Book Title: Apragat Prachin Gurjar Sahitya Sanchay
Author(s): Viragrasashreeji, Kavin Shah
Publisher: Omkarsuri Gyanmandir Surat
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005212/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya rAjApAsetasevANInekumAracA sAla gAdharaNimayAnAdaramaNakopAvenahAlaya dholAjAnAzAkiNidhisikagaimAdhama jANerAtinajotilakamarahojanetA kAdulodAya kimatemAdononhamolAkira lAlanaratArArAjaluvanalagiyAvasAyAsya kosahamAzAkhA rAjapadhAromAgaNAmataH kojAgoyAmajochoskarinevamotomukha solAjhagayArAgasiMhamogabAlajIvAmIrAjA zigamukalAjavAzeretiaurAjiyArore matadAtavicAromAmAjImaNAzAsamAyA disakakonIsAdheromakoznattAdherAdhe saMpAdako sA. virAgarasAzrIjI Do. kavina zAha Main Education International For Pr e ston wamelibrary org Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrI kArasUri jJAnamaMdira graMthAvalI - 57 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya - saMpAdaka : sAdhvI virAgarasAzrIjI Do. kavina zAha A. prakAzaka kArasUri ArAdhanA bhavana gopIpUrA, surata. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0660606060606060606060666666666666666666666666662 lekhanano mahimA lekhayinta narA dhanyA ye jinAgama pustakam / te sarvavAGmayaM jJAtvA, siddhi yAnti na saMzayaH // (yogAstra vRtti) : bhAvArtha : je manuSyo jinezvaranA vacanane lakhAve che. teo dhanya che ane sarvazAstrone jANIne siddhine prApta kare che, temAM saMzaya nathI. 6666666666666U66666666ZSQSQSQSQSSS Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'BgNg Sta5&NS apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya prathama AvRtti : vikrama saMvata 2067, vaizAkha mAsa akSaya tRtIyA nakala : 4OO mUlya : 150/ prAptisthAna : (1) DaoN. kavina zAha 103-sI jIvana jyota epArTamenTa, vakhArIyA baMdararAjI, bIlImorA - 396321 phonaH (02634) 288792 (2) AcArya zrIkArasUrijJAnamaMdira AcArya zrIOkArasUriArAdhanAbhavana, subhASacoka, gopIpurA, surata phona : 9824152727 E-mail : omkarsuri@rediffmail.com mehta_sevantilal@yahoo.co.in (3) AcArya zrIOMkArasUrigurumaMdira vAva pathakanI vADI, dazAporavADa sosAyaTI, pAlaDI cAra rastA, amadAvAda-380 007 phona : (079) 26586 293 (4) vijayabhadra ceriTebala TrasTa pArthabhaktinagara, nezanala hAIve naM. 14, bhIlaDIyAjI, ji. banAsakAMThA-385535 phona : (02744) 233129, 234129 : kirITa grAphiksa - amadAvAda - 9898490791 mudraka 0454545454545450 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (lekhakano paricaya zAha kavinacaMdra mANekalAla (janmasthaLaH vejalapura, jatA.30-3-36) abhyAsa : bI.e. (onarsa), ema. e. bI.e., TI.DI., elaela. ema. pI.eca.DI. i.sa. 1955 thI 1966 sudhI gajerA, Derola sTezana ane delola hAIskUlamAM zikSaka. i.sa. 1966 thI 1996 sudhI bhAdaraNa khaMbhAta, kapaDavaNaja ane bIlImorA kolejamAM adhyApaka tarIke sevA karIne hAla nivRtta. haLavA nibaMdho, kAvya, vArtA ane dharma-saMskRtiviSayaka lekho lakhavAno zokha. jaina sAhityamAM sarjana ane saMzodhanapravRtti jaina sAhityamAM pIeca.DI.nI padavI prApta karyA badala yazobhUmi smAraka caMdraka vijetA. (kavipaMDita vIravijayajI eka adhyayana.) vIzAnImAM jaina "dIpaka' evorDa muMbaI sAhitya, saMskRti zikSaNa kAyado ane samAjasevAnAM kSetromAM abhiruci ane sevAkIya pravRttiomAM yogadAna. i.sa. 1970nA sapTe.thI 197rasudhIno rA(aDhI) varSano amerikAno zaikSaNika ane sAMskRtika pravAsa, ema. e. (1972-jUna), northa-isTarna yuni.bosTona, helisTana,velenTa, proviDansa, smigaphIlDa, pholarIvara, vesTa nyUTana, volvema, phemiMgahAma, baraliMgTana, voziMgTana DI.sI., DeTroITa, philADelphiyA, kembrija, cekaporTa, vagere sthaLomAM bhAratIya saMskRti ane dharmaviSayaka vArtAlApa. zrI vizA nImA jaina samasta jJAti maMDaLa,vejalapura jaina saMgha, bIlImorA jaina saMgha, jaina sozyalagRpa-bIlImorA, dakSiNa gujarAta yuni. pradhyApaka maMDaLa-surata, vI.esa.paTela koleja-bIlImorA, vagere saMsthAo dvArA sanmAnapatra-evoDaprApti. zALAkoleja ane sevAkIya dhArmika ane sAmAjika saMsthAomAM prasaMgocitta pravacana ane vArtAlApa. sva. kusumabena sva. kiraNa, asti, kiMcit (putro) (svAti)zAzvatayazAzrIjI ma.sA. (putrI) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Do. kavina zAha lekhita-saMpAdita pustakonI yAdI - je biMba-pratibaMba (kAvya saMgraha) lallunI lIlA (haLavA nibaMdho) kavirAja dIpavijaya kavi paMDita vIravijayajI : eka adhyayana(mahAnibaMdhano saMkSepa) zrAvaka kavi manasukhalAla (saMzodhana graMtha) jaina sAhityanI gajhalo gajhalanI saphara hariyALI svarUpa ane vibhAvanA phAgaNa ke dina cAra (jaina AdhyAtmika hoLI gIto) 10. nemivivAhalo (hastaprata saMzodhana) jaina patra sAhitya bhAga -1 (madhyakAlIna) 12. jaina patra sAhitya bhAga - ra(arvAcIna) 13. pUchatA nara paMDitA praznottara saMcaya) 14. bIjamAM vRkSa tuM (saMzodhana lekha saMcaya) lAvaNI kAvya svarUpa ane samIkSA jaina gItA kAvyono paricaya kAvya zAstra vinodana(adhyAtmika lekha saMcaya) sametazikhara vaMdu jina vIza 19. jaina sAhityanA kAvya prakAro 20. sAsarA sukha vAsarA ra1. jaina sAhityanAM svAdhyAya 22. apragaTa prAcIna gUrjara sahitya saMcaya 1 5. 1 6 5 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RNa svIkAra apragaTa prAcIna gUrjara sahitya saMcaya pustaka taiyAra karavA mATe mArgadarzana, AzIrvAda ane sahayoganA sukRtanI anumodanA pa.pU. AcArya municandrasUrijI ma.sA. pa.pU. AcArya pradyumnasUrijI ma.sA. pa.pU. AcArya zIlacandrasUrijI ma.sA. pa.pU. upA. bhuvanacandrajI ma.sA. pa.pU.zrutopAsaka munirAja sarvodayasAgarajI ma.sA. pa.pU. munirAja puNyanidhAnavijayajI ma.sA. pa.pU. munirAja suyazacaMdravijayajI ma.sA. kalikuMDa tIrthaudhdhAraka A.rAjendrasUrijI ma.sA.nA 5.pU.sAdhvIjI virAgarasAzrIjI ane dhairyarasAzrIjI ma.sA. pa.pU.sAdhvIjI zAzvatayazAzrIjI ma.sA. zrI kailAsasAgara sUri jJAnabhaMDAra, kobA zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAnabhaMDAra, pATaNa ela.DI. insTITyuTa opha inDolojI amadAvAda Do. jItendra bI.zAha AcArya zrI omakArasUri ArAdhanA bhavana TrasTa - jJAnamaMdira - surata. zrI cANasmA jaina saMgha, jJAna bhaMDAra, cANasmA Do.bhAnubena je. zAha muMbai 000 0000 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 020 RNavIkAra ka prastuta graMtha prakAzanano lAbha zrI govAliyA TeMka jaina saMgha (muMbaI)e jJAnavyamAMthI lIdho che. avyavAda ! 7 0000 000000 lI. hAzaka Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMdarbha graMtha sUcI. jaina sAhityano svAdhyAya - DaoN. kavina zAha jaina sAhityanA kAvya prakAro : svarUpa ane samIkSA - DaoN. kavina zAha gujarAtI sAhityano itihAsa graMtha - 1 (prakA. guja. sAhi. pariSada) gujarAtI sAhityanAM svarUpo - pro. maMjulAla majabudAra madhyakAlIna sAhityano itihAsa - paTela nAyaka zukla zrutavizeSAMka varSa 2062- (kalyANa mAsika) jJAna bhaMDAranI hastapratanI jherokSa prAcIna kAvyo kI rUpa paraMparA - agaracaMdajI nAhaTA sametazikhara vaMdu jina vIza. 8 0000 47 0000 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'apragaTa prAcIna gurjara sahitya saMcaya - sUcI " racanA samaya che $ # o ) kRtInuM nAma kartA 1. sametazikhara rAsa kavi bAlacaMda 1977 zikharagIrI rAsa muni satyaratna 1880 sametazikharanAM stavano kavi hIrarUcI 17pa7 zAMtinAtha dhavala(vivAhalo) brahmamuni 16mI sadI neminAtha hamacI (hamacaDI). kavi lAvaNyasamaya | 1562 neminAtha zIladAsa kavi vinayadevasUri 1667 sImaMdharasvAmI caMdAulA kavi jayavaMtasUri 17mIsadI 8. saMvegarAsa caMdrAulA kavi lIMbo 17mI sadI 9, jinapAla saMgha kavi ANaMdapramoda 1591 10. anAthIRSI kulaka ajJAta 11. adhyAtmabhAva gItA jJAnavimalasUri 18mI sadI 12. garbhavelI kavi lAvaNyasamaya | 16mI sadI 13. sthUlIbhadra navarasa dUdhI kavi dIpavijaya 1862 14. duhA-chaMda kavi vinayasAgara 15. traNagIta ajJAta 16. siddhAMta huMDI gItA ajJAta 17. hUMDI vicAra matikuzaLa (kha) 18. sthUlabhadra navarasa gIta jJAnasAgara (nyAya) 18mI sadI 19. neminAtha rAjImatanA 24 coka amRtavijaya 1839 20. rikhabhadeva vivAhalu guNanidhAnasUri 1656 21. zAMtinAtha stavana 1pa63 zubhavardhana Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 000 AvakAra - A. vijaya municandrasUri DaoN. kavina zAha gujarAtI sAhityanA abhyAsI che. bAra vratadhArI zrAvaka paNa che. nivRtta thayA pachI paNa teo kaMIne kaMI sAhityika pravRtti karatAM rahyA che. vadhatI uMmaranA kAraNe teo have hastapratamAMthI pratilipi vagere kArya karI zakatAM nathI paNa kalikuMDa tIrthoddhAraka pU.A.bha.zrI rAjendrasUri ma.sA.nA samudAyanA pU. sA. zrI sohanazrIjI ma.nA praziSyA sAdhvIzrI virAgarasAzrI ma., sAdhvIzrI zAzvatayazAzrIjI ma., sAdhvIzrI dhairyarasAzrIe pratilipi karavAnuM zramasAdhya kArya karI ApatAM AvI apragaTa racanAo pragaTa thaI rahI che. A baMne sAdhvIjIoe mArA saMpAdanakAryamAM paNa pratilipi vagere karavA dvArA ghaNI sahAya zrutabhaktithI prerAIne karI che. Aje saMskRta ane prAkRta bhASAnA vidvAna sAdhu-sAdhvIjIo sArI saMkhyAmAM che. prAcIna gujarAtI bhASA ke jemAM jaina zramaNoe puSkaLa sAhitya racyuM che eno vyavasthita abhyAsa karanArA bahu ochA che. tyAre DaoN. kavina zAha ane baMne sAdhvIjIoe apragaTa kRtione pragaTa karavAnuM suMdara kArya karyuM che. khUba khUba dhanyavAda ! abhinaMdana. 10 onenese Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ prakAzakIya | pU.A.bha.zrI araviMdasUri ma.sA., pU.A.bha.zrI yazovijayasUri ma.sA. AdinI preraNA-mArgadarzanapUrvaka A graMthamALAmAM anekavidha graMtharatno pragaTa thaI rahyA che. "apragaTa prAcIna gUrjana sAhitya saMcananA prakAzana mATe pU.A.bha.zrI municandrasUri ma.sA. pAse DaoN. kavina zAhe mArgadarzana mAgyuM. pU.A.bhagavaMta amArI graMthamALAmAM pragaTa karavA bhalAmaNa karI ane e pramANe A graMtha prakaTa karatAM ane AnaMda anubhavIe chIe. | gujarAtI bhASAno janma kalikAla sarvajJa hemacandrasUrijIthI thayo che ane enuM mukhyatve saMvardhana tyAgI munirAjoe karyuM che. vartamAnamAM upalabdha prAcIna gUrjara sAhityanA 90% nirmANa jaina AcAryo, munirAjo, sAdhvIjIo suzrAvakoe karyuM che. ghaNuM AvuM sAhitya apragaTa che. ahIM AvuM keTaluMka sAhitya pragaTa karavA mATe sA. virAgarasAzrIe ane DaoN. kavinabhAIe je zrutabhaktithI prerAI jahemata uThAvI che tenI ame bhUribhUri anumodanA karIe chIe. A sAhityano svAdhyAya karI sahu AtmakalyANane vare e ja abhilASA. lI. prakAzaka ANidhidhighasisgsssssssssssssssssss 11 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | OM huM namo nANassa saMpAdakIya nivedana jaina sAhityanA saMzodhana prakAzana ane saMpAdananA kAryamAM keTalIka hastapratano abhyAsa karyo hato. A hastaprato apragaTa che tene pragaTa karavA mATe "hastaprata zodha saMcaya" zIrSakathI prayatna karyo che. hastapratanI anya nakalo judA judA jJAnabhaMDAramAM hoya che tenI sAthe tulanA karIne pAThAMtara ke anya vigato darzAvIne saMzodhana prakAzana kArya karavuM joIe. paNa A prakAzanamAM Avo tulanAtmaka abhyAsa karyo nathI. mAtra je te jJAnabhaMDAramAMthI hastaprata maLI che teno pATha zodhIne gujarAtI lipimAM pragaTa karavAmAM Avyo che 21 hastapratanA viSaya aMge saMkSipta mAhitI ane kaThina zabdArtha ApavAmAM AvyA che. hastapratanA saMzodhanamAM mArA prayatno uparAMta kalikuMDa tirtha.A.rAjendrasUri ma.sA.nAM samudAyanA pU. sAdhvIjI virAgarasAzrIjI ma.sA. pU. sAdhvIjI dhairyarasAzrIjI tathA pU. sAdhvIjI zAzvatayazAzrIjIno sahayoga prApta thayo che tenA pariNAma svarUpe A "zodha saMcaya"nuM prakAzana karavAmAM AvyuM che. pU.sAdhvIjI ma.sA.nI zrutajJAna pratyenI bhakti ane sahayoganI jeTalI anumodanA karIe teTalI ochI che. hastaprato meLavavA mATe samaya bahu thAya che. jaldI javAba maLe nahIM eTale dhIraja rAkhIne be traNa jJAnabhaMDAramAMthI meLavavA prayatno karavA paDe che nIcenA jJAna bhaMDAramAMthI hastaprato prApta thaI che. zrI kailAsasAgarasUri jJAna maMdira - kobA zrI ela.DI. insTITyuTa opha inDolojI , amadAvAda, GSSSB S0sdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsd 12 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SQSQSQSQSQSQSQSQSQSQSQSoN05059696969 zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAna bhaMDAra - pATaNa (u.gu.) zrI caMdrasAgara jJAna bhaMDAra ujjaina (ema.pI.) preraka muni sarvodayasAgarajI ma.sA. zrI samIbena kAnajIbhAI ghelAbhAI (daDhIyA jJAna bhaMDAra - nAnIkhAkhara - kaccha) preraka upA. bhuvanacaMdrajI ma.sA. zrI nitya vinaya jIvana maNIvijayajI jaina pustaka bhaMDAra, cANasmA. A saMsthA taraphathI vizeSatayA muni bhagavaMtanI preraNAthI hastapratanI jherokSa nakala prApta thaI che eTale gujarAtI lipimAM lakhANa karIne pragaTa karavAmAM AvyuM che. hastaprato aMgenA viSayanuM koI vivecana karavAmAM AvyuM nathI. mULa hastapratamAM je pramANe che te rIte pragaTa karavAmAM AvyuM che. prAcIna ane madhyakAlIna sAhityamAM joDaNI aMge koI cokkasa dhoraNa jovA maLatuM nathI eTale hastapratanA AdhAre joDaNI lakhavAmAM AvI che A hastaprato nIce jaNAvelA kAvya prakAranI che rAsa, hamacaDI, kulaka, caMdrAulA, duhA-chaMda, coka, navarasa-raso, huMDI, velI, saMvAda, saMdhi gItA jevA kAvya prakArono samAveza thAya che. "jaina sAhityanA kAvya prakAro" ane "jaina sAhityano svAdhyAya' nAmanA pustakanuM prakAzana thayuM che. temAM uparokta kAvya prakAronI svarUpalakSI mAhitI ane draSTAMtano ullekha thayo che. atre saMkSepamAM kAvya prakAranI vigata nIce pramANe che. 13 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhya 3. 1. rAsa - rAsa ke rAsA eTale padyamAM dezI ane DhALabaddha, dharma viSayaka kathAtmaka caritrAtmaka ke tAtvika viSayone sparzatI samUhamAM gAI zakAya tevI racanA. hamacaDI - garabAnI dezIno eka prakAra che rAsa, garabA, phAga, vivAhalo, horI gIto jayAM kAvyomAM vartuLAkAre pharIne gAvAmAM AvatI kAvya racanA hamacI athavA hamacaDI nAma pracalIta che. kulaka - koI eka viSayanI saMkhyAmUlaka padya racanA. mULa A prakAranI kAvyakRti prAkRtamAM hatI pachI saMskRta ane gujarAtImAM kulaka racanAo thaI che. 4. caMdrAunA - caMdrAulA nAmanI dezanA prayogathI racAyelI kAvya kRti 5. duhA - sArarUpa vicAronuM dohana karIne duhA prakAranA chaMdamAM racAyelI laghu kAvyakRti. 6. chaMda - akSarameLa ke mAtrAmeLa koI eka chaMdano prayoga karIne racAyelI kAvya kRti. 7. coka - koI eka rIte gAvAnI rIta athavA paddhativALI kAvya racanA lAvaNI kAvyamAM cokano ullekha maLe che.bhaktimArganI geya racanA e coka che. 8. navaraso - rasa - sAhityamAM pracalita navarasamAMthI eka karatAM vadhu rasamAM racAyelI kAvya racanA anya artha saritAnA nava rasamAM racAyelI kAvya racanA. huDI jaina darzananA vicArono svIkAra karavA mATe stavana prakAramAM racAyelI kAvya kRti. 9. dsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsd 14 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. veli - bIja athavA mULa AdhyAtmika sAdhanAmAM gurukRpA mahatvanI che eTale guru guNa gAvAnI kAvya racanA. AdhyAtmika vivAhanuM nirUpaNa karatI kAvyaracanA. 11. saMvAda nATaka ane ekAMkInA lakSaNa tarIke gaNAya che. jethI sAhityamAM saMvAdano artha be pAtro vaccenA vArtAlApaH saMvAda saMkSipta ane sUcaka hoya che. 12. saMdhi - apabhraMza sAhityamAM vastu vibhAjana mATe prayojAto zabda "saMdhi' saMjJAthI kAvyo racAyA che. 13. gItA - tIrthakara bhagavAnanI kevaLajJAna prApta karyA pachI je upadeza Ape che te jinavANI - jaina darzananA vicArone kAvya abhivyakti tene gItA kahevAmAM Ave che. A kAvya prakAro vize vizeSa mAhitI saMdarbha graMthamAMthI prApta thaI zakaze. kAvya prakAro vize prAthamika mAhitI ApavAmAM AvI che. hastapratomAM jethI sAhitya ane darzanazAstranA anekavidha vicArono saMgraha thayo che jethI darzananA zrutajJAnanA vArasAnuM bhavya ane gauravavaMtu sthAna hastapratomAM che enA prakAzanathI apragaTa zrutajJAnanI apUrva bhaktino lhAvo levA jevo che. nUtana jinamaMdiranI tulanAmAM jIrNoddhAranuM mUlya paNa ucca koTInuM che tevI rIte prAcIna zrutajJAnanA jIrNoddhAra samAna hastapratonuM saMzodhana prakAzana ane saMpAdana jJAna vArasAno bhaktinI rIte ati mUlyavAna sukRta gaNAya che. hastapratonA mUlya ane guNavattA vize pa.pU.A.pUrNacandrasUri saMpAdita kalyANa mAsikanA zrata vizeSAMkanI mAhitI jainajainetara vargane mATe ananya preraka che. pUrvAcAryo ane munibhagavaMtoe 15 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athAka parizrama karIne vividha kAvyonuM sarjana karyuM ane paMDita-zrAvaka ke lahiyA pAse lakhAvIne hastaprato taiyAra karAvI hatI. jaina saMghanA kAryakartAoe A hastapratonuM varSothI rakSaNa karIne jJAnabhaMDAramAM surakSita che. mudraNakaLAno vikAsa thayo na hato tyAre prAcIna ane madhyakAlIna samayamAM tADapatra-bhojapatro ane anya patro para A zrutajJAna lakhAvIne bhaviSyanI peDhIne mATe jJAna prAptino pUrvAcAryo e abhUtapUrva upakAra karyo che e upakAranA phaLa svarUpe hastapratonuM saMzodhana kArya zrutajJAnanI bhaktinuM ghotaka bane che. "apragTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya" zIrSakathI A pustakanuM prakAzana karavAmAM AvyuM che. hasta pratanA vividha viSayo aMge koI vivecana karavAmAM AvyuM nathI paNa mULa lakhANane prakaTa karavAno prayatna karyo che. keTalAka kaThina zabdonA artha ApavAmAM AvyA che. AraMbhamAM pUrva bhUmikArUpe hastapratano viSaya-kavinuM nAma - racanA samaya ane viSayane lagatI saMkSipta mAhitI pragaTa karavAmAM AvI che. hastapratanuM gujarAtI lipimAM saMzodhana karAvA mATe sahAyaka munivaryo ane sAdhvIjI ma.sA. nI zrutabhaktinA sevAkAryanI anumodanA karavAmAM Ave che. jaina sAhitya-zrutajJAnanA vArasAnuM mULa pUrvAcAryo ane hRtopAsaka munivaroe racelI hastapratomAM che. hastapratonA lekhana dvArA jainAgama thI AraMbha karIne jJAna-kriyA A cAra dharma, cauda rAjaloka, jayotiSa, kathA, tattvajJAna, kAvya, nyAya, yoga, vyAkaraNa, adhyAtma, prabhu bhakti, Atmariddhi sAdhanA ane kAvya, viratidharma jevA vividha viSayonA jJAnano pravAha vaheto rahyo che. ane arvAcIna kALamAM zrutajJAnano abhinava svarUpe pracAra thayo che. muni 10606 545454545454545450 16 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee bhagavaMtonI preraNAthI gAma-nagara ane zaheranA saMghanA sevakoe-bhaktoe hastapratonA lekhana mATe samAgrI pUrA pADI ane saMghamAM hastapratono saMgraha thayA pachI tenA rakSaNa mATe paNa zrutabhaktino lAbha lIdho che. Aje paNa bhAratanA vividha nagara-gAmo ane zaheromAM hastapratano amUlya khajAno zrutavArasAnI sAkSI pUre che. A prAcIna hastaprato e jJAnavArasAnA adhikRta dastAveja samAna che. vartamAnamAM apragaTa hastapratonA prakAzana sAthe jIrNAvasthAmAM rahelI hastapratonI phoTokopI dvArA tenuM rakSaNa karavAmAM Ave che. TUMkamAM hastapratonA vArasAnuM rakSaNa mudraNa, saMzodhana ane adhyayananuM sukRta vadhu vikAsa pAme ane AtmAnA jJAna, darzana, ane cAritra guNanI vRddhi pAme eja sAcuM phaLa che. DaoN.kavina zAha bIlImorA.... sdsdsdsdses/SQSQSQSQSQSQSQSQSQSQSQSQSQSSSSSSSSSSSSB 17 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SSSSSSSSSSSSS NOUN anukrama krama viSaya ] 1. ....... .......... S $ 0 . 4 $ $ us M U O .......... 109 = " sametazIkhara rAsa .......... zikharagIrI rAsa............ sametazikharanAM stavano. zAMtinAtha dhavala(vivAhalo) ........ neminAtha hamacI (hamacaDI) ..... neminAtha zIlarAsa ............ 7. sImaMdharasvAmI caMdrAulA saMgarasa caMdrAulA ......... 9. jinapAla saMdhi anAthI RSIkulaka. ....... adhyAtmabhAva gItA ........ 12. garbhavelI... 13. sthUlibhadra navarasa duhA... 14. duhA-chaMda . 15. 16. siddhAMtaNUMDIgItA....... 17. hUMDI vicAra .. 18. sthUlibhadra navarasagIta ........... 19. neminAtha rAjImatInA 24 coka ......... 20. rikhabhadeva vivAhalu. 21. zAMtinAtha stavana ..... 11 2. ...... 135 * * * * * * * * * * * 137 141 143 .......... 185 193 ....... 203 ........... 225 18 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hastapratonA lakhANamAM 18 lipIno samAveza thAya che. A lipimAM prAdezikatAno prabhAva che lipinI sUcI ane lipinA namUnArUpa mAhitI zrutajJAnavizeSAMka (kalyANa mAsika)ne AdhAre pragaTa karavAmAM AvI che. temaja hastaprata-pAna paNa ahIM che. lipinA prakAra 1. haMsalipi 2. bhUtalipi 3. jalIlipi 4. mAlavilipi 5. naDilipi 6. nAgarIlipi 7. uDDIlipi 8. rAkSasIlipi 9. yavanIlipI 10. turUkaDIlipi 11. kIrIlipi 12. draviDilipI 13. seMghAvilipi 14. lADalipi 15. pArasIlipi 16. animitilipi 17. cANakyalipi 18. mULadevIlipi 19 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ana X < x < x < x < x < x < tADapatrIya pustkomaaN karelA ptraaNko kheDama khaMDo 1 = 1, a~, kha, chU, zrI. zrI 2 = 2, na, stri, sni, zrI, thI 3 = 3,maH, zrI, zrI, zrI. 4= ka, ka, ka, kA, pha, pha, ka, kA, kka, krA, 60. 5 = Ta, la, carca,,,,, na, nA, khA, TI, TA, TI. 6 = pha, phU, phA, pha, pha, phrakA, phra, ku, phu, phu, phu, para. 7 = ya, gre, grA. gra. s = 5,5,5,5,5U. ~=F, F, F. dazaka aMko 1 = lR, rla . 2 = gha, tA. 3 = la, lA. 4 = ta, rta, tA, ta 5 = C, G,6,6, 2 ghu, ghu, ghU~, tU, su... 9 = 8 = 7,87. ~ = 12,63, 63,4, 0 = 20 zataI khaMDo 1 = su, 2 = tU, stra, sa. 3 = stA, sA, sA 6 = strI, [tA, sA. 5 = strI, so, so . 6 = staM, staM, sUM . 7 = staH, taH, sraH 10000 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 0 0 0 0 0 000 0000000 samAnatAnA kaarnne bhrama thAya tevaa prAcIna lipinA akssro ang 553 haha| ja jJa III Tauda sususu TAya rudaka kR 335 papaya egA ega ai pe ye nununa anA dava karUlaka va va khakha sva na 7 gamasarA 9 ya ge ega) paNa rA ga nananusava va ba ca vaddadyagha ka(khu) ka zatrA pu-phapha pha pu ba ca ca pappa canabag ugvabaca ma ma 21 tasa 77 ba ba maga sa aa (jja) dya ya paTA |dR ha Sa pa sama ha ha i raka raka 33ddha eya eya ba pna pna pna pla SSR STa STha STa sta sU kuku kU kta krU kta kakkakaka raka khu ee ba NA 66 sU mU bhu bhu zru 0000000 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tka kaka tva kakta kka kakakaTya TyA kkha va ika zkaraka tyU yatyaya gaga jayA dya gha ggha gappa ggha dhya yathA cca cava tya dhanya bhya tyaccabhya jja UmAnajjaya pya yasya jjha banadha rya tya rya jJa jJajJajJa kra kaka ta sta sanna la ma tma bda dhabadhabdha yaha e eha hw bhohagruB dch n ph I huka 8 . furry at zra sva sva 10 bhA zatathI 20 bhA zataThasudhInI lipi ttha (kana nna tanna papa ppha pha kala lassa bla babba hamada kva cha kSa rUda kada jvaja vyAbha tva tvaca stha sasvastha zcazvazva vavava tsya zya patra vastra lva vala kSya hA bhapraptaba mma mma raya gya ltala sva sU zva zva iva gna ma ska yUka kya kya zakya khya tha vya jya dhanya Si 9% 0 // utor 673 // 3 // 00000000 22 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0000000000000000000REKKKKAKKohdhh600000000000 000000000000000000000000000000000000000000000000000000 thathatha amana A AgrA :: YNAAMHEMANNA uTha Tha7 U Uka R ru ru R raha la lalala na nagarana pApA phaphaphapha bababa bha rajatamama ma mamama ma yayayaya rarara la lalalala zazazazaza Sa 110 10 bhA zatadhthI 20 mA zata:sudhInI lipi o au mama aM aM aM aH grA prAyaH ka keka kha va kha ga ga gha 58 3. Da. catavana cha jajajaja jhamaka ke ke ka kA (kaki viki kI kI U ku kuka rUlU kU karukR ku (ka (ke kA (kau ke kAlaH TH THE Gla vIpIka dUdha pAvara Ww/o pakSako Ta TaTa Tha ThaThana DaDaDa mara Dhadada lae " ta Thatatatata 11 22 3244 4566670CCC eUC9 10 1 23 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindhdh000000000000000000000 dhAra |kaM kaH latra lla blana ke/kakikaH kaH va badalalA kI kI kta kakka tatkaM va kva vakta kI kI kva raka va va va jvaja ku kuUUgga yAyatta ta dva .. khuraka ggha gappa |tnana va dhva cha bhAtrA sahita prAyIna hevanAgarI lipinI vibhinnatA |ccha |tvavatva lvasva jja jajacha tsasa svasa .. .. jjhajjaSadhastaktataha duU jJajJajJa nta na hA kurUkaca Jca ptatacca tsyasya saha gya ya / kSa kSata / m 5 iha Tya Trastha sva paNa ra ttata kakraka tthaba ka kha da 63 |nod // nna na dra // // bbalka kAna svatra ko ko bhakta ke kla cha ja jya SHATAINIIN AAI SINDIAN YAN AISE MI AURI112424Taan II WNONYMS mya myana ke 24 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka ka |dh a a AyA va papa phapha ba ba bha bhattana ma ma jaja ya ya jhamama ra 2 + R prAyIna-arvAyIna lipinI vibhinnatA SUGARMA Elop Bho wr mrdose aM aH aH aH It og to 25 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S 500SS - - - - - - - - - - - 3. AcAryazrI kArasUri jJAnamaMdira graMthAvalI ! prabhuvANI prasAra sthaMbha yojanA : 1,11,111 1. zrI samasta vAva pathaka zvetAMbara mUrtipUjana jaina saMgha-gurumUrti pratiSThA-smRti zeThazrI caMdulAla kAlacaMda parIkha parivAra, vAva zrI siddhagiri cAturmAsa ArAdhanA (saM. 2057) daramyAna thayela jJAnakhAtAnI AvakamAMthI haste : zeThazrI dhuDAlAla punamacaMdabhAI hekkaDa parivAra, DIsA, banAsakAMThA zrI dharmottejaka pAThazALA, zrI jhIMjhuvADA jaina saMgha, jhIMjhuvADA 5. zrI suIgAma jaina saMgha, suIgAma zrI vAMkaDiyA vaDagAma jaina saMgha, vAMkaDiyA vaDagAma 7. zrI garAMbaDI jaina saMgha, garAMbaDI, 8. zrI rAMderaroDa jaina saMgha, aDAjaNa pATIyA, rAMderaroDa, surata zrI ciMtAmaNI pArzvanAtha jaina saMgha pArlA (IsTa), muMbaI 10. zrI AdinAtha tapAgaccha zvetAMbara mU.pU.jaina saMgha, katAragAma, surata 11. zrI kailAsanagara jaina saMgha, kalAsanagara, surata 12. zrI ucosaNa jaina saMgha samubA zrAvikA ArAdhanA bhavana, surata jJAnakhAtethI 13. zrI vAva pathaka jaina je.mU.pU. saMdha, amadAvAda 14. zrI vAva jaina saMgha, vAva, banAsakAMThA 15. ku. nehalabena kumudabhAI (kaTosaNa roDa)nI dikSA prasaMge thayela AvakamAMthI 16 zrI AdinAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, navasArI 17. zrI bhIlaDIyAjI pArzvanAtha jaina derAsara peDhI-bhIlaDIyAjI { prabhuvANI prasAra yojanA : 1,111 ! 1. zrI dipA zvetAMbara mUrtipUjana jaina saMgha, rAMderaroDa, surata 2. zrI sImaMdharasvAmI mahilA maMDaLa, pratiSThA kompalekSa, surata 3. zrI zreNikapArka jaina zvetAMbara mUrtipUjana saMgha, nyU rAMderaroDa, surata sdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsSQSQSQSQSQSQSQSQSQS. 26 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da se nasekade veseleeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee AcAryazrI OMkArasUri jJAnamaMdira graMthAvalI | prabhavANI prasAra anumodaka yojanA : 31,111 | 1. zrI moravADA jaina saMgha, moravADA 2. zrI umarA jaina saMgha, surata zrI zatruMjaya TAvara jaina saMgha, surata 4. zrI caumukhajI pArzvanAtha jaina maMdira TrasTa zrI jaina zvetAMbara tapAgaccha saMgha gaDhasivAnA (rAja.) 5. zrImatI tArAbena gagaladAsa vaDecA-ucosaNa 6. zrI sukhasAgara ane malhAra epArTamenTa, suratanI zrAvikAo taraphathI. 7. ravijayota epArTamenTa, suratanI zrAvikAo taraphathI. 8. aThavAlAInsa jaina saMgha, pAMDavabaMgalo, surata zrAvikAo taraphathI. 9. zrI AdinAtha tapAgaccha je.mUrtipUjana jaina saMgha, katAragAma, surata 10. zrImatI varSAbena karNAvata, pAlanapura | prabhavANI prasAra bhakta : 15,111 | 1. 2. zrI desalapura (kaMThI) zrI pArzvacaMdragaccha (upAdhyAya bhuvanacaMdrajInI preraNAthI) zrI dhrAMgadhrA zrI pArzvacaMdrasUrizvaragaccha (upAdhyAya bhuvanacaMdrajInI preraNAthI) zrI aThavAlAInsa jaina saMgha, surata zrAvikA upAzraya 3. 27 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - che AcAryazrI kArasUri jJAnamaMdira graMthAvalI vAva nagare pUjya AcArya bhagavaMta OMkArasUri mahArAjAnI gurumUrti pratiSThA mRti 1. rU. 2,11,111 zrI vAva zvetAMbara mUrtipUjana jaina saMgha 2. rUA. 1,11,111 zrI vAva pathaka the.mUrtipUjana jaina saMgha, amadAvAda rUA. 31,OOO zrI suIgAma jaina saMgha rUA. 31,000 zrI beNapa jaina saMgha rUA. 31,OOO zrI ucosaNa jaina saMgha 6. rUA. 31,000 zrI bharaDavA jaina saMgha 7. rUA. 31,000 zrI asArA jaina saMgha rUA. 31,000 zrI garAMbaDI jaina saMgha rUA. 31,000 zrI mADakA jaina saMgha rUA. 31,OOO zrI tIrthagAma jaina saMgha 11. rUA. 31,000 zrI koraDA jaina saMgha 12. rUA. 31,000 zrI DhImA jaina saMgha 13. rUA. 31,000 zrI mAlasaNa jaina saMgha 14. rUA. 31,000 zrI moravADA jaina saMgha 15. rUA. 31,000 zrI vardhamAna hai.pU.pU. jaina saMgha katAragAma daravAjA, surata 16. rUA. 11,111 zrI vAsaraDA jaina saMgha $ 28 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. sametazikhara rAsA A rAsanI racanA amRtasAgaranAM ziSya kavi gulAbacaMda saM. 1835mAM potAnAM AtmAnaMda mATe karI haze ane saubhAgyasUrie tenuM saMzodhana karI saM. 1977nA vaizAkha mAsamAM ajImagaMjamAM gAyo haze. kavie 'rAsa' nAmano prayoga karyo che paNa samagra kRtimAM duhA ane DhALamAM ra0 tIrthakaronA jIvananI jhAMkhI karAvIne nirvANanI mAhitI ApI che. kavie madhyamakAlIna kAvya paraMparAnusAra aMte kaLaza racanA karIne guru paraMparA sAthe kavi ane sthaLano nirdeza karyo che. : sametazikhara rAsaH IhAM vAMdI vIra jinesarU, racaNyuM rAsa rasAla, tIratha zikhara sametanI, mahimA vaLI vizAla ... (1) moTo tIratha mahiyale, pragaTyo zikhara sameta, koDAkoDI munivaru, siddhagae Iha kheta ... (2) tIratha zikhara sameta e, pharasyAM pApa pulAya, bhavijana bheTo bhAvasyuM, jayuM sukha saMpada thAya ... (3) mahimA zikhara sametanI, kahi na zake kavi koya, guNa anaMta bhagavaMtanAM, tima e tIratha hoya ... (4) : DhALa - copAInI : girivara zikhara samo nahIM koya, ehanI mahimA saba jaga hoya, vIza jinesara mugate gayA, munijana dhyAna dharIne rahyA ... (1) prathama ayodhyAnagarI bhalI, tihAM jitazatru naresara balI, vijayArANIno suta jANa, ajita kumara sahu guNanAM khANa ... (2) jasu IMdrAdika sevA kare, IMdrANI ati utsava ghare, cakravartInI padavI lahI, khaMDa che e jiNa sAdhyA sahI ... (3) Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da anukrama Ima bhogavatAM bhoga, puna (punya) prasAdamilyA sahu joga, avasara hai saMvatsara dAna, saMjama lIno Apa sujANa ... karma khapAvIyo pAmyo jJAna, kevala darzana lahyo dhyAna, vicare puchavI maMDalamAMhi, bhavyajIva pratibodha lIhi .. siMha senAdika gaNadhara bhayA, paMcANava saMkhyA sahu thayAM, eka lAkha munivara paravaryA, zrAvaka zrAvakaNI bahu kahyAM ... tIna lAkha vali tIsa hajAra, sAdhaviyAM jANo suvicAra, zrAvaka sahasa aThThANu sahI, doya lAkha saMkhyA gahagahI ... pAMca lAkha paitAlIsa hajAra zrAvakaNI saMkhyA suvicAra, bahuttara lAkha pUravano Aya, kaMcanavaraNa zarIra suhAya .. sADI cArase dhanuSa zarIramAna, lahyAM prabhu guNa gaMbhIra, gajalaMchana prabhujIno jANa, amRta sama jasu mIThIvANa ... (9) anukrame prabhujI zikhara sameta, giravara para AvyA nija heta, sahasa munIzvarane parivAra, mAsakhamaNa aNasaNa karasAra ... (10) caitrI sudI punimane dine muktagae prabhu tIratha Ine, bhUcara khecara kiMjara surI, iMdrAdika sahu ucchava karI ... (11) thApyo tIratha moTo mahI, aThThAI mahotsava bhayo te sahI, e tIrathanI jAtrA kare tai bhaviyaNa akSaya sukha lahai ... (12) : duhA : zrI saMbhava jinarAjajI, gae IhAM nirvANa, zikhara sameta suhAmaNo, pragaTayo tIratha jANa... suguNa sanehI sAjana, zrI sImaMdharasvAma, ehanI sAvathI nagarI, bharI dhana saMpata sahu thoka, jitArI nRpa rAja kare, sukhIyA saba loka, senA rANI mIThIvANI guNanI khANI... (1) jehanai suta zrI saMbhava janamyA, sakalasujANa kaMcanavaraNa zarIra manohAra, prabhuno jANa laMchana azvataNo sohe prabhuno paradhAna, sATha lAkha pUravano prabhuno Ayu pramANa... (2) apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekaso doyasayAye prabhune gaNadhara hoya, doya lAkha muni jehano guNavaMtA jagajoya, tIna lAkha zramaNIvalI, upara sahasa chattIsa, bhUmaMDala vicare prabhu, zrI saMbhava jagadIza... tIna lAkha vali sahastratrayANuM zrAvaka loka, palakha sahasa chattIsa zrAvakaNI saMkhyA thoka, trimukhayakSa arU duritI devI, sAnidhakAra, vicaratA prabhu sakala saMghame jaya jayakAra.. (4) sahasa zramaNa paravAre prabhujI zikhara sameta, eka mAsa saMlekhaNa kInI nijapada heta, INagira upara pAyo prabhujI pada niravANa, tIratha mahimA mahiyala moTI thaIya sujANa... (5) : duhA : abhinaMdana jina vaMdIye, pAyo pada niravANa, zikhara sameta suhAmaNo, bheTo tIrtha sujANa... sahasa zramaNasu sukha saMjama dharo ehanI nagarI ayodhyA surapurI samabhalI, saMvara rAjA sohe manaralI, siddhArthArANI tasu naMdae.... ullAlo : naMda e sovanavaraNa sohai, dhanuSasADhI tInarsa, suMdara zarIra pramANa ghutikara, kapi laMchana nita vasai, pUrva pacAsa Ayu gaNadhara, ekaso solae, tIna lAkha muni cha lAkha AryA, sahasatrizata tolae. cAla : sahasa aTTAsI dolakha zrAdhdhanI saMkhyA colakha sattAvIzanI, zrAvakasyArI saMkhyA jANae nAyakayakSa kAlikA ThANae. ullAlo : ThANa e zikhara sameta upara, mAsa eka saMlekhaNa, Ika sahasa sAdhu paravaryA, prabhu mukti pahuce paMkhaNA ImahI ayodhyA meghanaravara, devI mAta sumaMgalA zrImatijinavara bhae, naMdana sadA hota sumaMgalA. (1) sametazikhara rAsa Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : sovanavarNa dhanuSa tanu tInasai, laMchana kauMca sohe zubha gelasai, pUravalAkha cAlIza Ayue, ekaso gaNadhara guNa gaNatAue. ullAlo H sAhUNamuni triNalAkha sohai, sahasavIsa pramANa e, paNa lakSa tIsa hajAra sAdhvI, zrAvaka doyalakSa jANa e, saMkhyA IkyAzI sahasa upara zrAvikA Ima AnIyai, paNa lAkha solai sahasa tuMbarU mahAkAlI mAnIye, zrI zikhara upara sAta saMkhyA sahasa sAdhu, kara mAsakI saMlekhaNA prabhu mukti puhatA caMgae. : Ima kosaMbI nagarI tAtae, dhararRpa tAta, susImA mAtae, padmaprabhu tasu aMgaja nAthae, laMchana kamalataNo zubha hAthae. ullAlo hAtha e dhanuSa pramANayuta aThThAIsai tanu kahyo, tIna lAkha pUrvIyuta kahAvai, ekaso gaNadhara lahyo. lakhatIna tIsa hajAra sAdhU, vIsa sahasa lakhacArae. sAdhavI doya lakha sahasadghi hetare, zrAvaka saMkhyA sArae. : pAMca lAkha valI pAMca hajArae, zrAvaNyArI saMkhyA sArae, kusumadeva arU zyAmA devI kahI, lAlavaraNa tanu sohai prabhu sahI. ullAlo : sohae zikhara sameta upara, AThasai triNa munivarA, ka2 mAsa saMlekhaNa ziva lahai, prabhu seva kara rahai suravA. zrI padmaprabhujI mukti pahutA, gira zikhara mahimA bhaI, tasu caraNa paMkaja bAla vaMde, hRdaya AnaMda gahagahI. : duhA : zrI supAsa jiNaMdanA, padapaMkaja ArAma bhavijana bhramarasu sevatA, pAme vAMchita kAma. (1) zrI sImaMdhara sAhibA... cAla H nagarI vANArasI zobhatI, rAjA tAtapratiSTha lAlare, devI pRthivI mAtajI, svastika laMchana ziSTa lAlare... (1) zrI supArzva jiNaMdajI vIsapUrava lakha Ayu lAla re dhanuSadoyase dehano kaMcanavaraNa suhAya lAlare... zrI... (2) apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya cAla cAla cAla 4 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcANava gaNadhara kahyA, sAdhu traNa lAkha hoya lAlare, cAra lAkha tIsa uparai, sahasa sAviyAM joya lAlare... zrI... (3) sahasa sattAvana lakSanI, zrAvaka saMkhyA thAya lAlare, cAra lAkha valI teNave sahasa zrAvakaNI bhAya lAlare zrI... (4) mAtaMga yakSa zAMtA surI, pAMcan muni piravAra lAlare, kara aNasaNa mugate gayA, nAma liyo nistAra lAla... zrI... (5) zrI caMdAprabhu vaMdicai naga2 caMdrapura INa parai, rAjA tAta mahesa lAlare, devi mAtA lakSmaNA suta caMdrA prabhu vesa lAlare... zrI... (6) zrI caMdAprabhu vaMdihai, caMdravaraNa tanu joya lAlare, laMchana caMdra taNo bhalo, dhanuSa doDhase hoya lAlare... zrI... (7) bhavika kamala pratibodhatAM, sevai sura nara yakSa lAlare, dazalakha pUrava Aukho, teNavai gaNadhara dakSa lAlare... zrI... (8) doya lAkha sahasa pacANavai, muni zramaNI tIna lakSa lAlare, asIsa sahasa saMkhyA kahI, zrAvaka vali doya lakSa lAlare... zrI... (9) lAkha pacAza uparavAlI, zrAvaNa caulakSadhAra lAlare, sahasaIkANava upare prabhujIno pa2vA2 lAlare... zrI... (10) vijayadeva bhrakRTI surI, sahasa sAdhu paravAra lAlare, saMlekhaNa IkamAsanI puhatA mukti majhAra lAlare... zrI... (11) : duhA : jayazrI suvidha jinesarU, jagapati dIna dayAla, sametazikhara mugate gayAM, bhavijanake pratipAla... (1) : DhALa : (zrI vimalAcala ziratilo ehanI.) naya kAkaMdI narapati ema pitA sugrIva, devI rAmA mAtA suta bhae zubha jIva... (2) rajata varaNa gAtra zatadhanuSa eka paramANa, doya lAkha pUrava kahyo, prabhuno AyuSa jANa... (3) sametazikhara rAsa 5 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThyAsI saMkhyA bhae, gaNadhara parama pradhAna, lakhado muni vizatisahasa ekalakha zramaNI jAna... (4) doyalakSa zrAvaka kahyAM arU guNatIsahara, ekottara colakha lahasa zrAvakaNI, suvicAra.... (5) surI sutArA sura ajita zrI saMgha sAnidhakAra, sahasa sAdhu paravAra Ae, zikhara sucAra... (6) mAsa saMlekhaNa karI prabhu mukti gae Iha kora, tIratha mahimA mahiyale pragaTI cAro ora... (7) ImahI ja zItalanAthano hiva suNIjavo adhikAra, bhadrilapura daDharathapitA, mAta naMdA sukhakAra... (2) laMchana suta zrI vatsano, zrI zItala jinacaMda, kaMcana varaNe nevuM dhanuSamAna, zarIra amaMda... (9) eka lAkha pUrava kahyo, prabhuno Ayu pramANa, IkyAsI gaNadhara kahyAM, muni IkalAkha sujAna... (10) eka lAkha cAlIza sahasa, zramaNI saMkhyA hoya, sahasa vyAsI doyalakha zrAvaka saMkhyA joya... (11) sahasa aThThAvana lakSacI zrAvakaNI suvicAra, devI azokA, brahmasura sahu saMgha sAnidhakAra... (12) zikhara sameta sahastraIka sAdhUne parivAra, muktigae prabhumAsakI saMlekhana kari sAra... (13) : duhA : zrI zreyAMsa jinesarU, sukhasaMpada dAtAra, zikhara ziromaNi zikhara zivasiddha sukhakAra.. * : DhALa : (saMprati sAco rAjA ehanI) siMhapurI nagarI tihAM rAjA viSNu naresara tAtajI, kaMcanavaraNa zreyAMsa prabhujI, upajayA viSNu sumAtAjI... na. (1) Mo apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo re namo zrI tribhuvanarAyA, khagra laMchana prabhu pAyajI, dhanuSa aisI dehamAna corAzI lAkha varasa AyujI.... (2) gaNadhara bahutara sahasa corAzI, muni zramaNI tIna lakSajI, tIna sahasa vali sahasaguNyAzI, zrAvaka paNa doya lakhajI. na. (3) aDatAlIza sahasa vali colakha zrAvikA jANo sArajI, sAja amara surI mAnavI jANo, zrI saMgha sAnidhakArajI... na. (4) sahasa munisarane parivAra, prabhujI zikhara sametajI, mAsa saMlekhana kara prabhu puNatA, mukti mahela sukhahetajI... na. (5) namo re namo zrI tribhuvanarAyA hiva kaMpilapura tAta bhUpati, zrI kRtavarmasu tAtajI, zyAmAdevI aMgaja upanA, vimalanAtha jagatAtajI... na. (6) zkara laMchana sovanakAyA, sATha dhanuSa dehamAnajI, sATha lAkha vatsarano Ayu, ziSya sattAvana jAnajI... na. (7) sATha sahasamuni aDasaya Ikalakha zramaNI zrAvaka jANajI, ATha sahasa dolakha, zrAvikA caulakSa saMkhyA ANajI. na. (8) pamukha suravara viditA devI, prabhujI zikhara sametajI, pahajAra sAdhu parivAra, mukti gae sukha hetajI... na. (9) namo re namo zrI tribhuvanarAyA nagarI nAma ayodhyA naravara, siMhasena jagasArajI, sujasAmAta tiNe suta jAyo, prabhujI anaMtakumArajI... na. (10) laMchana zyana sovana samakAyA, dhanuSa pacAza pramANajI, tIsa lAkha vatsarano Ayu gaNadhara pacavIza ANajI... na. (11) chAsaTha sahasa munisarasohe, bAsaTha zramaNI hajArajI, cha hajAra lAkha doya zrAvaka zrAvakaNIIma dhArajI... na. (12) cAra lAkha valI caudahajAra e, aMkuzAdevI hoya che, payAla yakSake zrI saMgha sAnidhakArI nita prati hoyajI. na. (13) AThase munivarane parivAra, zikhara sameta pradhAnajI, mAsa saMlekhana kara gira upara 5hatA pada niravANajI... na. (14) sametazikhara rAsa Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aise dharma jisesarasu puchatA pada nirvANa, zikhara sameta giraMda para, namo namo gabhANa... (1) jagatagurU trizalAnaMdanajI ehanI, ratnapurI nagarI dhaNIjI, bhAnurAya sujANa rANI suvrata mAtagnajI, dharmanAtha guNakhANa...