "phebasa" nAma goThavI kADhe che. - mR. 155. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 dharmAcArya ane philasUpha e be judI jAto che palI juvAna phUTaDIoe potAnA jharUkhAmAMthI je pAdarI jevA mANasane otarAtA TAvara uparathI pelI nAcatI jipsI-kanyA tarapha tAkIne joI rahela dekhyo hato, te vastutAe Arca-DIkana kalA~da phraoNle hato. vAcakone yAda haze ke Arca-DIkane A TAvaramAM potAne mATe eka gupta koTaDI kabaje rAkhI hatI. sUryAsta pahelAM eka kalAka agAu roja te A koTaDImAM Avato ane aMdarathI bAraNuM baMdha karIne besate. ghaNI vAra AkhI rAta paNa te tyAM ja rokAte. Aje paNa te dAdara caDIne koTaDInA bAraNA pAse Avyo ane tALuM ughADavA kUMcI teNe hAthamAM lIdhI, eTalAmAM, tene maMdira sAmenA cakalAmAMthI taMbUrI ane tAla-cIpaTone avAja Avato saMbhaLAyo. tarata ja cAvIne potAnI kamare haMmeza rahetI thelImAM pAchI mUkI daI, ke TAvaranI Toca upara caDI gayo. kAraNa ke, tenI A koTaDIne to pAtradAmanI pachIta bhaNI paDatI eka ja bArI hatI. upara jaI te gaMbhIratAthI sthira thaIne eka-palaka, eka-vicAra minI pelI tarapha joI rahyo. tenI AMkha nIce AkhuM paeNrIsa zahera dabadatuM paDayuM hatuM, ane khAsa to cakalAmAMnuM peluM ToLuM. paraMtu e eka ja vyakti- pelI jipsI-kanyAne ja joto hato. 157 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa enI e najaramAM zuM bharyuM hatuM, te koNa kahI zake? e najara sthira hatI, paNa temAM kaMIka vikSeAbha ane mUMjhavaNa dekhAtAM hatA. tenuM bAkInuM zarIra evuM paththara jevuM nizcala hatuM ke, tenI AMkho sivAya AkhA zarIrane bIjo koI bhAga jIvatA hoya ema lAge ja nahi, 158 pelI jipsI-kanyA AMgaLI vaDe taMbUrInA tAra cheDatI, tene havAmAM uchALatI, leAkanRtya karatI hatI. tenA mukha upara AnaMda-kallAlanA nirdoSa bhAva chavAI rahyo hatA. tenA upara TAvara uparathI je tIvra dRSTi naMkhAI rahI hatI, tenI tene kazI kalpanA na hatI. loko tene jovA bhIDa karatA kUMDALe vaLyA hatA. avAranavAra lAla-pILA DagalA paherelA eka mANasa cetarapha pharIne kUMDALuM amuka aMtara dUra rahe ema haThAvatA hatA. lokone dUra khaseDayA pachI, e mANasa eka khurasImAM besI jatA, ane bakarInA mAthAne peAtAnA DhIMcaNa upara mUkI hAtha vaDe pasavAratA. e mANasa e jipsI-kanyAnI maMDaLInA ja mANasa hato, e ughADuM hatuM. Arca-DIkananI najare e mANasa paDayo, tyArathI tenuM lakSa jipsI kanyA tathA e mANasa vacce vaheMcAI gayuM. eTale dUrathI te kaNa hata te oLakhavuM azakaya hatuM. Arca-DIkana akaLAtA jatA hatA. te vAra vAra gaNagaNata --" e vaLI koNa che? atyAra sudhI meM jipsI-kanyAneM ekalI ja pharatI joI che. 55 tarata ja te TAvara uparathI AmaLAvALI nisaraNIe thaI sa saDATa nIce UtaravA mAMDayo. dAMTA-garanA bAraNA AgaLathI pasAra thata teNe joyuM ke, sleTa-takhtIonA eka kANAmAMthI kasImoMdo paNa barAbara e jipsI-kanyA tarapha joI rahyo hato. te evA lavalIna thaI gayuM hatA ke, pAse thaIne tenA pAlaka pitA Arca-DIkana - dharmAdhyakSa pasA thatA hatA chatAM tene khabare na paDI. enI vikarALa AMkhamAM atyA mAha-mugdhatAnA madhura bhAva UbharAtA hatA. dharmAdhyakSa ekadama cAMkayA Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAcArya ane philasUpha e be judI jAte che 159 navAInI vAta che; e pelI ijizyana kanyA tarapha to A najare nathI joI rahyo?" paNa dharmAdhyakSa tyAMthI vadhu thobhyA vinA saDasaDATa cheka nIce UtarI Avyo, ane TAvaranA taLiyA pAsenA bAraNAmAMthI bahAra nIkaLI cakalAmAM pelA ToLA pAse AvI pahoMcyo. paNa A zuM? pelI jipsIkanyA kayAM gaI? AsapAsanA prekSakone pUchaparacha karatAM jANavA maLyuM ke, sAmenA makAnamAM tene nacAvavA koIke bolAvI che. daramyAna pelo lAla-pILA koTavALo vidUSaka jevo mANasa, potAnI keNI potAnA phUlA upara TekavAya ema kamAna vaLIne, potAnA dAMta vacce eka khurazI pakaDI, e khurazI upara paDozanI koI bAInI mAgI ANelI bilADI bAMdhI, prekSakonA kaMDALA sAme pharato hato. - dharmAdhyakSa tene pAsethI jotAMveta ja oLakhI gayo ane bolI Ghyo : "vAha! A te pAyerI grigora mahAzaya ! teo ahIM A zuM kirI rahyA che?" dharmAdhyakSane kaThora avAja pelA bApaDA vidUSakanA kAnamAM pahoMcyo ke tarata te cekIne jovA gayo evAmAM tenI khurazI bilADI vagere madhuM prekSako upara ja gabaDayuM. prekSakoe tarata teno huriyo bolAvyo; mane jemane vAgye teo to tene mAravA ja taDayo. eTale e bicAro jIva bacAvavA maMdira tarapha ja nATho. vastutAe dharmAdhyakSe tene te tarapha paDI javA ja nizAnI karI hatI. maMdiramAM aMdhAruM hatuM tathA AsapAsa koI mANasa pharakatuM hovAnAM hana paNa na hatAM. baMne jaNa thoDAMka DagalAM AgaLa vadhyA eTale dhyikSa kalaoNde eka thAMbhalAne aDhelIne UbhA rahI, grigora sAme Ine pUchayuM - "pArI mahAzaya, tamAre mane ghaNA ghaNA khulAsA nAnA rahe che. eka to chellA be mahinAthI tame kyAM alopa thaI na hatA? ane have jayAre dRzyamAna thayA tyAre AvA vidUSakanA tAramAM kayAMthI ?" Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 dharmAdhyakSa grigore dayAmaNA avAje kahyuM, "mahAzaya, badho mArA phATI gayelA koTano vAMka che! teNe enAM bAkorAM vaDe mArI TADha khALavAnI nA pADI, ane saMskRti haju AgaLa vadhatI vadhatI prAcIna DAyojinisa RSinI digaMbara rahevAnI kakSAe AvI na hovAthI, mane A vidUSakano ja oDhavA maLyo ke tarata meM nachUTake svIkArI lIdhuM." "bahu sAro dhaMdho pasaMda karyo; kahevuM paDe!" zuM karuM, mahAzaya? meM utsAhapUrvaka je dharma-nATya taiyAra karyuM hatuM, tene mATe mane eka trAMbiyo paNa mahenatANAno na maLe. ane mArAM jaDabAM cAvavAnuM to mAgatAM ja hatAM - eTale meM temane zikSA karI ke, to pachI tame ja kAmakAja karIne cAvavAnuM kamAo! mArAM jaDabAM bhAre tAkAtavALA che, te te meM emanA vaDe bilADI sameta je khurazI UMcakI hatI, te uparathI ja Ape joyuM haze." paNa pAyerI mahAzaya, tame A jipsI-nartikAnI paMDaLImAM zI rIte joDAyA?" ' bIjuM kazuM ja kAraNa nathI; te mArI patnI che, ane huM tene pati chuM! eTale Ameya ame joDAyelAM ja kahevAIe ne?" dharmAdhyakSanI gherI AMkhamAMthI Aga bhabhUkavA lAgI. "kamabhAgI mANasa! te e jipsI-kanyA sAthe sahavAsa karyo ema? tuM eTalI badhI adhogatie pahoMcI gayo, zuM?" gringAra dharmAdhyakSanI AgathI jANe sekAI gayo hoya ema DaratA Darate bolyo, "mA~ sinyora, kSamA karo. jo tamane e bAbatane ja vAMdho lAgato hoya, to e vastu haju meM nathI karI." paNa hamaNAM to tuM bolyo ke, tuM pati che ane te tArI patna che. " grigere TUMkamAM potAnI te divasanI ane rAtanI AkhI Ape vItI kahI saMbhaLAvI; tathA chevaTe ghaDo phoDI kevI rIte lagna thayuM vaslanI rAte pelIe kaTAra kADhI tene kevI rIte dUra rAkhyo, tathA ja Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAcArya ane philasUpha e be judI jAte che 161 riDAmAM aMdarathI bAraNuM vAsI te sUI gaI, vagere varNana vigate karI tatAvyuM. e jipsI-kanyA sAthe siMgarane pati-patnInA saMbaMdha thayo nathI, jANI dharmAdhyakSane jANe zAMti vaLI hoya ema teNe have jarA TADhA sIne dhIme avAje pUchayuM - paNa lagna karyA pachI, AvI rIte kuMvArikA rahevAne tene rAgraha zA mATe che, e viSe kaMI tArI jANamAM AvyuM?" . "e ToLIne DayUka oNpha ijipta kahevAte je buTTo zera che, mane kahyuM hatuM ke, e kanyA koInI khevAyelI - jaDelI bALakI tenA gaLAmAM eka mAdaLiyuM che, jemAM evI tAkAta che ke, te viSyamAM tenAM mAtApitAne zodhI Apaze. paNa jo e kanyA daramyAna koInI sAthe dehasaMbaMdha kare, to e mAdaLiyAnI e tAkAta nAza me. eTale e kanyA potAnAM mAtA-pitAne bhaviSyamAM maLavAnI zAe potAnA patine maLavAnI nA pADe che!" paNa tuM zuM ema mAne che ke. e phUTaDI kanyA haju koI paNa SathI aspaSTa rahI che?" ema ne ema to kadI na rahI zakI hota; paNa kahe che ne ke, hemanuM osaDa nahi!" A jipsI ToLIenI strIo kanyAo re sAmAnya rIte potAno deha sastAmAM vecatI hoya che; paNa A nI bAbatamAM traNa killA tenuM rakSaNa karI rahyA che. eka to DayUka oNpha ijipta pote, jeNe tene potAnA saMrakSaNamAM rAkhI lIdhI che, joke tenI dAnata to chevaTe tene koI raMgIlA dharmAcAryane rakama laIne vecI khAvAnI che. bIjo killo te enI AkhI che. teo badhAM ja - nAnAM-moTAM, strI-puruSa - tenA pratye ApaNAM mAtA jevo AdarabhAva dAkhave che. ane trIjo killo te enI chupAvI rAkhelI kaTAra che, jene te kyAMthI ekadama kADhe che, ane 11 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 dharmAdhyakSa pAchI kayAM chupAvI de che, te ja khabara paDatI nathI! tame ene ke pakaDavA jAo ke tarata e madhamAkha potAno e chupAvI rAkhele huM vApare che ja !" dharmAdhyakSe have riMgarane uparAuparI prazno pUchavA mAMDyA grigore paNa jAta-mAhitIthI tenA khAtarIpUrvaka javAba ApyA - 2 kanyA sIdhIsAdI bhalIbhaLI bALA che; te kazI melIvidyA, mohanazakti ke jAduToNA nathI jANatI ke nathI vAparatI; tenI bakarI paNa ko bhUta-pizAcanA AvezavALI nathI. keTalAMka prANIo bahu cAlAka ho che ane temane je karAmate zIkhavo te zIkhI jAya che, - A bakarI paNa taMbUrIne amuka rIte tenI tarapha dharo eTale amuka kriyAo vaga samaye kare che; maLe A chokarI kayAMnI che e nathI kahI zakAta paNa te A ToLI sAthe ja bacapaNathI spena, keTeleniyA, sisilI Aliyarsa vagere sthaLoe pharatI pharatI AvI che; phrAMsamAM te nAna hatI tyArathI haMgerIne raste e ToLI sAthe ja AvI che; badhe ja loke tenI nirdoSatA, capaLatA, suMdaratA ane nRtya-saMgIta upara ApharI thaI jAya che; paeNrIsamAM be jaNa tene dhikkAre che, ema te mAne che eka to nara-rolAMnI koTaDImAM purAI rahelI pelI sAtheta DosI, je jipsI-bAIe pratye koNa jANe kazuMka evuM vera che ke, A bicA jyAre jyAre tyAM thaIne pasAra thAya che, tyAre tyAre tenA upara kara kAramI najara nAkhIne vicitra zApa varasAve che; tene bIjo duzma che eka pAdarI, je paNa haMmezA tenA tarapha evI jhALabharI najara nA che ane evA AgabharyA bola bole che ke, tenAthI paNa te trAra gaI che. Ama to e chokarI bahu nIDara che; paNa A be jaNa bA e chokarInA pitAnA manamAM ja kaMIka evo agamya aMdezo che emAMnA koIne hAthe ke e baMnene hAthe potAnuM kaMIka kAramuM ani thavAnuM che, te pote koInuM bhaviSya bhAkhatI nathI, tathA niSiddha e kazA maMtra-taMtra-prayoga karatI nathI; te evI kazI vidyA jANatI Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAcAya ane philasUpha e e judI jAtA che 13 nathI, ane jANatI hAvAnA DhoMga paNa karatI nathI. tenI bakarI paNa kazI jAduI zakti dharAvatI nathI - mAtra zIkhavyA pramANenI karAmate ja karI jANe che. joke emAM pelI jipsI-kanyAnI paNa aneAkhI AvaData ja kAraNabhUta che - juone, hamaNAM chellA be mahinA thayAM teNe cakatAM upara lakhelA akSaromAMthI phoebus ~ phebasa nAma gAThavatAM zIkhavI dIdhuM che ! " phobasa ?" dharmAdhyakSe coMkIne pUchyuM; " e zabda ja zA mATe zIkhavyo che, vAru?" " " mane khabara nathI, kadAca sUrya arthAvALA e zabdamAM kaMI jAduI zakti rahelI jipsImAM manAtI heya! me tene e zabda vAraMvAra raTatI ane japatI sAMbhaLI che. "6 paNa e khAlI zabda che ke, koInuM nAma che?" " konuM nAma hAya vaLI ? << ThIka, mane zI khabara ? sogaMdapUrvaka evuM kahevA taiyAra karyAM?" << "" ,, << >> 'hA, huM sAgaMdapUrvaka kahuM chuM. chatAM, tame tenI sAthe ekAMtamAM "roja sAMje eka kalAka to kharo ja. "" "te tamArI mAtAnA sogaMda khAIne kaho ke tame e prANIne AMgaLInI TocathI paNa kadI sparyuM nathI." " ra ' pUche ! " paraMtu tamane pharIthI pUchuM chuM ke, tame ke, tame tene kadI sparza nathI che ' are, mArA bApanA segaMdathI paNa huM e vAta kahevA taiyAra paraMtu pUjaya murabbI, mane eka prazna have pUchavA deze?" te rahetA ja hazeA? >> k A badhA sAthe tamAre zI levAdevA che vAru ? Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa dharmAdhyakSa juvAna cheAkarInI jema zaramAIne lAla lAla thaI gayo. paNa pachI thoDI vAra cUpa rahIne mUMjhAyA jevA bAhyA * - juo pAyerI grigeAra mahAzaya, mane tamArAmAM rasa che, ane huM tamAruM hita icchuM chuM. e cheAkarI setAnanI sAgarIta - DAkaNa che: tenI sAthe saheja paNa baMdha karazeA ke, tamArA jIvananI kAyamI adhAgita thaI jANajo. zarIra ja AtmAnA nAza kare che. basa, mAre eTaluM ja kahevAnuM che." 134 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 ghaMTa pilarI upara caDAvyAnA divasathI notradAma maMdiranI AsapAsa rahetA lokonA lakSa upara eka vAta AvI hatI ke, kasImaoNdano ghaMTa vagADavAno utsAha ThaMDo paDI gayo hato. pahelAM to hara vakhata ghaMTa vAgyA ja karatA - dareka vidhi vakhate, dareka prasaMge AkhuM notradAma maMdira vAgatA dAMthI haMmezAM gAjatuM - raNakatuM - jAgatuM ja rahetuM. paNa have jANe AkhA maMdiramAMthI jIva cAlyo gayo hoya ema lAgatuM hatuM. utsava vakhate ke smazAnayAtrA vakhate rojano cAlu je TA-nAda thavo joIe te ja thato : pahelAM je umaMgapUrvaka bIjA ghaMTane sAthe temAM bhaLate, te have cUpa thaI gayo hato. jANe zikharomAM raheto maMdirano saMgItAtmA acAnaka alopa thaI gayo hato. kasImaoNdo joke haju tyAM ja raheto hato. te pachI tene zuM thaI gayuM hatuM? pilarI upara thayelI sajAnI nAmozI ane DaMkha tenA aMtarane korI khAtAM hatAM ? ke maMdiranI mukhya dAMTA - maeNrI, ane tenI bIjI cauda baheno karatAM kasImaoNdonA aMtaramAM vadhu suMdara, manorama ane jIvaMta avI bIjI koI nArIe sthAna meLavyuM hatuM? tA. 25mI mArca, 1482no divasa hato. Aje koNa jANe zAthI kasImA~domAM dAMTa vagADavAno utsAha jAgyo hato. tethI te otaRAtA TAvara upara caDayo, ane temAMnI chaye dAMTAone pahelAMnA utsAhathI 165 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa raNakAvavA lAgyo, ane eka doraDA pAsethI bIjA doraDA tarapha doDato. vAraMvAra bolavA lAgyo - garyo jA ! gAye jA! Aje utsava che. ALasunI pheIo! tamArI jIbha kaTAI javA beThI che - utAvaLa karo ! mArI peThe saune baherAM banAvI do ! zAbAza! haja jorathI ! vAha vAha!" acAnaka ghaMTA-gharane jaDelI sleTonI tarADamAMthI tenI najara maMdira bahAranA cakalAmAM paDI : vicitra pozAkavALI eka chokarI tyAM AvIne eka zetaraMjI bichAvavA lAgI hatI. eka bakarI AvIne e zetaraMjI upara besI gaI, ane pachI loko enI AsapAsa mUMDALuM racatA bhegA thavA lAgyA. kasImaoNdo tarata ghaMTa vagADavAnuM bhUlI, tarADamAMthI e chokarI tarapha mIThI najare jovA lAgyo. eka vakhata pahelAM paNa dharmAdhyakSa tene e rIte e chokarI tarapha jote dekhI gayA hatA. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 kalAda phaulonI gupta kATaDI 1 e ja mArca mahinAnI eka suMdara savAre ApaNA vidyAthI mitra jAna faoNlo urphe jehAM du musline kapaDAM paheratI veLA khabara paDI thaI ke, temanI paisAnI thelI tadRna khAlI thaI gaI che. zarAba-suMdarIjugAra - e traNa vAnAMthI thelInA mAlikonI jema chevaTe vale bese prema ja! e thelI tAtkAlika pAchI bharI kADhavAne kaze ja upAya temanI najare na paDatAM, temaNe maraNiyA thaI peAtAnA meATA bhAI Arca-DIkana : rmAdhyakSa pAse jaIne thoDA paisAnI mAgaNI karavAne manasUbo karyo. je thavAnI hAya te thAya; bhale eka AkhA dharmopadeza sAMbhaLavA Le. paNa temanI pAse paisA mAgavA javuM te javuM ja!" ane e makkama niradhArane jAre, te cAlatA cAlatA cheka maThamAM paNa dhruvI pahoMcyA ! pUchaparacha karatAM temane mAlUma paDayuM ke, dharmAdhyakSa ta vara uparanI temanI ekAMta koTaDImAM che. te sAMbhaLI jAna faoNlAne vizeSa naMda thayA : TAvara upara ekAMtamAM game teTalA dharmopadeza ke Thapako bhaLavA maLe te paNa vAMdhA nahIM, - ane peAtAnA bhAInI e gupta DImAM zuM bharyuM che, tathA peAtAnA bhAI zuM kare che, te jovA maLaze e AmaLA khAtI nisaraNInAM pagathiyAM caDIne chevaTe te eka koTaDInA mA jevI jagAe AvI pahoMcyA. 167 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa cAvI tALAmAM ja hatI. temaNe bAraNuM thoDuMka dhakelyuM ane DA karyuM. oraDI aMdhAra-gherI hatI. eka ArAmakhurazI ane meTuM Teba aMdara hatAM. keTalIya zIzI, prANIonAM hADapiMjarA, vicitra AkAranI pAtro, gALA, khAparIe, ane pAthI jevA sarasAmAna AsapAsa vIkharAyelA paDayo hato. eka bhaThThI ane dhamaNa jevuM paNa hatuM, paraMtu jaoNna DrolAne jotAMveta samajAI gayuM ke, e badhuM keTalAya vakhatathI vaparAyA vinAnuM ja paDayuM che. badhI vastuo upara dhULa ane jALa jAmI gayAM hatAM. 138 dharmAdhyakSa Tebala upara namIne ArAmakhurazImAM beThA hatA. bAraNuM tarapha temanI pITha hAvA chatAM temanI TAla uparathI temane eLakhavAmAM koIneya bhUla thAya tevuM na hatuM. bArInA kAcamAMthI jhAMkhA prakAza AvatA hatA; paNa e bArI upara paNa vacce eka karoLiyA meATuM jALuM bAMdhI nirAMte zikAranI lAlacamAM beThA hatA. AsapAsa bhIMta-chata upara judI judI bhASAmAM keTalAka mudrAlekhe jevAM TUMkAM vAkayA lakhelAM ke dhAtunA aNiyAthI kotarelAM hatAM. AkhI koTaDInA geAbarA dekhAva uparathI ekadama ja jaNAI Ave ke, ghaNA vakhatathI enA mAlikanuM lakSa bIjI koI bAbatamAM caDI ga che-- ane koTaDI je kAma mATe sajAvavAmAM AvI che, te kAma karata judI ja koI phikara-ciMtA-ke-dhakhaNAmAM. dharmAdhyakSanI najara eka mATI hastalikhita peAthI upara DhaLeluM hatI. te pethImAM vicitra citro cItarelAM dUrathI dekhAtAM hatAM. dharmAdhyakSa te peAthInuM lakhANa vAMcatA hatA ke sAthe sAthe peAtAna mananA vicAro ja mATethI gaNagaNatA hatA, e pITha pAchaLa dUra Ubha rahIne nakkI karavuM jaoNna faoNlA mATe zakaya na hatuM. potAnI paisAnuM mAMgaNI yAgya vakhate rajU thAya te sAruM, ema mAnI te lAga khALate gheADA ughADelA bAraNAmAM DokiyuM karI cupacApa bahAra ja UbhA rahyo. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaleTa lenI guNa keTalI 169 dharmAdhyakSa gaNagaNatA hatA - "hA, kharI vAta che; manue te cikhuM vidhAna karyuM che ane jarathuSTra paNa upaderyuM che ke, sUrya agnimAMthI pedA thayo che, ane caMdra sUryamAMthI. agni AkhA vizvano prANa che! tenuM mULa mahAbhUta - mULatattva AkhA vizvamAM judI judI dhArAo rUpe vIkharAyeluM ane satata prasaratuM rahe che. AkAzamAM jyAM te dhArAe ekabIjIne kApe che, tyAM prakAza pedA thAya che; paNa pRthavImAM jayAM te dhArAo ekabIjIne kApe che tyAM tenuM pedA thAya che. juone, A sUryaprakAza mArA hAtha upara paDe che, te sonuM ja che - sonAnAM ane prakAzanAM aNuo eka ja che. prakAzanAM aNuo amuka rIte ekaThAM thayelAM che, ane sonAnAM bIjI rIte. paNa emano mULa masAle eka ja che. e masAlo bheLavatAM AvaDavuM joIe. keTalAkoe sUryanAM kiraNone jamInamAM dATIne sonuM banAvavAno nusakho vicAryuM che. hA, hA, evaroe kaoNDaoNvAnI masjidamAM jayAM kurAna rAkhavAmAM AvyuM che, tenA pahelA staMbha nIce e sUryakiraNa dALyAM che. paNa e kiraNo jamInamAM ATha hajAra varSa rahe tyAra pachI senuM banaze, ema teNe jaNAvyuM che." jona phola potAnA bhAInI A suvarNa-citAthI mUMjhAvA lAgyo : sonuM meLavavA to ATha hajAra varSa rAha jovI paDe, to thoDuM rUpAnANuM meLavavA keTalI rAha jovI paDe," evI gaNatarI tenA manamAM kuryA nA na rahI ! dharmAdhyakSe potAnuM maukhika citana AgaLa calAvyuM - "keTalAka (mRgazIrSamAMnA ) vyAdha tArAnA kiraNa upara akhataro karavAnuM jaNAve che; paNa enAM kiraNo nibhaLa rIte pakaDavAM zI rIte? AsapAsanA badhA tArAonAM kiraNo sAthe bhaLelAM ja Ave ne! philaeNmela agni upara prayoga karavAnuM kahe che. hA, e barAbara che. hIro philasAmAM che; tema sonuM agnimAM che. paNa agnimAMthI tene tAravI kADhavuM zI rIte? eNgistrI e prayoga daramyAna strIonAM amuka madhura kAma uccAravAnuM kahe che. manu paNa kahe che ke, jyAM strIo pUjAya che. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 dharmAcakSa tyAM devo AnaMda pAme che, ane jayAM strIonI avajJA thAya che, tyAM IzvaranI prArthanA nakAmI banI jAya che. strInuM mukha haMmeza pavitra che: vahetA pANInA pravAha jevuM ke sUryakiraNa jevuM. strInuM nAma madhura, karNapriya tathA kalpanAmaya hovuM joIe, tathA tene cheDe dIrdhasvara Avavo jAIe. hA, e RSinuM kahevuM sAruM che- maeNriyA, sophiyA ... samarAdA - are, e kamabakhta nAma kayAMthI yAda AvyuM? satyAnAza !" ane temaNe copaDIne jorathI baMdha karI dIdhI. temaNe potAnI bhamara upara hAtha pheravyo, jANe acAnaka phurI Avelo duSTa vicAra khaMkherI kADhavo hoya ! pachI temaNe TebalamAMthI eka khIla kADhayo ane eka hathoDo. pachI kaDavAzabharyA avAje te bolyA "chellA keTalAka samayathI mArA badhA prayogo niSphaLa jAya che. A eka ja vicAra vAraMvAra mArA magajamAM ghoLAyA kare che, ane tapAvelA saLiyAnI peThe DAmyA kare che. mAre kaeNsiyoDoroe varNavela tela ke diveTa vagarano dIvo zodhI kADhavo hato, te paNa mArAthI zodhI na kaDhAyo - joke, e keTalI badhI sahelI bAbata che? ane e badhI niSphaLatAnuM kAraNa pelo eka ja duvicAra che! game tevo mANasa paNa ema to gAMDo thaI jAya! nikolasa phalaeNmela potAne mahA-prayoga karato hato tyAre kaloMda panela game teTalAM phAMphAM mArI gaI, paNa tene jarAya vicalita karI zakI nahotI. paNa mArA hAthamAM ejhekilane jAduI hathoDo ja che! e RSi potAnI koTaDImAM besI e hathoDA vaDe khIlA upara je ghA kare, te temane zA be hajAra gAu dUra paDayo hoya te paNa tenA mAthA upara vAge, ane e mANasa jamInamAM eka kabiTa * jeTalo UMDe UtarI jAya ane pRthvI tene gaLI jAya. e hathoDo ane khIla to mArA hAthamAM che, paNa je jAduI zabda bAlIna e hathoDo Thokavo joIe, e zabda huM jANato nathI. paNa Aje to je keTalAka maMtra che keNIthI mAMDIne vacalI AMgaLInA TeravA jeTalA aMtaranuM prAcIna mAyaH aDhArathI bAvIsa iMca jeTaluM. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaleda kolonI gupta keTalI zabdo huM jANuM chuM te bolI bolIne A hathoDo ja huM ajamAvuM! ja sAco maMtra belAze, to tarata e khIlAnA mAthAmAMthI bhUro taNakho. UDaze; to lAvo ajamAvIe - Imena - haitAna ! mena-detAna! - nA, nA, e maMtra nakAme che. te liniyAnA ! niyAnI ! - A maMtra vaDe phobasa nAmadhArI tarata UMDI kabaramAM UtarI paDe! heM? e vicAra pAcho kyAMthI Avyo? e vAta ja mArA magajamAM kema ghUmyA kare che?" - Ama kahI, gussAmAM ane hatAzAmAM temaNe potAnA hAthamAM hathoDe dUra phagAvI dIdho. pachI ekadama mAM dabAvI ArAma-khurazImAM le thaIne te paDayA. jaoNna phaoNlo bhAInI A vicitra dazA joIne ghaNo navAI pAmyo. eNsamarAdA, ane phebasa, e be nAmo zAthI vArevAre bhAInA magajamAM ghUsI AvI temane pajave che, e tene samajAyuM nahi. potAnA bhAIne te haMmeza zAMta- svastha joto ane jANato. mANasone pajavatI vividha kAmanAo ane vAsanAo temanA aMtaramAM UbhI thatI haze, te paNa bIjI pravRttio ane dhakhaNAonI nIko vATe te badhI bArobAra vahI jAya che, ema te mAnate. e vAsanA temanA aMtarane jarAya kaluSita tathA vikSubdha karI zake nahi. mAnava vAsanAone dabAvavAmAM Ave ane temane temanuM joItuM tRptisthAna na maLe, to te kevuM ghamasANa macAve che ane javALAmukhI peThe aMdara ne aMdara UkaLI zivaTe uparanuM koTaluM dhaDAkAbhera urADI daI, kevo kAramo vinAza saraje che, dhanI pitAnA bhAIne kalpanA sarakhI paNa nahotI, evuM te jANato. acAnaka dharmAdhyakSa potAnI khurazImAMthI UbhA thayA. temaNe pAsanI joDI lIdhI ane tenAM aNiyAM vaDe bhIMta upara eka grIka zabda. Io, ana tkh jeno artha thAya "niyati !" jehAM potAnA manamAM gaNagaNyo : "vAha, mArA bhAI sI. | Tatum zabda vAparavAne badale Avo aTapaTo grIka zabda kema | kare che? badhA ja kaMI grIka bhASA bhaNyA nathI hotA." Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa | game tema paNa te eTaluM samajI gayo ke, te pote potAnI bhAInA koI gupta manomaMthanano sAkSI thayo che. potAnA bhAI esamarAdA tathA phobasa nAmanI vyaktio aMge kaMI paMcAta che; pote temanI e badhI ajANatAM uccArelI vAta sAMbhaLI gayo che evuM te jANaze, te potAnI upara gusse thaI, potAne eka paiso paNa nahi parakhAve! evuM samajI jaI, teNe tarata bAraNuM baMdha karI dIdhuM ane theDo pAcho jaI, abaghaDI ja dAdara caDIne Avyo hoya ema pagalAMne dhabadhabATa karato bAraNA pAse pAcho Avyo. aMdara Avo; tame AvavAnA che ema mAnI, meM bAraNAmAM ja cAvI rAkhI mUkI che. Avo jAka mahAzaya." paNa e "jAka mahAzayane badale jaoNna phaoNlo ja aMdara dAkhala thayo. tene joI Arca-DIkana bolI UThyA: "tuM Avyo che, jehAM?" . "tame jenI rAha joI rahyA cho, ane huM je Avyo te baMnenI nAmano pahelo akSara "ja" che, eTale vAMdho nahi bhAI !" "ahIM kema padhAravuM thayuM che?" "mAre tamArA thoDA dharmopadezanI jarUra che; ane thoDA paisAnI paNa !" "sAheba, mane tamArA vartanathI ghaNo ghaNo asaMtoSa che. mane ghaNI phariyAdo maLI che. tame nAnA vAIkAuMTa AlbarTa da rezepane zA mATe dhokAthI mAryo?" are e te kaMI phariyAda che? e golo ghoDA upara besI kAdava uchALI badhA vidyArthIonAM kapaDAM bagADato hato." ane ma0 pha0 nuM gAuna tame cIrI nAkhyuM, tenuM zuM? laeNTinuM bhASAmAM e aparAdhane "Tayunisama deziveraMTa' kahe che, e khabara che? paNa Ajakala laoNTina koNa bhaNe che? ane chatAM kahevAya vidyAthI laeNTina, siriyAka e bhASAo te jANe duniyAmAM che ja nahi! ane Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaleda raeNlonI guNa keTalI 173 bhalA bhalA paMDito vAcana vakhate vacce grIka zabda Ave tyAre - grIka zabda vAMcavAnuM hoya nahIM" ema kahI AgaLa cAle che!" "paNa moTAbhAI, huM pelI bhIMte lakhelo grIka zabda vAMcI ApuM te tame rAjI thazo?" ka zabda?" "pelo zabda jeno artha "niyati" thAya che. uparAMta jue tenI nIce bIjo grIka zabda che, teno artha thAya "kalaMka"." dharmAdhyakSa e zabdo ane temanA artha sAMbhaLI ekadama te taddana [phIkA paDI gayA, ane cUpa rahyA. pachI temaNe pUchayuM: "tAre zuM joIe che?" "paisA !" "tuM jANe che ke, ApaNI jAgIramAMthI ApaNane kula maLI 39 fpAuMDa, agiyAra pensa ane cha perIsa - phAdhiganI Avaka thAya che. joke, maLa mAlikane to tenAthI bamaNI Avaka thAya. have ApaNe e jAgIra karepUrI khaMDI laIe te peTe teo be mArka mAge che. paNa ghaNI koziza kiravA chatAM huM haju e be mArka bacAvI zakyo nathI, e tuM jANe huM eTaluM jANuM chuM ke, mAre paisAnI atyAre bahu kAramI jarUra che." zA mATe joIe che, pharamAvaze vAra?" huM kaMI dArUnA pIThAMmAM jaIne ke suMdara pozAka kharIdIne urADI 'tA e paisA nathI mAgato. eka kaMgALa vidhavAnA chokarA mATe kapaDAM 3 virAvavA ame vidyArthIo ugharANuM karIe chIe, te mATe traNeka lorina joIze, temAM mAre mAro hisso bharavAno che." "vAha, evI kaMgALa vidhavAe potAnA chokarAone traNa traNa ' rinanA rAjAzAhI pozAko paherAvatI kayArathI thaI, vAru?" Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 dharmAdhyakSa te Aje rAtre isAbulA thirIne jovA mATe thoDA paisA mA joIe che, ema kahuM to tamane saMtoSa thaze, vAru?" kalaMkita, bhraSTa durAtmA! TaLa ahIMthI, atyAre mane maLavo kaI AvavAnuM che." jone have chello prayatna Adaryo - "bhAI, mane atyAre eka nAno phAdhiMga te Apo, huM bhUkhyo che." "huM tArI kazI vAta sAMbhaLavA mAgato nathI." paNa bhAI, mArA A joDA sAmuM to juo; nIce taLiyuM ja rahyuM nathI." "navA joDA kharIdIne mokalAvIza; rokaDA paisA tArA hAthamAM nahIM mUke." paNa moTAbhAI atyAre bhayaMkara bhUkha mane bharakhI rahI che mane eka penI to Apo." nA, nA; je kAma na kare, tene khAvAnuM na maLe, evuM sUtra vAkaya che. nuM kazuM bhaNato nathI, ke bIjuM kAMI kAma karato nathI." have ja ne bIjI tarakIba ajamAvI. teNe potAno Tope sAmI bhIte pachADIne kahyuM, "basa, tyAre have mAre rakhaDela-bhaTakelanI je jiMdagI gALavAnI hoya to zuM vAMdho che? - hamaNAM ja pIThAmAM jaI vAsaNo pheDuM chuM, khurazIo uchALuM chuM, ane gallo lUMTIne pachI nirAMte vezyAne tyAM jAuM chuM !" Aca-DIkana tenA tarapha khinna najare joI rahyA. chevaTe te bolyA " tArAmAM AtmA jevI cIja ja have rahI nathI. tuM kaye mArge jaI rahyo che, tenuM tane bhAna che?" "hA, huM pIThA tarapha jaI rahyo chuM." "pIThAne rarato pilarI tarapha jAya che, e khabara che?" "zo vAMdho che?" "paNa pilarIno rasto phAMsInA mAMcaDe pahoMce che." Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaoNdi dolanI guma keTalI 175 "vAha, e te bhAre majAnI vAta kahevAya - phAMsInA trAjavAnA eka palAmAM ApaNe ekalA hoIe, ane bIjAmAM AkhI duniyA, enA jevI gauravanI vAta bIjI kaI?" paNa phAMsIne mAMcaDo narake pahoMcADe che!" vAha, tyAM sarasa agni tApavA mATe kAyama saLagato hoya che!" "bhalA bhagavAna! tAruM zuM thaze?" paNa e ja ghaDIe koInAM pagalAM pAse AvatAM saMbhaLAyAM. eTale Arca-DIkane tarata hoTha upara AMgaLI mUkIne jonane cUpa rahevA pharamAvyuM. "jo jAka mahAzaya AvI pahoMcyA; tuM jaladI jaladI bhaThThI nIce chupAI jA; zvAsa paNa na laIza." paNa moTAbhAI, zvAsa paNa na lauM enA mahenatANAno eka phalaoNrina to tamAre Apavo ghaTe." "mUMgo rahe! huM pachIthI ApIza, basa?" "nA, hamaNAM ja!" le TaLa!" ema kahI Arca-DIkane potAnI thelI tenA upara gusse thaIne pheMkI. jona tarata bhaThThI taLe pesI gayo, ane te ja ghaDIe koTaDInuM bAraNuM UghaDayuM. AvanAra mANasa sATheka varSanI uMmarane hato; ane tenA kALA gAuna uparathI te vaida haze ke maeNjisTreTa haze, eTaluM bhaThThI nIce beThAM viThAM paNa nakkI karatAM janane vAra na lAgI. pelAno cahero gamagIna jevo hato; ane tenuM nAka tenA meM karatAM vadhAre paDatuM UMcuM joI, SAnane sAthe sAthe e paNa samajAI gayuM ke, e mANasa cheka ja mUrakha vivo joIe. evA mANasanI mulAkAtamAMthI kazuM avanavuM ke rasabharyuM bhaLavA-jANavA maLaze, evI AzA tene na rahI; ane tenA AvavAne Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 dharmAdhyakSa kAraNe peAtAne bhaThThImAM saMkaDAIne besI rahevAnuM thayuM, e kamanasIba badala tene aphasAsa thavA lAgyA. dharmAdhyakSe UbhA thaI tene vizeSa kaMIka AvakAra ApavAnA dekhAva karavAne badale sIdhuM ja pUchyuM, mahAzaya, kaMI vaLe che " kema jAka kharuM?" "" 66 dhamaNa phUMkayA ja karuM chuM, ane rAkha UDayA ja kare che, paNa sAnAnA eka camakAro paNa najare jovA maLate nathI. dAma kalaoNde jarA akaLAIne kahyuM, e vAta karyAM pUchuM chuM? huM te hisAbI khAtAnA pelA baTalara, mArka sene, ke zuM tenuM nAma, melIvidyA sAdhavAnA gunAsara tene pakaDayo che, te ene kabUlAta karAvI zakAI ke nahi ?" ribAvavAthI kaMI 66 beTho che. bAkI rahyuM che. "nA, nA; e mANasa paththara jevA cUpa banI bhUMDa-bajAramAM laI jaIne jIvatA ukALavAnuM ja tenA ekeeka sAMdhA chUTo pADI dIdhA che; tathA cAbUka, beDIo vagerene te ADo AMka vALyo che; paNa haju te kazuM ja kabUla karatA nathI." 66 ' tenA gharamAMthI kazuM maLyuM ke nahi?" ene ame DAma, daDA .. "" hA, A eka kAgaLa nIkaLyA che, paNa temAM lakhelI bhASA amane samajAI nathI. ema kahI jAka mahAzaye eka kAgaLa khIsAmAMthI kADhIne dharmAdhyakSa sAme mUkayo. dharmAdhyakSe tenA upara najara karIne tarata kahyuM, A / hibrU bhASAnA sIdhA jAdu-maMtaranA zabdo ja che ne ! 'emena hetAna' e zabda te madharAte sabhAmAM bhegI thatI DAkaNAnA pAkAra che. ' pera ipsama, eTa kama ipseA, eTa ina imseA !' ( tenI mAraphate, tenI sAthe, ane tenI aMdara!) A tA setAnane narakamAM pharIthI sAMkaLe bAMdhavA mATe hukama che. 'haeNkasa, paeNkasa, theMkasa ' e zabda haDakAyuM kUtaruM karaDayuM hoya. , Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAda leAnI gupta phADI tyAre uccArAtA maMtra che. jAka mahAzaya, tame teA rAjAnI dharma-adAlatamAM zajAnA eTarnI che,-- A kAgaLa tA bhayaMkara che !" "ame e mANasane pharIthI ribAvIzuM; ane A paNa enA gharamAMthI maLyuM che, ema kahI jAka mahAzaye peAtAnI thelImAMthI kazuMka kADhIne dharmAdhyakSa samakSa rajU karyuM. A te kImiyA mATenuM mUsa che." (c "meM ene sAnuM banAvavA mArI bhaThThI upara mUkI joyuM; paNa mArA mUsa karatAM emAM kazA vadhu camatkAra mAlUma na paDayo !" paNa enI nIce zuM lakheluM che ? 'eca !'- are e te mAtra mAkhI hAMkI kADhavA bAlAtA zabda che. emAM camatkArI kazuM nathI." ' ThIka, paNa huM ahIM upara caDayo, tyAM AgaLa nIcenA daravAjAnI kaeNmAna upara je lakhANa che, te mAre samajavuM che." << 66 " hA, iTAliyana oNgasTina niphoe lakhelA bhautika zAstranA e prAraMbhika zabdo che. eka dADhIvALuM bhUta tene badhI mAhitI ApatuM. huM tamane nIce AvIne te samajAvIza. 39 ,, " AbhAra ! AbhAra ! pelAe jamIna sudhI nIcA laLIne 177 k kahyuM; " paNa huM pUchavAnuM bhUlI ja jatA hatA! pelI nAnI jAdugaraNIne kayAre pakaDI laIe evI tamArI icchA che ? "" r kaI jAdugaraNI ? ' pelI jipsI-kanyA. manAI hovA chatAM maMdiranA cAkamAM AvIne roja nAcI jAya che, te! enI bakarImAM teNe eka bhUta pUryuM che, jethI bakarI vAMcI zake che, lakhI zake che ane guNAkAra-bhAgAkAra karI zake che. enA upara phariyAdanAmuM taiyAra thaI gayuM che. paNa mArA paMDanA sANaMda ! e cheAkarI che majAnI! zI kALI kALI majAnI be AMkhA ? tA have tene pakaDI laIe ? "" 1-12 66 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa Arca-DIkana kALAThaNaka paDI gayo. thoDI vAre tata 55 karatA bAlyA, " huM tamane tenI bAbatamAM pachI jaNAvIza, atyAre tA ta pelA mArka sene ja patAne.' << 178 - kazI ciMtA na karaze; amArI pase hajI tene ribAvavAnA ghaNA rastA bAkI che. hamaNAM jaIne ja e badhuM zarU karAvuM chuM- pacha bhAIsAhebane kabUla karI dIdhA vinA zI rIte cAle che, e jouM chuM daramyAna pelI cheAkarInuM tA tame kaheze| tyAre -- paNa murabbI, tame za vicAre caDI gayA che ?" pelAe dAma kalaoNdane acAnaka judA 6 vicAre caDI gayelA joIne pUchyuM. dAma kaoNdanI najara bArInA kAra uparanA karoLiyA upara coTI hatI. eka mAkhI bhAna bhUlI, bahArana sUrya-prakAzamAM doDI javA, kAca AgaLa bahAra jvAno khullA rastA evA bhramamAM paDI, sIdhI karoLiyAnA jALAmAM ja aTavAI gaI. pele karoLiyA tarata kUdako mArI tenA upara kUdI paDayo. dAma kalaoNdanI najara pAchaLa pAchaLa jAka mahAzaye paNa te tar joyuM ane mAkhIne bacAvavA potAnA hAtha UMcA karyA. dAma kalaoNde tarata teno hAtha pakaDI lIdheA ane kahyuM, mahAzaya, niyatinI kAravAImAM dakhalagIrI karavA na jaze!!' 66 jA (C - jAka temanA mAM sAmuM navAI pAmI joI rahyo; eTale dAma kaloM AgaLa umeryuM, 'e te AkhA vizvanA sAmAnya banAvanuM pratIka che. juone, e mAkha UDayA kare che - AnaMdI che - ane vasaMtanA bahAra varavA mATe bahAra javA icche che, tyAM kAcamAM athaDAI A kadarUpA karoLiyAna hAthamAM ja sapaDAya che! bicArI nartikA ! niyatie tene mATe je aM nirmyA che, temAM vacce na AvazeA! kalaoNda, tuM karoLiyA che! kalaoN tuM mAkhI paNa che! tuM jJAnanI, prakAzanI, sUryanI zeAdhamAM doDayA che. cAkhkhI havA ane zAzvata satyanA khullA prakAzamAM pahoMcavA tuM nIkaLyA hatA. paNa mUrakha, e prakAza ane tArI vacce laTakata sUkSma jALAne tuM joI na zakayo! tuM sIdhA te jALAmAM ja dhasI gaye Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phalAda phrIlAnI gupta kADhI 179 phUTele mAthe ane tUTelI pAMkhAe nasIbanA lokhaMDI AMkaDAomAM lAI gayA che. jAka mahAzaya ! karoLiyAne potAnuM kAma pUruM do!" '' bhale, bhale, murabbI. huM e karoLiyAne kazuM nahi karuM; paNa mAro hAtha to cheDo ! keTalA jorathI tame dabAvyA che ?" jhera khaseDayA vinA AgaLa bAlavA lAgyA << Arca-DIkana tenI vAta sAMbhaLyA vinA, tathA bArInA kAca uparathI ane mUrakha ! tuM nAjuka pAMkhothI e kaThora jALAne toDI nAkhI chUTI thaI zake paNa, huM pelA prakAzane pAmI zakI hota kharI ? haragija nahi ! zake, pelA pAradarzaka kAca kevuM chetarAmaNuM ane nakkara vighna che? e kAcane zI rIte bhedIne bahAra nIkaLI zake, mAkhI ? A jJAnanAnanuM ghamaMDa tA juo ! keTalA jJAnIo prakAza pAmavAnA ghamaMDamAM dUrathI UDatA AvI, enI sAme mAthuM paTakI mare che!" cr pAchA hAsamAM ANyA vatAM kayAre zIkhavI deze!, te theADI vAra cUpa banI gayo. jAka mahAzaye potAnA prazna pUchI cAlA, cAlA, murabbI, mane sAnuM vidyA siddha karavI kahe ? mAre e che!" "" jAke mahAzaya, Arca-DIkane DokuM halAvI, kaDavuM hAsya hasIne " mAikela selase lakhyuM che te vAkaya yAda karo - ApaNe je tenI pAchaLa paDayA chIe, te cheka nirdoSa na gaNAya. >> 66 murabbI, dhImethI bAlA; tamArI vAta kharI che, e kabUla karuM paraMtu dharma-adAlatamAM rAjAnA eNTanI jevI kaMgALa pagAranI nokarIthoDuM ghaNuM AvuM kImiyAnuM kAma na kare, to bIjuM zuM kare ? " te ja ghaDIe khUNAmAMthI koI kazIka kaThaNa vastu cAvatuM hAya evA AvyA. jAka mahAzaya tarata coMkIne bAlI UThayA * '' e zuM che?" Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa vAta ema che ke, pelo jaoNna phaoNlo bhaThThImAM saMtAyo hato bhUkha te khUba lAgI ja hatI; evAmAM tenI najare phUga vaLelI ane sUkI breDano TukaDo paDatAM ja teNe utAvaLe baDAka baDAka e karatAM karatAM khAvAnuM zarU karI dIdhuM hatuM. Arca-DIkane paristhiti samajI laI, tarata javAba dIdho - "e to bilADI che; tene udara buMdara hAthamAM Avyo te majAthI khAtI haze." jaka mahAzayane e khulAsAthI saMtoSa thaI gayo. paNa have doma kalaoNdane Dara lAgavA mAMDayo ke potAno kaMIka navuM navatara UbhuM karyA ja karaze; eTale temaNe tarata jAka zayane daravAjA uparanA pelA akSaro samajAvavA mATe nIce lIdhA Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 sAta gALA sAthe na meAlavI ! 1 pelA lA be jaNA nIce utarI jatAM jaoNna faoNlA bhaThThI nIcethI hAra nIkaLyA, ane eka aMgaDAI laI, jhaTapaTa nIce UtarI gayA. peAtAnI pAse paisA bharelI thelI AvI hatI eTale te khuzamAM daravAjAnI pAse pelA be jaNA kamAna uparanA akSaro ukelatA tevAmAM acAnaka sAmethI uparAuparI sAgaMdapUrNAMka gALA bAlavAnA rAja AvyA . bhagavAnanA lohInA sANaMda* ! bhagavAnanI phAMdanA gaMda ! bhagavAnanA sALaMda ! bhagavAnanI kAyAnA sALaMda ! setAnanA sAgaMda! dhrunA sogaMda ! sAlAone pIlIne tela kADhe!" jaoNna faoNlo tarata bAlI UThayo, " vAha, mArA mitra kaeNpTana phobasa bIjuM koI sAta sAta sALaMda ekIsAthe na ocare !" bhAInA hAThamAMthI uccArAyelA ' phobasa ' zabda kamAna nIce UbhelA dhyakSanA kAnamAM pahoMcyA, ane te tarata cAMkayo. teNe te tarapha karIne joyuM, to jAna faoNlo kaeNpTana phobasa dazaeNtopanI pAse pahoMcyA hatA. kaeNpTana tenI vivAhitAnA bAraNAmAM ja UbhA hatA. * sAgarda zabda aMgrejImAM e amAM vaparAya cheH ApaNA sAmAnya zabdane a mukhya che; paraMtu IzvaranA nAmane anAdaranI rIte tema vAparavuM tathA zApa ApavA jevuM kahevuM ene paNa oath ja kahe che. 191 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18ra dharmAdhyakSa vAha dasta! sogaMda uccAravAmAM paNa tamArA jevI kalpana koI doDAvI na zake! paNa bhalAdamI, ATaluM badhuM zuM che? zA ko ATalA badhA AkaLA thaI gayA cho, vAru?" "are hamaNAM ja huM pelI vAMdarIonA ToLAmAMthI chaTA Avyo chuM. temanI sAthe jyAre jyAre huM hAjara houM chuM, tyAre te saMbhaLAvavA mArA gaLAmAM eTalA badhA sogaMda AvIne bharAya che tyAM to bolI zakAya nahi, eTale bahAra AvI mAre Ama khe havAmAM e badhA ThAlavI daI haLavA thavuM paDe che." cAlo maherabAna, pIvA AvavuM che?" jarUra; ghaNI khuzIthI; paNa baMdA pAse eka kAvaDiyuMya nathI | "paNa mArI pAse che ne!" "hoya nahi! mane pahelAM batAva jouM." jaina phroe potAnA bhAInI thelI kepTananI AMkha re abhimAnapUrvaka dharI. daramyAna, jAkane vidAya karI, dharmAdhyakSa dUra UbhA rahI, A be dostonI vAta sAMbhaLavA lAgyA - phobase navAI pAmI kahyuM, "tArA khissAmAM thelI ! asaMbhava bAladInA pANImAM caMdra dekhAya, paNa e to mAtra pratibiMba ja che tema tArI thelImAMya khAlI kAMkarA ja bharelA haze !" jona phraoNlee tarata e thelI pAsenA oTalA upara ThAlu | vAha, vAha ! nAnA moTA cAMdInA ja TukaDAo che ne! be, vAha ! kAle rAte kone tyAM dhADa pADI che, bhAI?" "le, koIne dharmAdhyakSa - Arca-Dakana jevo bhAI na hoI zI paNa cAlo dosta, have pIThA bhaNI vaLIe. ahIM khullI havAmAM sukAvA lAgyuM !" paNa kyAM javA dhAryuM che? "lA-paoNma-da-iva' mAM cAla; tyAM majA che!" "ThIka, tyAM cAlo." Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta gALe sAthe na belI! baMne mitro raste dhAMdhala macAvatA lA-paoNma-da-iva tarapha cAlyA. AryaDIkana temanI pAchaLa pAchaLa cAlyo. grigoranI mulAkAta pachI je phebasa nAma tenA magajamAM ghUmI rahyuM hatuM, te ja A phobasa? e vAtanI khAtarI karI levA khAtara ja te A baMne dostonI pAchaLa pAchaLa gupacupa cAlyo, tathA temanI vAto sAMbhaLavA lAgyo. baMne jaNa DhaMdvayuddho, mArAmArI, vezyA, dArU, ane ThaThThAmazkarInI vAte, sau rAhadArIo sAMbhaLe tenI paravA ryA vinA, moTethI karyo jatA hatA. - acAnaka eka zerInA vaLAMka AgaLa cakalAmAMthI Avato taMbUrIne avAja temane saMbhaLAyo. base tarata jona phraoNlane kahyuM, "alyA jaladI bhAga jouM.", "kema, kema?" "pelI jipsI chokarI mane joI jaze, te Aphata thaze!" "kaI jipsI chokarI, vaLI ?" "pelI bakarIvALI." lA, samarAdA? "e ja, mane nAma yAda nathI rahetuM; paNa jo te mane joze te tarata sAmI doDI Avaze; ane zerI vacce ema e mane maLavA Ave, e sAruM na dekhAya." "to zuM tamane e oLakhe che?" phebase nananA kAna pAse mAM laI jaIne DacakAro vagADatAM kaMIka kahyuM, ane pachI te khaDakhaDATa hasI paDayo. "he? kharI vAta che?" "hA, hA, mArA jIvanI sogaMda !" "Aje rAte ja ?" "hA, hA; Aje rAte ja dosta !" Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 dharmAdhyakSa tr 99 paNa tamane khAtarI che ke, e Avaze ? " "tane vaLI zaMkA zAnI thAya che? 66 * kaeNpTana phobasa, tame kharekhara bhAgyazALI che; evI suMvALI suMvALI kumaLI kaLI jevI cheAkarI tamArA hAthamAM "" Arca-DIkane mukkI vALIne dAMta kacakacAvyA. have te A lokonA pIMchA pakaDo ja chUTako ! che. lA-paoNma-da-IvanuM pIThuM yunivarsiTI vistAramAM AveluM hatuM. bhoMyataLanA vizALa oraDAmAM cAre tarapha TebalA gAThavelAM hatAM ane pInArAo paNa theAkabaMdha hatA. L rAta paDavA lAgI hatI ane zerIomAM aMdhAruM jAmatuM jatuM hatuM. pIThAmAM TebaleA upara mINabattI saLagI rahI hatI. rAtanA vakhate koI kAmasara e bAjune raste thaIne nIkaLelA rAhadArIo, e pIThAnI kAcanI bArIo tarapha najara karyA vinA jaladI jaladI tyAMthI pasAra thaI jatA. paraMtu eka mANasa e pIThA tarapha ja najara rAkhIne AmathI tema pharyA karatA hatA. pagathI nAka sudhI pahoMce tevA meTo jamA teNe hamaNAM ja jUnAM kapaDAMvALAnI dukAnethI kharIdIne paherI lIdho hatA,- mArca mahinAnI rAtanI ThaMDIthI bacavA mATe ja kadAca. chevaTe pIThAnuM bAraNuM UghaDayuM; ane e vastunI ja pelA jAvALA jANe rAha joI rahyo hato. te tarata zerInI sAmenI bAjunI daravAjAnI eka kamAna pAchaLa chupAI gayo. be juvAniyA nazAthI Te thaI gayelI hAlamAM lathaDiyAM khAtA pIThAmAMthI nIkaLyA. pelA jabhAvALA baMnene oLakhI gayA - eka hatA jAna phUoNlA, ane bIjA hatA kaeNpTana phebasa. baMnemAMthI jaoNna faoNleA cheka ja bhAna gumAvI beThA hatA, tyAre kaeNpTana phobasa tenA Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta gALA sAthe na elavI ! 195 phUTalu ja pIvA chatAM, rIDho mANasa hovAthI, haju tenAM bhAna-sAna ThekANe hatAM. kaeNpTana bAlavA maMDayo, "setAnanA gaLAnA sANaMda ! brahmacArIjI have huM te jaIza; sAta vAgavA AvyA, ane mAre pelIne barAbara sAta vAgye maLavAnuM che. tamArI sAthe Ama zerI vacce nAcyA karavuM mane nahIM cAle ! paNa kahuM chuM, mArI dAdImAnI rasALInA sAnaMda ! tArI pAse thADA ghaNA paisA paNa bacyA che ke nahi ? mAre pelI karIne lAlaoNdelanA khAMjarAmAM laI javAnI che. paNa e buThThI DAkaNa oraDInuM bhADuM paheluM mAge che - udhAra jarAya rahevA detI nathI. to maherabAnI karIne jo to kharo, bAvAjInI thelImAM ekAda penI cATI rahyo che ke nahi ! "" r pelAe kaMI kaMI bhASaNa sAthe lathaDiyAM khAtAM khAtAM je kaMI jaNAvyuM tenA artha eTaleA ta thatA ja hatA ke, AkhI thelInA paisAnuM pravAhI thaI gayuM che, ane baMnenA peTamAM gayA pachI e pravAhInuM tenA bhAI je kImiyo nathI jANatA evA kImiyAthI pAchuM sAnuMrUpuM thaI jAya tA judI vAta ! chatAM jAna faoNlAne kaeNpTana phobasanI kAyA upara evI mamatA UbharAI AvI hatI ke, tene pakaDIne te zerInI A bAjuethI sAmenI bAjue - ema vAMkocUMko cAlyA karatA hatA. paNa kaeNpTana phobasa te have sAta vAgavAnI taiyArI heAvAthI utAvaLA thaI gayA hatA. temaNe tenI pakaDamAMthI chUTA thavA pelAne eka dhakko lagAvatAM ja te phudaraDI khAtA khAtA dhaDAma daIne sAmenI bAjue cattApATa paDayA. kaeNpTana phobase ghaDI pahelAMnA peAtAnA zarAba-baMdhu upara dayA lAvI paga vaDe gabaDAvI, zAka-bhAjInAM pAMkhaDAM DAMkhaLAMne DhagalA paDayo hatA tenA upara enA mAthAne zikuM karAvI dIdhuM. jona faoNlA tarata nAka lAvatA ghasaghasATa UMghavA mAMDayo. kepTana phAbase mitranA mAM sAmuM muM joI tene AzIrvAda ApyA setAna peAtAnuM gADuM laI A << 17 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 dharmAdhyakSa badhA ukaraDA bhegA karavA nIkaLe, tyAre tenI bhegA e gADAmAM besI jaje, dIkarA ! ' pachI teNe cAlatI pakaDI. pelA jabhAvALA have cAlatA cAlatA jaoNna faoNlA pAse Avyo ane kaMIka dvidhAmAM paDI tenI pAse thoDI vAra Ubhe! rahyo. pachI eka UMDA nisAsA nAkhI, teNe kaeNpTananA ja pIcho pakaDavAnuM cAlu rAkhyuM. 3 kaeNpTana phobasane thADo vakhata thayAM lAgatuM hatuM kharuM ke, koI jamAA dhArI mANasa tene pIchA pakaDI rahyuM che. zarUAtamAM te teNe vicAryuM ke, mArI pAse khIsAmAM eka diyuM paNa kayAM che? beTamajI nakAmA herAna thAya che!' paNa pachI cheka nirjana bhAga AvatAM tene pelA pIchA pakaDanAranI vadhu mAhitI meLavI levAnuM Avazyaka lAgyuM. te acAnaka eka jagAe ghADo thAbhyA. pelA jamAAdhArI zerImAM evI jagAe hato ke teNe kAMte dUra thAbhavuM paDe ke pAse AvavuM paDe. jambhAdhArI dhIme dhIme pAse AvyA. kepTane joyuM ke e jabhbhAdhArI koI pAdarI jevA mANasa che tene have bIka lAgavA mAMDI : hAthamAM hathiyAra laI koI lUMTAru sAme AvyA hAta tA te na bInata; paNa teNe vAtavAtamAM sAMbhaLyuM hatuM ke paeNrIsamAM rAte eka pAdarI jevA oLA aMdhArI galIomAM pharyA kare che, jeno hetu zeA che, te koI jANatuM nathI. pAse AvavA dIdhA ane pachI jA kaeNpTane have tene vadhu hasIne ene saMbAdhIne kahyuM - 66 jo tame cAra mahAzaya he, ane huM mAnuM chuM ke tame evA ja koI sadgRhastha che, te huM tamane jaNAvI levA rajA lauM chuM ke huM eka khAnadAna kuTuMbaneA nabIrA chuM, e sAcI vAta che; paNa paise Take pAyamAla thayelA kuTuMbano chuM! eTale mArI pAchaLa paDaye kA lAbha tamane thAya tema nathI; enA karatAM A pAsenI kaoNlejanA maMdiramAM Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta gALe sAthe na belavI! 187 cAMdIthI maDhelo jUsa che : huM A kaoNlejamAM ja bhaNyo hoI, mane badhI khabara che; eTale te tarapha ja hAtha ke nasIba ajamAvo!" "kepTana phobasa da zetApara! pelA eLAe javAbamAM kahyuM. "he? tame mAruM nAma jANo cho, zuM?" "nAma ja nahi; tamAre atyAre sAta vAgye eka mulAkAta che. e paNa huM jANuM chuM." "phalaoNdelavALA khAMjarAmAM." "setAnanAM zIMgaDAM jevI sAcI vAta." " eka strI sAthe." huM kabUla karuM chuM." jenuM nAma -" "lA esmarAdA che! " phebase ja pUrti karI ApI. paNa eTaluM bolatAMnI sAthe ja pelA oLAe kaeNpTanano hAtha sakhata rIte pakaDIne kahyuM, "kepTana phebasa zaitApara, tame jUThuM bolo cho !" kaeNpTana phobase tarata taravAra kheMcIne gussAthI dhamadhamI jaIne kahyuM, "cAla ! tArI talavAra kADhIne abaghaDI ja taiyAra thaI jA! kepTana phebasa jUThuM bole che, ema kahevAnI koInI magadUra nathI. te mArA upara e AkSepa mUkyo che, ane mAre tArA lohIthI e AkSepa dhoI kADhavo paDaze!" paNa pelA oLAe jarA paNa hilacAla karyA vinA eTaluM ja kahyuM, "paNa kepTana tamAre atyAre pelI mulAkAtano saMketa pALavAno che, e kema bhUlI jAo cho?" kaMTane tarata dvidhAmAM paDI jaI, potAnI taravAranI aNI jamIna tarapha namAvI dIdhI. - "kepTana, kAle, athavA parama divase, ke mahinA pachI - ara. daza varSa pachI - game tyAre huM tamAruM gaLuM kApavA taiyAra chuM. paraMtu Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 dharmAdhyakSa Aje te tamAre tamArI mulAkAta pUrI karavA javuM ja rahyuM." vAha, saMketasthAne taravAra ane suMdarI baMne maLe tenA jevuM rUDuM ekeya nahi; eTale bemAMthI ekeya jatI karavI zA mATe ? te paNa, taravAranI vAta bhale kAle!" ema kahI teNe potAnI talavAra myAna karI dIdhI. "te basa, tamArA saMketasthAne pahoMcI jAo!" "alabatta, mane tArI chAtI cIrIne, ane gaTaramAM yogya jagAe suvADI daIne pachI ja mArI mIThaDIne maLavA javAnuM mana hatuM. thoDuM ghaNuM moDuM thAya te mIThaDIone ema rAha jovarAvI thoDI ragaragAvIe e to prema-sane vadhu mITho banAvavA jevuM ja thAya. paNa tuM bahu premazauryabharyo mANasa lAge che, ane huM mArI mIThaDIne vakhatasara maLavA jAuM enI darakAra mArA karatAM tene vadhAre lAge che - te basa huM tAro AbhAra mAnI jaladI tyAM javA UpaDI jAuM chuM - tArI sAtheno taravArano hisAba cUkavavAnuM bhale kAla upara mulatavI rAkhIe." ema kahI kepTana phobasa javA tatpara thayA, paNa pachI acAnaka kAna khaMjavALatA bolI UThayA - "mA"LuM, mArI pAse pelI DokarIne kamarAnA bhADAnA ApavA mATe paisA ja nathI; ane e DokarI agAuthI paisA lIdhA vinA gharamAM ja pesavA detI nathI." "lo, tamAre joItA bhADAnA paisA!" - ema kahI pelA jabhAdhArIe eka moTo sikako kepTananA hAthamAM sarakAvI dIdho. " kahevuM paDe, IzvaranA satyanA sogaMda ! tame eka bhAre sajajana mANasa cho." paNa eka ja zarata che; mane tamAre khAtarI karAvavI paDaze ke, huM khoTo chuM ane tame sAcA che. huM ema kahyuM che ke, je chokarI sAthe mulAkAta goThavI hovAnI vAta tame karI che, e jUThI vAta che - kAraNa ke, huM jANuM chuM tyAM lagI te ema koIne maLavA jAya tevI che ja nahi. eTale tame e ja chokarIne maLyA che, e khAtarI huM mArI najare joIne karI zake evI vyavasthA tame karI Apajo." Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta gALe sAthe na belavI! 189 "are, mane to badhuM sarakhuM ja che! je kamarAmAM huM tene maLavAno chuM tenI pAse eka gholakuM che; temAM huM tamane pahelethI chupAvI daIza, jethI tame badhuM ja najare joI zakaze. alabatta, tamAre eTalo vakhata e gholakAmAM aMdara purAI rahevuM paDaze, alabatta, nadI tarapha tene eka bArI jevuM che kharuM; paNa te baMdha hoya che." "AvatI kAle je vastunI saccAI - juThThAI bAbata mAre tamArI sAthe jIvana-maraNanuM yuddha laDavAnuM che, tenI mane Aje khAtarI thaI jAya e mATe ke tamAre mATe lAbhanI vAta gaNAyane?" basa, to cAlo, vAra zI che? huM pahelAM ja tamane tamAre saMtAvAne ThekANe mUkIne, pachI pelI chokarIne teDavA jaIza!" pTana phebase pelA jambhAdhArI sAthe DosInA pAMjarAmAM AvI. uparanI oraDInA bhADA peTe DosInA hAthamAM eka krAuna-sikko pakaDAvI dIdho. aMdara badhuM gojAM-gobaruM hatuM. eka gaMduM chokaruM eka khUNAmAM rAkhanA DhagalAmAM ramatuM hatuM. DesIe paricita gharAka jANI, kazI vizeSa pUchaparacha na karI. teNe tarata e sikko gallAnA khAnAmAM mUkI dIdho ane pelAo sAthe oraDI ughADI ApavA te upara gaI. pelA chokarAe DosIne upara gayelI joI ke tarata UThIne TebalanA khAnAmAMthI pelo sikako kADhI lIdho ane tenI jagAe lAkaDAnA phAcarA uparathI teDI lIdheluM eka sUkuM pAna mUkI dIdhuM. DosIe upara jaI Tebala upara mINabattI goThavavA mAMDI, eTalAmAM phobase pelA jambhAdhArIne bAjunA gholakAmAM pesADI daI, bAraNuM baMdha karI dIdhuM; pachI te pote DosI sAthe dAdara UtarI, pelI jipsI-kanyAne teDI lAvavA bahAra cAlyo gayo. pAeka kalAka pachI pelAM be jaNa dAdara caDatAM hoya evo avAja Avyo. kalaoNda phaoNlo pelA gholakAmAM Ubhe Ubho ghUjI UThyo. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 dharmAdhyakSa vAcaka atyAra Agamaca kayAranA jANI gayA haze ke, e jamAAdhArI kalaoNda faoNlA - dharmAdhyakSa peAte ja hatA. pelAM baMne jaNa kamarAmAM AvIne bAraNuM baMdha karIne beThAM, jipsI-kanyAnA ghUMTaNa pAse mAthuM rAkhI tenI bakarI paNa besI gaI. jipsI-kanyA zaramathI lAla lAla thaIne bAlI UThI, " maoNsinyora, pachIthI tame mane tucchAkAravA na lAgatA. << >> "" "tane tucchakAruM, mArI mIThaDI ? zA mATe ? tr Ama tamArI sAthe cAlI AvavA "te te! mAre tane mAtra tucchakAravI ja na joIe, tane khUba dhikkAravI joIe. "3 "hAyare! mane dhikkAravI joIe ? zA mATe bhalA? meM evA te zeDa aparAdha karyo che?" mATe!" re "" tane ahIM AvavA mATe bahu bahu manAvavI paDI te badala !" "paraMtu zuM karuM? mAre mAruM vrata toDavuM paDayuM che. mane mArAM mAtipatA have kadI nahi jaDe * mArA mAdaLiyAnuM sata nAza pAmaze. tArI eke vAta mane samajAtI hoya teA setAna mane bharakhe !" eNsamarAlDA gheADI vAra cUpa rahI; tenI AMkhamAMthI AMsunuM eka TIpuM sarI paDayuM, ane tenA hoThamAMthI eka nisAsA. paNa pachI te tarata utsAhamAM AvI jaIne bAlI UThI " mausinyAra, huM tamane eTalA badhA cAhuM chuM ke na pUche! vAta. "" kr e chekarInA e zabdonI AsapAsa zIla ane saccAInI evI phorama vyApelI hatI ke kaeNpTana phobasane paNa jarA AMcako lAgyA vinA na rahyo. paraMtu 'huM tamane cAhuM chuM' evI kabUlata pelInA moMmAMthI nIkaLI ke tarata temaNe hiMmata lAvI pelInI kamaranI AsapAsa pAtAnA eka hAtha vIMTALI dIdhA. kalaoNda faoNlAe tarata peAtAnI chAtI AgaLa saMtADI rAkhelI kaTAranI aNI upara AMgaLI pheravIne tenI tIkSNatAnI khAtarI karI lIdhI. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta gALA sAthe na belavI ! phobasa, tame bahu sArA cho - bahu udAra cho - bahu suMdara cho - huM te eka anAtha jipsI chokarI chuM. mArAM mAtapitAnI mane kazI khabara nathI - chatAM tame mane ATalo prema karo cho ethI mane bahu bahu AnaMda thAya che - nAnapaNathI mane evo khyAla AvyA karato ke eka bahAdura aphasara mane bacAvaze ane prema karaze. tamane najare joyA te pahelethI huM tamArAM ja svapna joyA karatI hatI. tamAruM nAma paNa phebasa che - kevuM suMdara nAma che - tamArI pAse moTI talavAra che - huM e kADhIne jouM? tamane e kevI sarasa zobhe che!" hA, hA, ghelI! le jo !" ema kahI phobase mAnamAMthI talavAra kADhIne tenA hAthamAM mUkI. pelI jipsI chokarIe tarata e talavArane premathI be hAthamAM laI, tenA upara cuMbana karyuM ane kahyuM, "tuM eka bahAdura mANasanI talavAra che - mArA vahAlA kepTananI!" pelI talavArane cuMbana karavA nIcI namI, teno lAbha laI phobase tenI suMdara Doka upara eka cuMbana karI lIdhuM. pelI zaramanI mArI lAla lAla thaI gaI. pelI koTaDImAM bharAyelA pAdarIe dAMta kacakacAvyA. " "phobasa, tame have jarA UbhA thaIne cAlo jAuM, jethI tamArI pUrI UMcAI huM joI zakuM tathA tamArI eDIono avAja huM sAMbhaLI zakuM. tame kevA bahAdura, kevA suMdara che !" kaMTana khuza thaIne UbhA thayA, tathA jarA ThapakAnA svare bolyA, ghelI, teM mane kadI mArA sarakArI yuniphaoNrmamAM joyo che?" "nA re nA !" basa, te vakhate te mane joyo hoya to kharuM!" pachI phobasa dhIme rahIne pelI chokarInI vadhu najIka jaIne beTho. palInAM rUMverUMvAM khaDAM thaI gayAM. teNe lADathI kepTananA hoTha upara methI potAnI AMgaLI lagADIne kahyuM, "sAMbhaLe to, priya, mane cesAca kahI do ke, tame mane kharekhara cAho che?". Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 dharmAdhyakSa - "mArA jIvana, mArA prANa, tuM zuM mane ema pUche che ke tane cAhuM chuM? huM tane cAhuM chuM, eTaluM ja nahi paNa, meM bIyA koIne kadI cAhI nathI." kepTane eTalI badhI strIo samakSa e vAkaya uccAyuM hatuM te vAkya bolavAmAM temanI jIbha lIsI thaI gaI hatI. pelI to kepTananA moMnA A zabdo sAMbhaLatAM ja premathI ane A dathI dhrUjI UThIne bolI, "hAyare, A kSaNe to mANase marI ja jo joIe ! A AnaMda jIravI zI rIte zakAya ?" phobase e kSaNane vadhu eka cuMbana karI levA mATe yogya ta. mAnI. paNa Arca-DIkana te e joI tenI beDamAM rahyAM rahyAM samasamI UDyo. vAha, tuM A parama sukhanI kSaNe maravAnI vAta zA mATe kare che tuM mane cAhe che, ane huM tane cAhuM chuM, have zuM bAkI rahe che? huM tane AkhI duniyAmAM sukhImAM sukhI prANI karI mUkIza. tane huM suMdara makAnamAM rAkhIza, ane pachI tArI bArI nIcethI mArI TukaDIne badhA bANAvaLI - sainikone temanAM badhAM chogAM sAthe pareDa karAvIza are, jyAre 80 hajAra sainikonI tathA 30 hajAra bakhtaradhArIonI dhajA-patAkA sAthe grAnDa-pareDa thaze, tyAre te jovA huM tane tyAM laI jaIza. are rAjAjInA mahelanA siho jAvA paNa huM tane laI jaIza nuM badhI strIone e jovA bahu game che. tane huM khuza khuza karI mUkIza.' eTaluM kahI phobase have tenI kamarano paTTo choDavA mAMDyo. "A zuM kare che?" pelI ekadama cekIne bolI UThI. kazuM nahi; huM ema kahevA mAgato hato ke, mArI sAthe rahevA Avaze eTale tAre A paTTA ane bIjo badho zerImAM nAcavAne pozAka kADhI nAkhavo paDaze." tamArI sAthe rahyuM tyAre! AhA! keTalI badhI sukhanI vAta che kaho cho, priya!" Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta gALA sAthe na beAlavI! 123 kaeNpTane enA e sukha-svapananA ghenanA lAbha laI, tenI baoNDisanI kaseA cheDavA mAMDI. te vakhate tenA khabhA upara vIMTele rUmAla khasI jatAM tenA suMdara khabhA pelI koTaDImAM UbhelA pAdarInI AMkhe paDayA; ane tene aMdhArAM AvI gayAM. tenA AkhA zarIranuM leAhI UkaLI UThayuM hoya ema garama garama thaI gayuM. pelInuM dhyAna bIje ja hatuM. acAnaka te UMghamAMthI jAgI hoya ema bolI UThI- "phobasa, tame mane tamArA dharma zIkhavA ne !" mAro dharma ! ghelI, tAre mArA dharmane zuM karavA che?" 66 "kema, te ja ApaNe paraNI zakIe ne?" "le, paraNavuM zA mATe paDe, vaLI?" pelInuM mAM ekadama paDI gayuM. CC paNa mArI madhurI, A badhA kevA gAMDA khyAleA tane che? lagna e moTI bAbata che, e kharI vAta paNa koI pAdarInI dukAne jaI be cAra laeNTina vAkayA bAlI na AvIe, tethI karIne ApaNe prema ochA thaI jAya zuM?" paNa A badhuM beAlatAM belatAM phobase pelIne kamarethI pakaDIne potAnA zarIra sAthe vadhu ne vadhu bhIDavA mAMDI hatI. ane pachI te vIjaLInA camakArAnI peThe tenA khabhA ane chAtI uparanA rUmAla teNe khe cI kADhavo. pelI zaramanI mArI maravA jevI thaI gaI, ane chaLIne dUra khasI gaI. teNe potAnI zarama DhAMkavA khullA hAtha chAtI upara dAbI dIdhA. paNa tenA gaLAmAM bAMdheluM mALiyuM have khulluM thaI gayuM. e che ema pUchavAne bahAne phAbasa tenI najIka sarakayo. "" ene nA aDakazeA! enI mane rakSA che! enI zaktithI jahuM mArA kuTuMba bhegI thaI zakIza;- paNa e mATe mAre mAruM zIla akhaMDa ALavI rAkhavuM joIe- e mArI mA, mane bacAva kaeNpTana phebasa SA karo mane mAro rUmAla pAchA Apo !" 1-13 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa phobasa ekadama ciDAyA jevA thaIne bolI UThayo-- " basa, ha huM samajI gayA ke tuM mane cAhatI nathI.' "" 194 "zuM kaho che!? kaeNpTana phobasa, huM tamane cAhatI nathI, ema ! mAruM hRdaya tamArA e zabdothI kevuM cirAI jAya che, e tame jANo che? tamArI AzAe huM jIvI rahI chuM. mAre mArI mAne zuM karavI che? tame ja mArI mA che - tame ja mArA priya che - sarvasva cheH - basa ? huM tamArI ja chuM, ane tame ja mAruM sarvasva svIkAro; - huM have e badhuM tamane arpaNa karuM chuM; paNa mane premathI vaMcita rAkhavAna vAta kadI na karaze!! te vinA huM jIvI zakIza nahi. ane tamArI vAta kharI che; gaTaromAM ravaDatI mArA jevI anAtha chokarI kaye mADhe tamArI sAthe lagna karavAnI vAta karI zake? mArA kuLanuM ke mAtapitAnuM kaya ThekANuM ja che? tame mAtra tamAro prema ja mane ardhajo - eTalAthI 1 mane zAMti thaze - tRpti thaze ~ eTalAthI huM AkhI duniyAmAM mAruM jAtane sau srIo karatAM vadhu bhAgyazALI mAnIza - sukhI mAnIza. tame tamAre chAjatI kulIna srI sAthe lagna karajo - paNa mane tamArI dAsuM tarIke tamArI samakSa rAkhajo. huM tamArI baMnenI sevA uThAvIza ~ tamAruM priya patnInI dAsI thavAmAM paNa mane vizeSa AnaMda Avaze. mA mane cAho - khUba cAho - khUba prema karajo, eTale basa !" ATaluM kahI teNe pAte ja pAtAnA baMne hAtha pheobasanA gaLAmAM nAkhI dIdhA. - phobase peAtAnA dhagadhagatA hoTha tenA madhura hoTha upara cAMpaM dIdhA, ane tene peAtAnA zarIra sAthe bhIDI dIdhI. te ja vakhate acAnaka tenI sAme AvelA eka vikarALa rahe tenI najare paDayo. pelA jamAAdhArI peAtAne kaTAravALA hAtha ugAmI tena chupAvAnI jagAmAMthI bahAra dhasI AvyA hatA. tenI kaTAra tarata phobasana zarIramAM UMDe UtarI gaI ane leAhIthI nItaratI pAchI kheMcAI. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta gALA sAthe na meAlavI ! 195 kapTana tarata eka bhayaMkara gALa uccArI jamIna upara tUTI paDayo. pelI paNa bebhAna thaI gaI. paNa jayAre te bebhAna avasthAmAM praveza karatI hatI, tyAre tene lAgyuM ke, jallAdanA DAma karatAM paNa vadhu uSNa cuMbana koIe tenA hoTha upara karyuM hatuM. jayAre te bhAnamAM AvI, tyAre rAtanA paheregIra sainiko AsapAsa ghero vaLIne UbhA hatA. teoe leAhIluhANa kaeNpTanane upADIne bahAra lIdhA. pelA pAdarI alepa thaI gayA hatA. tenA ghAlakAnI eka mArI je nadI tarapha paDatI hatI, te phaTAbAra ughADI paDI hatI. sainikoe jamIna upara paDelA eka jabhbhA kaeNpTana phobasane ja aMdhArapacheDA mATenA mAnI upADI lIdhA. teo ApasaApasamAM gusapusa karatA hatA-- ' A jAdugaraNIe kepTananuM kaTAra vaDe khUna karyuM che.' Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 adAlatamAM vagera ane DayUka oNpha ijiptano Akhe samudA bhAre ciMtAmAM paDI gayA hatA. eka AkhA mahinAthI lA eNsaramAdA zuM thayuM che tenI kazI bhALa temane vaLI na hatI. tenI bakarInuM zuM thayuM e paNa ajJAta ja hatuM. te lokoe paeNrIsane khUNekhAMcare AdarelI tapAsa niSphaLa nIvaDI hatI. eka evI vAta AvI hatI ke, koIe tene eka aphasara sAthe rAtanA aMdhArAmAM kayAMka cAlI jatI joI hatI. paraMtu ciMgArane khAtarI hatI ke, eNsamarAdA koI kAraNe evuM na kare. tenAM mAtApitAnI zodha, te akSata kuMvArikA rahe to ja enA mAdaLiyAne pratApe karI che ema hatuM. eka divasa grigora khinna citte, rastAo upara laTAra mArata mArato nIkaLyo hato, tevAmAM pelesa oNpha jasTisa AgaLa te lokonA moTA ToLAne bheguM thayeluM joyuM. tenA nATakanI niSphaLatAthI mAMDIne tenA upara je je vItyuM hatuM tenI zarUAta e paeNlesa o. jasTisa AgaLathI ja thaI hoIne, tene e makAnano eka prakAra Dara pesI gayo hato. teNe koIne pUchyuM, " ahIM vaLI Aje zI dhamAla che!" "mane cokasa khabara nathI; paNa ema kahe che ke, eka strIe juvAna aphasaranuM khUna karyuM hovAthI tenA upara kesa cAle che. paNa khaTalAmAM kaMI melIvidyAnI vAta paNa bhaLelI hovAthI, bizapa ane Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 adAlatamAM zipanI adAlatanA nyAyAdhIza paNa emAM sAmela thayA che; ane mArA moTA koI Arca-DIkana to AkhA ne AkhA e khaTalAmAM DUbI ja gayA che. mAre temane tAkIde maLavuM che, - kAraNa, mAre temanI pAsethI paisA levAnA che, paNa te cheka aMdara che, ane mArAthI A bhIDane kAraNe temanI pAse pahoMcAya tema nathI." arere, huM tamane jarUra thoDAghaNA paisA ghaNI khuzIthI UchInA prApata; paraMtu mArAM khIsAM phATI gayAM che ane te paNa kaMI aMdaranA paisAnA bhArathI nahIM, eTale lAcAra che," grigore sahAnu[tipUrvaka jona phaoNlone javAba Apyo. che pote tenA bhAIne oLakhe che, evuM kahevAnI to grigoranI hiMmata na cAlI; kAraNake, khurazInA khela vakhate jipsI-ToLAmAM bhaLavA dila grigorane Arca-DIkane bAjue belAvIne dhamakAvyo hato, te vAta kAgaLa AvI gaI che. jona phraoNlo to cAlyo gayo, paNa grigorane bIje kayAMya javAnuM 1 hatuM, ane atyAre tenI khinna dazAmAM, phojadArI kesanI vigato (AMbhaLavAthI paNa be ghaDI mana-bahelAva thaze, ema mAnI te ToLA hthe haoNlanAM pagathiyAM tarapha AgaLa vadhavA lAgyo. grigora haoNlamAM kaMIka dekhI zakAya evI jagA sudhI pahoMcyo are eka buThThI adAlata samakSa jubAnI ApI rahI hatI. "mAruM nAma phaoNTela jeTaluM sAruM che, eTalI ja huM kahuM chuM badhI hakIkata sAcI che. e rAte huM reTiyo kAMtatI beThI hatI, pvAmAM mAruM bAraNuM koIe ThokaryuM. meM ughADyuM, to be jaNa aMdara khala thayA - kALe janma paherela eka ane bIjo eka phUTaDo aphasara. liA janme paherelAnuM meM evuM DhaMkAyeluM hatuM ke tenI be AMkhe ja tra dekhI zakAtI hatI - lAla lAla aMgArA jevI. teoe mane kaka krAuna mArI uparanI koTaDI rAta pUratI rokavA mATe bhADAno che, ane meM upara jaI e oraDI ughADI ApI. pachI pelo Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa aphasara te mArI sAthe nIce Avyo ane bahAra cAlyo gayo, pelo janmAdhArI kayAM alopa thaI gayo tenI mane khabara ja nahIM. nIce huM pAeka kokaDuM kAMtI rahI evAmAM pelo aphasara che juvAna suMdara chokarIne laI pAcho Avyo. e chokarI sAthe eka be hatI -- meTo nara- bakyo hato, ema ja kahone. e bakarI dhoLI che ke kALI e atyAre huM yAda karI zakatI nathI. e loko upara eTale huM pAchI mAre kAMtavAne kAme pharIthI besI gaI. acAnaka upara eka cIsa saMbhaLAI, ane pAchaLanI bArI UghaDayAno avAja sI LAyo. kazuMka bArImAMthI jANe nIce paDyuM. meM tarata mArI bArI ughA jAyuM to eka pAdarI jevo mANasa doDatokane nadImAM paDyo ane za tarapha tarato tarato cAlyo gayo. ajavALI rAta hovAthI badhuM meM spa joyuM hatuM. meM tarata rona pharanArAone khabara ApI; paNa te ja mastImAM hatA eTale aMdara dAkhala thaIne kazuM joyA-mUkyA vinA temaNe ja jhUDavA mAMDI. meM temane khulAso karyo eTale teo upara gayA. che aphasaranA gaLAmAM AkhI kaTAra khosI dIdhelI hatI - ane pelI cho? bebhAna thayAno DhoMga karIne sUI gayelI hatI. tenI pelI bakarI bIke marI hoya tema dhamAla karatI hatI. meM e badhuM lohI joIne ja ke dIdhuM - bApare! A badhuM dhotAM ne sApha karatAM pUrA divasa paMdara thaze sainiko pelA aphasarane upADI gayA ane pelI chokarIne paNa. pare eka vAta mAre kahevAnI rahI jAya che, te kahI dauM - bI divase jayAre huM gallAnA khAnAmAMthI pelo krAuna levA gaI, tya tenI jagAe eka sUkuM cimaLAI gayeluM pAMdaDuM ja paDyuM hatuM....' cAre bAju adAlatamAM e chellA zabdothI melIvidyAnA camata bAbata gaNagaNATa ane gabharATa phelAI gayo. presiDanTa have rAjAzAhI adAthI pUchayuM, "bAI phalade adAlatane tAre vizeSa kaMI kahevAnuM che ?" Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adAlatamAM 199 "" "nA jI; mAtra mAre eTalA virodha noMdhAvanA che ke, teoe mArA gharane 'gaMduMgAjaLuM ghAlakuM' kahIne varNavyuM che te barAbara nathI; - pula uparanAM gharo bIjAM keTalAMka makAno jevAM bahu sArAM na kahevAya, chatAM tyAM badhA tavaMgara kasAI yAgya strI sAthe lagna karIne rahe che. have maeNjisTreTe UbhA thaIne kahyuM, " sadagRhastho, huM Apane eTalI vAta lakSamAM rAkhavA kahIza ke, A cheAkarInA zarIra uparathI eka tIkSNa kaTAra maLI AvI hatI. bAI laoNdela, bhUte ApelA krAunanuM je pAMdaDuM banI gayuM, te huM ahIM lAvI che ! " 66 "" hA jI! A rahyuM. >> adAlatamAM badhe ja gaNagaNATa vyApI gayA. A pAna, melI-vighAnA ja purAvArUpa che, ema. dharma-adAlatanA eNTanI jAka mahAzaya bAlI UThayA. have eka kAuMselare zarU karyuM, " sAkSI ! tArA gharamAM be mANase dAkhala thayA hatA. temAMnA eka kALA janbhAvALA hatA, je upara ja alApa thaI gayA, ane pachI pAdarInA pozAkamAM nadImAM paDIne bhAgI gayA, ema tuM kahe che; ane bIjo eka asara hatA. e bemAMthI koNe tane krAuna cUkavyo hato ?" DosIe thADo vicAra karI laIne javAba ApyA, " pelA aphasare "" sAheba. " 66 tarata badhA gaNagaNATa karI UThayA : "to pachI e krAuna zetAnanI mAlakIno na kahevAya ! "" paNa rAjAjInA eNDavokeTa vacce bAlI * UThayo, sagRhasthA A asaranA krAuna bAbata eka vizeSa mAhitI ApavAnI rahe che. zailA aphasare maraNa-pathArIethI lakhAvelI kephiyatamAM jaNAvyu che ke, zailA jabhAvALA mANasa paeNrIsamAM rAte pharatA manAtA bhUta - pAdarI evA vahema tene pahelAM gayA hatA, ane pene peAtAnA milanaketa jALavI zake te mATe teNe bhArapUrvaka Agraha karIne pelA krAuna 66 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa Apyo hato. e ja krAuna te aphasare lA phalaoNdelane cUkavyo hato. eTale e krAuna narakamAMthI Avelo dUSita sikako hato e sAbita thAya che. tame phobasa da zaioparanI kephiyatanA kAgaLo jAte vAMcIne e vAtanI khAtarI karI zake che." phobasanuM nAma uccArAyeluM sAMbhaLatAM ja pelI jipsI-kanyA ekadama chaLI marI hoya ema kUdako mArIne UbhI thaI gaI. brigere tarata tene oLakhI lIdhI. te samarAdA hatI. phobasa ! kayAM che? are mahAzayo, tame mane mArI nAkhe te pahelAM dayA lAvIne eTaluM kaho ke, te haju jIve che ke nahi?" cUpa rahe bAI," presiDanTa ghUrakIne kahyuM; "e bAbata sAthe amAre kazI levA devA nathI." dayA ! dayA ! mane mAtra eTaluM ja kaho ke, te haju jIve che?" teNe potAnA sukAI gayelA suMdara hAtho AmaLatAM AmaLatAM vinaMtI karI; te vakhate tenA hAthe bAMdhelI sAMkaLa khakhaDI UThI. "sAMbhaLa, " rAjAjInA aMDavokeTe rUkSatAthI kahyuM, "te maravAnI taiyArImAM che; tane e sAMbhaLI saMtoSa thayo?" e bicArI tarata potAnI beThaka upara zUnamUna thaIne besI paDI. have, bIjA AropIne hAjara karavAnuM presiDanTa pharamAna karyuM. eka bakarIne adAlata samakSa rajU karavAmAM AvI. teNe esamarAldAne joI ke te Tebalo upara thaIne be ThekaDAmAM ja eNsamarAdAnA DhIMcaNa AgaLa pahoMcI gaI ane tenA paga AgaLa mAthuM ghasavA lAgI. dharma-adAlatanA eTarnI jAka mahAzaye have adAlatane ubodhana karyuM, "A bakarImAMthI bhUtano Aveza dUra karavA ghaNI ghaNI pavitra kriyAo karavAmAM AvI che; chatAM haju jo te tenA melA camatkAro karatI ja rahe, to tene cetavaNI ApavI ghaTe ke, tene paNa bhUta-pizAcanA sAgarIta tarIke ApaNe dehAMtadaMDanI ja sajA pharamAvavI paDaze." Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adAlatamAM pachI tarata jiMsI-kanyAnI taMbUrI laIne e bakarI sAme dharIne pUchavAmAM AvyuM, "keTalA vAgyA che?" pelI bakarIe paganI kharI vaDe sAta TakorA mAryA. ane kharekhara te vakhate sAta ja vAgyA hatA! * grigora gaNagaNI UThayo, "A mUrakha prANI potAnI jAte ja pitAnI motanI sajA pharamAvatuM jAya che!" pachI taMbUrIne judI judI rIte dharIne jAka mahAzaye esamarAdA je rIte khela karatI, te badhA e bakarI pAse karI batAvarAvyA. AkhI adAlatamAM sannATo chavAI rahyo. je loko cakalA-cekamAM e bakarInA khela joI AnaMdathI tALIo pADatA, te badhA ja atyAre vAtAvaraNanI asara heThaLa AvI, jANe e bakarInI pizAca-lIlAthI coMkI UThayA. paraMtu pachI jyAre temaNe bakarInA gaLAmAMthI thelI choDIne temAMthI judA judA akSaro lakhelI cakalIo kADhIne bakarI samakSa mUkI, ane bakarIe phoebus nAma goThavI batAvyuM, tyAre to saune khAtarI thaI gaI ke pelI jipsI-kanyA kharekhara manuSyanuM lohI pInArI pizAcinI ja che, je jAduvidyAthI AvA juvAna aphasarone lobhAvI, temane mArI nAkhI, temanA jIvane saMtAnanA hAthamAM soMpI de che! je bicArAne A rIte mArI nAkhavAno hoya, tenuM nAma A bakarIne A rIte goThavavAnuM zIkhavavAmAM AvatuM hovuM joIe, jenI jAduI zaktithI pachI pelo mANasa jAte kheMcAIne A jipsI-balAnA hAthamAM AvI paDe! daramyAna pelI jipsI-kanyA AvatI hatI ke marI gaI hatI, e ja khabara paDe tevuM rahyuM na hatuM. AsapAsa banI raheluM kazuM te jotI na hatI ke sAMbhaLatI na hatI. eka sainike tene jarA tucchakArathI DhALIne jagADI ane te ja vakhate presiDanTe gaMbhIra avAje tene pUchyuM "29mI mArcanI rAte te melI vidyA ajamAvIne, rAjAjInA zANAvaLImAMnA eka phobasa da zaitaparane ekAMta sthaLe bolAvIne karArathI mArI nAkhyo, e guno nuM kabUla kare che ke nahi?" Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 dharmAdhyakSa "bhayaMkara ! mArA phebasa! A badhuM huM zuM sAMbhaLuM chuM?" "tuM haju guno kabUla karavAnI nA pADe che, ema? te pachI A badhI ghaTanA aMge tAro khulAso zo che?" "meM kayAranuM kahI dIdhuM che ke, mane kazI khabara nathI. eka pAdarI - ke je mArI pAchaLa keTalAya vakhatathI paDelo che - tenuM A kAma che. e sivAya bIjo kazo khulAso huM ApI zakatI nathI." jipsI-kanyAnA gunAnI kabUlAta karAvavA tene ribAvavAnI pa vAnagI dharma-adAlatanA jAka mahAzaye rAjya-adAlata pAse mAgI. rAjya-adAlate te paravAnagI tarata ApI. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 nyAyane prakAza lAvyA keTalAMya pagathiyAM caDIne ane UtarIne sainikothI gherAyelI avasthAmAM asamarAdAne eka bhayaMkara oraDAmAM laI javAmAM AvI. A oraDo eka TAvaranA bhoMyataLano oraDo hato. tene eka bArI na hatI, mAtra bhAre vajananA lokhaMDI daravAjAvALuM eka nAnuM pravezadvAra ja hatuM. emAM prakAza Ave tevI koI jogavAI ja na hatI; paraMtu, khUNAmAM bheMta AgaLa bhaThThI bhaDa bhaDa saLagAvavAmAM AvI hovAthI jhAMkho lAla prakAza AkhA kamarAmAM vyApelo hato. e prakAzamAM kedIe. joyuM ke ribAmaNa mATenAM gabharAvI mUke evAM sAdhano cAre tarapha khaDAM. karavAmAM AvevAM hatAM : kamarAnI vacce chata upara kotarelA rAkSasanA ughADA mAMnA dAMta. vacce parovelI eka cAmaDAnI majabUta rasI nIce sudhI laTakatI hatI. bhaThThImAM keTalAya cIpiyA, sAMDasIo ane aNIdAra haLapUNI jevAM loDhAM tapAvavA mUkelAM hatAM. kasImaoNdone phaTakAvanAra pele vikarALa ribAmaNa-adhikArI eka bAju khATalA upara beTho hato. tenA be madadanIza bhaThThImAM mUkelAM pelAM loDhAMne pheravI-rAMkarI rahyA hatA, jethI te saLaMga lAlacoLa bane. bicArI samarAhadAnI badhI hiMmata A bhayaMkara dekhAva joIne osarI gaI. 203 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa dharma-adAlatavALA jAka mahAzaye chevaTanA tene pUchyuM, " tuM haju guno kabUla karavA nA pADe che?" meM e guno karyo ja nathI!" pelIe dhIme avAje javAba Apyo. kedIne ribAvavA mATe prathama "bUTa' ajamAvavAnuM pharamAna thayuM. tarata ja pelA be madadanIzoe AvIne samarAdAne pakaDI ane pelA cAmaDAnA dara nIcenI zetaraMjI upara besADI. DAkaTara ane kabUlAtanAmuM lakhanAra kArakuna have sAbadA thaI gayA. pelAoe have eNsamarAdAno eka paga khullo karI nAkhyo ane lokhaMDe jaDelAM be pATiyAM vacce tene dabAvI devAmAM Avyo. pelI bicArI ekadama trAsIne chaLI paDI ane pelA dharma-adAlatanA jAka mahAzayanA paga AgaLa hAtha laMbAvI bolI UThI - "dayA ! dayA !" paraMtu tene pakaDIne chata uparathI laTakatI pelI cAmaDAnI rasI sAthe bAMdhI devAmAM AvI. pachI chelI vAra tene gunAnI kabUlAta karavA kahevAmAM AvyuM; ane teNe A vakhate paNa khUna pote karyuM hovAnI nA ja pADI, eTale tarata pelAM pATiyAMnA krU pheravavAnuM zarU karavAmAM AvyuM. pATiyAM paga upara bhIDAtAM gayAM tenI sAthe pelI bicArIe AkAza cirAI jAya evI vedanAnI bhayaMkara cIsa pADI. jAka mahAzaye tene pUchyuM - bola, kabUla kare che?" "hA, hA, huM kabUla karuM chuM - badhuM ja kabUla karuM 6, dayA karo! dayA karo !" paNa yAda rAkhajo ke, kabUlAta karavAthI paNa tAre motanI sajA ' ja veThavAnI che, e huM kevaLa mAnavatAnI dRSTie, tArA upara dayA lAvIne kahI dauM chuM." * "bhale." Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyane prakAza lAdhyo .. 'te kArakuna lakhA, A bAhImiyana karI pizAca-pizAcinI sAthe saMtalasamAM hAvAnuM ane temanI sAthe temanI lAhInI mijabAnIAmAM bhAga levAnuM, ane e kAmamAM temanI madadagAra hAvAnuM kabUla kare che. kharI vAtane ? bAlI nAkha?" 33 hI. "C setAnane namaMtraNa Ape che, te joyAnuM paNa tuM kabUla kare che?" "" hA. cr 66 205 je gheTA vAdaLA upara AvI, badhI DAkaNe ne " e ja picAzeAe tane ApelI eka bakarI tArI sAgarIta che, e huM kabUla kare che ? " 66 22 hA. << cAlA, have kedIne jataraDAmAMthI cheDo ane adAlatamAM le. jAka mahAzaye parama saMteSa sAthe hukama Apyo. adAlatamAM jatAM jatAM jAka mahAzaye eNsamarAldAne kahyu, " beTI, vakhatasara te kabUla karI dIdhuM e ThIka thayuM; nahi to tArA paga haMmeza mATe nAcatA baMdha thaI jAta! have te tuM tArAM sAgarIta bhUta-pizAcAne tAro chevaTanA nAca batAvI zakaze. "" 4 jAka mahAzaye adAlatamAM pahoMcI jAhera karyuM : " chevaTe nyAyanA mArgamAM prakAza lAdhyA che; ane A bAI sAkSI pUraze ke, ame zakaya teTalI haLavAzathI ja tenA pratye vartyA chIe." >> naka mahAzaye have adAlata samakSa lAMbuM bhASaNa karyuM. e badhuM laMbANa ApaNe dharma-adAlata ane rAjya-adAlatamAM jaMgI daphataromAM saMgharAvA mATe ja rahevA daIe; paNa ApaNI vArtAne prastuta evuM nIcenuM vaktavya ja ApaNe ahIM noMdhIe : 68 A mukaddamAmAM melI vidyAnI ja kAravAI pahelethI chevaTa sudhI sAbita thaI che. ane ' siTI ' TApumAM mAtAjInA pavitra maMdirane badhA nAnA meTA gunAonA nyAya cUkavavAnA haka samarpita thayelA hAI, Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 dharmAdhyakSa tene nAme ame phesa mAgIe chIe ke, prathama to khUnano kaMIka Arthika badalo vasUla karavAmAM Ave; bIjuM, mAtAjInA maMdiranA daravAjA samakSa gunegAra pAse prAyazcitta karAvavAmAM Ave; ane trIjuM, ene ane enI sAgarIta bakarIne lA greve jevI jAhera jagAe dehAMtadaMDa devAmAM Ave." tarata ja kedInA vakIla tarIke beThelo eka jaNa Ubho thayo ane bolyo, "kedIe potAno guno kabUla karI lIdho che, eTale have selika-laoN*mAMnI kalama pramANe ke, koI DAkaNa koI mANasane bharakhI gaI hoya, ane tenA upara e guno sAbita thAya, to tene ATha hajAra deniyara eTaleke sonAnA baso su daMDa karavo joIe; nAmadAra korTe gunegArane ATalA daMDanI ja sajA karavI joIe, dehAMtadaMDanI nahi." dharma-adAlatanA eNTarnIe e sAme vAMdho uThAvyo ke, e kalama have jarIpurANI thaI hoI, radabAtala gaNavI. kedInA vakIle e vastu mAnavAnI nA pADI. tarata e mudA upara nyAyAdhIzono mata levAmAM Avyo. meM thaI gayuM hatuM ane badhA utAvaLamAM hatA; eTale badhAe kedInA vakIlanI vAta mAnavA nA pADI. eTale cukAdo moTethI vAMcI saMbhaLAvavAmAM Avyo - rAjAjI pasaMda karaze te divase, baporanA vakhate mota-gADAmAM besADI, tane khulle page, gaLAmAM doraDuM nAkhI notradAmanA maMdiranA moTA daravAjA pAse laI javAmAM Avaze. tyAM tAre be ratala vajananI mINa-mazAla hAthamAM pakaDI prAyazcitta karavuM paDaze; pachI tyAMthI tane plAsa da grevemAM laI jaI phAMsI daI mArI nAkhavAmAM Avaze. tArI A bakarIne paNa. tArA melIvidyAnA aparAdho badala bizapanI adA yurepanAM prAcIna umarAva kuTuMbamAM pracalita evo kAyade. puru -ja vArasadAra banI zake evuM emAM mukhya vidhAna che. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyane prakAza lAdhyuM 207 lUtane tAre seAnAnA traNa 'lAyana' daMDa tarIke cUkavavA raheze. Izvara tArA AtmA upara rahema dAkhave ! " "" eNsamarAldA mAtra eTaluM ja gaNagaNI, " A badhuM sAcuM che ke, svapna che?" paNa eTalAmAM sainikonA kaThora hAtheAe tene pakaDIne UMcI karI adAlatanI bahAra lIdhI. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 badhI ja AzAe pAchaLa mUkIne - 1 madhyayugamAM mahela, gaDha ke maMdira jevAM makAno, hamezAM jeTalAM jamInanI upara hAya teTalAM nIce jamInanI aMdara paNa bAMdhavAma AvatAM. arthAt temane be taLa hotAM, - eka jamIna uparanuM ane bIju jamInanI nIcenuM. devaLa nIcenuM taLa koI koI vAra maDadAM-peTIe rAkhavAnA kabrastAna tarIke kAmamAM levAtuM; to mahelA ane gaDha nIce taLa kedakhAnA tarIke. badhA mA seTa aMtAIne gaDha, paeNrIsane paeNlesa oNpha jasTisa, luvra rAja mahela vagere imAratAnI nIce mATAM meTAM kedakhAnAM hatAM. e bheAMyata nIcenA mALa jema jema nIce UtaratA jatA, tema tema sAMkaDA je sAMkaDA thatA jatA. dAMte kavi, narakanA varNana mATe A karatAM vadhu bhayaMkara vastunI bhAgye kalpanA karI zake. A badhA Tana jevA bhUgarbha-mALAne cheka tiLaye eka pIpa jevA ke kUvA jevA UDe khADo hotA. tevA aMdhArA bhInA khADAmAM dAMte jevA kiva setAnanuM rAja siMhAsana sthApe, athavA samAja meAtanI sajA dIdhelA peAtAna kedIone sthApe. eka vakhata mANasa e khADAmAM Utaryo ke, parNa prakAza, havA, jIvana ane badhA ja prakAranI AzAo pAcha mUkIne ja gayo samajavA. tyAMthI tene sIdhA phAMsIne mAMcaDe javA mA ja bahAra nIkaLavAnuM hoya. keTalIka vakhata te tyAM utAravAmAM Avele kedI tyAM ja rahI jAya! mAnava nyAya e ghaTanAne ' bhUlI gayA ' kahI 2009 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhI ja AzAe pAchaLa mUkIne - 209 kADhI nAkhe che. Ameya e abhAgiyA kedI ane mAnavajAta vacce eTalA badhA paththaro, jelaro, bhUgarbha mALa ane upara Akho dhiMgo gaDha AvI jAya che ke, ene jIvato rahelo gaNa e paNa kevaLa viDabanA ja che. eNsamarAdAne dehAMtadaMDanI sajA karyA pachI, te nAsI na jAya te mATe paeNlesa oNpha jasTisanI nIcenAM bhoMyarAMnI taLiye AvelA kUvAmAM DhabUrI devAmAM AvI hatI. eka nAnIzI mAkhI, ke je te imAratanA eka paththarane paNa halAvI zake nahi, tenA upara e AkhI imAratano beja jANe khaDakI devAmAM Avyo hato. A avicAramAM Izvara tema ja mAnava baMne sarakhA hissedAra gaNAya: AvA kumaLA prANIne mAthe ATalA moTA kamanasIbane ke ATalI moTI ribAmaNano boja nAkhavA mATe ! esamarAdAne je koIe sUryaprakAzamAM AnaMdathI nAcatI kallolatI joI hoya, te to tene A sthitimAM jotAM veMta ja kaMpI UThe: rAtrI ke mRtyu jevI ThaMDaka, havAnuM saheja paNa halana-calana nahi, mANasanI koI paNa hilacAlano kazo avAja nahi, AMkhomAM prakAzanuM saheja paNa kiraNa nahIM, bevaDA vaLI jAya teTalo sAMkaLono bhAra, AsapAsa jhamatA pANInA khAbociyAne kinAre mUkelo pANI bharelo caMbu, ekAda roTIne TukaDo, ane pathArI mATe thoDuMka parALa ! A sthitimAM halanacalana vinA ke zvAsocchavAsa vinA eNsamarAdA lagabhaga vedanAmAtra pratye abhAna thaIne ja paDI hatI. ja te jAgatI paNa nahotI ke UMghatI paNa nahotI, ema ja kahevuM paDe. A jagAe jema divasa ane rAtane judA pADavAnuM zakya na hoya, tema ja jAgrata ane suSuptane ke svapnane yA vAstavikatAne paNa judAM pADavAnuM zakaya na hoya. tenAmAM kazI lAgaNI, kazAM sAnabhAna, ke vicAra-ciMtana mudala rahyAM nahotAM. bahumAM bahu to tene svapna jevuM kaMIka rahyA karatuM, ema ja kahI zakAya;- jemAM phebasa, pelI ugAmelI kiTAra, adAlatanAM dRzyo vagere cAluM dekhAyA karatuM. dha-14 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa alabatta amuka amuka niyata samaye jelara tenI tapAse Ava tyAre tenA mAthA uparanA bAraNAmAMnI nAnI DokAbArI UghaDavAna avAja AvatA. paNa te vakhateya prakAzanuM eka jhAMkhuM kiraNa pU aMdara dAkhala thavuM nahi. mAtra roTInA TukaDA ane pANInA caMbu mukAI jatA saMbhaLAtA. mAnava jAta sAthe A keTalAka avAjane ja tene saMbaMdha rahyo hatA. tenuM dhyAna yAMtrika rIte pakaDI rAkhanAra bIjo eka avAja paNa hatA : uparanI chatanA bhejamAMthI avAranavAra nIcenA khAbociyAmAM TapakatA pANInA TIpAne. 210 tene A kUvAmAM nAkhyuM keTalA vakhata thayA, enI tene khabara naheAtI. metanI sajA saMbhaLAvyA pachI tene lagabhaga UMcakIne ja laI AvavAmAM AvI hatI ane A kUvAmAM nAkhavAmAM AvI hatI. jyAre te mUrchAmAMthI jAgI hatI, tyAre te tenI AsapAsa A rAta jevuM ghara, aMdhAruM vIMTaLAI gayuM hatuM. svAbhAvika rIte ja peAtAnA hAthane AsapAsa pasArI, pete kayAM che te jANavA teNe prayatna karyA hatA. te vakhate tenA kAMDA uparanI beDIo sakhata khecAI hatI tathA te beDIo sAthenI meATI sAMkaLeA khakhaDI hatI; paNa ne prayatnathI tene eTaluM jANavA maLyuM hatuM ke, cAre tarapha nakkara paththaranI dIvAla che, nIce pANIthI bhInI paththaranI pharasabaMdhI che, tathA thoDuM parALa che; paNa dIvA ke havAnA bAkA jevuM kAMI ja nathI. zarUAtamAM kaMIka pravRtti khAtara paNa teNe pANInAM TapakatAM TIpAM gaNavAnuM zarU karyuM hatuM, paNa jatA magaje e pravRtti paNa kayAranI baMdha karI dIdhI hatI. pachI tenA bImAra banatA 2 - chevaTe eka divase ke eka rAte - kAraNa ke A kabaramAM bAra ke madharAta eka ja prakAranAM hatAM - tene mATe pANInA kUjo ane roTI lAvanAra paheregIra DAkAbArI ughADavA kare tenA karatAM jarA vadhAre mo avAja thayo; bhAre tALuM ughaDayuM ane kaTAyelAM mijAgarAM upara vajanadAra bAraNuM ja khasyuM. teNe najara karIne joyuM to eka phAnasa, eka hAtha Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhI ja AzAe pAchaLa mUkIne- 211 ane be mANasanA keDa nIcenA bhAgo tene dekhAyA. bAraNuM nIyuM hovAthI bahAra UbhelA mANasonAM mAthAM dekhAya tema nahotuM. e phAnasano prakAza tenI AMkhamAM eTalo badho vAgo ke, teNe AMkho ja mIMcI dIdhI. thoDI vAra pachI teNe AMkhe ughADI, to bAraNuM baMdha thaI gayuM hatuM; phAnasa dAdaranA eka pagathiyA upara mUkeluM hatuM ane eka mANasa tenI sAme Ubho hate. kALA janmAthI tenuM AkhuM zarIra DhaMkAyeluM hatuM, ane sAdhuo pahere che tevI kAna-TopIthI tenuM moM paNa. eNsamarAdAe pUchayuM - "tame koNa cho?" "eka pAdarI." eNsamarAdA enA avAjathI ceMkI UThI. "tuM mRtyu mATe taiyAra che?" "hA, hA. paNa haju keTalI vAra che?" "kAle ja badhuM patI jaze." e to bahu moDuM kahevAya; e loko zA mATe ATalI vAra lagADe che?" "to zuM tane bahu du:kha thAya che?" "ahIM TADhuM bahu lAge che" pelA pAdarIe AkhA kUvAmAM cotarapha najara karI : "nahIM ajavALuM nahIM Aga! ane A niraMtara TapakayA karatuM pANI! khare ja bahu bhayaMkara paristhiti kahevAya." "ane uparAMtamAM divasane cALI nAkhI, mane ekalI rAta ja teo ApI rahyA che, zA mATe teo ema kare che?" "tuM jANe che, ahIM tane zA mATe nAkhavAmAM AvI che?" "hA, paheAM khabara hatI; have mane khabara nathI rahI." kaMIka yAda karI jovA bhamara upara potAnI pAtaLI AMgaLI pheravatAM te bolI. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 dharmAdhyakSa acAnaka te nAnA bALakanI peThe raDI UThI - "mAre ahIM. nathI rahevuM - mane TADha vAtha chemane bIka lAge che - ane jIvaDAM mArI zarIra upara caDI jAya che." te cAla, mArI pAchaLa pAchaLa Ava." ema kahI, pelA pAdarIe teno hAtha pakaDyo. pelI chokarI TADhathI cheka ja TUMThavAI gaI hatI chatAM tene pAdarI no hAtha barapha jevo ThaMDo lAgyo. are, A to motano ThaMDo hAtha che; tame koNa che!" pelA pAdarIe tarata potAnuM mAthA uparanuM DhAMkaNa pAchaLa sarakAvI dIdhuM. pelI chokarI tarata tenuM moM oLakhI gaI - lA phalodelane tyAM kobasanA mAthA upara karAra ugAmato jene joyo hato te ja jabhbhAdhArInuM e moM hatuM. A mANasano oLo ja tene atyAra sudhI eka kamanasIbamAMthI bIjA kamanasIbamAM dhakelato Avyo hato - ane chevaTe potAnA A karUNa mRtyudaMDanuM paNa kAraNa banyo hato. phobasanuM khUna ane karyuM hatuM ane e khUna badala tene A sajA veThavAnI thaI hatI! tenA AkhA zarIramAM thaIne e mANasa pratye dhRNAnI - napharatanI eka joradAra lAgaNI pasAra thaI gaI. - pelo pAdarI tenA pratye zakarA-bAjanI tINI najare joI rahyo hate. pelI chokarI chevaTe dhIme avAje gaNagaNI - "basa to have chello ghA karI nAkhe - jethI badhuM pUruM thAya !" ema kahI teNe bhaya trAsamAM potAnuM mAthuM be khabhA vacce dabAvI dIdhuM ane gheTAnI peThe kasAInI charIno ghA thAya tenI rAha e joI rahI. "tuM mArA pratye Ama bhayabhIta thaIne kema jue che, vAru?" pelIe kaMI javAba na Apyo. tuM mArAthI Dare che?" pelAe pharI pUchyuM. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhI ja AzAe pAchaLa mUkIne"vAha, jallAda have potAnA zikArane TANAe mAravAnI majA lUMTe che! mahinAo sudhI jeNe mAro keDo mUkyo nathI, je harahaMmeza mane DarAvato-dhamakAvato Avyo che e mArA mArgamAM - mArA jIvanamAM ADe na Avyo hota, to huM kevI sukhI thAta? - eNe ja mane A aMdhAra-khINamAM nAkhI che ! e bhagavAna! eNe ja mArA phobasane paNa mArI nAkhyo che !" ATaluM belatAMmAM te te DUsake caDIne bhAgI paDI. pachI potAnI AMkho e pAdarI tarapha UMcI karIne te bolI - hAya ! tame koNa cho? meM tamAruM zuM bagADyuM che? tame zA kAraNe mane ATalI badhI dhikkAro cho? meM tamAro zo guno karyo che?" "huM tane cAhuM chuM!" pelInAM AMsu tarata baMdha thaI gayAM. te bagalanI peThe tenA tarapha zUnya najare joI rahI. pelo tene ghUMTaNiye paDyo hato ane tene potAnI kAmanAnI AgabharI AMkhothI jANe bharakhI rahyo hato. sAMbhaLe che? huM tane cAhuM chuM!" pelAe pharIthI jarA moTe avAje kahyuM. "A te kevI jAtano prema?" adhogatine paMthe paLelA eka zApita AtmAno prema!" baMne thoDI miniTa cUpa rahya: pele gAMDotUra banIne, ane pelI jaDasaDa thaIne. sAMbhaLa, tane huM vadhuM kahI saMbhaLAvIza;-atyAra sudhI je vAta mane potAne saMbhaLAvavAnI huM hiMmata karI zakyo nathI. Izvara paNa jotA na hoya teve moDI rAtane vakhate meM mArA potAnA aMtarane chUpI rIte cUchaparacha karI che, paNa tyAMya e javAba ApavAnI mArI hiMmata cAlI nathI. to sAMbhaLa. tane meM pahelavArakI joI, te pahelAM huM bahu sukhI hato........" Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa huM paNa ! " pelIe dhImethI nisAsA nAkhIne kahyuM. " vacce na bAlIza ! hA, huM sukhI hatA; kaMI nahi to hu ema mAnatA teA hateA. huM pavitra hatA; mAruM aMtara ujjavaLa prakAzathI bhareluM hatuM; mArA jeTaluM mAthuM UMcuM rAkhIne gauravabhera-pratApabhera koI nahi cAlatuM hAya. bhalabhalA pAdarIo-sAdhuo brahmacaryapAlana aMge mArI salAha letA, ane madada mAgatA; bhalabhalA dArzaniko siddhAMtA aMge mane pUchavA AvatA. vijJAna-vidyA ja mAruM sarvasva hatI -- te ja mArI bahena hatI ane bahenathI mane pUro saMtoSa hato. paraMtu, vakhata jatA gayA, tema tema bIjA vicAro mArA aMtara-AkAzamAM gherAvA lAgyA vAdaLanI peThe pasAra thavA lAgyA. koI strI mArI pAse thaIne cAlI jAya ke tarata mane dhrUjArI thaI AvatI. vedInA ThaMDA paththaro sAthe mane jakaDI rAkhatAM vratonI zRMkhalA kAmavAsanAnI prabaLa AcakAthI tUTI jAya e rIte kheMcAvA lAgI -- je kAmavAsa nAne huM mArA aMtaramAM hameza mATe cUpa karI dIdhelI mAnatA ! pachI te huM strIone dhikkAranAro ja banI rahyo. 214 " upavAsA, prArthanA, abhyAsa ane maThanA tapa-prAyazcitta va me" kaThora deha-daMDa Adaryo. dhIme dhIme huM mArI jAta upara kAbU lAvI zakayo. pachI te vijJAna-vidyAnuM pustaka ja huM ughADatA ane mArA magajamAMthI badhI apavitra dhUNI ke jvALAo dUra thaI jatI. setAna jyAM sudhI ema maMdiramAM ke zerIomAM aNadhArI pasAra thatI strIona oLA ja mArI pAse meAkalA, tyAM sudhI to huM tene gAMThayo nahIM. << paNa mAro e vijaya harahaMmeza kAyama rahyo nahI. tenA vAMka kharI rIte IzvaranA ja gaNAya, kAraNa ke teNe mANasa ane setAnane baMnene sarakhA zaktizALI banAvavAne badale setAnane vadhu zaktizALI banAvyA che." Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhI ja AzAe pAchaLa mUkIne- 215 ane e vakhate pAdarInA kaMThamAMthI du:khane eka evo UMDo nisAso nIkaLyo ke, tenI vANI cheka ja rUMdhAI gaI ane samarAdA paNa e joI coMkI UThI. pachI thoDI koziza karIne svastha thaI, pAdarIe AgaLa bolavA mAMDyuM - eka divasa mArA hAthamAMnI copaDImAMthI kaMIka vAMcatA vAMcatA huM mArI koTaDInI bArIe ubho hato, evAmAM meM maMdira sAmenA cokamAMthI Avato taMbUrI ane saMgItano avAja sAMbhaLyo mArA abhyAsaciMtanamAM AvI Dakhala thavAthI huM ciDAI gayo ane meM te tarapha najara karI, te meM zuM joyuM? meM eka evI suMdara chokarIne sUryanA prakAzamAM AnaMdathI nRtya karatI joI ke, Izvare paNa Izu tarIke janma lIdho te pahelAM tene joI hota, to janma levA mATe temaNe kuMvArikA maeNrA mAtA karatAM tene ja pasaMda karI hota ! tenI AMkha kALI tathA tejasvI hatI; tenA kALA vALamAM keTalAMka julaphAM sUryanA prakAzamAM jANe sonAnA tAra camakatA hoya tema camakatAM hatAM, tenA paga jorathI pharatA paiDAnA ArA hoya tevA jhaDapathI pharatA hatA, ane tenA mAthAnI AsapAsa dhAtunAM bAMdhelAM cakatAM sUryanA prakAzamAM, tenA lamaNAnI AjubAju tArAono mugaTa paheryo hoya evo AbhAsa Ubho karatAM hatAM. arere! juvAna chokarI, te huM hatI! cakita thaI, mugdha thaI, huM tArA tarapha joto ja rahyo. huM eTalI badhI vAra sudhI tArA tarapha joI rahyo ke, chevaTe huM ja bhayabhasta thaIne coMkI UThayo- jANe nasIbe mArA upara kaThoratAthI potAne paMjo ThapakArI dIdho hato. pAdarI pAcho lAgaNInA AvezathI rUMdhAI, bolatAM thobhI gayo. pachI thoDI vAre te AgaLa kahevA lAgyo huM mehamugdha thaI jaI, mahAparANe kazAkano Teko laI nIce gabaDI paDate aTakI zakayo. e yuvatInuM sauMdarya mAnuSI na hatuM. tene svargIya ja kahevuM paDe ke pachI setAnI yA nArakI. e bemAMthI e kaI jAtanuM Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 dharmAdhyakSa hanuM te huM nakakI na karI zakayo. paNa evAmAM mArI najara tArI pAsenA bakarA upara paDI. e DAkaNonuM mAnItuM prANI kahevAya che, ane te mArI pratye hasavuM hoya evI najare jANe jotuM hatuM. tarata ja huM samajI gayo ke, A to setAnanI jALa che, ane tane narakamAMthI mArI adhogati mATe ja mokalavAmAM AvI che. mane e bAbatamAM zaMkA rahI nahI." pAdarIe ATaluM kahI pelI baMdinInA moM sAme najara karI, ane TADhAza sAthe umeryuM- "ane haju paNa huM ema ja mAnuM chuM. paraMtu tAro jAdu mArA magajamAM tArA nRtya sAthe dhIme dhIme vyApato gayo. mArA aMtaramAM je badhuM jAgrata-sAvadhAna rahevuM joIe, te tArI mohinImAM AvI jaI ghenamAM paDI gayuM. pachI to acAnaka te gAvAnuM zarU karyuM. ane e gAna tArA nRtya karatAMya vadhu mehaka - vadhu ghenamAM nAkhI denAruM hatuM. huM pagamAM khIlA mAryA hoya tema tyAM ne tyAM sthira thaIne Ubho rahyo. mArA paga barapha jevA ThaMDA banI gayA hatA, paNa mAruM magaja carunI peThe UkaLI rahyuM hatuM. paNa eTalAmAM jANe mArA upara dayA karIne te tAru saMgIta baMdha karyuM ane tuM cAlatI thaI. tyAra pachI huM kayAre bArInA khUNA upara paththaranI mUrtinI peThe jaDa- asahAya thaIne gabaDI paDayo, tenI kazI khabara mane na rahI. chevaTe jayAre rAtrI-pUjAne gheTa vAgyo, tyAre ja huM bhAnamAM Avyo. huM tyAMthI UThIne bhAgyo paraMtu hAya! mArA aMtaramAM kazuMka haMmezane mATe evuM tUTI paDyuM hatuM ke je pharIthI UbhuM thaI zake tema na hatuM; tathA kazuMka mane evuM vaLagyuM hatuM, jenI cuMgalamAMthI chUTo thaI huM bhAgI zakuM tema nahotuM." pAdarI thoDuMka thobhIne bolavA lAgyo - "hA, te divasathI mAMDIne huM eka judo ja mANasa banI rahyo chuM. meM keTalAya upAyo ajamAvyA: vrata, tapa, upavAsa! paraMtu eke upAya kAragata na nIvaDayo - mAruM mAthuM kaMIka vicitra varALathI bharAI Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhI ja AzAe pAchaLa mUkIne- 217 gayuM hatuM. are, huM copaDI laIne besato, te vakhate kyAMthI AvIne tuM ja vacce khaDI thaI jatI! tArI e chAyAne huM mArI najara samakSathI dUra karI zakato nahIM. chevaTe trAsI-kaMTALIne, meM tane pharIthI najare jovA marajI karI. tuM koNa che, enI mAre khAtarI karavI hatI; kAraNake, mArA aMtaramAM meM sthApelI tArI mUrti jevI ja tuM jo nirmaLa-pavitra na nIkaLe, to mArA aMtaramAMthI tArI mUrtine kadAca sahelAIthI bhUMsI nAkhI zakAya, ema huM mAnato hato. "meM tane pharI vAra joI: paNa A zuM? mane to UlaTuM hajAra hajAra vakhata tane jovAnuM mana thaI AvyuM - tane haMmeza joyA karavAnuM ja ! have te e adhogatinA DhALamAM sarakatI mArI jAtane rokavI mAre mATe azakaya ja thaI gayuM. huM paNa chevaTe tArI peThe bhaTakela banI gayo : jyAM jyAM tuM nAce tyAM tyAM hAjara rahevA tArI pAchaLa huM bhaTakavA lAgyo. ane dareka vakhate tene joIne huM vadhu ne vadhu mehamugdha - hatAza thavA lAgyo. daramyAna mArA jANavAmAM AvyuM ke, tuM jipsI che - melI vidyA sAdhanArAonI jAtanI! mane thayuM ke, melI vidyA jANanArI DAkaNa tarIke tArA upara kAma calAvI tane mArI naMkhAvuM, to mArA daradano upAya thaI jAya; AstInA bUnAne e rIte mUDha banAvanArI jAdugaraNIne lALI nAkhavAmAM AvatAM ja te sAjo thaI gayo hato. pahelAM to meM htradAma maMdira sAmenA cekamAM tuM na nAcavA Ave evuM tane kahevarAvavA prayatna karyo. paNa te mAnyuM nahi. tuM te cAlu e cokmAM VAcavA AvavA ja lAgI. pachI tAruM apaharaNa karavAno mane vicAra sAvyo. ame be jaNa tArI pAchaLa paDayA; ane tane ame pakaDI misa kharI; paraMtu te vakhate eka kamabakhta aphasara amArI upara dhasI maLe, ane tene choDAvI gayo. Ama tArA, mArA ane tenA ema jaNAnA kamanasIbanI zarUAta thaI. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "dharmAdhyakSa "mane pachI evo vicAra Avyo koI paNa rIte tane sa karAvarAvI, mArA hAthamAM levI. kAraNake, kedakhAnAmAM tuM purAI hora tyAre tuM mArI jakaDamAM ja hoya - ane tuM mArA hAthamAMthI dUra bhAga na zake. teM mane bahu lAMbA vakhata sudhI tArI jakaDamAM rAkhyo che; eTale have tane mArI jakaDamAM levAne mane adhikAra prApta thayo kahevAya "eTale meM ja tArA upara Aropa mUkavA zarU karyA. alabatta, mArA manamAM kazuM nakkI na hatuM, ane avAranavAra mane huM je karato hatA temAMthI pAchA pharavAnuM mana thaI AvatuM. paNa huM ema mAnato hato ke, jyAre mAre mArA e pagalAmAMthI pAchA pharavuM haze, tyAre huM sahelAIthI pAcho pharI zakIza. paraMtu dareka duSTa vicAra chevaTe duSTa kRtya tarapha acUka laI ja jAya che - ane temAMthI pIchehaTha karavI e muzkela banatuM jAya che - e vastuno te vakhate mane spaSTa khyAla nahoto. eka divasa sUrya prakAzato hato ane meM eka mANasane tAruM nAma deto tathA hasato hasato tArI vAta karato jato joyo. tarata ja meM teno pIcho pakaDayo. ane pachI zuM banyuM te tuM jANe che." ATaluM kahI pelo thebhyo, eTale pachI pelI chokarI eka ja zabda bolI: "hAyare, mArA phebasa!" " ekadama pelA pAdarIe tenuM kAMDuM jorathI pakaDyuM ane kahyuM, "e nAma kadI mArA sAMbhaLatAM moMe na lAvIza. e nAme ja ApaNI barabAdI sAdhI che. tane ahIM bahu du:kha-kaSTa thAya che, kharuM? ahI badhuM TADhuM TADhuM che, aMdhAruM che, tathA sAMkaDuM sAMkaDuM che; - para haju pelo je nAdAna badamAza tArA premabharyA hRdaya sAthe khela khelato hate tenA pratyenA tArA bAliza premanA prakAzanI thoDI hUMpha paNa tane che; paraMtu huM te mArA aMdhAra-gherA aMtaramAM kevaLa ziyALa, kevaLa hi ane kevaLa hatAzAne bhAra bharIne ja pharyA karuM chuM. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 badhI ja AzAe pAchaLa mUkIne"atyAra sudhI huM je duHkha - vedanA sahana karato Avyo chuM, tene tane kayAM khyAla paNa che? huM tAro kesa calato hato tyAre adAlatamAM hAjara hato : tane jyAre adAlata-khaMDamAM lAvavAmAM AvI, tyAre huM tyAM hato, jyAre tArI jubAnI thaI, tyAre huM tyAM hato! e nApAka varuo tArI sAme tane dehAMtadaMDa devA mATe eka eka pUrAvo Ubho karyo jatA hatA, tyAre huM tyAM hatA; ane chevaTe tane pelA rAkSase ribAmaNa mATe lIdhI - huM kharuM kahuM chuM ke, tane ribAvavAmAM Avaze evI mane kalpanA ja na hatI - tyAre paNa huM pAchaLa pAchaLa ribAmaNa-khaMDamAM hato. pelA badamAze tAro paga khullo karavA tArA upara potAnA ghAtakI hAtha nAkhyA, tyAre paNa huM tyAM hato; meM tAre khullo paga te vakhate jo - jenA upara eka cuMbana karavA huM AkhuM sAmrAjya ApI dauM - je paganI nIce chuMdAI javA huM rAjIkhuzIthI taiyAra thAuM! e pagane "bUTa' - yaMtranI jakaDamAM ghAlI teno chUMdo karI nAkhavA teoe skU pheravavA mAMDyo, tyAre huM tyAM hato. kevo kamanasIba mANasa! jenA aNu aNune huM mArA samagra prANathI cAhato hato, tene huM hAthe karIne A ribAmaNa-yaMtra sudhI laI Avyo hato. te pahelI cIsa nAkhI, tenI sAthe meM mArA jalpA nIce hAtha nAkhI tyAM chupAvelI kaTAra mArA hRdaya upara khAsI ane te bIjI cIsa nAkhI hota, te tarata ja meM te kaTArane mArA hRdayanI ArapAra parovI ja dIdhI hota. jo haju mAro kaTArano ghA lohI-bhIno ja che." Ama kahI, teNe potAno jabbo khullo karyo. tenI chAtI jANe vAghanA naherathI ujharaDAI hoya tevI banI gaI hatI, ane eka bAju moTo - jema tema dabAvI dIdhelo ghA hato. pelI baMdinI e joI, trAsathI saMkecAI gaI. "are chokarI! have te tuM ja mArA upara kRpA kara! tuM tArI tane du:khI mAne che; paNa du:kha zAne kahevAya, te tuM jANatI nathI. hka strIne cAhavI - jAte pAdarI hovuM - pelI strIthI dhikkArAvuM - ane Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 dharmAdhyakSa - chatAM e strInuM eka hAsya maLe te khAtara peAtAnuM samagra leAhI, samagra prANa, samagra AbarU, sadgati, mukti, amaratA, zAzvatatAne nyochAva karavA taiyAra hovuM; -- peAte rAjA, bAdazAha, devadUta ke Izvara hAIe kevuM sAruM, jethI e strInA caraNamAM vadhu kImatI bheTa caDAvI zakIe evI taDapa veThyA karavI; - svapnamAM e strIne rAta ane divasa peAtA chAtIe vaLagADI rAkhavI; - ane chatAM pAtAnI sagI AMkhoe strIne potAnuM sarvasva eka chIcharA, kAmuka, vyabhicArI aphasarane arpaNu karatI jovI; - ane chevaTe e strInA je suMdara pagane, bAhune, khabhAne bhUrI nasAne, kiramajI tvacAne ciMtanamAM ane mananamAM adhdhara toLa rAkhyAM hoya, te strInAM samagra aMgene ribAmaNa-yaMtramAM pilAtAM je tathA chevaTe AvA aMdhAra-kUpamAM naMkhAtAM jovAM - e badhuM narakanI agnithI saheja paNa chu pIDAkArI kahevAya kharu? enA karatAM mane be pATiyAM vacce nAkhI jIvatA vaherI nAkhe, ke cAra gheDAone cAra judI dizAmAM doDAvI mane phaDAvI nAkhe, te te du:kha badhuM sahya bane. AkhI rAteAnI rAte petAnI naseAmAM thaIne UkaLatA sIsa jevA garama garama lAhIne vaheluM anubhavavuM, hRdayane kSaNe kSaNe phATatuM - cirAnuM tathA mAthAne sA sA TukaDA thaI javuM anubhavavuM - ane e badhuM prema-ade khAI-hatAzAnA mAryA ! hAya, chekarI, mArA upara dayA lAva ! mArA saLaga aMgArA upara rAkha DhAMkavAnI kRpA kara ! mArI bhamara upara jhajhUmata parasevAnAM meTAM biMdu lUchI nAkha! chekarI, eka hAthe jeTale! rabAva hAya teTalA ribAva paNa bIje hAthe mane paMpALa! suMdarI ! mArca dayA lAva! dayA lAva! " ATaluM belatAM te epa!darI bhInI pharasabaMdhI upara Uba paDI apaLAvA lAgyuM ane paththaranAM payiAMnI kinArI mAthuM aphALavA lAgyo. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te bhInI pharasabaMdhI upara UbaDe paDI amaLAvA lAgyuM ane mAthuM aphALavA lAgyuM.- pR. rara0. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhI ja AzAe pAchaLa mUkIne 221. pelo bolato baMdha thayo eTalo eNsamarAdAe nisAso nAkhI eTaluM ja kahyuM, "o mArA phebasa!" pelo raDate avAje trADI UThyo, "tArAmAM jo jarAya dayAbhAva hoya, to tuM mArA sAMbhaLatAM e nAma tAre moMe na lAvatI. e nAma, tuM mane saMbhaLAve te karatAM tArA dAMta vaDe mArA hRdayane AkhuM ne AkhuM tuM cAvI khAya, te mArA upara te moTI dayA dAkhavI kahevAya. dayA kara ! dayA kara ! tuM jo narakamAMthI AvI haze, to huM mArI sAthe narakamAM AvavA taiyAra chuM- tArI sAthenuM naraka paNa mane svarga samAna sukhadAyaka lAgaze. paramAtmA karatAM paNa tAruM darzana mane vadhu kalyANakara lAge che. mAro ATalo ugra prema paNa tuM pAcho Thelaze, ane mAro svIkAra nahIM kare, te parvato paNa potAnAM mULamAMthI kaMpI UThaze! jo tuM kabUla thAya te..... ApaNe baMne nAsI jaIe! huM tane nAsI chUTavAmAM madada karIza; ApaNe baMne kayAMka evI jagAe cAlyAM jaIzuM, jyAM sUrya vadhumAM vadhu prakAzita hoya, jayAM vRkSo vadhumAM vadhu hariyALAM hoya, tathA jayAM AkAza vadhumAM vadhu bhUra hoya. tyAM ApaNe baMne ekabIjAne cAhatAM cAhatAM ane prema karatAM karatAM ApaNA AtmAne ekabIjAmAM reDIne ekarasa karI daIzuM. ApaNa baMnemAM ekabIjA mATe evI atarNa prema-tRSA UbhI thaI haze, je ApaNe niraMtara vahetA prema-pravAhamAM bujhAvyA karIzuM." pelIe have khaDakhaDATa hasI paDIne pAdarIne AgaLa belatA. bhAvyo. juo pitAjI! tamArA hAtha upara A konuM lohI coMTeluM che?" "hA, ThIka; tuM mane maheNAM-ToNAM mArI zake che. e badhuM je karavuM hoya te kara; paNa mArI sAthe bhAgI AvavA taiyAra thaI jA. uitAvaLa kara! kAle to tane grevenI mAMcaDA upara caDAvI deze. enI yArIo AjathI zarU thaI gaI che. huM tane ATalI badhI cAhuM chuM, enI khabara Aja pahelAM mane kadI nahotI paDI. mArI pAchaLa pAchaLa, Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 dharmAdhyakSa cAlI Ava, ane jIvatI rahevA prayatna kara. pachI tuM bhale mane jeTaluM dhikakAravo hoya teTalo dhikakAraje. paNa kAle to bahu moDuM thaI gayuM haze. tArI jAtane bacAva, ane sAthe sAthe mane paNa!" pelAe have pelIne hAtha pakaDI tene parANe UbhI karavA prayatna karyo. pelIe tenA upara tIvra najara pheravI. "mArA phebasanuM zuM thayuM che, te mane kaho !" pAdarIe teno hAtha paDato mUkI dayAmaNA avAje eTaluM ja 'pUchayuM, " tane mArI saheje dayA AvatI nathI?" mArA phebasanuM zuM thayuM che?" pelIe TADhAzathI prApta bevaDAvyo. "te marI gayo che," pelAe bUma pADIne kahyuM. "te pachI tame mane jIvavA mATe nAsI chUTavAnuM zA mATe kaho cho?" pelA pAdarIe enI vAta sAMbhaLyA vinA ja AgaLa calAvyA. "mArI kaTAra tenA zarIramAM UMDI UtarI gaI hatI; tenA hRdayane che. e kaTArathI vIMdhI nAkhyuM hatuM - ane tenA AtmAne paNa !" pelI chokarI tarata chaMcheDAyelI vAghaNanI peThe tenA upara lapI teNe tene dAdaranAM pagathiyAM sAthe asAdhAraNa baLathI dabAvI dIdho. cAlyo jA, rAkSasa ! cAlyo jA, khUnI! mAre have maravuM ja che. amArA baMnenA lohInA DAgha haMmezane mATe tArI bhamaro upara kalI banIne coTI raho ! ...... tArI sAthe huM nAsI AvuM? kadI nahIM enA karatAM narakamAM javuM huM vadhu pasaMda karuM ! cAlyo jA, zApita durAtmA !" pelo pAdarI pelInA dhakakAthI potAnA janmAmAM aTavAI gayI hato. te have jema tema paga chUTA karI, phAnasa laI, tyAMthI vize thaI gayo. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. mAtA ! ke vahelI savAre me mahinAno sUrya AkAzamAM UMce AvavA lAgyo hato, e arasAmAM tura-rolAM-nI tapasviInIe paiDAMno gaDagaDa avAja tathA ghoDAonA dAbaDAne avAja plAsa da grevenA medAnamAMthI AvatA sAMbhaLyo. pelI tapasvinIe e avAjane kAnamAM pesato rokavA potAnA mAthAnA chUTA vALa kAna upara dALyA, ane paMdara varSathI je nAnA joDAnI te bhakitabhAvathI upAsanA karI rahI hatI, tenI pUjA ghUMTaNiye paDIne zarU karI. " e nAno joDo tene mana AkhI duniyA hatI. enA badhA vicAre, enuM samagra astitva e joDA sAthe ja joDAyeluM hatuM - zAtra mRtyu ja temAMthI tene chuTakAro karI zake! e joDAne joI joI, potAnI bAla-putrInI yAda lAvI lAvIne eNe keTalAM AMsu varSothI vahAvyAM che, ene hisAba kaNa kADhI zake? uparAMta, potAnI e nAnI bALakIne upADI janAra jipsI-bAIo upara teNe keTalA zApa ane keTalI lyAnata varasAvI che, teno paNa? Aja savArathI, koNa jANe zAthI, tenAM du:khazoka vadhu tIvra nI rahyAM hatAM. on e mArI dIkarI ! mArI nAnakaDI ! mArI lADakI! have zuM huM thI tane kadI A AMkhoe nahi nihALI zakuM? chatAM badhuM gaI te ja banyuM hoya ema haju mane lAgyA kare che. bhalA bhagavAna! are ene mArI pAsethI eTalA thoDA vakhatamAM ja chInavI levI. hatI, tame mane e dIkarI ApI zA mATe? tamane khabara nathI ke, ame Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 dharmAdhyakSa mAtAo te amArAM saMtAnone amArA peTa rUpa ja mAnIe chIe, ane je Izvara mAtAnA saMtAnane chInavI le che, te IzvaramAM pachI mAtA vizvAsa ke zraddhA rahetAM nathI? te divase huM bhUMDI zA mATe paDoza sAthe vAta karavA, ghara khulluM mUkIne bahAra gaI ? arere, A nAnaka joDo ahIM paDayo che, paNa tene paheranAra kayAM che? prabhu! mane mArI bALakI pAchI Apo! paMdara paMdara varSathI huM ghUMTaNiye paDI pIne tama prAdhyA karuM chuM - mArA ghUMTaNa paNa cholAI - ghasAIne kaDhaMgA thaI gayA eTaluM zuM tamane basa thatuM nathI? arere, jo tamArA vastrano eka che paNa mArA hAthamAM AvI jAya, to jyAM sudhI tame mArI bALakI pAka na Apo, tyAM sudhI huM tene mArA hAthamAMthI na choDuM ! bhalA mAtAjI mArA bALa-Izune mArA hAthamAMthI chInavI levAmAM AvyA che; pela DAkaNo tene corI gaI che ane tApaNAmAM bhejI tenuM lohI pI gadhe che - tenAM hADakAM paththara vaDe jIMdI jIMdIne! mAtA maeNrImane mA bALakI pAchI Apo : bhale mAruM svarga tame badalAmAM chInara lo! huM kevI mahA pApaNI hatI, paNa e bALakI AvyA pachI huM kevI sudharI gaI hatI ! e bALakI mATe huM dharmavALI - bhaktivALI banI gaI jethI te bALakIne mArAM pApanuM kazuM kalaMka na lAge ! enA hAsyamAM mane haMmezAM svarganAM - tamArAM darzana thatAM. o prabhu! mane maratA paheluM eka kSaNa vAra e madhura hAsya, e kamaLa mukha - eka vAra pharI jovA do. huM tenA page A joDA paherAvI lauM eTalI vAra ja! te tene tarata laI lejo ane mane paNa narakamAM ke jyAM nAkhavI hoya te nAkhI dejo. paMdara paMdara varSanI A tapasyA huM badalAmAM tamane sama chuM! marIne svargamAM tene maLavAnI AzA mane haragija che ja nahi tenA janma pahelAMnAM mArAM pApa mane yAda che. mArA jevI pANI svargamAM kevI rIte jaI zake ?" - e abhAgiyaNe ATaluM kahI pachI UchaLIne pelA nAnakaDA jI upara paDatuM nAkhyuM. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtA! 225 te vakhate bahAra gheADAMka chekarAM meTethI kaMIka vAto karatAM ane bUmeA pADatAM jatAM hatAM -- "" ' alyA, pelI jipsI-bAIne Aje ahIM phAMsIe caDAvavAnI che!" tarata ja pelI tapasvinI karoLiyA jALAmAM bharAyelI mAkhI upara lapake te jhaDapathI sALiyAvALI bArI pAse gaI; ane grevena medAna tarapha jovA lAgI. khare ja, pelA kAyamI mAMcaDA AgaLa nisaraNI goThavAI gaI hatI ane phAMsIgarane madadanIza, kaTAyelI sAMkaLane sApha karatA hatA. keTalAka loko AsapAsa TALe vaLI UbhA hatA. pelI tapasvinI, peAtAnI bArI pAse thaIne koI jAya to vadhu vigata pUchavA mATe tatpara thaI rahI. pAse ja jAhera pATha-gharamAM eka pAdarI dharmagraMthane pATha karato UbhA hatA; joke tenI najara vAraMvAra greve-medAnanA pelA mAMcaDA tarapha ja jatI hatI. tapasvinI e pAdarIne oLakhI gaI : e maoNsyAra Arca-DIkana, dharmAdhyakSa pote hatA. teNe tarata ja temane pUchyuM : 66 pitAjI, Aje teo ahIM kone phAMsI devAnA che?" dharmAdhyakSe tenA tarapha kazo javAba ApyA vinA najara karIne keyuM. buDhDhIe pharIthI prazna pUchayo. javAbamAM teNe kahyuM --"mane khabara nathI. >> "paNa ahIM thaIne theADAMka che!karAM ema bAlanAM bAlatAM gayAM koI jipsI-bAIne phAMsI devAnI che?" "" 66 kadAca ema haze. ' tarata ja pelI tapasvinI khaDakhaDATa hasI paDI. dharmAdhyakSe tene pUchyuM, bahena, tamane jipsI-bAIe pratye bahu kkAra che, kharuM?" "dhikkAra ? hA, hA; khUba ja dhikkAra che! cheArAM cArI janArAM badamAze| mArI nAnakaDI cheAkarIne bhUMjIne khAI gayAM! mArI ekanI huM nAnakaDI - lADakIne, ane mArA AkhA hradayane paNa!" - 1-15 << 66 - Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa pelI buTTI thoDI vAra cUpa rahI, dharmAdhyakSa TADhAzathI tenA joI rahyA. "paNa e badhImAM huM eka jipsI-chokarIne khUba dhikkAruM che tenA upara niraMtara meM zApa varasAvyA karyA che. zA kAraNe, jANo che kAraNake, enI mA jo mArI lADakIne khAI na gaI hota, to mA lADakI paNa Aje paMdara varSanI barAbara e chokarI jevI ja - jeTaluM ja thaI hota, eTale e jipsI chokarI jyAre jyAre mArI ko AgaLa thaIne pasAra thAya che, tyAre mAruM lohI UkaLI UThe che. "to bahena, rAjI thAo; kAraNake Aje te chokarIne ja phAMsI caDAvavAnI che." ATaluM bolatAMmAM to dharmAdhyakSanuM mAthuM tenI chAtI upara paDyuM, ane te tyAMthI dhIme pagale cAlato thayo. pelI tapasvinI AnaMdathI potAnA be paMjA ekaThA karI ane LavA lAgI. "meM pahelethI bhALyuM hatuM DAkaNa, ke tuM eka divasa kAMsI mAMcaDe ja caDavAnI che; mAro aMtarano zApa tane hato !" ane josabhera e pitAnI koTaDImAM AMTA mAravA lAgI. AnaMda | tenuM hRdaya phATuM phATuM thaI gayuM hatuM - jANe tenI keTaDImAM samAvuM na hatuM! Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 judAM judAM ghaDatara paNa phebasa marI gayo na hato. e jAtanA mANaso bahu thavaDa hoya che. eTale emarAdAne adAlatamAM je kahevAmAM AvyuM hatuM ke, phebasa maravAnI taiyArImAM che, ane dharmAdhyakSe tenA kedakhAnAnA aMdhAra-kUpamAM je kahyuM hatuM ke, "phebasa marI gayo che' - e baMne vAta boTI hatI. kharI vAta e hatI ke, basano ghA bahu kArame na hato. eTale cokiyATa sainiko je sarajanane tyAM tene upADI gayA hatA, teNe paNa zarUAtamAM tenA jIvavAnI AzA nathI' evuM zuddha laeNTinamAM kahyuM hovA chatAM, kepTana phobasanI yuvAnI vijayI nIvaDI hatI, ane kudarate dAktarane jUTho pADavAnI majA levA mATe ja phobasane sAjo karI dIdho hato. ane eka savAre potAnI jAtane kaMIka sAjI thayelI joI, kepTana phobasa potAnI sonerI eDI sarajanane bila peTe ApI daI, rAdhA ravAnA thaI gayA. te jamAnAmAM, nyAyAdhIza, khUna karanArane hAthe pelo mANasa kharekhara marI gayo che ke nahi, enI bahu paMcAta karatA nahIM: gunevAra phAMsIe caDyo ke nahi, eTalI ja darakAra teo rAkhatA. rasamarAdA sAme khUnano guno karyAnA pUratA purAvA hatA, eTale basa kharekhara marI ja gayo che ke kema, enI khAtarI karavAnI temane 'rUra nahotI. 27. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa phobasa paNa peAtAne vadhu pUchaparacha na thAya te mATe tyAthI yU-ena-zrI mukAme jaI peAtAnI TukaDImAM joDAI gayA hatA. 228 adAlatamAM je mukaddamA cAlatA hatA temAM bhAga levAnI tai marajI na hatI, tene lAgatuM hatuM ke, tyAM jubAnI ApavA java peAtAnI ja ThekaDI jevuM thaze. te bina-dhArmika vahemI prakRtinA mA hatA, eTale tene pelInA camatkArI bakarA viSe, pahelI vAra je vidhi rIte peAtAne bheTo eNsamarAdA sAthe thayA hatA te viSe, te eka jiSma kanyA hovA viSe, ane chevaTe pelA bhUtanA oLA jevA pAdarI viSe khUba ja vahema ane zaMkA hatAM. A badhuM tene zvetAnu pelI sAthenuM prakaraNa hovAne badale tenu melI vidyAnuM kAmaNa-TUmaNa ja vizeSa lA hatuM. ane te jamAnAmAM lokone paNa gunegArane sajA thAya banA sikkA pADanArane jIvatA ukALavAmAM Ave ke DAkaNane phAMsIe caDAvava Ave, ke dharma-virodhI kApharane jIvatA saLagAvavAmAM Ave - e hai vaLIne jovA sAthe ja nisabata hatI, - e gunA sAthe saMDovAye saunAM nAma ke bIjI vigata sAthe nahi. - paraMtu dhIme dhIme phobasanuM mana pelI kAmaNagArI eNsamarAldAmAM peAtAne thayelA jIvaleNa ghAmAMthI, ke pelA bhUtanA oLA jevA pAdare vAtamAMthI mukta thayuM, eTale tene tarata peAtAnI vivAhita phalara-da yAda AvavA lAgI. kaeNpTana phebasane, kudaratanA pelA kAyadAnI khAlIpaNA pratye dhikkAra hatA. uparAMta je gAmamAM tenI TukaDI mukAI hatI, te gAmamAM bharavA ane ghoDAne nALa jaDanArA luhAronI luhAraNA sivAya bIjI sArI jAtanI strI jovA maLe tema na hatuM. e sthitimAM mabalaka vAr laIne AvanArI peAtAne mATe niyata thayelI vivAhitA kaeNpTana phoA vizeSa yAda na Ave teA bIjuM thAya? Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ judAM judAM ghaDatara eTale be mahinA bAda, pUrepUrA sAjA thaIne, tathA have to pailI jipsI-bAIvALuM prakaraNa paNa patI gayuM haze tathA bhulAI gayuM che ema mAnIne, notradAma maMdiranI sAme AvelA potAnA zvasuragRhe (sAsu-gRha) ghoDesavArI karatA AvIne te hAjara thayA. te vakhate netradAma maMdiranA daravAjA AgaLa lokonuM vicitra rALuM bheguM thayuM hatuM, paNa temaNe mAnI lIdhuM ke, me mahino hovAthI, I ne kaMI utsava-vratanuM saraghasa ke savArI nIkaLavAnAM haze, tenI kamAla haze. phalara-da-lIne pelI jipsI-kanyAnA bakarAe cakatI tAravIne FbasanuM nAma goThavI ApyuM hatuM tyArathI manamAM bhAre ucATa rahyA karato hato. ane uparathI babbe mahinA thayAM kepana lApatA hatA; eTale kepTanane ApameLe AvelA joI, te kharekhara rAjI thaI, ane dharamathI lAla banI gaI. kepTana phebasa paNa bharavADaNo ane luhAraNo joI joIne ja vAsyA hovAthI, potAnI vivAhitAne TApaTIpa - vezabhUSA tathA khIlatI panInA manohara rUperaMge opatI joI, evA raMgamAM AvI gayA ke ne jaNa vacce tarata samAdhAna thaI gayuM ane phalara-da-lInI mA pUrA toSathI e baMnene ekabIjA sAthe prema ane AnaMdanI vAto karatAM II rahI. paNa tephAnI mANasa, tame A be mahinA kayAM chU thaI gayA mA te to kaho !" vAha bhAI! mane mArI TukaDImAM bolAvI levAmAM Avyo che, vaLI." ka mukAme? ane to paNa mArI vidAya mAgavA AvyA vAya kema cAlyA gayA?" "eka kyu-ena-brI javuM paDayuM, eTale!" kepTane eka praznanA sAbathI, bIjA praznano javAba TALI dIdho. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 dharmAdhyakSa 66 paNa e jagA to bahu najIka che; tame tyAMthI eka vakhata mane maLavA na AvyA, e kevuM?" ma - evI DayUTI bajAvavAnI hatI ke - ane kharI vAta te e ke, huM jarA bImAra paDI gayA hatA. "" 66 bImAra ? " .. 'hA, hA; ghAyala ste !" >> ghAyala ? " ra mArI madhurI, ema coMkavAthI jarUra nathI. bahu sAmAnya hatI thoDI takarAra thaI - taravAro UchaLI paDI-ane thoDuMka vA paNa tAre mIThaDI, e kAraNe AvA gAbharA thavAnI kaMI jarUra nathI "he ? tamane talavAra vAge, ane mAre gAbharA thavAnI zI jarU tamane evuM belatAM kaze vicAra paNa Ave che? paNa zAthI tarava UchaLI, ane keTaluM vAgyuM hatuM, e badhuM mane vigatavAra kahI batA eTale basa; nahIM to Aje tamArI mAThI vale thavAnI che, nakkI ! "" 66 " are sAmAnya vAta che; pelAnA gheADA viSe meM jarAka karI, eTale tene khoTuM lAgyuM, ane jhaTa nAnuMzuM chamakaluM thaI paNa have tA e badhuM patI gayuM --mAro ghA paNa rujhAI gayo 2 have te tane khAtarI karAvavA mATe batAvavA hAya tA paNa muzkelI * paNa huM? pelA cakalAmAMthI ATalA badhA avAja zAno Ave lokonuM ToLuM tyAM zA mATe bheguM thayuM che? " mane vizeSa khabara nathI; paNa eka DAkaNane mAtAjI sa tapa-prAyazcitta karavA lAvavAnI che, ane pachI phAMsI devA laI java che, evuM kaMIka sAMbhaLyuM che. "" 66 kepTana phobasane lA eNsamarAldAnuM prakaraNa te kayAranuM patI haze evI khAtarI hAvAthI temaNe AgaLa pUchaparacha jArI rAkha " e DAkaNanuM nAma zuM che? ane teno gunA ze che?" Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 judAM judAM ghaDatara "mane kaMI khabara nathI." pachI acAnaka phalara-da-lIe kepTana phebasa tarapha pharIne pUchyuM, "juo, phebasa, traNa mahinA bAda ApaNuM lagna thavAnuM che. to Aje mane sAcesAcuM kahI do ke, tame mArA sivAya bIjI koI strIne kadI prema karyo che ke nahi?" vAha, mArA suMdara devadUta! huM sogaMda-pUrvaka ema kahevA taiyAra chuM." . paNa eTalAmAM to nIce lokenuM bumarANa vadhatuM cAlyuM. notradAma maMdiranA ghaDiyALamAM bAranA TakorA paDyA, ane tenI sAthe ja nIce cakalAmAMthI, upara chAparAMmAMthI ane vacce bArIomAMthI ekasAthe avAja Avyo - juo pelI ! " phalara-da-lIe potAnI AMkho DhAMkI dIdhI jethI pelI gunegAra bAI upara najara na paDe. - "vahAlI, to pachI ApaNe ahIMthI khasIne kamarAmAM ja cAlyAM jaIe, to kema? tArA jevI nAjuka hRdayavALIthI e badhuM joyuM nahi jAya." "nA, nA, ahIM ja UbhAM rahIe, e to saheja mane zarUAtamAM ekadama thaI AvyuM." tarata ja ghoDesavAra sainikethI gherAyeluM eka gADuM gaDagaDatuM AvyuM. sArajaMTo cAbakhA mArI mArI, ToLAmAMthI gADA mATe rasto karavA lAgyA. gADAnI bAjue nyAyakhAtAnA amaladAro ane polIso temanA kALA pozAkamAM hatA. jAka mahAzaya temane mokhare hatA. . e gADAmAM eka chokarIne hAtha pITha pAchaLa bAMdhIne besADelI hatI. tenA AkhA zarIre mAthA uparathI khabhA upara parovI dIdhuM piya tevuM khullA janmA jevuM ja eka kapaDuM hatuM ane tenA kaLAnI AsapAsa doraDAno phAMso bAMdhelo hato. te doraDA nIce lIlA Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 dharmAdhyakSa kAca sAthenuM eka nAnuM mAdaLiyuM hatuM. motanI sajA pAmelAMnI evI nAnI icchAo maMjUra rAkhavAno rivAja hoI, enuM gaLAnuM mAdaLiyuM chevaTa sudhI kAyama rAkhavAnI tene paravAnagI ApavAmAM AvI hatI bArImAMthI jonArA prekSako e bicArInA khullA nAgA paga jo zakatA hatA, teNe e pagane ghUMTaNothI bevaDA vALIne bane teTalA chupAI vavA prayatna ryo hato. badhA lokonI najara samakSa potAne Ama ardhanagna hAlatamAM rajU karavAmAM AvI hovAthI, zaramanI mArI te bicArI pitAnA janmanI kinAra potAnA dAMta vacce jorathI dabAvI rahI hatI. tenA paga AgaLa eka sapheda bakarI bAMdhelI hatI. phalara-da-lI e jotAM ja tarata bolI UThI, " jisasa bhagavAna A to pelI bakarIvALI jipsI chokarI che, jene ApaNe ahIM khela karavA te divase bolAvI hatI! " phebasa paNa ene joIne Abha thaI gayo hato. he, zuM kahyuM? mane kaMI samajAyuM nahi." te tatapapa karo bolI zakyo. "he? tamane zuM thaI gayuM? e chokarIne joIne tame AvA gAbharA kema thaI gayA, vAru?" "nA re nA! huM gAbharo thAuM? zA mATe ?" maMdirane daravAje gADuM pahoMcatAM ja, aMdara UbhelA pAdarIoe stotrono gaNagaNATa zarU karI dIdho. pelI chokarIne gADAmAMthI utAravAmAM AvI. tenA ane pelA bakarAnA baMdha choDavAmAM AvyA pachI tene khullA page ane gaLA upara bAMdhelA doraDAnA phAMsA sAthe maMdiranA mukhya daravAjA AgaLa laI javAmAM AvI. sAmethI moTo kUsa ane saLagatI mINabattIonuM jhuMDa AvatuM dekhAyuM - e badhA pAdarIo hatI. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 263 judAM judAM ghaDatara sonerI kUsa laIne sAme AvanAra Arca-DIkana dharmAdhyakSa pote hato. pelI tarata tene oLakhI gaI. pelAoe stotro gAI lIdhAM eTale pachI jipsI-bAInA hAthamAM pILA mINanI ane saLagatI eka vajanadAra mINabattI pakaDAvI devAmAM AvI. pelI yaMtranI peThe teo je karAve te badhuM karavA lAgI. paNa tenuM lohI pelA AryaDIkanane joIne UkaLI UThayuM hatuM. pelo pAse AvI tenA kAna pAse mAM lAvI jarA moTethI bolyo, - "juvAna strI, te tArAM pApa ane aparAdhanI mAphI Izvara pAsethI mAgI lIdhI?" ane pachI tarata dhIme avAje teNe umeryuM - "bola, haju mArI thavA taiyAra che? to haju paNa huM tane bacAvI lauM tema chuM!" pelIe tenA sAmuM tIvra najare joIne kahyuM, "dUra haTa, rAkSasa! nahIM to tArAM karatUna sau samakSa khullAM karI daIza!" - pelo vikaTa hAsya hasIne bolyo - "koI tArI vAta mAnaze nahi; ane bIjAnI jUThI badagoI karavAnA aparAdhano tArA mULa aparAdhamAM umero thaze, eTaluM ja; mATe bola, haju tuM mArI banavA taiyAra che?" te mArA phebasanuM zuM karyuM che?" "e marI gayo che." paNa te ja ghaDIe AryaDIkananI najara sAmenA makAnanA jharUkhA upara paDatAM, teNe kepTana phebasane phalara-da-lI sAthe Ubhelo joyo. teNe ekadama lathaDiyuM khAdhuM, ane potAnI AMkho upara hAtha pheravI laI, te tarapha pharI najara nAkhI - ane tene Akho cahero jANe vicitra rIte kheMcAI gayo hoya tevo banI gayo. te jA, mara tyAre ! have tene koI bacAvI nahi zake." pachI teNe hAtha UMco karI, chevaTanuM dharmavAkya moTethI uccAryuM - moDuM karatA he jIvAtmA ! tuM have tAre raste paLa; jethI Izvara pAse jaI nuM temanI kSamA mAgI zake!" Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 dharmAdhyakSa A vAkaya pAdarIe jallAdane ApelI chelI paravAnagIrUpa hatuM. tarata AsapAsanA badhA loko ghUMTaNiye paDayA. jAka mahAzaye have nizAnI karI, eTale jallAdanA be madadanIza pelI kamanasIba yuvatInA be hAtha pharIthI bAMdhavA mATe najIka AvyA. pITha pAchaLa tenA hAtha bAMdhI tene pharIthI mota-gADI upara caDAve te pahelAM jANe jIvananI chellI kSaNo tene mANI levI hoya tema, potAnI sUkI lAla lAla AMkhe teNe AkAza tarapha, sUrya tarapha, rUperI vAdaLo tarapha, jamIna tarapha, loko tarapha ane AsapAsanAM makAna tarapha pheravI, pelo pILo pozAka paherele jallAdanA madadanIza tenA hAtha bAMdhato ja hato, teTalAmAM e jipsI-yuvatIe eka kAramI cIsa pADI - AnaMdanI cIsa ! pAsenA jharUkhAmAM UbhelA kepTana phebasa upara tenI najara paDI hatI! zuM te svargamAMthI tene darzana ApavA UtarI Avyo hato? nA, nA, tenI bagalamAM tenI vivAhitA lara-da-lI hatI, jene te oLakhI gaI. eTale ke nyAyAdhIza paNa jUThuM bolyA hatA! ane dharmAdhyakSa paNa ! phebasa jIvato ja hato ! tarata ja teNe moTethI bUma pADI, "phebasa! mArA phebasa!" ane teNe potAnA hAtha tenA tarapha UMcA karavA prayatna karyo, paNa te enI pITha pAchaLa baMdhAI gayA hatA. teNe joyuM ke, kepTane teno avAja sAMbhaLI gussAmAM bhavAM caDAvyAM, ane tenA hAthe hAtha vIMTALIne UbhelI tenI vivAhitAe phebasa tarapha tucchakAramAM hoTha laMbAvI, gussAbharI najara nAkhI. - phebasa kaMIka zabdo bolyo, je eNsamarAdAne saMbhaLAyA nahIM. ane pachI te te baMne jaNA jharUkhAmAMthI aMdara cAlyAM gayAM. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ judAM judAM ghaDatara tr "" "phobasa ! tame paNa e vAta sAcI mAne che? " eNsamarAldAe phobasanuM khUna karavA badala peAtAne dehAMtadaMDanI thayelI sajA yAda karIne bUma pADIne pUchyuM. kadAca phobasa paNa ema mAnato hoya ke, tene eNe ja kaTAra mArI hatI ! - DAkaNa tarIke tenuM leAhI pIvA! 235 atyAra sudhI eNsamarAldA TakI rahI hatI; paNa pheobasanI pAtA pratye zaMkAbharelI ane tiraskArabharI vartaNUka joIne te ekadama bhAgI paDI; ane beheAza thaI jamIna upara gabaDI gaI. * jAka mahAzaye tarata hukama karyo, ane UMcakIne gADAmAM nAkho. ane pAra lAve." atyAra sudhI netradAma maMdiranA daravAjA uparanI rAjAonI. mUrtivALI gaeNlarI tarapha koInuM lakSa gayuM na hatuM. tyAM eka vicitra AkArane prekSaka nIce banatuM A badhuM lakSapUrvaka nihALI rahyo hateA. zarUAtathI ja, koInuM lakSa na jAya te rIte, gelarInA eka staMbha sAthe AmaLAvALuM majabUta doraDuM teNe bAMdhI dIdhuM hatuM, jeno cheDo maMdiranAM pagathiyAM sudhI cheka nIce laTakatA hatA. have jAka mahAzayanA hukamathI pelA be madadanIzA bebhAna eNsamarAldAne upADIne gADAmAM nAkhavA nIce namyA ke, tarata gaeNlarI uparanA pelA prekSake eka paga kaTherA bahAra kADhayo ane paga, DhIMcaNa tathA hAtha vaDe e dAraDA uparathI teNe saDasaDATa nIce UtaravA mAMDayuM. nIce pharasa upara paga aDakatAM veMta te sIdhA pelA be madadanIzA upara vAghanI peThe lapakayo. baMnene eka eka mukko mAM upara jorathI lagAvIne teNe jamIna upara toDI pADayA ane pachI eka hAthe ja pelI jipsI-kanyAne DhIMgalIne peThe hAthamAM upADI lIdhI ane bhayaMkara garjanAne avAje " Azraya-dhAma ! " " Azraya-dhAma" evI bUmeA pADatA eka ja kUdake te maMdiramAM pesI gayA. A badhuM eTaluM utAvaLe karavAmAM AvyuM hatuM ke, rAta hota te vIjaLInA eka camakArA daramyAna ja jANe e badhuM banI gayeluM lAgata. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 dharmAdhyakSa loko "Aya-dhAma' e pakArano artha samajI gayA, ane temaNe paNa AnaMdanA udrakamAM sAmethI bUma pADI - "Azraya-dhAma!" sAthe sAthe daza hajAra hAthoe pADelI tALInA avAje kasImaoNdenI eka AMkhamAM AnaMda ane garvanAM AMjaNa AMjI dIdhAM. bebhAna banI gayelI samarAdA A badhI bUmAbUma ane dhamAlathI bhAnamAM AvI gaI. teNe potAnI AMkho ughADIne kasImaoNdo upara najara nAkhI; paNa te to potAnI pAchaLa paDelo ane potAne pahelAM upADI javA prayatna karanAra pelo khavvIsa hato ema jANI, potAnI AMkho teNe pAchI baMdha karI dIdhI. jAka mahAzaya ane adAlatanA badhA rasAlo A ociMtI ghaTanAthI DaghAI gayA. kAraNa, notra-dAma maMdiramAM pesI jaIne temAM Azaro lenArA dehAMtadaMDanA kedIne pAcho pakaDI na lavAya! vAta ema che ke, madhyayugamAM, rAjA lUI-12 nA samaya sudhI, phrAMsanA dareka zaheramAM AvAM koI ne koI "Azraya-dhAma' hatAM, jyAM dunyavI sattAnI kAMI ANa cAlI na zake, evo paraMparAgata zirasto hatuM. te vakhatanI rAjasattAnA jaMgalI jevA kaThora nyAyamAMthI Azaro ApavA mATe jANe madhadariye TApuo jevAM A sthAno paraMparAe niyata karelAM hatAM. koI paNa gunegAra e sthAnamAM pahoMcI gayo, pachI te bacI gayo jANavo. Ama, sajA karavAnI sattAnA durupayoganI sAthe sAthe ja, bacI javAnA adhikArano durupayoga paNa cAlato raheto - jANe be kharAba vastuo ekabIjIne sudhAravA prayatna karyA karatI hoya ! rAjAno mahela, ane khAsa karIne maMdiro ane devaLo AvAM Azraya dhAma gaNAtAM. koI koI vAra to zaheramAM vastI vadhAravAnI jarUra UbhI thaI hoya, to te AkhA zaherane gunegArone nAsI chUTIne bharAI javA mATe Azraya-dhAma tarIke jAhera karAtuM. rAjA lUI-11 - mAe 1477 mAM AkhA perIsane AvA Azraya-dhAma tarIke jAhera karyuM hatuM. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ judAM judAM ghaDatara 237 1 gunegAra AvA koI sthAnamAM paga mUke, eTale pachI tenuM zarIra pavitra manAya - rAjasattA tenA upara hAtha na nAkhI zake. alabatta, paheregIro - sauniko vagere e bahAra nIkaLe ke tene jhaDapI levA satata cokI rAkhyA kare; paNa jyAM sudhI pelA aMdara ja rahe, tyAM sudhI teo bIjuM kAMI karI zake nahi. keTalAya nAsI chUTelA kedIo e rIte maThamAM, rAjamahelanA dAdaramAM, maMdiranA bagIcAmAM ke carcanA daravAjAmAM paDayA rahI gharaDA thaI gayAnA dAkhalA noMdhAyA che. eka rIte A paNa bIjA prakAranI kAyamI keda ja gaNAya; paraMtu motanI sajAmAMthI chUTayAne AnaMda e abhAgiyAne rahe kharo. alabatta, pArlamenTa khAsa kAyado pasAra karIne e gunegArane evA AAya-sthAnamAMthI pakaDIne paNa jallAdanA hAthamAM soMpI devAnI sattA ApI zake, evA dAkhalA noMdhAyA che. paNa evA dAkhalA bahu virala hAtA. sAmAnya rIte AvAM Azraya-dhAmanI pavitratA akhaMDita rAkhavAmAM AvatI. keTalAMya devaLAmAM to AvA AzritAne rahevA mATe nAnIzIka koTaDIe paNa bAMdhelI taiyAra rakhAtI. netradAma maMdiramAM paNa bAjunI eka pAMkhanA chAparA upara bahAra jhUkatI ardha-kamAnAnA bAMdhakAma nIce evI eka koTaDI rAkhavAmAM AvI hatI. dAdara. kasImaoNdA peAtAnA kaThora hAtha eNsamarAldAne jANe sparze ya nahi - du:khADe nahi, ema kALajIthI phUlanI peThe tene upADI jhaTajhaTa caDavA lAgyA. uparanA eka pachI eka jharUkhAmAM nIkaLI te jyAre jyAre dekhA detA, tyAre nIce UbhelA loko, AdrAya-dhAma "! AAya-dhAma ! " evA harSanA pAkArothI tene vadhAvI letA. chevaTe kasImaoNdA dAMTA-gharanA cheka uparanA jharUkhAmAM pahoMcI gayA tyAra bAda jANe AkhA zaherane peAte bacAvI lIdhelI eNsamarAldAne batAvatA hoya tema, hAthamAM rAkhI, teNe " Azraya-dhAma ! " evI bhayaMkara garjanA chevaTanA karI. 66 66 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa A badhA vakhata daramyAna dharmAdhyakSa - kalaoNda phraoNle kayAM hato? te to eNsamarAdAnI sAthe savAlajavAba pUrA karI, tarata hoDImAM besI sIM nadInA DAbe kinAre pahoMcI jaI, yunivarsiTI vistAranI TekarIo uparanI zerIomAM pesI gayo hato. kayAM javuM e kazuM teNe vicAryuM na hatuM - tene mAtra greve medAna tenI pAchaLa paDayuM hoya tema tenAthI bacavA dUra nAsI chUTavuM hatuM. - te phIko paDI gayo hato, ane tenI AMkha vikarALa banI gaI hatI. tenI cAla paNa gAMDA jevI hoI chokarAM tenI pAchaLa huriyo bolAvatAM. paraMtu e zerIomAM paNa tene greve medAnamAM DAkaNane phAMsI apAtI jovA doDI jatAM ToLAM maLatAM - jeo "haju vakhatasara pahoMcI zakAze e AzAe utAvaLa karatAM hatAM. chevaTe te mAunTa seinTane kinAre thaI zahera bahAra nIkaLI gayo. have vacamAM DuMgarI AvI javAthI paeNrIsa zahera dekhAtuM baMdha thayuM, ane nirjana verAna jevo bhAga AvatAM te hAza karIne jarAka zvAsa khAto thobhyo. paNa te ja vakhate tenA aMtaramAM vicAronuM AkhuM ghamasANa, acAnaka UpaDelA tephAnanI jema dhasI AvyuM. jeNe tenuM satyAnAza vALI mUkyuM hatuM, ane pachI jenuM satyAnAza pote vALyuM hatuM, te jipsIkanyAno vicAra tene Avyo. pitAnAM mahAvratanI nirarthakatA ane mUkhamIne vicAra tene Avyo. brahmacarya, vijJAna, dharma, sadAcAra vagerenI pokaLatA, tathA Izvara uparanI zraddhAnI nirupayogitAno tene vicAra Avyo. evA evA bIjA keTalAya aniSTa vicAro ghoDApUranI jema tene gherAI vaLyA. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ judAM judAM ghaDatara 239 ' teNe potAnuM aMtara taLiyA sudhI tapAsavA mAMDayuM. tene mAluma paDyuM ke kudarate vividha kAmanAo ane vAsanAone mATe keTalI badhI jagA temAM nirmANa karI che ! teNe potAnA aMtaramAM bharelo badho dhikkAra - badhI duSTatA DoLI joI, to tene mAlUma paDyuM ke, e badho dhikkAra tathA e badhI duSTatA, viphaLa banelo - viparIta mArge vaLelo prema ja hato! e prema ke je sAmAnya mANasamAM dareka sadguNano janmadAtA bane che; - paraMtu potAnA jevA tapasyA-nigrahane varatA sAdhu tapasvInA aMtaramAM dareka prakAranA aniSTa rUpa ja banI rahe che! tenA jevA ghaDataravALe mANasa sAdhu-tapasvI banavA jAya, to te eka rAkSasa ja banI rahe, e tene jANe samajAI gayuM! koI daradIne koI vaidya tapAse, te rIte atyAre te potAnI jAtanAM ghaTako jarA paNa zarama vagara, gabharATa vagara, ke saMkoca vagara tapAsI rahyo hato - kevaLa vijJAnI nI dRSTie ! paraMtu tene jayAre vicAra Avyo ke, tenA A viparIta banelA preme tene potAne narakAgni tarapha dhakelI mUkayo che, tathA tenI premapAtra pelI jipsI-kanyAne phAMsInA mAMcaDA tarapha dhakelI mUkI che, tyAre pAcho te ekadama gAbharo thaI gayo. paraMtu, phebasa jIvate che e vastu pAchI tenA khyAlamAM AvatAM, te khaDakhaDATa hasI paDyo. phebasa jIvato hato, eTaluM ja nahi paNa, vadhu sArAM kapaDAM ane vadhu sArAM chogAM sAthe, potAnI navI priyatamAne bagalamAM laI, jUnI priyatamAne phAMsIne mAMcaDe jatI batAvI rahyo hato! paNa pachI jyAre tene vicAra Avyo ke, badhAM manuSya prANIomAMthI jemanuM mota te vizeSe icchato hato, temAMthI jene te jarAya nahoto dhikkArato, te prANI ja tenI cuMgalamAMthI bacI zakyuM nahotuM, tyAre tenI potAnI jAta pratyenI dhRNA ekadama vadhI gaI. paNa pachI tenA vicAro phebasa uparathI paeNrIsanAM prajAjane tarapha vaLyA, ane tene temanI vicitra prakAranI adekhAI thaI AvI. onal Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 dharmAdhyakSa e lokoe gADAmAM besADelI e jipsI-kanyAne nagna sthitimAM joI hatI - dhoLe divase, jAhera sthaLamAM je strInA sauMdarya tarapha te sAme e AMkha UMcI karIne joI zakato nahoto, jenI bebhAna avasthA vakhate paNa potAnA hoThothI tene cuMbatAM tene AMkhe zarIre kaMpa thaI Avyo hato, te nagna strInA sauMdaryanuM game tevA bhAmaTAo, bhikhArIo, coro, ema badhA ja, jAhera havADo hoya tema khobe khobe pAna karatA hatA.' ane pachI tene vicAra Avyo ke, e kanyA jo jipsI jAtinI na hota, ane pote pAdarI na hota, phobasa nAmanuM prANI jagatamAM astitva dharAvatuM na hota, ane e kanyA tene hRdaya bharIne cAhatI hota, to potAne mATe kevuM premasabhara, divya, svargIya jIvana zakya banyuM hota ? ane te ja ghaDIe tenI najara samakSa tAdRza citAra khaDo thayo ke atyAre have chokarI phAMsIne mAMcaDe laTake che, ane tenuM prANapaMkheruM have A duniyA choDIne cAlyuM gayuM che.' tene Akhe zarIre tarata parase thaI Avyo. teNe AgaLa bhAgavAnuM pharIthI zarU karyuM. te kudaratathI, jIvanathI, potAnI ane Izvara pAsethI kayAMka bhAgI javA mAgato hato. Ama Akho divasa tenI bhAgadoDa cAlu rahI. chevaTe sUryAsta samaye te jarAka bhyo. pelI jipsI-kanyAne bacAvI levAnI badhI ja AzA ane icchA jyArathI naSTa thaI gayelI tene jaNAI hatI, te kSaNathI mAMDIne tenA manamAM eka paNa tarkasaMgata vicAra ke eka paNa makkama niradhAra kAyama rahyo na hato. tenI buddhizakti. ja jANe kAma karatI baMdha thaI gaI hatI. tenA mana samakSa eNsamarAladA. ane phAMsInA mAMcaDo - e be khyAla ja vaLI-vaLIne ghUmyA karavA. lAgyA. ane tenA vikSipta mananI tAkAta jema jema vArApharatI te Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ judAM judAM ghaDatara 241 be khyAlo upara kendrita thavA lAgI, tema tema eNsamarAdA tene mate sauMdarya, prakAza ane nirdoSatAnI bAbatamAM svarga-nArikA jevI kevaLa jayotirmaya banatI cAlI, ane phAMsIne mAMcaDo AkAramAM tenA potAnA khullA niSphara hAtha jevo! Ama chatAM e hatabhAgIne eka paNa vakhata AtmahatyA karIne A badhI yAtanAne aMta lAvavA ane vicAra Avyo nahIM. kadAca potAnA mRtyu pachInuM aphATa naraka tene atyArathI spaSTa dekhAvA lAgyuM hoya! rAta paDaye jyAre koI paNa mANasa potAne oLakhI nahi zake evuM lAgyuM, tyAre kaloMda phraoNlee potAnA raheThANa tarapha pAchAM pagalAM EbharavA mAMDyAM. rastAmAM jenA makAnamAM pote kaeNpTana phobasane kaTAra khosI dIdhI hatI, te lA phalardelanuM makAna AvyuM. eka bArInA tUTelA kAcamAMthI teNe joyuM to eka juvAniyo bagalamAM eka vezyAne laIne khaDakhaDATa hasato beTho hato, ane pelI DosI kAMtatI hatI. acAnaka pelo juvAniyo UThayo ane pAse paDelI khAlI zIzI laIne jamIna upara pachADato pelI vezyAne saMbodhato bolyo, "A zIzI khAlI thaI gaI; ane khIramAM to e pahelAM ja khAlI thaI gayAM che. have to jupiTara deva AvIne tane ja dArUnI eka bATalI banAvI de, to tane hoThethI, dIMTaDIethI ema aneka jagAethI cUsIne nAkhI ne AkhI pI jAuM." ATaluM kahI, te have pelI vezyAnI bhAvabharI rajA laI bahAra cAlI nIkaLyo. kalaoNda pholo have tene oLakhI zako: e tene nAno bhAI ni kaoNlo Urphe jahAM da muli hato ! tAtkAlika to kalaoNda phraoNloe rastAmAM ADA paDI jaI, potAnuM mAM potAnA bhAIthI chupAvI dIdhuM, che tene dArUDiye mAnI, Thebe caDAvI AgaLa cAlato thayo. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 dhadhyakSa kalaoNda phro kyAre notradAma AvI pahoMcyo. tyAre maThano daravAje te baMdha thaI gayA hatA. eTale have AjanI rAta pUrate teNe maMdiranA TAvara u5ranI potAnI koTIne ja Azraya levo rahyo. upara javAne rana dekhavA khAtara, devaLanA pATha-gharamAM niraMtara saLagatI rahetI mINabattI, ghara nAstikANe- uThAvIne, te pagathiyAM caDavA lAgyo. te vakhatemadharAtanA DaMkA paDayA... - bapore bAranA DaMkA paDI tyAre teNe eNsamarAhadAne A maMdiranTa daravAje jIvatI joI hatI; atyAre madharAtanA bArane Takore te te kabaramAM kayAranI ThaMDI paDI gaI haze, e vicAra AvatAM tene kamakamAM AvI gayAM. acAnaka pavananI laherakhI AvatAM, tenA hAthamAMnI mINabattI bujhAI gaI. te ja vakhate teNe TAvaranI sAmI bAjune khUNethI strInA AkAra eLo Avato joyo. kaoNda phaoNlo coMkI UThayo. te eLAnI bAjue eka nAnI bakarI beM beM avAja karatI cAlatI hatI. are, e to eNsamarAhadA! te tadana phIkI tathA gamagIna dekhAtI hatI. tenA vALa divase hatA tevA ja khabhA upara chUTA patharAyelA hatA, paNa tenA hAtha atyAre pITha pAchaLa bAMdhelA na hatA; te chUTI hatI!te marI gaI hatI- A to tenuM bhUta hatuM! kalaoNda phaoNlone Akhe zarIre zIta vaLI gayAM. pelo oLo dhIme dhIme kalaoNda phaoNlo Ubhe hato te tarapha AvavA lAgyo. ne te oLo jema jema pAse Avato gayo, tema tema tere pAche pagale khasavA mAMDayuM- ane chevaTe je sIDIo caDIne te upara Avyo hato, te sIDIee thaIne dhIme dhIme saDasaDATa nIce UtarI gayA ApaNe vacce kahevI bAkI rahelI vAta ahIM ja parI karI laIe. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ judAM judAM ghaktara kasImaoNdo samarAdAne maMdirane daravAjethI upADIne upara laI Avyo, te vakhate eNsamarAdAe AMkho mIMcI dIdhI hatI. karImodIne te te potAne baLAtkAre upADI janAra duzamana-bhUta tarIke ja oLakhatI hatI, ane atyAre paNa potAne tenA hAthamAM paDelI joI, teNe ema ja mAnI lIdhuM ke potAne behozI daramyAna phAMsIe caDAvI devAmAM AvI che ane A bhUta potAne naraka tarapha ja upADI jAya che. paNa kasImaoNdIe jyAre tene Azraya-dhAma tarIke niyata thayelI maMdiranI chAparA uparanI koTaDImAM upADI lAvIne mUkI, tathA tenA hAthanA baMdha kApavA mAMDyA, tyAre eNsamarAdAe parANe potAnI AMkho kholI ane paristhiti samajavA prayatna karyo. te pote notradAma maMdiramAM kayAMka che, eTaluM to te jhaTa nizcita karI zakI. uparAMta eTaluM paNa tene yAda AvyuM ke, potAne jallAdanA hAthamAMthI choDAvIne ahIM lAvavAmAM AvI che. paraMtu eka trIjI vastu paNa bhAre khaTakA sAthe tene yAda AvI ke, phebasa jIvate che, ane te have tene cAhate nathI. e vicAre ja tenA aMtaramAM eTalI kaDavAza ubharAI AvI ke, jallAdanA hAthamAMthI bacI chUTavA mATe kaMIke AnaMda thAmavAne badale teNe kasImaoNdone pUchayuM - "tame mane zA mATe bacAvI lIdhI?" - pele ciMtAtura cahere emarAlTAe zuM pUchyuM haze tene vicAra karavA lAgyo - kAraNa ke, te bahero hato, ane kazuM sAMbhaLI zakato na hato. pelIe pharIthI e ja prazna pUchayo. javAbamAM kasIdo pharIthI pitAtura najare tenI sAmuM joI rahyo, paNa pachI ekadama UThIne mahAra nATho. pelI navAI pAmI joI rahI. thoDI vAra bAda, te eka nAnI zI poTalI laI Avo, tema HI dAnezarI bAIe eNsamarAdAne paheravA ApelAM kapaDAM hatAM! Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa tarata ja eNsamarAldAnI najara potAnI jAta upara paDI : lagabhaga nagna avasthAmAM hatI. te ekadama zaramAI gaI. 44 kasImamAMdAe jANe tenI zaramamAM bhAgIdAra thavA, potAnI AM upara potAne vizALa paMjo dabAvI dIdhA. ane tarata te tyAMthI bahatuM cAlyA gayA. eNsamarAdAe jaladI kapaDAM paherI lIdhAM. kasImaoNdA te ghaDI pAchA Avyo. tenA eka hAthamAM bhAjana-sAmagrIthI bharelI eka chAbaDe hatI; ane bIjA hAthamAM pathArI, pachI phA chAbaDI jamIna upara mUkIne teNe kahyuM, " khAo. upara pathArI pAtharIne kahyuM, " sUI jAo." kasImaoNdA potAnuM ja khAvAnuM ane potAnI ja pathArI ene ma laI AvyA hatA. esamarAldAe AbhAra mAnavA tenA memAM sAme UMcI najara karI paNa tenI vidrupatAthI gabharAIne tarata nIcI karI dIdhI. kasImA~dAe te joIne kahyuM, "huM bahu kadarUpo chuM, eTale tama mArI sAmuM jotAM Dara lAgato haze. paraMtu mArA mAM sAme joyA vi huM kahuM te sAMbhaLI leA. rAte tame AkhA maMdiramAM pharI zako che, p divase ke rAte maMdira bahAra eka pagaluMya na bharatAM. bahAra nIkaLatAM sAthe pelA tamane pakaDI leze ane mArI nAkhaze. pachI te huM pa marI jaIza." tenA bhAvabharyA avAjathI vicalita thaI eNsamarAdAe tenA sAmuM jovA najara UMcI karI; paNa pelA cAlyA gayA hatA. have potAnI koTaDInuM nirIkSaNa karavA mAMDayuM. cha ceArasa phUTa kadanI nAnI oraDI hatI. tene eka nAnI bArI hatI, ane chAparAnA Dha upara eka bAraNuM hatuM. tenI upara keTalIya gaTaro jhajhUmI rahI hatI te gaTaronAM mAM upara judAM judAM prANIonAM mAM kotarelAM hatAM. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 judAM judAM ghaDatara chAparAthI AgaLa paeNrIsa nagaranAM gharonAM dhumADiyAMnuM jaMgala najare paDatuM hatuM. acAnaka tenA khaLA upara tene kaMIka vajana jevuM lAgyuM. te thakI UThI. hAlamAM reka nAnIzI ghaTanAthI paNa te coMkayA karatI. teNe joyuM to tenI bakarI jAlI tenA khoLAmAM mAthuM dabAvatI hatI : kasImaoNdoe jallAdane mArI haThAvyA, tyAre te paNa kasImaoNdo sAthe ja upara bhAgI AvI hatI. - eNsamarAdAe tenA mAthA upara vahAlathI hAtha pheravIne kahyuM, "huM nalI, tuM haju paNa mane bhUlI nathI ?" ane AkhA divasanAM bharAI rahelAM AMsunA baMdha acAnaka khUlI gayA : zata zata dhArAthI tenA aMtaranI badhI vedanA bahAra vahevA lAgI. rAta paDI, tyAre caMdranA prakAzamAM te maMdiranI chata uparanI saLaMga cheoNlarImAM pharavA nIkaLI. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 bahero 1Ije divase savAre samarAdA jAgI, tyAre tene navA lAgI ke, pote keTalAya divasa bAda UMghI gaI hatI ! bArImAMthI sUI ujjavaLa kiraNa AvatuM hatuM ane tenA moM upara prakAza pAtharatuM ho paraMtu te tarapha jotAM veMta tenI najare kasImaoNdono vipa cahero paDa ane te chaLI UThI. teNe potAnI AMkho ekadama baMdha karI dIdhI. kasImaoNdoe tarata pitAnA ghogharA avAje kahyuM, "bIza nI huM tamAro mitra chuM. tame UMdhI gayAM ho tyAre tamArI cokI karavA ? huM Avyo hato. tamArI AMkho baMdha hoya tyAre tamArI khabara kADha huM AvuM, tene tamane vAMdho nahi ja hoya. have huM jAuM chuM, nA. na huM bhIMtanI ADamAM besI jAuM chuM. tamArI AMkho ughADe." samarAdAe AMkha ughADI ane joyuM to kasImaoNdI bArI na hato. teNe UThIne joyuM te te bicAro bhIMtanA eka khUNe lapAI besI gayo hato. tenA moM upara khinnatA ane zokano bhAva chavA rahyo hato. samarAhadAe tenA pratyeno potAno dhRNA tiraskArano bhA dabAvavAno prayatna karIne tene aMdara AvavA bUma pADI. paNa pelA tenA hoTha hAlatA joyA e upathI ema kalapI lIdhuM ke, ene tyAM cAlyA javAnuM kahevAmAM AvyuM che, eTale te vadhu nirAza ane khi thaI, mAthuM nIcuM DhALI, khoDaMgato kheDaMgate tyAMthI cAlato thayo. 246 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra47 esamarAdAe navAI pAmI jarA moTethI kahyuM, "ahIM Avo, kahuM chuM." paNa pelAne dUra ne dUra cAlyo jate joI, te tarata eraDInI bahAra nIkaLI ane tenI pAchaLa doDatI jaIne teNe teno hAtha pakaDayo. teno sparza thatAM ja kasImaoNda Akhe zarIre dhrUjI UThyo; teNe potAno guno thayo hoya to mApha karavA AjIjIbharI najare tenA sAmuM joyuM. paNa pachI pelIne oraDI bhaNI pAcho pitAne kheMcI jatI joI tenA moM upara AnaMda ane kamaLApaNAnI AbhA chavAI gaI. oraDIe pahoMcI pelI tene aMdara kheMcavA lAgI, paNa te to UmarA bahAra ja Ubho rahyo. ane bolyo, " ghuvaDe "lArka-menAnA mALAnI najIka javuM na joIe." chevaTe eNsamarAdA aMdara jaI potAnI pathArI upara besI gaI, ane kasImaoNdo upara potAnI najara pheravavA mAMDI. dareka kSaNe tenA aMganI navI navI vi patA tenA lakSamAM AvavA lAgI. tene navAI e vAtanI lAgI ke, ATalI badhI vidrapatAo ThAMsIne bhareluM zarIra astitvamAM ja zI rIte hoI zake? kasImaoNdo ja prathama bolyo, "to tame mane ahIM pAchA pharavAnuM kahetAM hatAM, kharuM?" eNsamarAdAe DokuM halAvIne kahyuM, "hA." pelAe vadhu khinnatA dhAraNa karIne jaNAvyuM, "huM bahero paNa chuM; tamAro eka zabdaya huM sAMbhaLI zakato nathI." "bicAro!" dayAthI pIgaLI jaIne eNsamarAda bolI UThI. pelo enA aMtaramAM pragaTelo sahAnubhUtino bhAva samajI jaI, zikagheruM hAsya hasyo. tame ema ja vicAratAM hazo ke, eluM vaLI adhUra zA mATe rahI jAya, nahi?" Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 dharmAdhyakSa enA avAjamAM potAnI tucchatAnA svIkArano e karuNa raNakA hatuM ke, eNsamarAdA javAbamAM eka zabda paNa bolI na zakI. pelAe ja AgaLa calAvyuM - "mArI vidrupatA Aje mane jeTalI kahe che, teTalI kadI kadI na hatI. jayAre tamArI suMdaratA sAthe huM mArI vipatA sarakhAvuM chuM, tyAre mane vicAra Ave che ke, huM tamane kevo jaMgalI rIMcha jevo dekhAto hoIza?-- tame to sUryakiraNa, jhAkaLabiMdu, paMkhIgIta jevAM cho. huM te nahi mANasa, ke nahi jAnavara - ethI paNa kaMIka vadhAre kharAba, cakamakanA paththara karatAM paNa vadhu khADAmaiyAvALe chuM." eTaluM bolI te khaDakhaDATa hasI paDyo. paNa tenA e hAsyamAM sAmAnuM hRdaya bhedI nAkhe evI karuNatA bhaLelI hatI. teNe AgaLa umeryuM - hA, huM bahero chuM; eTale tamAre mane nizAnIothI - saMketathI ja badhuM kahevuM paDaze. mArA mAlika e rIte mArI sAthe vyavahAra kare che. huM paNa thoDA vakhatamAM tamArA hoThanA halanacalana tathA tamArI najara uparathI tamArI icchA samajato thaI jaIza." pelIe hasI paDIne tene moTethI pUchayuM : "to mane kaho ke tame zA mATe mane bacAvI?" pelo te bolatI hatI tyAre lakSapUrvaka tenI sAmuM joI rahyo. pachI belyo - meM tamane zA mATe bacAvyAM, evuM tame mane pUcho cho, kharuM? tame bhulI gayAM haze ke, eka badamAza tamane eka rAte upADI javA Avyo hato. paNa tame te bIje ja divase e duSTane pilarI upara pANI pAIne tenI Aga jevI tarasa chipAvI hatI. tamArA e upakArano badalo e duSTa potAnA prANa tamAre mATe arpaNa karIne paNa cUkavI zake tema mAnato nathI. tame te e badamAzane bhUlI gayAM hazo, paNa e tamane bhUlI zakyo nathI." Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahere 249 pelI have bhAvavaza thaIne tenA tarapha joI rahI. kasImaoNdonI AMkhamAM AMsunuM eka TIpuM AvavAnuM zarU thayuM, paNa teNe ene parANe dabAvI rAkhyuM. jayAre tene khAtarI thaI ke, e AMsu have bahAra nahi nIkaLe, tyAre teNe AgaLa kahyuM - "sAMbhaLo, ahIM ghaNAM UMcAM TAvara che, temAMnAM game te eka uparathI mANasa nIce paDe, to nIcenI pharasa upara pahoMce te pahelAM marI jAya. jyAre tamArI marajI thAya ke, mAre nIce paDatuM nAkhavuM, tyAre tamAre eka zabda paNa belavo nahi paDe, mAtra eka nizAnI karazo tenI sAthe huM nIce paDatuM mUkIza." - ATaluM bolIne te javA taiyAra thayo. paNa pelIe nizAnI karI tene thobhavA jaNAvyuM. nA, nA, te bolyo; mAre ahIM bahu UbhA rahevuM na joIe, tame mAtra dayAne khAtara mArA taraphathI tamArI AMkho pheravI letAM nathI. paNa tamane mArA sAmuM joIne trAsa te thAya che ja! eTale huM evI jagAe cAlyo jaIza, jyAMthI huM tamane joI zakuM, paNa tame mane joI na zako." ke pachI teNe potAnA khIsAmAMthI eka sisaTI kADhI. "jyAre tame mane bolAvavA iccho, tyAre A sisoTI vagADajo. e eTalI tINI che ke, teno avAja huM sAMbhaLI zakIza." pachI pharasa upara e sisoTI mUkI daIne te tyAMthI nATho. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 ThIMkare ane ratana vakhata vahevA lAgyo. samarAdAnA aMtaramAM have dhIme dhIme zAMti pravezavA lAge atizaya AnaMdanI jema atizaya zAkano bhAra paNa mAnava hRdaya bo ocho samaya sahana karI zake che. dhIme dhIme badhAM aNagamatAM- du:khadAyaka citro tenA mAthAmA bhUMsAvA lAgyAM - jAka mahAzaya, ribAmaNa adhikArI, are pelo pAdara sudhdhAM. " ane e badhAMne sthAne sAmA makAnanA jharUkhAmAM pote ja jIvatA phobasanuM citro badhA raMge sAthe tenA aMtaramAM jAmavA lAge phobasanuM jIvana ja tene mana ekamAtra agatyanI vastu hatI. anya sudhInA badhA AghAta-pratyAghAtamAM tenA aMtaranuM ghaNuM badhuM tUTI ga hatuM - barabAda thaI gayuM hatuM, paNa tene kepTana phobasa mATeno che haju jevo ne tevo kAyama rahyo hato. premanuM vRkSa ApameLe ja ApaNe aMtaramAM jaDa ghAle che; ane ghaNI veLA e aMtara pote barabAda che jAya, to paNa peluM prema-vRkSa vadhatuM-vikasatuM ja rahe che. ane e premavRtti jema vadhu aMdha hoya, jema vadhu avicArI pravartamAna thaI hoya, tema te vadhu dRDhamULa ane vadhu prabaLa banI ho alabatta, eNsamarAdAne phobasano vicAra Avato tyAre, sAM thoDI kaDavAza paNa temAM avazva bhaLatI. phobase paNa tene ja be mAnI lIdhI hatI!- pote to tene bacAvavA potAnA hajAra hajAra che 250 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ThIka ane ratana chAvara karI devA taiyAra hatI! paNa e mATe basane vAMka paNa zI rIte kaDhAya? kAraNake, ribAmaNamAMthI bacavA mATe khUna meM kahyuM che, evuM jAhera adAlatamAM pite ja kabUla nahotuM karyuM? eTale esamarAdAne AzA hatI ke, eka vAra phebasa pharIthI bhegA thAya, te tene sAcI vAta kahI daIne, tenA aMtarane vahema jhaTa dUra karI zakAya, tathA tene mULa prema pAchA prApta karI zakAya. paNa phebasa eka suMdara yuvatInI sAthe UbhA haoN, tenuM zuM? paraMtu te yuvatI tenI bahena paNa na hoI zake! phobase te potAne moMe sogaMda pUrvaka kabUla karyuM hatuM ke, te mArA sivAya bIjI keIne cAhatA ja nathI! kasImaoNda tene je sisoTI ApI gayo hato, te teNe jamIna upara ja paDI rahevA dIdhI hatI. kasImaoNde tene khAvAnuM-pIvAnuM ApavA Avate te vakhate eNsamarAdA tenA taraphathI meM pheravI na levAnA prayatna karatI; paNa te vakhate tenAM meM uparathI je trAsane bhAva pasAra thaI jato, te pelAnI najare paDayA vinA raheto nahi ane te bahu khinna thaIne tyAMthI cAlyo jato. - eka vakhata te jyAre jAlIne paMpALatI beThI hatI, tyAre kAsImodI AvIne e kriyA joI rahyo. pachI mAthuM dhuNAvIne belyo, "mAruM kamanasIba kevuM che ke, haju huM je mANasa jevo rahyo chuM. je A bakarInI peThe huM eka ja jAnavara banI rahyo hota, to kevuM sAruM thAta?" pelIe navAI pAmI tenI sAme najara karI. eka savAre eNsabhyAdA chAparAnI kinArI taraDuM UbhI UbhI bahAra najara nAkhI rahI hatI. kabhImade pAchaLanI bAju - pAIne Ubho hato. teNe joyuM ke, acAnaka kSamasadA AnaMdanI camaka sAthe hAtha lIlA karI buma pADI uchI, "phebasa!' pheba! ahIM Avo gavAnane khAtara! eka miniTa nahIM Apo!" Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2Sara dharmAdhyakSa kasImoe tarata e tarapha jhUkIne joyuM to sAmethI eka juvAnI ghoDesavAra suMdara vezabhUSA sAthe AvI rahyo hato. eka makAnanA gara khAmAM hasatI UbhelI eka suMdarInI sAme teNe mAthA uparanI kala) namAvI abhivaMdana karyA. pelA kepTane to samarAdAnI bUmo na sAMbhaLI, paNa kasImaoN e te badhI sAMbhaLI. tenI AMkhamAM tarata AMsu UbharAI AvyAM ane tenI chAtI UMDA nisAsAthI UMcInIcI thavA lAgI. te dhImethI bolI UThayo. "to evA dekhAvuM joIe, kema? bahAranuM keTaluM suMdara hoya to ja suMdarIo lakSamAM le!" - daramyAna eNsamarAdA te hatAza thaI, ghUMTaNiye paDI bhAre kSubdha avasthAmAM bolavA lAgI: "arere! pelA makAna AgaLa ja te ghoDA uparathI UtaryA ane e gharamAM ja pesI gayA! phebasa! tamane mAro avAja na saMbhaLAyo? meM bUma pADI. tyAre ja pelI duSTa strI tamArI sAthe vAto karavA lAgI, eTale pachI mArA zabdo zI rIte tame sAMbhaLo! e phebasa! phebasa!" - kasImaoNdIe eNsamarAdA pAse AvI pUchyuM, "huM temane bolAvI lAvuM?" pelI ekadama AnaMdathI UchaLI paDI : "hA, hA ! jarUra jAo, ane tene - e kepTanane bolAvI lAvo! te huM tamAro tiraskAra karavAne badale tamane cAhavA lAgIza." " tarata ja kasImaoNde ThekaDA bharato tyAMthI deDaDyo ane sIDI uparathI saDasaDATa nIce UtarI gayo. paNa te vakhate tenA hRdayamAM uchaLatAM DUsakAM koNa jotuM hatuM? enuM hRdaya phATI paDatuM hatuM - kasImaoNdo tarata pelA makAna pAse pahoMcI gayo. samarAdo tenI sAme uparathI joI rahI hatI. phobasanA phalara-dalI sAthenA lagnane divasa najIka AvI rahyo hate; eTale e gharamAM atyAre e ane AnaMda-utsava, mahemAnane Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ki ane ratana 53H mulAkAtI vagerenI dhamAla hatI. eka ghoDAvALA AvIne phrobase bAraNa bahAra bAMdhelA ghoDA cheDIne makAnanA tabelAmAM dorI gayA. AkhA divasa pUro thavA AvyA. lokonI avara-javara cAlu hatI; paNa kaeNpTana phAbasa eka paNa vakhata bahAra rana AvyA. temanI rAha jotA kImaoNdA eka thAMbhalA AgaLa besI rahyo, ane eNsama rAAEA maMdiranA chAparA upara dhIme dhIme rAtanuM aMdhAruM thayuM. eNsamarAldA kasImaoNdardIne nIcethI dekhAtI baMdha thaI, chatAM haju tyAM UbhI ja hoya evI dhAraNA te bAMdhI zakatA hatA. chevaTe ekane TekarA paDayo, ane mahemAna eke eke vidAya thavA lAgyA. kasImaoNdA bahAra jatA badhAne bArIkAIthI tapAsavA lAgyo. thoDI vAra pachI acAnaka rastA uparanA jharUkhAnI kAcanuM prakAzita bAraNuM UghaDayuM ane temAMthI kaeNpTana ane divase tene AvakAra ApanArI pelI yuvatI baMne bahAra AvyAM. e ekAMtamAM kaeNpTane tenI kamaranI AsapAsa hAtha vIMTALI tene potAne paDakhe dAbI, tathA te chatapatATa karatI rahI ane tene cuMbana karavA prayatna karyA. A badhuM haju lAMbuM cAlata, paNa teTalAmAM eka DosI jevI bAI bahAra AvI ane temane baMnene aMdara laI gaI. thoDI vAramAM kepTananA dhADA bAraNA AgaLa lAvavAmAM Avyo ane kepTana pote paNa bahAra AvI tenA upara besI vidAya thayA. e zerInA nAke te pahoMcyA nahi hoya, teTalAmAM pAchaLathI doDatA AvI kasImaoNdAe tenA gheADAnI lagAma pakaDI lIdhI ane kahyuM, "kepTana, mArI pAchaLa pAchaLa AveA; eka jaNa tamArI sAthe vAta karavA mAge che." phobasa ekadama coMkI UThayo. pachI kasImaoNdAnA mAM sAme joIne bAlyA, " alyA, koNa mU che? hAM, hAM, oLakhyA; lagAma cheADa, harAmajAdA ! >> Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karIodara tene eka zabda saMbhALe na ho, eTale tene pharI -AjIjI karatAM kahyuM kepTana koNa tamane rAjInA bhAve che, e pro!" paNa tuM mArI lagAma pakaDIne kema Ubho che? mAro ghoDo -phAMsInA mAMcaDa nathI ke jethI tyAre enI lagAze A TakavuM paDe kasImaoNdo te kazuM sAMbhaLatuM na hovAthI, behAne maMdira tArI pAcho vALavAno prayatna karavA lAgaze. "ala rAzi, kepTana, e tabhArI rAha joI rahI che, te tamane cAhe che." paNa bALA juvaDa! je o mane cAhe te badhI pachaLa mArI -doDatA javuM evo kaMI kAyado che? ane tuM jene saMdeza laIne AvyuM che, e strI paNa tArA jerA caherA-mahAsa vALI tArI bahena ja hoya, te pachI pUchavuM zuM? tArI e lakaNane kahI deje ke, huM -have pelA cakAnavALIne paraNavAno chuM, eTale e DAkaNane jahannamama pAchA javuM hoya te javAnI mArI sadara paravAnagI che." " kasImaoNdone kepTananI A AnAkAnI samajAI nahi. tethI te chevaTanuM zastra vAparyuM -- "mahAzaya, cAlo tame; cAlo, oLakho cho e jipsI-chokarI ja tamane bolAve che! "jipsI chokarI?" pelo lagabhaga banIna trADI uThya phobarsa te tene mahinA be mahinA pahelAM dehAMtadaMDanI sajA pAmIne marI gayelI ja mAnate hato. eTale teNe tarata umeryuM: "to huM zuM bIjI duniyA mAMthI mane teDavA Avyo che?" Ama kahI, teNe tarata kaTAra upara -hAtha nAkhyo. utAvaLa karo! utAvaLa kare! A tarapha, A tarapha!" kasImode che samajayA vinA bolavA lAgyo. 1 phebase lAga joI tenI chAtImAM evI jorathI lAta lagAvyuM che kasImaoNdonI AMkhamAMthI AganA taNakhA nIkaLavA lAgyA. te samae | Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ThIkaru ane tAna gayo ke kepTana pelIne maLavA AvavA jarAya sajI hatI. ponI lAta mAravA badala utpanna thayelo gussA mahAparANe rokI rAkhIne te mAtra eTaluM ja bAlyA, " kevA bhAgyazALI cheH ke, tamane cAhanAra A duniyAmAM koI che!" ATaluM kahI, teNe lagAma hAthamAMthI cheADI dIdhI. kasIoNdAne eklA ja pAchA pharelA joi, esamarAAe gusse thaIne pUchyuM: " ekalA ja pAchA AvyA? temane sAthe na lAvyA?" te gharamAM gayA pachI bahAra nIkaLyA ja nahi." .. "te AkhI sata tyAM besI rahevuM hatuM." 66 ThIka, bIjI vakhata ema karIza." basa ahIMthI cAlyA jAo." .. pelA mAthuM nIcuM karI tyAMthI cAlyA gayA. te samajI gayo ke eNsamarAldAne potAnI upara khoTuM lAgyuM che. paraMtu kaSTane AvavA hariMgaja nA pADI, ane uparathI potAne lAta lagAvI e vAta kahIne eNsamarAldAne du:khI karavA karatAM, teNe jAte du:khI thavAnuM vadhu pasaMda karyuM. te divasathI kImaoNdAe eNsamarAldAne mAM batAvavAnuM baMdha karyuM. koI koI vAra eNsamarAldA jotI ke, bIjA TAvara uparathI kasImaoNdA tenA tarapha khinna najare joI rahyo che. paNa tenI AMkho bhegI thatI ke, pelA tarata tyAMthI khasI jatA. alabatta, amAre kabUla karI devuM joIe ke, eNsamarAdAne kasImamaeNdAnI gerahAjarI jasama DaMkhatI na hatI; UlaTuM tenuM me jovAnuM maruM tethI tene kaMIka nisaMta lAgavA mAMDI hatI. acAnaka eka vakhata te sUvAnI taiyArImAM hatI, tyAre cUMTAAranI pAchaLathI DhaMgadhaDA vagaranA eka gItanA avAja tene saMbhaLAyo. sIgo anu phAve tema joDakaNuM karIne mAtA hata &6 juvAna kanyA, mAtra mAM sAme na joIza; hradaya sAmuM paNa je Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAbhyAM phUTaDA dekhAtA vAnanuM hRdaya, keTalIka vakhata bahu kadarUpuM hAya che; ane keTalAMka hRdayA prema-rasa lAMbA vakhata dhAraNa paNa karI zakatAM nathI. " juvAna kanyA, pAIna hAra vRkSa dekhAvamAM peAplara jevuM suMdara nathI; paNa ziyALAmAMya tenA upara pAMdaDAM kAyama rahe che. / tyAre pelAM pAskara tA bAMDAM thaI jAya che.. paNa hAya ! AvI badhI vAta 66 kahevAnA zo artha che? suMdarIo to suMdarane ja cAhavAnI; ane eprila mahinA jAnyuArI upara najara paNa nahi nAkhavAnA!" eka savAre eNsamarAldA jAgI tyAre bArImAM teNe be phUladAnIe joI. temAM pANI bharI tAjA phUlanA eka eka gucchA mUkelA ho temAMnI eka kAcanI hatI paNa phUTelI hatI; eTale temAM bhareluM pANI nI jatuM hatuM; tyAre bIjI phUladAnI mATInI hatI, paNa te AkhI hata eTale tenI aMdara pANI kAyama rahyuM hatuM. gheADI vAramAM kAcanI phUladAnIvALA gucchA karamAvA lAgyo. paNa eNsamarAdAe jANI joIne ke zathI, e karamAyelA gu phUladAnImAMthI upADI lIdhA ane AkhA divasa potAnI chAtI upa dhAraNa karI rAkhyo. te divasathI kasImaoNdonA kaI avAja ke kathI hilacAla eNsamAdAna gaNavAmAM AvatAM baMdha thaI gayAM.-- jANe tene tenA AkharI prazna javAba maLI gayA hatA! Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21. lAla bAraNAnI cAvI 1 daramyAna lokavAyakA uparathI Arca-DIkanane khabara paDI gaI ke, kevI camatkArI rIte jipsI-kanyAne bacAvI levAmAM AvI hatI. A samAcA2e tenA aMtaramAM suraMga cAMpavAnuM kAma karyuM. kAraNa ke, eNsamarAldAne marelI jANIne tenuM mana have zAMta thaI javA AvyuM hatuM. paraMtu eNsamarAldA jIvatI che e' jANI, tathA phobasa paNa jIvatA che e jANI, tenA aMtaranI zAMta sapATI pAchI vikSubdha thaI gaI. have te peAtAnA maThanA raDAmAM ja bharAI rahevA lAgyA: maMdiranA pUvidhi vakhate ke, dharma-maMDaLanI beThako vakhate paNa te hAjara rahetA nahi. peAtAnA kamarAnuM bAraNuM koI paNa mulAkAtI mATe bizapa mATe paNa ~ te ughADatA nahi. keTalAMya aThavADiyAM sudhI te Ama purAI hyo. sau koIe mAnI lIdhuM ke te bImAra che; ane vastutAe paNa te bImAra ja banI gayA hatA. Ama purAI rahIne te zuM karatA hatA? peAtAnI virATa vAsanA sAme te chevaTanI laDAI laDI rahyo hatA?ke pelIne eka vAra chevaTanI khatama karI nAkhavAnI koI navI yAjanA vicArI peAtAnI ardhAgitanI koI navI kaDI joDI rahyo hatA? tenA nAnA bhAI eka vakhata AvIne bAraNuM ughADavA khUba AjIjI karI gayo. paNa kaloMde e bAraNuM ughADayuM ja nahi divasanA divasa te peAtAnI bArInI paDakhe UbhA rahI, tyAMthI dekhAtI maMdira uparanI esamarAldAnI koTaDI sAme joI rahetA. koI 57 1-10 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 dharmAdhyakSa koI vAra bakarI sAthe 2 samarAdA tenI najare paDatI, tA koI kA vAra kasImaoNdA. kasImA~do kevA bhaktibhAvathI namratAthI, e jipsI-kanyA tahenAta bharI rahyo hatA, te e barAbara joI zakatA hatA. pahe ekavAra kasImamaeNdAne maMdira uparathI, kalAmAM nacAtI 2 samarAdA sa bhAvabharI najare joI rahelA teNe jyA hatA. kasImaoNdAe zA heta ane bAvI haze, e aMge e hajAra hajAra kalpanA karavA lA dUrathI dekhAtA sAmAnya vyavahArane te peAtAnA aMtaramAM ghUdhavatI vAsanA raMge raMgIne vicitra rIte samavA lAgyA. sI - jAtanA mananuM de nahi; eTale te kasImA~dA jevA vidna pane paNa svIkArI beThI che, mAnI tenI adekhAInI javALA havekasIoNdAnI AsapAsa gherAI vaLa lAgI kepTana phobasa pratyenI adekhAI to enI AgaLa kaMI visAvaDa na gaNAya ! - paNa divasa daramyAna jipsI-kanyAnuM Ama raTaNa-darzana karyA rAte sUtA bAda tenI ora le besatI. sanepAta thayelAne jema maga sAme tAdRza citro vAraMvAra dekhAyA kare, tema rAtanA aMdhArAmAM garama tapelA magajamAM eNsamarAldAne vyApAM aneka citro dekha karatAM : koI vAra kaTArathI ghAyala thayelA kaeNpTanane vaLagIne tenA sUtelI asamarAldAnuM citra, jemAM tenI AMkho zAkabhAvathI baMdha tha hAya ane tenuM geAruM gaLuM phebasanA lehIthI rAtu rAtu thayeluM vaLI koI vA phobasane kaTAranA dhAthI maraNa pAmelA jANI asamara beheAza thaI gaI hatI, tyAre pAte tene bAthamAM laI, tenA heTha dIdhelA dIrgha cuMbanatuM ane te vakhatanA AnaMda ke dhrujArAnA anubha citra; to koI vAra ribAmaNa mATe tene paga cheka sAthaLa sudhI karI devAmAM Avyo hoya ane be pATiyAM vacce jakaDI devAmAM te vakhatanuM citra; to koI vAra gaLe phAMsInuM doraDuM bAMdhI tene nagna dazAmAM maMdirane daravAje lAvyA te vakhatanuM citra TUMkamAM -- Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pathArImAM sUtAM sUtAM, tenA tapelA magajamAM esamarAhadAne anulakSI aneka AbhAsa-citro dekhAyA karatAM.- pR. 258 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAla brAnI cAvI ja aMga-upAMgatAM pote joyelAM citra tenI najara samakSa karatAM. eka rAte te e aga-upAMgonA darzana-TaNathI tenuM zarIra evuM dhamI UryuM ke, te tarata pathArImAMthI beTho thaI gayo ane hAthamAM po laI, adhapardhA kapaDAMbhera, lAla lAla thayelI AMkho sAthe ekadama mAMthI maMdiramAM khUlatA lAlu bAraNa AgaLa AvyuM. maMdira uparanI tAnI koTaDIe game tyAre javA tenI pAse e bAraNAnI eka cAvI mi rahetI. te rAte eNsamarAdA phobasanA vicAra karatI karatI AzA ane banAM svapnabharI nirAMte UMghI gaI hatI. paraMtu tenI UMgha paMkhiNI vI bahu haLavI hatI. bArI taraphathI AvelA saheja avAjathI ja te gI UThI ane te tarapha jovA lAgI. bArImAM koIne cahero tenA pha joI rahyo hoya ema tene lAgyuM, ane tenA hAthamAMnA dIvAne kAza e caherA upara paDato hato. paraMtu eNsamarAdA jAgIne potA pha jue che evuM lAgatAM ja, pelAe potAnA hAthamAM dIvo kAvI nAkhe. paraMtu eNsamarAdA e caherAne oLakhI gaI hatI. bhaya-trAsathI kI AMkhe phATI gaI, ane rUMdhAtA avAje te bolI uThI -"bApare! to pele pAdarI!" pitAnAM pAchalAM badhAM kamanasIba tenI kalpanA samakSa khaDAM thaI che ane te lagabhaga TharI gayA jevI thaIne pAchI pathArI upara gabaDI paraMtu eka kSaNa bAda, tenA AkhA zarIra upara bIja koInuM khuM zarIra caMpAI gayuM ane te bhayaMkara trAsathI coMkI UThI,- pelA darIe tene paDakhe AvI, tene potAnA hAthamAM sakhata bhI dIdhI teNe bUma pADavA prayatna karyo, paNa ekadama pADI zakI nahi. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa cAlyo jA rAkSasa ! khUnI! hatyArA?" gussA ane thothavAtA avAje gaLAmAMthI te mAMDa avAja kADhI zakI. khullA khabhA upara hoThathI 20 46 66 dayA ! dayA !" pelA tenA karatA bAhyA. 66 dayA kara ! tAre mATenA prema UkaLatA sIsAnI peThe mane rahyo che, tathA hajAra hajAra kaTAronI peThe mane vIMdhI rahyo che!" pelInA chatapatATa karatA baMne hAtha amAnuSI jora karIne dabAvI dIdhA. pelI mariNayaNa thaIne bolI UThI, "mane cheADa, niha tArA mAM upara thUMkuM chuM!" pelAe tene cheADI dIdhI. "mAruM tAre je karavuM hAya te mane mAra, mArI badageAI kara, mArA pratye krUratA dAkhava, paraMtu upara dayA kara, ane mane eka vAra prema kara !" teNe karagarate a kahyuM. khelIe bALakanI peThe jhanUnamAM AvI jaI pelAne prahAra ane tenA cahero phADI nAkhavA potAnA baMne suMdara hAtha UMcA "mara, TaLa, rAkSasa ! setAna !" ** 66 mane prema kara ! dayA kara ! " pelA pAdarI tenA upara gaba ane tenA prahArone javAba haLavA sparzathI tene paMpALIne bAlyA. A lAgI. paNa thoDI vAra bAda teNe paNa jIva upara AvI ja eka vAra chevaTanA pheMsalA lAvI devA, dAMta kacakacAvIne pelIne dabAvI dI pelI have parAbhUta thaI gaI ane pelAnA rAkSasI baLa dAkhavatA vacce sadaMtara bhIDAI gaI. teNe eka chellA prayatna karI joyA mATethI bama pADI : rAkSasa ! rAkSasa ! dhAjo! dhAjo !" paNa koI AvyuM nahi; mAtra jAlI jAgI UThIne be be' Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAla mAraNAnI cAvI 201 acAnaka jipsI-kanyAe uchALA mAryo ane pelA pAdarI tenA parathI UchaLIne jarA dUra paDayo. pelI tarata ja bIjI bAjue jhaDapathI baDIne UThavA gaI, evAmAM tenA hAthe dhAtunI koI cIjane aDayo. oNkasImA~dAe ApelI siseATI hatI. teNe tarata tene upADIne moMe lagAvI ne jorathI phUMkI. e sisoTInA tINo dhAradAra avAja maMdiranI paththaranI vAlAne jANe ArapAra bhedatA dUra sudhI vyApI gayo. "e vaLI zuM?" pAdarI bAlyo. paNa eTalAmAM ja ene koInA baLavAna hAthe jorathI Ucakayo. tAnA mAthA upara koInA dAMtanA gussAthI karAtA 'kacakacATa teNe bhaLyA. ane e aMdhArAmAM paNa teNe pelAnA hAthamAM peAtAnI upara LAI rahelI cakacakatI mATI bedhArI talavAra joI. pAdarI tarata kasImaoNdAne oLakhI gayA. AMkhanA palakArAmAM OM kasImAMdAnA tAravALo hAtha upara jhApaTa mArI, ane * sImaoNdA' gIne bUma pADI; paNa uzkerATamAM e bhUlI gayA ke, kasImaoNdA bahero . vIjaLInA camakArAnI jhaDape kasImaoNdee pAdarIne pAchA catto DAvI pADayo ane tenI chAtI upara pAtAnA nakkara DhIMcaNa dabAvI aMdhArAmAM e bRherAne pAdarI kaMI kahI ke samajAvI zake tema nahi; ane pelI chaMcheDAyelI nAgaNa to tene bacAvavA jarAya zAnI kare? sImA~dAe pAtAnI taravAra tenA mAthAnI taka jhIMkI; paNa cheka chellI ghaDIe, "A bAnune mAthe bIjI Ana paDavI joIe," ema gagaNIne teNe potAnA hAtha rokI ane pAdarIne pagethI pakaDI, kheMcatA kheMcatA e koTaDInI bahAra gayA, arthAt esamarAldAnI koTaDInI bahAra tene mArI nAkhavA r - ; Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa sadbhAgye te vakhate caMdra thoDo vakhata thayAM UgyA hatA. koTaDInI bahAra AvatAM ja kasImAMdA pelAne oLakhI zakayo mAlika dhadhyikSa ! tarata te potAnI paDe cheDI daI, cAMkIne po. sara pelI jipsI-kanyA pAchaLa pAchaLa oraDInA UmA sudhI hatI. kasImaoNdAne Ama saMkocAI jatA joI te Azcaryacakita tha have pAdarI kasImAMdA upara ghUkato hato ane karsImaoNdA saMka kokaDuM vaLI gayo hato: mahAparAdha karatA pakaDAI gayelA mANasana pAdarIe have gussAbharI ane dhamakIbharI nizAnIo cAlyA javAnA hukama karyo. kasImaeNdA tarata mAthuM nIcuM karI, pAdarI tarapha AgaLa ane balyA, "masinthera, pahelI same mane pAI nAkhAM; karavuM hoya te karo." ema kahI teNe pelI taravAra sadI sA .. 3 pI. te saraMvAra tenA hAthamAMthI lesa jaldI jaladI dhasyA, devAmAM sIyAe vIjaLInI atye DI I, e kasImaoNnA hAthamAMthI laI lIdhI. pachI te khaDakhaDATa harpI bAlI, " have Ava, zAsa ! pethIe ema kahI potAnA hAthamAMthI saravAre pAMdI sa pIma AgaLa umeryuM, "huM jANuM chuM, kAyara, ke tuM have pAse ba ramata karavAnA nathI! paNa have tuM sAMbhaLo ple ke, phosa maMI gaMgA nathI, e huM jANI gaI 6* 49 saradhAranA ghA karatAM paNa e TakA padazane mATe vadhu hato. te kImIdAne eka vAta jaMgalI, gussAthI kaMpatA sAma mIce UtarI gayA. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAla bAraNunI cAvI 263 kasImaoNe jamIna upara paDelI sisoTI pAchI jipsI-kanyAnA hAthamAM mUkatAM kahyuM, "paDI paDI kaTAI jAtI hatI, ThIka upayoga thaze." eTaluM kahI te paNa tene eklI mUkI utAvaLe cAlato thayo. dharmAdhyakSa potAnA kamarAmAM pAchA pharyo. kasImaoNde have tene phebasa karatAM paNa potAne vadhu moTo duzmana lAgavA mAMDyo. te gussAmAM mUThIo vALI trADI UThayo, "bIjA koInA hAthamAM huM tene jIvatI javA nahi dauM!" Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa vikaTara hrage kRta navalakathA "hacabaeNka opha netradA"] khaMDa 3 je Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvatI kAle nakkI! pAyerI grigorane have tenI paristhitithI akaLAmaNa thavA lAgI hatI. pote je lokonI vacce AvI paDyo ho, e lokono aMta pilarI ane phAMsIne mAMcaThe ja Ave che, eno tene pratyakSa paricaya. thaI gayo hato. ghaDo phoDIne paraNAvavAmAM AvelI ane motanI sajA pAmelI potAnI paraNetara netradAmamAM Azaro meLavIne rahelI che, e. te jANato hato. paraMtu tene kadI tyAM jaI ene maLavAnuM mana thatuM na. hatuM. kAraNa ke, tyAM chupAyelI e kaMI haMmeza mATe bacI gayelI na. kahevAya; ane dhAro ke maratAM sudhI te tyAM chupAI rahe, to paNa te ene mATe marelI ja gaNAya. potAnI patnI karatAM te tenI bakarI tene vadhu yAda AvatI, paraMtu tene paNa dehAMtadaMDanI sajA thayela hatI ! divase to te potAnI ala-cAlAkI vAparIne vividha khelo. karI roTI joga kamANI karI lAvata; ane rAte pachI potAnA kImiyAnA zekhane sthAne navA AvelA sthApatya- zilpanA zokhanuM anuzIlana karate. alabatta, te be vidyAo vacce AMtarika saMbaMdha hato, e ApaNe te vakhatamAM sthApatyano itihAsa ApaNA prakaraNamAM I ja AvyA chIe. * * eka vakhata te 14mA saikAnA eka suMdara maMdiranI bahAranI kArIgarI lakSapUrvaka nihALate hato, tevAmAM tene lAgyuM ke keIe tenA khabhA upara hAtha mUkyo che. teNe pAchA vaLIne joyuM te, ArcIkana dharmAdhyakSa simI pAse UbhA hatA. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa "kema cho, pAyerI mahAzaya?"'dharmAdhyakSe abhivAdana karyuM. "mArI tabiyata viSe pUchatA ho, to majAnI che. alabatta, saravALe sArI che, ema kahevuM joIe. kAraNa ke, jIvatA mANasane citA te ghaNIya vaLage, paNa mane koI citAne khAmukhA vaLagI rahevAnI Teva nathI." "to tamane kazI ja ciMtA pajavatI nathI, ema?". tame juo cho ja ke huM A sthApatya nihALI rahyo chuM." ane ethI tamane jIvanamAM joItAM badhAM saMtoSa ane vRti maLI rahe che?" "hA, hA, svarga jeTalAM ja vaLI. " "te tame sukhI che, kharuM?" mArI IjajatanA sogaMda, khare ja huM sukhI chuM! pahelAM huM strIone cAhato; pachI jAnavarone; have huM paththarone cAhuM chuM. teo paNa pelAM be jeTaluM ja sukha Ape che;- pelAM be jeTalA dagAbAja nathI hotA, eTaluM vadhArAmAM!" "ane tamane bIjA kazAnI kAmanA nathI?" "nA !" . "ane kazuM na maLyAno ke gumAvyAno zoka paNa nathI?" zoka paNa nahi ane kAmanA paNa nahi. meM mArA jIvanane e prakAre goThavI lIdhuM che." paNa mANasanuM goThaveluM saMjogo uthalAvI nAkhe, ema nathI bananuM?" "pironA* matane anuyAyI che; eTale badhI bAbatamAM madhyamasaranuM samatolana jALavavAmAM mAnuM chuM." " "paNa tame AjIvikA zI rIte calAvo cho?". * elisane pire (I. sa. pU. 360-270); kaI paNa bAbatanuM nizcita jJAna meLavavuM zakaca nathI, evA vAdane pravartaka. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvatI kAle nakkI! 268 "haju huM, lekhana-kArya karuM chuM-mahAkAvya ane karuNAMta nATakonuM; joke, mArI nizcita kamANI to tame jANo cho ema, mArA dAMta upara khurazIo UMcakavAnA khelamAMthI ja thAya che." eka philasUphane mATe sArI AjIvikA na kahevAya; ane chatAM tame garIbI te veThatA ja haze." garIbI? hA, mArI sthiti garIba kahevAya; paNa huM asaMtuSTa ke du:khI nathI." te ghaDIe rAjAnA bANAvaLI-sainikonI eka bhapakAbaMdha ghoDesavArI TukaDI eka aphasaranI AgevAnI heThaLa tyAM thaIne pasAra thaI. ADIkana pelA aphasara tarapha tAkIne joI rahyo. tame enA tarapha kema Ama joI rahyA che?" viMgere pUchyuM... "huM tene oLakhuM chuM." "tenuM nAma?" phobasa da zetapara." "phobasa! vicitra nAma che! paraMtu eka chokarI e nAma ja raTayA karatI hatI, evuM mane yAda che." "jarA ahIM bAjue Ave, mAre tamane kaMIka vAta karavI che." AryaDIkana pelAne rUda-barnAdina tarapha laI gayo. e jagA. nirjana hatI. tamAre zuM kahevuM che, AcAryajI?" pelA je ghoDesavAro gayA, emano pozAka tamArA ane mArA pozAka karatAM vadhu bhapakAbaMdha che, ema tame mAno cho?" ziMgore mAthuM dhuNAvyuM. tamane e lokonI lazkarI vardInI kadI adekhAI nathI AvI?" mane adekhAI Ave, e lokonI vardInI? e lokone te. bhAre zista heThaLa arthAt gulAmImAM ja rahevuM paDe. tyAre mane to cIMtharAM paheravAnAM maLe to paNa mArI svataMtratA ane philasUphe mArI pAse Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmacakSa abAdhita raheene huM vadhu pasaMda karuM. siMhanI pUMchaDI thavA karatAM, mAnA nAyaka thavuM vadhu sAruM!" "bhAre vicitra vAta kahevAya; chatAM suMdara vadane suMdara to kahevI ja joIe." ATaluM kahI AI-DIkana vicAramAM paDI jaI, cUpa rahyo. pachI acAnaka UMghamAMthI jAgyo hoya tema jhabakIne te belyo, "pAyarI ziMgora, tame tamArI pelI jipsI-nartikAnuM zuM karyuM?" eNsamarAdA? tame vAtacItanA viSayamAM bhAre phalaMge lagAvo che, AcAryajI." "te tamArI patnI hatIne?" "hA hA, ghaDo phoDIne karelI! amAre e vidhi pramANe cAra - varSa bhegAM rahevAnuM hatuM. paNa tame haju eno vicAra karyA karo cho, kharuM? pahelAM paNa tame ene viSe mane ghaNuM ghaNuM pUchayuM hatuM." to tame pote have ene kazo ja vicAra karatA nathI?" "bahu ocho vicAra karuM chuM. mAre enA sivAya ghaNI ghaNI bAbateno vicAra karavAno hoya che. paNa enI bakarI mAnI hatI!" "paNa e jipsI chokarIe tamArI jiMdagI nahAtI bacAvI?". "bacAvI ja hatI, to!" "to pachI tenuM zuM thayuM? tame tene kayAM rAkhI che?" "huM mAnuM chuM ke teoe tene phAMsIe caDAvI dIdhI che." "tame mAno cho eTale ?" "mane khAtarI nathI; meM jyArathI jANyuM ke, ene dehAMtadaMDanI sajA thAya evuM che, tyArathI meM enI paMcAta karavAnI choDI dIdhI che." "ane tamane eTalI ja bAbatanI jANa che?" "thobha; mane koIka ema kahetuM hatuM kharuM ke, teNe notradAma maMdiranuM zaraNuM lIdhuM che ane tenI bakarI paNa nAsIne tenI sAthe maMdiramAM bharAI che." Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvatI kAle nathI! 271 "tA huM tamane vizeSa samAcAra ApuM. teNe netradAmanuM zaraNa lIdhuM che, e kharI vAta; paNa pArlamenTa TharAva karIne evAM AzrayasthAnamAMthI paNa gunegArane pakaDavAnI sattA ApI zake che; ane traNa divasamAM te tene tyAMthI kADhIne greve medAnamAM phAMsIe caDAvavAmAM Avaze. pArlamenTe e mATenI DikrI pasAra karI dIdhI che!" tr "e te bahu zarama bhareluMgaNAya, ane kayA khavIse A rIte pArlamenTa pAse doDI jaIne AvI DiphrI meLavavA khaTapaTa karI haze vAru ? pArlamenTane potAnAM ghaNAM kAma hAya che; ane eka bicArI chekarI, paraMparA-mAnya cAlu rivAja mujaba nasIbajoge evA AzrayadhAmano Azaro meLave, te| temAM pArlamenTane kUdI paDavAnI zI jarUra ?" << 'duniyAmAM ghaNA setAnA hoya ja che ne? " paNa A te kharekhara setAnanAya bApanuM ja kAma kahevAya. 66 paNa e cheAkarIe tamArI digI ekavAra bacAvI hatI, e vAta te kharI ne ?" " hA; atyAranA mArA bhaTakela mitro, te vavate mane laTakAvI devA ja mAgatA hatA. 66 ,, " te pachI, tame pelIne bacAvavA kAMI karavA mAgatA nathI?" " "zI rIte ? rAjAjInI dayA yAcIne ? " tr nA re nA; rAjAe yAcanA maMjUra ja na kare. tenA karatAM te vAgha pAsethI tenuM hADakuM mAgavuM vadhu sAruM. tamArI patnIne netradAmamAMthI jaladI khaseDavI joIe traNa divasamAM te pArlamenTanI pelI DikIne amala thaI jaze ~~ kAraNa ke, pArlamenTanI DikrI traNa divasa amala thayA vinA rahe tA rada-bAtala thaI jAya che. uparAMta te pelI aSTAvakra "" - kasImaoNdezanI bagalamAM bharAI che! strIonA gamA-aNagamA paNa kevA vicitra hAya che? pAyerI mahAzaya, meM badhI bAbatane vicAra karI joyo che - ene bacAvavAnA eka ja mArga che. " Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa " kyA? mane to eke dekhAtA nathI. . juo, tamArI jiMdagI teNe bacAvI che; tamAre have tenI bacAvavI joIe, huM mAro upAya nikhAlasatAthI tamArI samakSa rajU karuM chuM. maMdiranI AsapAsa rAta-divasanA pahero che. jene aMdara jatA jAyA hAya, tene ja bahAra nIkaLavA devAmAM Ave che. tame aMdara te jaI zakazeA. tame aMdara AvazeA eTale huM tamane tenI pAse laI jaIza. tame tenA kapaDAMnI adalabadala karI lejo : te tamArAM paherI le, tame enAM paherI lejo. .. 272 "ahIM sudhInuM te jANe barAbara che; paNa pachI zuM?" 66 pachI ? pachI, tamArAM kapaDAMmAM te maMdira bahAra nIkaLI jaze ane tame tenAM kapaDAMmAM aMdara raheze. kadAca tamAre phAMsIe caDavuM paDe paNa te te bacI jaze. " " vAha! AveA vicAra mArA mAthAmAM te kadI ja uddabhavyo hota, tame te| kahI dIdhuM ke vAna mAre phAMsIe caDavuM paDe; paNa to jouM chuM ke, mAre phAMsIe caDavuM paDe ja. 33 "paNa e vAtane ApaNI vAta sAthe zI levAdevA che? Apa to pelIne bacAvavAnA upAya vicArIe chIe ne?" " jahannamamAM jAya e upAya!" 99 "teNe tamArI jiMdagI bacAvI hatI e traNa te tamAre cUkava joIe ne?" 66 ghaNAMya RNa huM cUkavatA nathI; te A eka vadhAre ! bIjA badale mAre zA mATe phAMsIe laTakavuM joIe, e vAta ja mAre ga UtaratI nathI." "tamane tamArI jiMdagI sAthe ATalI badhI ciTakAvI rAkhe e kaI vastu che, e te huM jANuM !" 66 vAha; ghaNI badhI che : havA, AkAza, prAta:kALa, saMdhyAkA cAMdanI, mArA bhaTakela mitro, perIsanuM sthApatya, meM lakhavA zarU ka Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvatI kAle nakkI ! 273 .. traNa graMthe, ema ghaNuM ghaNuM che. eNnakajhegarasa kahetA ke, duniyAmAM te sUryanAM guNagAna gAvA ja AvyA che. uparAMta, mane eka pratibhAzALI mahAprajJa puruSanI seAbatamAM savArathI mAMDIne sAMja sudhI rahevAnuM maLe che, e sauthI uttama lAbha che: - e mahAprajJa eTale huM pote!" paNa e badhA lAbhA ane parama lAbhA tame bhAgavI zako cho, te kone pratApe? te divase teNe tamane paraNavAnuM kabUla karI bacAvI lIdhA na hAta, te e badhAM havA-pANI-AkAza-sthApatya-ane-tamArAjevA-mahAprazanI-seAbata - khatama ja thaI gayAM hAta ne? te atyAra sudhI e parama lAbhA tame jene kAraNe bhAgavI zakayA, tenI jiMdagI bacAvavAne vAro AvyA, tyAre tame pAchA paDazeA? eka jipsI chokarI jeTaluM karI zakI, eTaluM paNa tame nahi karI zake ? zarama che, tamane ! 39 bhale, huM e vicitra caDAve ! mAro "tame bahu jussAdAra dalIla karI zako che; te bAbatane vicAra karIza. joke, tame sUcavelA upAya bhAre che, paraMtu, koNa kahI zake? mane tee phAMsIe na paNa ghAgharo joIne teo hasI paNa paDe! ane mAne ke teo mane phAMsIe laTakAve paNa; teya zuM bagaDI gayuM ? e te amArA madhyamasaranA siddhAMta pramANe svarga ane pRthvI vaccenuM adhdhara laTakatuM meAta ja kahevAya --je amane maMjUra ja hovuM joIe "" "tA tamane mAro upAya kabUla-maMjUra che?" pelA philasUpha javAba ApavAne badale babaDavA mAMDayo - " ane mRtyu paNa chevaTe zI cIja che? eka aNagamatI kSaNa che-eka jhAMpalI che -- je oLaMgIe eTale laghutAmAMthI zUnyamAM cAlyA javAya ! koIe maeNgAlApolisanA sarasIDAsane pUchyuM ke, mRtyune bheTatAM tamane AnaMda thAya ke kema ? te teNe javAba Apyo - 'kema nahi vAru ? mRtyu pachI huM mahApuruSonI bhegA thaI zakIza, jemanAM guNagAna meM sAMbhaLyAM che, paNa jemane meM najare joyA nathI. jema ke, philasUphomAM pAyathegArasane 1-18 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 dharmAdhyakSa maLI zakIza; itihAsajJomAM hekeTiyasane maLI zakIza; kavina heAmarane maLI zakIza, ane saMgItajJomAM olimpasane maLI zakIza." "to pachI nakkI ne? kAle netradAma Avaze| ja ne?" e prazne spriMgArane pAchA dharatI upara lAvI mUkayo. te bolI UThayo, " nAre nA! huM zuM karavA phAMsIe laTakavA mATe AvuM ? e te kevaLa mUrkhAmI ja kahevAya." tr laoNda faoNlA have dAMta kacakacAvIne bAlyA, " ThIka, tyAre Avaje huM tane pharIthI kayAreka zeAdhI kADhIza." 66 spriMgAre tarata vicAra karI lIdhA ke, e mANasa potAne pharIthI zeAdhI kADhe evuM thavA devuM jarAya potAnA hitamAM nathI. eTale teNe tarata tenI pAchaLa doDatA jaIne tene kahyuM, paNa mArI vAta to sAMbhaLo ! mane eka upAya sUjhe che jemAM tamAro ene bacAvavAno hetu paNa sa2e, tathA mAro mAruM gaLuM bacAvavAnA hetu paNa." bAlI nAkha!" ke, << t - mArA bhaTakela dAsto - ijiptanI mahAsenA e cheAkarIne khUba cAhe che. kAle sAMje ja e lokone hAkala karuM, te teo hala. laI Ine netradAmamAMthI pelIne jarUra bhagADI jaze; -- tenI bakarI sameta !" - pachI teNe kalaoNda faoNlona! kana pAse mAM laI jaI, vizeSa vigate badhI vAta samajAvI. pelAe grigeArA hAtha pakaDIne kahyuM, " bhale ! tyAre kAle nakkI ?" "hA, kAle nakI ! " Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 cheka chellA -DIkana potAnA maThamAM pAcho Avyo, tyAre tyAM tenA bhAI jehAM du musli (jAna faoNlo) tenI rAha joIne UbhA hatA. dAma kalaoNde tenI sAme najara paNa na karI. atyAra sudhI tenA khuzamijAja caherA tarapha joIne dharmAdhyakSa keTalIya vAra peAtAnI gamagInI dhAI kADhatA. paNa atyAre temanA bhraSTa ane saDatA aMtaranI upara je gheruM vAdaLa rojabaroja chavAtuM jatuM hatuM, te pelAnA AnaMdI mukhadarzanathI dUra thAya tema na hatuM. "bhAI, huM tamane maLavA Avyo chu. "pelAe jaNAvyuM. "heM?" 66 'tame mane evA DAhyA amUlya upadeza Apo che ke, te sAMbhaLavA huM vaLI vaLIne tamArI pAse pAche AvuM chuM." AgaLa je kahevAnuM che te bolI nAkha." tr - 'bhAI tame mane vAraMvAra kahetA ke - ' DAhyo thA,' ' abhyAsI thA, kaoNlejanI bahAra khAsa kAraNasara ane paravAnagI vinA rAta na gALatA', gadheDAnI peThe kaTAI ne jatA.' 'roja sAMje maMdiramAM jaje ane mAtAjInI stuti karaje ' - vagere, vagere. tamArI e salAho kevI kImatI hatI ! " 66 AgaLa, AgaLa ? " tr paNa have tame tamArI sAme eka aThaMga gunegAra, bhAgeDu, svacchaMdI-vyabhicArI ane cheka ja niSphaLa nIvaDelA mANasane jue che. tamArA badhA upadezAne A badamAze paga taLe roLI nAkhyA che, ane 275 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 273 dharmAdhyakSa tenI ThIka sajA paNa tene thaI che. bhagavAna kevA nyAyI che ! rjya sudhI paisA maLyA karyA, tyAM sudhI meM kevaLa mAjazAkha ja karyA. have mArI pAse eka paisA paNa rahyo nathI -- mAruM Tebala-kalaoNtha paNa meM vecI khAdhuM che - mAruM khamIsa ane TuvAla paNa ! have tA AnaMda-pramAdano dIvA gula thaI gayo che! kare che -- ane mA2e mAtra pANI ja pIne pastAvA ane leNadAro have mAro pIchA cheADatA nathI." cheAkarIe mArI mazkarI calAvavuM paDe che. hAya, 64 have AgaLa zuM kahevAnuM bAkI rahe che?" "bhAI, huM havethI sAruM jIvana gALavAno are pratijJA levAne nizcaya karavA taiyAra chuM. kevaLa pastAvAbharyo ahIM Avyo chuM. huM mArA gunAo kabUla karu chu . huM mArI chAtI dhaDAdhaDa phUTuM chu, tame kahetA hatA ke, huM eka divasa mArI kaoNlejano saba-maoNniTara thaIza. have mane e padano lAbha lAgyA che- AkarSaNa ja jAgyuM che. paraMtu mArI pAse zAhI nathI, kalame nathI, kAgaLa nathI. e badhuM mAre kharIdavuM che, eTaluM huM tamArI pAse namra thaI, pastAvA karato, gheADA paisA mAgavA Avyo chuM." 66 ... basa, pUruM thayuM ? 66 hA; thoDA paisA Ape, eTaluM ja pharIthI umeravAnuM che. " mArI pAse eke paisA nathI. 66 "" "" " to basa, have mAre eTaluM ja kahevAnuM bAkI rahe che ke, mane bIje ThekANethI je oNphara AvI che, te mAre svIkArI levI ja rahI. tame jo mane paisA ApI sAthe raste caDAvavA mAgatA nathI, te pachI mAre nAchUTake, bhaTakela lAkAmAM bhaLI javuM paDaze te loko mane dhaMdhA tathA paisA ApavA taiyAra che." 66 te khuzIthI tema kara! mAre vAMdho nathI." Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cheka chellA! 277 pelA have thoDoka nIcA namI, vaMdana karI, maThanA dAdara UtaravA lAgyo. paNa te jayAre maThanA AMgaNAmAMthI pasAra thatA hatA, tyAre upara AvelI tenA bhAInI koTaDInI bArI UghaDI, ane dharmAdhyakSe DokuM bahAra kADhI bUma pADI : " tAre jahannamamAM javuM hoya to khuzIthI jaje; A cheka chellA paisA huM tane ApuM chuM." ema kahI temaNe uparathI paisA bharelI eka thelI tenA upara nAkhI. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ notradAma upara caDAI cagAra sAthe ApaNe pahelAM bhaTakelonI nagarInI mulAkAta laI AvyA chIe. zaheranA jUnA killAnA keTalAya burajo atyAre khaMDera hAlatamAM hatA, temAMnA ekamAM bhaTake e potAnuM AnaMdapramodanuM dhAma jamAvyuM hatuM. cheka nIcalA mALe pIThuM hatuM, ane bAkInI dhamAla uparanA mALoe cAlatI. Aje rAte jo rona pharanArA cokIdArone A nagarImAM pesavA devAmAM AvyA hota, to temane bhaTakelanA A AnaMda-dhAmamAM roja karatAM kAMIka vadhu pravRtti cAlatI mAlUma paData. keTalAya jaNa Aje tyAM roja karatAM vadhu pramANamAM pItA, tathA matta thaI game tema bUma barADA pADatA bhegA maLyA hatA. uparAMta AMgaNAmAM paNa keTalAya jaNa judAM judAM ToLAM vaLIne beThA hatA. kaMIka maMtraNA cAlatI hatI - kaMIka kAvataruM yojAtuM hatuM. dareka jaNa pAse kaMIka caLakatuM hathiyAra, lAMbI pharasI le vajanadAra daMDA jevuM kaMI ne kaMI sAdhana dekhAtuM hatuM. A badhuM ToLuM phAve tema patharAyeluM lAge, paNa bArIkAIthI nihALanArane jaNAyA vinA na rahe ke, traNa mukhya mANasonI AsapAsa vadhu moTAM ToLAM jamA thayAM hatAM. eka to DayUka oNpha ijipta kahevAte guMDo, bIjo Tayunisano rAjA kahevAto guMDo, ane trIjo pagathI mAthA sudhI bakhAra ane hathiyArothI chavAyelo heI, bahArathI jhaTa oLakhI zakAya nahi tevo eka juvAniyo. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ netradAma upara caDAI A traNa ToLAM uparAMta bIjAM vIseka phAlatu ToLAM umero eTale AkhA samudAyanA tamane kaMIka khyAla Avaze. t spriMgAra eka Tebala AgaLa gaMbhIra vicAraNAmAM beThA hatA. acAnaka cAre taraphathI taiyAra thAo ! " " bahAduro, hoziyAra ! " avAjo AvavA lAgyA. have chavAyelA juvAniyA bAlavA mArA vIrA, zAbAza !" evA 66 pelA pagathI mAthA sudhI hathiyArothI lAgyo -------- 66 huM have tamArAmAMne eka chuM; mAro pyAlA bharI ApA ! mitra, mAruM nAma jehAM du musli urphe jaoNna faoNlA che. huM rAjavaMzI mANasa chuM, paNa tamArA mahAvaMza sAthe joDAyA chuM. bhAI, ApaNe eka umadA hetu mATe kaTIbaddha thayA chIe. ApaNe bahAduro chIe. ApaNe maMdirane ghero ghAlavAnA che, bAraNAM toDavAnAM che, ane ApaNI suMdara cheAkarIne bizapanA nyAyAdhIzeAnA paMjAmAMthI choDAvI lAvavAnI che, te mATe bhale maTha tADavA paDe, tathA bizapane enA makAnamAM ja bALI nAkhavA paDe! huM tamArAmAMnA eka cheka taLiyethI upara sudhI ane aMdarathI bahAra sudhI ~ pUro bhaTakela chuM. huM ghaNA tavaMgara hatA, paNa meM badhuM uDAvI dIdhuM che; mArI mA mane asara banAvavA icchatI hatI, paNa mAre te bhaTakela ja banavuM hatuM. ane juo, huM bhaTakela ja banyo chuM!" W vakhata thatAM nisanA rAjAe jAherAta karI e saMketa maLatAM ja, strIo, puruSA, chokarAM saue tALIo pADI. Dayaka ane rAjA have peAtapeAtAnAM ToLAMne humalAnI yojanA samajAvavA lAgyA; ane daramyAna bane teTalAM mANasA kaMI ne kaMI hathiyAra ke sAdhana vaDe susajja thaI, tyAM bhegAM thavA lAgyAM. e burajamAMthI bahAra nIkaLyAM. caMdra have jhAMkhA thavA lAgyA hatA. 279 -- - " madharAta !" sau ToLAbaMdha Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 dharmAdhyakSa badhAMne jarA sarakhe avAja karyA vinA - gupacupa - paeNrIsa to AgekUca karavAno hukama thayo. e rAte kasImaoNdo UMdhyo na hato. te hamaNAM ja rAbetA mujaba AkhA maMdiranI AsapAsa chello phero mArI Avyo hato. jyAre te daravAjo baMdha karato hato ane AgaLA caDAvI tALuM lagAvato hato. tyAre tyAM thaIne pasAra thatA Arca-DIkane tene kALajIthI badhuM baMdha karato joI, moM bagADyuM hatuM. dharmAdhyakSa pelI rAtanA banAva pachI, kasImaoNdo pratye bahu kaThoratAthI vartatA, tathA tene avAranavAra khUba mAratA paNa kharA. paraMtu kazAthI kasIoNdonI temanI pratyenI AjJAMkitatA, tathA temanA pratyeno bhAvabhakti jarAya ochAM thayAM na hatAM. kazuM na samajAvAthI, te bicAro mUMgI karuNa najare temanA tarapha joI rahe. te rAte potAnI bhulAyelI ghaMTA upara eka najara nAkhI laI, otarAtA TAvara upara jaI, potAnA coraphAnasanuM DhAMkaNuM baMdha karI kisImaoNda AkhI paeNrIsa nagarI upara najara karavA lAgyo. rAta aMdhAra hatI, ane te jamAnAmAM rAte jAhera dIvAbattI jevuM kAMI hotuM nahi, eTale AkhuM nagara jANe kALA kALA AkArono Dhagale hoya tevuM je TAvara uparathI dekhAtuM hatuM. atyAre tenA manamAM kaMIka akAraNa mUMjhavaNa jevuM goTAtuM hatuM. chellA keTalAya divasazI maMdiranI AsapAsa teNe keTalAya zaMkAzIla oLAo rAtane vakhate bhaTakatA joyA hatA. teo badhA asamarAdAnI koTaDI tarapha ja tAkI rahetA jaNAtA. tene evo Dara lAgavA mAMDyo hato ke, samarAhadAne tenA A Azraya-dhAmamAMthI upADI javAnuM ja kaMIka kAvataruM racAya che. tethI vizvAsu kUtarAnI jema, perIsa tarapha najara rAkhI, sAvaceta thaIne te jAgate besI rahyo hato. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ netradAma upara caDAI 1 acAnaka tene dUranA eka sthaLe nadI tarapha kaMIka vicitra hilacAla thatI mAlUma paDI. pAchaLanA pANInI sapheda bhUmikA upara jANe kazuMka kALuM lAMbuM prANI saLavaLatuM hoya enA jevuM tene lAgyuM.. ~ ane thoDI ja vAra bAda tene khAtarI thaI gaI ke, e eka jaMgI ToLAnAM UMcAM nIcAM thatAM mAthAM ja che, teNe ciMtA sAthe vadhu kALajIthI e tarapha jovA mAMDayuM. e samudAya netradAma maMdira tarapha ja AgaLa AvatA hatA! thoDI vAramAM te AsapAsanI badhI zerIe jANe e samudAyathI bharAI gaI - rokAI gaI. - have zuM karavuM? eNsamarAldAne jagADavI ? tene kAMka bIje bhagADI devI ? paNa kaI tarapha? zerI te rokAI gaI hatI; maMdiranI pAchaLa nadI hatI; paNa tyAM hADI na hatI - bahAra javAnuM dvAra paNa na hatuM. have te eka ja vastu zakaya hatI - netradAmane daravAje je kumaka na Ave tyAM sudhI jhUjhavuM. joke konI kumaka Ave te e vicArI zakatA na hatA; chatAM asamarAldAne mRtyunI AkharI ghaDI sudhI jagADavI nahi - tene nirAMte UMghavA devI, eTaluM te teNe nakkI karI lIdhuM. hara kSaNe peluM ToLuM vadhatuM jatuM hatuM. joke bahero baherA paNa te eTaluM nakkI karI zakayo ke, e ToLuM cupakIdIthI potAnI pravRtti calAvI rahyu che ~ nahIM teA temanA bUmabarADAthI AsapAsanAM makAnonI bArIe tarata UghaDavA mAMDI hota. acAnaka eka jhabakAro thayA ane tenI sAthe sAta ATha mATI mazAlA saLagI UThI. kImoMdAe joyuM ke, bhUtAvaLa jevuM cIMtharehAla strI-puruSonuM eka mADhuM ToLuM, dAtaraDAM, pharasI, AMkaDI, ane bIjA hajAro tIkSNa hathiyArothI susajja thaIne AvyuM hatuM ane samudranAM mAjAnI peThe hilALA laI rahyuM hatuM. temAMnA keTalAkane te oLakhI Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28ra ' dharmAdhyakSa paNa gayA - pote mUrkhaene popa cUMTAyo tyAre tene saraghasa AkAre pheravavA nIkaLanAra loko ja e hatA. Tyunisano rAjA mukhya daravAjA najIka pitAnI TukaDIne AgaLa dorI lAvyo. madhyayugamAM AvA humalA asAmAnya na hatA. te jamAnAmAM atyAre jene ApaNe polIsadaLa kahIe chIe evuM kazuM daLa astitvamAM na hatuM. moTAM moTAM zaheromAM evI koI kendrasattA na hatI, je bIjAM badhAM baLe upara hakUmata calAve. sAmaMtazAhI jamAnAmAM badhuM vicitra rIte ja goThavAtuM. jemake paeNrIsa zahera karaverA ugharAvavAnA, ane nyAya cUkavavAnA keTalAya hakadAromAM vaheMcAI gayuM hatuM. keTalAka kasabAmAM to judI judI bAbatanA be traNa judA judA hakadAro hatA. kyAMka kaMIka humalo thAya, te AsapAsanA loko prekSaka tarIke joyA kare, paNa potAnI upara sIdho humalo na Ave, tyAM sudhI jarAya hAle nahi. eTale rAjAnA mahelo vagerene rakSaNa mATe potapotAnA judA gaDha hatA tathA rakhevALa hatA. devaLe ane maMdiro te pavitra dhAma tarIke ApoApa rakSAyelAM manAtAM. chatAM notradAma jevAM maMdirone gaDha-killA jevAM bAMdhakAma hotAM. TayunisanA rAjAe potAnI yojanA mujaba humalAnI prAthamika vyavasthA jarA paNa avAja na thAya te rIte purI karI lIdhI. pachI te hAthamAM mazAla halAvato notradAma maMdira tarapha joIne moTe avAje bolyo - "paeNrIsanA bizapa, ane pArlamenTanI adAlatanA kAunselara nuM sAMbhaLI le - amArI bahenane jUThI rIte melI vidyAnA maMtaramaMtara karanArI TharAvIne teM dehAMtadaMDanI sajA karI che. te atyAre netradAma maMdiramAM Azaro laIne beThI che. paraMtu have pArlamenTanI adAlata tene tyAMthI kADhI javA mAge che, - ane te e vAta maMjUra rAkhI che, jethI kAle Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ netradAma upara caDAI 203 savAre grevemAM tene phAMsIe caDAvI zakAya. paNa haju Izvara ane amAruM sainya salAmata che; eTale ame ahIM AvyA chIe. jo tAruM maMdira pavitra gaNAya, te amArI bahena paNa pavitra gaNAya. jo amArI pavitra bahena upara hAtha nAkhI zakAya, te A maMdira upara paNa nAkhI zakAya. eTale jo tAre tAruM maMdira bacAvavuM hoya, te amArI bahena amane sIdhI rIte soMpI de; nahIM to ame amArI e bahenane kADhI jaIzuM ane tArA maMdirane lUMTIzuM tathA bALIzuM. kasImaoNdA kamanasIbe enA eke zabda sAMbhaLI zakayo nahi.. eTale maMdira taraphathI koIe kazA javAba ApyA nahi. "" pariNAme thADI ja vAra theAbhIne yunisanA rAjavIe tarata hukama. Apyo : "humalA zarU karo; daravAjo toDanArA luhAro pahelA AgaLa Ave!" tarata ja trIsa majabUta mANasA hatheADA, sAMDasIe ane leAkhaMDanI meTI kozA laIne AgaLa AvyA. temaNe maMdiranA leAkhaMDI daravAjA upara peAtAnI kAmagIrI zarU karI dIdhI. paNa daravAjo majabUta hatA; ane A lokonI kAmagIrI kazuM khAsa pariNAma lAvI zakI nahi. yunisanA rAjavI have e lokone pANI caDAvatA vadhu jorathI bUmeA pADavA lAgyo. acAnaka te ghaDIe uparathI kazI moTI vastu paDavAnA dhabAko thayA: eka jaMgI pATaDA uparathI nIce gabaDayo hatA ane tenI nIce. bAra paMdara bhaTakelA chUMdaIne lAcA thaI gayA hatA tathA bIjA keTalAyanA hAthapaga bhAgI-tUTI jatAM teo kAramI cIsA pADavA lAgyA.. eka palakArAmAM e bhAgamAMthI badhA dUra haTI gayA. pelA luhAro daravAjAnI kamAna nIce surakSita hatA, chatAM te tathA yunisanA rAjavI paNa dUra nAThA. e jaMgI pATaDA uparathI zI rIte paDayo enI kazI samaja te lokone maLI niha. eTale e koI bhUtipazAcanuM kAma haze, evI ja e lAkone zaMkA gaI. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa paNa sAthe senApati kadI peAtAnAM mANasAne evI dvidhAmAM UbhAM na rAkhe; eTale yunisanA rAjavIe have maMdira upara sIdhA goLIbAra karavAnA hukama karyo. 284 e dhaDAdhaDa avAja sAthe AsapAsa rahetA loko jAgI UThayA ane keTalAMya makAnAnI bArIe UghaDI. senApatie e bArIo sAme gALIbAra karavAne hukama ApatAM, tarata e badhI pAchI baMdha thaI gaI. teNe luhArone pharIthI daravAjo toDavAnuM kAma zarU karavA pharamAvyuM. paNa teoe kahyuM, ApaNAM sAMDasI-cIpiyAthI e jaMgI daravAjo tUTI nahi zake. tyAre eNe sAmuM pUchayuM, "to AvA daravAje toDavA zuM joIe ?" . "meTo jaMgI pATaDo tathA tene jhUlAvIne daravAjA upara jhI kI zakAya tevA mAMcaDa. pelAe tarata pelA pATaDA pAse jaI tenA upara paga mUko ane kahyuM, " A rahyo pATaDo --- maMdiravALAoe ja ApaNane mAkalyo che - temanA AbhAra mAnuM chuM!" A majAkanI bhAre asara thaI. baseA baseA hAtheAe e pATaDo pIMchAnI peThe UMcakI lIdhe, ane jorathI tenuM mAthuM daravAjA upara jhIMkayuM. daravAjo te na tUTayo paNa e pATaDo jorathI jhIMkAtAM AkhuM maMdira dhaNadhaNI UThayuM. te ja ghaDIe uparathI meATA meATA patharAneA varasAda e lAko upara varasavA lAgyo. paNa have A lokoya jhanUnamAM AvI gayA hatA. temaNe e pATaDA pharIthI upADIne daravAjA upara jorathI jhIMkayo. paraMtu uparathI varasatA patharA koI pUMjo kADhe ne dhULa urADe ema phAve tema AvatA nahAtA. dareka patharA koI ne koInI khAparI, khabho ke paga bhAgatA ja jatA hatA; ane eka jaNa bUma pADI rahe te pahelAM bIjAnI bUma zarU thaI jatI. tema chatAM jhanUne caDelI A bhUtAvaLa leAhI reDA Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ netradrAsa upara caDAI 295 joI, vadhAre unmata banIne daravAjA upara pATaDAnA Thoka vadhu ne vadhu jArathI jhIMkavA lAgI. dakSiNa taraphanA TAvaranI dIvAlanuM samArakAma cAlatuM hoI, kasImaoNdone pATaDA, patharA vagere sAdhane jhaTa hAtha caDI gayAM hatAM, ane teNe temanA barAbara upayoga karavA mAMDayo hato. paraMtu nIcenuM ToLuM eTaluM meTuM hatuM tathA evA jhanUne caDayuM hatuM ke, ghAyala thayelA ke marelA mANaseAne upADI levA ke bAjue kADhavA theAbhyA vinA ja eka paDatAnI jagAe bIjo AvIne Ubho rahetA; ane ema daravAjA uparanA pATaDAnA Thoka cAlu ja rahyo. kasImaoNdA have ciMtAmAM paDI gayA. acAnaka tenI najara daravAjA upara be bAjuthI DhaLatI paththaranI gaTaro upara paDI. e baMne gaTaronAM mAM daravAjAnI be judI bAjue paDatAM hatAM, paNa temanAM mULa te upara AvelI eka cAkaDImAM sAthe ja hatAM. tyAM bheguM thatuM pANI e be judI judI gaTaro mAraphate daravAjAnI uparathI meTA be jaMgI daDA nIce paDatuM. rUpe kasImaeNdAne e gaTaro joI eka vicAra sphuryo. tarata te potAnA raheThANanA kamarAmAM jaI IMdhaNa laI AvyA, ane pelI cAkaDImAM gAThavI tene bhaDabhaDATa saLagAvyuM. pachI maMdiramAM rAkhelA sIsAnA meATA moTA gaThThA upADI lAvIne teNe tenA upara gAThavI dIdhA, ane upara. pAchAM lAkaDAMnAM khapATiyAM cIpaTo vagere gAThavyAM. uparathI paththara varasatA baMdha thayA, eTale nIcenA humalAkhoro vadhu joramAM AvI, tathA daravAjo tUTe tyAre zuM zuM lUTavAnuM maLaze enI kalpanAthI uttejita thaI, pATaDA daravAjA upara jorathI jhIMkaye. rakhavA lAgyA. have chevaTane eka joradAra prayatna hatA! teoe dAMta kacakacAvI, zvAsa potAnuM vadhu jora reDavAnA nizcaya karavAnA ja bAkI rahetA ghUMTI, e AkharI phaTakAmAM sAthe e pATaDo upADayo. paNa te Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 dharmAdhyakSa ja ghaDIe eka karuNa kAramI cIsa temanI vaccethI UThI ! uparathI UkaLatA sIsAnI be dadUDI daravAjA pAsenA ToLA upara meAta varasAvatI paDavA lAgI hatI! e pravAhI agninA relA jemanA upara paDatA, temanI dAjhI baLIne je vale thaI jatI, te joIne e khavIsAnA paNa chakkA chUTI gayA. sau e pATaDAne marelAM ke maratAM mANasA upara ja chUTA phagAvI daI, cIsA pADatA dUra bhAgyA. senApatio eka chata nIce bhegA thaI zuM karavuM ene vicAra karavA lAgyA. A badhuM koNa kare che, e viSe temAMnA keTalAke evA abhiprAya jAhera karyA ke, e badhuM maMdiranI rakSAthe nimAyelAM amuka nAmanAM daivI sattvAnuM kAma che; teA bIjA keTalAka bIjA melAM sattvonuM nAma devA lAgyA. eTalAmAM yunisanA rAjavIe maMdiranI UMcI chata upara saLagatI heALInA prakAzamAM kasImaoNdAne oLakhI kADhayo. te belI UThyo, are, e tA pelA kasImAMdA !" 66 tarata ja badhA sAbadA thaI gayA. daravAjo na tUTe to pachI maMdiramAM pesavAnA bIjo koI rasto che ke nahi, tenI vicAraNA zarU thaI. te ghaDIe maMdiranA mAhitagAra tarIke zRiMgArane ane jaoNrna faoNlAne yAda karavAmAM AvyA. koIke kahyuM ke, grigeAra tA rastAmAMthI ja khasI gayA che. yunisanA rAjavIe jamIna upara jorathI paga pachADIne kahyuM, " eNe te ApaNane ahIM dhakelyA, ane te pote bhAgI gayA? jaoNna faoNlA paNa AsapAsa na dekhAyAthI te laDAImAM mAryA gayA, ke zuM, evA saune savAla thayA. paNa eTalAmAM dUrathI te eka mATI nisaraNI kheMcIne lAvatA dekhAyA. teNe pAse AvIne jaNAvyuM ke, "dhakkA upara mAla utAranArAonI A nisaraNI huM dhakkAnA lephaTenaMTanA gharanI pachItethI laI AvyA. enI che.karI mArA premamAM che tethI stA! "" -- "3 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ netradAma u5ra caDAI 287 "paNa tuM bhAI A nisaraNInuM zuM karavA mAge che?" "are maMdira upara pelAM pUtaLAM dekhAya che ke, phrAMsanA rAjAnI gaeNlarIvALAM, - tyAMthI maMdiramAM aMdara utaravAnuM ulALAvALuM eka bAraNuM che. ApaNe tyAM caDI jaIe, eTale maMdiramAM sIdhA pahoMcyA jANo ! ane aMdara jaI daravAjAno AgaLa ughADI nAkhIe, eTale badhA sIdhA aMdara dAkhala thaI zakaze !" tarata saumAM navI AzA ane navo utsAha vyApI gayAM. TayunisanA rAjAe e nisaraNI upara caDI maMdiramAM prathama dAkhala thavAno potAno adhikAra jAhera karyo. tyAre jona phraoNloe kahyuM, "nisaraNI huM lAvyo chuM mATe huM ja pahelo caDavAno; tamAre pahelA caDavuM hoya to tamArI nisaraNI laI Avo!" jona phraoNloe nisaraNI bhIMte amuka jagAe TekavI, upara caDavA mAMDyuM. tenI pAchaLa pAchaLa keTalAya mANaso e nisaraNI upara caDavA lAgyA. AkhI nisaraNI mANasenA ja banelA eka UMcA daMDA jevI dekhAvA lAgI. jona phraoNlo upara caDI tarata ThekaDo mArI gaeNlarImAM kUdI paDayo. sAme ja eka pUtaLA pAchaLa UbhelA kasIne potAnI tarapha tAkI rahelo joI, te ekadama cIsa pADI UThayo. kasImaoNdo tenI cIsa tarapha lakSa ApyA vinA sIdho pelI nisaraNInA be daMDAo tarapha kUdyo; ane nisaraNI uparathI bIje koI gaeNlarImAM kUde, te pahelAM to teNe e be daDA hAtha vaDe UMcakI eTalA jorathI sAme dhakelyA ke upara caDelAM mANasa sAthe AkhI nisaraNI havAmAM eka kSaNa vAra adhdhara toLAI rahI ane pachI amaLAIne nIce tUTI paDI. e nisaraNIe caDelA keTalAnA hAtha paga bhAgyA ke, mAthAM phUTI gayAM, te e loko ja jANe. nIce ubheluM AkhuM ToLuM e joI jaDasaDa thaI gayuM. ANI bAju jona phraoNlo have potAne potAnA sAthIdArothI chUTo paDI gayelo joI, ekadama to pelA bAraNAmAMthI nIce doDI jaI, Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa aMdarathI daravAjAno AgaLo ughADI nAkhavA doDayo. paNa kasImodIe AvatI vakhate e bAraNuM baMdha karI dIdhuM hatuM eTale have nisaraNIvALAonuM patyA pachI potAne ja vAro Avaze ema mAnI, teNe dhanuSya upara bANa caDAvI, kasImaoNdonI bAkI rahelI eka AMkha upara tAkIne choDyuM. kasImaoNdo jaladI eka bAju namI gayo, eTale te bANa AMkhane badale tenA hAthamAM pesI gayuM. kasImae kAMTo vAgyo hoya e rIte e bANa kheMcI kADhayuM, pachI teNe sIdho jaoNna phraoNlo upara kUdako mAryo ane teno eka hAtha ane eka paga pakaDI, tene gaeNlarInI bahAra chUTo phagAvyo. kasImodInA hAthamAM ghA thayo hovAthI ke koNa jANe, jona phaoNlo pUratA jorathI phagAvAyo nahIM, eTale nIce UbhelA ToLA upara paDavAne badale te vaccenI koI gaeNlarInI kinAra ke kotarakAma upara TicAIne bharAIne kapaDAnuM cIthare laTake ema laTakI rahyo - keDIethI bhAgI gayelo ane khoparI vinAno! e joI, TayunisanA rAjavIe hAkala karI ke - humalo zarU karI do! game te thAya, have ApaNA dostano badalo levo ja rahyo !" ane e bhUtAvaLa kayAM kyAMthI nisaraNIo bhegI karI lAvI, daraDAM laI AvI, ane zI rIte bhIMta upara caDI caDIne maMdiranI chata upara kIDIonI peThe caDI gaI, tenuM varNana karavuM azakya che. e bUmAbUma ane maMdira upara saLagatA lAkaDAMnA prakAza pI lagabhaga AkhuM paeNrIsa zahera jAgI UThyuM. | kasImaoNdo A lokone ToLAbaMdha potAnI gailarI sudhI upara caDI AvatA joI rahyo. have te koI svargIya camatkAra thAya, to ja esamarAdA A lokonA hAthamAM paDatI bace. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA jA lUI-11 me paeNrIsamAM be divasathI Avelo hato. paeNrIsa te javalle ja AvatA, ane Ave tyAre bahu ochuM rahetA. A vakha paNa eka divasa bAda pachIne divase ne mA~ tio-turanA gaDha tarapha cAlyuM javAno hatA. tene potAnI AsapAsa pUratI saMkhyAmAM kedIone pUravAna bhoMyarAM, phAMsInA mAMcaDA ane potAnA skaoNTiza bANAvaLIonI Tuka hoya tyAM ja cena paDatuM. rAjAjI 1 - tethI Aje paeNrIsamAM paNa te potAnA luthra mahelanA moTA kamarAna agiyAra phUTa guNyA - bAra phUTa vizALa palaMgamAM sUvAne badale bAsti jelanI koTaDImAM sUvA AvyA hatA! bAstilano gaDha, luvra mahelana gaDha karatAM tene vadhu majabUta lAgatA hatA, tethI. atyAre rAta paDI hatI, ane rAjA lUInI koTaDImAM Tebala upa eka ja mINabattI labakArA mAryAM karatI hatI. kamarAmAMnAM pAMceka mANase upara tenuM TamaTamanuM jhAMkhuM ajavALuM paDatuM hatuM. temAMnA eka jaNa rAjAnI ArAmakhurasA pAchaLa eka mATe TIpaNA jevA kAgaLane vIMTA laIne UbhA hatA ane rAjAjIne kharcana hisAbanI vigata saMbhaLAvatA hatA. bIjA be tAoNmiza rAja-pratinidhi hatA ~ paeNlesa auM jasTisamAM nATaka vakhate vAcakane ame temanI oLakhANa karAvI che eka hatA gileAma rIma, ane bIjA hatA pelA kApaDiyA jaMksa kaoNpane la 209 1-19 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa bAraNA pAse vAgha jevA mevALA eka majabUta bAMdhAnA mANasa hAlyAcAlyA vinA UbhA hatA. e hatA rAjAjInA jallAda ! 290 - .. kaoNpanAla UbhAM UbhAM thAkI gayA hatA - teNe peAtAnA sArthInA kAnamAM kahyuM, "krUsanI sALaMda! ahIM khurasI jevI vastu hotI ja nathI ke zuM? mane to besavAnuM mana thaI gayuM che." " sAvadhAna ! ahIM to mANase kAM to paga upara ke ghUMTaNa upara UbhavAnuM ja hoya che!" e ja vakhate rAjAjIe trADa nAkhIne peAtAnA mAnItA hajAma eliviyarane hisAba vAMcatA rokayo ane kahyuM - 44 A badhuM zuM che? hajUriyAnA janbhA mATe pacAsa sAla, ane tAjanA pAdarIonA jaNNA mATe bAra pAuMDa! zI vAta che? Tana baMdha seAnuM reDayA ja karo ! tuM te kaMI gAMDo bAMDo thayo che ke zuM, eliviyara ! "" ATaluM kahI temaNe hisAbanuM kAgaLiyuM hajAmanA hAthamAMthI jhUMTavI lIdhuM ane vigatA upara utAvaLe najara nAkhIne kahyuM : amAre ATalo meTA rasAlA zuM karavA che? be purohitonA mahine daza pAuMDa vaDA hajUriyAnA varSe 90 pAuMDa; cAra mukhya rasAiyAnA darekanA 120 pAuMDa; sALA-sAiyA, vanaspati-rasAiyA, baTalara, charI-capAMvALA, be madadanIza, e badhAnA darekanA mahine daza pAuMDa ! rasADA khAte gheADAvALA ane be madadanIzAnA mahine 24 pAuMDa! raseADAno paheregIra, bhUThiyArakhAnAvALA, ane be gADAMvALAnA varSe sATha pAuDa! be nALa jaDanArA tathA azvacikitsako 120 pAuMDa! amArA tijorI-navIsane bArasA pAuMDa ! ane hisAbanIsane pAMcaseA pAuMDa ! ane bIjA keTalAya haze, koNa jANe! A badhA rasAlAnA mANasAne ja pagAra cUkavavA amAre AkhA frAMsa rAjya upara dhADa pADavI paDe! AvA moTA kharcamAM te amArA mahelanAM vAsaNakUsaNa badhuM vecI nAkhavuM paDe ane bIje varSe jIvatA rahyA hAIe - mAtAjInI ane paramAtmAnI - . Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjI 201 kRpAthI - te teA DabalAM zakorAMmAMthI ja amAre amAruM pINuM pIvuM Ge paDe. "mATe eliviyara mahAzaya, rAjA-bAdazAheAe pAtAnA gharamAM khoTA ThAThamATha UbhA thavA devA na joIe. amAruM joIne amArA bhAyAtA ane pachI darabArIe ane pachI jAgIradAro ema karavA lAge. juone amArA rasAlAnuM kharca keTaluM vadhatuM jAya che te ! mane badhuM barAbara yAda che -'79 nA varSa sudhI varase chatrIsa hajAra pAuMDathI e kharca vadhatuM nahotuM; paNa '80 mAM teMtAlIsa hajAra, chaseA ogazIsa pAuMDa thayA; ane A varSe tA AMkaDA esI hajAre pahoMcaze ! cAra varSamAM kharca vadhIne bamaNuM thaI gayuM ! bhayaMkara ! ' ATaluM bAlI, theADuMka zvAsa thAbhI, temaNe jussAmAM "" khAvA AvIne AgaLa calAvyuM "mArI AsapAsa mane dUbaLA karI, jAte tagaDA thanArA ja bhegA thayA che. tame leAko mATe rUve rUMvethI pAuMDo ja kheMcyA karo che! pachI pelA be phaoNmiza rAja-pratinidhi tarapha pharIne temaNe kahyuM, te juone, ATalA badhA raseAiyA ane nokaro zuM karavAnA ? rAjA jamavA bese tyAre nAhaka bhIDa karatA AsapAsa UbhA rahe ! amArA mahelanA ghaDiyALanI AsapAsa cAra mUrti che. hamaNAM te ghaDiyALanuM samArakAma seAne raselI che. paNa ghaDiyALanA kAMTAne pharavAmAM te zI madada kare che, vAru ? tema ja A badhA UbhA rahe, tethI khArAka khAvAmAM ke pacavavAmAM zI madada thAya? ThIka, ThIka, oliviyara, have tuM tAruM dAstAna AgaLa zubhasaMdeza pokAranArAnI cAle che. e mUrtio "" calAva 66 -- pelAe tarata rAjAjInA vITo hAthamAMthI pAchA laIne AgaLa vAMcavA mAMDayo - - 66 - mudrA-mahAra-sIla khAtAnAM sIla jUnAM thaI gayAM hovAthI navAM banAvyAM temanI cAMdInI kiMmatanA tathA ghaDataranA bAra pAuMDa - Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa " be parabaDImAM jAnyuArI, phebruArI, mArca e traNa mahinAmAM sAta se. java kabUtarone nAkhyAnA cAra pAuMDa cAra sAla - 66 eka gunegAranI AkharI kabUlAta karAvyA badala eka phakIrane 21 cAra sAla rAjAjIe A varSe paeNrIsanAM cakalAMmAM raNazIMgA sAthe chapana DhaMDherA piTAvyA che, tenA paisA cUkavavA haju bAkI "6 * jyAM khajAne daTAyelA maLI zake tema che evI lokavAyakA hatI, tevI jagAe khAdakAma, tathA tapAsa karAvyAnA kharcanA 45. pAuMDa;-- joke kazuM kayAMyathI maLyuM nathI 66 mahelamAM kAcanI cha takhtI naMkhAvAnA tera seAla; rAjAjInA jUnA uparakoTane be bAMyA naMkhAvyAnA 20 sAla; rAjAjInA bUTane cApaDavAnI grIjha mATe peTI banAvarAvyAnA paMdara deniyara; rAjAjInAM kALAM bhUMDa rAkhavA mATenA vADAnA 30 pAuMDa; mahelamAM siMho mATenAM pAMjarAM vagerenA 22 pAuDa; eka luccA ThaganuM zuM karavuM te nakkI thAya te pahelAM cha mahinA tene kasAIkhAnAmAM pUrI rAkhyo, tenA kharcanA cha pAuMDa cAra sAla "" . --- rAjA have vacce ja trADI UThayo tr e zuM vaLI ? jene phAMsIe ja devAnA che, tene khavarAvavA pAchaLa kharca zA khoTA kharcanA eka paisA paNa cUkavavAnA nathI! mANasa vadhu khAvA mATe jIvatA rahevA na joIe, samajyA ? e vyavasthA jene maLIne karavAnI hoya te karI leje mATe karavuM? huM evA Aje rAtre ja e 66 -- oliviyare aMgUThAnA nakhathI kAgaLa upara kaMIka nizAnI karI lIdhI, ane AgaLa vAMcavA mAMDayuM "" paeNrIsanA jallAdanI paheALA phaLAnI taravAra lakSamabarganA lUInuM gaLuM kApavA jatAM khANA paDI jaI bagaDI gaI hovAthI navI. banAvarAvI tathA tenuM samucita myAna taiyAra karAvavAmAM AvyuM --" Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zALa 193 rAjAe tarata oliviyarane AgaLa beAlatA aTakAvIne kahyuM - maMjUra, e kharca sAme mAre kazA vAMdhA nathI; huM rAjIkhuzIthI enuM kharca maMjUra karuM chuM." oliviyare AgaLa vAMcavA mAMDayuM - " eka moTuM pAMjaruM 46 taiyAra karAvyuM rAjAe tarata UbhA thaIne kahyuM, "huM Aje bAstilamAM e pAMjaruM jAte jovA ja Avyo chuM. huM tene tapAsuM te vakhate ja tenA kharcanI vigatA mane vAMcI saMbhaLAvaje,' "9 "" tarata jelara tathA mazAlAvALA sAthe e badhA keTalAya dAdara UtarI tathA osarI vaTAvI eka bhUgarbha oraDAmAM pahoMcyA. eka kamAnadAra aMdhAriyA oraDAnI vacce lakkaDa, lAkhaMDa ane caNatarakAmathI meTuM zuM pAMjaruM UbhuM karavAmAM AvyuM hatuM. rAjA tenI cAre bAju pharI tenA judA judA bhAgeA tapAsavA lAgyA, daramyAna eliviyara tenA kharcanI vigate vAMcavA lAgyA. " meATA pATaDA ane vaLAonuM banAveluM, aMdarathI nava phUTa lAMbuM ane ATha phUTa pahoLuM, sAta phUTa UMcuM, kula 96 ADA pATaDA, bAvana UbhA pATaDA, TekA mATenA daza garDaro - 19 sutArone ghaDatAM 20 roja thayA, lAkhaMDanA 220 belTa vaparAyA, pleTo ane naTo ema badhA lokhaMDanuM kula vajana 3735 pAuMDa - pharasamAM jaDavA mATe je lokhaMDa vaparAyuM te juduM - badhAnI kula kiMmata traNaso sattara pAuMDa, pAMca sAla, sAta phArlIiMga - "3 rAjAe pAMjarAnA bAMdhakAma aMge saMtASa vyakta karatA udgAra kADhayo. te oLakhIne aMdara purAyelA kedI rAjAjIne karagaratA bAlI UThayo, " sarakAra ! sarakAra ! dayA! dayA!" rAjAe pAMjarAmAMthI koI tene saMbAdhIne bAle che, te jANe sAMbhaLyuM ja nathI, ema dekhAva karI oliviyaranI vigato upara ja lakSa ApavA mAMDayuM. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 dharmAdhyakSa pelo kedI kara garavA lAgyo, "sarakAra! huM sAcuM kahuM chuM ke, rAjadrohane guno meM nahi, paNa moM zyora kArDinala eNjarse karyo hato - ane e aMgene patra masinyora-myuenane meM nahi paNa moMzyora kArDinalabelyue lakhyo hato. mArI badhI milakata laI levAmAM AvI. che - huM nirdoSa chuM-cada cauda varSathI huM lokhaMDanA pAMjarAmAM TADha ma chuM - dayA karo! dayA karo! bhagavAna Apane svargamAM jarUra teno. badale Apaze! 1469nA eprilathI mane pAMjarAmAM pUryo che - mArA page bhAre sAMkaLa bAMdhelI che ane te sAMkaLane cheDe vajanadAra lokhaMDI goLo che - badhuM nAhaka ribAmaNa jevuM kareluM che- mArA upara dayA. kare; dayA karo!" e pAMjarAmAM va6nA bizapane pUrelo hato. badhA have rAjAjInI koTaDImAM pAchA AvyA. daramyAna Tebala upara keTalAka kharItA AvIne paDayA hatA. rAjAe pote ja phoDI phoDIne te vAMcavA mAMDyA, ane oliviyarane dhImethI bolI javAba lakhAvavA mAMDyA. daramyAna pelA phlemiza rAjapratinidhio UbhA ja rahyA! eTalAmAM acAnaka bAraNu UghaDyuM ane eka navo mANasa gAbharI gAbharo aMdara peTho. te rAjAjano dAktara hate - tema ja bAtamIdAra gAThiyo hato. sarakAra! sarakAra! paeNrIsanI prajAe baMDa karyuM che !" "Ama kema utAvaLe doDI Avyo che?" "sarakAra ! sarakAra! bahu moTo baLavo thayo che; pelesa oNpha jasTisanA koTavALa sAme - temanA jAna jokhamamAM che, temane tarata madada mokalavI joIe!" paNa koTavALa sAme lokone zuM vAMdho paDyo che?" - "A badhA bhaTakela-lokonI dekharekha temanA hAthamAM che, sarakAra! eTale tene emanI sAme dAjha hoya ja! ane e bhaTakelo keTalAya Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjI vakhatathI phariyAdo karyA kare che te svIkAravAnA nathI - te kharI rIte setAnanA ja anuyAyI che...) e bene ja potAnA mAlika tarIke svIkAre che.' ke, koTavALa ane temanA nyAMyAdhIzAne to rAjAjI ane paramAtmA (- te - "vAha! tyAre te e loko sAruM kAma karI rahyA che! mArA paeNrIsane A badhA koTavALa-phoTavALAe vaheMcI khAdhuM che -- te jeTalA ochA thAya teTalA sArA ! mane kahe jouM, koTavALanI hakUmatamAM kayA kayA vibhAge che?" 66 sarakAra, rU-da lerabarI sudhInA rU da la kele dra vibhAga, plAsa seMTa mAikela, badAma maMdira pAsenA vistAro, korTa oNpha micelsa kahevAtA vistAra, jyAM A bhAmaTA rahe che -- uparAMta, baeNblyU cepIroganI haoNspiTalathI mAMDIne AkhA porTa seTa jaeNkasa sudhInA dhArI mArga - e badhuM temanI hakUmata heThaLa che. - "3 15 66 vAha, tA mArA bhalA zaheranA khAsA TukaDo ja bhAIsAhebe pacAvI pADayo che ne! A badhA dhArI rastA saMbhALanArA, nyAya cUkavanArA, amIro ane mAliko amArI barobarI karatA dareka khetarane khUNe potapotAnuM juduM Tola-nAkuM ane judA phAMsInA mAMcaDo UbhAM kare che; tathA lokone dehAMtadaMDa detA detA karaverA paDAve che. mArA fAMsa rAjyamAM jeTalA phAMsInA mAMcaDA che, teTalA rAjAe che. AvI sthiti kema karIne nabhAvI levAya ? paeNrIsamAM rAjA sivAya bIjo joIe, ane pArlAmenTa sivAya bIjuM koI na joIe. frAMsamAM eka ja rAjA, eka ja jallAda hoya, e divasa jaladI AvaveA joIe. eTale e badhA bhAmaTA Aje koTavALane ochA kare, tA kaMI vAMdhA nahi ! ThIka paNa e bhAmaTA hullaDakhoronI saMkhyA keTalI che?" koI laoNrDa na heAvA 66 chaeka hajAra jeTalI kahe che." nyAya cUkavanAruM hovuM nyAyAdhIza ane eka ja Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 dharmAdhyakSa to atyAre eTalA badhA humalAkhoro sAme mokalavA mATe ApaNI pAse pUratAM mANaso paNa kayAM che? ane keTalAM bhegAM thaI thaI zakaze enI kAle savAre vAta. atyAre kazuM nahi." rAjAjIne dAktara bicAro A sAMbhaLI cUpa thaI gayo. paNa tene kaMIka yAda AvavAthI teNe tarata umeryuM - "sarakAra, rona pharanArA e humalAkhoromAMthI beeka jaNane pakaDI lAvyA che, temanuM zuM karavAnuM che?" e lokone ahIMyAM aMdara lAvo; pUchI te joIe ke, temanI yojanA zI che, ane taiyArIo zI che!" tarata pelA bene aMdara lAvavAmAM AvyA. rAjAe te bemAMnA ekane pUchayuM - alyA zAnuM baMDa upADayuM che?" "mane khabara nathI; badhA jatA hatA eTale huM paNa gayo." "te huM tamArA mAlika koTavALa upara humalo karavA tathA temane lUMTavA nahoto jato ?" "teo kyAMka kazuMka karavA javAnA hatA eTaluM ja huM jANuM chuM. e "A tArI sAthenA saMbatIne tuM eALakhe che?" "nAjI, huM tene oLakhatA nathI." rAjAe tarata potAnA jallAda tristane "ghaTatuM karavA " e mANasa soMpI dIdho. pachI pelA bIjA kedIne temaNe pUchayuM - "tAruM nAma?" pAyerI grigora." "dhaMdho ?" "philasUphano, sarakAra." "to pachI tuM amArA mitra moM zyora koTavALanA ghara upara kema humalo karavA doDyo hato?" Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 << sarakAra, huM humalAkhoromAMnA mANasa hariMgaja nathI !" "te| zuM amArA rona pharanArA tane e lokonA ToLAmAMthI pakaDI lAvyA che, e khATu? 66 sarakAra, emanI bhUla thaI che; huM jAte karuNAnta nATako lakhuM chuM, tevI ja A karuNAnta ghaTanA che, sarakAra ! huM to kavi chuM. amArA dhaMdhAvALAne rAte zerImAM bhaTakavuM ja paDe che. ema huM rAte pharavA nIkaLyA hatA, tevAmAM te rona pharanArAoe mane pakaDayA. mAre ne pelA hullaDane kazI levA-devA nathI, sarakAra. Apa nAmadAre ja joyuM ke, pelo bhAmaTA mane oLakhatA ja nahotA. huM Apa nAmadArane AjIjI karuM chuM - vinaMtI karuM chuM .. tr alyA, tArA lavArAthI to mAthuM pAkI javA AvyuM." rAjAjI 66 "" tarata ja rAjAjIne jallAda tristAM AgaLa AvI bAlyA, sarakAra, Ane paNa laTakAvI daIe ?" .. vAha, mane kAMI vAMdhA hoya ema lAgatuM nathI." << "9 sarakAra, mane e bAbatamAM ghaNA vAMdhA dekhAya che ciMgAra te karagarI paDayo; sarakAra, mArI be vAta sAMbhaLI lo - ApanuM mahAvajra mArA jevA pAmara - tuccha jaMtu upara paDe e ThIka na kahevAya Apa nAmadAra te bahu moTA zahenazAha che -- Ape mArA vA garIba pramANika mANasa upara kRpAdRSTi rAkhavI joIe. - mAre ne A baLavAkhorone kazI levAdevA nathI -- huM to Apa nAmadAraneA vaphAdAra prajAjana chuM - lekhaka chuM, kavi chuM. ane ApanA jevA mahArAjavI - - - tA sAkSarone haMmezAM Azaro Ape che, jethI tee ApanA yaza niratara gAyA karIne dizAone AkAza sudhI bharI kADhe. -- meM ja phlaeNnDarsanAM kuMvarI ane ApaNA mahAna pATavI kuMvarane uddezIne eka suMdara nATaka lakhyuM hatuM - je te divase paeNlesa oNpha jasTisamAM laeNnDarsanA rAjapratinidhinI rUbarUmAM bhajavAyuM hatuM. " ATaluM kahI te tarata rAjAjInA pagamAM ja sIdhA ALoTI gayo. 197 - Best Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa rAjAe tristAna sAme joIne kahyuM, bahu jIbha lAMbI che, AnI te; trAsyA enAthI! ene choDI mUko, dholadhapATa karIne !" - 3 dAktare have rAjAjInI tabiyata vize pUchaparacha zarU karI. kAraNake, e aMge ja rAjAjIe tene teDAvyA hatA. rAjAjIe tarata javAba Apyo, " are re, Aje mArA kAnamAM dhamAkA thayA ja kare che, ane mArI chAtImAM jANe Aga saLagI hAya evI baLatarA thAya che." dAkatare gaMbhIra mAM karI temanI nADI jovA mAMDI. daramyAna kaoNpanAle potAnA sAthInA kAnamAM kahyuM, " rAjAnA A darabAra tA jue * eka dAktara ane eka jallAda. dAktara potAne mATe, ane jallAda bIjA sau mATe ! "9 dAktare daramyAna jeTalA cALA karavA joIe teTalA karI rahIne kahyuM, sarakAra, A bImArI te gaMbhIra che. traNa divasamAM te mANasa khatama thaI jAya ! " >> 46 66 bAlyA 66 mAtAjI khamA kare ! mitra, enI davA ?' .. >> huM tene ja vicAra karuM chuM. acAnaka te ciMtanamAMthI jAgI UThayo hAya, ema mAthuM halAvI sarakAra dharma-verAnA udharAtadAranI jagA khAlI paDI che, ane mAre eka bhatrIjo che. " 66 e bhatrIjAne e khAlI jagA ApavAmAM Avaze; paNa mArI chAtImAMthI A baLatarA game tema karIne maTADa 66 Apa nAmadAra ATalA badhA kRpAvaMta che, te araja che ke, meM je navuM ghara baMdhAvavA mAMDayuM che, tenuM chAparuM bAkI rahyuM che, te mArI pAse paisA khUTI gayA che. e chAparAnIya eTalI paMcAta huM na karata, paNa emAM jeAM phorbAnAM citro che- te palaLI jAya ke bheja "> Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtha 299 vALAM banI jAya, te meTuM nukasAna thayuM gaNAya.. e citro je makAnamAM hoya tenuM chAparuM tAMbAnuM ja banAvavuM joIe. " 66 paNa bolI nAkhane, e chAparA mATe keTalA paisA joIze ? ' beeka hajAra pAuMDa to kharA. are khATakI ! tuM mAro enA vajananA hIrA jeTalI kiMmata vasUla kare che. 66 te mArA gharane chAparuM maLaze ?" 66 hA, hA, mara! paNa mArI baLatarA to maTADa!" * 66 66 "" basa, to huM hamaNAM ja Apa nAmadAranI evI sAravAra zarU karAvI dauM chuM ke, darada maTI gayuM jANA !" paNa hajAma oliviyaranI dADha have saLakI UThI. potAnA dekhatAM. pelo dAktaraDo aTaluM paDAvI gayA, te pote zA mATe bAkI rahI jAya? teNe tarata ja namana karIne nivedana karyuM - - << sarakAra tijorI khAtAnI adAlatanA kAuMselara sAimana dina eka dAMta kheMcI kADhe che tyAre paNa "" marI javAthI temanI jagA khAlI paDI che." " tenuM zuM che? tame badhAe zuM mAMDayuM che? kahevata che ke, 'mAchalAM mAravAM te samudramAM, ane bakSisa levI te rAjA pAsethI.'- e anusAra ja tame lAkoe vartavA mAMDayuM che ke zuM? tuM amAro mAnItA hajAma che, chatAM '68 mAM ame tane amAro pAyagA-navIsa banAvyA, '69 mAM seMTa kalAuda pulanA killAnA gaDhavI banAvyA, naveMbara '73mAM mULa mANasane khaseDIne tane viMsanInA killedAra banAvyA, '75 mAM seTa kalAuda pAsenA jaMgalanA mULa rakhevALane khaseDIne tane tenI jagAe nImyA, 78 mAM tane ane tArI patnIne skUla seMTa jamanI jAgIramAMthI daza pAuDanuM varSAsana bAMdhI ApyuM, '79 mAM senAranA jaMgalanA rakhevALane khaseDIne tane rakhevALa banAvyA, pachI lezenA killAnA kaeNpTana banAvyA, seTa venTinanA gavarnara banAvyA, myulAMnA pulanA kaeNpTana banAvyA, tahevArane divase hajAmata karanAra hajAmane je pAMca sAla maLe, temAMthI traNa tane Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa maLe evo hukama kADhayo, '74 mAM amArA amIrone nAkhuza karIne tene hajAra raMganI ane moranA pIMchA jevI rAja-mudrA dhAraNa karavAno haka Apyo ane chatAM haju tuM dharAyo nathI ?" ThIka, rAjAjI Aje kharekhara bImAra che, ema ja mAnavuM joIe. te badhuM pelI jaLone ApI devA mAge che, bIjA koIne kazuM nahi!" rAjAjIne hajAma kaDavAza sAthe bolI UThyo. rAjAjI paNa Aje pelA humalAkhoronA baMDanA samAcArathI khuzamijAjamAM AvI gayA hatA, eTale te hasatAM hasatAM bolyA, "bahu sIdho hisAba che; vaidyanA hAthamAM mAruM AkhuM zarIra che; tArA hAthamAM mAtra mArI dADhI che. chatAM rAjA zilaperikanI peThe mane mArI lAMbI dADhI eka hAthamAM pakaDIne ja vAta karavAnI Teva hota, to tAro kaze ja khapa mane na paData; ane tyAre tArA hodAnuM zuM thAta? mATe jA, vadhu vAta karavI choDI, tArAM ejAra laI Ava, ane mArI dADhI banAvavAnuM zarU kara." oliviyara hajAmatanAM sAdhana levA bahAra cAlyo gayo. daramyAna rAjAe bArI pAse jaI, baMDakhoronA hallA taraphanI dizAmAM Aga saLagI hovA jevo dekhAva joI, pelA phalaeNmiza rAjapratinidhione khAtarI karavA bolAvyA ane jaNAvyuM, "jAo koTavALa sAhebanA gharane Aga lagADI hoya ema lAge che ne?" paNa A kSaNe ja oliviyara gAbhara gAbharI pAcho do Avyo. sarakAra, mane kSamA karo, huM bahu bhayaMkara samAcAra laIne pAcho Avyo chuM." "A badhuM zuM che?" rAjAe ghUrakIne kahyuM. sarakAra, koTavALa sAme nahi, paNa ApanI sAme baLavo thayo che! eka DAkaNane pArlamenTanI ApanI adAlate dehAMtadaMDanI sajA karI che. paNa teNe notradAmamAM pesI jaI Azaro lIdho che. loko have tene Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAjI 301 66 hallA karI tyAMthI kADhI levA mAge che. loko koTavALanA ghara upara nahIM paNa netradAma upara --mAtAjInA maMdira upara trATakayA che." huM ? netradAma upara? te mAtAjInA maMdira upara trATakayA che? A samAcAra vakhatasara lAvavA badala sAImana radinanI khAlI paDelI jagA jA tane ApI dIdhI! e DAkaNe maMdiranA Azaro lIdhA che, ane maMdira mArA AzarA heThaLa che. paNa maMdira upara humalA karIne e badamAzeAe mArA upara ja humalA karyo che; ane huM atyAra sudhI ene koTavALa uparanA hallA mAnI beThA hatA. paNa basa have tristAM! e badamAze upara tUTI paDe! mAra ! kApa! je, ahIM bAstilamAM 50 bhAlAdhara sainiko maLI traNaso ghoDesavAro che. temane sAthe laI jA ! mazkAra dazaeNtAparanI TukaDI che, tene laI jA; tArAM peAtAnAM mANasA laI jA; haoNTela seMTa paoNla upara maoN zyAra DaoNphinanA cAlIsa bANAvALI che, temane laI jA; paNa banatI utAvaLe sIdhA netradAma tarapha doDI jA. ahA, paeNrIsanA bhaTaklA - bhAmaTA, tamArI fAMsanA tAja sAme baMDa karavAnI ATalI meATI hiMmata? tame mAtAjInA maMdiranI zAMtimAM khalela pahoMcADo ema? tristAM ! katala calAva, lAhInI nadI vahevarAva; eka paNa bhAmaTA Aje jIvatA nAsI chUTave na joIe!" ane pachI pelI DAkaNanuM zuM karavuM?" "leko enuM zuM karavA mAge che?" " te tene netradAma maMdiranA AzarAmAMthI kheMcI javA mAge dehAMtadaMDanI sajAmAMthI te chaTakI che, ene artha evo thAya ke, teo na jAya evuM ja karavA icche che." " te pachI baMDakhAronI katala karIne e DAkaNane phAMsIe caDAvI deje." kaoNpanAle sAthInA kAnamAM kahyuM - " khArasuM ! le!kone je IcchA karavA badala sajA thAya, te icchAnA amala to karo ja!" Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa 66 paNa sarakAra, e DAkaNa haju je nAtradAmamAM bharAI 66 hoya, teA Azraya-dhAma hAvA chatAM, maMdiramAMthI mAre tene pakaDavI?" AAya-dhAma? kharI vAta; ane chatAM te DAkaNane phAMsIe te caDAvavI ja joIe. kaMI nahi; mAtAjI ApaNane kSamA karaze kAraNa ke DAkaNa jevI DAkaNa temanA AzarAmAM pese, tA tene te kheMcI kADhavI ja joIe ne ! pUrve ghaNA rAjAoe IzvaranI kIti arthe ane rAjayanI jarUriyAta arthe maMdironI maryAdAnuM ullaMghana karyu che. jema ke IMgleMDanA bizapa seMTa ghUe rAjA eDavarDane devaLamAM ja eka jAdugarane phAMsIe caDAvavA dIdho hate; mArA guru seMTa lUIe evA ja hetuthI mA~ zyAra senTa paoNlanA maMdiranI maryAdAnuM ullaMghana karyuM hatuM, tema ja jerusAlemanA rAjA maoNnzyora Alphonjhe tyAMnA pavitra maMdiranI maryAdAnuM. ane huM te AvuM ullaMghana pharI kadApi nahi karuM, tathA A ullaMghananA prAyazcitta tarIke cAMdInI eka suMdara mUrti mAtAjIne bheTa caDAvIza." ra Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stilamAMthI chUTelo gregara bhAgI chUTelA ghoDAnI peThe nAThA, ane amuka niyata jagAe jaIne UbhA rahyo. tyAM cakalA vaccenA krUsanAM pagathiyAM upara eka jAdhArI mAthuM DhAMkIne beThA hatA. "" " tame che ke, AcAryajI ? 66 5 sata-zabda 1 bhalAdamI, leAhI UkaLI UThe eTaluM badhuM moDuM karAtuM haze? hamaNAM savAranA dADhane Takoro paDayo ! " 6. paNa mAro emAM kazA vAMka nathI; huM hamaNAM ja phAMsIethI -bAla-bAla bacI nIkaLyA chuM. rAjAjInA paheregIro mane sIdhA rAjAjI pAse ja pakaDI gayA hatA." .. ThIka, e vAta pachI; tArI pAse tArAM mANasAnA kaze, saMketazabda che? " 66 gurujI, paNa meAtanA paMjAmAMthI nAsI chUTelA mANasanI sthati zI hAya e to vicAro !" 64 bhAI, tuM te bahu vAcALa mANasa che; huM e vAtanI kAM nA pADuM chuM? paNa ApaNe je hAthamAM lIdhuM che, te pUruM karavuM che ke nahi? "" chuM." " saMketa-zabda che ane huM jANuM 303 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa te te ThIka; nahi to ApaNe maMdira sudhI pahoMcIe zI rIte? tamArA lokonuM ToLuM badhI zerIo rokIne UbhuM che. temane kaMI naDatara navuM lAge che. paNa ApaNe kadAca vakhatasara pahoMcI jaIzuM." "hA, gurujI; paNa ApaNe maMdiramAM dAkhala zI rIte thaIzuM?" "TAvaranI cAvI mArI pAse che." "paNa pachI ApaNe bahAra zI rIte nIkaLIzuM?" "maThanI pAchaLa eka nAnuM bAraNuM che, tyAMthI nadIkinAre pahoMcI zakAze. e bAraNAnI cAvI meM meLavI rAkhI che, ane Aje savAre eka nAnI hoDI paNa meM chupAvI rAkhI che." baMne jaNa utAvaLe pagale zahera tarapha cAlyA. kasImaoNdo hatAza thaI, have zuM thaze, ene vicAra karate Ubhe hate. eTalAmAM pAsenI zerIomAMthI purapATa dhasI AvatA ghoDAonA dAbaDAno avAja saMbhaLAyo. thoDI vAramAM to mazAlonI lAMbI paMkti sAthe ghoDesavAra TukaDIe "mAro!" " kApo' karatI bhaTakelenA ToLA upara tUTI paDI. kasImaoNdoe kazuM sAMbhaLyuM to nahi. paNa teNe ghoDesavAra TuMkaDIene A ToLA upara dhasI AvatI joI, - jemAMnA ekanI AgevAnI kepTana phebasa karatA hatA. badhA bhAmaTA-bhaTakelo thoDI vAramAM nAsabhAga karavA lAgyA eTale teNe paNa upara caDI AvelAo sAme potAno mAro vadhu hiMmatathI ane sacoTatAthI calAvyo. bhaTakeloe ghoDesavAra TukaDIono bahu bahAdurIpUrvaka sAmano ryo. maraNiyA thaIne ghoDA upara, ghoDesavAro upara, temanAM hathiyAro upara je rIte teo tUTI paDyA, e joIne ema ja lAge ke, e mRtyudevanI ja senAnA mANaso che - jeone maravAnI bIka jANe hoya ja nahi! Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 05 saMketa zabda Tayunisano rAjavI potAnA jaMgI dAtaraDA sAthe ghAsanA khetaramAM ghUmato hoya tema ghUmavA lAgyo. te jANe bhAnamAM ja na hato - tenA e vikarALa humalA sAme zastradhArI ane zistabaddha ghoDesavAro paNa khamacAIne UbhA rahyA. chevaTe baMdUkanI eka goLIe tene suvADI dIdho. daramyAna have makAnonI bArI ughaDI gaI hatI, ane rAjAjInA lazkaranAM mANaso joIne makAnavALAoe paNa upara rahyAM rahyAM pelA bhaTakelo upara baMdUko tAkavA mAMDI. Akho bhAga thoDA vakhatamAM mADAthI bharAI gayo; ane jamIna upara thaIne te rItasara lohInI nadI ja vahevA lAgI. chevaTe bhaTakelomAM bhaMgANa paDyuM. je jIvatA rahyA hatA te have jIva laIne nAsavA lAgyA. kasImodI atyAra sudhI ekale hAthe kAramI laData ApI rahyo hate; teNe have laDAI pUrI thatAM, ghUMTaNiye paDI, AkAza tarapha hAtha UMcA karI, paramAtmAno AbhAra mAnyo. pachI AnaMdathI lagabhaga UbharAto te have eNsamarAhadAnI rI tarapha doDayo. jene pote bIjI vakhata bacAvI hatI, tenI samakSa jaIne ghUMTaNiye paDavAno, ane jAgI hoya ane gabharAI hoya, to bhaya dUra thayAnA samAcAra ApI tene zAMta pADavAne tene vicAra hato. paraMtu jyAre te enI oraDImAM dAkhala thayo, tyAre tene mAlUma paDyuM ke, raDI khAlI hatI! dha-20 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ d nAnakaDA joDA 1 jyAre bhaTakeloe maMdira upara caDAI karI hatI, tyAre eNsamarAldA UMghatI hatI. paraMtu pachI cAtarapha zarU thayelI bUmAbUma ane cIsAcIsathI, tathA bakarInA karuNa be-be avAjathI te jAgI UThI hatI. teNe jhaTa beThI thaIne prathama teA badhA avAje lakSapUrvaka sAMbhaLavA mAMDayA tathA pachI dhIme dhIme AjubAju najara karavA mAMDI. maMdiranA cakalAmAM macI raheluM ghamasANa najare paDatAM ja teNe jipsI lAkonI vahemI rIte prathama teA ema ja mAnI lIdhuM ke, rAtanI koI bhUtAvaLa cotarapha UtarI AvI che. eTale te bInIne ekadama peAtAnI oraDImAM AvI chupAI gaI. pachI dhIme dhIme tene lAgavA mAMDayuM ke, e bhUtAvaLa nathI paNa lokonuM ToLuM che, je tene tenA Azraya-dhAmamAMthI kheMcI jaI phAMsIe caDAvavA laI javA AvyuM che. eTale jiMdagInI tema ja phArbasane phrI meLavavAnI AzA gumAvavAne Dara tene gherI vaLyA. pote ekalI ni:sahAya hatI, ane lokonI bUmAbUma tathA jhanUna joI te zakarAbAjathI gherAyelI kabUtarInI jema phaphaDavA lAgI. teNe ghUMTaNiye paDI, mAthuM pathArI upara nAkhI dIdhuM' ane pachI khristIonA Izvarane tathA maMdiranAM mAtAjIne rakSaNa mATe prArthanA karavA mADI. tene potAne koI dharma-paMthanA kazA dhArmika saMskA maLyA 306 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnakaDe joDe na hatA, paraMtu mANasamAtra jyAre duHkhamAM gherAI jAya che, tyAre najIkamAM najIka je koI IzvarI bhAva tene najare paDe che, tenuM zaraNa te laI le che. A sthitimAM te keTalIya vakhata dhrUjatI dhrUjatI paDI rahI. nIcenA ToLAnA hoMkArA-bakhALA jema jema najIka AvatA jatA hatA, tema tema te e lokono zo hetu che te cokkasa jANatI na hovAthI ja, potAne mATe vadhu ne vadhu kAramAM pariNAmonI kalpanA karI karIne lagabhaga behoza thaI javA AvI. acAnaka tene potAnI cheka pAse ja koInAM pagalAMno avAja saMbhaLAyo! teNe jhabakIne moM UMcuM karIne joyuM, te be mANaso hatA, jemAMnA ekanA hAthamAM phAnasa hatuM. esamarAdAe DaranA mAryA haLavI cIsa pADI. "DaratI nahI; e te huM chuM." koNa ?" "pAyerI grigora." samarAdAe tene oLakhIne kaMIka hiMmata dhAraNa karI tathA pharIthI te loko tarapha najara karI. brigeranI othe bIjo eka jaNa hato, jeNe pagathI mAthA sudhI kALo jabhbho paherelo hato. ciMgera jarA ThapakAnA avAje kahyuM, "vAha, tArA karatAM to jAlI mane vagara kahyuM oLakhI gaI!" tamArI sAthe A bIjuM koNa che?" "ciMtA na karIza; e mArA mitra che. tArI tathA jAlInI jiMdagI jokhamamAM che. bahAranA loko tane ahIMthI bahAra kADhI pharIthI phAMsIne mAMcaDe laI javA AvyA che. ame tArA mitro chIe ane tene bacAvavA AvyA chIe. mATe jhaTapaTa amArI pAchaLa pAchaLa cAlI Ava." " sAcI vAta che?" hA, hA, tadana sAcI vAta che. paNa utAvaLa kara." Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa cAlo, huM AvuM chuM paNa tamArA A mitra bolatA kema nathI ?" "temanAM mA-bApane svabhAva evo kharAba hato ke temanI sAthe rahIne mArA mitrane svabhAva Avo gamagIna banI gayo che." eNsamarAdAne je khulAso maLyo tethI saMtoSa mAnavo paDayo. grigora have tene hAtha pakaDI bahAra dorI cAlyo. jAlI eTalA AnaMdamAM AvI gaI hatI ke grigoranA pagamAM vAraMvAra aTavAIne tene haraghaDI gabaDI paDavAnA khatarAmAM ja mUkavA lAgI. zRiMgera e joIne bolI UThayo - "vAha, ApaNA sArAmAM sArA mitro ja ApaNane Thokara khavaDAvatA hoya che." TAvaranA dAdarethI jhaTapaTa UtarIne teo nIce maMdiramAM AvI gayAM. pachI pelA jalmAvALAe lAla bAraNuM ughADIne teone maThamAM dAkhala karyA. maThanuM AMgaNuM nirjana hatuM. traNe jaNa have nadI taraphanI maThanI nAnI bArI tarapha jhaDapabhera cAlyAM AvyA. pelA kALA jabhAvALAe potAnI pAsenI cAvIthI e bArI paNa ughADI. haju teo bhayanI vacce ja hatAM; kAraNa ke, e tarapha bizapane mahela hato ane tyAM bhAre dhamAla macI rahI hatI. phAnasavALe mANasa teone e badhAmAMthI gupacupa dorato dorato cheka pANInI kinArI sudhI laI Avyo. tyAM jIvajaMtuoe kotarI khAdhelA moTA pATaDAone AdhAre eka nAnakaDA dhakkA jevuM kareluM hatuM. tenI upara velA - jhAMkharAM caDIne AkhuM eka ja banI rahyuM hatuM. tenI ADamAM eka nAnI hoDI chupAvelI hatI. grigora ane eNsamarAdA te hoDImAM caDI gayAM, eTale pelAe doraDuM kApI nAkhyuM ane heDIne hAtha vaDe thoDI AgaLa dhakelIne pachI pote paNa ThekaDo mArIne hoDI Upara caDI gayo. pachI be hAthamAM be halesAM laI teNe jorathI hoDIne vaheNanI madhyamAM lIdhI. sI nadIno pravAha A bhAgamAM bahu joradAra hato. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *>ve - lpK_Peth, 119 >> na lene j>>lle, Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnakaDe joDe nadImAM rahyAM rahyAM teone maMdira pAse cAlI rahelA ghamasANanA avAjo saMbhaLAtA hatA. acAnaka vijyanAda jevo pokAra UDyo, ane thoDI vAramAM maMdiramAM uparanI chatoe mazAlo laIne sainika doDAdoDa karatA hoya evuM dekhAyuM. teo koIne zodhatA hoya evuM cokhkhuM dekhAtuM hatuM. pachI to "ijizyina!" "ijizyina!" " pakaDe!" " pakaDo !" evI moTI bUmo paNa vacce vacce nadInA pravAha upara doDI AvavA lAgI. eNsamarAdA badhuM samajI gaI. teNe hatAza thaI mAthuM namAvI dIdhuM. ziMgora jAlIne potAnA be DhIMcaNa vacce dabAvIne paMpALavA lAgyo. tene vicAra AvavA lAgyo ke, pote eka bhAre jokhama uThAvI rahyo che. kAyadAnI dRSTie dehAMtadaMDanI sajA pAmelAM be prANIone te bhagADI jAya che. baMnene chupAvavAno bojo uThAvavo tenA ekalA mATe azakaya hato. tene sAthI mAtra eNsamarAdAno bojo ja uThAvavA mAgato hata; to pachI pote eka jAlInI javAbadArI ja mAthe rAkhavI zI khoTI? DAhyA mANase AkhuM na bacAvI zakAya tema hoya, tyAM adhuM jatuM ja karavuM rahyuM! acAnaka kinArAno dhakko lAgatAM hoDI UbhI rahI. nIce UtaratI vakhate pelA ajANyAe eNsamarAdAne Teko ApavA hAtha lAMbo karyo, paNa teNe tene pAcho dhakelyo ane giranA hAthane vaLagavA prayatna karyo! grigora jAlIne ja be hAthe pakaDI rahyo hoI, teNe khabhA vaDe ja esamarAdAne jarA pAchI dhakelI eTale te koInA TekA vagara ja hoDImAMthI kUdI paDI. have AgaLa zuM karavAnuM hatuM tenI tene kaMI samaja na hatI. thoDI vAre jyAre mAthuM UMcuM karI teNe AsapAsa najara karI, tyAre tene jaNAyuM ke, pote pelA ajANyA pAse ekalI ja UbhI che, ane Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31. dharmAdhyakSa zRiMgAra tathA jAlI pAsenI zerIonA aMdhArAmAM kayAMka alApa thaI gayAM che. acAnaka ajANyAe tenA hAtha pakaDayo. te hAtha barapha jeve ThaMDA hatA. eNsamarAldA ekadama maDadA jevI phIkI paDI gaI ane kaMpI UThI; paNa atyAre tene kaMI vicAravAnuM ke AnAkAnI karavAnuM rahetuM na hatuM, - ziMgAra tene paDatI mUkIne ja cAlyA gayA hatA, e ughADuM hatuM. pelA tene baLapUrvaka AgaLa kheMcI cAlyo. eNsamarAldAe tene pUchyuM, " tame koNa che? paNa teNe kaze javAba na Apyo. baMne jaNa have greve medAna pAse AvI pahoMcyAM hatAM. jhAMkhuM caMdranuM ajavALuM ceAtarapha phelAI rahyuM hatuM. eNsamarAldAe cAtarapha najara karIne joyuM to pote phAMsInA mAMcaDA najIka UbhI hatI. te ja vakhate pelA jamAAdhArIe peAtAne mAthe vIMTALeluM DhAMkaNa UMcuM karyuM. aesamarAldA tene oLakhI gaI. te dharmAdhyakSa hatA ! - teNe have eNsamarAldAne saMbAdhIne utAvaLe bAlavA mAMDayuM - " jo, sAMbhaLI le. ApaNe ahIM AvIne UbhAM chIe. A phAMsInA mAMcaDo che - jIvananuM chelluM pagathiyuM. nasIbe tane pAchI pharIthI mArA hAthamAM soMpI che. tAruM jIvana mArA hAthamAM che. khabaradAra, vacce tArA phebasanuM nAma na letI. je te enuM nAma mArA sAMbhaLatAM lIdhuM. te huM zuM karI besIza tenuM ThekANuM nathI. tAruM mAM Ama pheravI levAnI jarUra nathI. mArI vAta sAMbhaLI le. 31 HH pahelAM te zuM banyuM che te huM tane kahI dauM. pArlAme DiskrIpasAra karIne, tane netradAmamAMthI upADI phAMsIe caDAvavA laI javAnA hukama karelA che. huM tane sarakArI sainikonA hAthamAMthI chADAvIne laI AvyA chuM. paNa teo tArA pIchA pakaDI rahyA Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnakaDe joDe 311 che, e tuM najare joI zake che. cAre tarapha teo tAruM nAma daI daIne tapAsa karI rahyA che. have AgaLa sAMbhaLa: huM tane cAhuM chuM. tuM mane dhikkAre che, e zabdo mane saMbhaLAvavAnI jarUra nathI. mAre e zabdo tAre moMethI have pharI pAchA sAMbhaLavA nathI. huM tane bacAvIne ahIM laI Avyo chuM, te tArI vAta sAMbhaLavA nahIM, paNa mArI vAta tane saMbhaLAvavA. badhI taiyArI meM karI lIdhI che - have tuM 'hA' kahe eTalI ja vAra che. tAre A mAMcaDA vacce ane mArI vacce pasaMdagI karavAnI che. trIjI koI vAtanuM nAma sarakhuM levAnuM nathI. huM rAta ane divasa tane yAda karI karIne ja taDapyA karuM chuM. mArAthI e taDapATa have lAMbe vakhata sahana thaI zake tema nathI. tuM jo jIvatI hoya te tane meLavIne ke pachI A pRthvI upara tuM jIvatI na hoya to ja mAro e talapATa zAMta paDe tema che. ane puruSa strIne cAhe emAM asAdhAraNa jevuM zuM che? tuM mArI upara kadI dayA nahi kare? mAro A loka, mAro paraloka badhuM ja meM tArI pAchaLa nyochAvara karI dIdhuM che. "paraMtu zuM te mArI sAme najara karavA paNa taiyAra nathI. nuM bIjA ja koInuM ciMtana karyA kare che. paNa meM pahelAM kahyuM tema te aphasaranuM nAma mArI AgaLa kadI jIbhe na lAvatI. huM atyAre tAre ghUMTaNiye paDuM chuM. huM nAnA bALakanI peThe tArI AgaLa raDIne mAruM du:kha vyakta karuM chuM. tuM bIjA saune sahana karI zake che - kasI de jevA vikarALa khavvIsane, ciMgAra jevA nAlAyaka babUcakane, ane pelA - jevA bhraSTa vyabhicArI aphasarane; to ekalA mArA upara ja tArI ATalI khaphAmarajI zAthI che?" ATaluM bolatAM bolatAMmAM to te ghUMTaNiye paDI DUsake caDI raDavA ja lAgI gayo. thoDoka DUmo ocho thayA pachI teNe haLave avAje AjIjIpUrvaka kahevA mAMDayuM, "tuM mane svIkAravA nA pADIne tArI jAtane tathA mane potAne - ema baMne jaNane motanI sajA karI rahI Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 dharmAdhyakSa dIdhuM che, e samajI rAkhaje. tane huM kema karIne batAvuM ke, huM tane keTalI badhI cAhuM chuM? mAruM hRdaya kevuM zUnya thaI gayuM che? meM mArA badhA AcAra-vicAra tajI dIdhA che. huM pAraMgata hovA chatAM vijJAnane me tajyuM che; sadgRhastha - rAjaputra hovA chatAM meM mArA nAmane dhabbo lagAvyo che; IzvaranA nAmane paNa me dUra phagAvI che - ane e badhuM tAre mATe! he meAhinI, huM tAre mATe ja narakane svIkAra paNa karI beTho chuM - are mArA sagA bhAIne - jene meM keTale prema karIne ucheryA hatA, tene paNa me' chevaTanA jAkAro dIdhA che, ane hamaNAM ja tene cIMtharAnI peThe maMdiranI adhavaca laTakatA meM mArI sagI AMkhe joyA che . te vakhate paNa tane bacAvavAnI lAhyamAM meM tenA maDadA tarapha thoDAM aMtima AzIrvacana paNa uccAryAM nahi. - "Ama huM mAruM badhuM tajI, tArAM caraNAmAM AvIne paDayo chuM. paNa have vakhata pasAra thatA jAya che; thoDA vakhatamAM tane bacAvavI haze te paNa mAre mATe muzkela banI jaze. mATe chevaTanA javAba mane ApI de - dayA lAva, ane ApaNAM baMnenAM jIvananA uddhAra kara !" pelInA hATha ghRNA ane tucchakArathI phaphaDI UThayA. te mAtra eTaluM ja bolI, khUnI ! hatyArA ! '" '' pelA have khaDakhaDATa hasIne UbhA thaI gayA. khUnI, hatyAro ? hA; have huM khUnI - hatyAro ja banI rahIza. tuM mane tArA gulAma tarIke svIkAravA nA pADe che, teA have huM tArA jIvanane phesalA karanAra mAlika banI jaIza. tAre kAM te mArI banavuM paDaze, athavA tA tArA jIvanathI hAtha dhoI nAkhavA paDaze. mArI pathArI tane maMjUra che ke kabaranI mATI? bAlI nAkha, eka vakhata pharIthI !" ane ATaluM bolI, teNe kAmanAnA ugra AvezamAM AvI jaIne, tene pakaDIne chAtIe bhIMsavA prayatna karyo. pelI cAMkIne jAnavara banelA e mANasanA irAdA kaLI jaI, tenA hAthamAMthI chaTakavA, bacakAM, 66 Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnakaDe cheDe 313 lavUriyAM vagere bharavA lAgI. pelAe e zAnI paravA karyA vinA, tenA AkhA zarIre gADhAM cuMbana cAMpavA mAMDayAM. "badamAza! mane karaDe che zA mATe? hatyArA, khUnI, kUtarA, choDa mane ! huM tArA A dhoLA vALa ukhADI nAkhIza, cheDa! choDa !" ane pelIe karelA jhanUnI sAmanAthI hatAza thaIne teNe ene choDI dIdhI ane tenA tarapha khinna najara karI. pelI succhakArapUrvaka have belI UThI - "huM phabasane ja cAhuM chuM, ane maratA laga temane ja cAhIza; huM temane arpita thayelI che, ane bIjA koIne apita thavAnI nathI. jA, tArAthI thAya te karI leje!" pelAe have eka bhayaMkara garjanA karI - "to basa maravA taiyAra thaI jA." eNsamarAdA tene vikarALa cahero joI tyAMthI ekadama jorathI bhAgI. pelo tenI pAchaLa paDayo. thoDI vAramAM tene pakaDI pADIne teNe jamIna upara nAkhI. pachI tene ghasaDato ghasaDato te tura-relAM tarapha laI cAlyo - jyAM peluM jAhera pATha-ghara tathA tapasvinIvALI aMdhAra-koTaDI AvelI hatI. tyAM laI gayA pachI teNe chevaTanA pUchyuM,- "chellI vAra bolI nAkha - tuM mArI thavA kabUla thAya che ?" nA, nA, nA ! " tarata ja pelAe have tapasvinIne tenA jANItA nAme bolAvI - gugha! gu!" pelI DosIe tenI koTaDInA bAkorA AgaLa mAM kADhayuM eTale dharmAdhyakSe tene saMbodhIne kahyuM, "A pelI jipsI chokarI che, jenA upara tamane ghaNI badhI dAjha che; tamAro hAtha bArInA bAkAmAMthI bahAra kADho ane eno hAtha pakaDI rAkho - huM jaladI jaIne sArajaMTane belAvI lAvuM; tene dehAMtadaMDanI sajA thayelI che ane te bhAgI chUTI che." Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa - pelI tapasvinIe khaDakhaDATa hasatAM hasatAM potAne cimaLAyelA hAtha bArInA krasa AkAre jaDI dIdhelA saLiyAnI bahAra kADhayo ane eNsamarAdAnA hAtha upara kAramI maraNa-cUDa bheravI. e cUDano dabAva anubhavIne ja eNsamarAdA kaMpI UThI. dharmAdhyakSa, sAmethI AvatA saMbhaLAtA ghoDAonA dAbaDAnA avAjanI dizAmAM doDI gayo. 4 'pelI tapasvinI hasatAM hasatAM esamarAdA sAmuM joI rahIne have bolI, "to tane phAMsIe caDAvavAnI che, kema? vAha, bahu majAnI vAta! tane joI joIne mAruM lohI UkaLyA ja karatuM ! tane nAcatI joIne! - gAtI joIne! have rAMDa tAro chUTako thaze ! tane phAMsIne mAMcaDe laTakatI vakhate adhara nAcatI joIne mane keTalo badho AnaMda thaze, kevI hAza thaze!" meM tamAruM zuM bagADyuM che? tame kema mArI upara ATalI badhI dAjha rAkho cho?" hA, hA, teM mAruM ghaNuM ghaNuM bagADyuM che! mAre paNa nAnI chokarI hatI - mArI suMdara, phUTaDI, lADakI enI; tArI ijizyana DAkaNo tene corI gaI, upADI gaI !" paNa huM te te vakhate janmI paNa nahi houM; mAro zo vAMka?" "nA, nA, te vakhate tuM jarUra janmI haze; mArI dIkarI jIvatI hAta to barAbara tArI ja uMmaranI hota. paMdara paMdara varSathI huM ahIM A koTaDImAM mAthuM pachADatI paramAtmAnI prArthanA karI rahI chuM - pelI ijizyana DAkaNo - tArI sagalI - mArI dIkarIne mUMjIne khAI gaI! jyAM tene zekI hatI tyAM patharA, Aga, hADakAM badhuM jaDayuM hatuM - evI nAnI, dhAvaNI bALakIne khAI janArAM tamane lokone to jIvatAM ja rahevA na devAM joIe ! mArI lADakIne tArI mA thatI ja khAI gaI, to have - temanI dIkarIne - tane huM khAI jaIza! Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnakuMDA joDe 315 vAha, eka vakhata temanA vArA, te have mArovAro ! Aje mAre. theADuM mAMsa khAvuM ja che; A jipsI-strIonuM saLiyA vaccena AvatA hAta, te| tAruM mAMsa ja DuM karaDI khAta ! ijizyana DAkaNA ! juo, tame mArI chokarIne khAI gayAM, have tamArI chekarInI zI. vale thAya che te jarA AvIne jue te kharAM !" ATaluM kahI, te pAchI pharIthI khaDakhaDATa hasI paDI. savAra thavA AvyuM hatuM, ane pAse AvatAM ghoDesavAronAM pagalAM barAbara saMbhaLAvA lAgyAM hatAM. 66 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa tame paNa eno koI avazeSa laIne ja mana manAvyA karajo ! huM patu mArI dIkarIne nAnakaDo joDe ja chAtIe dabAvyA karuM chuM ne? -mArI dIkarIne eTalo ja avazeSa mArI pAse bAkI rahyo che. tenI joDano bIjo joDo kyAM che, eTaluM paNa jo tuM batAve, to huM duniyAne cheDe e laI AvavA doDI jAuM!" eTaluM kahI, teNe bIjo hAtha lAbo karI nIce paDelo joDo upADI Apyo ane samarAhadAne batAvyo. tarata ja eNsamarAdA cakIne bolI UThI, "thobhe! thobho! mane e joDo jovA do ! he bhagavAna! he bhagavAna!" eTaluM kahetAMmAM to teNe potAnA chUTA rahelA bIjA hAthe potAnA -gaLAmAMthI eka nAnakaDA joDe kADhayo. tenI sAthe ja pelI DosI bUma pADI UThI - "mArI dIkarI! mArI lADakI !" samarAdAe kADhelA joDAnI sAthe eka nAnakaDI ciThThI jevuM bAMdheluM hatuM, - tenA upara nIcenuM lakhANa hatuM - jyAre AnA jevo bIjo joDo tuM najare joze, tyAre tArI mAe tane gaLe vaLagADI haze. " vIjaLInA camakArAnI jhaDape pelI DosIe baMne joDA sarakhAvI joyA ane pelo lekha vAMcI lIdho. pachI potAnuM moM pelI bArI pAse lavAya teTaluM lAvIne te bolI - "mArI dIkarI! mArI lADakI !" "mA, mArI mA !" esamarAdA paNa DUsake DUsake rUMdhAtI bolI. AgaLanuM varNana karavuM amAre mATe azakya che. e baMne vacce bhIMta ane phresa AkAranA cokaDIdAra saLiyA hatA. arere! A bhIMtane zuM karuM? mArI dIkarI mane maLI, chatAM mArAthI gaLe lagADAtI nathI! beTI, tAro hAtha mane Apa! tAro hAtha mane Apa !" . Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnakaDA joDA 317 eNsamarAldAe peAtAnA hAtha aMdara jAya teTalA khAsI dIdhA. pelI tapasvinIe tenA Upara cuMbana upara cuMbana karavA mAMDayAM. paNa thoDI vAra pachI te evI nizvaLa banI gaI ke, jANe tenA zvAsa thaMbhI gayA che ke zuM, ema ja lAge. pachI ekadama pALa phATe ane pANI dhasI Ave ema eka kAramI hAya tenA hRdayamAMthI phATI paDI, ane tenI AMkhAmAMthI AMsu ane chAtImAMthI DUsakAM bahAra dhasI AvyAM. rahyA. pachI acAnaka te bArInA saLiyA tarapha vaLI ane eka siMhaNanuM jora karIne teNe te saLiyA hacamacAvavA mAMDayA. saLiyA aDaga pachI te peAtAnI koTaDImAM pAchI vaLI, ane ezikA tarIke je pathara te vAparatI hatI te upADI teNe saLiyA upara eTalA jorathI mAryA ke eka siLayA tUTI gayA. pachI bIjA prahAre te saLiyAnA AkhA krUsa tUTI gayA. pelI DosIe have saLiyAnAM kaTAyelAM je ThUMThAM UbhAM rahyAM hatAM te patharA vaDe vALI nAkhyAM. A badhuM karavAnuM jAra, aneka varasAthI bhUkhe marelI ane sukAI gayelI DosImAM zI rIte AvyuM, tenI kalpanA bhAgye karI zakAya. " mArI pachI te| e DosIe asamarAldAne jema tema karI e bAkAmAMthI. aMdara kheMcI lIdhI. e kriyA paNa zI rIte thaI ke teNe karI, enuM varNana na thaI zake. pachI oNsamarAldAne be hAthamAM laI, teNe peAtAnI parALanI pathArImAM suvADI - jANe te haju tenI dhAvaNI dIkarI ja hoya. pachI te gAMDInI peThe acAnaka khaDakhaDATa hasI paDI. dIkarI ! chevaTe mane maLI ! alyA ! badhA AvIne juo to kharA ! mArI dIkarI mane pAchI maLI! bhalA bhagavAna! tame mane paMdara paMdara varSa sudhI ragaragAvI, paNa chevaTe mArI dIkarI mane pAchI ApI kharI ! te pelI ijizyana bAie tane khAI gaI nahAtI ! emane sArAM mANasA ja kahevAM joIe ! tee te tane ucherIne meTI karI ! beTA ! tuM jyAre jyAre mArI bArI AgaLathI pasAra thatI, tyAre koNa jANe zAthI mAruM hRdaya tArA upara ja UchaLI paDatuM, tathA bIjI koIne Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa nahi ane tene joIne ja zAthI huM Akhe zarIre thatharI UThatI, te have mane samajAya che - mAtra huM mUrakhI teno Udho artha samajatI hatI, eTaluM ja. mArI enI, mane kSamA kara! tuM mane bahu adekhI bAI gaNatI hoIza, nahi? paNa tArA gaLA uparanI pelI nizAnI haju che? mane javA de jouM....... oho, A rahI e nizAnI! tuM kevI phUTaDI banI che? mane cuMbana kara jouM! bIjAM chokarAMnI mAtAo have ahIM AvIne jue to kharI - mArI dIkarI kevI phUTaDI che te !" Ama bolatI bolatI te vAraMvAra potAnI dIkarIne Akhe zarIre hAtha pheravavA lAgI ane tenAM vakhANa karavA lAgI. eNsamarAdAe tene jema phAve tema karavA dIdhuM - vacce vacce te hRdayanA bhAvapUrvaka dhImethI, "mArI mA, mArI mA,' eTalA zabdo ja bolyA karatI. vacce mAne Ubharo zAMta paDyo, te vakhate asamarAdAe tene kahyuM, "mA, jipsI lokomAM eka buTTI DosI hatI, te gaye varase ja marI gaI. te mArI bahu saMbhALa letI. teNe A joDAvAnuM mAdaLiyuM mArA gaLAmAM bAMdhyuM hatuM. te mane vAraMvAra kahyA karatI, "dIkarI, A mAdaLiyuM barAbara sAcavI rAkhaje; e to tAro khajAno che. tArI mA sAthe e tAro bheTo pharIthI karAvaze. A mAdaLiyuM nathI, paNa tArI sagI mA ja che, ema mAnI rAkhaje.' teNe evuM bhaviSya bhAkhyuM hatuM, ane evuM ja banyuM!" paNa eTalAmAM e nAnakaDI koTaDI dUrathI AvatA ghoDAnA dAlaDAonA avAjathI ane hathiyAronA khaNakhaNATathI jANe dhaNadhaNI uThI. samarAdA tarata badhI paristhiti samajI gaI. te tarata potAnI mAne gaLe vaLagI paDIne bolI, "mA, mA, mane bacAvo! e loko mane pakaDavA Ave che!" tapasvinI maDadA jevI phIkI paDI gaI. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnakaDe jeDa 316 hAya, bhagavAna! teo tane pakaDavA Ave che, kharuM? huM mUI bhUlI ja gaI hatI. te zo guno karyo che, dIkarI?" "mane khabara nathI; mane teoe motanI sajA karI che. " "he? motanI sajA ! motanI sajA !" eTaluM bolIne te potAnI dIkarI sAme gAMDAnI peThe tAkI rahI. "hA, mA; teo mane DAkaNa gaNIne mArI nAkhavA mAge che - pelA phAMsIne mAMcaDe caDAvIne. mane bacAvo ! mane bacAvo! teo AvI pahoMcyA ! hAya ! hAya !" pilI DosI have capa thaI gaI; pachI ekadama khaDakhaDATa hasI paDI. tenA magajanuM ThekANuM rahyuM na hatuM. te bolI uThI, " kevuM svapna? paMdara varasa te khavAI gaI; ane have pharI jaDI te eka miniTa mATe ja! teo have tene mArI pAsethI jhUMTavI jaze, ane phAMsIe caDAvI deze! AhA! te kevI moTI thaI che, kevI suMdara thaI che! teo mArA dekhatAM ja tene DAkaNa gaNIne mArI nAkhaze!" "A tarapha! A tarapha! tristAM mahAzaya ! pAdarIe kahyuM hatuM ke, ApaNane te chokarI tapasI DosInI bArI AgaLa maLaze." DosI have e zabdo sAMbhaLI, bIjo Acako lAgatAM, pAchI -bhAnamAM AvI gaI. te bolI UThI, "nAsI jA! dIkarI ! nAsI jA! have huM samajI! A to mota tArI pAchaLa paDyuM che!" ema kahI teNe potAnuM DokuM pelA bAkAnI bahAra kADhayuM ane jhaTa pAchuM kheMcI lIdhuM. pachI teNe dhIme avAje potAnI dIkarIne kahyuM, "nA, nA, dIkarI, tuM jyAM che tyAM ja zAMtithI paDI rahe; cAre tarapha sainiko ja sainiko che! bahAra tuM kyAMya bhAgI zake tema nathI." have tenI AMkhe phATI gaI, tathA temAMthI Aga varasavA lAgI. teNe mUThIo bharI bharI potAnA sapheda vALa toDavA mAMDyA; tenA moMmAMthI phINa nIkaLavA mAMDyuM. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa teNe potAnI putrIne bahArathI jhaTa najare na paDe evA khUNA tarapha besADI dIdhI, tathA tenI upara potAno sapheda janme DhAMkI dIdho. ane tyAM ja potAnA pANIne kUjo tathA ozikAno patharo mUkI dIdho. e be vAnAM sivAya tenI koTaDImAM bIjuM kazuM pharanicara hatuM ja nahi . - te ja ghaDIe pelA pAdarIno avAja bahArathI saMLaLAyo, "A bAju Avo, kepTana phebasa da oNpara!" e nAma sAMbhaLI eNsamarAdA khUNAmAM beThI beThI paNa saLavaLI. DesIe tarata tene tAkIda ApI, "jarAya hAlIza nahi, mA." DosIe have bArInA bAkA pAse cibhI rahIne AkhuM bAkuM DhAMkI dIdhuM. eka TukaDInA kamAnDare tyAM AvI, ghoDA uparathI UtarIne tene pUchyuM, ame eka DAkaNane zodhavA AvyA chIe; tene phAMsIe laTakAvavAne hukama che. amane ema kahevAmAM AvyuM che ke, e DAkaNane tamArA hAthamAM pakaDIne soMpavAmAM AvI hatI." ' DosIe ajANapaNAno bhAva dhAraNa karIne kahyuM, "tame zuM kahe cho, te mane samajAyuM nahi." to pelA Arca-DIkana kevI tAtA-kahANI saMbhALavI gayA? te kayAM gayA ?" "mA~ sinyora," eka sainike kahyuM, "te hamaNAM ja ahIMthI cAlyA gayA." pelA kamAnDare have jarA dhamakIbharyA sure kahyuM, "jUThuM na bolazo, DisI; pelI DAkaNane pakaDIne tamArA hAthamAM soMpI hatI; tame tenuM zuM karyuM che?" "tame jo eka UMcI chokarInI vAta karatA ho, to ThIka. tame DAkaNa kahyuM, eTale huM kazuM samajI nahotI. eka chokarI mane koIe pakaDI rAkhavA ApI, paNa te to rAMDa mArA hAthe bacakuM bharIne Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 nAnakaDe cheDe kyAranI nAsI gaI. huM buThThI ane kamajora; mArA hAthamAM evI juvAna paThThI chokarI zI rIte pakaDAI rahe, vAru?" - "juo DosI, huM tristAM chuM, rAjAjIno jallAda! sAcuM kahI do, e durI kaI bAju bhAgI gaI che?" "pelI tarapha!" DosIe game te eka dizA batAvI dIdhI. paNa eka sainike tristA tarapha vaLIne kahyuM, "masinyara, tame emane pUcho to kharA ke, A bAkAmAM saLiyA hatA te kema karIne Ama bhAgI gayA che? gaI kAla sudhI to sarasa jUsanA AkAre jaDI dIdhelA meM najare joyA che." are, e saLiyA tUTI gaye te eka varasa thaI gayuM. eka gADuM patharA bharIne jatuM hatuM temAMthI eka moTo patharo gabaDyo te sIdho e saLiyA upara paDyo ane jUnA kaTAyelA saLiyA bhAgI gayA." pelo rasainika dvidhAmAM paDI gayo. te bolyo, "paNa patharo paDavAthI e saLiyA bhAgI gayA hoya, to saLiyAnAM ThUMThAM aMdaranI bAjue vaLI jAya; paNa A ThaMThAM to bahAranI bAju vaLelAM che." . triAstAM have akaLAyo hato; teNe tarata dhamakI ApI, "DosI, nuM phAve tema vAto banAve che! cAlo, tene pAeka kalAka ribAmaNamAM nAkhavA laI lo, eTale tarata sAcI vAta mAnI leze." - pelI DosI tarata rAjI thatI bolI UThI, "hA, hA, cAla, mane ribAmaNamAM jema pIlavI hoya tema pIlo; huM AvavA taiyAra chuM." ane manamAM te gaNagaNI, "daramyAna mArI dIkarI bhAgI jaze!" A badhI rakajhaka cAlatI hatI, te sAMbhaLI eka buDhDhA jevo sainika AgaLa Avyo ane bolyA, moMsinyora, A DosI gAMDI thaI gaI che. bAkI, te ijizyano upara evI ciDAyelI rahetI ke, tenA hAthamAMthI te koI ijizyana bAIne jIvatI chUTI javA ja na de! A paMdara varSathI huM rAte roja rona pharavA nIkaLuM chuM; ane roja . dha-21 1le ja bhAgI gayA che. bIjI vaLelAM che vI. " sI. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 dharmAdhyakSa rAte A DeAsI inDina bAIone je gALAM bhAMDe che ane zApa Ape che, te huM sAMbhaLatA Avyo chuM. ApaNe jo dhALI bakarIvALI ijizyanane zeAdhatA hoIe, teA enA pratye te ADosIne khAsa dveSa hato. "" tristAM A badhAthI vicAramAM paDI gayA. teNe tarata ja sainikone AgekUca karavAnA hukama Apyo. " ApaNe game tema karIne e duttIne pakaDI pADavI ja joIe. nAsI nAsIne e keTale dUra javAnI che?" tristAM cAlyA javA lAgyA eTale DeAMsIe rAjI thaI 'hAza' karI. oNsamarAldAe paNa A badhA praznAra sAMbhaLyA hatA, ane meAta tathA jIvana vacce jhAlAM khAdhA karyAM hatAM. paNa have badhI ApadA TaLI jANI, teNe paNa nirAMtane zvAsa lIdhe. << paNa eTalAmAM ja bahArathI avAja AvyA, mahAzaya, huM paNa have jAuM chuM; mAruM kAma dabAvI devAnuM ja kahevAya, AvI DAkaNAne pakaDavI vavI, e badhuM mAruM kAma nahi. tame koTavALInA ke bIjA sainiko dvArA paNa e kAma te karAvI zakaze. te maeNjisTreTa lAkonA baLavAne ane phAMsIe laTakA "" - e avAja phebasanA hatA - ane eNsamarAldA te sAMbhaLI tarata rAjI thatI khUNAmAMthI ekadama UbhI thaI gaI. tene lAgyuM ke, tene phosa ahIM hAjara che, eTale tene bIjA koIthI DaravApaNuM have rahetuM ja nathI; tethI tenI mA tene roke te pahelAM te teNe bAkA pAse mAM kaMI jaIne bUma pADI << phobasa ! mArA phobasa ! huM ahIM chuM; Ama AvA !" paNa phobasa to eTalAmAM gheADAne eDI lagAvI, dUra cAlyo gayo. tristAM haju pAse ja hatA. DosIe bhayaMkara trADa nAkhIne cheAkarIne aMdara pAchI kha cI lIdhI ane gussAmAM AvI jorathI tenA gaLA upara potAnA hAtha bhIDI Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIdhA. chekarIe kevuM bhAre bahAra haju keTalAya sainiko hAjara hatA, javAba sAMbhaLyA hatA! have zuM pariNAma camakArAnI peThe tenI samajamAM AvI gaI, thaI gaI. tristAMe oNsamarAldAne avAja teNe tarata peAtAnA mANasone pAchA pharavAnA hukama karyo. * nAnakaDA jADA 313 gAMDapaNa karyu hatuM te e samajI gaI hatI; jemaNe DesIe ApelA Avaze e vAta vIjaLInA ane te ekadama hatAza dUrathI sAMbhaLI lIdhA hatA; ** tyAra pachInI karuNa kathanI varNavavI azakaya che. sainikoe e koTaDInI bhIMta teADI nAkhI. DosIe peAtAno ozikAnA patharo laI, aMdara dAkhala thavA AvanAra eka be sainikanAM mAthAM phoDI nAkhyAM. paNa chevaTe eka joradAra dhakko AvatAM tenuM mAthuM pharasa sAthe athaDAIne phUTI gayuM. pachI te hAlI zakI nahi. eNsamarAldAe peAtAnI mAnA zarIra upara paDatuM nAkhyuM. DosI saheja bhAnamAM AvI, tyAre teNe tristAMne ghaNA ghaNA kAlAvAlA karyA, tathA AkhI vAta samajAvIne bhArapUrvaka jaNAvyuM ke, A koI jipsI-DAkaNa nathI, paNa peAtAnI putrI che, ane jipsIbAIe nAnapaNamAM tene cArI gaI hatI. tene gaLe bAMdhelA mAdaLiyAmAMthI nIkaLelA eka joDAne peAtAnI pAsenA joDA sAthe sarakhAvIne teNe kevI rIte e vAtanI khAtarI karI, te paNa teNe DUsakAM bharatAM bharatAM bharatAM kahI saMbhaLAvyuM. tristAM paNa theADo vicalita thayA. paraMtu, A loko te rAjAjInA nAkara hatA;-- temane kazI bAbatamAM peAtAnI buddhi laDAvavAnI hAya ja nahi. ane rAjAjIe to netradAmamAM bharAyelI e karIne laTakAvI devAnA hukama karyA hatA - eTaluM ja temane te vicAravAnuM hAya - ke yAda rAkhavAnuM Aya ! be traNa sainikoe have AvIne mAne vaLagI rahelI eNsamarAldAne tenI mA sAthe ja kheMcIne phAMsIne mAMcaDe lIdhI. teoe doraDAnA gALiyA emarAlDanA gaLAmAM, enI mAnI pakaDamAM e hatI te ja vakhate, Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra4 dharmAdhyakSa nAkhI dIdhA. acAnaka DosI saLavaLI ane peAtAnI dIkarIne cuMbana karavA lAgI. te vakhate jallAde lAga joI, AMcako mArIne eMsamarAldAne tenI mAnI pakaDamAMthI kheMcI lIdhI ane tene khabhe nAkhI, doDatAkane te mAMcaDAnI nisaraNI caDhavA lAgyo. DosI tene eNsamarAldAne laI jatA joI, chevaTanuM jora karIne UbhI thaI ane meATI cIsa pADI nisaraNI tarapha doDI. tenA hAthamAM pelAnA paga AvI gayA. teNe tene sakhata rIte pakaDI evuM jorathI bacakuM bharyuM ke pelA jANe maratI vakhatanI kAramI cIsa pADI UThayo. - ekadama sainiko tenI madade doDayA. teoe DosIne jorathI kheMcIne dUra phagAvI - kAraNa ke teone paNa tenAM eka-be lavUriyAMne savAda cAkhavA maLyA hatA. DosI A vakhate eTalA jorathI pheMkAI ke jamIna upara paDatAMnI sAthe tenuM mAthuM dhabAka laIne phATI gayuM. DosI peAtAnI putrIne phAMsIe laTakatI jovA jIvatI na rahI. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kasImAdonuM lagna kasamadoe jayAre joyuM ke, eNsamarAdAvALI koTaDI khAlI che, ane pote ene bacAvavA mATe laDI rahyo hato, te daramyAna tenuM apaharaNa thaI gayuM che, tyAre teNe potAnuM mAthuM jorathI potAnA hAtha vacce dabAvI dIdhuM ane potAnA paga cIDamAM pharasa upara jorathI pachADavA mAMDayA. te ja vakhate rAjAnA bANAvaLIoe notradAmamAM jipsIchokarIne pakaDavA vijaya-praveza karyo. kasImAMdee ja temane aMdara pesI eNsamarAdAne zodhavAmAM madada karI. te bicAro ema mAnato hato ke, eNsamarAdAnA duzamana to pelA bhaTakelo hatA. rAjAjInA jallAda tristAne te saMtAvAnI dareka jagAe sAthe laIne pharI vaLyo; badhAM gupta bAraNAM tene mATe teNe kholI nAkhyAM, tathA badhI bevaDI bhatA paNa teNe tapAsI ApI. tristAM e niSphaLa tapAsathI thAkyo, to paNa kasImaoNdee ekalAe potAnI tapAsa jArI rAkhI; ane thoDI vAramAM to teNe AkhA maMdirane eka cheDethI bIje cheDe ane TecathI taLiyA sudhI vIsa vakhata, are so vakhata taLe-upara karI nAkhyuM. pachI jyAre tene khAtarI thaI ke, samarAdA e maMdiramAM to koI ja ThekANe nathI, tyAre te TAvara upara caDI gayo. AkhuM maMdira have nirjana banI gayuM hatuM. sainiko pelInI zodhamAM zahera taraka derI gayA hatA. - 325 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - dharmAdhyakSa kasImaoNdone acAnaka vicAra Avyo ke have bhaya dUra thayo hovAthI eNsamarAdA kadAca potAnI saMtAvAnI jagAethI nIkaLI, pAchI potAnI koTaDImAM gupacupa AvIne sUI gaI haze. eTale te dhIme rahIne e koTaDI tarapha gayo. jarA paNa avAja na thAya te rIte teNe UMcA thaI aMdara DokiyuM karyuM. paNa oraDI khAlI hatI. pachI te aMdara peTho ane pathArI nIce to te nathI bharAI rahI chuM, ema mAnI, teNe AkhI pathArI taLe upara karI nAkhI. pachI atyAra sudhInI uttejanAnA thAkathI tathA hatAzAnA ane khinnatAnA bhArathI te bicAro bhAgI paDyo, ane bebhAna banI gayo. keTalIya vAre jyAre te bhAnamAM Avyo, tyAre ekadama kUdake mArIne UThyo ane bhIMta upara mAthuM jorathI aphALavA lAgyo. paNa AvA jhanUnathI mAthuM pachADIne jIvatA rahevuM azakaya che: pharIthI te pharasa upara bebhAna thaIne gabaDI paDayo. bhAnamAM AvyA bAda phATI AMkhe uparanI chata tarapha te joI rahyo. te vakhate tene acAnaka yAda AvyuM ke ADakana pAse A koTaDImAM AvavA mATenA dAdaranI cAvI hatI. te rAte Arca-DIkane A koTaDImAM AvIne samarAdA upara humalo karyo hato. tene tarata dIvAnA prakAzanI peThe dekhAI gayuM ke, Arca-DIkana ja e dAdathI upara AvIne eNsamarAhadAne upADI gayA che. te ja vakhate teNe ajavALAmAM notradAmanI uparanI gelarImAM koI mANasane Avate joye. te Arca-DIkana ja hatA. te otarAtA TAvara tarapha jato hato. paNa tenuM mAM sI nadInA jamaNA kinArA tarapha vaLeluM hatuM. te potAnuM mAthuM UMcuM rAkhI cAlato hato, jANe chAparAMnI pAra kazuM jovA mAgato hoya. kasImaoNdo gupacupa UDyo ane tenI pAchaLa pAchaLa cAlyo. dharmAdhyakSa upara jaI TAvara uparanA kaTherAne aDhelI eka jagA tarapha sthira najare jovA lAgyo. kasImaoNdono vicAra te pAchuM jue Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 327 kasImaidenuM lagna tyAre, teNe eNmarAdAnuM zuM karyuM che, te pUchavAno hato. paraMtu pelo to dUranI eka jagA tarapha evI rIte utsukatAthI joI rahyo hato ke kasImone paNa tenI pAchaLa jaI, te zAnI tarapha joI rahyo che, te nakkI karavAnI iMtejArI thaI. dharmAdhyakSanI AMkha je tarapha coTI hatI, te tarapha najara karatAM ja, te zAnI tarapha joI rahyo hato, e tene samajAI gayuM. zeve medAna uparanA kAyamI phAMsInA mAMcaDA tarapha dharmAdhyakSa joI rahyo hato. keTalAka sainiko ane thoDAka loko tyAM AsapAsa UbhA hatA. eka mANasa jamIna upara kazuMka dhoLuM ghasaDIne lAvato hato; e dhoLI vastune bIjI kALI vastu vaLagI rahI hatI. e mANasa phAMsInA mAMcaDA AgaLa thobho, pachI kazuMka banyuM je kasImaoNdo barAbara joI na zakayo - kAraNake ekadama thoDA sainiko AsapAsa doDI AvyA hatA. thoDI vAra pachI pelo mANasa mAMcaDAnAM pagathiyAM caDavA lAgyo. tenA khabhA upara teNe eka strI - sapheda janme paherAvelI eka juvAna chokarI - UMcakI hatI. te chokarInA gaLAmAM phAMsIne gALiyo ghAlelo hato. e samarAdA hatI ! pelo mANasa tene laIne mAMcaDAnI nisaraNI upara caDI gayo; tyAM jaI teNe phAMsAne gALiyo ThIka karI lIdho. dharmAdhyakSa e badhuM barAbara joI zakAya te mATe have ghUMTaNiye paDyo hato. acAnaka pelA phAMsIgare pATaDA uparathI potAnA paga vaDe nisaraNIne dhakko mAryo. eTale pelI kamanasIba chokarI AkhA zarIre dhrUjatI, phAMsAnA gALiyAmAMthI laTakI rahI. tenA khabhA upara pelo mANasa be paga bhiDAvI caDI beTho hato. baMne jaNanA bhArathI doraDuM thoDuM amaLAyuM ane tenI sAthe pelI jipsI chokarInA zarIramAM paNa be traNa vakhata ghero amaLATa thayo. kasImaoNne zvAsa e badhuM joI ekadama thaMbhI gayo. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 dharmAdhyakSa te ja vakhate dharmAdhyakSanA gaLAmAMthI, setAnanA gaLAmAMthI ja nIkaLI zake evo khaDakhaDATa hasavAno avAja nIkaLyo. ane tenA moM upara jANe pote dhAreluM kArya pUruM thayAno AnaMda chavAI rahyo. kasImoM badhuM samajI gayo; dharmAdhyakSe ja eNsamarAdAne notradAmamAMthI kADhIne phAMsIe caDAvavA mATe soMpI dIdhI hatI. teNe ekadama dharmAdhyakSa pAse kUdI jaI, potAnA be baLavAna hAtho vaDe tene UMcakIne kaTherA uparathI bahAra jorathI phaMgoLyo. havAmAM adhdhara thayelA dharmAdhyakSanA gaLAmAMthI kAramI cIsa nIkaLI gaI. paNa te kaTherA nIcenI DhALavALI pahoLI chata uparanI gaTaranI kinArI dharmAdhyakSanA hAthamAM AvI gaI. teNe be hAtha vaDe jorathI tene pakaDI lIdhI. teNe bIjI cIsa pADavA mAM phADyuM, paNa kasImaoNdanA vikarALa caherAne pitA tarapha tAkI rahela joI, te cupa thaI gayo. nIcenI tarapha basa phUTanI UMDAIe paththaranI pharasabaMdhI hatI. A bhayaMkara paristhitimAM dharmAdhyakSe kaze UMhakAro paNa karyA vinA, bAvaDAMnA jorathI chatanA DhALa uparathI upara caDavA maraNiyo prayatna karyo. paraMtu tenA paga kALI DhaLatI sapATI upara kazI pakaDa jamAvI zakayA nahi. kasIdo jarA AgaLa namI hAtha lAMbo kare, te tenA hAtha pakaDI tene pAcho upara kheMcI laI zake tema hatuM. paraMtu te to tenI tarapha najara paNa karyA vinA pelA phAMsInA mAMcaDA tarapha ja joI rahyo hato ane tenI UchaLatI chAtI uparathI spaSTa dekhAI AvatuM hatuM ke te hRdayAphATa raDI rahyo hato. dhIme dhIme dharmAdhyakSanA hAtha thAkatA jatA hatAM - ane akaDAtA jatA hatA. kasImaoNdonA rudanano artha te samajI gayo. tenI najara samakSa e kSaNamAM potAnuM AkhuM jIvana bhayaMkara vedanA sAthe khaDuM thaI gayuM. kAramAM du:khanI ane vedanAnI e kSaNa keTalI badhI lAMbI thaI jatI haze, te to e kSaNa anubhavanAro ja jANe. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kasInuM thoDI ja vAramAM tenA hAtha jUThA paDI jatAM te tyAMthI nIce paDavA mAMDayo. paNa netradAma jevAM maMdironAM bAMdhakAmo sIdhI saTa bhati rUpe hotAM ja nathI; eTale vacce vacce AgaLa dhasatI AvatI chato-kinArIo-kAMgarAo upara aphaLA ane gabaDato jyAre te nIcenI pharasa upara dhabAka daIne pachaDAyo, tyAre tenAmAM cetana rahyuM na hatuM. kasImaoNdoe mAtra tene nIce paDate jovA pUranI AMkha phAMsInA mAMcaDA uparathI khaseDI hatI - pachI pAchI teNe pitAnI najara pelA mAMcaDA upara ja coTADI dIdhI hatI. e najara sivAya tenA AkhA zarIramAM kayAMya bIje jarA paNa cetana rahyuM lAgatuM na hatuM. te divase sAMjanA jyAre bizapanA adAlatI amaladAro dharmAdhyakSanA maDadAne khaseDavA mATe AvyA, tyAre kasImaoNdo nodAmamAMthI alopa thaI gayo hato. dharmAdhyakSanI kImiyAvidyAnI sAdhanA ane saMtAnanA avatAra samA kasImaoNdo jevAne potAnA sAgarIta tarIke rAkho - e be bAbatothI lokomAM tenI viruddha amuka virodhI lAgaNI pracalita ja hatI. temAM vaLI, netradAmamAMthI baMne jaNA ekIsAthe vidAya thayA, teno artha lokoe evo ghaTAvyo ke, kasImaoNde pote dehadhArI setAna ja heI, kalaoNda phaoNlonA jIvAtmAne pAcho laI gayo che; ane teNe aMdaranI maja khAvA vAMdaruM jema uparanuM koTaluM toDI nAkhe, tema kalaoNda phrolano AtmA kADhI levA tenA zarIranA koTalAne aphALIne toDI nAkhyuM che! pariNAme dharmAdhyakSanA maDadAne pavitra bhUmimAM dATavAmAM na AvyuM. pachIne varSe, eTale ke 1483nA ogasTamAM rAjA lUI maraNa pAme. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdhyakSa pAyarI grigora jAlIne bacAvI zakyo. teNe have potAnI lekhanapravRtti pharIthI zarU karI. judAM judAM vijJAnamAM gotAM lagAvyA pachI, te karuNAnta nATako lakhavAmAM paDyo. ane tenI sArI kadara thaI. phebasa da zaitaparanA jIvanano karuNa ana Avyo. te phlara-da-lI sAthe paraNI gayo. eNsamarAdAne phAMsI dIdhA pachI, te rAte tenA zarIrane mAMcaDethI utArI, rivAja mujaba maoNTa phokananA kabrastAnamAM laI javAmAM AvyuM. te kabrastAna pracalita arthanuM kabrastAna na hatuM. paeNrIsanI dIvAlathI thoDe dUra AvelI cAkanA paththaranI TekarInI Toca upara paMdara phUTa UMco, 30 phUTa pahoLo ane 40 phUTa lAMbo eka cotaro hato. tenA upara 30 phUTa UMcA evA 16 meTA paththara-staMbhe khaDA karavAmAM AvyA hatA. temanI Toca upara nAkhelA jaMgI pATaDAo uparathI thoDe thoDe aMtare aneka sAMkaLe laTakAvelI hatI. sAMkaLone cheDe keTalAMya hADapiMjaro laTakatAM hatAM. eNsamarAdAnA maDadAne paNa e kabrastAnanI eka sAMkaLane cheDe bharavI devAmAM AvyuM. mRtyu bAda paNa jemanA maDadAne kabaranI ciranidrAnI zAMti bakSavAnI na hoya, tevAMonAM maDadAMne Ama khullAM TiMgAvI devAmAM AvatAM, jethI teo havAmAM aphaLAtAM TicAtAM ja ja rahe ! A itihAsa je vigato AgaLa pUro thAya che, tyAra bAda doDha-be varSa bAda, lUI-11nA mAnItA hajAmane phAMsI daIne tenA maDadAne moMTa phokananA kabrastAnamAM ja TiMgAvI devAmAM AvyuM. paNa be divasa bAda rAjA cArlsanA - 8 mAe tenA maDadAne mAphI bakSIne sArI kabaramAM poDhADI devA hukama karyo, tyAre tenA maDadAnI zodhakhoLa e brastAnamAM cAlI. te vakhate sAMkaLanI nIce laTakatAM e hADapiMjaromAM eka hADapiMjara vicitra sthitimAM najare paDyuM. sAMkaLe laTakavuM Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kasImAdAnuM lagna hADapiMjara strInuM hatuM, ane tenA gaLAmAM lIlA raMganAM kIDiyAMnI mALA vacce eka rezamI kothaLI jevuM kazuMka bAMdheluM hatuM. kabrastAnavALAe e badhI cIjo kiMmata vinAnI gaNIne kadAca rahevA dIdhI. hatI. e strInA hADapiMjarane vaLageluM bIjuM hADapiMjara puruSanuM hatuM. enI karoDarajju bahu vAMkI hatI, ane tenuM mAthuM be khabhA vacce. bahu aMdara peTheluM hatuM. tene eka paga bIjA karatAM bahu TUMko hatA. te puruSa pelA strInA hADapiMjarane bahArathI jIvatA AvIne ja vaLagyA hoya, ane e sthitimAM marI gayA hoya, ema lAgatuM hatuM. kAraNake, enA hADapiMjarane bIjI kazI IjA thayelI kayAMya dekhAtI na hatI. pelAe enA hADapijarane pelI strInA hADapiMjarathI chUTuM pADavA prayatna karyo, tenI sAthe ja te mATI thaIne nIce kharI paDayuM. 331 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12,00 - parivAra prakAzane le mijharA" uke daridranArAyaNa - saMpA 0 gapALadAsa paTela [vikaTara hyuge kRta prakhyAta vizvakathAne sacitra saMkSepa.] lAphiMga maeNna" yAne umarAvazAhInuM pita ane pratibhA 8:00 saMpAgopALadAsa paTela [vikaTara hyonI vikhyAta kathAne vistRta sacitra saMkSepa.] ti ke utkrAMti? saMpA 0 gapALadAsa paTela 5.00 [vikaTara hyuge kRta navalakathA "nAInTI zrI no vistRta saMkSe5, sacitra.] mi-balidAna saMpA. gepALadAsa paTela 6.00 [vikaTara hya kRta vikhyAta navalakathA "Toilarsa opha dha sI'no vistRta saMkSepa, sacitra] kAunTa oNpha menTenakrisa" saMpA, gepALadAsa paTela 4.00 itara vAcana mATe saraLa saMkSepa, sacitra.] zrI makeTiyarsa'- 1 yAne premazauryanA rahe! - saMpA, pALadAsa paTela 8000 [ alekajhADara DUmA kRta vikhyAta navalakathAne sacitra, vistRta saMkSepa.] zrI makeTiyarsa'- 2 yAne vIsa varSa bAda! saMpA. nepALadAsa paTela 8:00 [ DUmA kRta " TI icarsa AphaTarano sacitra saMkSepa.] zrI makeTiyarsa'- 3 yAne kAminI ane kAMcana saMpA. be pALadAsa paTela 1000 [ DUmA kRta "vAikAunTa da brAjavaeNnano sacitra saMkSepa) zrI maskeTiyarsa'- 4 yAne prema-paMka ? saMpA. gopALadAsa paTela [mA kRta "luIjhA da la vAliyeranA sacitra saMkSepa.] 10 Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI maskeTisa-5 cAne dagA kisIkA sagA nahi! (presamAM) - saMpA, gepALadAsa paTela [mA kRta "maeNna ina dha Ayana mAskane saMkSepa.] metInI mAyA - saMpA 0 gopALadAsa paTela 150 - nobela-prAIjha vijetA jona sTAinabekanI lakhelI lokakathA "pala' no saMkSipta anuvAda, sacitra.] tapasyA ane nigraha anu. gopALadAsa paTela 5.00 vikhyAta phenca lekhaka AnAtola krAMsanI navalakathA thAI ne saMkSipta anuvAda.] hRdayapalaTo - saMpA. gopALadAsa paTela (presamAM) [ TaoNlaTaeNca kRta navalakathA "rijharekazana'no vistRta saMkSepa, sacitra.] kAIma enDa panizamenTa" saMpA. nepALadAsa paTela (taiyAra thAya che) [ DasTaroskI kRta vikhyAta navalakathAno vistRta saMkSepa.] AMdhaLAonA dezamAM " saMpA. gepALadAsa paTela (presamAM) [eca. jI. valsa kRta rasika laghukathAno anuvAda. DaoNna kivakaseTa" saMpAgepALadAsa paTela 8.09 [ savaMta kRta prema-zauryanI eka anokhI narma-kathA. elivara visTa' yAne eka anAtha bALakanI kahANa 5.5 anu. nepALadAsa paTela [Dikansa kRta jANItI navalakathAne sacitra chAyAnuvAda.] nikelasa nikaTabI" yAne karaNI tevI bharaNuM - saMpA. gopALadAsa paTela [Dikasa kRta navalakathAne vistRta saMkSepa, sacitra.] pikavika kalaba cAne "sI sArU', jenuM chevaTa sAru" (presamAM) ja anu. gopALadAsa paTela [Dikasa kRta vikhyAta navalakathAne saMkSepa, sacitra.]. DebI eNnDa sana" yAne tavagaranuM saMtAna 12.00 saMpA. gepALadAsa paTela [Dikansa kRta navalakathAne vistRta saMkSepa, sacitra.] vera ane kAMti anu. bipinacaMdra jhaverI 3.00 [cArlsa Dikasa kRta vikhyAta navalakathA "e Tela oNpha TU siTIjha" ne saraLa sacitra saMkSepa] 1 0.00 Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adAlatI nyAya saMpA, gopALadAsa paTela taiiyAra thAya che] [Dikasa kRta navalakathA "blIka hAusa"no vistRta "saMkSepa, sacitra.] bhArata para caDAI maganabhAI desAI 0.75 [cInI AkramaNano khyAla ApatI pustikA, nakazA sAthe.] gItAnuM prasthAna maganabhAI desAI 5.00 [ mahAbhAratanA yuddhanA maMDANa pahelAMnI rasika kathA. gItAne prabaMdha maganabhAI desAI 2.00 [aSTAdazA dhyAyinI gItAnA viSacanI beThavaNuM ane rajUAta kevI rIte thaI che tenuM saLaMga nirUpaNa.] buddhiga manabhAI desAI (presamAM) zrIkRSNa juna-saMvAda nAme bahAra paDanAra gItAnA vivaraNa nA prathama be adhyAyaH sAMkhya-buddhino Atmayoga... 30 mI jAnevArI maganabhAI desAI 1.50 [ rASTrapitAne zraddhAMjaliH agiyAra pheTe citro sahita.] navI yunivarsiTIe | maganabhAI desAI 125 [ yuni.nA zikSaNa-vahIvaTa aMge mAhitI ApatI pustikA; gAMdhIjInA ucca zikSaNane lagatA lekhe sahita.] -gAMdhIjInA jIvana mAga maganabhAI desAI 6.00 [ gAMdhIjIe jIvana-sAdhanAmAM Avazyaka mAnelAM vrata- sAdhanonI jhINavaTabharI pramANabhUta rajUAta.] jijJAsutA prazno (gAMdhIjIne) saMpA, maganabhAI desAI 0.70 [ karmayoga ke jJAna-saMnyAsa ga aMge gAMdhIjIne pUchelA prazno, temanA javAba sAthe.] kaLA eTale zuM ? maganabhAI desAI 650 [ TaoNlsTaoNya kRta ArSa graMtha "Ta ijha ArTane anuvAda] kaLA vize TosToya ane gAMdhIjI maganabhAI desAI 1.00 [ kaLA viSenA TaoNlsTaoNyanA maulika vicArenA vivaraNa sAthe gAMdhIjInA kaLA vizenA vicAranA utArA.] miDala skUla ? " adakera: aga" maganabhAI desAI 1.00 [ aMgrejI rAjya heThaLa prAthamika keLavaNamAM aMgrejoe zA hetuthI "miDala skUla"nI phAcara mArI hatI, tenI carcA.] Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarasvatIcaMdra sapA kamubahena pu0 sAkSarazrI geAvanarAma mAdhavarAma tripAThI kRta prasiddha gujarAtI navalakathAne saraLa, vistRta sacitra sakSepa.] kuTuMba-parivAra [gurudatta kRta hiMdI premanAtha [gurudatta kRta hiMdI amara vela [deza dezanAM DAhyAM AtmazeAdhanamALA 0 paTela 10000 anu kamubahena pu0 0 paTela 11000 navalakathA 'jIhna'nA sacitra anuvAda.] anu. kamubahena pu. che!. paTela (presamAM) navalakathA. 'vacanA'ne anuvAda. ] saMpA. kamubahena pu.A paTela strI-puruSAnAM vicAra-mauktikeA.] sapA kamubahena pu. . paTela 2.00 [Atmasa'zeAdhanane lakSamAM rAkhIne cUMTelAM subhASitA. ] vicAra-maNi-mALA sapA kamubahena pu00 paTela (presamAM) [ satyAgraha 'nI preraka vicArakalikAone AgaLane saMgraha,] vicAramALA saMpA. kamubahena pu. che. paTela ['satyAgraha 'nI suMdara vicArakalikAone saMgraha.] ciMtanamaNimALA AzA ane dhIraja [ alekajhAnDara DUmA kRta adbhuta-rasa-pradhAna navalayAne chAyAnuvAda, sacitra. ] sapA kamubahena pu. che. paTela 2.00 [ 'navajIvana'nAM vicAra-puSpAnI phUlagUthaNI, sacitra.] mArI jIvanadRSTi saMpA. vijayazaMkara maM. bhaTTa [ keTalAka vizvavikhyAta vidvAne, vijJAnIe tathA saMzAdhakAnI preraka jIvanadRSTi AlekhatuM pustaka, suMdara phATAe sahita. ] manatikA sapA. vijacAkara maM. bhaTTa 3.00. [saMpAdake vAMcelAM aneka pustakAnA sArarUpa mULa karA...] saMta phrAnsisanuM jIvanagAna anu0 dhanajIbhAI phakIrabhAI (presamAM) [saMta phrAnsisanA jIvana ane kA aMge samaja ApatuM pustaka. ] 3.00 KH** satyAgrahI bApu sapA. rameza DA. desAI [gAMdhIjInA satyAgrahanA prasaMgeAnI rasika vArtAo, sacitra.] saMpA. gApALadAsa paTela 45. 3.00 ... Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saradArazrInA vinAda sa'pA0 mukulabhAI kalArthI; tathA kalyANajI vi. mahetA 2.00 [mArAlInI laDatanA 65 prasaMgeA sahita.] sAvadhAna! [agrejInA prazna aMge samaja ApatI pustikA,] khArAka ane svAsthya [AreAgya ane khArAka aMge samaja ApatI pustikA.] nIlagagAnAM nIra puruSAttama bheAjANI 5.00 [yugAnDA jaI vaselA gujarAtI bhAvuka hRdayamAM sphurelAM kAnyAnA saMgraha, sacitra.] mahAtmA gAMdhI maganabhAI desAI 100 jhaverabhAI paTela 200 [ zrI. praphullacaMdra dheASanA kha`gALI uparathI. ] citrakathAmALA le mijherAla, phAunTa Apha senTa-krisTa, thrI maskeTiyarsa -1, Alivara vista e navalakathAone citramALA rUpe rajU karatI aneAkhI kathAmALA, (taiyAra thAya che) TsapA. subahena pu. che. paTela: citrakAra: rajanI vyAsa ] (taiyAra thAya che.) Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________