(1) jagatapati dharma jinesara sAra, dhanuSa paitAlIza tanu kahyojI, vaja laMchana sukhakAra... ja. (2) cautIsa gaNadhara muni kahyAMjI, cosaTha sahasa pramANa, zramaNI bAsaTha sahasa spaMjI, zrAvaka doya lakSa pramANa... ja. (3) cAra sahasa vali uparejI, colakha eka hajAra, zrAvakaNI saMkhyA kahIjI, dazalakha Ayu vicAra... ja. (4) kiMmara sura yatnAsurIjI, eka sahasa parivAra, sametazikhara mugate gayAjI, vAMdu vAra hajAra... ja. (5) jagatapati zAMtijinesara sAra" hatthaNApura vizvasenanAjI, acirA mAta udAra, zAMti jinesara janamIyAjI, tribhuvana jayajayakAra... ja. (6) mRgalaMchana sovana samojI, deha dhanuSa cAlIza, Ayu varasa IkalAkhanojI, chattIsa gaNadhara sIsa... ja. (7) chAsaTha sahasa muni chasejI, IkasaTha zramaNI hajAra, doya lAkha zrAvaka kahAMjI, upara neu hajAra... ja. (8) sahasa bayANuM zrAvikAjI, tIna lAkha parivAra, garUDa yakSa devI "surIjI, zrI saMgha sAnidhakara... ja. (9) navase muni paravArasyajI, AyA AyA zikhara sameta, mAsakhamaNa kara muktimejI, puchatA nija pada heta... ja. (10) aiso hatthiNApura bhalojI, rAjA sura sutAta, kuMthunAtha jina janamIyAjI, kaMcana tanu jayA mAta... ja. (11) chAga laMchana paitAlIsano, dhanuSa dehano mAna, sahasa paMcANava varasanojI, Ayu prabhuno jANa... ja. (12) 1. devI. apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paitIsa gaNadhara dIpatAjI, sATha sahasa munijIna, chasai sATha sahasa bhalI, zramaNI saMkhyA ThAna... ja. (13) sahasa guNiyAsI lakSanojI, zrAvaka saMkhyA hoya, sahasa IkyAsI tana lAkhanAjI, zrAvikA saMkhyA joya... ja. (14) sAtase sAdhu paravaryAjI, devI surAgaMdharva, kuMthunAtha muktagayAjI mAsa saMlekhaNa sarva... ja. (15) : duhA : zrI aranAtha jigaMdano, kahacuM ziva adhikAra, zrotA suNajayo premadhara, thArya lAbha apAra... (1) vichiyAnI e dezI" zrI aranAtha jinesarU, jIhAM nagarI ayodhyA vaMda re lAlA, tAta sudarzana mAtajI, naMdA devInA naMda re lAlA... (1) laMchana naMdAvartano, vIsa dhanuSa dehI mAna re lAlA, kaMcanavaraNa suhAmaNo, sahasavarasa corAzI pramANa re lAlA... (2) tetIsa gaNadhara sAdhunAjI, pacAsa sahasa pramANa re lAlA, zramaNI saMkhyA pAMcase, upara kachu adhikI jANa re lAlA. (3) IkalAkha zrAvaka upara, valI saMkhyA adhikI jANa re lAlA, sahasa bahuttara tInanI lakSa zrAvikA ANa re lAlA... (4) deva devI sAnidha kare, eka sahasa muni paravAra re lAlA, mukti gae INagira prabhu, karamAsa sulekhana sAre re lAlA... (5) zrI mallinAtha jinerU. mithilAnagarI prabhAvatI re lAlA, mAtA pitA zrI kuMbharAyajI, laMchanakalaza pacIzano vapu dhanuSa sovana samakAya re lAlA... (6) sahasa paMcAvana varSanI thita, gaNadhara aThThAvIsa lAlA, bhavika kamala pratibodhatA, jaganAyaka jagadIza re lAlA. (7) cAlIza sahasa munisarU, zramaNI paMcAvana hajAra re lAlA, sahasa yAsI lakSanI, zrAvakanI saMkhyA sAra re lAlA.. sametazikhara rAsa Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvikA sittara sahasanI, lakSatI tIna saMkhyA suvicAra re lAlA, sahasa muni parivAra zuM, gae mukti saMlekhaNa dhAra re lAlA... (9) zrI munisuvratasvAmijI.. rAjagRhI rAjA pitA sugrIva padmAvatI mAta re lAlA, zyAmavaraNa tanuM zobhato, kapi laMchana vikhyAta re lAlA...zrI muni. (10) dhanuSavIza dehI taNo, Ayu vatsara tIsa hajAra re lAlA, aSTAdaza gaNadhara thayAM, tIsa sahasa munivara sAra re lAlA...zrImuni. (11) zramaNI sahasa pacIzanI, saMkhyA bahutara hajAra re lAlA, Ikalakha upari zrAvikA, tIna lakSa pacAsa hajAra re lAlA... zrI muni. (12) varUNayakSa devI balI, naradattA sAnidhakAra re lAlA, eka sahasa muni parivAraze, gae mukti mahala sukhasAra re lAlA zrI muni. (13) zrI naminAtha jinesarU... vijaya pitA vaprAmAtajI, sovana sama zrI naminAtha re lAlA, nIlakamala laMchana kahyo, vapu dhanuSa panara Ayu sAtha re lAlA...zrInami. (14) daza hajAra varasataNo, gaNadhara sittara paramANa re lAlA, bIItAlIza sahasa kramai, sAdhu sAdhavI saMkhyA jANa re lAlA...zrInami. (15) Ikalakha sata sahasanI, tIna lakSa sahasa vali hoya re lAlA, zrAvaka saMkhyA zrAvikA, anukrama kara saMkhyA joya re lAlA... zrInami. (16) vicaratA bhUmaMDalai, AyA zikhara sameta mojhAra re lAlA, brakRTi yakSa gaMdhArI surI, Ika sahasa muni parivAra re lAlA. zrInami.(17) : duhA : paramesara zrI pAsanI, mahimA jaga vikhyAta, zikhara ziromaNi sahasaphaNa, jagajIvana jagatAta... DhALa : 1 (Adara jIva kSamAguNa Adara ehanI) jaya jaya parama purUSottama, pArasa pArasanAthajI, sAMvariyA sAhiba jaganAyaka, nAma aneka vikhyAtajI... (1) jaya jaya jaya zikhara sameta ziromaNI, zrI sAMvarIyA pAsajI, bhAve seve je nara tehanI, pUre vAMchita AzajI... (2) jaya 10 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAzI deza vANArazI nagarI, zrI azvasena naridajI, vAmAM mAtA jaga vikhyAtA, tehanAM suta sukhakaMdajI... (3) jaya pannaga laMchana nIlavaraNa chavi, dehI zubha navahAthajI, Ayu Ikaso varasa pramANe, gaNadhara daza prabhu sAthajI... 4) jaya sola sahasa munivara arU, zramaNI kahI aDatIsa hajArajI, bhUmaMDala vicare bhavijanakuM, bodhI bIja dAtArajI... (5) jaya cosaTha sahasa lAkha Ika zrAvaka guNa cAlIza hajArajI, tIna lAkha zrAvakaNI saMkhyA, pArzva yakSa sura sArajI... (6) jaya vIza jinesara mukta pRhatA, mahImA thaI apArajI, tiNa e tIratha pragaTayo jagameM, mukti taNo dAtArajI... (7) jaya chahari pAle je nara bhAve, bheTe zikhara giriMdajI, te nara manavaMchita phala pAme, e suratarUno kaMdajI... (8) jaya bahuvidha saMgha taNI kare bhakti, saMghapati nAma dharAyajI, saphala kara saMpadA nija pAmI, jehano sujasa savAyajI... (9) jaya parabhava suranara saMpada pAme, jAtra kare gahagATajI, sAdharmavicchala muni bhakti, pUjA utsava thAyajI... (10) jaya TUMka TUMka para caraNa prabhunA, pUjo bhavijana bhAvajI, dhyAna dharo jinavarano, manameM AnaMda adhika ucchAvajI... (11) jaya rAsa racyo zrI zikharagirino, suNatAM navanidhi thAyajI, tiNa e bhavijana bhAvadharIne, suNajayo mana thira lAyajI...(12)jaya kharatara gacchapati mahimA dhArI, jAke jasa vikhyAtajI, yaya zrI jina saubhAgya sUrIsara, amRta vacanasu gAtajI...(13) jaya tAsa pasAthe rAsa racyoe, amRtasamudrane sIsajI, gulAbacaMda nijamata anusAra, sopyo vibudha jagIzajI... (14) jaya saMvata ogaNIsai sittottare, sudi vaizAkha suDhAlajI, rAsa ajImagaMjamAMTikInau, bhaNatAM maMgala mAlajI... (15) jaya jaya jaya zikhara sameta ziromaNI" kRti zivaranI rAsa saMpUU" , saM. 1835 rA lagatA likhyo, bAlucara madhyehana RSi gulAbacaMdena AtmArtha zrI II sametazikhara rAsa 1 1 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. zikharagirI rAsA kharataragacchanA jinaharSasUrinA ziSya satyaratnajIe zikharagirI rAsanI racanA saM. 1880nA bhAdaravA suda-5 nA roja karI hatI. madhyakAlIna kozamAM jaNAvyA pramANe pU. saM. 1924mAM hayAta hatA. pU. zrIe sametazikharanI yAtrA karIne je bhAvAnubhUti karI hatI tenI phUraNAne bhAvollAsanA pariNAme A rAsanI racanA karI hatI. A racanAmAM kalpanA karatAM vAstavika anubhava kendra sthAne che. bhASA saraLa hovAthI rAsa vAMcanArane sametazikharanI bhAva yAtrAnI anubhUti karI zakAya tevI AsvAdya kRti che. rAsane aMte Apelo samaya mULa hastapratanI nakala karavAmAM AvI te darzAve che. : zikharagirI rAsa: zrI pArasanAthAya namaH | | atha zikharagirI rAsa likhate // ajatAdika prabhu pAya namI pArasanAtha pragaTa, sametazikhara girIrAjanA guNa gAtA gahagaTa. (1) sajala zikhara girIvara sarasa pharasyA pApa pulAya, TuMke (2) pAdukA vAMghA bhavaduHkha jAya. (2) nAma lIyA sukha saMpaje ghara beThA zubha bhAva, saphala janma jAtrA kare manuSyapaNA ko yehi dAva. (3) bhava bhava bhamatA mAnavI pAse sukha anaMta, sametazikhara bheTejIko turata lahe bhava aMta. (4) sametazikhara girIrAyano racazuM rAsa rasAla, zrotA sukha saMpada lahe dina dina maMgala mAla. (5) kalpavRkSa ciMtAmaNI jaga jaMtra maMtra joI, e mahimA sahakAramI gira zikhara samo nahi koya. (6) 1 2 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zetruMjo giranAra gaDha Abu sukhakhANa, aSTApada girivara bhalo tima e zikharagira jANa. (7) zikhara sameta suhAmaNo jiMhA sidhyA jina visa, koDA koDI asaMkha valI vaMdu munI sujagIza. (8) praha uThI nita praNamIrya zrI girIzikhara giraMda, karma kaThina do palakameM thAye paramAnaMda. (9) : DhALa - 1 : zetruMjo ne zrI puMDarIkanI girI zikharanI mahimA suNo, suNitA guNa sAMpAtika luNo, e girI dIThA harakha na mAya bheTatA bhava bhaya duHkha jAya (1) mahimA moTI pArasa taNI tiNa dIpAyo zAsana bhaNI, Adeya nAma karma taNo bhaMDAra pArasa prabhunI mahimA apAra. (2) tiNathI zobhe e girIrAya jaNa (ra) mukha pArasa kahivAya, zikhara giriMdanI mahimA kahuM tima tima manameM ANaMda lahuM. (3) moTo girIvarano mahimA ghaNI mujathI kima kahivAyeha teha bhaNI, tohi bhagati sagati mana dharI girI zikharanI kIratIna karI. (4) purava puNya taNo saMyoga ucchaka Ayo parama prayoga, tima ehanA guNano guNagrAma bhaviya pAme zivapuradhAma. (5) dhana dhana pura desa suraMga jiMhA vicaryA prabhu mana raMga, dhana te nagarI dhana te gAma nita uTha lIje zikhara gira nAma. (6) dhana dhana bhaviyaNa yAtrA kare dhana dhana te jiNa ANaMda ghare, dhana saphala kare avatAra nija samakita zuddha vicAra. (7) samakita prANInI paricAMna deva dharma gurune hita ANa, parama pramoda karI sada te bhaviyaNa akSaya sukha lahai. (8) giradhara nAma suNyA sukha thAya jANe rahIye tira girajAya, koyala mAMDa rahI raDha jo jima jima rAtri ugate bhora. (9) girivara sahasa dhana sahakAra nirakhyA nayaNe harakha apAra, dUra thakI giri darasaNa kare pharasaMtA pAtaka jhaDa paDe. (10) zikharagirI rAsa 13 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giravara moTo mahimA ghaNI ehanI mahiyala lIlA suNI, lAho lIje likhamI taNo saphala (2) Atama ApaNo. (11) paga paga pANI sukha vizAla kevalI ke tilI rasAla, jima (2) dIThAM harakha na mAya janama (2) nA pAtaka jAya. (12) sAvaja zora kare giramAMhi girajaMgara geharI tihAM chAMti, bhaya nahi Ave dekhyA teha pArasa nAme sukha aha. (13) aisA giranI mahimA kahI to paNa kahasya Age sahI, suNajo dharama na prema apAra tehathI pAme bhavajala pAra. (14) vIsa prabhunI saMkhyA kahuM munIvara gaNadhara te piNa bahuM, vIsa TuMke vIsa niNaMda tehanI saMkhyA kahuM sukhakaMda. (15) TuMka (2) zobhA karI te piNa kahisya jANaNa bhalI, cittame ANI bhAva apAra bhaNatA guNatA bhavanistAra. (16) hive suNajo adhikAra cita thira rAkho karo guNadhAra, prathama ajitasvAmIno dhyAna tehathI pragaTe parama nidhAna. (17) mana tana ulase suNatA eha tatakhiNa pAve karamano cheha, pAtika TAlI pujA karo te bhaviyaNa saha duHkha nistaro. (18) : duhA : girIvara zikhara ziromaNI visa TuMka vistAra, tehanA guNa gAve jike pAme Rddhi apAra. (1) nayarI ayodhyAno dhaNI zrI jitazatru nareza, vijyArANI zIlanI zobhAkara sureza. (2) jiNa jAyo suta jagadhaNI jiyA ripudala jAsa, ajata kuMvara rAjA kayA nAme jiso prakAza. (3) daha dasa kerA rAjavI Avi lAgA pAya, guNa anaMta bhagavaMtanA dekhI (2) sukha thAya. (4) rAjaisara mahAsa dhaNI cakrI ajita dayAla, para upagArI mahAbalI bheTyAM maMgalamAla. (5) ''. 4 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : DhAla - 2 : (kevalajJAnI pramukha tIrthakaranI) zrI ajita jinesarajaihiya karasI, kahisya je adhikArajI, karma khapAvI sametazikhara para tirIyA bhavajala pArajI. (1) namo. namo re namo zrI sametazikhara girI mahimA jAsa apArajI, jima (2) paramala pasara tehajI adhikI parama udArajI (2) namo. divasa te rAjA ajitajI nAma pAyo mana visarAmajI, bhoga bhogavI bhramara taNI pare rAjaya lIlA abhirAmajI (3) namo. anukrama rahita rAjaya dhurAme avasara saMjama pAyajI, sagarabhAIne rAjya bhalAvI Apa munasara thAyajI. (4) namo. dIkSA leI karma khapAyA kevala mahimA dhAra, bhavika jIvane bodhi prabodhyA turata utAryA pArajI. (5) namo. gAma nagara purapaTTaNa tAre bhaviyaNa lokajI, kevalajJAna karIne dekhe TAle saghalA zokajI. (6) namo. dhana siMhasenAdika gaNadhara thApyA paMcANuM kI saMkhyA jANajI, eka lAkha munI mudrAdhArI bharIyA guNanI khANajI. (7) namo. cothe Araka madhya bhAge ajita huA INa lokajI, botera lAkha puravano Ayu kIdhA sagalA lokajI. (8) namo. kaMcanavaraNa zarIra manohara sADhA cArase dhanuSa mAnajI, gaja laMchana prabhu caraNa virAjai parama sudhArasa vANajI. (9) namo. tana lAkha valI tIsa hajAra sAdhavI sAdhyo paMthajI, zrAvaka sahasa aThThANuM valI doya lAkhanI saMkhyA saMtajI. (10) namo. pAMca lAkha petAlIsa sahasA zrAvakaNI eti sArajI, devi ajitA mahAyaNI hojyo sAMnidhakArIjI. (11) namo. : duhA : INapara prabhuparivAranI kahI saMkhyA zubhajANI kevalajJAna pasAya karI te jhalahala bhANajI. (1) 1. parimala (sugaMdha), 2. bhaLAvI. "0"AjI, zikharagirI rAsa 6 pa Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahiyala mahimA vicaratA karatAM bhavi upagAra, munIvara sAthe paravarayA mahimA jAsa apAra. (2) giravara zikhara mahimA suNI cittameM lAgI cUMpa, iMdra caMdra sura nara milyA AyA saghalA bhUpa. (3) mAsakhamaNa tapa Adaryo sahasa muni saMghAta, caitrI suda paMcamI dine puchatA zivapura sAtha. (4) jina dinathI e zikharagira mahimA bhaI prakAza, ghaNAM saMgha jAtrA kare mananI pUre Aza. INapara tIratha e bhayo zikhara ziromaNI sAra, mana vacana kAyA e karI kare jAtra jayakAra. (6) hive tIjA jinavara taNI vAta suNo sukhakAra, suNatA ANaMda upaje nAma lIye bhavapAra. (7) dhana (2) rasanA mAharI bole vayaNa anupa, saphala ghaDI saphalo janama saphala bhayo avarUpa. (8) : DhAla - 3 : (zetruMje gayA pApa chuTIye ehanI 1 ) zrI saMbhava jinarAjanI vitaka vAta vakhANejI. (1) zikharagirI mahimA suNo pragaTa jJAna apArojI, phala tehano moTo kahyo pAme bhavano pArojI. sAvatthIpura rAjIyo jitArI nRpa abhirAmojI, senA rANI jagadIpatI suna saMbhava jAyo e nAmojI. (3) tanu sohe kanaka samo laMchana turaMga pradhAnojI, sADhi lAkha pUrava thita kahI Ayu jJAna pramANojI. (4) sitacAra dhanuSamAna dehano eka sata ho gaNadhara jANojI, doya lAkha munIvara kahyA TIna lakha zramaNI ANojI. (5) sita chatIsa sahasa valI te kahI samaNI saMkhyA dhArojI, sahasa cANuM tIna lakha e zrAvaka suvicArojI. (6) 1. cArazo. 1 6 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sittara lakha sahasa chatrIsa e zrAvakaNI pramukha cArojI, trimukha yakSa duratA devI saMgha sakala AdhArojI. (7) eka sahasa munI sAthasu mAsakhamaNa tIna vArojI, zikharagira mugate gayA mahimA jAsa apArojI. abhinaMdana cothA namu bhaNasya cita ulasAyojI, bhaviyaNa piNa suNajayo hiye tana mana dhyAna lagAyojI. (9) saMvara siddhAratha naMdanI sovana kAya suhAvojI, sArdha tInazata dhanuSanI dehI mAna batAyojI. (10) pacAsa lAkha purva Aukho kapilaMchana seve pAyojI, nayarI ayodhyA saMyamI naranArI sahu gAyojI. (11) gaNadhara Ikaso sola e trinalakha munIvara dhArojI, cha lakha valI tI sahasa AryA saMkhyA dhArojI. (12) sahasa aThayAsI doya lakha zrAvaka samakita dhArojI, hajAra satAvIsa cau lakha zrAvikA zIlaguNa saMbhArojI. (13) yakSanAyaka kAlI devatA nitArA sAnidhakArojI, eka hajAra munI sAthazuM mAsakhamaNa tapa sArojI. (14) cotho abhinaMdana jinavara sIdhA zivapura kAmojI, likhamI lIlA saMparja nita uTha lIje nAmojI. (15) : duhA : kaMcanavaraNa zarIra sA sumatinAtha bhagavaMta, megha navesara maMgalA suta dekhI vilasaMta. (1) dhanuSa tIna zata dehamAna laMchana zobhe kuMca, Ayu lAkha cAlIza pUrva bahulA suvrata saMca. (2) nitya bhakta saMyama lIyo nayarI ayodhyA ThAma, Ikaso gaNadhara parivaryA dejo zivapada yAna. (3) traNa lakha vIsa sahasa munI paNalakha tIsa sahasa, sAdhavI zrAvaka doya lakhA valI IkyAsI sahasa. (4) pAMca lAkha solaha sahasa zrAvakasyA sAra, mahAkAlI sura tuMbarU hojyo sAMnidhakAra. (5) zikharagirI rAsa 17 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAsakhamaNa tapa AdarI munIvara eka hajAra, kIdho aNasaNa e girI, puchatA mugati mojhAra. (6) INa para padmaprabhujI piNa AyA INa girIrAya, tehiva suNajyo citta dharI kahiye praNamI pAya. (7) : DhAla - copAInI - 4 : mAtA susImA dhara nRpa pitA padmaprabhu nAme suta ratA, laMchana kamala caraNa suvAsa aDhArase dhanuSa dehI jAsa. (1) tIsa lAkha pUrava thiti Au kosaMbI nagarI atibhalI, gaNadhara sAta adhika sovalI (2) tIna lakha tIsa sahasa. sAdhvI co lakha vIsa sahasa bahutara sahasa zrAvaka doya lAkha, pAMca sahasa zrAvakaNI pAMca lAkha. (3) kusuma yakSa sAmAsurI saMgha rakSA kare AnaMda dharI eso padmaprabhu parIvAra bhaNatAM guNatAM lAbhe pAra. zikhara gira te AvyA vahI aDaya triNa munI sAthe sahI mAsakhamaNa tapa aNasaNa AdarI zivapura sIdhA sametagirI. (5) INa rIte supAsa jinesa zikharagirI AyA suvizeSa tehanI mahimA suNo rasAla suNatAM ghuNatA rahe khuzAla. (6) zrI supAsa kaMcana sama kAya, pratiSThita pitA pRthvI prabhu mAya, laMchana svastika caraNa dharaMta vIsa lAkha pUrva Ayu sukha saMta. (7) dhanuSa doyase dehimAna, avasara saMyama AyA jAma, purI banArasI uttama ThAma paMcANuM gaNadhara vicare svAma. (2) bilakha sAdhu samaNI catulAkha tIsa hajAra valI tihAM lAkha, sahasa sattAvana doya lAkha valI zrAvaka jANo mananIralI. (9) cAra lAkha triyANuM hajAra zrAvakasyAM jANIje sAra, mAtaMga pakSa sAMtA surI bhakta ne piNa jina sAnidhakarI. (10) prabhujI AyA zikhara girIrAya paMcasayA munI sAthe sahAya, puNatA mukti paMtha mahArAya nAma lIyA prabhu navanidha thAya. (11) 1. zyAmAdevI. (ayyata) 18 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI rIte caMdraprabhu avatAra lIno me piNa bhavajala pAra, tehija caDhiyA pada nirvANa te kahisya bhavi rAkho bhAva. (12) caDhato manuSya taNo che dAva mAnava viNa nahi dharma saMyoga, dharma vinA nahi bhogapabhoga. (13) AThama prabhunI 'hivaje suNo guNatA manameM ulaTa ghaNo, timahIja mana rAkho thira ThAma anukrame pAyo parama nidhAna. (14) caMdra laMchana caMdravaraNa samAna, dhanuSa doDhase dehamAna. (15) dasa lakha pUrva Ayu thita jANa, dIkSA lIdhI caMdravaraNa pura sthAna, triyANa be gaNadhara e jANa dura haro sahu duHkhanI khANa. (16) doya lakha sahasa pacAsa munI zramaNI tIna lakha asI sahasa bhalI, zrAvaka doya lAkha pacAsa sahasa, zrAvikA colakha IkANuM sahasa. (17) devI bhrakuTI vijaya surarAya saMgha sahu sAnidha kahivAya, INa anukrama prabhu AvyA girI munIvara sahasa sAthe paravarI. (18) mAsakhamaNa tapa karI mugate gayA zivapada lIlA grahI gahagayA, hiva suvidhanI suddha subha kahuM jima adhiko ANaMda lahuM. (19) : duhA : sukhadAyI jinavara suvidha rajatavaraNa sama gAtra, zrI rAmA sugrIvasu mAtA dIpa jalahala pAtra. (1) Ayu lAkha pUrva doya dehi dhanuSa so eka, kAyaMtara saMyama lIyo cha4 ta5 suviveka. (2) nayara kAkaMdI INa pare gaNadhara kIye aThAsa, do lakha sahasa vIsa munI tIna lakha sAdhvI jAsa. (3) doya lAkha guNanIsa sahasA zrAvaka samakita dhAra, cI lakha Ikotera sAhasa Ima zrAvakaNI sAra. (4) ajita yakSa sutArA surI dina (2) hojayo dayAla, zrI saMghane sAnidha karo paga (2) maMgala mAla. (5) prabhu sAthe munIvara sahasa mA khamaNa jANa, sametazikhara mugate gayA uttama pada nirvANa. (6) 1. have. zikharagirI rAsa 19 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Imahi ja zItalanAtha prabhu sabala jorakara sAra, karmaripudala jIpIyA puNatA mukti majhAra. (7) te piNa kahatA umaTayo mana mAharo Ika raMga, suNajo dhyAna lagAya kara karajo mata koI bhaMga. () parama puruSa guNa gAvatA thAye paramAnaMda, trikaraNa zuddha citta dharo jAve bhava bhaya phaMda. (9) : DhAla - 5 : (sahasaphaNA prabhu pAsajI e tIna avadhArajI ) zrI zItala jinarAyajI daDharathanaMdano naMdajI laMchana zrIvaccha suMdara praNamIje sukhakaMdajI mahAro manaDo zikharajI se mohyojI mAro manaDo aSTApada mohyo AMkaNI (1) mahAro. kaMcana sama prabhu tanu sahI eka lakha pUrva AyujI, nevuM dhanuSamAna dehino bheTatA pApa pulAyajI. (2) mahAro. chaTha tape saMyama lIyo bhalapura zubha ThAmajI, IkayAsI gaNadhara dinakaruM dejo zivapura dhAmajI. (3) mahAro. eka lAkha muni SaTAdhika kahyA samaNI Ika lakha dhArajI, sahasa nivAsI doya lakha zrAvikA sucI guNa sArajI (4) hAro. sahasa aThAvana cau lakha zrAvakA saMkhyA joyajI, devI azokA brahma yakSa zrI saMgha sAnidha joyache. (5) mahAro. eka sahasa sAdhu paravaryA AyA zikhara giviMdajI, mAsakhamaNa tapa aNasaNyo puhatA mugati niNaMdajI. (6) mahAro. INa para zrI zreyAMsajI viSNu naresara naMdajI, viSNu mAtA ke kukhathI upano abhinava iMdajI, (7) hAro. khaDagI laMchana prabhu caraNeme kaMcana varaNI kAyajI, asI dhanuSamAna deharo corAzI lAkha varSAyujI. (8) hAro. saMyama prabhujI Adaryo gaNadhara bihottara sArajI, siMhapurI nayarI bhalI bolo jaya jayakArajI. (9) mahAro. 20 apragaTa prAcIna gUrjara sAhityasaMcaya Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahasa corAzI muni kahyA samaNI tIsa sahasa Ika lAkhajI, guNyAzI sahasa tere adhikA valI zrAvaka doya lAkhAjI. (10) mhAro. cau lakha aDatAlIsa valI sahasa zrAvakaNyAM sArajI, yakSe sura devI mAnavI hojyo sAnidhakArajI. (11) mahAro. eka sahasa munI sAthathI nirakhyo zikhara svarUpajI, ese piNa prabhu vimalajI AvyA zikhara sametajI, te paNa bhAve vaMdIye bhakti karo sukhahetajI. (12) mahAro. rAjA kRtavarma rAjIyo zyAmA rANI maMtajI, vimala nAme suta janamIyo kAMcana sama zubha kAMtajI. (13) mahAro. lAMchana zUkara suMdarU sATha dhanuSa unnata kAyAjI, sATha lAkha varSano Aukho saMyama chaTha tapa sukhadAIjI. (14) hAro. kaMpilapuranA nAtha re gaNadhara sattAvana sArajI, guNa agAdha labdha bharyA mahimA agama apArajI. (15) mahAro. aDasaTha sahasa munI bhalA samaNI aDasaya sahasa do lakhajI, zrAvikA covIsa sahasa caulakhajI. (16) hAro. parmukha yakSa viditA purI saMgha sahu sAnidhakArajI, cha hajAra munIye paravarayA Ayu zikharagiradhArajI (17) mahAro. mAsakhamaNa tapa Adaryo puhatA zivapuravAsajI, satyaratna Ima vinave puro vAMchita AzajI.ja (18) hAro. : duhA : hive anaMta bhagavaMtanA guNa gAu sukhakAra, suNajayo bhavijana hitadharI samakita ke guNadhAra. (1) siMhasena sujasA tiNe jAyo anaMtakumAra, puruSottama pragaTo pragaTa glena laMchana zrIkAra. (2) tIsa lAkha saMvacchara kahyA prabhu Ayu niradhAra, pacAsa dhanuSa kaMcanavaraNa dIpe prabhu dIdAra. (3) chaTha bhatta saMyama lIyo nayarI ayodhyA rAya, gaNadhara pacAsa pragaTa dIThAM harakha na mAya. (4) zikharagirI rAsa 21 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chasaTha hajAra munIsaruM bAsaTha sahasa samaNI hoya, cha hajAra doya lakha zrAvakA bhAkhyA graMthe joya. (5) cAra lAkha caude sahasa zrAvakasyAM sAra, aMkuzA surI pAtAla yakSa hojyo sAnidhakAra. (6) sata sahasa munI sAthasu AyA zikhara sameta, mAsakhamaNa aNasaNa karI puNatA zivapura kheta. (7) ese dharma jinesaruM INa para zikhara giri Aya, bhavijana vaMdo bhAvathI pApa paDala sahu jAya. (8) ratnapurI nArI dhaNI bhAnurAya sujANa, rANI suvratA tasa suta dharmanAtha guNa khANa. (9) vaja laMchana petAlIza dhanuSa prabhuno devI mAna, chaTha sahita saMyama lIyo gaNadhara tiyAlIsa jANa. (10) cosaTha hajAra munI kahyA samaNI bAsaTha hajAra, zrAvaka dolakha cau sahasa zrAvikA colakha tera hajAra. (11) prabhu Ayu dasa lAkha varasano kahyo graMtha anumAna, kinnara sura darpa surI hojyo saMgha sukhadAna. (12) eka sahasa muni paravarayA mAsakhamaNa tapa kIdha, sametazikhara mugate gayA jANe loka prasiddha. (13) hive suNo zAMtinAtha ro guNa saba jagata vikhyAta, to piNa muja mana bhakti kare stavanA sahasa suhAta. (14) : DhAla - 6 : rANapuro raLiyAmaNo re lAla e. sametazikharagirI bheTIye re lAla e. bhava bhaya vAraka joya sukhakArI re, bhavya manoratha purave lAla re, ghara ghara maMgalamAlA su (1) zAMti jinezvara vaMdIye re lAla sovana sama prabhu kAya su, vizvasena acirAmAtano re lAla zAMtisara mahArAya su. (2) apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya 2 2 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ? mRgalaMchana hathaNapura bhalo re lAla dehI dhanuSa cAlIza su, Ayu varSa eka lAkhano re lAla chaTha tapa saMyama pAlIza su. (3) gaNadhara chatIsa guNe bharyA re lAla bAsaTha sahasa e sAdhu su, chase Ika saTha sahasa suhAmaNI re lAla samaNI zivapura lAdhA su. (4) zrAvaka dolakha neu sahasa che re lAla nirvANa gaye saba bhAkhA su, garUDa yakSa nirvANa surI re lAla navasaya munI paravarayA su. (5) mAsakhamaNa karI zikhare caDhayA re lAla puratA mugati majhAra su, aise kuMthu jaga AvIyA re lAla jayA rANI hitakAra su. tiNe kuMthunAtha suhAmaNo re lAla suta jAyo sukhapAla su, kaMcana varaNa tanu dIpatA re lAla chAga laMchana ujamAla su. dehi dhanuSa peTIsanI re lAla sahasa paMcANuM varSa Ayu su chaTha tapa kara saMyama lIyo re lAla peTIsa gaNadhara mana bhAya su. sATha sahasa prabhunI samaNI kahuM re lAla chasse sATha hajAra su, eka lakha guNayAsI sAhasa zrAvaka bhalo re lAla tIna lAkha IkyAsI hajAra. su. (9) zrAvikA piNa enI bhalI re lAla balAsurI gaMdharva yakSa su, INa para aranAtha AvIyA re lAla devI mAtA naMda dakSA su. (10) sudarzana rAya sukha upano re lAla dekhI abhinava caMda su, kaMcana vapu sohAmaNo re lAla, laMchana dIpe naMdAvarta su. (11) dehI dhanuSa tetrIzanI re lAla, sahasa corAzI varSa Ayu su, saMyama chaTha tapa saMyama lIyo re lAla, gaNadhara bhaye tetIsA su. (12) sAdhu sahasa pacAsa kahyo re lAla zramaNI sATha hajAra suM. sahasa corAzI adhika kahyo re lAla Ikalakha zrAvaka sArA su, (13) sahasa bahuttara bhalI kahI re lAla zrAvakaNI tIna lAkha su. Ima saMkhyA saba jANo re lAla Agama mAMhe sAkha su. (14) yakSa asura dhArINI surI re lAla saMgha sahu sAnidhakAra su, eka sahasa munI sAthe lIyA re lAla pahutA zikhara majhAra su. (15) zikharagirI rAsa Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAsakhamaNa tapa aNasaNI re lAla siddha varI sukhakAra su, satyaratna lahI saMpadA re lAla utaryA bhavajala pArA su. (16) INagirI malli prabhu AvIyA re lAla te piNa hive kahivAya su, nIlavaraNa tanu zobhatA re lAla prabhAvatI rANI kuMbharAyA su. (17) laMchana kalasa dhanuSa pacavizano re lAla sahasa pacAvana Ayu mANa su aThThama tapa saMyama lIyo re lAla gaNadhara aThayAvIsa jANa su (18) sahasa cAlIsa munI dhArajo re lAla. nayarI mithilA sAla su paMcAvana sahasa sAdhvI bhalI re lAla zrAvaka Ika lakha trAsI hajAra su.(19) tIna lAkha sittara sahasa zrAvakaNI sahire lAla dharaNI priyA sura kubera su eka sahasa munIye paravaryA re lAla mAsakhamaNa tapa mera su.(20) sametazikhara mugate gayA re lAla pAmyA bhavano pAra su satyaratna zivasaMpadA re lAla variyA parama udAra su. (21) : duhA : munIsuvrata hive sAMbhalo padmAmAta sumitra tAta zyAma varaNa tanu gahe kapi lAMchana vikhyAta. (1) dhanuSa vaza dehi taNo Ayu varSa tIsa hajAra, chaThTha tape dIkSA grahI rAjagRhI pura sAra. (2) gaNadhara aDhAre guNabharyA tIsa sahasa munI jAsa, samaNI sahasa pacAsa e phale manoratha Asa. (3) zrAvaka Ikalana botara sahasA zrAvakA tilakha pacAsa hajAra, varuNa yakSa naradattA surI hojyo sAnidhakAra. (4) eka hajAra munI saMpadA malI e kIdho mAsa tapa jANa, sametazikhara zivapada lahyo pahutA mukti su ThANa. (5) vaprA mAta vijaya tAta sutA kaMcanasama jina kAyA, nIlakamala lAMchana sahitA zobhe zrI namirAyAjI. (6) Ayu dasa hajAra varSa dhanuSa paMcadasa deha, chaTha tapa saMyama aNu bharyo nayarI mithulA jeha. (7) 2 4 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptadaza gaNadhara vIsa sahasa munI, samaNI sAhasa IkacAla, zrAvaka Ika lakha sittara sahasA. zrAvakA triNa lakha saha aDayAla. (8) bhukRTI yakSa gaMdhArI surI saMgha sahu sAnidha kare, munIvara eka hajArathI mAkhamaNa zrIkAra. (9) sametazikhara mugate gayA utaryA bhavajalapAra satyaratna praName sadA te lahe zivasukhakAra. (10) vastu pArzva jinavara(2) tIrtha adhipati pArzvanAme ulakho, te kahuM bahu guNa suNo bhaviyaNA citta rAkhI mana vize, vANArasI nayare vAmAnaMdana azvasanarAya kula caMdalo, zrI sametazikhare bhakti upare pArzvaprabhu tribhuvanatilo (1) - pannaga lAMchana nIla varaNo saumyavruti suMdara chAjai varasa ekaso, Ayu dhArA dehI navaha chavi rAjai tapa aThThama 'dikhyAvarIe, gaNadhara dasa parIvAra solasahasa munIvara bhalA, AryA aDatIsa hajAra. (2) e gaNadhara dasa parivAra eka lakha cosaTha sahasa zrAvaka jayakAro, tIna lakha guNa cAlIsa sahasA zrAvakaNyA sAro, pArzvayakSa surarAjJa padmAvatI kahiye, tetara munIvara sAtha zikhara, samete lahIyo. (3) mAsakhamaNa tapa aNasaNIe zivapura lIyo vizrAma, satyaratna yAtrA kare saphala janma zubhakAma. (4) : DhAla - 7 : zetruje jAtrA karuM e(e) saphala janma yAtrA karuM e thAe (2) maMgalamAla zikhara gira yAtrA karuM e, phaliyA manoratha mAla si.(1) pUNe saMghase cAlIye e karitAM bhavi upagAra, SakAyanI rikSA pAlanAe vinaya gharo ziNagAra. si. (2) deharAsara sAthe dharIe bhakti karuM nisadIsa. si. pAluM chaharI bhAvasu e dhyAna dharuM jinavIsa si. (3) 1. dIkSA, 2. rakSA. zikharagirI rAsa 25 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'siMghanI dAna mahimA ghaNIe caDhatAM bhAva apAra si. sAdhu sarva saMtoSIye e sAtamI taNI kIje sArA si. (4) sAdhu bhakita sudha niramala dharuM e dharmaraMga rasa pura si. zikhara giranA dhyAnathI e pragaTe jJAna aMkura si. (5) vATa vice je raja uDe e dehi ke niramala thAya si. girivara nirakhuM dUrathIe, durgati dUrapalAya (6) thAla bharI motIyA taNI e vArU zikhara gira rAyA. pUjA karuM tihAM ati bhalIe motIyA leI vadhAI si. (7) bahuM bhakti mahimA karIe jAgaraNa kIje rAtri sI. sAtamI vacchala valI kIjIye e poSyo(2) sAdhujIno pAtra. (8) Ima karatAM ucchava ghaNA e AyA madhuvana mAMhi si. harakhyA sahu saMgha utarayA e gaharI khArI chAMha si. (9) sumati gupta manameM dharIe niramala zIla suraMga si. madhuvana prabhu darasana karuM e bhakti dharuM citta caMga si. (10) hive zikhara gira pAje caDhe e vAMdu viza niNaMda gaMdharvanAlo nirakhIyIe garjArava saMbhalAya si. (11) valI zItAnAlo AvIye e tihAM vizrAmaNa thAya. si. tihAM adhiSThAyaka pUjiye e dhyAvo niramala nIra si. (12) jayaNAsu aMga dhoIye e pahiro ujala cIra si. manazudha bhAva dharI ghaNoe sAthe laI aSTa vidhAna si. (13) jese ugrasenanI pare e caDhIye thaI sAvadhAna si. mukhathI jaya(2) ucare e dharIye mana sudha dhAna si. (14) premadharI giravara caDhayA e vAMghA kuMthujineza si. tihAthI anukrama pUjiye bheTayA pAsa jineza si. (15) siMhathI phira pAchA AvavA e vAMdhA (2) padmaprabhu svAma si. turata caDhyA meghADaMbare e sAyaM Atama kAma si. (16) 1. saMgha. 26 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhana (2) saphala te ghaDIe dhana dina ugo Ajo si. vIsa TuMka Ima pUMjIye e jaIye zivapurarAja si. (17) jinamaMdira AvIyA e praNamI je valI vIsa si. aDavidha saptadasa pUjiye e saphala phalI sahu Asa si. (18) mananA manoratha sahu phalyA e lIdho lakSmIno lAho si. sanAtra kare gaMdhodaka jale e INa para karuM ucchAhA si. (19) yAtrA karI pAchA utaryA e vuThA(2) motIDA mahA si. sAdhu sAhamI saMtoSIyA e dIdho dAna cheha. (21) bAra kosa pradakSaNa phire e vicameM karI vizrAma si. INa 52 zikhara yAtrA karIe sidhA vaMchita kAma si. (22) paga paga maMgala kIjIye e paga(2) dIje dAna si. kuzala kSema ghara AvIyA e thAe punya nidAna si. (23) saMvata aDhAra asI same e bhAdrava dhavala zubha disa si. tithI paMcamI valI ati sAMbhalatA sujagIza si. (24) kharatara gacchapati zobhitA e zrIjina harSa surIza si. supasAye girI bheTIye e zikhara sameta girIza si. (25) satyaratna praName sadA e zikhara girI sukhakAra si. karajoDI vinaMtI karuM e bhava (2) pAra utAra si. (26) ItizrI zikhara2Asa saMpUrNa saMvata 1923 rA phAguNa sudI-3 (rAsanI nakala karyAno samaya)zrIpArasanAthajI zikharagirI rAsa li. paM. cothamala jodhapura madhye. 27 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. sametazikharanAM stavano vividha kavioe sametazikharanAM eka be stavano racyAM che. temAM kavi hIrarUcie AvA mahAtIrthamAM nirmANa pAmelA 20 tIrthakaronAM stavana racyAM che. te kailAsa sAgara sUri jJAna maMdiramAMthI prApta thayelI hastapratane AdhAre pragaTa karavAmAM AvyAM che. pU. munizrI hIrarUci tapagacchanI vijayaprabhasUrinI paraMparAnA udayarUci, tejarUcinA ziSya hatA. pU. zrI e sametazikhara upara nirvANa pAmelA ajitAdika 20 tIrthakaronA stavana, geya dezI ane padyAvalIonA baMdhamAM saMvata 1717mAM racyAM che. eTale upalabdha ane stavanonI tulanAmAM A stavano prAcIna kALanAM che. A stavano pada racanA sAthe sAmya dharAve che. to vaLI stavanamAM baMdhAraNa pramANe ochAmAM ochI pAMca gAthAnA stavana che. jayAre padamAM ochAmAM ochI traNa gAthAnuM dhoraNa che. kavinA stavana AkAranI daSTie pada che to vakatavyanI daSTie stavana che. vizeSa gAthAo hoI zake che. A mATe kavinA kartutva para AdhAra che. : duhA : guNa guru gurune namuM praNamuM sarasvatI, mAta mayA karII ghaNI Apo avirala mati. (1) sametazikhara sohAmaNo vIza tIrthakara kAma, zivanagara mAraga bhalo siddha zikhara INa nAma. (2) ajitanAthasu Adi le pArzvanAtha nAma, tIrthakara vize thayuM, bAMdhI suguNI nAma. (3) 2 8 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : DhAla - IDara AMbA AMbalIre e dezI : svastizrIyuta vaMdine 2e jinavara kerA pAya samegirIno dhaNIre dunIyAmeM dujo kahAya (1) ajitajina tumazuM avihaDa neha, tumazuM avihaDa nehalo re, jayuM bhUmaMDala geha (2) ajitajina (-AMkaNI.) tIna bhuvana viciM te samere tAryA loka aneka, tiNavelAe tikSNa samere, nAyo mujane viveka. (2) Adi anaMta nigodameM re visau vAra anaMtA biti carindrI pUrato re bhava jANo bhagavaMta. (3) devatA nArakI naravi re sukha du:kha pAmyA apAra sadgurunA yogathI hive 2e jANo dharama vicAra. (4) aba tArI zake to tArII biruda vaDAre saMbhAli zaraNe AyA to bhaNI re hIrasu neha nihAlI. (5) ItizrI ajitanAtha stavana. : DhAla - meghamunI kAMI DamaDole re. e dezI : svAmI saMbhava vinatI avadhAro morI ho sheje pAI saMsArameM e sevA torI ho saMbhavijana morA ho huM calaNa na choDuM torA ho (1) AMkaNI sahaja sobhAgI tuM nirAgI vaDabhAgI kahAI ho sudruma choDI AMkaDA kuNa seve jAI ho (2) harihara deva puraMdara mIThA aMtaragatisu dhIThA ho aMtara sarasava merU jyuM meM patikha dIThA ho (3) agama rUpaagocare gati tAharI dIse ho nAmatise pariNAma suM, tuM vizavAvIse ho (4) saM. ehavA vibhUti zobhato tuM zivano sahAI ho aMtaramati ko lekha do haricitta lAI ho (5) saM. ItizrI saMbhavanAtha stavana. sametazikharanAM stavano 29 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : DhAla - AzAvarI : abhinaMdana jagavaMdana sAco me naMdana chuM torI re Ape Apano biruda saMbhAlo kAja samAro moro re (1) abhinaMdana Apa kamAI kIdhI re bAlapaNAthI pAlI poSI, aMte sutane dIdhA re(2) abhinaMdana yAlokIka kahI je jagameM pitA vibhUti suvilasIre tuma sevAya taNI A saMpatti mAM prati e kaba milasI re (3) niradhArI akelo janame hasAno kAraNa hoI bhava bhamatAli Aja tuM dITho pArakhi prema pajoI re (4) hiva tuja zaraNe AI beTho bAhya grahyAkI lAja re hIrasu hAra lagAI samajo sAro vAMchita kAja re (5) ItizrI abhinaMdana jina stavana. .: DhAla - koI jo bhUlo mane samajAve ho ! e dezI. kumati kadAgraha bhAgI ho morI kumati kadAgraha bhAgI ho sumati sumati karI sAhiba milIyo bhAgya dizA bhale jAgI ho. morI kumati (1) Apa niraMjana bhavabhayabhaMjana pudgala premazuM tyAgI ho janama maraNa bhaya zoka nivAraka ApatI sadA sobhAgI ho. (2) nirUpama jJAnI nahi abhimAnI aMtaragati jAkI jAgI ho pyAre dura karI moharamaNIyA zivaramaNI hAthe lAgI ho (3) nAtha sumati sAhiba muja milIyo nAyaka neha nirAgI ho prabhujInuM eka tArI karatA hIra thayo vaDabhAgI ho (4) morI. ItizrI sumatinAtha stavana : DhAla - zIla suraMgI cUDI e dezI : padmAsana Asana bhale, jina beThA zobhe gAta re lAlA teja pratApe dIpatI, surijasa zobhA thAta re lAlA (1) padmaprabhujI nuM mana vasyo, tana vikase dekhI didAra re lAlA aMgoaMga milAvatA, tava sIjhe kAma hajAra re lAlA (2) 30 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evo ko AvI vicI milAve, mohana sAmI re lAlA lAkheNA karUM lUMchaNA, balihArI jAu tasa nAmi re lAlA (3) mana pasare javuM mAharo, timajo e kara pasata re lAlA dura thakI tuma neDo rahI, tuma caraNAbica vilagaMta re lAlA (4) ekamanA je Adare, padmaprabhujI pritI re lAlA hIra kahe karajoDI be, jagamAMhI baDI paratIta re lAlA (5) ItizrI padmaprabhajita stavana. : DhAla - rAjAnI rANI pANI saMcarajI e dezI : pAsa supAsanI rAkhI ejI, uttama saMgati eka kuNapitA kuNamAta sahodarA rAjA, kuNapriyA rAkhaNa nehA (1) eha saMsAra asAra chejI svArathIyo saba koya prANapriyA karI mAnatojI surIlaMtAjIu joya (2) pA. Aza AsaMge karI jIvanajI kuNa kare moha jaMjAla sAra saMsArameM e apejI aDavaDiyA pratipAla (3) pA. lAyaka sAhiba sAtamojI, pUtirukho hove Aja to sahI vAMchita sahu phalejI, pAmIye tribhuvana rAja (4) pA. sevaka sevAmeM jo rahejI, sAhiba se IkatAra harakhasu hIra milAvatAjI, sAcilo e kiratAra (5) pA. ItizrI supAsajina stavana. : DhAla - sItA to rUpe rUDI e dezI. : zrI caMdraprabhu sevA jIva, cAha kare nita mevA ho bhaviyaNa e vaMdo lakhamaNA mAtAno naMda, jasa seve suranara iMda ho. (1) caMdakiraNa sama dehA zubha ujjavala guNanAMgehA je jagame kAma karA aMgahaNa karyo cakacUra. (2) bha. je iMdra taNI IMdrANI, jiNa dilameM kabahI tANI ho bha. valI nijari nijari milAI paNi bheTyo nahi tilarAI ho. (3) bha. 1. daSTi. sametazikharanAM stavano 3 1 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazalAkha pUrvanI Aya, pAlI vrata kIdho sahAya ho bha. doDhase dhanuSanI dehI, tIna bhuvanasu rAkhyo neha ho (4) bha. saMsAra samudra pAragAmI, zivaramaNIsu thayo kAmI ho bha. hitakarI hira saMbhAlo, nija nijaritu pritaDI pAlodo (5) bha. saMsAra sAra saMbhAlo utazrI caMdraprabhu DIyA : : DhAla - prohita putra umAhIyA : suvidhi suvidhi karI sevasyA, lahI paramAgama sAkho re mana vaca kAyA vazikarA, duSaNako mati rAkho re. (1) su. adhama ajJAnI vaDo re, krodha karIne rAto re AThe madakarI malapato, mAnakarI valI mAta re. (2) mUDha karI mAyA naDayo, lobha karI valI aMdhone rati arati sukha sahyA, mAyAjAla aMdho re. (3) INa pari cihuMgatimAM phirI kAla na jANyo jAto re pritI paramANa nicce kIdho huM sevaka chuM tAto re. (4) caraNa lAgyo hive tAhare hara karI Ika tArI re sAcI sevA svAmInI, dina dina pritI padhArIre. (5) su. ItizrI suvidhinAtha stavana. : DhAla - karatAsto prati saMga huse kare e dezI : milatA milate vizeSi sadA milavA kare mArA lAla sadA. upagArI upagAra kayA viNa kima sare mArA lAla kima. upagArI upagAra kIyA viNa kima sare mArA lAla kima nAtha niraMjana heta saMdhAti kuNa kare mArA lAla saM. zItala nAthasu neha karI kuNa niravaDe mArA lAla ku. - (1) lAlacIyA sahu loka kare lAlaci dhaNI mArA lAla ci. jAme ThIka naThora, so kima hue hitabhaNe mArA. dAyaka dolati deva dukhIkA hoI rahe mArA lAla dekho kalino bhAva subhAzubha kima lahe mArA lAla. - (2) 32 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niralobhI nirajaMda nivAje kiNa pare mArA lAla samajI khaDe nahi kAya kisI vidhI Adare mArA lAla. thAro ehasu bhAva kaho kuNa lakhI zake mArA lAla murakhi teha ajANa jihA tihA Ima bake mArA lAla. - (3) sahaja sobhAgI saMta sudhArasa Agalo mArA lAla citakI draSTinuM vRSTi karI ke sAMbhalo mArA lAla. Ave kema pratIta vaDA kI cittame mArA lAla e ThAkara huM cAkara karato nitameM mArA lAla. - (4) zItala sahajasu bhAva sahAI guNa kare mArA lAla AdarI yArI Teka mahA mati Adare mArA lAla thAro ehasu bhAva jiko lAgI rahe mArA lAla akala kalAI hIrajalI pari, niravahe mArA lAla. - (5) ItizrI zItalanAtha stavana. : DhAla - zreNIka nariMda rAjI e dezI. : sevAzrI zreyAMsanI jo karI jANe koI ciMtAmaNI surataru samo, sabala sakhAI joI. (1) deza dezAMtari kAM bhamo, kAM jAvo samudra pAra dhari beThA sukha bhogavo, putra kalatra parivAra. (2) sujasa bhalAI saMpaje jana jaMpe jAkAra duSTa vairI pAra paDaI ANavo ziradAra. (3) julamati ghoDA hIMsatA hAthIratha ziNagAra yuvatI raMbhA sArikhI dehIvAna saphAra. (4) se bAMha samajI hIrasu sevAno paramANa sevo sadA bhaviyaNa tumo jima pAmo koDi kalyANa (5) ItizrI zreyAMsajina stavana. sametazikharanAM stavano 33 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : DhAla - zreNika dhari AyA pabAra : vimala kevala kamalApati re ratipati sama jasa rUpa alakha niraMjana tuM lakhe re hamaco eha sarUpo re (1) vimala jinesaruM sakala dunIko bhUpo re bhuvana dinesarUe (AMkaNI) samukhi Avi sahu nahi re pUrava karama vizeSa bhAvi kuNa meTI sake re hama tumasu e lekha (2) segu mANasa jo mIle re to AvuM tuma pAsa jIva visAsa kare ghaNAM re kayuM hi na pUMje Asa re (3) rAti divasa sUtA jAgatA re dhyAna dharU nizadiza samaya samayameM sAMbhare tuM sAco jagadIza re (4) ehavI muja bholAtaNI re bhagati bhalerI dekhI AvI muja mani maMdire re harakhazuM hIrane pekhI. (5) ItizrI vimalanAtha stavana. : DhAla - re jIva jinadharma kIjIye e dezI : anaMtabhave bhamatAM thakA meM aMta na dITho anaMta jinesara muja hive lAge che mITho. (1) anaMta niNaMdasu pritaDI bhalI bhAMti so joDuM pazcima dizi ravi ugejo, toDI navi toDuM. (2) merU mahidhara Digamige bhUmaMDala Dole haricaMdariMda jo jaga jUTha bole. (3) zeSa nAga jo viSa vame sArA bhU rele zeTha sudarzana zIlathI kabaI te thele. (4) hama mani prema akhaMDa e jANa yo svAmI mati TUMko visArino karyo hIra ziranAmI (5) ItizrI anaMtanAtha stavana. apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya 34 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : DhAla - Aja lagI dharI adhika jagIza e dezI : dharamadhAma dhuraMdhara dharama niNaMda puNya pavitta punimacaMdra dekhI thayo hive nayaNAnaMda sAco sAheba jagadAnaMda. (1) meM to Ayo tore pAya jANyuM jo muja ciMtita thAya torA mananI te tuM lakhe su Ayo e kAraNa pakho. (2) kArija kAraNa viNa te mIle, te to mUrikha mAMhi bhAlo cakradaMDa be nimita vizeSa kuMbhAdika thayo parakhi dekha. (3) jANI nimita moTA munIpati neha lakho nahi kyuI karatAM jo jANo e sevaka aMte to bagasIsa kare jayo pachau. (4) moTA mANasa sAcA ne jANe guNa avaguNano che mAhare dharamazuM avihaDa pritI, hIra kahe bhalI rAkho rIti. (5) ItizrI dharmanAtha stavana. : DhAla - kumarI bolAve kUbaDI - e dezI. : samajI samajI re jIvaDA zAMti niNaMdane dhyAIvo re citta cokhe karo cAkarI bhAvanA bhalI paribhAvI re. (1) zAMti niNaMdasu mana vasyo ulasyo tana asamAno re bhavano bhaya duri karI, bhalI vidhisyu karo gIta gAno re. (2) pUrava bhavameM megharatha taNA jiNe pArevo ugAryo re pAradhIyA hIMDe nahi nija mAMsa de bAjane vAryo re. (3) acirArANI kUkha myuM jagi zAMti haI kahavAyo re. zAMtisara tiNa nAmathI meM pUrava puSya pAyo re. (4) sAta ATha bhalI mIlI TolI morA zAMtijI AgalI nAco re hIra kahe sahu sAMbhaLo priyamelaka tIratha sAcojI. (5) ItizrI zAMtinAtha stavana. sametazikharanAM stavano 3pa 35 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H DhAla - mero pAsa virAje - e dezI : catura sahelI sAMbhala bholI kezara bharIya colI prabhu kuMthujI pUjo zivasukhadAyaka triNa jaganAyaka jAyaka re yi kholA re (1) pra. tevIza sahasA sAtaze sADhA maMDalIka padavI pAIre sahasa tevIzA sAtaze sAMDA cakranI padavI AI re. (2) pra. khaMDa rAjA dolita tAjA garIba nivAjA savAI re casiTha sahasa aMtera jAko sukha vilase savAI re. (3) pra. carAzI lakha haya gaya rathasyuM channu koDI gAma sAmI re yakSadeva paMcavAsa sahasa tasA aMga seve ziranAmI re. (4) pra. sahasa tevIsA sADhA sAta saya varasa liMga cAritra pAlyA re peMtIza dhanuSa deha virAjita suneha saMbhAlyo re. (5) pra. ItizrI kuMthunAtha stavanaM. H DhAla - rasIyAnI - e dezI : pritaDI kIje ho devI naMdasu ora na dharII re citta savAi sukhIe sukhIyA sAjana bahu achai paNi ehaM samonahi mitta savAI (1) pritaDI baMdhANI ho devI naMdazu sAco ehano saMga suNIje Apa sarIkhA sevakane karo saMgati sohAve raMga bhaNIjo. (2) vItaka vAta kahI je ApaNa ehavo jagI nahi koI sahodara sukha duHkha samajI kare, mana melasu te muja sarIkhA re. joya mahodara. (3) prI. mojI cojI mana mela ghaNAM paNi pariNAme re, dITha sobhAgI saMga na kIje ho svAmI tehasu pariharI mUko re, divaso bhAgI. (4) prI. neha nivAha kare jagameM sadA, te muja sarIkhA re svAmI jogIsa2 hIra kahe prabhu aMgI hoI rahe dhana balIhArI tasa nAmI jogIsara (5) prI. ItizrI aranAtha stavanaM. apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya 36 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : DhAla - togaDe meM vADI bhoDIo re lAla - e dezI : sagalA jinavara sArIkha re lAla jANIje matimaMta sujJAnI cautIza atizaya zobhatA re lAla manamohana bhagavaMta re sujJAnI. (1) mahimA moTo mallinAthano re lAla eka mukhe na kahItare sujJAnI prathama prahara dIkhA grahI re lAla kevala lIje jAtare sujJAnI. (2) rikhabha sahasa varasAMta re lAla pAmyo kevalanANa re sujJAnI bAra varasAne aMtare vIra lahyo varanANa re sujJAnI. (3) khaTamitra jiNa paDiboDIyA re lAla pUtalI rUpa dikhAya re saMsAra pAragAmI thayA re lAla pohatA zivapura hAya re. (4) mahira ghaNI prabhu rAkhIjo re lAla moTA mehane tolare dUra thakI sahI hIrane re lAla likhayo TADho bolare. (5) ItizrI mallinAtha stavana. : DhAla - daza draSTAMtanI - e dezIH INa jIve re caugayanA duHkha bahu sahyA navi lAdho re paramAMga pyAre jina kahyA kabapI lIdho re prathama aMga narabhava taNo valI dohilo re jinavANI suNI saNA saNA guru vacana nisuNI kabahIka jIva bala phorave taba milIyA mAtA pitA bahinI syu kareu ehave kAMIkanaivasi bhAminI meM piyuDA kyuM karI paraNI, hatI INa para tapa japa karaNa pahilA vimAsyo nahi rati. (1) e parijana re, beTA beTI tAhare, kamAI re su kIdhI ghaNI mAhare INa velAre, yoga saMyama tuM Adare, muja sarIkhA re, nipaTa nilaja ghaNo Adare, Adare Ima nipaTa bole murikha muja pAne paDI, vara vastrabhUSaNa vigata dUSaNa, karI sukha pAmyo kAM ghaDI saMsAra mAyAjAla jagameM baMdhANo, jIva paravasi valI roga soga viyoga saMyuta nisare, kaho kiNa misi. (2) sAThi joyaNa re karI vihAra suhAmaNo, jina tAryo re azvamitra parabhava taNo te svAmI re, munisuvrata jANII, nita evore, avasara pAmI vakhANI) sametazikharanAM stavano 37 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAra mAyAjAla choDI kevala kamalA paNi vari suNI hIra Ika mukha vinatI zrImunisuvrata sevA kare saMsAra saMsAra sAgara duHkha Aga rahe holAI sohilAta re. (3) ItizrI munisuvratasvAmI stavana. : DhAla - gaNadhara daza pUravadhara suMdara - e dezI: zrI naminAtha taNI karu sevA jo, saMpati sukha deve ho INa kalikAla mahA duHkha mAMhi, sevaka sujasa leve ho. (1) huM naminAtha taNI jAu balIhArI, avatArI mahArAja ho sevaka sevAsu rahe sAco, to karI dolati tAjA ho. (2) avasara AyA na kare TAle sukha duHkha Apa kamAI ho jo lAbha jANo duguNa triguNo to jinavarasu karo sAI ho. (3) huM avasara koI koI na cUke sAhiba su Ika tArI ho to jinarAja savAI Ayo, sarIkho kare niradhArI ho. (4) lAbha anaMto dekhI parakhI sevAmAM the rahIyAre hIra kahe naminAtha kuM sAI pUrava punya milIyo re. (5) ItizrI naminAtha stavana. : DhAla - pUrava sukRta meM kIyo - e dezI : vAmAsuta nita dhyAvato huM AvIyo tuma pAsa zaraNakI zarama rAkho hiye pUro pUraNa AzA. (1) suNI suNI sAhibA karI mosu upakAra jANIye niradhAra svAmIno vivahAra, sevakanI Ika tAra karII. namokkAra smaraNa dAne uvArIyA te sApanA do jIva nAgarAja padmAvatI padavI dIdhI atIva. e karatI juTho nahi tuM pAsa pAsa suvAna kalaMkI nikalaMkI kare ehi ja vAta su thAna. pAsa Aza manameM rakhe te lahe pAsanI AzA dina dina dolatI dIpatI padmanI poDhe ho pAsa. upagArI sira seharo jagi jAgatI tuja jayoti hIra kahe aMtarAyanI choDo karmanI choti. (6) ItizrI pArzvanAtha svavana. apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya (2) . (3) Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) : DhAla - dezI : zrIzrImaMdharakI saMvata sattare pacapanA varase paTaNe comAso kIdhojI poSavadi pAMcamI dina sidha karIne manasUbo vAdane lIdhojI doya mAsa sukha zAtAzuM rahIne kAsima bAjAra pAyojI Itale nava bAInozrI saMghapAtra karaNane AyojI. prathama gulAla de donu vIro cothI lAlI bAIjI pAMcamI rAjA chaThThI jIvo kaMdo, khedosa bhAIjI, navamI mana to navavADi sIlazu samakita sudho pAlejI, eha ne Agrahe paMDita hIracI yAtra karaNakuM cAlejI. (2) bhAvanA bhAvejI caitra amAvAsane dina bhalI pUri yAtrA karI sukha pAyojI, vIza tIrthakaranI vizaTuMke pAdukA prativaMdejI narabhava lAdho Aja phalyo hive Ima Ayo pratinaMdojI. (3) viza tIrthakara nAme ThAme bhAva karIne guNIyAjI zrI sametazikhara girI upare je je TuMke suNIyAjI avihaDa raMge sajjana saMge stavanae rAge kahasIjI je bhale bhAve suNasI bhaNasI manavAMchita sukha lahasIjI. (4) kalaza tapagacchanAyaka subuddhidAyaka zrI vijayaprabha surIsaro tasa gacchadIpaka vAdajIpaka zrI udayaruci udayaMkaro gururAjazrI tejaruci jagaruci samatA rasabhara saMgraha sametazikharanAmi hIraruci lIlA lakhamI bahu lahe. zrI sametazikharajI vIsa tIrthaMkara stavana saMpUrNa. saMvata 1757 varSa poSa suda trIja dine paMDitazrI hIrarucI gaNi ziSya paM. kuzalacI likhite zrIkusumapura zrI kheho - paThanArtha. saMdarbha : jaina sAhityanA kAvya prakAro pA. 10 guja. sAhi. Iti. khaMDa-1, pA. 110, guja. sAhi. sva. pA. 68 sametazikhara vaMdu jina vIza sametazikharanAM stavano 39 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. zAMtinAtha dhavala (vivAhalo) vivAhanI rUpakAtmaka abhivyakti karato kAvya prakAra dhavala" che. vivAhalo ane veli paNa Aja artha sUcaka kAvya prakAro che. bhautika vivAha nahi paNa AdhyAtmika vivAha mokSanI prApti - zivanagarIne varavAnA prasaMganuM varNana karatuM kAvya kvala che. zAMtinAtha dhavalamAM zAMtinAtha bhagavAnanA vivAhanA prasaMga uparAMta nivaNano paNa samAveza thayo che. eTale kavie "dhavala" saMjJA ApI che. A kavino samaya soLamI sadInA trIjA tabakkAno che. mULa nAma brahmamuni hatuM, bIjuM nAma vinayadevasUri che. kavie zAMtinAtha dhavala uparAMta vAsupUjya svAmI dhavala ane supArzva vivAhalonI racanA karI che. zAMtinAtha dhavala (vivAhalo) ArAdhuM bhAvi zAMtikaraNa zrI zAMti, girUA gurU vaMdu TAlI mananI bhrAMti, nirvANInAmi zAsanadevI saMbhAruM, solamAM jinavaranuM dhavala racuM huM sAruM. (1) jagamAMhi jaMbUdIpa acchi suvizAla, eka lAkha jayaNi gaNi jiNi AkAri thAla, tihAM kSetra bharatavici girivara che vaitADhaya, vidyAdhara suMdara vasaI jihAM bahu ADhaya. (2) tasa uttarazreNi rataneura cakravAla, pura moTuM tihAM kaNe amItateja bhUpAla tasa bahina sutArA potanapura nairAyiM, paraNI zrIvinaI ati harakhai tiNi vAhi. (3) 40 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : DhAla : eka avasara potanapura rAya amitateja Avi, bihinaani bihinevIyane milavA taNe bhAti, dIThuM nagara zRMgAryuM maMgala dhavala sasobha, valI vizeSe rAya taNuM dhira dIThuM akSobha. (4) tuni arija pAmyo locana vikasyAM e harakhaI, AkAsi huMtI uttaraI nRpa ghara caudasi nirakhaI, zrIvijaya tava uThI premI AliMgana dIdhuM, uttamanuM AcaraNa tikkevinayasyuM kIdhuM. (5) rAya amitateja pucchaI kaho kasyo ucchava eha, zrIvijaya tihAM kAMhavA mAMDayuM kAraNa teha, sAMbhala rAjana Aja thakI dina Ami pahilo, eka nimitI Avio rAjasabhA mAMhi vihilo. (6) : DhAla 2 H mitasa puchayaka AvyAnuM kAja, tava kahi nemitika suNi mahArAja joyuM mi zAstra taNe bali Ima, potanapuranRpa naIM nahIM khema. (7) AjathI dina sAtame bipohari, vIjalI paDase rAya upari, teNivacane risANo pradhAna, piMDitanaI kahi vacana nidAna. (8) kAMda tuja mastaki paDaspesyuM teha, bhAMji na mahArA mana no saMdeha, tava kahi paMDita kopa ma ANo, e bhAvAratha sAco jANo. (9) sAtame dina majha mahimA caDase, sovana vRSTi majha upari paDasaI miM tava pucchaha tiM kima jANyuM, tAma bhAvAratha tiNi vakhANyuM. (10) : DhAla - 3 vayarasena rAuM vrata lIuM e.... : sAMbhila rAjana vAtaDIe, tuM ma karIsa AMkhaDI rAtaDIe, acalajina dIkSa laI jeNi samaIe, tava tAtatyuM dIkSa thaI majha naIe. (11) miM tihAM zAstra bhaNyAM ghaNAM e, valI AThi aMga nimitta taNA e, yauvana vaya java saMpaDayo e, tava viSaI vairI ama rasa caDayo e. (12) zAMtinAtha dhavala (vivAhalo) 41 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiNi citta caMcala atikaryu e, kSaNa eka na jAe dhyAna dharyuM re, kadi AvyuM karma bhoganuM e, kariuM sithala mana tiNi yoganuM e. (13) sAle Adara maMDIue, tiNi bhAva cAritta taNo khaMDIue, mAgIa kanyA pUrva jeha, avasi paraNAvI majha teha. (14) : DhAla 5 - zAsana daivIya e DhAla : tiNi nimitte karI eha parisaM bharI vacana tumha Agala kahyuM asAra, Ima suNI narapati maMtri caturamatI ciMtave ugaravA prakAra. eka bhaNe rAyanaI mokalo vAhaNi, samudra na pirabhavaI vIjalIe avara eka ema kahi kavaNa sAcuM lahi bhAviuM vidhana viNa kevalIe. truTaka kevalI kahi sUra pAMcchama, disaU uge nirmalo, jo cale cUlA merUnI, naI hoI hutAsana sIyalo, jo tajaI maryAdA mahodadhi to, Tale bhavitavyatA, hoNA2 hose loka josaI, eNI vacaneM nahI khatA. (15) e kevalI bole e, amIa rasa tole e, vacana vicAra karI IsyuM e, potanapura taNo rAya hiyaDe gaNo; tehanaI vidhanae upadisyuM e, to havaiM ko avara thApIe nara sadhara, tau kahiuM vacana rmi ehanuM e, jIvate jIvani vallabha savi hu naI. maraNa du:kha paNi gaNo tehavuM e. truTaka tehavuM jANI avara prANIpIDavA huM navi dIuM, tava maMtrisa vimalabuddhi naI bali ehavuM AlocIuM, vaizravaNa yakSa taNI je murati teni dio rAjae, Ima dhanada murita rAya kIdho sare buddhi kAja e. (16) : : DhAla - 6 - abhigama sAcavI e DhAla - rAga bhUpAla : dharmasAlai jaI mi karyo posaha, sAta divasa tajI sarva AhAra, snAna vilepaNa vastra AbharaNa e, parIharyAM sarvathI bahu prakAra. 1. sabhA. 42 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ truTaka mi sAra pAlyuM sIla jiNi huI savi sukha lIla, savi tajayA kuvyApAra, e sarvathI uccAra, truTaka) jalabhAra bhario meha gAjaI, vIjalI ati DabaDabaI, vaizravaNanI thAnA upari, alarve AvIsuM paDi. (17) vidhana valuM gaNI huM gaIo gharabhaNI, thApike rAjaloke milie paMDita teDIe ati ghaNuM mAnIo, pUnya pasAI pUgI ralIe, trui) maniralIANI jANa mAMDio ucchavaThANa yakSanI pratimA sAravalavacI subha AkAri, AcAra pUjA taNo dIse, Ima suNI savi vAta e, nija ThAmi pahoto amitatejA taijaguNi vikhyAta che. (18) : DhAla - 7 nakamo bhava have sAMbhalo e. - e DhAla : rAya zrIvijaya eka avasarai e, vani gayo e sutArA leI sAthi, rAmati ramAI ati bhAvatIe, dekhe acchaI e mRga sovanavAna, rAya prati sutArA bhaNe e, hariNalo e ANI mAhari kAji, kariyuM krIDA gIta gAvatI e, Ima suNI e rAya paMThika jAI, bhUmi ghaNI gayo jetale e...() tetale rAjA zabda nisuNi, sutArA rANI taNAo, huM DasI kukaDasarpa svAmI, Avi Alasa tajI ghaNuM, sUNi bhUpa Avi tihAM pAcho, tAma dekhaI nayaNeDa, mUccha pAmI saba sarIkhI, na japa kAMI vayaNaDaI ... (19) rAya upacAra kari ghaNAe, navi vale e kAMI ceta lagAra, bhUpa aceta thaI paDayo e, saja thayo e khaNi eka majAri, duHkha karaI Ima ati ghaNuM e, narapatie raci citA vicAra, rANI sahIta pese tihAM e, rAga vasaI kaho suM na kareI, Adi rahIta rahyo jIva jihAM (tra) tihAM AvyA doya vidyAdhara nara maMtrI chAMTIo, vaitAlaNI nAsI gaInaI rAya sukhaI beThe kIo, tava rAya pUchaI vidyAdharanaI kaho kavaNa accho tuhe, kahi amita teja taNA ji sevaka svAmi jANocchau ahe.. (20) zAMtinAtha dhavala (vivAhalo) 4 3 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " : DhAla - 8 - juo juo punya taNuM parimANa... (rAga-mevADo) : jinajInaU vAMdInaU amahaI valIAM, vayaNa sutArAnAM kAMni zAMbhalIA, AkraMda karatIya leI jAto, dITho anighoSa viSae mAto... (21) teha mukAvivA amhe saja hUyA, tAma sutArAU teDyA juA, yuddha karatA vArIni bolI, rAya grahyo thaI vidyA vaitAlI... (22) te jAM jIve chaI tAM gi jAo, vaitAliJa hAthithI choDAvo rAo, tiNi amhe IhAM kaNi AvyA tuM dITho, sAthi vaitAlInaIM cittAI paITho (23) pANIa maMtrIni citA ulAvI, tiNi karI vaitAlIvidyA pulAvI, to saja tuM thayo ama sAthi bolaI, dharma na paraupagArane tolaI... (24) : DhAla - 9 - jaMbudIvaha bharaha khaMDa e DhAla : harI sutArA Ima suNI rAya ANi kheda apArae, tava te vidyAdhara kahi, tumhe ma karo ciMta lagArae, Ima vacanaI narapati saMThavyo gayA amitejanaI pAsaIe, vAta jaNAvA pAchilI savazeSaeN jAna ulhAsaIe ... (25) amitateja te sAMbhalI zrI vijaya pAsi AvaMtae, camaracaMcA nagarI bihU rAya asanIdhoSanI jaMtae, nagara bAhira vanamAM rahI, pAvio duta sujANa, kahi sutArA zrIvijayanaI, Apo ThaMDI abhimAna e asanaghoSa Ima sAMbhalI, nAThao sArthi leI rANaIe, dUta pAcho AvI kahI, te vAta vijayarAya jANaIe, pUMThi thakI behU uDIA, keTalIaka duri jAIe, acala jiNaMda kevala lahiuM, te dekhI harikhata thAIe suranara sahu ochava karI, beThAve sabali meDANae, anighoSa khecara tihAM jiNavANI kaI pramANa e, avara amitateja khecarU, sutArAnaIM sAthi ANaIe, verabhAva chAMDI savi, tihAM bhAvi suNe vakhANa e (28) apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya 44 (26) (27) Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : DhAla - 10 - vAMdI vardhamAna jina : asanighoSa tava avasara pAmI, bolyo zrIvijaya prati vANI, harI nahi mi deva sutArA, kuDa buddhi kAMI hayAMDa ANI, haryA taNuM puNa nisuNo kAraNa, vidyA sAdhI maI aticaMga, hUM cAlyo ghara sAme tiNi khaNi, INi dIThe huo manaraMga ... (29) jAtIsamaraNanI parilocana, vAlaMbha dIThe vAdhi prIti, vajAlepa jima TAlI na laI, e chaI uttama naranI rIti, tiNi kAriNi mi e pari kIdhI, mohi chalyo zrI vijayanariMda, vidyAvaitAlI tiha muMkI, grahI sutArA mani ANaMda ... (30) te huM IhAM kaNi laI Avyo, e aparAdha khamo majha Aja, moTA jUI mANasa nuM mana, namyA pachI na vilopi tAja, Ima saMbhali zrIvijaya naresa, TAle tiNi khaNi mananI rIsa, zrI vijayarAya Itiha bhAvaI, namyA acala nAmi jagadIsa ... (31) : DhAla - 11 - bhojana kIdhAM taMbola dIdhA e. saMbhalie paripU7I manadhari, nAmi amitateja rAya, bhAkho bhagavan eha taNuM mana, neha dhari Ima kAMI.. (tru0) kAMI ANi neha ehasyuM, te sAcuM kaho majayuM, kevalI tava vANI bolaI, vAnanaI boli amRtatole, jaMbudvIpa bharatakhetraI,magadhadesa ati pavitraI, dhana saMpUraNa acalagrAmi, vipra dharaNIjaTa sunAmi, nAmi e zAstra saghalAM bhaNaIe...(32) tehina nArI bhadrA sArI, teha taNo doI putra, nAmi naMdibhUti zrIbhUti, poDhI prajJAvaMta pavitra... (tru0) sucaritra tasa dhari dAsi kapilA, strI sabhAvi jAti capalA, tAsa naMdana kapila sohe, rUpa guNijana citta mohe, dharaNIjaTa bi suta bhaNAvaI, kapilanaI sAMbhalio Avi, veda brAhmaNa kriyA jANi, graMtha savi pAThi vakhANi, ThANie rati na lahi tiNie..(33) zAMtinAtha dhavala (vivAhalo) 45 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tithI cAlaI janoI ghAle, pahiri dhoti vizAla, tilaka vadhArI hArthi jArI, dIsi atihi kRpAla... (tru0) surasAla saMskRta vANi jaMpi dekhi vAdIrvAda kapi, lokamAMhi brAhmaNa kahAvi, ratnapuri ekadA Avi, rAya zrISeNa nyAyasuMdara, vallabhA abhinaMditA vara, zikhinaMditA laghupriyA bIjI, bhogavaI sukha citta rIjhI, rIjhIya kapila tihAM rahie...(34) : DhAla - 12 - zubha divasa suta janamIo e... : satyanI nAmi adhyAru ghari gayo, bhaNatalA dekhi vidyArathIe, tAsa saMdeha agocara TAlae, satyakI jANio sArathIe, chAtra bhaNAvavA tAsu gho anumati, divasa ghaNA thayA jetalee, satyakI taNI amaraNI vara ulakhI, paMDitanai kahi tetalaie...(35) satyabhAmA thaI pariNavA sArikhI, eha vidyArathI nai dIlae, pUchee paMDita kahu tuhe kihAM vaso, tAma tiNi uttara kalapIyoe, ahe rahUacalapUri dharaNIjaDha ahapitA, kapilachaIehavuM maja nAma, misukyA tumahebhaNyA atihi paMDita achauM, majhavidyA taNuMachaI kAma..(36) Ima suNI satyanI jAti kula rUaDuM, hIyaDalA mAMhi harakhIyo e, kanaka dhana ghara bharyuM temane soMpIuM, viSayasukha tehamUM bhogavaIe, ekadA kapila gayo dehare nisi samaI, nATika narakhato jogavaIe....(37) tiNi khaNi jaladhara gAjato qThae, vIjalI jhabajhabaI cihu disaIe, valyo asUaro kapila nija ghara bhaNI, lUgaDAM ekatra karIvirAIe, Avio bhIMjato nagara ghara bAraNaI, parIAM vastra gharamAM gayo e, satyabhAmA tava ketanaI Ima kahi, svAmI A vastra bIjAM lio e... (38) kapila kahi huM varasataI Avio, puNa majha vastra bhInAM nahIe, mAharo e vaDo achaI mahimA ghaNo, nAri vicAradharaI sahIe, deha bhInuM ani lUgaDAM koraDAM, Aviu nagana saMbhAviye e, Ima kulavaMtanaI jugatuM nahI tiNi, eha kulavaMta navi jANIe...(39) 46 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : DhAla 13 - eka caMcala ghoDI e... : Ima jANI ramaNI prIti karaI ati thoDI, mani ciMtaU daivaI sarakhI na dIdhI joDI. .. (30) e khoDi moTI IsaI avasara dharaNIjaDha Avyo tihAM, dhana taNI Asad kapila pAsad rahi kamalAsthira kihAM, tava kapila dekhi tAta Avyo, kAminI prati Ima bhaNaI, maja sIsa dukhi pitA kAji karUM bhojana rasaU dhaNaI, bhojana nIpAyuM jimio brAhmaNa vahU pUcchaI avasara, kahe tAta mAharA kaMta kerUM kula karUM e aNusara, Ima sama karAvI ghaNuM pUchiuM, dAsinaMdana tiNi kahiuM, pacchAtAva ANi satyabhAmA, mana verAga tihAM lahyo...(40) - tuM vanItA anumati tAsa samIpa mAge, cAritra levA nIpuNa te kahaIna lAgai... (30) na jAgaI ni moha ANI, rAya pAsi tu gaI, sAmI mUkAvu kapilathI, majha lIuM cAritra mahI, rAjA bolAvi kapilanaI tihAM prIchavaI bahu parikarI, ju nahiM mUkaI ehanaI tuM tu sahi jA simarI, tuMhi na buji kapila kAMI rAya Ima valatuM kahi, ketalA dina rahu satyabhAmA, sukhi maMdira amsa taNe tava kapila mAnaI rahI, kanyA mAMhi te tapa japa karaI, vairAgaraMge sugurusaMgi, syuM thiuM INi avasaraI...(41) : DhAla - 14 - huuM Asana kaMpa... : kosaMbIpura rAyabala nAmi moTo guNIe, zrIkaMtA tasa nAma, beTI sarva kalA bhaNIe, zrISeNa rAya malhAra, iMduSeNa biMduSaNa saMbhalaIe, IMduSaNa kAjaI teha, zrIkaMtA bala mokalaIe rUpa sohAmaNIe, tasa sAthei chaI eka, gaNikA kalA kusala suviveka, mayaNa taNI jIsI kAmInIe, tasa upari dharaI rAga, rAya taNA biM mAhomAhi saMgrAma, karitA lAgA zAMtinAtha dhavala (vivAhalo) naMdarUM e, ati ghaNuMe (42) (43) 47 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sabala mahAgraha kAma, jasu vasi nara hoe vAuloe, lopi kulavaTa ThAma, lAja na ANi saMbhaloe, Agi rAvaNa rAma, sItA kaji ghaNuM vadhyAe, harinaI rUkamI nAma, rUkamiNi kAji heTha caDyAe ... (44) sovanagulikA joI, valI saMbhAruM dUpadIe, e kAraNi paNa hoI, yuddha vahI rudhiri nadIe, IsyA aneka dRSTAMta zAstra taNAI bali saMbhArIe, vAri tasu bala tAta, sIkha na mAnaI te kharIe .. (45) khIyo rAya apAra, kula krama dekhI lopatoe, kIdho viSano AhAra, bhUpati pAmyo paMcatAe, rAya taNI benAri, satyabhAmA sAthi milIe, athira saMsAra vicAri tiNi puNi viSa prAyaeN valIe ... (46) jabUdIva majAri, uttarakurUrijaNAMe, puruSa taNaIavatAri, zrISeNa zikhInaMdana bhaNyAe, abhinaMditA vicAri, satyabhAmA anukrami kahIe, te taNe dhari nAri, karma vase e parilahIe ... (47) devaloka te jAI, 'pihilaI sukhi sAgara rame e, pUrI suranuM Aya, tihAMthI Ima cavyA anukramie, zrISeNanuM je jIva, te amitateja narava e, abhinaMditA mariva nRpazrIvijaya puraMdara e ... (48) satyabhAmAM te eha, devI sutArA upanIe, kapila dharyA bahu deha, evI bhavasthiti nIpanIe, asanighoSa e jANI, harie sutArA suMdarie, pUrata prema pramANi, lAgi ati valabha kharIe ... (49) 1. pahelA. 48 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [:DhAla - 15 - rAga dhanyAsa kedAro... : valI amitateja bhUpa, pU7I jinajInaI, bhAkhI sAmi dayA karIe, bhavya abhavya sarupa mAharUM chaI kahyuM, bhavya kahi jina mana dharIe, tIrthakara thAIsa tuM bhava naume e, eha saMsaya manano haryo e, valI zrIvijaya naresa pahilo gaNadhara, tiNi bhavi hosi tAharo e...(50) eha suNi rAya vicAra, harakha dhari ghaNuM, amitateja zrIvijayasyuM e, Apa Apa parivAra sAthi nija dhari, pohatA sukha saMtoSaDhuM e, Ima ekaNi prastavi bi jaNa tana mAMhi rAmatinaI rasi saMcaryA e, ApaNA mananaI bhAvi dekhI vaMdae, cAraNa zramaNa guNe bharyA e...(21) tAsa vipulamati nAma, bIjo mahAmati tasa pAsiM dharma sAMbhalIe, dharma taNu pariNAma ANI pUchaIe, Ayu sarupa mana bhalaIe, RSi kahi divasa chavIsa, Ima suNi dhari Avi aThAI ucchava karaIe, ANI citra jagIsa nija nija putra naI, rAjabhAra te jotaraIe...(ra) : DhAla - 16 - Ima moha taNI suNi vANI re.. : abhinaMdana sAmi pAsai re, aNasaNa le mana ulhAsaI, pAdapopagamana sunAmire, paDilehI prAsuka hAmi...(53) zubha dhyAna caDI karaI kAlaraI, dasame devaloki vicAra, sura hoI vIsa sAgara Aya re, bhavi paMcamaI ema kahAI...(54) nAnAvidhi sukha bhogavatA re, rahi kAla bahU jogavatA, havi cavI tihAMthI Avi ri, mAnavabhava Ima suhAvaI...(55) dvipa jaMbU pUrava videha re, ramaNIka vijaya guNageha, nadI sItA dakhiNa pAsaI rI, zubhagA nagarI chaI vAse, tihAM sthamitisAgara kaI bhUpae, tasa rANI doI surupa, eka vasuMdharA INi nAmi re, valI madanasuMdara tiNi hAmi...(56). : DhAla - 17 - zetruMja giri : teha taNA doI putra mahAmati, amitateja huo aparAjita, anaMtavIrya zrI vijaya, caMpaka choDa taNi pari vAddhi anukrami kalA bihutari sAddhi lAddhi punya pasAya... (57) zAMtinAtha dhavala (vivAhalo) 49 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhAgaNi sukulINI, mahilA pariNyA karaI amarasama lIlA, velA pAmI eka, vidyAdhara damitAri viNAsyo, prativAsudeva bhuvana jasa vAyo sUra viveka... (58) anukramaI baladeva naI vAsudeva, punya vasaI hUAatirikheva, seva kare bhUpAla, mitasAgara tava dIkakhA lIdhI, tapa saMyama kAMIka virAdhI, lIdhI gati karaI kAla...(60) asurakumAra taNo e sAmI, amareMdra padavI teha pAmI nAmI sura sahu sevaI, anaMtavIrya pAchi laI niyANo, gayo pahilaI naraki duHkha ThANi, jANi cUM karU heva... (61) : DhAla - 18 - kumara Ima bolaI.. kedaro: vedana atighaNa te sahi, kIdhAM re karma bahU karma aghora, suguNa nara jANo, mana bhAvi re dinarAti mAhata, susAdhu vakhANo... (bu.pada) kuMbhIpAki pacaI ghaNuM, vaitaraNI re nadI tAraI kaThora... su... (2) e pari nyAyanaI jANatu, tihAM Avi re amareMdra sujANa... su... (63) vedanA TAlI teha thakI, udharivA sura karaI parANa... su... (4) paNi nati vedana upasamaI, navi khUTaI re nikAcita Aya, suM., to te saMvegi caDyo, savi vedana re ahiyAsaIbhAvi su.. (5) aparAjita baMdha tihAM, sodaranuM re duHkha dhare apAra su. rAjaRddhi chAMDI karI, leI saMyama re bhava tAraNahAra... su... (66) jaya gaNadhara pAsi rahio, vrata pAle re niraticAra... su. devaloki te bArame, iMdrapaNe re pAmi avatAra... su... (67) : DhAla-19 eha ayodhyAnuM rAja anaMtavIrya taNo jIva naraka thakI nisare e, vaitADhaya parvati jAI vidyAdhara avataraI e, acua iMdra e sAra dharma samajAvIe, cAritra pAlIA bArame devaloki te gao e. (67) 50 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ havaI aparAjita deva, suraloka thakI cavaIe, jaMbUdIpa majAri videhaI pUravaIe, sItA nadI thakI dakSaNakUla vijaya bhaluM e, maMgalAvatI tasa nAma guNi karI AgalIe...(68) ratanasaMcaya puri rAya khemakara jANIIe, ratanamAlA tasu nAri satIsu vakhANIIe, neha taNuM suta nAmi vajAyudya te thayo e, rAjA zrIvijayanuM jIva, cavI tasu dhari gayo e...(69) putra paNi sahasAyudha nAmi sohAmaNo e, satya taNuM vRtAMta havaI eka mani suNo e, eka dina vajAkumAra posahavrata AdaraIe, deva sabhA majAri prasaMsA iMdra kare e...(70) : DhAla - 20 - aMgacchaI cyAra jagi dohilA re jIva : Aja same maja jovatAM re jagi sAhasavaMta sujANa, vajAyupakumAra dayA puraMdara suMdara pAli jinavara ANa jevaMtA gAIe vajAyudhakumAra, nitu AcAra para upagAra... dUpada..(71) deva dAnava jagi tevo ko nathI je tasu cAlavaI citta, samakatadhArI amara Ima saMbhalI, hayaDala thayA harikhitta..(72) jaya... teha eka amara mithyAta mAyA bharyo, vAta na mAnI eha, vajakumara mana parikhavA Avio, dharIa pArevaDo deha...(73) jaya... nayaNa bhaya bhaMbhala aMga kaMpAvato, bolato mAnava vANi, trAhiretrAhi svAmI maja bhaya thakI, saraNi Avyo sahI jANi...(74) jaya... dIna dekhI dayAvaMta jagi thoDalA, Ima suNI saraNa ghaI tAsa, ma kari re bIha tuM mi sahI rAkhIo, Ima upAI vIsAsa...(75) jaya... : DhAla - 21 - nemijina hai.? eNi avasari tihAM AvIo, dhRThi thakIhe, pRThi thakI holAvaDIe, kahi suNo nRpa vAtaDIDe, (2) dayA dharama jagi chaI vaDaue... zAMtinAtha dhavala (vivAhalo) pa1 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (tru0) vaDo dharama dayA taNo huM sAta dina bhUkhyo rahyo, kAMI karma yogi Aja bhamatAM eha pArevo lahyo, mAharI mana mAMhi karI karUNA Api pArevo sahI, tasa prati vajAyudhdha kumAri eDavI vANI kahI...(76). e majha saraNe AviyaDo, AviyaDo he kima ApIe jIvaDao, maraNa bhaya ati kaMpee, ati kaMpaI e saraNa vinA e bApaDau... (tru0) bApaDauM jIva viNAsatAM huI naraganI gati TUkaDI, vAhaluM sahunee chaI jIvati eha saMbhali vAtaDI, jima daMti gayavara vegi hathevara vayaNa nayaNa nizi zize, jima nyAya narapati kula suputre, ziSya vinaya taNi vasi...(77) sukuleNI sIlaI sohi, jima sohi he devabhuvana deve karIe, pothI jima akSara bhalaI, akSara bhalaI vANI vyAkaraNa I pAMDavaDIe... (tru0) pAMDavaDI paMDita sabhAmAMhi tima dayAi dharmae, tuM ma kari hiMsA bhaji ahiMsA eha sAco marmae, pAradhI bolaI svAmI saMbhali bhUkhi dharma na saMbharaI, tava nyAya saMbhari kumara tasu prati vANI evI ucaraI...(78) : DhAla - 22 - te girUA... anna apAvuM ati ghaNuM tumbhaI, kahi anna na bhAvaIraI, masa prasaMga maMsakhalA thI, kahi tu tujajha apAvuM re...(79) juo juo sAhasa vajAyupakumAranuM jIvadayA guNa jANe re, nyAye deva sabhAmAMhi biTho, zrImukhi IMdra vakhANe re... AMkaNI... te kahie puNa na rUce majhanaI, to valatuM rAya bole re, mAharA deha taNuM pala kApI ApuM ehanaI tole re... juo...(80) harakhyo holAvI Ima jepI, eha vicArIuM yugatuM re, ANi tolA tolyo pArevo, eththaI majhanaI gamatu re... juo...(81) deha taNuM pala kuMara kApI, pArevANyuM tolaI re, tima tima pArevo hoI bhArI, tala paNi satva na DolaI re... juo...(2) 52 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e pari dekhI rAya aMtari, kare hahArava bhArI re, loka sahu duHkha manamAMhi ANe, kumara taNI valI nArI re... juo...(83) jIvita AsA kumara tajInaI, caDayo pArevA pAse re, dekhI sAhasa vajAyudhamumaranuM, hiyaDAmAMhi pasaMsaI re... juo...(84) H DhAla - 23 - vIrA re vadhAmaNuM... : tata khaNi deva pragaTa thao, tava kuMara Agali bhAkhaI re, daha dizi teja prakAzato, tu punya taNA phala dAkhaI re.(85) sAjaNa re vadhAmaNuM rAya khemakara dhari chAjaI re, satvavakhANaI amara tihAM tauM devaduMdubhi vAjaI re... (AMkaNI) IMdra prasaMsA karI ghaNI suNI Avyo, huM te mATi re, sura aparAdha khamAvInaI te, lAgu devaloga vATi re...(86) sAja. sahasAyudhanA putranaI taNo, rAjabhAra Aropi re, pitA putra cAritra lIe tao, jinanI ANa na lope re...(87) sAja. ekatrIsa sAgara tihAM, ahameMdrapaNaI sukha sAdhe re, tihathI cavI narabhava lahi, kula uttemi nirAbAdha re...(88) sAja. : DhAla - 24 - ekadina yugaliyAM bole re ? jaMbUdIpa majAri re, pUrava videha vicAra re, valI vijayaI pukakhalAvaIre, puMDarigiNi pura bhAvaI re...(90) ghaNaratha tiha acchaI bhUpa re, tasu doI nArI surupare, padmAvatI nAma eka re, bIjI manoramA cheka re...(91) pahilIMI megharatha jAyo re, jIva vajAyudha Ayu re, manoramA kukhi avatAra re, sahisAyudya taNo dhAra re...(92) daDharatha tehanuM nAma re, kalA sakala taNuM kAma re, zrAvaka dharma te pAlaI re, viSaya thakI mana vAlaI re...(93) putranaI supiuM rAja re, sAdhi mugatinuM kAja re, vasamAMhiAM sevI ThAma re, bAMdhi tIrthaMkara nAma re...(94) karI saMlekhaNa aMte re, vijaya suragati jeta re, saravAratha siddha kAmare, bhogavaI sukha abhirAma re...(95) zAMtinAtha dhavala (vivAhalo) 53 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : DhAla - 25 - morI AMkhaDI pharake re... kedAro : megharatha tihAMthI cavI, jaMbUdIpa aMjAri re, bharatakSetra raLIyAmaNa, hathiNAri re pura saNagAra...(96) rAya sura sobhAgI re, pUje pUro re vizvasena nAma (AMkaNI) acirA dharaNI tasu taNI, satI saromaNI sAra re, addharAti tasu ura saraI, megharatha sura re kare avatAra...(93) rAya... cauda savana ralIANA, tiNi rAtri rANI dekhe re, keta Agali AvI kahI, phala tehanuM re pUchaI savizeSa...(98) rAya.. buddhi vicArInaI kahI, rAjA sapana vicArI re, putra huIsI pUrNa guNe, kAMI gajagati re, gaja sapana udAra...(99) rAya... dharmabhAra dhari dharUM, vahasi kulano bhAra re, vRSabha sapana evuM kahi, kAMI mRgapati re, sUrapaNi sAra...(100) rAya.. kamalanAla kaMTake bharyo, tehanIgamaI jagAra re, kamalA kahi AviryU IhAM, kAMI sevasyu re jinanuM ghara bAra re...(1) rAya... yasa vistarasaI daha dasi, bolaI kusumaha mAla re, somavadana jinavara husaI, Ima bole re caMda rasAla re...(2) rAya... tejavaMta kahe dinakaruM, dhaja kahi vaMsa zRMgAra re, kAmakuMbha maMgala karaI, malaharasaI re kahi sarasasaMbhAra...(3) rAya... ratanAgara kahi majha samo hosi jina gaMbhIra re, vaimAnika sura sevasaI, vimAnajare kahisaI dhIra...(4) rAya... ANa sahu dharasi sari, boli ratana rAri re, pApa rupa iMdhaNa taNuM, kahi aginaja re karasaI sAna...(5) rAya... ti dIThAM sohiNAM bhalAM, Ima kahi rAya sujANa re, paMDita ATha bolAviyA, Ima te puNa re kare vakhANa...(6) rAya... 54 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : DhAla - 26 - gotraja bAri vadAmaNuM re... : . nava mAsaI jAjeraDe re, terisa di jeTha mAsa, subha laganaIM suta janamIyo re, ti arathI sukha ulAsi...(7) svAmI tuM bhalaI janamyo zrI zAMtijina, tribhuvana thayAM sukhiyAM zAMtijina, bhalaI re jAyu jaga udharaNa...(8)svAmI (AMkaNI) disAkumarI cchapana malaI re, ATha maMDala re vAya, ATha varIse mehalo re, race phula paga2 tiNihavAI... (9) svAmI...... ATha arIsA dhire gAI re, kalasa dhire ATha hAthi, vIjaNaDe ATha vIjatI re, ATha cAmara DhAle sAthi... (10) svAmI cyAra dIvI dhari cihuM pakhaI re, cyAra saMbhAlaI nAla, nhevarAvI saNagArIyA re, bAMdhi rakSA kare visAla... (11) svAmI causI IMdra malI kare re, janama mahochava sAra, rAya kare dina daza lagaI re, dhari occhava maMgala cyAra...(12) svAmI... : DhAla - 27 ayodhyA uttama nagarI : karIya dasuThaNa nAma vicArIyuM, garabha thakI thaI zAMti re, zAMtinAtha tiNi kAraNe, sahu malI nAma ThAMti...(13) dhina dhina narapati vizvasena Aja sukuli AyA, dhavala maMgala sahu dhire gAi, caMdana kalasa maMDAyA.. . (dhrupada) kalA bahuttara jinavara jANaI, purava punya pramANi re, ati alavesa2 rUpa sobhAgaI, tribhuvana guNa vakhANe... (14) ni dehasugaMdha rahita nitu rogaI, mala naI sveda na hoI re, svAsa surabhi paMkaja jima bahikaI, khIra rUdhira sama joI... (15) dhina sahaja taNA e cyAra atizaya, avara na guNano pAra re, zrI brahmataNo svAmI sevaMtAM, lahiye sukha... (16) : DhAla - 28 vivAha avasara Aviu : kumara padavI mAMhi volyAM varasa sahasa paMca, harakha pAmI janakajananI vArSi citta jagIza... (17) 1. pasAra thayAM. zAMtinAtha dhavala (vivAhalo) 55 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahuko sAjaNa raMge AvI, rUDe hatthiNaAuri puri ThAma, jihAM narapati vizvasena nAmI (AMkaNI) yauvanavaya jaba jANIyA re, joI rAjakuMAri, karipari vivAhanI mani, ANI harakha apAra. (18) sahu ratana maMDapa karyA moTA, citraraMga apAra, caMdraA upari bAMdhIyA, jANi amara maMdira atisAra...(19) H DhAla - 29 siMhAsana thApinI : ratana siMhAsana sAra, zrI zAMti besAryA, tela sugaMdha apAra, maradana tihAM karyuM e, khIra samudravara nIra, jinanaI nahavarAvI luhI komala cIra, kare vilepaNuM e... (20) khUpa ratanamaya sAra, mastaki pahirAvi kAni kuMDala galaI hAra, bAMhi bahirakhAM e sovana mudraDI hAthi sohi atibhalI e, Ima AbharaNa aneka pahirAvI valI e... (21) : DhAla - 30 - ulAlAnI...? tilaka sohAvIe bhAla, AMjyAM nayana vizAla, caMdra nakholI karAvI, kusumamAla pahirAvI...(22) acirApUrIe harakhaI, vikasita nayaNe e, nirakhaI jAnataNo nahIM pAra, utsava thAe apAra..(23) rAjakuMari prabhu paraNI, nayaNaI harAvie haraNI, Adi jasomatI jANI, rUpa sobhAganI khANI...(24) tehasya bhogavaI bhoga, pUrava punya saMyoga, ekadina vizvasanarAya, ANI mana zubha ThAI...(25) zAMtikumaranI thaI, rAja saMyama laI sAdhi kAja, saravAratha siddha vimAna, tehathI cavI pradhAna...(26) daDharatha nAmi saMbhAvyo, yazomatI uyare Avyo, cakra supana jiNi dIThauM, tiNi dIdhuM nAma ja mIThaDuM...(27) cakrAyudha eha jANI, kalA bhaNe tiNi ThANi, pariNAvi mAyatAI, sukha anubhave dina rAti...(28) 56 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Imi thayAM karatAM jagIza, varasa sahasa pacavIza, upanuM Ayudha zAla, cakraratana suvizAla...(29) Ayudha rakhavAlo AvI, zAMti nariMdanaI vadhAvaI, rAya suNI teha harakhaI, cakra ratana tava nirakhaI...(30) utsava di ATha maMDaI, pUjyA bhagati na khaMDaI, cakraratana tava cAli, amara sahita pariu mAhalaI...(31) : DhAla - 31 - caMdalA tuM... : caturaMgi sena sajI karI, paMThi calituM rAya, vAjiMtra niraghoSa vAjataI, mAgadha tIratha jAI...(32) zAMti jinesara AvIyA, jANi mAgadha deva, kari alaMkAra bheTaNI, praNamI sAre e seva..(33) Ima anukrama dakSiNa dasaI, varadAma tIratha sAMdhI, valIya prabhAsa pazcima disaI, sAMdhi nRpa nirAbAdha.(34) siMdhu nadI taTa bihuM disi, rAya manAvI ANa, vaitADhaya paravatanI disaI, svAmI karia praNAma...(35) senAnI aSTama tapa karaI, timistra guphA taNAM dvAra, daMDavatani udhADIyAM, cAlyAM teha majhAri...(36) gajakuMbha maNi havaI, te haraI joaNa bAra aMdhAra, ogaNapacAsa mAMDalA, cakravartI kare tivAra..(37) uttara disi jaI teha kaNi, mlecchataNAM je deza, teha triNi khaMDa sAMdhI valaI, vaitADhaya bhaNIa nareza...(38) : DhAla - saMsAranuM: tihAM khaMDaprapAta guphA taNAM, ughADI timaI ja bAraNAM, AvyAM gaMgAtaTi te rahI, khaMDa chaThau sAMdhI umaI...(39) tihAM devI gaMgA dIye mAna e, rUDA thaI navaI nidhAna e, nisarpa nidhi suvicAra e, gAma nagara niveza prakAre...(40) paMDukanidhi gIta pramANa mAna, bIja jAti sayala upajaI dhAna, piMgalanidhi tarastrI karI kekANa, ehanAM AbharaNa upajaI jANa...(41) 1. dizA. zAMtinAtha dhavala (vivAhalo) pa7 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S sarvaratane cauha ratana hoI, tasu pari Ima anukrami sayala joI, cakrava (1)khaJa(2) daMDa(3)chatra (4) ecAri, AudhasAliupajaIsAra...(42) maNi(1)kAgaNi(2)carama(3)ratana eha, lakSmI dharI triNi huti teha, senApati(3)gRhapati(2)sUtradhAra(3)purohita(4)nija nagaraI saMbhAra(43) rAjavaMzizuM nAriratna jANa, (1) vaitADhaya talaI hoI kari (2) kekANa, (3)mahApadami nIpajaI vastra jAti, raMgadhAtu taNIe saghalI bhAti..(44) kAla nidhi kAvatraNi paMca karma, sau zalya upajaI eha marma, maNi motI hema rajata pravAla, lohAgara hoI nidhi mahAkAla...(45) mANavaka nidhidai daMDa yuddha nIti, AvaraNa praharaNa pAyaka havaMti, nidhi saMpaI vAjIMtra kAvya cAra, valI hoI savi nATika nAM prakAra...(46). ATha cakravahi UMco joyaNa ATha, nava joyaNa vistaraI nahIM amAu, lAMba paNaI joyaNa hoI bAra, maMjUSa taNo chaI tasu AkAra...(47) vairya ratna taNAM kavADi, kaMcaNamaya gaMgAnaI muhADi, pUryA bahu ratna vidhi vicAra, sasi sUra cakranAM tihAM AkAra....(48) pura nAma sarisa nidhi taNo nAma, nava taNAM tihAM jaI rahaNa ThAma, palyopama te sura taNAM Aya, vyaMtara kara sAta pramANa kAya... (49) AvyA gajapUri pAchAM valI, teha dhari dhari guDI uchalI, sobhAgaNi kare vadhAmaNAM, punya jANo pUrvabhava taNAM... (50) vidyAdhara suranara savi mili, ghaNuM ucchava dhavalaha maMgalaI, kare rAja taNo abhiSeka e, saMvacchara bAra viveka e...(51) nAma mAtri Rddhi havaI kahuM, zAstra naI anusAra je lahuM, teha cauda ratnanAM nAma e, kahuM teha taNuM pariNAma e. (para) : DhAla - thaMbhaNa purisiri pAsa niNaMdo: senApati gaMgA siMdhu pAsi, deza sayala sAdhI ulAsaI trAsaI koI na trAsa, gRhapati zAli pramukha kaNa vAvI zAka phalAdi savi nIpAvaI, bhAvaI te tattakAla...(53) 1. kavaDa, 2. gulAla. 58 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haya hasti bici hoI sabalA, zAMtika karI purohita saghalAM, kamalA dina dina vAdhi, sUtradhAra AvAsa nIpAI, nArI ratana yogi duHkha joI, kAye roga na thAI...(54) sahasa ArA eka nAma pramANe, saghalaI sAdhaI manAvi ANa, jANa ratna eka cakra chatra ratana eka vAma pramANa vAdhi bAra joyaNa vistAra, sArI avasarI kAja..(55) carama ratana moTuM hoI hAtha, vistarate mAI savi sAtha, nAtha jivAri IhaI, valI maNiratna pahula doI aMgula, lAMbANaI te hoI cauraMgula, mayagala khaMdhe thApyuM. (16) bAra joyaNa lagaI teja prakAzaI, khUNA chaa ne kiDuM hAMsi, nAsaI jarA vidhana, ratana kAMgaNI aMgula cAra samarasa te viSApahAra, bAra joyaNa kare teja...(57) kaTaka mAMhi te rAtri sthApi, sUraji jima ajuvAluM vyApI, ApI sukha apAra, khaDjha ratana aMgusa chatrIza saMgrAmi jayakAra jagIza, sAra ratana caI daMDa...(58) vajasAra te vAma pramANa, paMcatvatA ripu ne kare prANa, ThANavi khema sukha bhaMjaI, prastAvika joyaNa sahasa pRthvimAMhi kare praveza, deza sayala teNi gaMjaI...(59). : DhAla - Ima moha taNI suNI re.. : e cauda ratana pratye kare, sura sahasa dharyA suviveka, bi sahasa sura karaI nRpa seva re, ArAdhaI jima sahu deva...(60) chatrIza sahasa deza rAya re, pratyeka saMkhyA thAya, casiThi sahasa ja rANI re, rUpaI sura ratI samANI...(61) eka lAkha aThThAvIsa sahasa re, aMgau lagaNI sajagIza, mahAnagara sarasa chatrIsa re, saMniveza sahasa ekavIza... (62) pATaNa aDatAlIza sahasa re, velAula sahasa chatrIza, droNamukha sahasa navvANuM re, sahasa biDuttara nagara vakhANuM. (63) 1. saMyogathI. zAMtinAtha dhavala (vivAhalo) 59 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navabArahi nagara vicArI re, chatrIza sahasa saMbhArI, gAma chatru koDI saMbhAra re, aMtaradIpa chappanna hajAra...(64) kurAja ogaNa pacAsa re, kula koDi batrIzaha bhAsa, eka koDI gokulanI jANa re, hala koDi traNi pramANa... (65) .: DhAla - bAhalI.. : dIpa valI solaha sahita, maMDapa hajAra cauvIza, chatrIza sahasa battIza baMdha nATakaI e dhaja daza koDI pramANa e, vAMjitra traNa koDi vakhANa e nIzANa e lAkha cariAsI gaDaaDaI e... truTaka : gaDagaDe buddhi nidhAna caudaha sahasa, buddhi cAri bharyA valI cauda sahasa pradhAna jalapatha, INi pramANi saMbharyA saMbadha kheDA sahasa caudaha, jujuA e jANIe valI rAjadhAnI sahasa solaI, eha saMkhyA ANIe... (16) sveccharAja solaha sahasa, etalA ratanAgara sahisa, valI vIsa sahasa Agara sAmAnya chaI e, sovananAM Agara jANuM sahasa sarasa te navvANuM vakhANuM, koDi sAtakula bIThaNI e truTaka : ghaNI vidyA bhaNyA paMDita, asI sahasa sohAmaNAM aDhAra zreNi prazreNi paNa Ima, lAkha triNi zastradhara taNAM hayagaya pratyeke lAkha caherAsI, ratha pramANi tetalAM pAyaka channu koDi nizrA, cakravartI taNI bhalAM...(67) : DhAla - ulAlauM. : triNisi sAThi sUAra, paMca lAkha dIvIe dhAra, je valI dhari zRMgAra, chatrIza koDI te dhAra...(68) valI je kari kalyANa, sahasa caurAzI te jANa valI je marda e aMga, traNisai sAThi ne caMga...(69) cAra lAkha naI navasahasa, etalAM vana ati sarasa, trIza naphara taNI koDI, e nRpa saMpadA joDI...(70) 1. samudra, 2. traNasone sAhITha. 60 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahasa caurAsI talATa, ekalA paNa sUtradhAra, saghalaI kaTake e joDI, koDI aDhAra na thoDI...(71) sarva kaTaka nAM sUthAra, sahasa chatrIza te dhAra, triNi lAkha bhojana ThAma, avara taNAM kahuM nAma...(2) valI zeTha sArathavAha, mAMDaviyA bhoIvAha, kAvaDiyA dAmAla, nATakI dUtahamAla...(73) mIThA bolAu vaza, thaI yAI tanaI pacAza, ratha peDu naI paMtAra, valI mahattara pratihAra. (74) ehavA achi aneka, tasu kuNa gaNe viveka, punya taNAM phala pAmI, bhogave cha khaMDa svAmI...(75) : DhAla - dIThAM sAmimI sapanaDIe...: sahasa varasa pacavIza eNI pari, rAjapAlaI sAra, lokAMtika sura eNe avasari, bolaI e (2) vacana udAra ki.(76) svAmI saMyama AdarI e, sukha lahi (2) jiNi savi jIvaki para upagAra dharI manaI e, karUNA e (2) karo sadIva ki sviAmI. (AMkaNI) Ima suNI jinarAjajI re, deI saMvacchara dAna, koDi traNa saI koDI ajJAsI lAkha e (2) asI vali mAniki... svAmI...(77) karInjaI Ima ghaDI che lagaI, avara dAtukAra, anna auSadha vastranA re, ApII e (2) dAna apAra ki... svAmI...(78) kumara cakrAyudha tihAM re thApIyuM vara bhUpa, jinakari cAritra bhAvanA re, joIya (2) saMsAra sarUpa ki... svAmI...(79) INi avasari iMdra saghalA, saparivAra milaMti, khIra samudra jalaI karIne, jinanaI e (2) nahavaNa karata ki... svAmI.(80) vilepI bAvani caMdani, vastra veSa saphAra, siMhAsana barDasArIyA re, tanu kari savi zaNagAra ki.. svAmI...(81) : DhAla - kalasanI.. : tihAM bhUgala bhera napherI mahuari, mAdala sarasI tAla varavINA vaMsa anesara maMDala paDaha tivala kaMsAla ghaNa vAjiMtra vAjaI aMbara gAjaI, amara karaI jayakAra bhUmaMDali mAnava sura gayaMgaNi vidyAdhara nahIM pAra...(2) zAMtinAtha dhavala (vivAhalo) 6 1 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahasAvani AvI sahu vadhAvI mUkI savi zaNagAra, bhAvanA vizeSaI sama mati dekhaI, jANi athira saMsAra tiNi khiNi zira locaI, viSaya saMkocaI 'li surapati sacivAla kSIrodakI mUkI, rIti na cuMki, chaThTha tapA~ saMbhAla...(83) kahI "namo siddhANaM' vinaya vinANuM, laI sAvadyanuM nAma, ucaraI sAmAyika maNavayakAyaka, trividha jIvatAM sIma saMbhavi surAsura sAthi naravara, eka sahasa laI dIkha mana:paryava pAme sahu sarinAmi, pAle sudhi zIkha...(84) : DhAla - 39 - yadupati mahati saMyama dIyo... - suranara nija ThAmi giyA, svAmI karI vihAra, nAnAvidha prabhu tapa tapaI, parISaha khamI apAra... (86) dhanadhana te nara salahaI, dIThAM jiNi jinarAja bhAva bhagati pUjA karI, sAdhyAM zivapura kAma... AMkaNI maMdirapura jina pahutalA, sumitri narezara dvAri hiyaDi harakha dharI ghaNuM, vaMdi vAraMvAri...(87) dhanadhana teha karAvI pAraNuM, jinanaI khIra saMyoga, deva vajAvI duMdubhi, dhani dhani kahI savi loga... (88) dhanidhani deza anAji Araji, karatAM vidhi vihAra, hatthiNAura puri AvIyA, sahasAvanaka majhAra..(89) dhanadhana naMdI mAhI tarUara tihAM, poSa sudhI navamI jANa, bharaNI nakSatra yogazuM, pAme kevala nANa...(90) dhanadhana casiddhi iMdra tihAM malAI, bhAvi vAyukumAra, yojana maMDala vAharaI, sIMcaI meghakumAra...(91) dhanadhana pITha racaI vyaMtara tihAM, phUlaI pagara bharati, jAnupramANaI bahuvidha, varNa, rU5 karaMti...(92) dhanadhana dhUpa uvekheI agaranu, valI karI traNa prAkAra, AvazakathI jANuM, samavasaraNa vistAra...(93) 1. lIdhA, 2. vakhANavA yogya. apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanadhana tIrthaMkara padavI taNI, punya prakRtti chaI sAra, samavasaraNa dUravaNa tiNi, lAge nahIM lagAra...(94) dhanadhana vANI sAMbhalivA tihAM, AvI paraSada bAra, besaI ThAmi yugati yathA, nahIM virodha prakAra...(95) : DhAla - 40 - jasa dhari jAI viharavA.... cakAyudha nara rAyanaI, vanapAlaka jaI vadhAvI jagagurU AvIyAM, kevalajJAna bhaMDAra ki jagagurU..(96) ApI tAsa vadhAmaNI, maNi motI kuMDala hAra ki jaga, nagara sakala zaNagArIyuM, jiyU amarapurI anusArI... ki jagagurU. (97) caturaMga senA sajI karI, caDIA gaja khaMdhi rAya ki jaga. aMteura parivAranuM, jivaMdana kAji jAya ki jagagurU...(98) chatra(1) cAmara(2) pagapAvaDI(3) zira mugaTa(4) anitaravAri(pa) ki jaga. rAjacihna pAMcaI tajaI, tiha samosaraNi duAri ki jagaguru...(99) sacitta tajaI acitta rAkhI, eka sADI uttarAsaMga ki jaga. karajo jaI jina darzanaI, mana ThAma kare dhare raMga ki jagagurU...(100) deI traNa pradakSiNA, jinavara naI kare praNAma ki jaga. vANI saMbhalivA basaI, nRpa joI apUrva ThAma ki. jagagurU. (101) : DhAla - 41 - zreNika ghari Avyo vatsa tAharaI..: cautIsa atizaya sohI jinavara, vacana taNAM atizaya pAMtrIza jojanavANI vakhANa kare prabhu, vaira virodha harI jagadIza. (1) dharmavaMta nara juo vicArI, narabhava vArovAri durlabha, Arija kSetrasukula samakita guNa, virati ratanapuNa nahIMsulabha...(2)(AMkaNI) viSaya kaSAya vazi jIva paDiuM, navi jANi sAco upadeza, pApa pramAda taNI rasi rAto, AraMbha karatu sahi kileza...(3) dharma. jJAna ani darizana vara cAritra, e traNi ArAdhI sArA mugati pahutA jIva anaMtA, valI anaMtA lahiti bhavapAra...(4) dharma e upadeza suNI cakAyudha, vaDA putranI ApI rAja zAMtinAtha pAsaI lII dikSA, pAMtrIza nRpa zuM sAri kAja...(5) dharma. zAMtinAtha dhavala (vivAhalo) 63 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te chatrIsaI gaNadhara thApyA, dAkhyo tripadI taNo vicAra, tasa anusArI kIdho Agama, cauda pUrava naI aMga agyAra...(6) dharma. garUDayakSa nirvANI devI, e zAsananAM bihuM rakhavAla bAsa isahasi munIzvara suMdara, paMDita jIvadayA pratipAla... (7) dharma. : DhAla - 42 - bharata naresara AviyA samo saraNi : IkasaDhi sahasa mahAsatI parivAra rUDa upari adhikAM cAra saya pari. cauda pUravadhara AThasiM pari. avadhi jJAnI traNa hajAra pari. manaH paryavajJAnI bhalAM pari. cAra hajAra sohAmaNA pari. cAra sahasa triNi saya valI pari. etalAM huA kevalI pari. vaikriya dhAraka sAThi saya pari. vAdI valI cauvIsa saI pari. zrAvaka doI lakSa upari pari. asI sahasa pure guNe pari. trANuM sahasa dulakha valI pari. satI siromaNi zrAvikA pari. sahasa paMcavIza varasa valI pari. cAritra pALayuM ati kharUM pari. sameta giriMdi AvIyAM pari. aNasaNa karavA kAja e pari...(2) : DhAla - 43 - amI samANI....: zAMti jinesara aNasaNa AdaraI, mAsa divasa lagaI jANa, jeThavadi terasi bharaNI Rkha yogi pAmI jina nirvANa. (9) ANaMda ANI re jagagurU gAIe, solasamo jinarAya, laMchana naI misi seve hariNalo, kaMcaNavaraNoM kAya... | AMkaNI | causaDhi suravara nAtha tihAM milaI, ANe kheda apAra, bAvanA caMdanataNI citA racaI, jina tanu namatAM sAra...(10) ANaMda. javaNa karAvIne teha khIrodakI, pahirAvaI zaNagAra, zibikAmAMhI re jina beThA karI, mUkyA citA majhArI...(11) ANaMda, agnikumAra re jalaNa tihAM ThavaI, jAlaI vAyukumAra, thoDe nIre te zItala karI, AvI meghakumAra...(12) ANaMda. 6 4 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMdra pramukha sura dADha tihAM lII, jANI dharma AcAra, jinanI bhagati taNi rAga karI, khIra samudri vi chAra...(13) ANaMda. naMdI sa2va2 ATha divasa karaI, utsava amara aneka, zoka nivArI re nija ThAmi jaI, pUjaI dADha viveka...(14) ANaMda. uttarAdhyayananI vRtti pramukha thakI, bhAMkhyo e adhikAra, Apa mati kAMI hINa adhika kahIuM, sAcavaI buddhi karau sAra...(15)ANaMda. zAMti jinesara svAmI solamo, gAyu mana ulhAsa, brahma kahi nitu sevA sAratAM, pUraI vaMchita Asa...(16) ANaMda. / / ItizrI zAMtinAtha vivAhalo saMpUrNa // / zubhaM bhavatu / kalyANaM bhUyAt lekhaka pAThakyo H / saMdarbha : sAhi. kA. prakAro pA. 40 zAMtinAtha dhavala (vivAhalo) 65 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. neminAtha hamacI kavi lAvaNya samaya kRta hastapratane AdhAre neminAtha hamacI pragaTa karavAmAM AvI che. hamacI - hamacaDI - hAMce e samAnArthI zabdo che. hamacaDI eka prakAranI dezI che. tene garabAnI dezI kahevAmAM Ave che. rAsa-garabA phAga-vivAhalo-horI jevAM gItomAM vartuLAkAra pharIne nRtya sAthe gAvAnI eka paddhati che. kula corAzI gAthAnI A hamacI che. jo ke ahIM 83 aMka che, paNa AMcalI sahita gaNatAM 84 thAya. neminAtha hamacaDImAM nemakumAra ane rAjulanAM jIvananA prasaMgonuM mitAkSarI nirUpaNa thayuM che. tenI racanA saM. 156ramAM thaI che. neminAtha hamacI sarasa vacana dila sarasatI re, gAIsi nemIkumAro, sAmalavatra sohAmaNo re, rAjImatI bharatAro re...(1) yAdavakerA rAu re ha. torA guNa huM gAuM re ha. tribhuvana kerA rAu re ha. helI mukhI nemiji malDi...(2) merI bahinaDIre raMgarelI, sAmalIyo sarasi gelireha. (AMcalI) nava joyaNa je nagarI puhalI lAMbI joyaNa bAra sAyara tIriiM dvArikA re, soraThaDI ziNagAra re ha. rAja karaI tiyA deva murArI, khamalA dasaI dasAra, samudra vijaya dhari daivi sivAre, janmyA nemIkumAra re ha..(3) lahuya lagiI je lakSaNavaMta, mAyatAya mana mohaI kalA bahuttari parivariu re, jANa ziromaNi sohaI re ha... (4) ekavAra alavesaru re, kuMara cacali caDio, ramata ramatu rAuli puhatu, AyudhazAlA caDI re ha... (5) rahu alagA nemi naresara e, Ayudha kuNa sAhaI, rakhavAluM bahu bolaI baravii, hari viNa hAtha na vAhaI re ha... (6) apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taNiI vacana Imani kuMara hasatu, alaviI bala dekhADai, cupaTa mala tava cartubhuja kerAM, caMcala ramADaI re ha...(7) gadA ulAlaI gayaNi bhADaI, koTi zilA upADaI, eNa vacaDAvaI dhanUpuM namADaI, sabala zaMkha vajADaI re ha...(2) tiNi nAdiI ghaNa parvata DhaliyA, sAyara savi khalabhalIyA aMbara gAjaI tarUara bhAjI, zeSanAga salasalIyA re ha... (9) gajazAlA gajabaMdhana truTaI, phuI gorasa golI eka paDaI eka laDathaDaI re, Ima dharaNI ghaMgholI re ha..(10) caturbhuja ciMtaI saMkha kisela re, pUriu kuNiI naveraI, tAI hari nahi re, avatariu aru re ha...(11) balibhadra bolAI hari re, avara na INi saMsAri, nemikumara kriIDA karaI re, balavaMta bAla brahmacArI re ha... (12) mAya tAya niu niu kahaI re, nemi na pariNaI nArI te kima lesiI rAja tumhAru, suNi (2) deva murArI re ha...(13) mAlA pADaI milIyA bAMdhava, kAvUDaI karatoliuM, nemikumara karavAlIu re, hari hAsaI hiDoliuM re ha... (14) hari citaI mora bAMdhava balIuM, eka padamani paraNAvuM, samudravijaya moruM pitarAu re, devi zivA harakhAu re ha...(15) sola sahasa aMteurI re, zrIpati savi bolAvI, karI adbhUta siNagAraDuM re, gopI goraDI AvI re ha... (16) kisa caraNA cola majIThA, kisakA ghUgharIAlA re, kisake chAyala chayela sabalIyA, kisakA caraNA kAlA re ha...(17) kisake pahiraNI pIta paTulI, kisake rAtA raMgA, kisake pahiraNI seta siNagArA, kisake cIra sucaMgA re ha...(18) kisake uravari navasara hArA, jhAli taNAM jhamakArA, raMgi suraMgA sovana mUDalA, pAye jhAMjhara jhamakArA re ha... (19) kAlA kaMcUka mala saphalA, kisakA chalA lAkhINA, mANeka motI cUDe baIThA, kisakA kamakhA jhINA re ha..(20) neminAtha hamacI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIna payodhara amIrasa ghaDUlA, adharasu viddhamA cobA, daMtavalI dADima kulI re, mukhI tAjA taMbolA re ha...(21) nirmala nAsya sarala tIkhAlI, bhemahi bhujaMgamakAlI, AMjI re doI AMkhaDI re, mastaki rAkhaulI, veNI te phumatIAlI re ha...(22) kharIha saMkhaTalIhAthevIMTalI, harakhI hiraNI laMkI, jaMdhA tUalI kadalI, thaMbhA raMbhA rupi kalaMkI re ha...(23) tapasa trATamI ne moTaDI, koTaDI koTi siNagAro, oDhaNI ghATaDI raMgacI mATaDI, mayaNacI vATaDI vArU re ha...(24) pIyali panUti kuMkumarolA, sahaji suraMgA rosA, pAe pAgaDAM kaMcana kaDalA, karNa jisyA hIMDolA re ha...(25) sisaIyo siMdurIyA re, sonAnA mADhalIyA, avelA savalA bahirakhA re, bAhuDalI beu balIyA re ha...(26) nIlavaTI cATu bahuDI ure, kAne nAgavalAyA, pAye lagADayA vIMchIyA re, surapati seva manAyA re ha...(27) kisake hAthI kamalakAnAlA, kisake caMpakamAlA, kisake kari chaI caMdanasIpA, kisake kAlAvAlA re ha..(28) haMsalAbamaNI caMdalAvayaNI mRgalA namaNI nAra, aMgaThimI neurI amara aMteurI re, Ima gopi siNagArI re ha...(29) kari vAlAkA vIMjhaNI re, valI vasaMtiI pAsyA, phUladaDA karI phUTakAre, pAna kapUraI vAsyA re ha...(30) nAgalokanI kanyA nAThI, rUpaI raMbhA trAThI, kAvUDAmani kUtiga bhAviuM, IsiluM aMte uri Avi re. ha...(31) kAQyaDaI tava kUDa kamAyuM, nemikamara teDAvyA, avasara Aja vasaMtanuM re, aMteurI bhalAyA re ha...(32) vAruM vanarUlIyAmaNuM re, AMbA rAyaNa rUDA, koIla karaI TahUkaDA re, rAtI cAMciI sUDA re ha...(33) drAkha taNAM chaI mAMDavA re, navaraMgI nAraMgI ciMhupakhI, taruara mUrIyA re, mukhaMDI chaI caMgA re ha...(34) apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caDa caturbhuja tava AvIyA re, gopI savi ziNagArI nemI kumara bhalAvIyA re, valIyA deva murArI re ha... (35) gopI lopIlAjI re, lAchivaDI paTarANI, AlI karaI ubAMchalI re, bolIyAI bAMgaDa vANI re ha...(36) khADo khalI chaI mokalI re, rANI rAula vAhI, harakhI hasaI hAsuM karaI re, de urahyuM bhujAI re ha...(37) kamalanAla bharI chAMTaI, caMdrAulI rAhI rAkhaI sAhI rUpa, dekhADaI rukamaNi re, kahaI majAsiu vAhI re ha..(38) rUpavaMti rUpiNi Ima bolaI, suNijayo vAta hamArI, mAya tAya kAMI dUhavau re, nemi na paraNeI nArI re ha..(39) diI saraMgaTanaI phare gaTakholaI, bolaI bAMgaDa bolA, nemikumara vara yovani puchatA, nIsata kAMI nITola re ha..(40) sola sahasanAM vAMchita pUraI, baMdhava deva tUArA re, nemikumara ulehaI nihAlu, mAnu bola hamAro re ha..(41) nemikumara vara dAkhina paDIyA, rANI savi saparANI, hA na kahI tima nA na kahANI, mAnIu mAnI jANI re ha... (42) gopI sarikhI savi milI re, harinaI jANa karAviuM, mAya tAya bhAI bhojANa jo, kuTumba sahu harakhAvile re ha...(43) nemikumara vara paraNasiI, hosiI harSa apAro, munI lAvaNya samaya Ima boleI, e pahile adhikAro re ha... (44) prathama adhikAra pUrNa nemikumara vara paraNesiI re, kAnha taNAI manI koDo, ugrasena dhari rAjImatI re, yauvana sarikhI joDI re ha... (45) hariSiha dhari ugrasena kerAI, vegiI vivAla meliuM, pAna phUla phophala daI re, sAjanakU harakhila bhalIyuM re ha... (46) bihuM dhari dhava dhava ghusaTa paDIyA, maMDavi maMDava chAMyA, karamatA kaMdoI teyA, vara pakavAna kamAyA re ha... (47) neminAtha hamacI 69 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moTA maMdira modaka bharIyA, khAjAnA khaDaka caDhIyA, kUra sAI pahitinIpAI, moTA pApaDa vaDIyA re ha...(48) rUpA kerI AMDaNI re, sovana thAla suraMgA, vitapAtI AlA vATalI re, mehatyA cAkara caMgA re ha... (49) sovana karavidIA bhoSaNa, sAjana harakhiI bharIyA, maMDapi baIThA dAnA dII re, iMdra jimyA avatarIyA re ha.. (50) poDhI pAMtiI bhUpati bholA, khAreka kharamA dAMkho, vara varasolA vATalA re, phala hulivAnI lAkho re ha. (51) mAMDI marakI modaka cUryA, kharahara khAjA morayA, sovana thAla sohAmaNA re, soI pakavAniI pUrayA re ha... (52) zAli dAli dhRta zAlaNA re, vATala bharIyA vATo, kUra taNAM kaI karabalA re, ghola taNAM ghaNa moTA re ha...(53) kara cokhAlI cIrII bhUlyA, dIdhA phophala pAno, bAvana caMdana chAMTaNA re, cAlIyA deva jAno re ha...(54) maMDapi moTA caMduA re, talIyA toraNa bAra, nemikumara vara paraNasiI re, rAjuli rAjakumArI re ha... (55) khAMtaI bhari khUpa khuNAlu, nemi kumaravara sohaI, caDIu mayagala malapatu re, tejiI tribhuvana mohaI re ha...(pada) kAne kuMDala jhalahalaI re, pahirayA savi ziNagAro, lUNa utAraI bahinaDi re, dhana dhana nemikumAro re ha.. (57) maMgala bolaI jAINI re, ApaI vAMchitadAna, chappana koDi yAdava milyA re, balavaMta balabhadra thAnI kAnho re ha... (58) gaNa gaMdharvagaNa jovA milIyA, gau gIta rasAlA, thAnI apachara nAcII, vAjaI bhugala tAlA re ha. (59) mastaka chatra sohAmaNuM re, caMgA camara DhalavaI, iMdra utAraI AratI re, nemajI toraNa AvI re ha...(60) sAlaka bolaka sAmA paDIyA, te savi paDIyA khoTA, loke hasIyA dhUNe ghasIyA, nemi taNAM guNa moTA re ha... (61) apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sonAnaI sighAsaNi baITha, uThiMgaNa chaI mUMDala, jaya jaya karatI baravaI uThI, nemikuaravarU re ha... (2) jAlIyAlI jhAlI jhabUkaI, baIThA mANeka motI, hiyaDe harakhI nayaNe nirakhI, nemitaNuM mukha jotI re ha..(63) ghUgharIyAlI ghATaDI re, pariyA pAnetro re, ArIe mana mohIyA re, AMjIlA doI netro re ha. (64) kAMcalI kasabaI satI re, rolAnAththaI raMgo, savi ziNagAra sohAvatI re, zUrakiu dakSiNa aMgo re ha... (65) pazu vilApa suNI rathavAlyuM, pazunuM duHkha TAlIyuM, daI dAna caDile giranArI, nUraI rAjuli nArI re ha...(66) kaMkaNa phoDaI hiyaDuM moDaI, troDaI navasara hAra, khiNi khiNi loDaI, bekarajoDaI jaMpaI nemikumAre ha...(67) vATiI joI ubhI oTaI, nemikumara naI koDi, sunaI hoyaDaI sAda karaI re, rahI rahI ubhI ToLaI re ha...(68) AghI pAchI thAI mAcchI, java jala dekhAI thoDuM, sAmalIyA kAMI valIyA vegiI, navabhava neha ma troDaure ha..(69) haMsa vihUNI haMsalI re, mAMDava viNasI velI, kaMta vihUNI kAminI re kisio karesiI DolI re ha...(70) caMdA viNasI cAMdanI re, pAsA viNasI "sArI. mayagala viNasI hAthiNI re, piyaDA viNasI nArI re ha...(71) kaI-maI moDayA karakaDA re, kaI-maI bolyA maramo, kaI-maI sADI jhATakI re, kIdhA kUDA karamo re ha..(72) kaI-maI riSi saMtApIyA, kaI-mai vicholyA bAlo, kaI-maI ratana viNAsIyA re, dIdhA ayugata Alo re ha...(73) kaI-maI draha phoDAvIyA re, kaI-maI paradhana lIdhA kaI-maI kAmaNa kIdhA, aNagala pANI pIdhA re ha...(74) 1. jugAra ramavAnAM sogaThAM. kaMta lagI cAMdanI cA viNasI nA neminAtha hamacI 71 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkhAra kaI ulaTike re, sarovara phoDiyA, sIla na pAliu sAciu re, moDI tarUara DAlI re ha... (75) sadguru guruNI navi saMtoSyA, sAtaI kSetra na poSyA, saMpatti sAru dAna na dIdhA, thApaNi mosA kIdhA re ha...(76) raDatI paDatI girI AkhaDatI, caDhatI gaDha giranArI, nemi jisesara nayaNe dIThA, raMgI rAjulI nArI re ha..(77) navabhava kerI terI nArI, kAM melhI niradhArI, nemi jisesara joI nArI, sAra karo tamArI re ha...(78) triTaDaI tribhuvana kerA rAjA, dIpaI navala davAjA, cusaThi iMdra karaI kaI sevA, mugati taNAM phala levA re ha...(79) rAjimatI kahaI be karajoDI, ma karU ADA khokI, sAmalavana huM sAmI re, moTA caraNa na choDuM torA re ha...(80) nemi jisesara nehalyuM pAliuM, durgati nI bhava TaliuM, rAjImatInA vAMchita phalIyA, be jaNa mugatiI malIyA re ha...(81) hamacI hamacI hamacaDI, hamacI chaI corAzI, muni lAvaNyasamaya Ima bolaI, hamacI haraSiI vAsI re ha...(2) saMvata pannara bAsaThaI re, gAyu nemikumAro, munI lAvaNyasamaya Ima bolaI, varatiu jaya jayakAro re ha...(83) ItizrI neminAtha hamacI saMpUrNa saMdarbha : jaina sAhi. kAvya prakAro pA. 165 1. kula corAzI gAthAnI A hamacI che. 72 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. nemInAtha zIla rAsa. pAcandra gacchanA vinayadevasUrie saM. 1637mAM A rAsanI racanA karI che. neminAtha viSayamAM rAsa vivAhalo - horI gIta - hamacaDI - stavana - stuti sajajhAya, gahuMlI, saloko, gItA, rasavelI, bhAsa, bolI, bAramAsa, phAgu, navarasa vagere prakAranI kRtio racAI che. kavie nemanAthanA zIvrata-dharmane kendramAM rAkhIne neminAtha zIla rAsanI racanA karI che. samagra virati dharma ane vratomAM zIghrata ziromaNi che eTale emanA jIvana dvArA zIlano mahimA gAvAmAM Avyo che. : zrI neminAtha zIla rAsa : paheluM praNAma karUM jinarAI, lAguMjI goyama gaNadhara pAI ki, sugurUvANI valI saMbharUM, bhulujI akSara ANi suThAI. rAsa bhaNIzuM raLIyAmaNo, je suNI zIyala hIya thira thAI, kokIlA jima kalirava karaI, mAsa vasaMta te aMba pasAI ki...(1) zIla akhaMDita sevIyo, dharma achaIji aneki prakAra ki, zIla samANu ko nahI, sUtra purANa kurANa vicAra ki, zIlaha sahuko varNavaI, zIlasyuM maMDayo prIti apAra ki, para ramaNI jiNaNI gaNuM, AMkhaDIne mata karUM aMdhAra ki...(2) kAlDiM parabhavi puluM, dukakha desi tihAM kAmavikAra ki, Akirdi aMba na lAgasa, tumhe saMbala leyojI samakita sAra, zIla saMdhAti hiDa milaI, ratanajaDita jANuM sovina hAra ki, tuM zaNagAra sohAmaNuM, zIla samu koI nahIM AdhAra ki. zIla...(3)AMcalI 1. jananI, 2. AkaDAnA jhADa. nemInAtha zIla rAsa 73 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlanA guNa kihAM kihAM, mujha nANa sarasalilA nahIM kuMbhanuM ThANa, uDupi na aMbudhi ko taraI jo, mujha achaI alapa vinAza nu, tu puNa zIla vakhANa cuM, hAMsu karaI mata koI sajANa tuM, bAlaka bAMhI pasArInaI, huM na kahaika sAyaramANa ki... (4) jehavuM caMcala kuMjarakAna, vegi paDaI jima pAkuMjI pAna tu, jehavI caMcala bIjalI, jehavuM caMcala sAMjhanuM vAna, DAbha aNI jala jehavuM, tehavuM yauvana huM abhimAna, khiNa khiNa jA IcchaI khIja tuM, viSaya ma rAciyo viSaha samAna ki.. (5) paMDita bolija tehavuM bola, jehavuM jANi jaI eha amola, jima tima bola jA bolije, viSaya kahiyA kima viSa samatola, acala sidhdhArathara aMtaruM, ciMtavyuM duHkha na deI ni, ju viSabhojana vAri jaI, viSaya cityA jiya jaI... (6) cauthaI saMvaridasamaIjI, aMgi aratha kahiu te suNaminaraMgi, aMgithI Alasa pariharU, catura caturvidha saMgha naI saMgi, vANIa yojanagAminI zrI vIra vakhANIya zIla sucaMga, sugaNa mAnava mana mAniyauM, eka hojayo sadA zIla abhaMga...ki... (7) grahagaNamAMhi vaDuM jima caMda, puhAmahi vaDu jima araviMda, bhUSaNa mugaTa bhalu, mahigahiM vaidurija jema amaMda, merU mahIdhara mAMhi vaDu, gaha airAvaNa jema gaIda, dhyAna sakala sarAhijaI, dharmamAMhi tima zIla nariMda...ki...(2) caMdanamAMhi gozISa vakhANi, vanaDamAMhi vaDu naMdana jANi, saritaha sItavaDI sahI, sAdhumAMhi vaDu jima arihaMta, vRkSaha jaMbU sudaMsaNA vastraha homa jisya jasavaMta, lezuM hI sakala sulakSaNA, jJAnamAMhi vaDu kevalajJAna tuM, dAnamAMhi vaDu abhaya je dAna Age re, aMbudhi jANi jaI, dharmamAMhi tima zIla pradhAna.. ki. (9) 1. merUparvata, 2. sarasava, 3. phulamAM, 4. rezamI vastra. 74 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sugaNa mANasa tuma sAMbhalu rAsauM, jI achaI yauvana vanaha, nivAsa tu tI sarikhA rahiyo sahI INa Ivani mugadhanaI maMDiyu pAsa, vezi vilAsa ma bhUliyo INa Ivani dalapati thAI chaI dAsa AkhaI ahi kima ugaraI, moDaI chaI aMgi karAI mukhi hAsa tu, eNa Ivani dAsI rAkSasI, dRSTi dekhata karaI zIla grAsa...ki... (10) INa Ivani cittanI coraNahAri, kAma kaTakamAMhi nAIkA nArI tu loyaNa bANaha varasatI, lahikatI veNi tIkhI tarUAri tu lAkha catura AgaI lUMTIyA, AhasanakAdika AdrakumAra tu saMyama dhana lIdhuMu re dhUtAri tuM, 'vaIra samA viralA havAI jeNaI utAriu strIya adhikAra tuM, te sarIkhA nahIM tucche jhUjhaNahAra tuM, nArInI saMgati vArijahI vAri...ki. zIla... (11) athirajisa achaI AbhanI chAMha, athirajisI hovaIkAyarabAMha athira kanyA dhana jehavuM, athira jiryuM achaI ThAranuM 2ha athira jiryuM rAjApu balu, athira jANa tisya nArInuM neha prANa ja ApI jaI eka naI, chehaDaI toI dekhADaI cheha...ki... (12) jau paNa e tanaka AcAra, je kahI jaI para doSa lagAra tau puNa suyaNaha sIkhavuM, INa mUdhi mUkyuM achaI sarva saMsAra madhura vacana mata visasI, vicaratAM kAMI na lAvaI vAra svAratha dekhiA sIjhatu nAri viNAsae nija bharatAra sUrikata saMbhAra jayo nArine avaguNe koI nahI pAra.. ki. (13) avarasAmuM jovaIe savikAratuM, avarasya bhogavaI bhoga siMgAra tuM rasaNi tu avara naI rIjhAvaI, avaranaI ciMtavaI cittama dUSaNa avarahasiri dAI, kUDataNI kuMDi kapaTa bhaMDArI kalaha kAjala taNI jhUMpalI, are neha tisya jiyu lIMpaNa chAra. ki. (14) 1. mukhya nAyikA, 2. vajasvAmI, 3. jhAkaLabiMdu. nemInAtha zIla rAsa 75 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArInAM carita na lAbhAIjI aMta, uMdira dekhinaI huI bhayabhrati sApau sIsaI deI sUvaI, dehalI laMghatA dukakha lahaMtI giri sukhire sukhI saMcaraI, zaMka na thAI nakiMpi ghUmaMti pupihANI dharaNI DhalaI, mugadhanachaI achaI bahumati...ki...(15) khINamAMhi raMga viraMga karati, maraNa jIvaNa khINamAMhi diyaMtI dhAranunAtha pUjAvi nara, kiDyuM nArIha deva chavaMti nirakhIyo neurapaMDitA, paDyA pachI sahuko patIcaMti pahilakhI Apa saMbhAla dAhiyA, jina karI ramaNi rAma tikhaMti...ki... (16) kAma karAlita lopaIkAra kulataNaI keDi uDAvaI chAra jiuM mana mAnaI tiuM karaI uMca chaMDI karaI nIca AdhAra viracaI tI vAhathI varI, muMja rAjA taNuM kIdhuM saMhAra tuM bharathaharI jima jAgyo neha, na kIyo nArI dukakha dAtAra ki. (17) je tarUNI tijaI nija bharatAra, te kima cAlaI avaranI lAra aMtari AMkha ughADIyo prema dikhalAI dinadoI cAri vita gaI ma rahaI gharabAriu, lAja karI kulaTA karaI maraNa lagaI tava huI mani sAla, strIya taNI saMgati koDi kuhAla ki...(18) nAma kahaI madhurUM saba loI viSa kaDauM tuM avara ma joI ki phoDiyA nAma ji sIyalI, uDhaNa lAgaI pari agani jiuM soI nAmachaI abalA tiryuM, nArinuM paNi eNasarikhusabala na koI sAhamAM huI tu hAri jaI, paMThi detAM IhAM khoDi na hoI ki... (19) givarInaI rUpie jItyuM, INaI Isajeya namAmatuM kehanaIsIsa naTajima teha nacAvIyA, rAdhA naI rUpi jItyuM ja dUrAI vicita cAlavyuM zAradA nAI tApasaNI surapati kahyuM tribhuvanajIta lagAvile pAI, Apa huI sahu sAmaNi jinataNAI nAmIe nAThIya jAI ki...(2) 1. tyaje, 2. pAchaLa, 3. phoDakAM nIkaLe tenI agni jevI baLatarA zarIramAM thAya chatAM kahevAya zItaLA, tema nArI = strIne kahevAya abalA (baLavinAnI) paNa hoya sabalA, 4. gaurI. apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAca kahiuM tumhe e nahuI tAti, sahiji nIca huI nArinI jAti doSa diu te zara upari, paNa eka saMbhalayo amavAta naraha pratikahaI kAmiNI, ApaNu doSa na dekhaIjI koI striyakula laMchaNa kimauM caDaI, puraSa jau sarva sulakSaNA hoI vAjita tAlIya kahavividha ekiNa hAtha vajAvi naIM joI ki... (21) saghalI nArI na caMcala hoI, purUSa sahu bhalAM mata kahaI koI sahUa sarIkhI nahIM AMgulI, uvaraNe guNa avaguNa saMti purUSa hAka paratIya ramaI, sihahisa pariri pAI vaMti pagatila maraNa na pekhII, hAthi dIvaI karI kUpa pAMti ki... (22) nArI haIM koIka hoI zuzIla, je lahaI svarganaI zivataNI lIla satyabhAmA zivA suMdarI, drupadI lakSmaNA naIM damayaMti caMdanabAlA kalAvatI. mayaNahA paumAI kuMti yadurAya rANI rUkamiNa nAma lIdhaI jiyAM pAtaka jaMti ki... (23) suratarU ugyuM chaI aMgaNaI, oNi ropaIM te AMka dhatUra azuica karaI mukhavAsa te, ThaMDI naIM zItala surabhi kapUra tu hasti 'sATe khara saMgrahaI, ratana ciMtAmaNI rAlinaI dUra kAkacA kaI kumati karaI, viSaya sevaIjI cuthaIvrata sUri ki... (24) kUkaDa moraha jema maMjAri, zIlavaMtA tisI saMgati nArI prANa vinANaha cUkkaI, abhayArANI taNuM caritta vicArI seThi sudaMsaNa kima kiyauM, kAma kAmaI nahIM niramala nArI satIya subhadrA sArikhI, jiNa tiNa syuM lAI neha nivArI vacana amhArUMya e avadhArI, tima karau jima kariuM nemikumArI kaI... (25) havaI kavaNane nemijI kavi kahuM vAta, kima pAliutiNi brahma vikhyAta zIlavatI kuNa suMdarI ju tumhe bhAkhasyuM eha diThaMta tau amhe saMbhalavA taNI khaMti Alasa aMgina ANI sUM sevisyuM zIla sadA phalavaMta, dhyAI syuM eka ja zrI arihaMta ki... (26) 1. choDIne. nemInAtha zIla rAsa 77 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nayara saurIpura rAjIo, samudra vijaya rAjA tasu vara nArI zIlavatI rANI zIvA devI tasughari avataryA nemikumAra lokanuM nAtha nemIsara sAra, zyAma zarIraI zobhatA pahila saMghayaNa nai pahila saMDANa, sahasa akottara lakha vinANa rUpa guNa ati AgalA, jehanI varatI chaI tribhovana ANa ki... (27) Ika dina kRSNa karaI manakhaMti, baMdhU vivAha karUM kisI bhaMti kavaNa kanyA paraNAvI jaI, asarisa saMga na zobha laheti citavata citi saMbhAI, kumarI ache eka bahu guNavaMti ugrasenA dhari ramaNa dIpati, vIjalInAM jhabakAra jiuM . rUpiraMbhA anaiM zIla zobhaMti, nAma rAjImatI anaI rAjatI nemijI kI jIsi teha nai kaMta ki... (28) kRSNajI lekha paThAvaNahAra, ugrasenaha prati kahaI chaI vicAra kumari tumhAraI rAjImatI, paraNazI baMdhava nemikumAra e achaI kAmataNuM avatAra, vacana amhArUM mAnIyo e samu avara na koI bhopAla, vAnarakaMThi na zobhae hAra sArIkha sArIkhuM ju milaI, tuM jugatu hovAM yugati AcAra ki... (2) vAta suNata rAjA adhika ucchAha, rAjImatI taNuM racyuM vivAha ghari ghari ucchava ati ghaNAM, ghari ghari baMdhI jaI caMdaravAla ghari ghari huI kaI vadhAmaNAM, ghari ghari toraNa maMgala cAri kuM arinaI kIjaI chaI yela zRMgAra, ugrasena kRSNaha vInavAI vegi leI Avayo nemikumAra, kuMyarinAM jIvanuM jeya AdhAra ki.. (30) snAna karaI jina auSadhi nIra, kautuka maMgala kIdha zarIra AbharaNe ati dIpatA, hasti ArUDha thayAM naravara vIra sIsina chaI chatra sohAmaNau, bihu pakhi cAmara DhAlaI chaI dhIra vAjitra vAjaI guhira gaMbhIra, caturaMga senA siluM parivaryA svAmI zobhaI jima mugaTihi hIra ki. (31) 1. mastake. 78 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramikami AvIyAM nayara dUriyo, sahIya sAhelIyAM harakha apAra kyarijI dila nI vadhAmaNI, nemijI AvyA che toraNa bAri hAra hiyA taNuM ApinaI kAMi karaI sakhI evaDI vAta hAra uhi pharaka chaI, dAhira aMgau nAha haeN saMgati nahIM milaI eha vinA guNalAvana khaMti ki... (32) tihAM prabhu pekhIyA sArasa mora, tItara pArevA catura cakora sUara saMbara haraNalAM, kuralA dekhI karatAM e zora sArahI y svAmI Ima bhaNaI, eha myuM evaDuM kAM kIyu jora ki... (33) sArahI bolAI chaI be karajoDI, INi khiNi koI na lAvaI khoDi svAmI na jANuM chau cUM tuhe gurUvaI jamasyauM yAdavakoDI ugrasena citta ANaMdIuM, eNaI aparAdha na ko kau kAMI ki... (34) viNasijaI eha anAha, jIvita sahu kahaI vAlahu neminayaNe jharaI narasuM pravAhI paradu:khI huI viralA, duHkhI jIvadayA karaI yAdavanAha ki... (35) bokaDe kAMI na pADIya vATa, mIMDhe na mAriyA bAMbhaNabhATa gADare gAma na ujADIyAM ApaNI pRThi vahaIjI ke bhAra ki mahiSa te zyA bhaNI mAri jaI ? bAlIya bala navi karaI re lagAra kAMI viNasijaI te niradhAra ki. (36) tItara ke naIM navi dIsuM gAli, ziDIyaka meDIyAM kAM dharI jAli ganahu na koI kabUtarAM, rAti hetu cakavAM citta dukakha saMprati koI na dIsaI sukakha, khAra dila kA khatamAM upari parajIva pIDatAM hoI na mukakha ki. (37) mora lavaI mukhi madhurU sAdaguM, zukana rUDA sahI sArasanAda koIla" koInaEhahavila etaurUkhi* vAsu vasaI gayaNi vihAra AthamI Aditya na laI re AhAra, paradhari khAtra na pADaI jhUjha na mAMDaI leI hathiyAra, paMkhIyA naI kima kIjaI prahAra ki.. (38) 1. sArathine, 2. guno, 3. rAtre, 4. ghA, 5. koyala, 6. vRkSa. nemInAtha zIla rAsa Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahaI haraNI tavai haraNa cUM, mArAM bAlakaDAM achaI vanamajhAri hivaOM kuNa tehanI karalau sAra, pANIya kuNa tihAM pAvasthaI proMi kavala kuNa Apasi tAsa, sIha sAde take bIhatA nAsI naIM Avasi kehanai pAsi, mAta vinA chorU huI nirAsa sAsana hila nahIM koI vasAsa ki... (39) haraNa kaha haraNI suNa, thAkAM bAlakaDAM na viNAsazI koI jau Ika daivaja vaMkanuM hoI, daivi samaI sahUko sami deva vAkaIM sahu vaMkaja joI, amRta pI jaI priya viSa hovaI toI sukha duHkha daivi dIdhAM, maraNa jIva viNa sahu ApIsi toI hoI na hari jaI mUdhi ma roI ki... (40) saMbara spe kahaI sabarI, garbha aThThaI mAharA udara majhAri Aja pUrA dina eha naI, kaMtajI kiNI pari ehale vAri ApaNuM duHkha aha ko nahIM aheM jhUruM chauM e e saMbhAri saMbara chAMha chaI ciMhu dasi mukhi vilakhaI AMkhI aMsua dhAra priya koIna dIsaI he rAkhaNahAra, kiNahI naiM mani karUNA nahIM katA nemijI Agali karUM pokAra, bAlaka mAI na mAratI abalA nai svAmi uvelaNa hAra ki...(41) jIva IsI vidhi vilavatA, dekhI svAmI hAhArava karaI vizeSi kAyara kAMI viNAsI jaIe, vadha paratakhi naraga nivAsa jANI naI kima kijaI viSa grAsa, parajIva kimphaI na pIDI jaI paraduHkha deti kisI sukha AzA tima karUM jima na huI ehanuM nAza ki... (42) sArahI naI dIyA savi alaMkAra, ratha thakI utaryA nemikumAra karma kahu na karaI kiy choDIyA baMdhana DhoDiyAM jAla abhaya dIdhuM pazu paMkhIyA, dhanadhana jIvadayA pratipAla ki...(43) gagana kAnani jAtA dehi AzISa, paryanaiM paMkhIyA jaya jagadIza tribhuvana pIhara tuM sahI balihAra tuMha jananI taNaI Aja putra ratana jemaiM janamIla svAmI sAdhyAM pArakAM kAja yAdavA hiva ciraMjIva ye, trijaga taNuM tumha pAmayo rAja kaI...(44) 1. pratyakSa. 80 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAmI pAchA valyA kiyuM vaIrAga, rAjImatI taNuM ko nahIM lAga kRSNajI kari gRhI zIkhavaI baMdhava tyAga taNuM nahIM lAga jIva rAkhyAM te rUDuM kIdhuM rAjImati zari Thavahu sobhAga ki...(45) nemi kahaI zrIpati suNa, kAri! yauvana kAriyuM deha kAriyuM sagapaNa kisyuM saneha, Iha jagi ko kahinuM nahIM Ayu suI jima AtarSi 2ha, viSaya vilAsa na sevicUM teha zivanagarI kariyuM nija geha, zIlavaMtA mAMhi rAkhisyuM reha ki...(46) pAmI naI narabhava devadurlabha, viSaya na sevihyuM javuM bahu raMbha jIvita dina daza prAhuNa, viSaya sevA thakI naraga sulabha dukakha tu dArUNa huI tihAM, zaraNa na lAbhAI hI nArI nitaMba raNajhaNaI jeha maNimekhalA, motIyamAla varSe kucakuMbha pekhuM nahIM pharasuM kihAM, jAna pachI valu pAlikSya baMbha ki...(47) Ima pratibujhavila nemi murAri, AvIyAM dvArikA nagarI majhAri saMyama levA naI sAMmuhaI, deI saMvatsara dAna vicAra dAnadayA hoyaDaI vahaI, durlabha loka lIdhuM jisA dhAri kaNayakoDI tihAM tIna sai, koDI aThayAsIya valI asI lAkha dhana kharacaI mukhi madhuriya bhAkha ki...(48) caMdra nAgendra milyAM tihAM, tivAra tribhuvana varatai jayajayakAra iMdra mahotsava maMDIyu, nemijI Adaryu saMyama bhAra dhanadhana yAdava kuli avatAra, mohamAyA sahu pariharI kRSNa kahaI jayajaya jagadIza, jIpo havaI tuhe rAga naIM rIsa moha mahAbhaDa bhaMjayo ANayo ATha karama taNu aMta cAritra tuhe cira pAlIyo, sukhapurI pAmIyo sukha anaMta ki...(49) 1. barapha. nemInAtha zIla rAsa 81 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ima kahaI dvArikA jAI, yadurAya suranara savigayA nija nija ThAI nemijI saMyamari ramAI, revayagiri puhatA jaganAtha zIla sannAha aMgi dharaI hasi karI mugati naI suM piu hAtha ki...(50) sakhI mukhi rAjalI saMbhalaI, bAlI nemi vali ratha pAchaue vAli, dharaNi DhalaI lahaI mUcha zItala vIMjhaNe vIMjIjaI bAla sajja thaI vilavaI sukumAla, sakhI mujapavana malAvIyo, virahavaizvAnara chaI vikarALa tuM vAIraI lAgatAM uThasyaI jhAla ki...zIla (51) phoDaI chaI kaMkaNa, troDaI chaI hAra, moDaI chaI aMgatijaI zaNagAra tilaka miTaI mRgamada taNuM caMdana lAgaI chaI jema aMgAra dhIrapaNuM na dharaI kinDaI, jANe vahaIDII karavata dhAra ki.. zIla (para) pAlasikAla, cAtaka jiuM piuM piuM cavAI " hiyaDalauM sIMcaI sulakSaNA bAla, kAraNa emani ravaI AThabhavaI, hRdayavasaI svAraI nemikumAra viraha vaizvAnara tanu dahaI, tala jina dAjhaI jIva AdhAra ki..zIla (53) nAha naI diI olaMbhaDA, svAmI hutA tumha dIna dayAla amla taNI kAMI na kIdhI saMbhAla, nAha naI kAraNi kAM tajI huM achauM svAmInAM caraNanI dAsI ahinasi rAkhavI ApaNaI pAsi avaguNa koI na moM kIu nAri na melhI jaI eha nirAza vegi mila mujha lIla vilAsa kI zIla (54) ATha bhavaMtara nehaluM, navamaI bhavi vRthA kAM dIuM doSa tumha viNa avaranAM vAlahu, sapatha karUM anaIM pIvujI kosa, sAca vizavIzA mAnIyo, e duHkha bhAMjasi kima asosa, mAchalI jala viNa kiuM jIyaI viNa aparAdhI rUDuM nahIM roSa ki. zIla (55) 1. varSARtu, ra. sIsuM pIvuM. 82 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakarasu ratha pAchaue vAli, vadana kamala dhArI nayaNa nihAla, harakha pUrUM hoyaDA taNuM, tumha mata jANuM e yauvana kAlika lADilI aMjali lAgaNi je tuNDa Apa siu zIkha saMbhAli, tehaja amle karaphyU sahI, arUcitI kAMI na maMDiy Ala ki... zIla (56) vali vali rAjali Ima bhaNaI, kaI sakhI makAu svAmIyU droha kaI koI chala karI chetariu, kaI kisI vAlahaI kIyu re vichoDa kaI dhana corIujI parataNuM, dekhI zakI nahIM kaI parasoha kaI kau garava sobhAganuM, tala yadurAya tijayu mujha moha ki... zIla (57) kaI kIka aNa gali nIra sanAna, kaI sakhI troDIyAM tarUara pAna kaI hilrIya velaDI hIMcatA dUhavI kaI tarU bAla, kaI jalamAMhI maI maDiyA jAle macchanaI kacha saMtApIyA, kaIdIyAM kiNahInaI kUDa ja Ala kaI mRgapAzi pADIyA, tana meli mujha trijaga bhopAla ki... zIla (58) kaI vani dIdha dAvAnala lAI, kaI re vichoDIyo bAlaka mAI kaI nizi bhojana mAM kiyeu pApa kIdhai sakhI sakhatI joI aganihi kamala na nIpajaI, hiva pachitAvA kIdhai kisyuM hoI bIja sAruM phala pADi jaI, yadurAya doSa me lAvaNyuM koI ki... zIla (59) mAta kahaI diva kuMyari ma roI, maNimaya jhArIyali mukha dhoI, yAdavu gayu tuM jAvAdi, teha thakI caDatuM citta joI, tuhe varayo vara vAlhala, nemi vinA jaga sUna na hoI ki... zIla (60) varasyAMhe mAu eka kahu vAta, loha kihAM kihAM sovana dhAta khalu kihAM sajjana sArIkhuM, nakSatra kihAM kihAM Aditya teja kihAM tRNa sAtharU kihAM sukha sejau kihAM viSa amRtarasa kihAM? cora kihAM kihAM sajjana sAtha, sarapanaI phUlaha sehariuM, avara rAjA kihAM kihAM jaganAtha ki. zIla (61) 1. snAna, 2. kAcabA, 3. sarpa. nemInAtha zIla rAsa 83 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMDita bola e eka ja bola, jehanuM jagatamAMhi nahIM mola, eka vacana narapati bhaNaI, tima satI eka karaI bharatAra, jeha tenI nahu lAgae lAra, sAra jANI sata ApaNuM mAtA anumatI diu lessuM saMyama bhAra ki...zIla (62) mAtanI anumatI leI tivAra, ratana gayaI kisI kAca zrRMgAra, nemisUM prIti na TAlisyuM bhamara jima zyAmanaIM kAmanuM jAla, loca e veNIya lahikatI, havai Adarai catura mahAvrata cAri dhanadhana rAjila rAjakumArI, premasyuM yoga jajaMga joII, hivaiM citta ma cAlaviuM kAma vikAra nemi vaMdaNi caDhaI giranArI ki. zIla (63) jhirami2i jhiramiri vasaI chaI nIra, bhIMjai chaI kaMcua komala cIra, giri guphAmAMhI AvaI satI havai vastra utAri ThavyAM chaI ekaMti aMgi dIpaI ati Achiya bhaMti, rahanemi dhyAna dharaI tihAM, havaiM rUpa dekhI RSi citta calati manamatha bANi vedhI hiva rAjImatI prati Ima kahaMti, bhayama karesi parabhava taNuM hiva tuM mujha vAlahI huM tujha kaMta, bhogavasyuM ApaNa bhoga anaMta bholI he narabhava dohIlau, pachaI AdarasyuM valI saMyama ati, e avasara achaI ehavau hiva vilaMba nivArI manohara mUdhi, aha na dekhaIe kiMpi kAmaMdha ki...zIla (64) hiva satIya bhaNaIbhAIbola ma boli, ratanamAMhI achaI zIla amUli, kAga uDAvaNI kAM tajaI nirlaja thAI chaI kAMI niTola nilakSaNA kAIM karaU saMyama lopa, baMdhu sAhamuM joI kA nahIM hivahUMritijI navayauvana jeNi, vasyuM re AhAra lIjeI kahuM kima tUha naIM jIvitathI maravuM bhaluM thArU achaI agaMdhaNa kula avatAra, gaMdhaNa kula taNuM kisyuM AcAra, ati avicAri MjI kAM karUM havaiM, aMsi gaja jima ANiu mAgi, pApa AloIya nemi pAya lAgI, karma chedI thayuM kevalI hivaiM zIla sahu koI pAlayo Ima, rAjImatI yaza jAgIuM jema kAma kAdavamAMhI khUMcatu jeNaiM, bAMha grahInaiM rAkhyuM rahanemi ki...zIla (65) 1. pAchaLa. 84 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INI parI viSaya kaSAyajIpI, satIya AvI nijanAha samIpi, ulaTa aMgihiM ati ghaNuM havaI, vaMdaI jaI traNa pradakSiNA deI, bhAvi bhalaI narabhava phala leI, sAtha vichoDajI navi kau bhAI prItima mANasanavi tijaI kima, pahila hI kAMI na jANiyuM ema, tumya viNa akhta na rahuM sahI, hivaI rAjali sAlaI jaI svAmInI seva Ikamani sevatAM, tUThalajI devatA, zIla sUdha satI niravahaI, svAmI pahile lahaI kevalasAra tIrathanAtha thIuM nemikumAra, Aja lagaI yaza jhagamagaI, hivae sahu zIlataNuM re prabhAva rAjali nemi namuM nija bhAva, zIla sarovara jhIlajo bhAI dina dina ucchavajI thAI chaI Au zarta rAkhI sahu khelayo hica, zIla rUDAM rAkhI dharmanuM cAu ki. (66) hivaI nemi rAjali pari pAlayo zIla, zIlathI pAmayo zAzvatI lIla, viSaya vaIrI mata visasau hiva lakSmaNA mahAsatI rupiyarAI, kAla ghaNuM ralyA viSaya pasAI, citta viSayaI dhuNi cIMtavu, hivai viSaIviNAsIurAvaNa rANa, sIta zIliMjatitarIyApASANa, zIla samu sagu ko nahIM havaI zIlathI sarpa hoI kusuma mAla, zIla thakI amRta huI rasAla, zIlathI saMkaTa savi kalaI, havaI ekapasikhAvalI suNasujANa, avicala rAkhayo arihaMta ANa, maIkasi naikasi joIuM, diva ANa vinA je kIjaI paccakakhANa, te tuSakhaMDaNa sArIkhu, hiva ANanuM mUla eka jihANa, je jina bhAkhiuM te sarva pramANa, jinavacane nahIM anyathA hiva Apa chaMdu mata karahu ajJAna, jina pratimA ma utthApayo, ApamAM nAthanuM eka AkAra dekhatAM upajaI harakha apAra, eNaI pUji jina pUjIuM, bhAI aMgi viMgi chaI eha vicAra parabhavi bodhi bIjaha dAtAra, haTha thatajI naI hII dhArIyo, tuhe pratisamaI pUjIyo ehanAM pAu, Alima hArIyo mAnava Au, dazadiThatahi dohIluM anaIM cittathI ThaMDIyo viSaya kaSAya yUlibhadra jima thobhayo bhAu sAravacana, vihuM kahuM bhAI, para ramaNI - savi mAnayo mAu ki...zIla (67) 1. thavuM, 2. rAsaDo, 3. rukmirAjA, 4. sItA, 5. zikSA, 6. potAnI icchA, 7. tyajI. nemInAtha zIla rAsa Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ havaInara amarahasukha pAmasI, soI kramikramisiddhivadhUvarahoI, karati dazadisi vistaraI, havai suyaza pAmaI te sahI, IhaloI trividhi zIlajI ko dharaI, havaI te samautribhuvanamAMthI nahIM koI ki..zIla (68) havaI zrI pUjya pAsacaMda taNaI pasAI, zISa dharI nija nirmala bhAI, nayara jAlahari jAgatu, havaI nemi namuM nita be kara joDI, vinatI ehajavinavuM, svAmI ekakhiNa appamanathI kA vachoDI, zIla saMghAtijI prItaDI hivaI uttarAdhyayana bAvIzamuM joI, valIya anerA graMthathI aratha gurUrAja vinA je kahIu hoI niphala hoyo mujha pAtaka soI, jima jina bhAkhaI tima sahI svAmI duritanaI dukakha harU sahu dUri, vegi manoratha mAruM pUri, ANarUM saMyama Apayo havaI vinavaI Ima zrI vijayadevasUri ki... zIla (69) ItizrI zIlarakSA prakAzaka zrI neminAtha zIla rAsa saMpUrNa. cha I/ saM.1637 varSa caitravadi-3 gurU uNakipure lakhita | cha | celA harajI lakhita zrI lekhaka pAThakyo zubha cire jIyAtu . cha II graMthAgra zloka saMkhyA -- 240 zrIratu . cha || 1. pArzvacandra, 2. tyAga. 86 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. sImaMdharasvAmI caMdrAulA. jaina sAhityanA kAvya prakAromAM vividha dezIo no prayoga thayo che. temAM 'caMdrAulA' eka prakAranI dezI che. A prakAranI kRtio alpa saMkhyAmAM prApta thAya che. uparokta caMdrAulAnI racanA vaDatapAgacchanA vinayamaMDana upAdhyAyanA ziSya jayavaMtasUri (apanAma guNasaubhAgyasUri) e karI che. pU. zrI sattaramI sadInA prathama tabakkAmAM thayA hatA. kavie sImaMdharasvAmIno vizeSaNa yukta paricaya ApIne bhaktibhAvathI sImaMdharasvAmInA guNa gAyA che. sImaMdhara jinacaMdrAulA stavana' caMdrAvaLA baMdhanI ra7 kaDInI racanA che. paheluM-trIjuM caraNa caraNA kuLanAM che. ane bIjuM-cothuM caraNa duhAnAM che. pAMcathI-ATha caraNa pAchAM caraNAkuLanAM che. cothA ane pAMcamA caraNanI sAMkaLI racavAmAM AvI che. zabdo punarAvartita karIne chellAnI pahelA caraNa sAthe sAMkaLI racI nathI je candrAvaLAmAM anivArya nathI. ulaTuM ahIM cadrAvaLA sAthe yuvapada joDIne eka vizeSa geyatA arpe che. A racanA bhakti mArganI viziSTatA darzAve che. prabhu bhaktino mahimA aparaMpAra che. sAdhu kavioe A prakAranI racanA dvArA sImaMdharasvAmI pratyenI bhakti pragaTa karI che. samagra racanA AsvAdya che. : sImaMdharasvAmI caMdrAulA : (DhALa - cedrAulAnI) vijayavaMta puSkalAvatI re, vijayA puvyavideho, pura puMDarIka puMDarIgiNI re, suNatAM huI saneDo, suNatAM huI saneha re haI svAmI sImaMdhara, vInatI kahAI, guNa zobhA gaI tribhuvani dIpaI, kevala jAnai kumata ja jIpaI - jI jIvanajI re 1// tuM tribhuvana manamohanasvAmI, suNiyo vinatI re olagaDI re saMdesaI mAnayo dUrithI ... drapada sImaMdharasvAmI caMdrAulA 87 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizadina ja jaDI . hAyaDI pharI dhana te nagara te rUkhaDAM re, dhana te deza te vATo manamohana jihAM tulma vasau re, guNa kIyANaka hATo guNa kiyANaka hATa vAcchesara, dhana dhana mANasa te alavesarA nizadina je tuNDa pAsa najhaMDaI, avarakuMvihI virahai daMDaIllrAjI, jIvana. mANika motIDe jaDI re, kaIe moNavelyo vaLI vaLI eka disi joyatAM re, hIyaDaI huI raMga relyo hIyaDaI huI raMgareli joaMtAM, paMkhInaI saMdeza pUchatAM tumha guNi gahila paNauM aDukidhauM, nisanehanai hAsaudIdhaGital jI.jIvana. visAyaM na visarAI re, samariA dahaI apAro "vedha lAI rahyA vegalA re, valatI na kIdhI sAro valatI na kIdhI sAra sarAgI, yogInI pari rahalaI lAgI, catura paNauM chaNaiM vadhaI lIdhauM, loka kahaI kAMI kAmaNa kIdhaull4jI. jIvana. paradezI caluM prItaDI re, AvaraNauM dinarAtyo avara prItama mehalIAre, vaLI vaLI eka ja vAto vaLI vaLI eka ja vAta re sAMI ! nizadina tumha syauM rahaI manalAI, saMdesaI kari hIyaDauM hasaI, puNya huI tuM nayaNo dIsaI pI. jI. jIvana. manakuM nahIM umAhalau re, nayaNAyuM haMI pyAso vihi muja sarajI nahIM paMkhaDI re, jima pahucADuM Aso jima pahucADu Asa huM jAI, paMkha bikAtI dinavadhAI tumha virahanali chAtI tAtI, "tumha dIThaI huI zItala chAtI Illii jI.jIvana. rasalobhI mana paMkhI ure, tumya guNa paMjara pAso Daratu virahakuM ghAtI re, lInau lIla vilAso lInau lIla vilAsa ho kIlI, sUrijana neha kIma kare DhIlI sUcaka vacana ghaNe mata bhAjaI, tumhasyauM lADa karaI te chAja zI jI. jIvana. prIti bhalI parivaDA re, jehanaiM viraha na thAI amha sarakhAM javAraDau re, daivataI sarajayau kAMI 1. AkarSaNa, 2. vecAtI, 4 samidha vinA vihi muhi haI zakAtI, 3. khIlI, 4. janmAro-jaMvArU = janmAro. 88 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daivataI sarajayau kAMI amArUM, duHkhIA mANasa nuM jevArU sajanaviyogaiM prANa dharI jaI, nehapAkhaI badhanAmItusI kIjaIilI jI.jIvana. jima mana pasaraI cihuM disaI re, timatu putacaI bAMho dUriyasaMtA sAjanA re, saphala huI umAho saphala huI umAhaja eho, seva karUM jima rAti naI dIdho vacana tumhArAM haiDaI jAgaI, avara na kahizya e mana lAgaIIo jI. jIvana. suhaNA mAMhaI sAjana milyA re, lAgI raMga atIvo, nIMda gamAI pApII re, dekhI na sakaI devo, dekhI na sakaI daivaja pApI, jAgati virahaI deha saMtApI, mehaviNa khahalavUDhAM pANI, duHkhabhari rotAM rAti vihANI/10mI jI. jIvana. sUDA te baMdhava mAharU re, saMdesau kahaI jAI tumha paNa kAmaNagAranAM re, kaIsI bharakI lAI kaIsI bhakjhI lAI ho sAMI, tumya viNa avara na kaMpi suhAI mananI vAta kahuM kuNa AgaI, guNa saMbhAraI bahuduHkha jAgaII11AA jI.jIvana. vedha dAvAnala lAI rahyA re, balaI haiDa veDyo (vana) avaTAI manamAM haI rahuM re, kuNa jANaI parapIDayo, paranI pIDA thoDA jANaI, jeha naI bhAra paDaI te tANaI, mUli varasyA haIDauM ApI, neha veli dhUrathI navi kApI I/1rA jI.jIvana. arati abhUkha ujAgarI re, AvaTaNa nizidIho, sahavA te durajana bolaDA re, taI saMtApyA neha, taI saMtApyA phiTire nehA, jhUrI jhUrI paMjara huI dehA, tumhathI zIkha have mujhahII, nehana kIjaI to sukha lahII /13 jI.jIvana. neha saMbhAraI duHkha dahaI re, jagavira huI zarIro kAgala zI pari mokalauM re, koI nahIM gaMbhIro koI nahIM gaMbhIra je sAthaI, kAgala muhacaI tumhAraI hAthaI guNa saMbhAraI, haIDauM khIjaI, AMsu nIrai kAgala bhIMjaI ll14l jI.jIvana. 1. badanAmI, 2. bhUrakI-mohinI, 3. bhUla karI, 4. guphA jevuM (vyAkuLa) sImaMdharasvAmI caMdrAulA Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAgala kehanaIM mokaluM re, kehanaIM kahAvauM saMdesau, tumho AhAMkara huM IhAM re, bihumAM koI na videzo, baImAM koI na vasaI videsai, tumhasyuM jIva ramaI nizidIsaI, saMdesau mana milataI jANyau, jIva milaMtaI sAMI mAMnau / 15 / jI.jIvana. kusumavanaIM vAsa vasau re, ali mAlatisyuuM lINau, AuliphUla na sAMbharaI re, parimala rasaguNahINo, parimala rasaguNahINa na sama2I, jima jima mAlatI saurabha pasaraI, piMga piga haMsa lahaI sara gamatAM, jechAMDayA te rahaI jhUratA||16|| jI. jIvana. mora cakorAM mahIalaiM re, gayaNa vasaI zizameho, te tehanaIM nahIM vegalAM re, jehanaIM jehasuM neho, jehana, jehasyauM neha taraMgA, te tasu hiaDaI likhyAM saraMgA, harithI pAnaI prIti ja rAkhI, aMbara mRgamada nehaI sAkhI / / 17 / jI.jIvana. koDi saMdeze na chIpaI re, je tumha darzana pyAsau aMbaphale mana mohIu 2, pAni na pucaI Azo pAni na pahucaI Aza aMbekI, sIMbala le vAsa caMpekI nayana sani tumha vacanakI pyAsAM, puNya hasyaI tava phalasyaI AsAM ||18||jI.jIvana. hAthI samaraU vaMjhanaIM re, cAtaka samaraI meho, cakavA samaraU sUrajaU re, pAvisa paMthi geho, pAvisa paMthI geha saMbhAraI, bhamara mAlatI, navi vIsAraI, tima samarUM huM tumna guNa khANyo, thoDaI kaSiNa ghaNauM karI jANyo // 19 // jI. jIvana. virahAkulI UMDI milauM re, jau huI paMkha pramANo vATa viSaya alajha ghaNau re, khiNa te varasa samAno, khiNa te varasa samAna ho sajjana tumna guNa suNatAM hIsaI mujha mana, vali vali e dizisyuM laI lAgI, mehalyauM na gamaI nAma sobhAgI ||2aa jI.jIvana. 1. bemAM, 2. AvaLanuM phula, 3. viMdhyAcalane. 90 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mani manoratha moTakA re, samudra na jhAMkhu jAyo vayarAgara rayaNe bharyuM re, sarajayA viNa na lahAyo, sarajayA viNa na lahAI vaMchita, ketanaIM amRta nahuI vallabha, paradezIsyu prIti ja kIdhI, devavayarIsyu paMkha na dIdhI 21 jI. jIvana. sagapaNa huI tau DhAMkIu re, prIti na DhAMkI jAyo, vihANavuM chAbaha na chAhII re, laharai dora na baMdhAyo, laharai na dori bAMdhI na jAI, haiDA hejai neha taNAI, caMdA tuM saMbhAryA sAkhI, avihaDa raMga jisyau chaI lAkhI 2rA jI. jIvana. mana bhaMDAra bharyuM ghaNuM re, jIvuM jIvaloka nigodai ThAlavasya sAMI milI re, jhIlasyauM neha hodi jhIlasuM neha hodisaraMgA, javathI milayaI svajana sacaMgA, dhana te velA amIya samANI, te jaba tumha milarAu guNamaNikhANI /23ii jI.jIvana. Abha maMDala kAgala karUM re, sAyara jala maSi thAI, jau tuccha guNa suragurU likhaI re, tuhaI pAra na jAI, tauhaI pAra na jAI dhAtAM, haiDA bhiMtari bahu chaI vAtAM, lekha likhatA pAra na AvaI, guNa saMbhAraI viraha saMtAvAI ll 24mI jI. jIvana. tuccha guNa saghalA sArikhA re, kihAM likhII Apo, teha bhaNI lekha na likhI re, khamajo te aparAdho, khamajo te aparAdha amAro, koI avasari haiDaI saMbhAruM, dUrathI sevA mujaraI dejo, avihaDa haiDaI prIti dhareyo rapA jI. jIvana. tuha guNamAlA phUlanI re, kaMTha ThavI abhirAmo, haMsa haMsa pari huM japuM re, mohanavelI nAmo, mohanavelI nAma tumhArUM, citta thakI akhiNa na visAruM tumha thakI avara na koI vahAluM, | tribhuvana tumhamaya sayala nihAluM ra6 jI. jIvana. 1. kUdavuM, 2. sUrya, 3. Thalavasu, 4. hoja. sImaMdharasvAmI caMdrAulA 91 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atizaya sayala alaMkaryA re, sImaMdhara jinarAjo , kevalajyArii savi lahaI re, suranara sevita pAyo suranarasevita pAya jiNesara, savi sukhadAyaka ati alavesara jayavaMtasUrivara vayaNa rasAlAM, bhagataI gAIjina guNamAlA //ra7IjI.jIvana. ItizrI sImaMdharasvAmi caMdrAulA stavana saMpUrNa. (ka) prata - mahAvIra jaina vidyAlaya-muMbaI iti zrI caMdrAulAbaMdhana zrImaMdhara jina viharamAna stavana samApta saM. 163pa varSe, kArtikavadI 13 bhauma : zrAvikA rIMDA paThanArtha. zubha bhavatu kalyANamastu (kha) prata - L.D.nI che. Iti sImaMdhara jinavara vInatI caMdrAulA saMpUrNa. saMvata nayana bANarasacaMdra likhita lAlajIgaNinA suzrAvaka punyaprabhAva sA. adUA paThanArtha. (ga) prata - mahAvIra jaina vidyAlaya-muMbaI Iti zrImaMdharanAM caMdrAulA. (gha) prata - hemacaMdrAcArya jaina jJAnamaMdira-pATaNa Iti zrImaMdhara caMdrAulA samApta. (ca) kakkAbatrIzInAM caMdrAvalA tathA covIzatIrthakarAdikanAM caMdrAvalAno saMgraha-prakA. jagadIzvara chApakhAnuM-muMbaI-mudrita che. saMdarbha : (jayavaMtasUrinI cha kAvyakRtio) saMdarbha graMtha : jaina sAhityano svAdhyAya pA. 70 jaina sAhityanA kAvya prakAro pA. 346 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. saMvega rasa caMdrAulA sattaramI sadInA bIjA tabakkAmAM thayelA kavi lIboe uparokta caMdrAulAnI racanA karI che. A kAvyamAM mukhyatve cAra gatinA jIvonI sthitinuM nirUpaNa karIne aMte vItarAganuM zaraNa svIkAravAnI sAthe saMvega rasa. eTaleke vairAgya bhAvathI vAsita AtmA aMte karmakSaya karIne siddhipadane pAme che. vairAgyano mArga ja Atmasiddhino rAmabANa upAya che. eka navo ja kAvya prakAra dhyAna khece tevo che. : saMvega rasa caMdrAulA: mahopAdhyAyazrI dhanavijaya gurubhyo namaH (rAga mevADau) sakala surIMda naI sadA re pAsa jinisara devo mAnavabhava pAmI karI ri anizi kIjaI sevo ahanizi seva karI jaI jinavara taunizciI pAmI jaI zivapurI tumha mukha jotA harikha na mAI sakala suriMda sadA guNa gAI. (1) jIre pAsa jiNiMda dayAlu, pAye lAgisiujI tohi rayaNa amUlika nAma hauDaI rAkhisi tu jI(AMcalI) sevaka jaMpaI pAsajI re vinataDI suNI svAmI, moha naresara keraDI re rAva karuM ziranAmI (2) bhAbhI kAla ghaNI moM vedana pAmI saghaluM vizva rahiu te dAmI sevaka kahau tU sAMbhalI svAmI (2) jI. pAsa jihiMda caugaI aTavI raDavaDiu re bhUla bhUri bhamaMta re rAga viyogI prANiu re janama maraNa karatI re (2) bhavajali hU hIMDiu prabhu devadayAlu Agara duHkha taNI saMsAra caugaI aTavI ati vikarAla. (3) jI. pAsa saMvega rasa caMdrAulA 93 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e saMsArI jIvanaI re sukha nahi bhavaliso re AzA baMdhanI bAdhiu re pAmaI jaMtu kiliso re pAmaI jaMtu kilisa ghaNI pari moTA karma karaI atibhArI rAgAdika aritaNaI pasAI naragi pahucaI te saMsArI. (4) jI. pAsa naragataNI gati dohilI re dAruNa duHkha apAro re kuMbhI mAMhi upajari koI nahi AdhAra valI tasa paramAdhAmI pekhaI jAma re re duSTa bhalaI tuM Avile pAlaka naraka taNAM kahau tAma. (5) jI. pAsa mogarAsi uMraMgi kUTatA re sUlIu pANi ghAlaI re heThali Agi prajAlatA re kUu tehanaI kuNa pAlaI re bhAlaI khaDagi kari tarU deha haNaMtA mAra bhaI thara thara dhUrjatA mogara dekhI du:kha dharatA. (6) jI. pAsa ghora aMdhAru ati ghaNuM re bAra nahi alagArA re dazavidha vedana bhogavaI re valI vividha pari mAra re sAMtA kali kaMdala te madhya karatA dIna duHkhI te nAtha vihUNA ghora aMdhAraI te jhUratA (7) jI. pAsa loha tAva tAtI karI re aeI nArakI pAsiri vaitaraNI mAMhi valI re mehalaI mana usiI re mahalaI manI AnaMda dharatAM naragataNAM sura ramali karatA kalakalaI rudhirizuM dAjhatA loha tAvanA duHkha sahetA (8) jI. pAsa azavana karaI bihAmaNauM re pAna jiyA khaDaga dhAro re chedaI kara paga nAsikAre te dukhanau nahi pAra vidAruNa siMhAdikanuM sahau varAka paMkhI rupaI caMcuprahAra azIvana raudra mahAbhayakAra (9) jI. pAsa ubhuM rAkhI tenaI re karavati phADayuM deho re cheghA khaMDa valI milaI re pArAnI pari teho re pArAnI pari huI teha kSaNa mAMhi tasa Aukhu deha vAMchatI te maraNa na pAmaI ubhuM rAkhI dubaI dAmaI (10) jI. pAsa 84 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be karajoDI nArakI re kahau svAmI suNI vAto re mukhi dII daza AMgulI re vedana ma karatuM tAto re vedana kima kSamAI mAra koI nahi amadaM AdhAra Apale abhaya taNau hiva dAna be kara joDI mAMgaI mAna. (11) jI. pAsa deva kahaI tuM sAMbhalo re bAta amhArI ekore tuM madimA tuM hIDanuM re karatuM pApa anikore karatuM pAe aneko yadA tuM loka pratiI valI kahitI ehavuM nathI sAta naraga upaharu deva kahau tuM bhogavi tehavuM. (12) jI. pAsa jJAni ko jaga kaI nahi re puNya nathI naI pApa re paMcabhUta AtamA miliu re jIva taNo nahi bhAvare jIva kisi jiA chaI tuhe jANa asya paraloka taNa ubhaya ANau pabhavatuM manamAMhi nANau jJAnI pAhi ghaNeruM jANa3. (13) jI. pAsa eNI pari tuM bolaMta re bhAre moTA bolo AkaNII taI bhAriu re pAliI piMDa niholo pApI paranArI siluM ramatuM teha taNau bharatAra haNaMta aganini pUtalI daI AliMganA eNI pari tu bhogavI vedana.(14) jI.pAsa rayaNI bhojana keraDA re pApa ghaNAM saMbhAraI mukhI bharaI vajakI'TIkI re, punarapi deva pacAraI punarapi hoTha 'bindI sIcaMtA paramAdhAmI heTha karatA kAM thAI tuM Akula vyAkula rayaNI bhojana bhogaviye phala.(15)jI.pAsa AraMbhiI dhana melatA re mani saMtoSa na Avya re akarAkara kIdhA ghANa re gAmaloka saMtApiuM re bahu pari Arati-raudra karaMtu rasabhara loka musI karma kIdhA jihavA AraMbha phala bhogavi tehavA. (16) jI. pAsa 1. kIDI, 2. baMneya. saMvega rasa caMdrAulA 95 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva anaI guru keraDI re AzAtanA aneko re mUDha paNaI karatuM ghaNUri tuja e havau avivekore tuja e havUla aviveka ja huM tuM parapIDAiM hariSa paraMtu bhAravrata leI bhAMjau deva anaI guru hAsya karatu. (17) jI. pAsa pApa mahAvRkSa vAvi re taIM nija hAthi jIvo re bhogavato phala tehanU re kAM pADaI kurIvo re kAM kIdhA chala cha% apAra doSa amAruM nahIM lagAra parabhava kIdhA bahusaMbhAraI pApa thakI vedana vistAraI. (18)jI.pAsa deha thakI kApI ghaNuM re Amikha khaMDa khavAI jIva vinAzI harikhatu re Ima parabhava saMbhAraI Ima dAkhaI davadANataNI phala cihU pAsi lAya anala zaraNa tihaNI te kihA jAI teha balatA vedanA thAI. (19)jI. pAsa zIlA paDaI paravata thakI re neNa taNau tanu cAMpAI pApaDa pIThAnI pariI re te kUTito kAMpaI re te kUTitA kAMpaI dINAM puNya vihinA rogaI kSINA napusaMka veda sAdehavAna zilAtaNAM duHkha merUsamAna. (20) jI.pAsa naragAvAsA pAThuA re du:kha taNAM bhaMDAro re kAdava durgadhI pUriyA re sAta naraga majhAryo re sAtaI naraga majhayAriI vadhatAM AyUSA sAgaropani caDatA te bhogavatA naraya nivAsI naragAvAsI bhakSa caurAzI. (21)jI.pAsa samakita dhArI ciMtavaI re pApa taNAM phala jANI kahaI upari hita rUsI re karamiI e gati ANI karamiI tujae gati ANI dhIra naI vaI naI bhogavI prANI duHkha kSamI AyuSa pUraI samakita dhArI gati te cUraI. (22) jI. pAsa uttamakula pAmI karIri pAlaI zrI jina dharma re tapa japa saMjama AdarI re te chedaI savi karma re te zubha dhyAna dhAna karI anUkuliI rAgadveSa ghuDa thAu namUlaI anukata milaI kevalanANa uttama gati pAmaI niravANa. (23) jI.pAsa mithyAtvI nati upazamiI re kopiI vaira karaMti apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te ajJAnI bApaDA re prAhiI tiriI bhavaMti hiva teha bhaNI kahuM tiria taNI gati thAvara paMca vigala duHkhIyA ati jalacarathalacara, khecaramAMhimithyAdraSTikrUraIprAhi.(24)jI.pAsa iMdranaI vasi vAhi urI detI pAI pAso sUkaI taru ari bAMdhiu re te na lahaI avakAzo te na lahaI avakAza lagAraI viMdhyAcala manamAMhi saMbhAraI paravazi sahaI te aMkuza bhAra iMdranaI vasi duHkha apAra.(25) jI.pAsa maccha mahAduHkha bhogavaI re pADela dhIvara jAli zAstri IsivuM kApI karI re bhakSa karAI tatakAlI bhakSaNa valI anyoni karatA INi parite duHkha sahaMtA zokAtura ati pADiI rIva' macchAdika jalacArI jIva. (26) jI.pAsa vRSabha taNau bhava dohiluM re bhAra vahaI nizi diso hariNa sasA bANe karI re haNatA pADaI cIso haNatA chAga karaI ati cIsa tehanA duHkha lahaI jagadIza upari bhAra talaI dAjhatA vRSabha pramukha ati duHkha sahatA. (27) jI.pAsa paMkhInaI jAti duHkhanauM re pAra na pAmaI koI re TADhi tApa bahu vedanAre tihAM niraMtara hoI re tihA kaNi mAMho mAMhi prasaMtA Apada merU samAna sahaMtA AheDI karI teha caDatA paMkhi jAti mAMhiImaralaMtI. (28) jI.pAsa sAgara dvIpa asaMkha ra7I re, tiria taNAM tihAM vAso re uradha hoki adhovali re duHkha anaMtA tAso re duHkha anaMta sahati tyAM para bheTi tumhArI pAsaI jinavara puNya vihiNA duHkha Agari, te prANI paDIyA bhava sAgare. (29) jI.pAsa mANasanI jAti uparanuM re tuM pahelu garbhavAsore ghora aMdhAraI jIvaDauM re pIDA khamaI dazamAso re pIDi khamaI dasa mAsa vasaMtu naraga taNI pari duHkha sahaMtu romi karatuti AhAra mANasanaI bhavi duHkha apAra. (30) jI.pAsa 1. cIsa. saMvega rasa caMdrAulA Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garabha majhAriI mAI re sukhII sukhila hoI re duHkhINII duHkha bhogavaI re Ima paravazi hoI soI re paravasi tehanaI duHkha apAra 'sapata dhAtu malamUtra bhaMDAra jiNiyA pacchita vi jAI jaMtu garbhavAsanA duHkha bahuta. (31) jI.pAsa mUDha paNaI kriIDA karaI re anyAni maniragire rAmati khelaI nava navI re pApa karaI bahu bhaMgiri pApa karaI bahu bhaMgi yadA te yauvana naI rasi thAI mAnu dhanakAraNi hiMDaIjha jAtu mUDhapaNaI mAhilA siritu. (32) jI.pAsa paMca viSaya rasibAhiuM re suhanaI dharama na AvaI re bhASaI doSa piyAraDA re Apa taNAM guNa bhAvaI re Apa taNAM guNa suNatu gAI paraniMdA karatuM navi lAI duHkhabhara piTa bharaI ati kaSTiI paMca viSaya upari atiSTi. (33) jI.pAsa vRddha paNaI nUraI dhaNuM re miI kAMI nati cAlaI roga jarAI vyApauM re, tuNa maSi hAthi na hAlaI tRNa bhAMjivAtaNI nahi Ahi Arati dhyAna karaI manamAMhita thAsAdika aneka vikAra, vRdhdhapaNaI sukha naI lagAra. (34)jI.pAsa mAnavanI gati etalu re e valI lAbha apAro re zrIjinazAsana AdarI re pAlaI saMyama bhAro pAlaI samakita siu vrata bAra jANaI jIvAjIva vicAra paMcamagati pAmaI gati, pAmaI niravANa ke mAnava lahaI amara vimAna. (35)jI. pAsa puNya pramANai upajaI re prANI svarga majhAri re vismaya pAmI atighaNa re pUrava bhava saMbhAraI pUravabhavi maisiuM tapakIdhauM dAna supAtra ghauM kiM *dIdhau pAliuM sIla akhaMDa apAra, puNya pramANi jayajayakAra.(36)jI.pAsa 1. sapta, 2. janmyA, 3. mAruM, 4. dIrgha. 98 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinamUrati pUjatA re pAmaI paramAnaMdo jinahara ati raLiyAmaNuM re guNagAI amaridore guNa gAI prabhu namaNi nihAlaI janama koDinA pApa pAlaI ApaNapU dhana dhana mAnaMtA zrI jina biMba sadA praNamatA. (37) jI.pAsa rayaNa vimAna sudIpaMtA re toraNa maMDapa saro re sabhA paMca siMhA zAzvatI tiNI citrAma apAro re tiNI pUtalII taNAM citrAma gukha kamADa apUravatAma kIdhI phUlagara paMcavAna surabhi huI te raNa vimAna. (38) jI.pAsa vAvi manohara mokalI re, pukhariNI ArAmore ramalikaraI sura ati ghaNI re vilasaI sukha abhirAmo vilasaI sukha bahu parijANa amRta AhAra lII giravANa ThAmi ThAmi vAjIMtra apAra vAvi anaIkalapattarasAra. (39) jI.pAsa mukuTa mahAcUDAmaNi re kuMDalaInaI vana vanamAlA re ke jharArA sohAmaNA re, mudrA rayaNa rasAlo re mudrA rayaNa kanakamaya bhUSaNa zobhatA paNi nahI tasya dUSaNa vyAdhi jarA kahII navi AvaI mugaTa pramukha AbharaNa sohAvaI. (40) jIva. phulataNI mAlA kadA re karamAI navi teho re zvAsozvAsa kamalajisA re gaMdha surabhi valI deho re gaMdha surabhi valI huI deha puNya thakI su pAmyA teha Rddhi ghaNI dekhI naI mohaI phulataNI mAlA gali sohaI.(41) jI.pAsa kamalanayana devAMganA re sukha jisiu huI vaMdo re tehanuM rUpa nihAlatA re mAmaI muni AnaMdo re pAmI mani AnaMda ghaNI pari krIDA raMga karaI bahu rasabhara rayaNa vimAni vAsi vasaMta' kamalanayaNA devI vilasatAre. (42) jI.pAsa batrIzabaddha raLiyAmaNuM re nATaka joI sAro kAlavaNau Ima nigama re te suraloka majhayAro te suraloka majhayAro re te su hAki sadA sukha sAra Arati ciMtA nahi lagAra paMca prakAra anopama bhoga batrIsa baddha nATaka saMyoga. (43) jI.pAsa 1. pahoLI, 2. devo. saMvega rasa caMdrAulA 99 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpavaMtI parakAminI re paMkhI mani vikhavAdo re puNya ghaNI navi saMciu re, phalIu Aja pramAdore phalIka ehanaI dharamataNI taru, puNya vihIna saMpunauhuM sura jhUratu te buddhi vimAsaI rUpavaMtI devI laI nAsaI. (44) jI.pAsa teha taDAu pati ciMtavaI rutu mUDha gamAro re nAsaMtu dekhI kariri mUkaI vaja prahAro re, mUkaI vraja prahAra pracaMDa ve kSaNa sahaIcchaI mAsa akhaMDa krodhAdika ati ghaNAMki vikAra tiNI kari suraloka asAra. (45) jI.pAsa dAsa panaI eka upanAre puNya vihInA devo re ANa vahau ThAkura taNI re tenI sAraI sevo re tenI seva sadAIsAI ApaNapUsurahina vicAraI kAla asaMkha Aukhu pUraI dAsa paNe karatAM mUnI nUraI. (46) jIva. devataNI gati etalu re sAramAMhi valI sAro samavasaraNa gatiIkarI re ANI bhAva apAro re ANI bhAva karaI prabhu sevA tIratha nAyaka vaMdeI jinavANI sAMbhalaI apara devataNI gati eji sAra. (47) jI.pAsa caugati jalanidhi jIvaDAri siMhA paribhramaNa karaMtiri janama jarA maraNi karI re duHkha anaMta sahatiri duHkha anaMta sayaMti dayA para 'loTa tumhAri pAkhaI jinavara dayA kari bhava duHkha nivArauM, caugaI jalanidhi pAra utArau.(48) jI.pAsa lIMbu karthAI tuNDi sAMbhaLuM re abhayataNAM dAtAro re zaraNi tumhAraI AvIuM re svAmI jagadAdhAro re svAmI dhyAu zrI jinacaMdu dhyAna dharatA paramAnaMda jiMhAcchaI zAzvata sukha anaMta lIMbAI Apu bhagavaMta. (49) jI.pAsa Iti saMvegarasa caMdrAulA samApta. 1. ALoTavuM, 2. lIMbunAmanAM kavi che, 3. saMsAra bhAvathI nitya DaratA rahevuM. ratnatrayIno samAdara karavo. dharma bhAvanAno ullAsa prasannatA. mokSanI abhilASA vairAgya bhAva. 100 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. (dhavala) zrI jinapAla saMdhi kavi ANaMdapramode saM. 1591mAM A saMdhi kAvyanI racanA karI che. apabhraMza ane prAkRta bhASAnA prakArathI saMdhi kAvya prakAra gujarAtImAM prApta thAya che. kavie A kAvyamAM jinapAla ane jinarakSitano caritrAtmaka paricaya karAvyo che. kavie saMdhi sAthe "dhavala" kAvya saMjJAno prayoga karyo che. madhyakAlIna kAvyomAM Avo prayoga anya kavioe paNa karyo che. (dhavala) zrI jinapAla saMdhi sarasati mujha mati dio ghaNaI e, guNa guNI he sakhI goyama nAmi, caMpA sohAmaNI e...(1) mArkadI he sakhI dAragAdoI, jinapAlita rakSita nAmiIsuM e chaThThA aMga majhAri, dhavala prabaMdha tasu gAIsiu e...(2) (rAga : malhAra) jinapAlita re jinarakSita doI kuMArA, sobhAgI re ratipati rUpa puraMdarA, rayANAyarire rayaNAyara vAhaNa bharI, dhana lAvyAre vAra agyArayAtrA karI.(3) bAramI vAri bApa vAraI, vaccha ! lacchi acchAI ghaNI nana ghaTaI khAtAM rahuMjI tI bhaNaI mAtA hita bhaNI te lobhIlAgA, maMdabhAgA vAyavAgAu kharI vaDa saphara bhAgA pATa lAgA raNadIva gayA tarI...(4) devI AvI re jhabakAvI asi AkaruM, bIhAvaI re bolAI bAlA AkaruM, mujha maMdire re suMdari AvI aNasarala,guNagehI re sasanehI ghaNI AdarauM. (5) ati neha ANI madhura vANI deve rANI rIjhavaI, sukumAla seji hIA heji viSayavATTa bhogavaI, te citrazAlI, gaukha jAlI, seja DhAlI mAlII raMgarasAlI ramaI bAlI dIpamehalI AlaI... (6) 1. jJAtAdharma kathA nAme Agama. (dhavala) zrI jinapAla saMdhi 101 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stanakuMbhAre raMbhA apacchara urasI, hIMDolATaI re khAI doI hIMcaI hasI AvAsI re, cha Rtu AvAsivasI, kuMDala ghaDi re, ravi maMDala jhabakaI IsI, - jhalakaMti jhAlI, sugAli gorI haMsa corI cAli re raNakaMti ramijhami neurI, aMteUrI haribhAlire, lahakatI hAra udAra jhAMjhara, ghUgharI ghamakAra e, kaMkaNa cUDI rUpi mekhalA kharkara e... (7) kAmAsaNa re Asana caurAzI karI, khelAvAI relyAvaI rUpa navAM dharI zazivadanI re mRganayaNI vibhUmi bharI, gaya gamaNA re namaNI stanabhAri karI..(2) stanabhAri namaNI haMsa gamaNI deva ramaNI vaccae, do doM ki nAdi vINA vAdi, chaMda nATaka narcAe, kaMtarye rAtI gIta gAtI, vazavAtI AlavaI, vaci nayaNa macakuTIlacaka catura doI citta cAlavaI...(9) (DhAla) ramajyo baMdhava belaDI re, mUrati mohaNaveli, vegi valasuM vahelaDI re, prIu tumha lADagaheli...(10) sAMIsu nehaDapha lAgauM, mohana mUkiu jAI, huM viraha vildhI mAI, sAjanazuM nehaDapha lAgaze...(11) dupada pUrava pazcima vana bhalAM re, kaI Rtu kerAM kAma phUlaharAM sohAmaNAM re, manamathanau vizrAma...(12) sAMIsu uttaravana rUlIAmaNuM re, nAgaravelI drAkha jaMbIrI bIjoraDI re, nAraMgI nava lAkha...(13) sAMIsu dRSTi viSa bhogI (sarpa) vasaI re, dakSiNa vana naI dezi ma jAtasyau tumha niyaDAre, lahuA nAnDI veza...(14) sAMIsu ANaI manohara mAlII re, DhAlI seja bichAI zIkha deI devI sAMcarI re, sAyara zodhaNi jAI...(15) sAMIsu 102 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (DhAla) kSaNa eka doI pAse ramyA, valI visamyA seji bichAMti dumanAM doI te usanA valI tINaI vani avagAha... (16) calaciMtA kuMara citaI manaDAmAMhI, vAryA te kAraNa kirUM doI Isu aMdesI vAhi..(17) cala. dakSaNa vananI vATaDI te ghaDI ghaDI mukha macakoDi kuhyAM kalevara gaMdhaDI, ghaNa paDI karakata koDi...(18) sUlI saMkaTi do milIla jIvana hetu pUchaI doI pAsaI rahaI te savi kahaI saMketa...(19) cala. DhALa (malapatA, sobhAgI, karamaItA.) je karaka e dIsaI paDIA, raMkapari raDavaDIyA je je hAthi ehanaI caDIA, te nara nizcaI naDIyA...(20) tuM tu ceti na ceti sujANa, bhoga bhogavyAnAM ahinANa dohilauM devI taNau baMdhANa, navi cAlaI kisauM prANa navi maMtra, na taMtra vinANa, tuM tau cetinAM ceti sujANa... (AMkaNI) (21) vAhaNa bhAMgu INi dIpi, lAguM devII maMdiri lIdha laghu aparAdhI krodha bahu kIdhauM, jIvato sUlI dIdhauM, jAIsi saMyogaI dIdhauM...(22) tuM. tala pUravavani priyumelaka zelaka bolaI ghoTakavANI kahAI naI tAruM kahInaI tArauM te cetanA citimi nAMNI maI viSaya vilUdhaI prANI, viSayArasi paravasi prANI...(23) tuM. (DhAla) duSTa devati pAsathI mUkAvIA nara lakSa re...(24) te karUNArasa sAgarU, sAgara tAraNahArajI, zaraNAgata vajAMjarU, vAlhAM melaNahAra, bhAvaThi bhaMjaNa hArajI.(25) te. | || AMkaNI II 1. vicAra karavo (phArasI), 2. hADakAM. (dhavala) zrI jinapAla saMdhi 103 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasu caudizi cihu dizi phiraI, te dharaI revaMtarUpa kiM tArayAmi bhaNi bhaNe amya tAri pAlaya bhUpajI...(26) te. narakoTi koTI AvaTI, INi dAbI devIdakSie duSTa saMkaTa chUTavA sevA selaga jakSajI... (27) te. Ima suNIe kalaDa gaMjIA, raMjIA doI kumAra mAraga lahIa managahagahila, tasa huo bahu upagArajI... (28) te. (DhAla) Ima suNI caDavaDa cAlIA, jaI kI yakSajuhAra pUjA karI pAe paDaI, tuM svAmI re sevaka sAdhAra... (2) ThAkuraAre tuM tu ahanaI tAri, duhasAgara re dutara re dutarau tAri ThAku. saMkheDI re aha caMpamajhAri, managamatA nau tuM melaNahAra... (30) ThAku. * || AMkaNI che. surabhaNaI tRNa tolaI, gaNaI avaguNaI nArI neha hAvibhAvi devI na kAmisi, te pAmIzI re caMpA niya geha...(31) ThAka. selagi paMThi AropIyA, supIyA gharanI AthI jaganAthi hAthi udhdharyA, sAMcarIyA re te jo selaga sAthI...(32) ThAku. DhALa (bAhubali rANau Ima vinavaI e..) AvIya devIya vinavII, nAhalA navaraMga neha re viraha vilUdhI vAlhA, ekalI jhabakalaI kAMI karaI cheha re...(33) AvI. AMkaNI | nAha na kIjaI rusaNauM, vegalaI Avau AvAsa re bhogavau bhoga alavesarU, huM chauM tumAraDI dAsI re...(34) A. INiI manohara mAlII DhAlIe phUlanI seja re tujha viNa sUnI seja re bhogavau bhoga bhogIMgaDA, kihAM te hiA taNA heja re.(35) A. caMdana agaranI oraDauM, koraDI toraDI neha re viNa avaguNI kAMI pariharI, virahaI davi kAMI dehare dehare...(36) AM. 1. pahoMcADavuM. 104 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abalA upari evaDauM, kaMta na kIjaI reSi re tevANyuM tADau kisIM, kAMI kADhI ampAraDI doSa re...(37) AM. kaMta taI kaThina hIyuM karIuM, kari kaThina payohara saMgi re girUAM te virUAM navi huI, viSamaNi viSahara aMgi re... (38) AM. cihu ramaI catura te padminI, haMsa yuM heja baMdhANa re..(39) AM. (DhAla) prIutII prema tisyau kariure, jasiu huI raMgapataMga majha paravAlI raMgaDI re, avihaDa sahaji suraMga... (40) hama namuM rUsaNe rahila, vAhalA tINaI tuM duhavAyo hama kheMcaI kaThina karikaMkaNA (AthIdAMta re), taNi, khaMtI sejikusumakalI re...taNi. jalanidhi jovA huM gaI re.. taNi. nayanabANi ghaNa vadhIue..tINi. hama. AMkaNI II vAsara varasa samAhUA, ghaDIe te huI cha mAsa virUI virahacI vedanA re, pUri na morI Aza..(41) hama. viraha vigoI prIu pApIu re, bAlA bolaI bola rAcI raMga navi racII re, nIrasa niguNa niTola... (42) hama. nAhalA aMgiu mAhalau re, maI na vilopI lIha nizi jhUratA nIgamatuM re, ekalAM dohilau daha...(43) hama. hAra aMgAra hAIhuo re, kaMkaNa karavata dhAra caMdau caMdana kevaDo re, sejaDI tapaI re aMgAra...(44) hama. goda bichAvuM vAhalA valI re, galagalI roI te bAla tiNi boli mana vedhIuM re, suralahaI cittanI cAla...(45) hama. (DhAla) prabhu pUravI do mananuM koDa, lADi zIza lagADatI e tAlApari do baMdhava joDa, kuMcI phUDa ughADatI e... (46) jinapAlita vo kaThina kaThora nIrasa niguNa nidrAuu e jinarakSita vo catura cakora saguNa saneha mayAsu e...(47) (dhavala) zrI jinapAla saMdhi 105 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niradhArI vo nArI, nihAli nAMhI, neha navi pAlIu e mana vedhiuM do tINaI boli, nehi vadana nihAlIuM e.(48) ghaMgholipha vo pRThi baITha, zeTha heThau sAyara paDiuNa balikIdhau vo dharIa trizUla, jinarakSita devI naDiu e...(49) jinapAlita vo na caliuM cIMta, mita mAkaMdI nI milyau e vaulAvI vo caMpA vanamAMhI, selakasura pAchauM valiu e...(50) Ima bolaI vo ANaMda pramoda, pAlI zIla sohAmaNI e caMpAvani vo jinapAlita pekhaIpazi pagi huI vadhAmaNA...(21) DhALa : (vAjeti tilalaDI e...) pahuto caMpA majhArI, motI cIka pUrAvI jinapAlita vegi vadhAvaI, bAMdhava bahinaDI e...(para) motIe bharIya trATa tevaDa tevaDIe, vadhAvaI vara bAla dII AziSaDI e, pratApa koDI varisa...(53) paMca zabda raNadUra DhamaDhamaI Dhola DhabamakaI pagi paga pAtra nacAvaI e, gAvaI goraDI e...(54) bAM. talIAM toraNa bAri ghaNa e, gUDIaDI koDikeli ropAvaI oDhI navaraMga ghATa upari cUnaDI e, kuMDala jhabakaI, kAni mastaki rAkhaDIe, UDI gUDI sAra, gayaNa paTa ulaDI e, talIAM toraNa bAri baMdhava bahinaDI e, tima dogaMdaka deva lalanA rasilI e, alavesara lIlavilAsa...(55) bAM. DhALa : (guNAThANAnI...) Ika dini ANaMdapUri, naMdI gurUvANI, suNIe mUkI mAyA moha nArI sArI avaguNI e. jesu sudhArAga jIvI jobana kArimAM, e rAmA raMgapataMga, narabhava helAM hArimA e.. manivasI UThaI rAga, rAga dosa dUrikaraI e e saMsAra asAra sAra saMyama siri AdaraI e... (56) 1. gulAla. 106 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaNIyA aMga agyAra lahIsohama sura sirI e lahasaI kevaLanANa, mahA videhi avatarI e... gautama RSi bhagavaMta pUchaI karajoDI karI e prabhu kahI eha vicAra vacana te valI hitakarI e... DhALa : (jalahInI...) kavaNanagara, kuNanagara kuNa te sAgara devI re kuNa prImilaka selaka, kuNa cUkau kuNa sevI re...(58) dukhIle naramati suMdara kuNa nara citta na calI re kuNa chalIla kuNa caMpA, kuNa te mAI naI milI re...(59) (DhAla) sIrSi' jina ANa vahII, dIpa Araja rahII sakala saMyoga lahaI, bhavasAyara kahII...(60) suNau sAhaba hamAre, kahI aratha vicAre ghora saMsAra tIre, laNau calaNi tumhAre...(61) harI saMdeha sAre, bhavasAgara tAre suNau... | AMkaNI | sevaka sugurU nANI, bolaI ghoTaka vANI cala parva citti ANI, hAM tAruM prANI...su. (62) selaka sugurU jANa, ghoDA veSa pramANa cauparavAI je vakhANa, sadA lahI jina ANa...su. (63) sAdhu saMvega jANI guNa yakSa guNakhANI bUjhavaI bhava prANI, zuddhi jina vadaI vANI...su. (64) viSaya lAlacI lagADIuM, bhava bhramaNi bhamIDila jinarakSita roSi tADila, caugaI mAMhi kabADila...su. (65) viSaya lAlacI lagADIuM, hAvabhAvaI bhumADiG jinarakSita roSi tADiuMbhavasAyara pADila...su. (66) | jinapAlita sari sIdhAje sAdhu prasidhdhA je biI avirati vilUdhA, caugaI vAhalA kIdhAM su. (67) 1. mastaka upara. (dhavala) zrI jinapAla saMdhi 107 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdrakumAra haI marIci muni mohaI jisau naMdiSeNa mohaI, dina daza paDibohaI. su. (68) jANatau virati pAkhaI, sukha viSayanAM cAkhaI aMga agyAra bhAkhaI, bhUlA mAraga dAkhaI...su. (69) selaka sugurU sAra tarivau bhavapAra caDaNa cAritra bhAra, caMpA mugatinuM dvAra..su. (70) caraNapramoda sIsa, pUrau saMgha jagIza harakha pramoda hasaI, panara ekANu AIsi navanidhi sukha vilasaI...su. (71) ANaMda pramoda bolaI, ciMtAmaNI tolAI je bhaNaI bhAvi bholaI, milaI ja saMpadA DholaI...(72) | Iti zrI jinapAla jinarakSita saMdhi samAptamiti | saMvata 1704 varSe zrI acalagaccha zrI kalyANasAgara sUrIzvara vijaya rAjaye, suzrAvikA punyaprabhAvikA, devagurUbhaktikArikA, dvAdazavratadhArikA, kumati mithyAtavArikA, jIvadayA pratipAlikA, suzrAvikA lalatA, tataputrI punyapavitrI khimAIdharitrI vidyArthasAvitrI, karamavidAraNakaratrI, virAgibhatrI, vacane amRtakuMpikA, zuddhamAraga dIpikA, suzrAvikA phUlabAI saMdarbha : jaina sAhitya svAdhyAya pA. papa 108 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. anAthI mASi kulaka. 14mI sadInI koI ajJAta kavi kRta kulaka racanA hastapratane AdhAre pragaTa karavAmAM AvI che. anAthI RSino mULa saMdarbha uttarAdhyayana sUtranA mahAnigraMthIya nAmanA 20mA adhyanamAM che. kulakanA vicAro vairAgya bhAvanA pragaTa karavAmAM zubha nimittarUpa che. anAthI RSi kulaka paNamiA sAmia vira jiNiMda, loAloA payAsa diNiMda anAthI ajajhayaNaha jou, bhaNisu kiMpi huM tuNDi nisuNeu..(1) magadha deza dezaha parisiddha rAyagihaMtahi nayara pasiddha zreNika rAjA tihi balavaMta, hAtha na khaMDaI dAna dIaMta...(2) anna divasi rayavADI jAI maMDakuccha 'ujANaThThAI tihi tayara tali diDha muNiMda jasasiri jhalakaI, jhANa diNiMda. (3) rUvavaMta sayari sukumAlo, navajoyaNa bharinayaNa visAlo, pekhati maharisi pabhaNi suo, taMI kAMI lIdhau saMyama bhAo...(4) te nisuNIe paNamaI munInAho, mahArAya huM huuM aNAho, INi kAraNi maI lIdhI dIkha, suguru pAsi maI pAmI AzISa (pa) hasika niva pabhaNaI munInAho, riddhivaMta tu kAMI anAho, tujha nAha huM arathau balavaMto, visayasukha tuM mAnI mahaMto...(6) mANasa janma durlabha hoI, Iha jaNa jANaI viralau koI, eha kahI maI tu paramatya, vilasi vilasituM bhoga samayU...(7) Ima nisuNI jepaI munInAho, suNI zreNikarAu mati bhAu, ApaNa paI tuM acchasi aNAho, kimatu holisi kavaNahanAho...(2) puNa pabhaNaInaravara munIrAya, arathI vayaNa kAMI bolaI anArthI, huM ya gaya aMte ura sAmi, ripu kaMpaI savi mAharaI nAmi...(9) 1. udyAnamAM gayAM, 2. nRpa (prA.), 3. janma (prA.). anAthI RSi kulaka 109 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ majha pAsi cha kosaMbII erisa riddhi, huM anAha kAMI tI eha buddhi, munI jaMpaI eha aMgiri vihu, anAha kAraNamaI vaMta... (10) kosaMbI navarI huM huMtu riddhIvaMta nAmi guNavaMtala, jovanI majajha upannau rogo, tiNi dukhihi vasariu bhogo.(11) deha mAjhi upannau dAho, moDia bhaNaha taNau uchAho, sajane vaidyavRMda melIA, koI na nAha rogi bhelI. (12) miliA vaida bahu mitavaMta, osaDa karaI te manjha mahaMta, khaNa IkkaI nati phITaI dAho, tehi chate huM huo anAto...(13) pitA sahu majha kAraNi deI, puNi sovi pIDa nahu leI, mAI mahAdukha mani dharaI, toDaI majajha navi dukha utaraI...(14) sayala sahAyara karaI sukho, tehavi lIjjaI khiNa nati dukho, dukhiI bahinI dII AziSa, pIDa na phITaI rAti na dIsa. (15) aMsu pravAhi loyaNa susI aMga, majha kalatra daDha aMga, hANa vilavaNa suha milhaI teI, na majha dukha sA leI. (16) INi dukhi paNa bhogau, ramaNi majika ciMtevA lAgI, eha pIDa jaI majha jAeI, paratasa mAruM saMjama leI...(17) Ima ciMtie huM sutaka jAma, gaI pIDa ravi ugIu tAma, pUchiu tava maI sayaNaha lagna, saMyama gahila sivapura magna... (18) tasa thAvara sacarAcara loa, huu nAha hita jayavaMtu jouM, appaNa paraha huu huM sAmI, saMyama mAgi sivapura gAmI..(19) appA naraya dukha bhaMDAro, appA deva loa suhasAro, appA sukha dukha kiratAro, appA kAmadhenu avatAro...(20) nisuNI naresara A jia aNAho, jima phiI saMsAra sanAto, nia kamihi naDiAsavi jaMta, sahaI dukha anAha mahaMta..(21) paMciMdiya bhava paDhama durlabha, tu mANasa janama huu sulaMbha, dhanna dasa tihA nati pAmI jaI, sakala jamma upama dIjaI... (22) suguru melAvau Agama savaNa, pAmI jiNadhamma caugaIharaja, Isi saMyogi hAraI jamma, so jANaha bhaNII duakamma...(23) 1. madhye. nAgi sivAranA mika sukha dAna bhaMDAro, 110 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samakita mUla lahI jiNa dhamma, bAravrati bahu pariramsa, nia bhavi jehi nIgamiu AlI, te anAha nara saviliMkAli...(24) jANi jehi na jina pUjiuM, bhatti saMgha cauvita rIjauM, pavidha Avazyaka na hu kiuM, ati anAha bhava AliI gayI...(25) dayA vivarjia je karaI je dhamma, niddhadhasa nIgama che je jamma, tIratha gamaNa na kIdha johiM, bhavanigamila Ali tehi...(26) dAna zIla tava bhAvaNa sAra, sAvaya dhamma sukRta bhaMDAra, jayaNA jehi na pAlI loI, narama paDatA tAMha dhaNI na koI...(27) pAmI paMca mahaOya bhAro, pAliu jehi na saMjama bhAro, tava tatiu dukkaratara jehi, niphala jammu hAraviu tehi..(2) chiDiya gharaTha taNI vyApAra, paDivarjAiu cArittaha bhAra, phiraI jAha hIaDaI saMsAra, tIha sula nahu koI gamAra...(29) kriyA koI na kIdhI jehi, dhyAna mauna navi pariu jehi, giu giu janma Ali tAha, cAritta vitti na rahiuM khAhi...(30) zuddha dhamma naviloaha kahai, macchara mAna moha navi vahaI, saMjaya lIdhau tijie anAha, mahArAya kima holisi nAha...(31) zreNika harSita pabhaNaI vayaNa, taI jima kaNahi tajIta vayaNa, sa lahI jaI tuha mANasa janma, jiNi Adariu jovaNi dharmo...(32) mAyA piyA ya bhAyA tuM nAho, huM tu amya anu appaNa nAho, jaga sacarAcari muMha jinAho, vahaI jAsa manIyA pravAho...(33) pUchi tu dhyAna vidhana je kiuM, te pAyacchita / majhila, nara vara niA maMdiri saMpatta, tu munIvara hUu niruttau.(34) kevalasiri sayaMtara AveI, karma siddhi sukha pAmeI, bhaNaI suNaI ja eha caritu, viviha thaNI tasu jamma pavitu...(35) anAthIRSi kulaka limaMtarakAra - jhopAkhyo saMjhAya saMdarbha: jaina sAhitya kAvya prakAro pA. 363 jaina sAhitya svAdhyAya pA. 1 1. nakAmo, 2. vRtti, 3. pahoMcavuM. anAthI RSi kulaka 111 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. adhyAtma bhAva gItA 18mI sadInA prathama tabakkAmAM thayelA vidvAna AcArya jJAnavimala sUrijIe Agama sAhityanA vivecana uparAMta bhakti mArganAM lokapriya kAvyo stavana -sajhAya-caityavaMdana AdinI racanA karI hatI. adhyAtmabhAva gItAnI racanAmAM aSTaprakArI pUjAno mahimA gAyo che. tenA dvArA samakitanI vizuddhi thAya ane AtmA samakita pAmI bhavabhrama nimULa karavAmAM saphaLa nIvaDe evI jinavANIno saMcaya thayo che. prabhu pUjA zA mATe ? te praznano javAba A gItA vANImAM che. adhyAtma bhAvagItA prahasane paNamII prema ANI, pArzvaprabhu padakamala jJAna sukRtanI vallI INathI macANI jehane dhyAnI brahmA racAnI... (1) pAsa prabhune paNa me suranaravara paviyANI, siradharaI Agali UbhA joDI ANI, azvasena nRpanaMdana navavana samakAya, maNIdhara phaNIdhara laMchana vAmAdevI mAya...(2) kAvya : sakala maMgala taNuM heu jANI, jinavANI bhakti dilamAMhi ANI, acala zubha anubaMdha joDaI, harita mithyAta anubaMdha choDaI...(3) phAga : nizakina vara samakita, guNayuta citta samabhAva, bhAvita vAsana zAsana, kIje ekIbhAva aMtaraMga paramAtama, jinapati sAthe abheda dravya bhAvazuM, sAdhI jo bahu bheda...(4) 112 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyacau daMta pAvana dharI jaI, prabhu guNa jala mukhe zuddhi lIjaI, uri paramAdattA dUriTAlo, aMgathI avidhi alagI uchALo...() pUjAne abhimukha tAte pUrava disi jANI, vidhi varanAdikakA bAjau saMvara jala zuM ninhaNa yatanAdika ubaraNe kADhe, kemala mithyAta aMguTho adha zoSaNa dUSaNa viNa avadAta...(6) kAvya devaghara teha zuci aMgajANI, amala mara garbha gharamAMhi, ANo yoga thIratA pabAsaNa banAvo, nizcaya dRSTi nirakhI suvAhA....(7) phAga : nirmaLatA je cittavaNIne khIrodaka, vastra zubha lezyA caukaNa utarAsaMga pavitra zuzruSAdika aDaguNa buddhitaNA, nidazi darzanAcAra vizuddhi te aDapaDo mukha koza...(2) kAvyabhakti kezarataNAM raMga cIruM, caMdana zuddha zraddhA na dhAruM zakti kacola, zubha dhyAna dholI, zIlajala satva dhanasAra rolA...(9) phAga : urathI ekAgratA pUraNa kalaza saMtoSa, je nirmAlya utAravA teha vibhAvano doSa citta upAdhi nivAraI AbharaNA utArI, aMga pakhAlaI citave citta samAdhi...apAra. (10) paMca AcAra vivahAra paMca tehu jinadevaANA, prapaMca tilaka nilavaTi karo bhAva ANI sahaja guNa mudrikA te vakhANI.. (11) phAga : 3 jina guNa ghoSaNa ciMtana prabhu guNa tRpti alobha, cAra tilaka kare pUjaka gali hadi udara alobha aMga lUhamAM hoI dharmanAM sahaja sabhAva te aMga, je bhUSaNa pahirAvII adhyAtma guNa aMga...(12) 1. pramAda, 2. mela (kacaro), 3. aSTapaDa. adhyAtma bhAva gItA 1 13 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvya : aMga nava khaMbhanI vADI bhaNII, azubha navajehanipANahaNAI, samakita bhUSaNa vara vividha yugati, paMcavaraNe karo kusuma bhakti... (13) phAga : zubha upayoga viveke dharmadhyAna prakAza, karmadahana kRSNAgarU tanuyoge kRtavAsa, bhAvanA vAsanA mahAmahe dhUpadhari pragaTAvI, trika anuSThAne saMcita duSkRta dUri uDAvI...(14) kAvya : tattvanAM pAtramAM vRta suhave, sakala na ciMtanA bhAva tyAre, jJAnadIpaka taNuM teja dIpe bhrAMti, yavanAdike tena chIpaI... (15) phAga : ahamadathAnaka varajanA tehIja maMgala ATha, je naivedya nivediI te mani nizcala pATha, lavaNa utArIeN kRti dharmataNo ja tyAga, maMgala dIvo jANIzuM zuddha dharama guNa rAga... (16) kAvya : bhaja abhUta guNa muraja bhAvaiM, te avasthAtrika tAna bhAve, Apati zuddhanAttAlakAvaI, gItane nRtya abhinaya dekhAvaiM...(17) phAga : avidhi adharma anItithI vitatha thaI je bhakti, te AratI utAro INa paribhAvanA vyakti, daSTi rAga uvekhaNA ghaMTa vajAvo sAra, anAzaMsatA sAtvika, jhallaranAM jhaNakAra...(18) kAvya : dravya pUjA thakI hoI hiMsA Ima kahI bhaktinI kare khIsA teha navi "samayanI vAta jANe je nisIhI pade sAmyaANaiM...(19) 1. brahmacarya, 2. traNa, 3. paDado (jayanikA), 4. niMdA, 5. Agama. 1 14 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phAga : avyAhata tata nAMde anAhata dudubhi teha, muditA karUNA racanA nATika nartakI jeha, jina ANAne anusAre jeha, sakala vyavahAra, AcAra te citta varate teha je eka prakAra...(20) kAvya : dravya bhAve karI duvidha kahIMI, trividha avaMcake trividha lahIMi, bhakti bahumAna ANA sayaucita, cauvidha pUjanI eha yugati...(21) phAga : zraddhA jJAnane kahaNane pharasa na thayathaI paMca, SaTu dravyAdika bhAva nisaMga naya sakala prapaMca, ciMtana kIrtana stavana vaMdana niMdana dhyAna, samatA ekatA Iti aDapUjAvidhi abhidhAna...(22). kAvya : ema adhyAtma guNa vividha bhedaI, anubhava jJAnacyuM jeha vedaI, parama AnaMda lahe teha prANI, zuddha samakita taNI e nizAnI..(23) phAga : jina sarikhI jina pratimAe, gaNadharanI vANI nirakhe harakhe prANI, tehane zubha guNaThANa siddha svarUpI mudrA mudrita doSa azeSa dravya pUjA upacAra I, lahaI sakala vizeSa...(24) kAvya : dhyeyanA dhyAnane heti dhyAtA, sakala karaNI kare bhavika jJAtA, karmanA marmathI bhinna thAyaI, akhaya anupama mahAlalapAvaI...(25) phAga : nirajatA nirmalatA zItalatA saMbaMdha, zubha anubaMdha sugaMdhatA aDavidha kusuma prabaMdha, cauvidha satya dayA pararthane baMbha asaMga, tapa anidAna sugyAna suzIla susajjana saMgA...(26) adhyAtma bhAva gItA 1 15 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvya : yogatrika karaNatrika jeha, zuddha akSate teha jJAnAdi labdha anubaMdha e phala vizeSa, nirmala bodha te dIparekha...(28) phAga : paramasurita rasa atRSita te naivedya kahAyo, Ima aThaTAMga jinapUjA sukhadAya, sarva vighna uvazAmaka dravya bhAva guNapoSa, prathama saMvara prAraMbha yAvate karmano mokSa. (29) kAvya : INi pare jeha jinarAja pUjaI, tethI moha mithyAtva dhrujaI, dravya bhAvAdhikArI agArI, bhAvasukha sAdhu upadezakArI...(30) sUrajimaMDana sAhiba pAsa parama guNa pUra, suratarU samadhika dIThA dhyAnane bhaya niSphara, saMprati darisaNa dIjI kIja saphala avatAra, taSpa sudhArasa pAyo dhyAyo tumha upakAra. (31) suri zrI jJAnavimala praNItA, pAsa jina pUjya bhAvagItA ehanA artha jo citta bhAvaI te tihubhavani ziradAra. Iti zrI pArzva jina stava zrI adhyAtma bhAva gItA saMpUrNam | zrI jinAya namaH | 1. suratamaMDana. 116 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. garbha velI kavi lAvaNya samayanI garbhavelI racanAmAM jIvAtmA garbhamAM rahIne kevAM duHkha bhogave che ane garbha vikAsa kevI rIte thAya che tenuM nirUpaNa thayuM che. jIvone janma, jarA ane mRtyunA trividha tApa trAsa sahana karavA paDe che temAM garbhavelI dvArA jamanA duHkhonuM nirUpaNa AtmAne svasvarUpanI jAgRti mATe preraka bane che. kavino samaya 16mI sadIno che. A kRtino racanA samaya upalabdha nathI. garbha velI brahmANI varaAlI muja tuM kavitA jana mAtA tuja pasAI gAyapuM. garbhavelI vikhyAtA...(1) jJAna divAkara deva tuM sevaI suranara iMda paya praNamI prabho vinavuM jayavaMta tuM jagicaMda...(2) suNI sImaMdhara sAmIyA tuM triha bhuvane nAtha huM aparAdhI AvIu azaraNa zaraNa anAtha...(3). mAta pitA gurudevanI karaI avajJA jema kAla anaMto te ralaI dharma na jANaI bhea...(4) je jaga janatA mAnI e mAnI e nemII pIDI devI tuM choDaI to chuTII deva dayA para heva...(5) deva dayA para suNo vinatI bole behikara joDI garbha taNaiMbhari mAtA pIDI lAgyA pAtika koDi... (6) mAtA pIDI karI maI jevI tevI kima kAhAI zatajihavA zata varase kahitA pUrA tohi na thAI... (7) sAmI vayaNA na bolau khoTA lAgA moTA pApa bhAre gunahi bhagati na kIdhI kima chuTIsIyA e...() garbha velI 1 1 7 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtha ja mAruM dharma tuM mAruM Aro lIdho Aja mAtapitA AgalI duHkha kavitA kahu prabho kaI lAja... (9) mAtA gaMga samANI mAnI pitA pukarathAsi guru kedAra samANu tIratha vANI loka vimAsI...(10) aDasaTha tIratha ke adhikerA valI vizeSaI jANa khaMtI dharI SaTuM darzana tIratha mAtA adhika vakhANaI...(11) tIratha mAtA jaga vikhyAtA vArovAra vakhANI tehanI pIDI karI mi ketI pApI mero prANI...(12) amya avataraNa taNau je AgamA te dina traNimajhArI aMtajaNI pari alagI rAkhI alagu anaovArI... (13) raganavahaI zara huI nikalAyA ApA mukha navi dAkhI devagurunA darzana dohila vANI dharmanA bhAMkhaI...(14) phuTaI aMga kalaI pagapIDI, DIDI na sakaI gATI mastaka bhAra apAra jaNavaI, peTI pAhilI vATI...(15) poTaI dhAbalI dhara vIchAMhI AbhaDa chaTa bhaMDAra khaMDiNI pisaNI rAMdhaNi rUaDuM na karaI ghara vyApAra... (16) jehanI saMgati koI na mAMgaI, lAgaI aMcalavAyA mahi AvaMti pahilu mAtA, kIdho ehavo pAya...(17) dina cothaI jala bhajana kArI sArI savi zaNagAra pahiluM prema dharI mukha jovA, vATa joI bharathAra...(18) nAbhi kamala te vimala vakhANa te vikasI bahumUla jA vihuNI yauvana yuvati, sahI sapharANA phula...(19) kula vinA phala kimatI na chaI, saI sahu jagamAMhiI mAtA tAta milaI saMyogiI, yogi jala baMdhAI...(2) sAta divasa jala bud bud sarIkhu, tihA avatarIke prANI mAsa divasa mAsa saI, kahANo palapUrA paramANI...(21) bIjaI pezI mAnI vicAra, trIjaI te adhikeruM cauthaI mAsi cihupakhi, cAlo kIdho navo nave...(22) 1. puSkara (sarovara) tIrtha, 2. kedAratIrtha. 118 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAsa pAMcami pAMca aMkurA pUrA pekhoI mA pitaruM thira chaThaI masavADI, prANI pUrayo timi...(23) mAsa satamaI navasaI nADI navasaI nasa baMdhAI paMca sayA pezI samakAyA uThi kroDa romarAya...(24) mAsa baMdhANa kahiu ketalauM, paNi pahilI je dhAtA te kahitA muja melI na AvI, e sarIkhuM avadAta... (25) tohaI avagaNau Apa upAyA, bola viscArI prakAza sabhA sujANa sadA huM mUrakha, koe makarasau hAMsale...(26) udara thakI garabhI gati mAMDI pahilu pagathI chAMDI kIdhA cAlA ati ukAlA, aMgi abhUkha dekhADI...(27) anna udakanI IcchA TAlI, Alasa bahuta bagAI kIdhI kala uradha upAI nayaNe nida gamAI...(28) sosa sapaDaI mukha rasAsana, mAI saDi paDI kSaNa hoTha kaMpa thavAu sira kaMpana, AviI navi thAI guNagoThi...(29) golaI garbha valyo ghaNa vyApi, garbha Isyo e pApI ulAle gole, saMtApi na sakI uttara ApI... (30) tIkhaI khAraI kaTuka kasAI, khINa khINa madhuri mana jAI mAtA mukhI vichuTI pANI, paNi khaTa rasa na khavAI. (31) vastu kisI vAvara che vAIDi to bolyo baMdha udara thakI garbha thAye vAmaNI, jaDa kubaDa jAtiaMdha..(32) pitta thakopIlA zira locana, mastaki moTI TAlI re gata vikAra taNI hoe, rogI viNasaI garbha akAlI...(33) liI AhAra salekhama sarIkhA, kAlo kuSTI thAI pAMDu roga pUraI jo pUro, yatana karayo mAya...(34) ati khAraI garbha nayaNAM nAsaI, ati zitala hoe vAe ati unaI bali jAe, bhoga haraI ghaNa Apa... (35) duHkhaI deha damaI gATo, nayaNe nIra vichuTaI garbha vikopa karaI jo kyAraI, mAraI mAta apUThaI. (36) mohaTha ga I . baMne (3) (33) phI karo, yata 1. dhAtu, 2. zvAsa. garbha velI 119 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukha savAda sadA palaTAI, khiNI molo khiNa mITho khiNaharamohalAhala sarikha, kaDue kasAu dITho...(37) khiNI tIkho khiNa khATo khAro khiNI sajalo khiNa sUko khiNI urasa kAriAlI, mITI te bhAra mUkaI..(38) nAMkhaI nIlA pIlA pANI aMgI abalAtA ANI laDapaDatI paDatI AkhaDatI saMdhi kalaI saparANI...(39) hAtha pAya sari sedati sabalA, abalA ema pIDAI vAta pita kapha chIMka chAro, garbha Isyayu upAe...(40) kAyA kalimala kaMkikAchalI, utAryo AhAra dAjhaI deha saneha bAjai, tApau chApa apAra...(41) vAITA TIMca TaIla kAMTA, asukha ajharaNA mATI kAyA te kAdavi jaNAvaI, khiNa unI khiNa tATI..(42) mAsa pAMcami ati akayAlA, nIMda taNI nahi vaMka peTI paMThi te karI visAlA, jhari kaDi nau laMka...(43) uMcA vastra caDaI ciMhu pAse, lajjA mani upAI udhaI mastaki pATu mAraI, aMtari Isyu kupAI.. (44) mAhi rahi umata chAu pAe, mAta khavAI mATI TalI AnalI AnaI kaNakAMkara, khAI khapatarI khATI... (45) khAI khaMtI TAlIyalI, mAThe re mana jAI uttama garbha huIG uttama IcchA mani upAI...(46) kAyApaMjara karaI jAjara, khaTarasa na sakaI cAkhI caMdra sura naI grahaNa janetA uMcu jotI rAkhI...(47) jotA thAI garbhaya hiNI, gahilau kaI vahilo visarAla kaIrA phulo nayaNe phulo, chAI khoDi lu chAla...(48) nArI malI maMdira mAMhi, ghAtI sAMti jema nidhAna khuNaI biThI sasaI navAsaI, aNabolAI bahumAna...(49) me bolaI utu garbhalavAru, satya saMbhASaNa sAruM cora caraDanu nahi udhAro, duramati valI vAru...(50) 1 20 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anna udaka apavitra vicAruM, nIMda nisata hoI grahaNakAli rotA revaIla, mAtA garbha vigoI...(21) lavatA laMpaTa zokaI, saMkaTa krodhi kahiu kurUpa hAMsaI hINo khAMsI khINo, gahanati garbha svarUpa...(22) garbhaI yovana yoSi malAyu, Ayu rUpa ane sAta dhAta sokhInI lIdhI, teja gayuM tana keru...(53) chaMdaya khaI paga chapatA, chADaI paDilI cAla ja cUkI tIratha karatAM kAji nivArI, mAyA mahIyalI mUkI... (54) vATaI baIThI cAlaI visAmaI mahera kalaI mukha dukhaI, peTa taNI pIDAe, mAtA nita nIsAsA mUkaI...(55) nIlI nasa vikarAlI bAlI TAlI savi saMyoga garbha taNo bhAra bhaya paITho visarIA saMbhoga... (pa) pAMDu deha pAya kara pIlA pIDaI dAMta je pIsaI nayaNe nIra sabhAva jaNAvI, zAkanI sarakhI dIsaI...(57) ucau nIca3 garbha phakaI, khINa lUkaI khINa lAgaI garbha taNaI ya bhaDakI, uTha I kabakaI sutI jAgatI... (pa8). hAvabhAva kIdhA navi sobhaI, navi zobhaI zRMgAra vastra taNI sAcavaNI mUkI, bhoga tajaI bharathAra...(59) sAsu sasarA sAra na thAI, puNya kAja na karAI guru guruNI deharAsara, sanamukha jAtA pAcho pAya...(60) bAra lagaI nAvAI bolAvI, lIdha aMgaha nIcoI ke narakuM niga karaI kuparavA, cheDAI chUTi roI (61) hAsA hoDaanaI hIyAlI, joNA jAtra na bhAvaI nAca gIta te mani na rAcaI, garbha taNo bhaya AvaI. (62). suMdarI sahajI vicakSaNa, lakhaNa aMga sakomala sAra pIDI mAtA nuM prabhau tAtA, sImaMdhara suvicArA.(63) munI lAvaNya samaI bhaNaI, suNI sImaMdhara svAmI vedana garbha ghaNI kahI, vAta te paDaI virAmI... (4) 1. sAta dhAtu. dura tArI sAna thanamana ja nIcoTha ke nA, (21) garbha velI 1 21 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbha taNAM duHkha dohila, dekhI vIra niNaMda saMkocI siri ApaNa3, rehila jima jogaMda...(65) mAtA sadA saMsAralatA, garbha caDAvaI zobha avaguNakArI huM esyo, paNi mAtA mani moha...(66) aMbA udarI majhArI thoDIuM, ghaNathI kahaI zrI sImaMdhara avadhArI...(67) pahilo mAsa gayo bholAviI, bIjaI garbha jimaNaI bIjaI mAsaI payodhara pIDA, copAI ciMtA ANaI. (68) utapatti garbha taNI lahI lAjI aMjali udara uchADi chAnI mAnI chapati cAlaI, na rahaI udara ughADI...(69) mAsa pAMcamI saraasarikhu, chaThaI kIdhuM choDI choDI nAbhi taNI nAlI, aMtarathI lUsI lIdhuM lohI...(70) mAsa sAtamI maMgala mAMDI, dhana ghaNuM ghara pheDaI bhagati tajI bharathAra vichoDI, pAchI pIhara teDI... (71) mAsa AThamiI udara dAdaru, khiNa Akaro apAra uThI bisI na sakI3 gATI, thobha vinA na lagAra...(72) namI mAsi payodhara pIDA, jima jima dUdha bharAI ahanizI uthala pAthala thAI, uMcA aMga taNoe...(73) dazani mAsi jAI dina gaNatA, pIDati akaha kahANa garbha taNAM du:kha savi kahaI, sarikhA rAMka hayo pari vANI...(74) gAgari peTI mAragi bheTI, zakuna na mAni keI lAbha taNo te vaDo varaso, dAkhaI du:kha ja soI... (75) divasa dohele pUrA pohatA, Akula vyAkula thAI prasava hoI to jAu jIvI, susUtIsu lAI...(76) mastaka moTo mocilaba thaI, khATI ubara laI bAlI baIThA sUtA jaMpa na hoI, phADI pahiraNa phAlI... (77) vastra taNI valI zudhi najANaI, navi jANaI nizi disA garbha taNI je vedana vicI, te jANaI jagadIza...(78) 1 2 2 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastra vihUNI pAe abalA, karaI pakhAlA koDI samari deva jike jagI sAcA, sAmI saMkaTa choDI. (79) jANaI ghAla gAlA pAso, kaI pIdhuM viSagholI parabhavi pApa kisA, 'mikIdhAM pADI garbha daMdolI..(80) mAya bApa te pApI morA, je janamI huM beTI huM pApaNI valI te gADhI, kaMti e kAMti bheTI...(81), pApI kaMta savAratha pApI je duHkha merU samAna sukha huA te sarasiva sarikhuM, java dharIya AdhAna...(82). DADiyADiDosI ghaNamelI, poki melyo pADo bubaI melI bAI bolai, ko kahinaI dekhADo...(83) pUThaI jANa bhalA je joSI, mUlI maMtra karAvI moharA vANIANI pAe, avalI mAIlI khAvaI...(84) caka guraDa varayaMtra dekhADI, ANaI uSadha mAMgI aMtarAya kAMI chaIA, teNaI bhI dina bhAgI...(85) zAkinI DAkinI bhUta bhirADI, te jima trAsI jAe dIla dhUNI ukhevo gUgalA, garbha prasava jima thAe...(86) khaNalII abhokhaNa nAMkhaI, mAMDaI bahumithyAta tima tima mAtA pIDa ghaNerI, prasava taNI nahi bAta...(87) lopI lajjA loTi dharaNI varaNI nAMkhaI veNi pariri tela ukAli pAyA, prasavana duu teNI...(88) gAli diIta kRtyAkAlIbhUkha tRSA te TAlI udara thako mAtA bhagatAthI, ema pIDi parajAlI...(89) guru pUchayA jaI, gautama sarikhA kaho prabho kavaNa vicAra pari pIDA prasavana hae, garbha taNo ghara bhAra...(90) guru jaMpaI jaI jAla, choDAvau baMdhana jIva mUkAva dharmataNAM aghATa papATho, svAmI pUja racAvAu...(91) gurunuM vacana kariuM, mani ANI prasava samaya tava jANI halAhala heja, halyAhathI tava teDI sahiyANI.. (2) 1. meM karyA. garbha velI 1 2 3 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhAbaki jhAmara TAlI biThI, uThI naDaI uvAraI AdinAtha alavesara tUTho, prasava hu tiNIvArI...(93) vAgI lahari paDi puchavItali, daMta zakaTa te bAdhA vAliuM aceta acetana, TAlI usaDa ugra te khAdhe...(94) eka sirAkhasirAkhaI khUtI, pIDa kaI kahu kehavI peTa samANau sAla khaTUkI, te mAtA kima jIvI...(95) eka sIdhauM na mAragi jAe, pagi pagi aMga pacAI dasamasa vADA bahu duHkha sahIMyA, kahuM kema jIvI mAya...(96) paDI paDI pUchaIsyau jAyauM, suta suNiu jaba kAni prasava taNuM tava duHkha visarIuM, caDhI mohanI dhyAnI...(97) navalaI raMgI nAla va dhAraI, dhRta ubarasIMcAvaI bhUgala bherI marUja vajAvaI, nAca gIta gavarAvaI...(98) ema avaguNanI koDI karI, paNi rosa ratanavikIdho cokhaI caMbaI nAla pakhAlI, mAta uce laI lIdho...(99) amIya yUTaka pAyu pAyala, sIkIjII kaya vArA kaho nara kuNa usIkala thAI, mAtAnA upagAra..(100) jithe malamUtrala aneka usArayA, hiyaDe ANIjI putra taNAM sukha kAraNa kIdhI mAtA alagI seja...(101) ApaNa seji suI sukha hiNI putra putrAdinepaI zIlI uri vedana veThaI, ucheriu eNI khevaI...(102) garbha taNI gati gahanati gATI, kavitA kisau vakhANaI keta kahitA mela na AvaI, thAI vadana jANaI...(103) poDho putra parayala paraNAvila, alaga thayo adhikArI khamyA duhalyA duHkhabhari melyA, tAta mAta visArI...(104) te "raNIya uraNa nahi thAI, marI adhogati jAI utama bhagati bhalIja kAraI, kula ekotara tArI...(105) 1. RNa, 2. pUrNa. 124 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suNI sImaMdhara devauM, tuM tribhuvane bhANa kisI karau eka vinaMtI, huM mUrakha tuM jANa...(106) ju dharaNI dharamaI dIi, merU mukhya bhaMDAra tohaI kima uraNa hoe, mAtA Ika upagAra...(107) mAtA pitAnI chuTIvA prIchavA, vAca upAya yogA mAraga AdarI, rAkhaI nirmala kAya...(108) siddhakSetra setuMja taNI, girII gaDhagiranArI yAtrA karAvaI jo valI, to chuTaI saMsArI... (109) mAtA pitA payapUjA karI traNa pradakSiNA daMtI mAta vacana chuTaI sahI, makrima ANi saMbhrAMti..(110) jina pratimA prAsAda, jina varatAvI amArI mAtA pitA nAmaI karaI, chuTaI paMca prakArI...(111) pIyA pIhara devau, karI karI morI sAra mAtA pitA uraNa bhaNI, mAMgu Ika upagAra... (112) Rddhi vRddhi rANimANI, bhUmi aratha bhaMDAra navi mAMga mugatAmaNi gaDha maTha gaja tokhAra...(113) munI lAvaNya samaI bhaNaI, kahujI kara joDIvI suprasanna hoya sadA, sAhasI dhara jhamakaladevI. (114) ItizrI garbhavelI catuHpadI saMpUrNamasti. saMdarbha : jaina sAhitya kAvya prakAro pA. 47. garbha velI 1 25 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. sthUlibhadra navaraso (duhA) jaina sAhityamAM rasa nirUpaNane kendramAM rAkhIne "navaraso' ke navarasa zIrSakathI sthUlibhadra ane temanAthanA caritranuM varNana thayuM che. kavi dIpavijaye saM. 1862mAM sthUlibhadra navarasa duhAnI racanA karI che. A kRti apragaTa che. tene atre pragaTa karavAmAM AvI che. kailAsasAgarasUri jJAnamaMdirathI hastaprata prApta thaI che. tenI bhASA sarakhI ane sugrAhya che. zrIyaka sthUlibhadrane kozyAne tyAMthI bolAvIne rAjayanuM maMtrI pada svIkAravA jaNAve che. paNa dhUlibhadra rAja khaTapaTavALA maMtrIpadano asvIkAra karIne dIkSA aMgIkAra kare che. kozyAne tyAM cAturmAsa rahIne kozyAne vratadhArI zrAvikA banAve che. AvRttAMta nuM rasika nirUpaNa thayuM che temAM rasa ane saMvAdathI kRti AsvAdya banI che. sAhityamAM duhA' vizeSa pracalita che. kavie saraLa duhAmAM sthalibhadra ane kozyAnA jIvana prasaMgonuM varNana karyuM che. sthUlibhadra navaraso (duhA) DhALa - 1 yUlibhadra kahe suNa bhUpati, kima mAryo muja tAta mujha teDavA kiMma mokalyo, kaho hive avadAta... (1) bhUpati kahe thUlibhadra suNo, vAMka nahIM mujha koya paMDita eka dezAMtarI, mujha bhaNI Avyo soya...(2) kavittaguNa mAharA kahyAM, olaga kIdhI sAra tava tUTho huM tehane, dIdhAM lAkha dInAra...(3) meMhatA bhaNI meM mokalyo, levA lAkha pasAya bhojana bhagati karI ghaNI, piNa navi Se lAkha savAya... (4) 1 26 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dinadazapAMca volI gayAM, kahe paMDita zakaDAla Apo mujhane have tumhe, je tUTho bhUpAla...(5) mehato kahe huM ApasyuM, dravya sahI nahI, Isyo vacaNa paMDita kahe leuM hA nA karatAM tene, rIsa caDhI thayo ghaNo, paMDita kahe kahe ardhalAkha ma bhAkha...(6) haDacaDavAda vararUciIM dUDo karI, AvI meM navi jANyuM meM kuDagati, je karI tananI ghAta...(8) rAjaloka nahIM, jyuM zakaDAla kareza rasarIyo pATa Thaveza...(9) jANe naMdarAya mArI karI, paMDita nAzIne gayo, mehalI mAharo deza rAja calAvyuM joIe, viNa muhatA tyuM nareza...(10) tava meM sarIyAne kahyo, kAmo lyo si2dA2 Aja pachI vaMza mAho, koI na lopekAra...(11) valI sarI mujhane kahyo, thulibhadra vaDabhrAta te beThAM huM kimagra, suNa naMdarAya avadAta...(12) te mATe tumane kahuM, lyo kAmo ujamAla lacchIpAla...(13) huM ThAkura prajAtaNo, tuM lIlA te sAMbhalI thUlibhadra kahe, suNa ho zrI naMdarAya AvuM AlocI hive, pache grahu kAma sukhadAya...(14) rAja sabhAthI uThine, uThane Ave maMdira jAma yulibhadra yUM kSudra. . . (7) mujhavAta mAragamAM munivara,saMbhUti vijaya INa nAma...(15) triNya pradakSaNA deI karI, Aloce vicAra thulibhadra gurUne vinave, cAritra gho sukhakAra...(16) gurU vicA2e cittameM, cittameM, haluA karamI eha valI prANI pratibodhasyuM, e thUlibhadra guNageha...(17) 1. pasAra thayA, 2. zrIyaka. sthUlibhadra navaraso (duhA) 127 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarIyAnI anumati leI, lIdho saMyama bhAra vihAra kare tihAMthI have, koIka deza majhAra...(18) hive kozyA kAminI tihAM, jove vAlama vATa yulibhadra sakhI AvyAM nahIM, sUnI hiMDolA khATa...(19) re sakhI uTha utAvalI, sajja sole ziNagAra kahe je vilapaMtI suMdarI, kAM choDI niradhAra..(2) cAra ghaDInI avadhithI, Avyo aSADha mAsa kAmaNagAro kaMtajI, sakhI nAvyo AvAsa..(21) te UThI ulaTa dharI, vAlama jovA Apa dIpavijaya Ima vinave, hive kozyA kare vilApa...(22) DhALa - 2 ImAM avasare zrI gurUtaNo, leI Adeza udAra comAsuM rahevA bhaNI, zrI yUlibhadra aNagAra...(1) IryAsamiti zodhatA, halave dharatAM pAya bAlapaNArI padamaNI, thUlibhadra manAvA jAya...(2) vaja kachoTo daDha karI, hive yUlibhadra maNuMda koNyA maMdira TukaDA, Ave mana AnaMda...(3) tavadAsI utAvalI, dIdha vadhAI koza vAliMbha Avyo virahaNI, mata dhare mana aMdoza...(4) tava UThI sA suMdarI, pIune " milavA kAja cAtaka jima caturA huMtI, te UbhI karI lAja...(2) suNa svAmI te mujha bhaNI, chaTakI dIdho che cAra ghaDI mujhane kahI, pache avarAM kIdha sneha... (6) phusa taNo jima tApaNo, valI jevo saMdhyAvAna ThAra taNo jima behano, nAgara mitranuM mAna...(7) meNAM detI mAnanI, madhurA bole veNa Aja saphala muja AMgaNo, Aja saphala dinareNa... (8) 1. vicAra karavo. (phA.), 2. ghAsa. 128 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ motI thAla vadhAvIne, pUrava prIti saMbhArIye, mehale Avo mohanAM, caMdramukhI RSine kahe, pUravaprIta ja pAlIiM, thUlibhadra jIvana prANa pabhaNe dIpa kozyA hive, pIu tumathI gharamaMDANa...(11) kozyA kare aradAsa karIiM lIla vilAsa...(9) balihArI tuma vesa kahe, maMdira karo pravesa...(10) DhALa - 3 thulibhadra kahe suNi suMdarI, meM vaza kIdhAM neNa tuM vyAkula thaI virahiNI, kima bhAMkhe Ima vayaNa... (12) kahe kozyA suNa pIujI, tuM mujha jIvana prANa prIta velI hive siMcIU, valI vache jima vANa...(13) thulibhadra kahe kozyA suNo, ame niralobhI sAdha rahesu. comAsu tuma ghare, piNa manameM nirabAdha...(14) kozyA kahe tuma vayaNaDe, huM balihArI jAuM mohola padhAro mohanAM, jimapUraNa sukha pAuM...(15) thUlibhadra kozyAne kahe, sADA tina je hAtha mujhathI alagI tuM rahe, mRgavANi zyo sAtha...(16) vANi nahIM . vallahA, huM chuM abalA bAla mahera karo mujha upare, pUrava prIta saMbhAla...(17) abalA sabalI siMhaNI, duragatinI dAtAra siMhaNI bhaya eke bhave, bhava bhava bhaya mujha nArI...(18) thUlibhadra RSi Ima kahe, suNa kozyA paMcamahAvrata meM lIyA, rUMdhI sAte kozyA kahe INa maMdire, AvI raho comAsa thUlibhadra tihAM AvyA vahI, maMdira dharI ullAsa...(20) bhAva bhagati nita prate kare, bhojana sarasa taMbola madhura vayaNa mukhatI kahe, pIu karIUraMgarola...(21) mu macakoDIne kahe, kozyA mukhathI vANa bAla sanehI vAlamA, mujhathI pIuM mata tANa...(22) sthUlibhadra navaraso (duhA) mujhavAta dhAta. . . (19) 129 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viNa pUchayAM vrata kima grahayo, vAgheMsara guNavaMta jogAraMbha chAMDI karI, raMge ramo ekAMta...(23) huM prabhu dAsI tuma taNI, paga rajareNu samAna hive aMtara kima lekhavo, kAyA karUM jarabANa...(24) aMtara tihAM to kIjIiM, jihAM manamela na hoya dIpa kahe maMdira Ayane, aMtara na kare koya...(25) DhAla - 4 vayaNa suNI vAlima taNAM, dharatI kozyA duHkha pIune hive vaza karuM, jima pUraNa pAuM sukha...(1) Rddha ghaNI ghara mAhare, kuNa tehano rakhavAla nAgara kaMta RSi thayo, huM laghu abalAbAla...(2) suNa ho pIu guNavaMtajI, avaguNa viNa tajI nArI mujha sarakhI nahIM suMdarI, dhUlibhadra hoi vicAra...(3) ama Agala suNI sAhebA, iMdra sarikhA jeha harihara brahmAnI pare, amathI saMke jeha...(4) te mATe tumhane kahuM, mAno pIlajI vAta nahIMtara prANa taju have, suNI tAharA avadAta...() yUlibhadra kahe kozyA prate, huM navi khaMDu joga meM vIsArI tujhane, samatA zuM saMbhoga...(6) tava dAsI kozyAne kahe, nATika karIzuM eka hAvabhAva dekhAlasya, sajI sole suviveka... (7) sakhI dazavIza bhelI karI, nATika mAMDe sAra udayaratna kahe nAyakA, tAMDava kare tayAra...(2) DhALa - 5 keI nATika dekhIne, dhUlibhadra na Dagyo manna viSayA viDaMba te virahiNI, khaMbhe pachADayo tanna...(1) jAlima mayaNane vaza karyo, pAMce grahyA subhaTTa eka mane thaI kAminI, krodha kIyo dahavaTTa...(2) 130 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMbhalI tAharAM bolaDA, huM niva cuku nAra dhIrapaNuM meM AdaryuM, jovana asthira saMsAra...(3) bhavarUpe tuM mohinI, sAMpaNa viSanI velI Ima jANI meM pariharI, hive saMyamathI manamela...(4) naMdiSeNa sarIkhA jatI, ASADhAdika jeha mohamahAbhaDa vaza karI, mugati gayA RSi teha... (5) kAcI kAyA kArimI, mAMyA mohanI jAli valI valI syuM nAyakA, hive viSaya thakI manavAla...(6) kAyA kUMpI. kAcarI, pIpala pAna samAna asthira paNuM jIvita taNuM, jevuM saMdhyAvAna...(7) te mATe kozyA tumhe, ma karo AlapaMpAla udaya kahe thUlibhadrajI, vayaNa kahe DhALa - da nAgara nAtano lADalo, zrI thUlibhadra aNagAra kozyA. vayaNathI nava Dagyo, samatA thaI tiNavAra...(1) tatakAla...(8) mana vacakAyA vaza kIyAM, he suMdara suNa vAta kisso ADaMbara tuM kare, Ima phirI phirI karUM vikhyAta...(2) jima maMjArI uMdaro, jima morAM ne nAga jima caDIne bAja valI, jima mRgalAMne vAna...(3) tima rAmAne RSi taNo, joya paTaMtara koza tujhane huM pratibodhavA, vili thAvA niradosa...(4) vayaNa suNI vanItA kahe, bhale AvyAM mujha nAtha Aja saphala dina mAharo, tujha mujha zivapura sAtha...(5) mohavase valI virahiNI, huMsa kare ujamAla kahe viraho prabhu tuma taNo, khamI na zakuM IkatAla...(6) vyAkula paNe te virahiNI, RSine bhAMkhe veNa keDa lAgI kAminI, jharatI AMsu neNa...(7) sthUlibhadra nava2so (duhA) 131 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patana pAmI ApaNo janmanI lIla niga leI sugara lejo, jima pohace te vicAra.. ) vAta .. valatI rUThI nAyakA, daMbhe bharIuM deha olaMbhA deve ghaNAM, dIpa kahe dharI neha. (8) DhALa - 7 olaMbhA nArI taNAM, sAMbhalIyA zravaNeha zrI yUlibhadra kozyA bhaNI, vayaNa suNAve jeha...(1) re kozyA tuM virahiNI, bAMdhe mAyA jAla e kAyA saMdhyA rAgasI, khiNa na rahe eka tAla...(2) sukhapaNi jIve anubhavyA, lakha anaMtIvAra tripatana pAmyo jIvaDo, kozyA hIi vicAra.... (3) mana saMvara hive ApaNo, jima pohace vaMchita Asa saMyama leI mugate jaI, karI lIla vilAsa... (4) nisuNIne kahe nAyakA, mIThI vAlaMbha vAta tuma guNa kerI cAturI, meM mukha kahI na jAta... (5) piNa svAmI nijanArane, Adara gho IkavAra hive comAsu utaryA, vrata huM laIza bAra... (6) paMtha RSino Akaro, lIdho suNane koza tava kozyA kahe sAMbhalo, Ima kAM choDo niradoza...(7) dosa anaMto nAyakA, tujha bolAvyAM hoya dIpavijaya kahe sAMbhalo, dhUlibhadra bhAMkhe soya...(2) DhALa - 8 kozyA samakita pAmIyo, thUlibhadra prItama pAsa Aja saphala dina mAtaro, dhana citrazAlI AvAsa...(1) INi mehale sukha bhogavyAM, iMdra taNI pare jema he mohale valI vrata lIyo, hive jAvA deDhuM kema...(2) te mATe tame IhAM raho, thUlibhadra riSI rAya yUlibhadra kahe kozyA suNo, have jANyuM gurUpAya...(3) have comAsuM utaryo, mujha gurU jove vATa e vrata rUDe pAlajyo, ma ghare mana ucATa... (4) 132 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikhAmaNa dIdhI bhalI, kozyAne tiNa vAra tava vanItA Ima vinave, dhana dhana tujha avatAra... (5) me upAya karyA ghaNA, tUma cUkAvA svAmI khajayo mujha aparAdhane, kahuM chuM huM ziranAma. (6) cAlo ema huM kima kahuM, pohoco vaMchita Asa vahelA valI IhAM Avajayo, nahIM visAruM sAsozvAsa... (7) harakhe AMsu nAMkhatI, vikasita bole veNa gurUvAMdI prabhu Avo , mArAM sasanehI seNa...(2) kahe thUlibhadra tame Avo , mugati mohalAM mAMhe janama jarA nAMhI kada, ramatyuM mana ucchAha...(9) motI thAla vadhAvIne, kozyA dIdha Adeza munivara rakhe visAratA, balihArI tuma veza. (10) yUlibhadra tihAMthI vicarIyA, karatAM zuddhavihAra jeI vAMdyA gurUjI kahe, dukkara dukkarakAra...(11) siMhagurU dhUlibhadrane kahe, tuM jaga sAco siMha kozyAne pratibUjhavI, te rAkhI jagalIha... (12) corAzI covIzIi, abhaMga rahyo tujha nAma kozyA vayaNathI navi calyo, dhUlibhadra tuM guNa dhAma...(13) ItizrI navarasAnA duhA samApta : zrI sUryabaMdare - liH abdhigaNAdhIza. Ibha. zrI rAjendrasAgara sUribhiHl. zrI zAMti AdinAtha prasAdAta / saM. 1862 maMgaLavAra. saMdarbha : jaina sAhityanA kAvya prakAro pA. 94, madhya. sAhitya Iti. pA. 46 sthUlibhadra navaraso (duhA) 133 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. duhA - chaMda kavi vinayasAgaranI kavitva zaktinA namUnArUpe duhA-chaMdanI racanA nodhapAtra che. kavie duhA-soraThA, padhdharI, aDiyalsa, kuMDaliyA, gAthA, zloka ane kavittanA prayogathI dareka chaMdamAM 'zItala nIra" zabda prayogano viziSTa rIte prayoga karIne racanA karI che. bhASA saraLa ane sugrAhya che. vinayasAgarakRta dohA zItalanIra samIra sacchivi Aja bhae saba mo duHkhadAI lAgata aMgi aMgAra siluM caMdana ho, virahAnala jhAla karAI maMta cale thaI AliI chaI upamA kavi sAgara aIsI banAI jANata Iha saMsAra matuM manamaF, havanai horI lagAI... dohA : zItalanIra samIra, sasi lAgata aMgi aMgAI kaMta cale thaI AliIva jANata Iha saMsAra... soraThA : ho virahAnala jhAlimo duHkhadAI saba bhae kaMta cale thaI Ali, zItalanIra saMmIra sasi... (1) dohA : caMdana ho virahAnalaiM lAgata hai aMgi jhAla zItalanIra samIra sasi, kaMta cale thaI Ali... (1) soraThA : lAgata aMgi aMgAra, caMdana hauM virahAnalai jANata Iha saMsAra, kaMta cale thaI AliIva.. dohA : manamatha horI lagAInaI, upamA IsI banAI zItalanIra samIra sasi, kaMta calaI du:khadAI... (1) soraThA : jANata Iha saMsAra kaMta cale thai AhiIva lAgata aMgi aMgAra, zItalanIra samIra sasi... (1) dohA : mo duHkhadAI saba bhae, kaMta calI thaI Ali zItalanIra samIra sasi, hau virahAnala jhAli... (1) (1) 134 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hI E na (1) soraThA : kaMta cale thaI Ali jANata Iha saMsAra mAM lAgata aMgi aMgAra caMdana hau virahAnalai... (1) dohA : lAgata aMgi aMgArasiuM, caMdana huM duHkhadAI kaMta vale thai upamA AIsI, Ali banAI... (1) soraThA : aIsI AlibanAI, kaMta bale thaI upamA caMdana hoM du:khadAI, virahAnala aMgArasiuM... dohA : Aja sacchivi mo bhae, caMdana zItalanIra virahAnala horI, nanuM lAgata aMgi samIra... soraThA : caMdana zItalanIra Aja, sacchivi mo bhae lAgata aMgi samIra virahAnala horI mane... padhdhaDI chaMda: saba Aja bhae mo duHkhadAI, virahAnala caMdana hau jazaI, sasi lAgata aMgimA, aMgAra, upamA kavi jANata Iha saMsAra...(1) chaMda pAThAvApUo : sasi nIra Aja samIra zItala duHkhadAI, mo sabaI hauM jhali virahAnala jarAI, AlikaMtavale havai, saMsAra jANata Iha, matuM mana aisi, hori lagAInai, aMgAra lAgata aMgi caMdana upamA ja banAI thai... (1) kuMDaliyA (chaMda) : zItalanIra samIra sasi, lAgata aMgi aMgAra, kaMta vale thaI AliIba jANata Iha saMsAra, jANata Iha saMsAra, Aja saba mo duHkhadAI, ho virahAnala jhAli, manuM mani hori lagAI, upamA aIsi banAI, beDu sAgara thai naI kavi, zItalanIra samIra rAja sivuM Ibasasicchavi...(1) gAthA (chaMda) : saMsAra sItanI, caMdaNuM sasicchavi samIta aMgAra aMgasarisa, virahAnala dukakhadAImo...(1). duhA - chaMda 135 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDilla (chaMda) : zItalanIra samIra sasicchavi, mo duHkhadAI Aja bhae savi, caMdana aMgi aMgArasu lAgata, haoN virahAnala jhAra jarAvata... (1) zloka (chaMda) : zIta nIra samIrava mAlAMva samIsAM zaziracchavi, aho rAjajJa vedAMga, duHkhadA virahAnala..(1) atha zrRMgAra kavitva : zItalanIra samIra sacchivi Aja bhaevada mo sukhadAI, lAgata aMgi siMgAra jiuM caMdanau virahAnala jhAla harAI, kaMta mile thaI AliI chai, kavi sAgara aIsI upa banAI, tArUNaI manamatha have naI hauri jagAI...(1) (cha dohA, cha soraThA, padhdhaDiyA chaMda, kuMDalIyA, gAhA, akila, kavita silokAnaMda) ItizrI vinayasAgaramuni viracita lokAnaMda kavitve saMpUrNa 136 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. gIta madhyakAlIna jaina sAhityamAM vividha prakAranAM padonI racanA thaI che. kavioe pada samAna racanAne "gIta' saMjJA ApI che. padanI saMkSiptatAnI sAthe gIta kAvyanI geyatAne mahatvanuM gaNavAmAM Ave che. zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAna bhaMDAra, pATaNathI prApta thayela hastapratane AdhAre traNa gIta racanAo pragaTa karavAmAM AvI che. (1) jaMbu gIta (2) sImaMdhara svAmI bhAsa ane (3) vairAgya gIta. uparokta traNa gIta racanA ajJAta kavinI che. racanAmAM koI nAmano ullekha thayo nathI. madhyakAlIna gIta racanAnA daSTAMtarUpa A ladhu kAvya racanA che. 1. vairAgya gIta suNI suNI re jIva vicAra. mUla nigodi mAMhi re. hue eka eka sAsa usAsA, bhavasAgara tava lahie. bhava lahi sADA sattara, sAsa jIva nigodi mAMhi. akAma nirjarA karma sahu ApaNA, saMsAra e asAra pUrava duHkha saMbhAraI. daza daSTAMtaI dohilauM, mAnava janma na hAriI | lIjaVre saMyama bhAra, cAritra nirmala pAlII. pAlII cAritra Iti nirmala, pApa paMka pakhAlII. siddha taNe samakita lIjai, kumati saghalI TAlII. ArAhI cauvIsa jinavara, sIsa tehanaI nAmII. karajoDI sakala Ima vInavaI, mugati pada Ima pAmII. 2. jaMbUsvAmI gIta jIva jogIsara jANII re, zIla kaMthA savicAra. aDhAra sahasa kuTaka rahI re, bAravrata doraDA mAMhi re. 1. kaTakA (TukaDA) ziyaLarUpI kaMthAno vicAra karavo. temAM bAra vratarUpI doraDAmAM aDhAra hajAra zIlAMgarUpI kaTakA (tANAvANA) vaNelA che. cothA vratathI bAra vratarUpI doraDAM majabUta bane che. pariNAme ziyaLarUpI kaMthA suMdara bane che. gIta 137 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navalau yogI re, kAyA maDhIye majhAra kAna calaujo . pAMca iMdrIya rAkhaNa hAra sumatira uralANI, parivAra kAna lau 'calI. (1) upazama mudrA saMvarue, nava bhaya jaI na ubhAe. samAdhi jagoDAM sUaDaI navakAra daMDa AdhAraki...(2) tapa dhyAna lihAjavaI re aSTa karma bhUti sA sira moha timira jaiNaI vArI re dovi kaSAya re naI pUriki. nava hRdaya kamale karaMDI bhalI re pasaMkiti kumArI re sohabhA kari. mugati ramaNI hau bholavIu pahirAvI varamAlA re...(3) jaMbUsvAmI mokalAvIuM re sAthiI sahu parivAra. prabhavau cora prati bodhIu hiyaDaI dhari vairAgya re... (4) 3. sImaMdharasvAmI bhAsa sImaMdharasvAmI sueI, eka moraI mani Acarita hoI, acarita muja hRdaya bhItari, svAmI tuM vasiI vasiI. e loka mAMhi Ima kahIje mahAvidehe chaUte kisII, oha saMdiha pUchau zrI sImaMdharasvAmI yA, bhagati bholI bhaNI kahe Isau hiyaDavI Isau hiyaDavaI vizvAsIyA...(1) jima ravi viralau kamala vikasai, tima tima prabhu tuM muMja mani ullAsaI ullAsa kariu anaMta bala tumahi bali gahila ApaNaI jANI, pIi jau nIsaraI muja manithIkala,mAhI paNaI cautIsa atisaya sahi svAmI bAra paraSada sohae tuM viharamANa mahAvideha, triNI tribhuvana mohie...(2) 1. kAMcaLI, 2. sAMbhaLavo, 3. ATha karmane mAthe dhULapaDI (nAza thayo), 4. pAMkhaDI, 5. saMketa karavo, 6. Azcarya, 7. prema-sneha jyAre jato rahe. 138 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aja udayavaMta prabhu tu kevalI, paraSi pekhu tava pUjaI manarUlI muja Iti pUra, kamma cUra anaMta anaMto bhavataNAM tumha nAma letAM pApa nAsaI kIyAM chaI je ama harSa ghaNI IhAM rahukA samarau svAmI, tumnahaI jJAnabalI jANo IsIuM. dharamalAbha jima huM zIta lau, timana dIu te kAraNa kisIu svAmI tumhAraI parisAri kisadA ahi nahi havaDA ehavI saMpadA...(3) saMpadA nehi te ahi hitI vicI caDaI prati thaI havi guru vAti sahija guNa karaI naI kirtI prabhu parijujaI eka jaMbu drIpa mAMhi sahUjako vasaI ? kisI kAraNa AMhI na dIpta kAya dhana saMcaya pAtharaI mAraga mugatino che vahai bahu tumhe karuI IhAM nahi. melAvaDau IhAM asaMbhava pekhivA bhaI svAmI tuM sayaNe suNo Ima bhaNaI khImau deva Agala seva mAgau mayA karI muja vInatI suNau. 1. saMdarbha gIta : jaina sAhitya kAvya prakAro pA, 243 2. saMdarbha bhAsa : ejana pA. 33, jaina sAhitya svA. pA. 163 1. vacce, 2. pratIti thavI. gIta 139 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. siddhAMta huMDI gItA ajJAta kavi kRta siddhAMta huMDI gItAmAM dAna dharmanA pAMca prakAra ane upadhAna tapa karIne sUtrono abhyAsa karavA mATenI jinavANIno samAveza thayo che. jinavANIno svIkAra karavo te dRSTie huMDI che ane kevaLI bhASita vacana che. eTale e gItA paNa che ema artha spaSTa thAya che. kailAsa sAgara sUri jJAnamaMdira, kobAthI A hastaprata prApta thaI che te pragaTa karavAmAM AvI che. 16 siddhAMta huMDI gItA vIra jiNesara kevalasisara ghaNI, samosaraNa jasa mahimA ati ghaNI ...(1) ati ghaNI mahimA svAmI bachaIsaI, samosaraNa alaMka2I cihuM rUpi, cihuM dizI karaI dezanA deva koDihi parivarI tihAM chatra cAmara, dhajaya patAkA kitti tribhuvana ullasaI, pUrava diza dAna paMcavidha, bhavika Agala upadisaI...(2) abhaya supAtraya dAna sohAmaNo e, doI ApaI sukha zivapada taNA...(3) zivataNAM sukha bihuM dAni lahiI, judaIjudaI varavAsanA dInAnukaMpA citta kIratidAna diI sukha loganA annAtha durbala dIna duHkhita, pratiI anukaMpA kira arihaMta anna suvanna karuM, dAna dII saMvatsarI.(4) pariharI saMgati phUDa kumati taNI, nisuNI huMDI sAcI zrutataNI...(5) zruta taNI sAcI suNIe hUMDI, kumati bhUlaI kAM bhamaI prathama zrI AcArAMgaI valI lahaI sAtamaI zrI caMga mAMhi...(6) pragaTa huMDI dAna anukaMpA taNI, je adhama utthApaI ajJAnI 1. kIrti, 2. jethI, 3. sAtamuM upAsakadazAMga AgamamAM 140 te bhavasthiti ati ghaNI...(7) apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI 1uvavAI prathama uvaMgi valI rIti dikhADI dAna ucita taNI...(8) ucita dAnaha rIti abhinava, zrI uvavAI dAkhavi, suNiya AvazyakII huMDI citta ImakAM bhUlavaI, nija citta mAnaIM dAna devA citta anukaMpA sahI e cAli uttama purUSa kerI mUla sUtri Ima kahI...(9) jANI re kaThuA(kaDavAM)phala utsUtrau mUDha ma karI re mruta avahIlanA... (10) avahIlanA zrI sUtra kerI kAM karaI murakha paNaI munI dAna naI sAhamI vacchala aMga bhagavaI Ima bhaNaI nigraMtha bakuza kuzIla AgamI kahyA je duSama samaI tea saMyata kahI niMdaI mUDha te bahu bhavabhamaI... (11) zrI upadhAnaha vidhi zrAvaka taNaI pragaTa paNaI zrI chede Agama bhaNaI..(12) Ima bhaNaI gaNadhara chedasUtra, sakala upadhAnaha taNAM tapa karIya vidhisi N sUtra bhaNivA paDikamaNa vaMdaNa taNAM te dUri chaMDa avaramaMDaI bAhya ADaMbara ghaNAM guru vinaya bahumAna lopaI huI jJAna AzAtanA...(13) bhUlI ma bholA Apa tihi karI, zrI jinavANI mAnI tatti karI...(14) tatti karI arihaMta vANI citti ANI bhAvanA utsUtranuM bhaya viSama jANI melI avara kuvAsanA viSama nAraya tiriya durgati, dukakha jeha thakI TalaI te zuddha zrI arihaMta AjJA pAlatAM sukha savi milaI...(15) Iti siddhAMta huMDI gItA chaMda samApta ||zrIrastu|| saMdarbha : jaina sAhitya kA. prakAro pA. 280 1. aupapAtika nAme prathama upAMgamAM, 2. mUDhapurUSa, 3. tiryaMcagati. saddhAMta huMDI gItA 141 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. hUMDI vicAra sattaramI sadInA cothA tabakkAmAM thayelA kharatara gacchanA sAdhu mati kuzalaMjIe huDI vicAranI racanA karI che. gadya zailInA namUnArUpa A racanAmAM pU.zrIe jaina darzana - tattvajJAnanA vividha vicAronA bheda - nAma nirdeza sAthe raju karIne jinavANI - jinapUjAno svIkAra karavAno (Adara) upadezAtmaka vicAra vyakta karyo che. temAM mukhyatve jIvanA bheda, guNasthAnaka, yoganuM svarUpa, zarIranA prakAra, upayoganA 1ra bheda, vezyA, 10 prANa, 84 lAkha jIvAyoni cAra gati traNa veda, jIvonI svakAya sthiti, zarIranuM baMdhAraNa, ATha karma, karmabaMdha-prakRtinA bheda, tIrthakara nAmakarma, guNasthAnakanI daSTie karma prakRti, jIvonuM alpa bahuta, samakitanA 67 bheda, mithyAtvanA 7ra bheda vagere viSayonI mAhitIno hastapratamAM samAveza thayo che. mukhyatve jIvane kendramAM rAkhIne anya viSayonI mAhitI ApI che. A hastapratanA vicAro jIva vicAra, karmagraMtha navatattva jevA graMthonA abhyAsa sAthe sAmya dharAve che. keTalAka pAribhASika zabdono artha ApavAmAM Avyo che. vizeSa to upara darzAvelA graMthonA abhyAsathI vadhu mAhitI prApta thaI zake tema che. hUMDI vicAra vIra gurUgya vaMditA bAlabodha vidhAyinaH vArtAbhirata likhate vicArAH kati cintayA... pRthvI, apa, tela, vAla, pavanaspati, beiMdriya, teiMdriya, 8cauriMdriyA, asaMjJIA tiryaMca paMcedriya, saMtiyA tiryaMca 1paMcendriya, 11manuSya, 12nAraka, 13deva, eha sthAnake jIva sthAnAdika vicAra likhiI chai ll tatra prathama jIva sthAnaka vicAraH yathA | jIvya sthAnaka kahIi. jIvanA bheda te 14 kahIzuM. ekaeNndriyanA bi bheda, je sagale jagi chaI, daSTi gocari nAve te sUkSma karIzuM je pRthvikArdika dRSTi gocare zrAvai te bAdara kahIara tathA beiMdriya treidriya 142 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauriMdriya paMcendriya nA be bheda. je garbhaja jehava mana hui, te saMziyA kahIi6. je samUrNima paMcedri jehanaIM mana na huI te asaMziA kahIi9. e sAte jIvanA bheda paryApta anaI aparyAptA huye. je pUrA zarIrAdika AukhuM pUrI marazuM te paryAptA jANivA, je apUrI marazuM te aparyApta kahI . e jIvanA 14 bheda. e pRthvIkAyAdika 13 sthAnakane vicArIzuM chaiM. jIvanA bheda, pRthvIkAI mAMhi ja huI, sUkSma pRthvIkAya aparyAptA, sUma pRthvIkAya paryAptA, bAdara pRthvIkAya aparyAptA, bAdara pRthvIkAya paryAptA, Ima apakAya sUkSma aparyAptA, paryAptA, bAdara apakAya aparyAptA, paryAptA, Ima teukAya vanaspatikAyaImAMehaja Ari dhyAri bheda jANivA. bedriya, paMcendriya, cauriMdri, asaMjJi paMcendriya mAMhi be beja jIvanA bheda, eka paryApta anaI aparyApta. manuSya mAhiM jIva bheda triNi, eka saMjJiA manuSya paryApto, eka aparyAptA, anaI nigodAdika mAhi je manuSya upajaI te asaMjJIyA aparyAptA, Iji maraI. evaM bheda 3 tathA nArakI anaI devamAMhi beja bheda upajavAnI velAI aparyApta pachaI paryAptA ema 13 sthAnake jIva sthAnaka vicArI. atha guNasthAnaka vicAra, je zrI jinadhammI nau ajANivau teha upara aca te mithyAta guNa ThANavuM kahII. anaMtAnubaMdhI kaSAya naI uddhavaI samyakatva vamatAM eka samaya athavA che AvalI pramANa sAsvAdana samyakta bIjuM guNa ThANavuM kahIzuM. teha tI pachaI mithyA viIjAI 2. jina dharma upari, jiNazuM pariNAmidaM rAgai nahIM, vaiSaI nahIM te mizra guNaThANAuM kahII. 3. cauthau avirata guNaThANauM, jeha dui virati pAkhaI kevala samyaka huI taINaI guNaThANaI vartaI. 4. je mAha hUI samparka sahita vrata huI, teha huI dezavirata guNaThAuM kahI che jeni Adi pramAda sahita cAritra te pramatta guNaThANa3. . pramAda rahita cAritra te apramattaguNa ThANauM. 7. nivRtti bAdara - anivRtti bAdara hUMDI vicAra 143 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 sUkSma saMparAya 10 e triNi guNaThANuM eka eka pAhi ghaNauM cokhA adhyavasAya rUpa upazama zreNi anaU kSepaka zreNi caDhatAM huiM. eha guNaThANe upazama zreNi karatai mohanIya karma saghalauM upasamAvaI. ttAIM anaI paNa udaya nAvaU. huI kSapaka zreNi karatAM mohanIya karma sadhalauM kSapakaiM potAnau troDaI. IgyAramauM upazAMta moha guNaThANauM, upazama zreNi naI mA thaI. tihAM cUkaupaDiuM pachau mithyAtva lagaI jAI. jaI tohAM ji rahiu maraI tau anuttara vimAni jAI. 11. bAramo kSINa moha guNaThANa tihAM jJAnAvaraNI darzanAvaraNI aMtarAya e triNi karma kSapaI, mohanIya karma AgaI sUkSma saMparAya guNaThANaI ji. rahiuM. 12. teramauM sayogi guNaThANauM, kevalajJAna paNo pUThiiM huiM te. 13 caudasau ajoga guNaThANauM te mokSa jAtAM sarIranA vistAra nau trijo bhAganai vistAri AtmA dUharid huMtalu. je talI velA pAMca aIuRl hasva akSara uccarIuM teTalI velA pramANa huI. 14. cauda guNaThANAM // 14 // kahII pRthvIkAya mAMhi pahilAM be guNaThAMNa huiM. eka tAM mithyAtva 1. bIjauM ko eka samiti vamato maraI pRthvikAya mAMhi jAI. tehana kari sAsvAdana huI. paNa te pahulA bhaNI sidhAMtavAdI lekhe na gaNaI. mithyAtva ja kahiI 1. Ima apakAya mAMhi ehija be guNaThAMNAM jANivA. 2. teukAya vAukAya mAMhi, mithyAtva rUpa eka guNaThAuM kahIMI. je bhaNI samyakatva vamato tihAM na jAIM. 4. vanaspati kAyamAMhi pRthvIkAyanI pari pahilAM ja be guNaThANAM huIM. 5. beMdriya, teMdriya, caurendriya anaU asaMziyA tiryaMca paMcedriya mAMhilAM I be guNaThANA huIM. jiha bhaNI samyakatva vamato ko ko jAMI. ehamAMhe be guNaThANA sidhAMtanA jANamAMnaIM. 9. saMziA paMcendriya tiryaMca mAMhi mithyAtva, sAsvAdana, mizra, avirati, dezivarita e pAMca guNaThANA huI. jeha bhaNI ke ke tiryaMca jAtismaraNAdike karI dezivarita piDavajaU. 10. saMziyA manuSyamAMhi caudaI guNaThANA huI. asaMzI manuSyamAMhi eka mithyAtva guNaThANa. samyakatva vamato apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya 144 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tehamAMhi na jAI. 11. nArakI anaI devamAMhi mithyAtva, sAsvAdana, mizra, avirati e cyAra guNaThANA huI. evaM tere sthAnake guNaThANAM vicAriyAM | ba || atha yoga vicAra H yoga 15 kahII. sAcI vastu mani cIMtayai, jagamAMhi jIva cha ItyAdi; e satyamana yoga kahII. 1. je vastu kUDI manamAMhi cIMtavaI, jIva nathI ItyAdi e asatya manayoga. ghaNAM jUjUI jAtinA vRkSa nauM vana dekhI Ima cIMtavai, e AMbAjano vela, e asatya mRSA manoyoga kahIye. kAMI jeha bhaNI kAMI sAcauM kAMI jUThauM, tehamAM ghaNAu AMbA chai teha bhaNI sAcauManerAdhava khAdira paNAsAdika vRkSa chaMI teha bhaNI phUDauM. 3. je Adeza nirdezAdika nA vacana ni cIMtavaI. he devatra ghaDauM ANi amukauM mUha rahaI diI. ItyAdika adiza nirdezanA vacana te asatyA mRSAmanayoga kahII. 4. jeha bhaNI e sAcauM nahIM anaI phUDauMI, e vyavahAra vacana bhaNI. 4aa. ema cihu prakAra vacana yoga jANiyauM. sAta kAyayoga kahIiM. audArika zarIra hui te udArika kAyayoga| III paraloka thauM jIva AvI manuSya tiryaMcamAhi upanaI ti vAraI kArmaNa zarIra udArikanA pudgala mizra huIae. // 1 // teha bhaNI adArika mizrakAya yoga e 2. jIvanaI paraloka jAtAM vicAlaI kArmANa kAyayogaOM ||11|| devaloka anaiM narika upajatAM jIva naI vaikriyamizra kAyayoga huIja / / 12 / / devanArika naiM sarIra nIpanI pUoiiM vaikriya kAyayoga huI // 13 // cauda pUrvadhara saMdeha upajaI te bhAMjivA bhaNI tIrthaMkara kanhaI mokalivA hAtha pramANa AhAraka zarIra karad te karatAM mizra huiM // 14 // kIdhAM pUThiIM AhAraka karId / / 15 / / e 15 yoga tere sthAnake vicArIi chai / / pRthvIkAyamAMhi 3 triNi kAyayoga huI, kevyA 2 yoga. aMtarAyala gatiiM kArmaNayoge, upajatAM adArika mizrare zarIra nIpanA pUchid adArika kaMhIiae. Ima apakAyamAMhi teukAyamAMhi vanaspatikAyamAMhi ehaja triNi yoga hud. anaI vAukAyamAMhi pAMcayoga hue. kArmaNe, adArika mizrare, adArika, vaikriyamizra4, vaikriyapa, evaM 5 huI vaikriya mizra 4 yoga huiM. hUMDI vicAra 145 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e chaI kIdhA pUvi baeN, triya yoga huI pa vAukAya hui. bhavasvabhAvi vaikriya karavAnI labdhi haI. be driya, teMdriya, cariMdriya, asaMjJiA tiryaMca paMcedriyamAMhi ori cari yoga hui. aMtarAla gati kArpaNa, upajatAM adArika mizraI, pAchaI zarIra nIpanA pUThi udArika hui. bhASA paryAti huI pUThi, asatyAM mRSA bhAkhae. saMnniya tiryaMca paMcedriya naIM, AhArikamizra, AhAraka. e be yoga na che. bIjA teraI yoga hui. jeTha bhaNI aDhI dvIpa bAhari ketalAI paMcendri tiryaMca rahasuM vaikiya zarIra karavAnI labdhi huI. karma vizeSaI, manuSyamAMhi 4 manayoga, 4 vacanayoga, 7 kAyayoga. rupa 15 e panaha yoga huI. asaMziA manuSya naIM triNi yoga huI ! kaho eka kArmaNe, bIju adArika mizra, zarIra paryAti hui pUThii adArika yoga trIjauM hui, Ima ketalAI AcAryA kahaiM. rUA nArakImAMhi devamAMhi 4 manayoga, 4 vacanayoga, kArmaNe vaikriya mizra be yoga, traNa kAyayoga evaM 11 yoga huiM. Iti tere sthAna ke yoga vicAriyA llll. atha upayoga vicAra. upayoga 12 kahII. jIvanaiM ekeko upayoga sadeva huI. upayoga rahita jIva ki vAraI na hui. eto matijJAne, zrutajJAna, avadhijJAna, manaparyavajJAna, kevalajJAna, mithyAtvI naiM e trinti hui. mati ajJAna, zruta ajJAna, avadhiajJAna te virbhAgajJAna, cakSudarzana, acakSudarzana10, avadhidarzana11, kevaladarzana12. pRthvIkAyane matimatiajJAna, zrata ajJAnara, acakSudarzana e triNi upayoga avyakta jJAnarupa hurya. apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAyamAMhi eka ja triNi upayoga haI. beMdriyamAMhi matijJAna, zrutajJAna, acakSudarzana. e triNi upayoga huI sidhAMtanA dhaNI sasvAdana guNaThANanI velA jJAna mAnaIM. teha bhaNI matijJAna, zrutajJAna bihu bharI, 5 upayoga kahIzuM. karmagraMthanA dhaNI sAsvAdananI velA jJAna bhaNI ajJAna jahu kahiche. cauridriyA, asaMkSiya tiryaMca paMcedriyamAMhi mati ajJAna, zruta ajJAna, cakSudarzana, acakSudarzana, apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya 146 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmagraMtha naI abhiprAye e Ari upayoga huMI. sidhAMta naI abhiprAyaI sAsvAdananI velAja matijJAna, zrutajJAna gaNIzuM, tau cha upayoga hui. saMziA tiryaMca paMcedriyamAMhi mati ajJAna, zruta ajJAnara, vibhaMga jJAna, matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, cakSudarzana, acakSudarzana, avadhidarzana ema nava upayoga hui. saMjJi manuSyanai 12 e bAra upayoga hui. asaMziyA manuSya naI, mati ajJAna, zruta ajJAna, acakSudarzana, e triNi upayoga huI. nArakI anaI devatA naIM nava navA upayoga haI. mati ajJAna, zruta ajJAnara, vibhaMga jJAna , mati jJAna, zruta jJAna, avadhi jJAna, cakSudarzana, acakSudarzana, avadhidarzana e nava upayoga huI. Ima 13 sthAnake upayoga vicArayA. //4 atha lezyA vicAra. manovargaNAdi yoga dravyamAMhi kRSNa lezyAdi yogya pudgala dravya hui, teha naI saMjogi je AtmA naI phUDau vikUDala pariNAma huI te vezyA kahIzuM. jima sphaTika ratna huI jisyo pAchali kAlo, nIlo, rAto mUkI che. tehavI 2have thAI. te vezyA (6) cha kAhII. kRSNa lezyA, nIla vezyA, kApota lezyA, e triNi lezyA gADhI virupI hui. tejo vezyA, padma lezyA, zukasa legyA. triNi lezyA zubha kahII. jAMbU phalaI daSTAMtaI cha lazyAnAM svarupa jANivAM. jima 6 puruSa ekaI praI aTavI mAMhi jAtAM bhUkhA thiyAM. jAMbu vRkSagAu phaliuM dekhI, kRSNa lezyAno dhaNI eka puruSaha mUla lagaI chedI pADI phala khAIi . bIjuuM nIla vezyA nau dhaNI Ima kahaI, mUlagI DAMla pADI phala khAII. Iha trIjuu kApota lezyAnuM dhaNI, paDi DAla pADI phala khAIi. cauthI tejo vezyAno dhaNI jhaphara pADI phala khAII. pAMcamo padma lezyAno dhaNI kahI phala pADI khAII. chaThau zukala lazyAnau dhaNI, Ima kahai paDiA ji phala khAII6. e che lezyA kahIye. ehi tere sthAnake vicAriI chaI. pRthvIkAya, apakAyara, vanaspatikAyamAMhi cAri legyA hui. kRSNa, nIla, kApota, tejo vezyAnA dhaNI saudharmAdika deva marI, je tIvAraI IhamAMhi upajaI, te tI vAre, thoDIsI velAM cauthI tejovezyA pAmI che. teukAya, vAukAya, beMdriya, teMdriya, hUMDI vicAra 147 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauriMdri, asaMjJiA tIrthaMca pacidriya mAMhi, kRSNa, nIla, kApota e triNi ja hui. jeTha bhaNI deva tejovezyAvaMta ko ehamAMhi upajaI. saMjJiyA tiryaMca paMcedriya mAMhi, saMziyA manuSya tathA deva mAMhi kRSNa, nIlAdika chaI hui. asaMjJiyA manuSya anaI nArakI naI kRSNa, nIla, kApota e triNaI ji haI. legyA tera sthAnake vicArI. atha zarIra vicAra. zarIra pa kahIe. audArika, vaikriya, AhAraka, taijasa, kAmaNa. e pAMca zarIra kahIzuM. pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya, beMdriya, trIdriya, cauriMdriya asaMgni tiryaMca paMceMdriya mAMhi sadaiva audArika, tejasara, kArmaNa e triNi ja zarIra huI. vAukAya, saMziyA tiryaMca paMcedriya naI Ari zarIra huI jeTha bhaNI ketalAIka vAyukAya, saMziyA tiryaMca pacaMdriya nai vaikriya kAya karavAnI zakti hui. aparyAptA manuSya nai, audArika, tejasa, kArmaNa e triNi ja zarIra hui. saMziA manuSya naI audArika, vaikriya, AhAraka, taijasa, kAmaNa e pAMca zarIra huI. nArakI, devanaI vaikriya, taijasa, kArmaNa e triNi zarIra huI. Ima tere sthAnake zarIra vicArayA. llll. atha paryApti vicAra : paryApti kaI kahII. jIvanaI bhavyAMtari upajatAM pahilaI samaI AhAra paryApti hui. AhAra pudgala liI ti vAra pUkiMI aMtarmuhUrtai zarIra paryApti hui. zarIra karazuM, tivAra pUThii aMtarmuhUrtai iMdriya payAmi iMdriya karaI, ti vAra pUrhi aMtarmuhUrta AnaprANa paryApti, sAsau sAsa levAnI zakti upajai. tivAra pUThiI aMtarmuhUrtai bhASA paryApti - vaicananI zakti upajaI. tivAra pUThiiM aMtarmuhUrtiI mano paryApti -mati maniI vastu cIMtavAnI zakti upajai. eha ji cha paryApti tere sthAnake vicArii. cha. - pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya e pAMcamAMhi airi ji paryApti huI yathA. pahilI paryApti AhAra, bIjI zarIra paryApti, trIjA iMdriya paryApti, cauthI AnaprANa paryAti. e thyAri paryApti hui. beMdriya, teMdriya, cauriMdriya, asaMziyA tiryaMca paMcedriya naIM thyAri ehila anaI pAMcamI bhASA paryAmi sahita pAMca paryApti hui. 148 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSya, nArakI, deva e triha naI paryApti hui paNa eTalA vizeSa devanai bhASA paryApti pAMcamI anaI chaThI mana:paryApi bihuI. samakAla ekaI vAraI huI. bIjI jIvanaI anukramazuM pahilauM bhASA paryApti hui, pachaI mana:paryApti, aMta muhUrta nahU AMtaraI hui. evaM tere sthAnake jaya paryAmi vicArI IIchA atha prANavicAra. prANa 10 kahII. kAna, AMkha, nAsikA, jIvhA, zarIra, pAMcaiMdriya e pAMca prANa, triNi bale pahilo mano bala, vacana balara, kAya bala, triNi e prANa navau prANa sAsausAsa, dasamau prANa AUkho. e dasa prANi hivaI tere sthAnake dasa e prANa vicArII chaI. ekeMdriya pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya e pAMca mAMhi Ari dhyAri prANa huI. eka sparzanendriya, bIjauM kAyabala, trIjau zvAsocchavAsa, cautha AuSe, e cyAri thyAri prANa huI. beMdriyamAhi sparzaneMdriya, rasoMdriya, vacana bala, kAya bala, zvAsozvAsa, Aukhau6 e cha prANa hui. beMdriyamAMhi nAsikA nauM iMdriya adhikauM. teha bhaNI sAta prANa hui. cauriMdriyamAMhi AMkhinau iMdriyamAMhi kauM tema bhaNI ATha prANa huI. asaMziyA paMceMdriya naIM, kAnanauM iMdriya adhikauM. te bhaNI nava prANa hui. saMjJiyA paMcaMdriya nai manobala sahita dasa prANa hui. manuSya, nArakI, devatA e trisuM naI purA e dasaI prANa huiI. Ima tere sthAnake prANa chaiM. atha Aukhu vicAra : pRthvIkAyamAMhi jadhanya. AukhuM aMtarmuhUrta, utkRSTa Aukhau 22 bAvIsa varSa sahastra. apakAyamAMhi jadhanya Aukho aMtarmuhUrta utkakRSTau sAta varSa sahastra. teukAyamAMhi ja dhanya aMtarmuhUrta, utkRSTa triNi dihADA. vAukAyamAMhi jadhanya aMtarmahUrta. AukhuM, utkRSTha 3 triNi varSa sahastra. vanaspatikAya naI jadhanya aMtarmuhUrta AukhauM. utkRSTau 10 daza varSa sahastra. beMdriyamAMhi jadhanya aMtarmuhUrta AukhuM, utkRSTauM 12 bAra varasa. beMdriya - jadhanya aMtarmahUrta, utkRSTauM IguNapacAsa 49 dahADA, Ayu huI. cauriMdriyamAMhi jadhanya aMtarmuhUrta, utkRSTI 6 cha mAsa. asaMziA tiryaMca hUMDI vicAra 149 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcendriya mAMhi jadhanya aMtarmuhUrta, utkRSTauM pUrva koDi eka.1. satari koDA koDInA lAkhaI, chappanna koDi gaNatAM etale varase eka pUrva hui. saMjJiA tiryaMca paMcedriya nai jadhanya aMtarmuhUrta AukhuM, utkRSTI palyopama. manuSya naI jadhanya aMtarmuhUrtauM, utkRSTa6 3 palyopama. nArakI naI jadhanya 10 dasa sahastra varSa, utkRSTa6 33 sAgaropama. devanaI jadhanya dasa hajAra varSa, utkRSTauM AukhauM 33 sAgaropama. evaM tere sthAnake AukhAuM vicAriyA. II hive keTalI gatinA AvyA. pRthvIkAyAdi rahuI te vAta vicAraI chaI. pRthvIkAya, apakAyara, vanaspatikAya? triNi tiryaMca gatimAMhi taka manuSya gatimAMhi tau Avyu hUMtI huI ji bhaNI saudharma, IzAna lagaI deva ratna, vAri, kalpadruma e trisuM mAhi marIau kramazuM pRthvIkAya, apakAyara, vanaspatikAya, mAMhi upaja. teukAya, vAukAya ane beMdriya, teMdriya, cauridriya, saMziyA tiryaMca paMcedriyamAhe biDuMgatinA AvyA hui. eka tIrthaMca gati, anai bIjI manuSyagati, e bihuuthI AvyA hui. saMjJiyA tiryaMca paMcedriya, anaI manuSya e, cihuM gatithI AvyA huI. nArakI ane deva tiryaMca gati, manuSya gati e bihuu gati navuM Ahui.Icho. hivaI tera sthAnaka nau marI kihAM jAI. te vAta vicArII chaiM. pRthvIkAya, apakAyara, vanaspatikAya, beMdriya, naidiyapa, cauriMdriya etalA marI bihu gatimAMhi jAI. ki tiryaMcamAMhi, ki manuSyamAMhi. teukAya, vAukAyara, e be marI tiryaMca ji mAMhi jAi, manuSya na thAI. asaMziyA tiryaMca paMcedriya cihuM gatimAMhi jIi, manuSyaI cihuM gati jAuM. pAMcamI mokSa jAIM. nAraka anaI deva marI tiryaMca ki manuSyaI ji mAMhi jAI, bIjI gati na jAI. Ima tere sthAnake gati vicArI.11 atha corAsIlakSa jIvAyoni vicArIe. yoni-jIvanauM utpatti sthAnaka. jeha jIvanA zarIranA varNa, gaMdha, rasa, sparza sarIkhAM te eka yoninA jANivA. jima mUMgala, baMgAlI pramukha manuSya eka sarIkhA jUjUI yoni jANivA, te yoninA bheda pRthvIkAyamAMhi sAta lAkha, apakAyamAMhi 1 sittera. 150 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta lAkha, teukAyamAMhi sAta lAkha, vAukAyamAMhi sAta lAkha, pratyeka vanaspatikAyamAMhi 10 dasa lAkha. anaMtakAyamAMhi 14 cauda lAkha ave vanaspatikAyamAMhi 24 lAkha, beMdriya, beMdriya, cauriMdriyamAMhi bi bi lAkha. asaMziyA, saMziyA tiryaMca paMcedriya e bihu mAMhi thaI 4 lAkha. manuSyamAMhi 14 lAkha, nArakI anaI devamAMhi 4 lAkha. evaM 84 lAkha jIvayoni kahII.IIbA 12 .. atha kula koTi saMkhyA vicAra : IphekI yoniiM kula ghaNA huiM. jima eka ja chANanI yoni mAMhi kRmi kula jU lUA hui. kaDA nAM kula jUo hui, vIMchInA kula jUo huI. IsI pari ekaIM yoni kula ghaNA huiM. tere sthAnake kula saMkhyA vicAriI che. pRthvIkAyamAMhi bAra lAkha kulakoDi huI. apakAyamAMhi 7 sAta lAkha koDikula hui. teukAyamAMhi 3 lAkha koDikula hui. vAukAyamAMhi 7 lAkha kula koDi, vanaspatimAMhi 28 lAkha kula koDi, beMdriyamAMhi 7 lAkha kula koDi, naidiyamAMhi 8 lAkha kula koDi, cauriMdriyamAMhi 9 lAkha kula koDi. jalacaramAMhi sADhA bAra lAkha kula koDi, khecaramAMhi 12 lAkha kula koDi, sthalacaramAMhi 10 lAkha koDi. gohanakulAdika bhujaparisarpamAMhi 9 lAkha koDi, uraparisarpa jAtimAMhi 10 lAkha koDi, evuM saMziyA tiryaMca paMceMdriyamAMhi sADhA pa3 lAkha kula koDi, manuSyamAMhi 12 lAkha koDi, nArakImAMhi 25 lAkha, devamAMhi ra6 lAkha koDi evaM kAraI eka koDAyeDi, sattANuM lAkha koDi paMca sahastra koDikula huI. 197 50OOOOOOOOOO Iti kulakoDi saMkhyA vicAra. IbA.13 atha veda vicAraH puruSa naI strI upari abhilASa te tRNa pUlAgni javAlA samA, napuMsakaveda katII strInaI puruSa upari abhilAkha te kariSanI agni sarekhauM strIveda kahI. puruSa e strI bihuM upara je abhilASa te napuMsaka veda nagaradAha samANa u. pRthvIkAyamAMhi, apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya, beMdriya, beMdriya, cauriMdriya nai napuMsaka veda ja hui. asaMziA tiryaMca paMcendriyanaI napuMsaka huI. paNa AkAra mAtra triNai huI, jima chIpI gaMgeTiyA, DeDika hUMDI vicAra 151 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItyAdi. saMziyA tiryaMca paMcaMdriya naIM manuSya nai puruSa deva, strI devara huiM. ema tere sthAnake veda vicAra kahiu. IbA 14 || atha kAyasthiti vicAraH kAyasthiti te kahII, je pRthvIkAyAdika eka jAtimAMhi valI valI maraeN, valI valI upajI iM. jaitalau kAla eka jAtimAMhi bhava pUratI rahaI, anerI jAti na jAi, tetalA kAla rahaI kAyasthiti kahII. te jadhanya utkRSTa kahIzuM, e kAyasthiti tere sthAnake vicArIi chai, yathA. khaDIvAnI araNeu mATI pramukha pRthvIkAyA~ jitanI jAtimAMhi ko jIva valI valI upajaI, Ima pRthvIkAyamAMhi ketalauM kAla rahache, jadhanya tevi bhava, bhavi bhavi aMtarmuhUta bihu bhave eka aMtarmuhUta kahaI. jadhanya te kAyasthiti cihu bhava pAkhaI na kahIzuM. eka bhava naI kAyasthiti ja kahIzuM. pRthvIkAyamAMhi utkRSTa kAyasthiti asaMkhyAtA bhava, kAla AzrI asaMkhya, te cauda rajAtmaka jevaDe khaMDe jeTalAM AkAza pradeza huI, tetalI utsarpaNi avasarpaNi jANivI. Ima ji apakAya, teukAya, vAukAyamAMhi jadhanya utkRSTa kAyasthiti hui. vanaspatimAMhi jadhanya kAyasthiti be bhava hui. kAla AzrI aMtarmuhUta, utkRSTI kAyasthiti anaMtA bhava lagaI. anaMta te cauda rajavAtmaka loka jevaDe AkAza khaMDe jeTalA AkAza pradeza, tetalI utasarpaNi avasarpaNi hui. pudgalaparAvarta ju koI Itau eka AvalI anaI asaMkhyAtamAM bhAgi je vaDe jetalA sama huI te eTalA asaMkhyAtA pula parAvarta vanaspatikAyamAMhi kAyasthiti kAla jANivo. beMdriya, teMdriya, cauriMdriyamAMhi jadhanya kAyasthiti kAla AzrI saMkhyAtA varSasahastra jANavI. asaMziyA tiryaMca paMcendriyamAMhI jaghanya kAyasthiti bibhavA kAla AzrI aMtarmuhUrtI, utakRSTI kAyasthiti sAta bhava. sAte bhave thaI sAta pUrva koDi, AThamo bhava nava huIjI. AThamaI bhavi jAI tala yugaliA mAMhi jAI. tihAM tau saMjJiu ji huI. saMziyA tiryaMca paMceMdriyamAMhi jadhanya kAyasthiti be bhava. kAla AzrI aMtarmuhUrtI, utkRSTI kAyasthiti sAta-ATha bhava. kAla AzrI triNi palyopama sAta pUrvakoDi sahita jANivI. manuSyamAMhi jadhanya kAyasthiti be bhava. kAla AzrI 15ra apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtarmuhurta utkRSTI kAyasthiti sAta-ATha bhava. kAla AzrI triNi palyopama sAta pUrvakoDi sahita. nArakanaI devamAMhi kAyasthiti huI nahI. jeha bhaNI nArakA marI valI lAgeTa nArakI na thAI. deva marI valI lAgaTa deva na thAI. e bihumAMhi bhavasthiti ja hui. jadhanya bhavasthiti daza varSa sahastra, utkRSTI bhavasthiti tetrIsa sAgaropama hui. Iti kAyasthiti tere sthAnake vicArI. bI15 II. atha saMghayaNa vicAra : zarIri je hADanauM baMdhANa te saMghayaNa kahIche. te saMghayaNa chae prAkAre hui. vajaRSabha nAra, RSibha nAra, nArI, ardha nArI, kiliyA, sevArta6. jiNaI zarIra sarva saMdhi hADa markaTa baMdhimAMhi mAMhi baMdhANA hui, upari eka hADanauM pATauM hui, teha upari bijuM hADanaIM baMdhaka khIlI huI, vajaRSabha nArI, jihAM khIlI nahIM te RSabha nArAcara, nArI, jihAM ekaI pAsaI markaTa baMdha huI, ekaI gamaI nahIM te ardha nArAca, jihAM markaTa baMdha nahIM beDuM hADa bedhaka khIlI mAtra huI te kAlikA saMghayaNapa, jihAM hADa hADai miliuM jihAM kAMI baMdhana nahIM te sevArta6, saMghayaNa kahIzuM. e saMghayaNa tere sthAnake vicAraI chaiM. pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya mAMhi saMghayaNa na hui. jeha bhaNI tehanAM zarIra, hADa na hui. beMdriya, beMdriya, cauriMdriya, asaMziA tiryaMca paMcaMdriya, naI eka ja sevArta saMghayaNa hui. saMjJiA paMceMdriya tiryaMca anaI manuSya naIM chaI saMghayaNa huiM. nArakI anai devanaiM saMghayaNa nahIM. jeha bhaNI temanA zarIra mAMsa, vasA, asthi, rudhirAdike karI rahitA hui. Ima tere sthAnake saMghayaNa vicAriyAM. ||16o. atha saMsthAnA vicAra H zarIranA AkAra vizeSa naI saMsthAna kahIzuM. ti saMsthAna che kahIzuM. samacaturastra, nyagrodha parimaMDalara, sAdi, vAmana, kunja, huMDa. je sarvAMgi lakSaNopeta huI te samacaturagna, anai pAlaThI vAlI baIThA puruSanauM zarIra mApI joII AI khoNI samA tevaDe vaDA hui te samacaturagna saMsthAna kahI che. je zarIra nAbhi upalyo lakSaNo hUMDI vicAra 153 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ peta huI "vaTavRkSa zarIranA AkAra vizeSa naI saMsthAnaka kahIi, te halanI pari upari pUriunAbhi heThauM hInanirlakSaNa huI te nyagrodha pari maMDalara. jeha nAbhi heThau lakSaNopeta te sAdi saMsthAna, pUMTha, peTa hiyaI nirlakSaNa, mAthau koTa hArthapaga etalA avayava lakSaNopeta vAmana saMsthAna. jihAM thauM hAtha, kara, paga nirlakSaNa bIjA avayava saghalAM lakSaNopeta te kubdha saMsthAna. jihAM sarva avayava nirlakSaNa te huDakasaMsthAna huI6. pRthvIkAyamAMhi huDakasaMsthAna, pUNa masUra dhAnanA cAMhalA sarIkhuM. apakAyanauM huMDa saMsthAna pANInAu papoTA sarIkhauM. teukAyanuM huMDa saMsthAna suI-sarISauM. vAukAya nauM huMDa saMsthAna, je panAkA sarIkhuM. vanaspatikAya, beMdriya, teMdriya, caridriya, asaMziyA tiryaMca pacaMdriya naI huMDa saMsthAna, vicitra prakAri hui. saMziyA tiryaMca paceMdriya anaI manuSya naIM che saMsthAna hui. 11 nArakI naI bhUla vaikriya, uttara vaikriya 2 bihu hUMDa saMsthAnAM hija hui.12. devanaI bhUla vaikriya samaye caturaMsa hui. uttara vaikriya paNa vicitra saMsthAna hui.13. Ima cha saMsthAna tere sthAnake vicAriyA IIcho 17 . atha jaghanya utkRSTa zarIra vicAra : pRthvIkAya, apakAyara, teukAya, vAukAyamAMhi jadhanya audArika zarIra aMgulI asaMkhyAtamau bhAga, anaI utkRSTauM aMgulanauM asaMkhyAtamauM bhAga. paNa jadhanya prApti utkRSTauM asaMkhyAtamauM bhAga moTe jANiyauM, jeTha bhaNI asaMkhyAtA bhede huiM. vAyukAmAMhi vaikriya zarIra huI, te paNi jadhanya anaiM utkRSTatuM aMgulana asaMkhyAtAmau bhAga jANivauM. jadhanya pe utkRSTauM moTeru hUuM. vanaspatikAyamAMhi anaMtakAyamahinuM zarIra jadhanya anaiM utkRSTauM dUyaMgulanauM asaMkhyAtama bhAga. pratyeka vanaspatinuM zarIra jadhanyatA aMgulanauM asaMkhyAtamau bhAga, utkRSTauM sahasra joyaNa kamalAdikana zarIra. beMdriyanI pUri upajatAM jadhanya zarIra aMgulanauM asaMkhyAtamauM bhAga, utkRSTatuM bAra joyaNa, samudragata zaMkhAdika navuM. teMdriya navuM dhUri upajatAM aMgulanau asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTauM 3 kosau dehI pramukhanauM. 154 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauriMdriyanuM zarIra ghUrI upajatAM aMgulanauM asaMkhyAtama bhAga, utkRSTa 1 joaNAM tamarAdikanuM asaMzi tiryaMca paMcedriya, anaI saMziyA tiryaMca pacaMdriyanuM zarIra jadhanya dhUri upajatAM aMgulanauM asaMkhyAtamau bhAga, utkRSTauM sahassa joyaNa matsAdikanauM. eha tiryaMca paMceMdriya saMziA mAMhi ketalA naI vaikriya labdhi hui. te vaikriya zarIra dhUri karatAM aMgulana asaMkhyAtamauM bhAga, utkRSTauM navasaI joyaNa hui. manuSya nauM jadhanya zarIra dhUri upajatAM aMgulanauM saMkhyAmauM bhAga, utkRSTau 3 kosa. yugaliAdikanauM manuSya naIM vaikriya zarIra dhUri upajatAM aMgulana saMkhyAmauM bhAga hui. utkRSTa6 lAkha joyaNa vaikriya zarIra hui. nArakI naI mUla vaikriya zarIra dhUri upajatAM aMgulanauM asaMkhyAtamauM bhAga hui. uttara vaikriya aMgulanau saMkhyAtama bhAga. pachaI pahilI pRthvI pahilaI pAthaDaOM 3 hAtha, Agali bAre pAthaDe sADhA bAsaTha aMgula vadhAratAM jaII. teremAM pAthaDAM sAta dhanuSa, 3 hAtha, aMgula. 6. evaDuM zarIra huiM. bIjI pRthvIi utkRSTauM zarIra bimaNo. 15 dhanuSa, hAtha 2, aMgula 12, trIjIzuM teha pAhi bimaNUMuM, dhanuSa 31, hAtha 1 ema bimaNUMu, sAtamI naraka pRthvIi pAMcasai dhanuSa jANivA. jihAM jevaDauM mUlagau zarIra, tiNaI naraki teha pAhi bimaNa3 uttara vaikriya jANivauM. devaloke devatA naI dhuri upajatAM mUla vaikriya zarIra aMgulanauM asaMkhyAtamauM bhAga, uttara vaikriya dhuri aMgulana saMkhyAtamauM bhAga. bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI anaI pahilaI bIjuM devaloke mUla vaikriya zarIra 7 hAtha. upale devaloke mauDaIM mauDaiM khUTatI thaI cauthai devaloki chehalii bAramazuM pAthaDAI 6 hAtha. cha8I devaloki chehalaI couthaI pAthaDaIM. 5 hAtha, AThamaI devaloki chehalaI catuthai pAthaDai 4 hAtha, bAramaI devaloki chehalaI cothaI pAthaDAI hAtha 3, navamaI raiveyaki hAtha 2, sarvArthasiddhi vimAni 1 hAtha zarIra pramANa hui. uttara vaikriya devanuM utkRSTauM 100000 lAkha pramANa hui. nava raiveyake anuttara vimAni uttara vaikriya zarIra huI ja nahIM. zarIra pramANa vicAra. ||18. hUMDI vicAra 155 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha samudyAta vicAra : samudraghAta sAta kahIiM. kehA kahA? vedanA samudyAta, kaSAya samuddhAta, maraNa samudyAta, vaikriya samudyAta, taijasa samuddhAta", AhAraka samuddhAta, kevalI samudyAta. e sAta samudyAta jivAI jIvanaI gaDagUMbaDa, javarAdika athavA zastrAdi, ghAtAdikanI gADhI vedanA hui, tivArai jIva ApaNA jIva pradeza bAhiri kADhaI. peTa, mukha, nAsikA, kAnAdinA vivara jIva pradese karI bharaI. jevaDauM zarIra cho tevaDauM AkAza kSetra tyAhi paNa ApaNaI pradeza vyApI karI aMtarmuhUrta rahaI. ghaNA asmAtA vedanI karma pudgalA kSipaI. pachaI valI zarIramAMhi AvaI e vedanAsamuddAta kahIyaI. Ima jetIvAI jIva roSAdika kaSAya naI tIvra udaya vartato, teti vAraI mukha, nAsikA karNAdika nA vivara pUrI sva zarIra pramANa bAhirI AkAza kSetra vyApaI kaSAya karmanA pudgala ghaNA veyaI valI aMtarmuhUrta pUThi zarIraja mAMhi Avai. e kaSAya samuddAta kahIMzuM. maraNanaI samaI aMtarmuhUrta thAka laI ketalAI jIva maraNa samudraghAta karAI. karatau ApaNA jIva pradeza bAhiri gADhaI, jadhanya to aMgulanauM asaMkhyAtamauM bhAga, utkRSTauM asaMkhyAtA joyaNa. kuNaI thAnaki AvatAM bhavi upaji sya tihAM jIva pradeza ghAlaiM. Rjugati karaI tanu ekaIM ja samaI ghAlaI vakra gati ti karai, taluM utkRSTrala pAMcamAM samAI ghAlaOM INaI ja AukhAM nA ghaNAM karma pudala veInaiM kSipaI. ehU maraNa samuddhAta aMtarmuhUrta pramANa huI3. vaikriya labdhinI dhaNI jetI vArache vaikriya zarIra karaI tetI vAraI ApaNA jevaDauM pahula paNijAuM, paNi anaI lAMbapaNi ja ghaNyauM, aMgulanau asaMkhyAtamauM bhAga utkRSTauM saMkhyAmavuM joyaNa pramANa. jIva pramANI jIva pradeza daMDa zarIra bAhira kADhI vaikriya yogya pudgala leI karI vaikriya zarIra karazuM. ti vAraI vaikriya samughAta hui. tihAM potAnA vaikriya zarIra nAma karmanA pudgala ghaNI veI kSipai. e vaikriya samuddAta kahI che. teno lezyA labdhinI dhaNI ko mahAtmAdika koI upara kopiuM huMtau pogala paNi jADapaNi ApaNA zarIra pramANa lAMbapaNi jadhanyata aMgulanau asaMkhyAtamauM bhAga utkRSTo saMkhyAtA joyaNa 156 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagaI taijasa zarIra sahita jIva pradeza daMDa bAhiri kADhaI. tiNaI karI jehu upari rIsa huI teha manuSyAdika naI bAlaI, e tejasa samudyAta aMtarmuhUrta pramANa hui. vaikriya samudaddAta pari AhAraka samudyAta jANivo. te cauda pUrvadhara naIM AhAraka zarIra karatAM hui. jahu kevalI naI vedanIyAdika nAma karma pudgala ghaNA potaIM hui, AukhauM thoDauM chui. tehu pudgalasuM AukhAnaI samA karavAnaI kevalI samuddhAtana karaI. jeha naIM vedanIyAdika pudgalasyuM AukhauM samuM hui, te na kare che. kevalI samuddhAta, karatAM pahilaI samaI pudgala paNi jADau paNi ApaNA zarIra jevaDo upari heThali lokAMti lagau ApaNA jIva pradezanA daMDana daMDa karazuM. 1. bIjaI samaI ApaNA jIva pramANa pUrva pazcima lokAMtiga lAgI kapATa kara che. 2. trIjaI samaI uttara dakSiNa daMDa pramANa jIva pradeza vistAri maMthAuM ravAI.3. catuthaI samaI AMtarA pUrI ApaNe jIva pradeze karI cauda rajavAtmaka loka vyApI thAIM.4. pAMcamaIM samaI AMtarAM saMharai.5. chaThe maMthANa saMhare.6. sAtamAM samaI kapATa saMharaiM. 7. AThamaI samaI audArika yoga hui. bIjai, chaThaiM, sAtamaiM audArika mizra kAyayoga huiM. trIjai, cauthaiM, pAMcamoM samaruM kArmaNa yoga hui. eNe trisuM samaya anAhAraka hui. bIje cihuM samai AhAraka huiM. e sAta samudyAta tere sthAnake vicArII chaI. yathA pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vanaspatikAya, beMdriyapa, teMdriya, cauriMdriya, asaMziA tiryaMca paMcedriyamAMhi triNi samuddhAta hui. vedanA samuddhAta, kaSAya samuddhAta, maraNa samughAta vAukAyamAMhi e triNi anai vaikriya samuddAta huI. asaMjJiu tiryaMca paMcedriyamAMhi anaI nArakI devamAMhi AhAraka samudhAta, kevala samudyAta TAlI bIjA pAMca samuddAta huye. vedanA samudyAta, kaSAya, maraNa, vaikriya, taijasa samuddAta hui. manuSyamAMhi sAtaI samudyAta pAmIyai. Ima tere sthAnake sAta saI samudyAta vicArAi. atha parabhavanA AukhAnau baMdha vicAra : pRthvIkAya paraloke pRthvIkAdikamAMhi jAtauM, jaghanya Aukho aMtarmuhUrta pramANa bAMdhazuM. utkRSTa hUMDI vicAra 157 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSya athavA tiryaMca mAMhi jAu ke pUrva koDi pramANa utkRSTauM bAMdhaI. Ima apakAyamAMhi, teukAya, vAukAya, vanaspatikAyamAMhi jANavuM. puNa etalauM vizeSa teukAya anaI vAukAya, manuSyanI Ayu na bAMdhazuM. tiryaMcaI ji yoguM pUrva koDI pramANa utkRSTatuM bAMdhaI, beMdriya, teMdriya, cauriyAI paraloki pRthyAdikamAMhi jAtA jaghanya aMtarmuhUrta bAMdhai. manuSya tiryaMca mAMhi jAtAM utkRSTa eka pUrva koDi AukhuM bAMdhache. asaMziyA tiryaMca paMcedriya jaghanya paraloka aMtarmuhUrta pramANa AukhuM bAMdhazuM. bhuvanapatyAdikamAMhi jAto utkRSTa palyopama nau asaMkhyAtamauM bhAga AukhuM bAMdhazuM. asaMzi tiryaMca paMcedriya anai manuSya pRthvAdika mAMhi jAtAM jaghanya AukhuM aMtarmuhUrta pramANa bAMdhache. utkRSTra tiryaMca sAtamaI naragi anaIM manuSya sAtamaI naragi ane anuttara vimANa jAto. utkRSTra tetrIsa sAgaropama Aukhu bAMdhai. nArakI, taMdulamasyAdikamAMhi upajatAM anaI deva pRthvAdikamAMhi upajatA jaghanya AukhuM aMtarmuhUrta pramANa bAMdhazuM. nArakII, devaI utkRSTra manuSya tiryaMca mAMhi upajatAM eka pUrva koDi pramANa AukhuM bAMdheiM. Iti tere sthAnake paraloki AukhAM bAMdhavAno vicAra kahiuM IchI 19 // hivaI AukhAnI abAdhAkAlanau vicAra likhII chaS | jIva paraloka yogya AukhuM, AhabhavanA Aukho naItrIjai bhAgi athavA navame bhAgi athavA sattAvIsamai bhAgi A chehalaI aMtarmuhUrta nizcai bAMdhaiM. AukhAM bAMdhatAM aMtarmuhUrta lAgai. pachaI te AukhuM potaI ji thakauM rahaI udaya nAvaiM, jAM lagaI te jIvana marai. mUA pUThaiM RjuMgatika pahilaI ja samai vakragati bIjai samache te AukhuM udaI AvaI. jetalo kAla te AukhuM udaya na Avache te abAdhAkAla kahI che. te jaghanya ketalauM hui. anaI utkRSTauM kevalauM hui. e vAta tere thAnake vicArI che. pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAyapa, beMdriya, teMdriya, cauridriya, asaMziA tiryaMca 1. chelle. 158 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcedriya, saMziyA tiryaMca paMceMdriya10, manuSya11, eha agyAre sthAnake jiuM Aukhe paraloka jogauM chehaDaiM ji bAMdhaIM teu tehanauM abAdhAkAla, jaghanya aMtarmuhUrta pramANa huiM. utkRSTo bAvIsa sahasra varSa pramANa AukhA nau dhaNI pRthvIkAya jaI ApaNA bhavathI trajai bhAgi paralokanauM AukhauM bAMdhai. tehanauM utkRSTauM AbAdhAkAla sAta sahasra triNisai tetrIsa varasa anaI cyAri mAsa. aMkataH 7333 1/4 etalauM huiM. apakAyamAMhi traNa utkRSTau eka abAdhAkAla bisahasra triNisaU tetrIsa varasa anaI cyAri mAsA 2333 1/4 etalauM huiM. teukAyamAMhi utkRSTa abAdhAkAla eka dihADau. vAukAyamAMhi utkRSTa eka sahasra abAdhAkAla huU. vanaspatikAyamAMhi utkRkhuM AbAdhAkAla triNi sahasra triNi saMI tetrIsa varasa anaiM cyAri mAsA aMkataH 333 1/4. etalauM hud. beMdriyamAMhi utkRSTau abAdhAkAla AAri varasa. teMdriyamAMhi utkRSTau abAdhAkAla sola divasa anaiM ekavI2A ghaDI anaU ghaDInauM trIjauM bhAga. cariMdriyamAMhi utkRSTau abAdhAkAla be mAsa huiM. azi yA tiryaMca paMcendriyamAMhi utkRSTauM abAdhAkAla tetrIsa lAkha tetrIsa sahasra triNasaU tetrIsa etalAM pUrva anaI tetrIsa koDa lAkha bAvana kroDi sahasra etalAM varasa upara jANivAM. aMkataH 3333333 etalAM pUrva 33520000000000 etalAM virasa huiM. saMjJayA tiryaMca paMcendriya nai anai manuSyamAMhi tima ja pUrva koDinau trIjauM bhAga utkRSTa abAdhAkAla hud. anaIM jugaliyAM tiryaMca manuSya naiM tathA nArakI anai devanai AukhAnA chehalA cha mAsa AukhAnau abAdhAkAla jANiyauM. Ima tere sthAnake AukhAnau abAdhAkAla vicAriG.|| 20 ||, atha ATha karmabaMdha tere sthAnake vicAriI chaiM. ghaTa paTAdika vizeSa rupa vastu nauM jANivauM karma, Ima je Ave te jJAnAvaraNIya kahIiM. AMkhinaiM ADiiM jima vastra huye te sarIkhuM jIvanai e karma.1. sAmAnya vastu mAtranuM jANivuM te darzana. tehavuM AvaraNa karma kahIiM. rAyanuM darzana karivA vAMchitA naI jima pratIhAra aMtarAya ka2I tima e karma jANiyuM. 2. sukha duHkhAdikanuM hUMDI vicAra 159 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaNa karmaIM vecavuM hui, te vedanIya karma huiM. madhaI kharaDI khAMDAnI dhAranA AzvAda sarIkhuM hui.3. mithyAtva, kaSAya rAgAdikanA bhAva jiNaI karI huI te mohanIya karma kahIzuM. e karma madyapAna sarikhuM jANivuM. jima madya pIdhauM acetana thakI yathAsthita, vastu na jANazuM. anerI kuI anaIM anerI jANaiM. Ima INa adeva bhaNI jANaiM.4. jiNaI karmai jIvo te AukhuM karma, haDi = kedi sarIkhuM kahIi.pa. jiNe karme manuSyAdika gati, zarIra, varNa, saMghayaNa, svara jAti, saubhAgyAdika bhAva hui. te aneka bheda nAma karma citrakAra sarIkhuM kahIzuM.da. jachaNaiM karmaiM ucca nIca gotri avatrIi, jIva te gotra karma kuMbhakAra sarIkhuM kahIzuM.7. jima kuMbhakAra rUDA ghaDA bhAMDAdakaI karazuM anai madyanAbhuMbhalAI tehU koi tima ehU karma jIvanai UMcI nIcAM kula karazuM.7. chAtIe lakSmIe bhogAdika te saMyoge jiNaI karma karI dAna daI na sakaiM bhogAdika bhogavI na sakaiM, vyavasAya karatAi lAbha na huiM, zarIra moTache chataI bala zakti nahIM. te aMtarAya karma kahIche bhaMDArI sarIkhuM. jema bhaMDArI anukUla na huI tauM rAjAdika dAna deI na sakai tima, eha karma tenI pari jANivuM.8. pRthvIkAya jIva ApaNA bhavanaI trIjAIM bhAgi nauIma bhAgi 27 satyAvIsamaruM bhAgi athavA chelache aMtarmuhUrta je tIvAra lai AvatA bhavanuM AukhuM bAMdhaI tivArache ATha karma bAMdhaI, anerI velAM sadaiva samaI samaI sAta karma bAMdhazuM. Ima apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya, beMdriya, teMdriya, cariMdriya, asaMziyA tiryaMca paMcedriyaI jivAI AvatAM bhavanuM AukhuM bAMdhai tivAraI ATha karma bAMdhache. anerI velAM sadaiva samaI 7 sAta karma bAMdhaI. manuSya apramatta guNaThANA lagadhru AukhA bAMdhavAnI velAche ATha karma bAMdhaiM, anerI velAM sadaiva samaIM samai sAta karma bAMdhache. puNa etale vizeSa. mizra guNaThANa che jajIva maracuM nahIM tehu bhaNI tirNa AukhuM na bAMdhazuM. sAta karma bAMdhazuM. nivRttibAdara, anivRttibAdara, guNaThANe bihuM AukhuM varjI sAtai karma bAMdhache. sUkSma saMparAya guNaThANaI AukhuM anaI mohanIya TAlI bIjA karma bAMdhache. upazAMta moha, kSINa moha, sayogi eha trihuM guNaThANe eka smAtA vedanIya karma bAMdhache. bIjuM ekaI na bAMdhazuM. ayogi guNaThANAM ekU karma 160 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na bAMdhache. deva anaIM nArakI chehaDe chae mAse jivArache, paraloki yogya AukhuM bAMdhache. ti vArai ATha, bIjI payaI sAta, ji sadeva samaI bAMdhazuM. Ima tere sthAnake 13 mUla prakRti bAMdhavAnavuM vicAraH // hivaI ATha karmanI uttara pravRttinI baMdhana vicAra likhIyaI chaI. jJAnavaraNaI karma pAMca uttara pravRtti. matijJAnAvaraNI, zrutajJAnAvaraNI, avadhijJAnAvaraNI, mana:paryavajJAnAvaraNI, kevalajJAnAvaraNI5, nava bhede. cakSudarzanAvaraNI, acakSudarzanAvaraNI, avidhadarzanAvaraNI, kevaladarzanAvaraNI, nidrA, nidrA nidrA, pracalA, pracalA pracalA, sasyAnaddhievuM navavidha darzanAvaraNI. vedanIya be bheda, sAtA vedanIya, asAtA vedanIyara. mohanIya aThAvIsa bheda, mithyAtva, mizra, pudgala samyaktva samakittva, anaMtA. apratyA-pratyAkhyAnano krodha, mAna, mAyA, lobha, saMjavalanano krodha, mAna, mAyA, lobha evAM 16 kaSAya. 1 hAsya 20, rati21, arati 22, zokara3, bhaya24, jugupsApa, puruSaveda6, strIveda27, napuMsakaveda28, eha aThThAvIsa bhedamAMhi chavIsa ji bheda jIva bAMdhache. jiha bhaNI samyakatva anai mizra dUya na bAMdhazuM. mUla mithyAtva ji eka bAMdhaI. tema jimAMhilA ketalAI cokhA pugala samyakattvaIya thAI. tehaji mahilAM ardha cokhA ketalAM pudgala mizraUya thAI. te bhaNI e bihu nI juu baMdha na huiM. Ayu karma cihu bhedi. devenuM AukhuM, narakanuM AukhuM, manuSyanuM AukhuM, tiryaMcanuM AukhuM nAma karma satasaki bheda. manuSya gati, deva gati, naraka gati, tiryaMca gati, ekeMdriya jAti, beMdriya jAti, tedriya jAti, cariMdriya jAti, paMcendriya jAti, audArika zarIra10, vaikriya zarIra11, AhAraka zarIra12, tejasa zarIra13, kAmaNa zarIra14, dArika zarIranA upAMga 15, AhAraka zarIranA upAMga16, vaikriya zarIranA upAMga7. panara baMdhaI, pAMca saMghAtanA, varNa, gaMdha, rasa, sparzanA soLa bheda e chatrIsa bheda zarIra ja mAMhi AvyA jUdA na gaNI che. vajaRSabha nArAca8, RSabha nArAca9, nArAca20, ardha nArAcara, 1. prakRti, 2. jIva. hUMDI vicAra 161 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kilikA22, sevArtA saMghayaNa 23. samacaurasyasaMsthAnaka4, nyagrodhaparimaMDala25, sAdi saMsthAna26, vAma saMsthAna, kubja saMsthAna28, huMDa saMsthAna29, eka varNa30, eka gaMdha31, eka rUpa32, eka sparza, manuSyAnupUrvI4, devAnupUrvIpa, narakAnupUrvI6, tirthaMgAnupUrvI, zubha vihAyogati8, azubha vihAyogati39 parAghAta40, usAsa41, Atapa42, udyota43, agurulaghu44 tIrthaMkaranAma karma45, nirmANa karma46, upaghAta47, trasa48, bAda240 paryApta 50, pratyekapa1, sthirapara, zubhapa3, subhaga54, susvara 55 AdeyanAma karmapa6, yazonAma karma57, sthAva258, sUkSmapa9, paryAti60 sAdhAraNa1, asthira, azubha63, durbhAga64, dusva265, anAdeya 6, ayazonAma karma6. gotra karma be bheda, ucca gotrao, nIca gotra2. aMtarAya karma pAMca bhede, dAnAMtarAya1, lAbhAMtarAyara, bhogAMtarAyaOM, upabhogAMtarAya4, vIryaMtarAya`, evuM AThe karma thaI 120 prakRti sarva jIvanI apekSAi baMdhAi. na kI jIva kehI prakRtti bAMdhad, kuNanaIM guNaThANaUe uttara prakRtti nauM. baMdha tere sthAnake vicArIiM chaiM. pRthvIkAyamAMhi jIva ekaso vIsauttara prakRttimAMhi navottarasuuM prakRtti bAMdhaIM. jinanAma karma+, devagati, devAnu pUrvI, vaikrIya zarI24, vaikriya aMgopAMga", AhAraka zarIra, AhAraka aMgopAMga, devAyuc, narakAyu gati, narakAnu pUrvI10, narakAyu11, 11 prakRtti na bAMdhad. jeha bhaNI pRthvIkAya marI devaloka anaiM narika na jA. sAsvAdana guNaThANAnI velAM pRthvIkAya 94 prakRtti bAMdhaIM. jeha bhaNI sUkSma1, aparyAptAra, sAdhAraNa3, beMdriya4, teMdriyapa, cauriMdriya, ekeMdriya jAti, thAvara nAma, Atapa, napuMzaka veda10, mithyAtva11, huMDa saMsthAna12, sevAtta saMghayaNa13, tirthaMgAyu14, narakAyu15 e panara prakRtti na bAMdhai. mithyAttva pAhi vizudha pariNAma bhaNI, ketalAI AcArya zarIra paryApta hui pUoi manuSya, tiryaMcanA be AukhAM bAMdhaIM. Ima kahaU tehanaU abhiprAU 96 jANivI. Ima apakAyanA jIva naIM eha ji bihuM guNaThANuM navottarasa prakRtti anaIM. athavA chanU prakRtti huiM. teukAya apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya 162 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAukAyanA jIvanaI e mithyAtva guNaThANuM hui. jihAM pAMcottarasa6 prakRtti bAMdhache. manuSyagati, manuSyAnupUrvI, manuSyanuM AukhuM, uccagotri e cyAri prakRtti pRthvIkAyanA mAMhi uchI baMdha. jaya bhaNI e marI manuSyagati na jAi. vanaspatikAya beMdriya, teMdriya, coridriya jIva pRthvIkAyanI pari mithyAtva guNaThANaI navottaraso prakRtti bAMdhache. sAsvAdana guNaThANaI caherANuM athavA chatU prakRtti bAMdhache. asaMziyA tiryaMca paMcaMdriya mithyAtva guNaThANa sattarIttaso prakRtti bAMdhazuM. tIrthaMkara nAma karma, AhAraka zarIra, AhAraka aMgopAMga e traNa prakRtti na bAMdhazuM. sAsvAdana guNaThAMNAnI velAM naraka gati, narakAnuM pUrvI, narakanuM Aukhu, sUkSma, aparyAptA, sAdhAraNa, beMdriya jAti, teMdriya, cauriMdriya, nava, ekendriya jAti 10, sthAvara11, Atapa12, napuMzaka veda13, mithyAtva14, huMDa saMsthAna15, sevArta saMghayaNa16 e sola prakRtti na bAMdhaI. bIjI ekottaraso prakRtti bAMdhazuM. saMjJiyA paryApta paMcedriya tiryaMca naI pAMca guNaThANAM huiM. te mithyAtva guNaThANai, jina nAma karma, AhAraka zarIra, AhAraka aMgopAMga, e triNi prakRtti TAlI bIjI sattarottaraso prakRtti bAMdhazuM. sAsvAdana guNaThAMNadaM pAchilI pari ekottaraso prakRtti bAMdhazuM. mizra guNaThANai devatAnuM AukhuM ori anaMtAnubaMdhiyAM, nyagrodha parimaMDala saMsthAna, sAdi, vAmana, kubsa e ori saMsthAna RSabha nArI, nArI, ardha nAraca, kAlikA e Ara saMghayaNa. kuzita vihAyogati, nIcegotra, strIveda, durbhaga, duHsvara, anAdeya, udyota, tiryaMcagati, tiryaMcAnuM pUrvI, tiryagAyu, manuSya gati, manuSyAnupUrvI, manuSyAya, audArika aMgopAMga, vajaRSabha nArI e chatrIsa pravRtti na bAMdhai, bIjI 67 prakRtti bAMdhazuM. avirati guNaThAMNai devatAnuM AukhuM bAMdhache. teha bhaNI tihAM 70 prakRtti bAMdhaiM. dezavirati guNaThAMNaiM apratyAkhyAna kaSAya krodha, mAna, mAyA, lobha na bAMdhache. teha bharI tiNAM guNaThANaI 66 prakRtti bAMdhache. AgalA guNaThANAM tiryaMca nai hui. paryAptA manuSyane 14 guNaThAMNA hui. tiryaMcanI pari mithyAtva guNaThAMNadaM 117 prakRtti bAMdhache. mizrA guNaThAMNadaM 67 prakRtti bAMdhazuM. avirati guNaThANaI jina nAma karma adhika hUMDI vicAra 163 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jad guNaThAkara prakRtti bAda bAMdhaI bAMdhaiM. te bhaNI 71 prakRtti bAMdhache. dezavirati guNaThAMNai 67 prakRtti bAMdhaI. pramatta guNaThAMNaI pratyAkhyAnaka kaSAya krodha, mAna, mAyA, lobha na bAMdhaiM. teha bhaNI 63 prakRtti bAMdhache. apramatta guNaThANaI pa9 athavA 58 prakRtti bAMdhaI. teha bhaNI arati, zoka, asthira, azubha, ayaza, asAtA cha prakRtti na bAMdhache. anai AhAraka zarIra, AhAraka aMgopAMga e bihuM prakRtti adhikI bAMdhache. jaI devatAnuM AukhuM pramatte bAMdhiuM hui to 58 prakRtti bAMdhache. nivRtti bAdara guNaThANAnA sAta bhAga kIjai. pahilaI bhAgi 58 aThThAvana ja bAMdhache. Agile pAMce bhAge niMdrA, pracalA na bAMdhache. teha bhaNI pa6 navuM baMdha sAtamaI bhAgi devagati devAnuM pUrvI, paMceMdriya jAti, zubha vihAyogati, trasa", bAdara, paryApta, pratyekaTa, sthira, zubha10, zubhaga 11, susvara12, Adeya13, vaikriya zarIra14, vaikriya aMgopAMga15, AhAraka zarIra16, AhAraka aMgopAMga 17, tejasakAmaNa zarIra 19, samacaturasa saMsthAna 20, nirmANa nAma21, jiNa nAma 22, varNa3, gaMdha, rasapa, sparza, aguru laghu27, upaghAta8, parAdhAra, ucchavAsa 30 e trIsa prakRtti na bAMdhache. katI 26 bAMdhache. anivRtti bAdara guNaThANAM nA pAMca bhAga kahI jaI. pahilai samI hAsya, ratira, jugusyA, bhaya ke e Ari na bAMdhache. bIjI bAvIsa prakRtti bAMdhazuM. bIjai bhAgi puruSa veda, varjI 21 bAMdhaI. trIjai bhAgi saMjavalanauM krodha TAlI 20 prakRtti bAMdhazuM. cavuM thaIM bhAgi saMjavalana mAna TAlI 19 bAMdhache. pAMcamaIM bhAgi saMjavala mAyA TAlI 18 bAMdhache. sUkSma saMparAya guNaThANaI saMjavalanauM lobha varjI 17 prakRtti bAMdhache. cauthai bhAgi upazAMta mohanIya guNaThANaI cakSu darzana, acaluM darzana, avadhi darzana, kevali darzana, ucca rgotra, yazonAma, pAMca jJAnAvaraNa 16 e prakRtti na bAMdhache. eka sAtA vedanIya karma prakRtti bAMdhache. kSINamoha anaI saMyogi guNaThANaI hiji eka sAtA vedanIya bAMdhache. ayogi guNaThANa che ekaI ti na bAMdhazuM. nArakI anai revanai pahilA Ari guNaThAMNAM hui. mithyAtva guNaThAMNaI nArakI 120 prakRtti mAMhi 100 prakRtti bAMdhaI. devagati, devAnuM pUrvI, devatAnu AukhuM, naraka gati, 164 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narakAnU pUrvIpa, narakanuM AukhuMka, vaikriya zarIra7, vaikriya aMgopAMgac, AhAraka zarI29, AhAraka aMgopAMga10, sUkSma11, aparyAptA12, sAdhAraNa13, ekeMdriya14, beMdriya jAti15, teMdriya jAti15, cauridriya jAti16, sthAvara dvika18, Atapa19, jinanAma karma20 e 20 prakRtti na bAMdhaIM. jeha bhaNI nArakI marI nArakI na thai. deva ekeMdriya teu, vAu anaIM vikaleMdriya na thAIM. etalauM vizeSa, deva mithyAttva guNaThAMNad ekeMdriya1, thAvara2, Atapa e triNi prakRtti adhikI bAMdhad. teha bhaNI 103 prakRtti huiM. deva kalpadruma ratnAdika maiM mohe marI ekeMdriya mAhaIM upaja . sAsvAdana guNaThAMNa nArakI ane deva 96 channu prakRtti bAMdhaIM. napuMzaka veda, mithyAttva, kuMDa saMsthAna, sevArtA saMghayaNa e cyAri na bAMdhaIM. mizra guNaThAMNaiM deva anai nArakI 70 prakRtti bAMdhaIM. anaMtAnu baMdhiyA cyAria, Rbha nArAcAdi saMghayaNa4, nyagrodha parimaMDalAdi 4 saMsthAna, sevArjha saMghayaNa, azubha vihAyogati13, nIcai rgotra14, strIveda15, durbhAga16, duHsvara17, anAdeya18, nidrA19, pracalA20, styanardhira1, udyota22, tiryagdati23, tiryagAnu pUrvI24, manuSyAyu25, tiryagAyu26 e 26 prakRtti na bAMdhaIM. avirati guNaThAMNaIM nArakI anaIM deva 72 prakRtti bAMdhaU. jeha bhaNI jina nAma karma anae manuSyanuM AukhuM, e be prakRtti, INa guNaThAMNaU adhikI bAMdhaIM. Ima tere sthAnake uttara prakRttinauM baMdha vicAra. IIchA 21 5. je kAraNi jIva karma bAMdhai te karma baMdhanA kAraNano vicAra likhIi * chaIM. pahiluM karma baMdhananuM kAraNa mithyAttva kahIiM. mithyAttvanA 5 bheda. kehA kehA mAharuM ja darzana ruDuM, bIjAnuM kAMI nahIM. Isyo ApaNA darzanano kadAgraha hui te Abhigraha mithyAtva kahId. mithyAttva zAstra bhaNanahAra brAhmaNAdikanI pari.. jehano Isyo abhiprAya salAI darzana bhalAM saghalAIM rUDAM ItyAdi te anAbhigrahaika mithyAttva kahIIM. madhyastha mAnI gopAlAdikanI pariae. je ahaMkAai karI kAMI ApaNuM mata thApa, jamAlI gozAlAdikanI pari te Abhinivezeka mithyAttva kahIiM3. kUDInaiM sAcI vastu aneM vastunuM nizcaya jANaiM tiNai karI sAcAI jIvAjIvAdika padArtha hUMDI vicAra 165 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naI viSaI saMdeha ANai, na jANii sAcuM ki kuDU ityAdi. e saMzayika mithyAtva ajANa,jIvane huI, pAMcamuM anAbhogika mithyAttva sarva gahila rupa acetana ekeMdriyAdika naI hui. e pAMca bheda mithyAtva karmabaMdha kAraNa. bIjuM karmabaMdha kAraNa avirati kahI che. tenA 12 bheda huI. karNa, cakSu, nAsikA, jihA, sparzana' e paMcaiMdriya chaThA mananuM aniyaMtraNa mokaluM mUkivuM. anaIM pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya, vaNasaI, trasakAya e ja jIvanauM aniyaMtraNayo viNAsa. e 12 bheda aviratinA kahIi, karmabaMdha kAraNa trIjuM 16 kaSAya 9 nava noSAya karmabaMdhanuM kAraNa je kaSAya tIvra pariNAma maraNaI Avii nivartaya nahIM. varasa dIsa upari utkRSTa jAvajIva rahaI, te anaMtAnubaMdhiyA kahiche. tehanaI udaya samakitaIM na lahaI. tehanaI udaya maraI to naragi ja jAI. apratyAkhyAna kaSAya upanA tehanaI airi mAsa uparirake utkRSTha ja varisa rahache. tehanaI udaya samyakatva lahaI, paNi dezavirati zrAvakapaNuM na laI tehaI udayai karI tiryaMca mAMhi jAIM. jeha kaSAya upanA e nara dihADA upara utkRSTa ja 4 mAsa rahaI, te pratyAkhyAnAvaraNI kahI che. emanaI udayaI samyakatva, dezavirati huI, puNa sarva virati cAritra na huiM. tehana udayai huuM manuSya gati lahaIDe. je kaSAya upanA aMtarmuhUrta upari utkRSTauM jA panara dihADA rahaiM. te saMjavalana kaSAya kahIyaiM, tehanaI udaya samyakattva, deza virati, sarva virati lahaI, puNa kaSAyodaya rahita cAritra na lahaI. tehaI udayache muuM devaloki jAi, mokSa na jA. e dhyArii kassAi krodhaI huI, mAnai huI, lobhai hui, jeTha bhaNI karavA zabdai e airi kahIzuM. eha cihuM dRSTAMta likhai che. - saMjavalana krodha pANI mahilI lITI sarikhuM. jima pANI mAMhi kADhI lITI tatkAla milaI tima ehu krodha tatkAla nivai. pratyAkhyAnAvaraNa krodha puli mahilI lIha sarIkhuM. jima tai dhUlinI rekha thoDIvAra rahai tima ehu krodha moDo phITaIM. apratyAkhyAna krodha sUkA talAvanI phATI mATInI rekha sarIkhuM. jima te rekha varasa dIsaI megha vUThaiM bhAja, tima eTU krodha 1. lITI. 166 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varasa disi bhAjai. anaMtAnubaMdhiyo krodha parvata tIrAI sarIkhauM, jima te tihAra jAvajIva rahei, tima eTU krodha jAvajIva rahai. saMjala navuM mAna nitranI lAkaDI sarakhauM, jima te lAkaDI sukhiOM namIiM, tima ehavA ahaMkAranA dhaNI sukhieN namai 1. pratyAkhyAnIuM mAna kASTa sarikhuM jima te kASTa copaDaNa tApAdike karI gADha dohiluM namaI tima ehimai udai jIva kai nai 2. apratyAkhyAna navuM mAna hADa sarIkhauM, jima zarIranuM hADa copaDivuM, sekibuM cAmaDA bAMdhivAdika upAya karI gADha kaSTi namai, tima ehana udaya ati gADhaiM kaSTiche namaI. anaMtAnubaMdhiuM mAna pATaNanA thAMbhA sarIkhuM, jima te thAMbha UbhAvaI tevaDA upAya karavuM, puna namaIM nahI. tima ehanaI, jIva bhAvaI tevaDA upAye namazuM nahIM. saMjavalanI mAyA zastra karIuM ghasaDatAM, je vaMsanI chAli paDai teha sarIkhI jima vAli, suMAlI bhaNI sukhe pAdharI karAvai, tima ehanaI udaI sukhihI AnI kuTilatA jAi. pratyAkhyAnAvaraNa mAyA, balada jAto jAto mUtrazuM te gomUtrikA kahI. teha sarIkhI jima tehanuM vAMkapanu mauDuM kaSTaiM phITaI, tima ehanaI udaya jIvanI vakratA ghaNI anaiM dohilI phITaI.. apratyAkhyAnI mAyA mIDhA bokaDA athavA baladanAM sIMgaDA sarIkhI. jima teha vakratA gADhI huI ati gADhaI kaSTaiM kAliMga baMdhanAdi prayoge phelAi tima e mAyA jANavI.. anaMtAnuM baMdhinI mAyA nibiDavaMsajAlanA mUla sarIkhI jima te mUla nI vakratA gADhI hui. Agi bAlatAM na balaI tima eha mAyA kimaI na jAnai.. saMjalanI lobha haladalanA raMga sarikhuM, jima lUgaDaiM haladanauM raMga tAvaDAdika naI saMyogiI sukhaI jAi, tima ehU sukhi nirvatache. pratyAkhyAnAvaraNI lobha dIvI gADalAnA ugaNa kahIi, aMjaNa sarIkhuM. jima te lUgaI bhAgauM dohilU phITaI tima ehU lobha gADhai kaSTaiM phITaiM.2. apratyAkhyAna lobha naraganAcalAkAdava sarikhuM jima tehanauM chAMTavuM IlAga ati kaSTaiM phiTache ehU lobha gADhai mahA kaSTa che phATaiM. anaMtAnubaMdhiuM lobha kRmi rAga sarIkhuM, ji te paTeulAnauM kRmirAga kinDai na jAi. bAliAI pUThi rAtaDI thAi, tima evU kimahuI na 1. saraLatAthI, 2. moDuM. hUMDI vicAra Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pheDAI.. evuM kaSAya 16 havai nava nokaSAya karmabaMdhanuM kAraNa. kaSAyacyuM sahacArI bhaNI no kaSAya kahIzuM. kAMI hAsyanuM kAraNa dekhI athavA Ima kahaI manai vizeSache je hAMsuvai, te karma baMdhanuM kAraNa.. je jIvanai kisIiM vastu upari sakAraNa ni:kAraNa mana samAdhi mAnaI. te rati kahIe karma baMdhanuM kAraNa.. kisI vastu upara kAraNa niSkAraNa mana aprIti mAnai te arati kahIiM. karmabaMdhanuM kAraNa.. je kisI vastu nai vinAsi athavA ImaI viSAda duHkha upajai te zoka karma baMdhanuM kAraNa kahIche.. jIvana kAMI kAraNi, athavA mananaiM saMkasyoM bhaya upajaI te bhaya kahIi, karma baMdhananuM kAraNa.. kAMI azuci vastu dekhI athavA manaI saMkalpI jaMhIyAnI sUga upajai te jugupsA kahI che. karmabaMdhanuM kAraNa.. je puruSa naiM strI upari rAganauM abhilASa hui te puruSaveda kahIM. karmabaMdhanuM kAraNa tRNanA pUlAnI agni sarIkhuM, jima tRNa no pUlo lagADyo tANyuM moTI jAlA nIkalache. pachaI ulTAI jAI tima puruSa vedanauM pahile abhilASA tIvra huI pachaI strI sevyA pRThi tatkAla nivaI.. strInaI puruSa upari rAgano abhilASA te kahIzuM strIveda kAriSa Agi sarikho jima te kAriSAno Agi pahilo maMda huI jima jima halAvIyai tima tima adhika adhika8 prajavalai, tima strI vedaI puruSane sparzAdike karI adhika adhika bAdhaiM.8 puruSaI anaiM strI vedauMpari rAgano abhilASa te napuMzaka veda, nagara balatuM ghaNA kAla lahaI moDuM ulhAI Ima napuMzaka veda I dohilo nivartai.. e nava nokaSAya karmabaMdhanuM kAraNa e 25 kaSAya, trIjuM karma baMdhanuM kAraNa. cauthuM karma baMdhanuM kAraNa 15 yoga, manuSyanA kAyarUpa vyApAra kahIzuM. 15 pAchali varaNavI chache. evuM kAraNa pa7 bheda karmabaMdhanA kAraNa havaiM. e karma baMdhanA kAraNa tere thAnake vicArIyaI chache. kihAM ketalA huiM IsI parazuM. pRthvIkAyanaiM mithyAtva guNaThAMNadaM vartatAM pAMca mithyAtvamAMhi eka anAbhogika mithyAtva, bAra aviratimAMhi eka sparzaneMdriyanI avirati anai che jIva vadhanI avirati je bhaNI pRthvIkAyaiM karI chaiM jIvanI virAdhanA hui, evuM avirati, sola kaSAya anaIM nava nokaSAyamAMhi 168 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puveda anaI strI veda na huI evuM 23 kaSAya huiM. panara yogamAhi adArika mizra, kArmaNa, e triNiyoga hui. 34 karmabaMdhanA kAraNa huI kaI eka pRthvIkAya naIM dhari upajatAM utkRSTra cha AvalI pramANa sAsvAdana guNaThANuM hui. teNI velAajI zarIra anaiM iMdriya hUyA nathI. tema bhaNI mithyAtva, sparzaneMdriya, audArika varjI thAtA 31 tetIvArai hui. karmabaMdhanA kAraNa Ima apakAyamAMhi anaIM vanaspati kAyamAMhi mithyAtva guNaThANa8 34 sAsvAdana guNaThANAnI velAM 31. teukAya, vAukAya naI 1 eka mithyAtva ja guNaThANuMuM, tihAM pAchilAM 34 karmabaMdhanA kAraNaiM. valI etalo, vizeSa je paryApta bAdara vAukAya naI vaikriya karavAnI labdhi huiM. tehanAM vaikriya mizra ra yoga apikA huiM. teha bhaNI tehane 36 huiM. beMdriyane mithyAtvanI, pRthvIkAyanI pAhi jinheMdriyanI asatya, mRSAbhASA. e bi adhikAM teha bhaNI 36. svAsodana velAM iMdriya zarIra bhASAdika kAMI hu nathI, teha bhaNI 31. seMdriya naIM mithyAtva guNaThAMNaI nAsikA iMdriyanI avirati vAdhI teha bhaNI 37, sAsvAdani 31. cauridriya naI cakSuriMdriya adhikuM, te bhaNI tehanaIM mithyAtva guNaThANaOM 38, sAsvAdani 31. asaMjJiyA tiryaMca paMcedriyanaiM karNapriya adhikuM teha bhaNI teha naIM 39, sAsvAdani 31 anaiM saMziyA niyaMca paceMdriyanaIM mithyAtva guNaThAMNaiM AhAraka zarIra anai AhAraka mizra ra yoga varjI bIjI pa5 prakRtti hui. sAsvAdani 5 mithyAttva TAlI bIjI 50 hui. mizra guNaThANaI Ari anaMtAnubaMdhiyA anai adArika mizra, vaikriya mizra, kAmaNa e sAta TAlI bIjI 43 karmabaMdhanA kAraNa kahIzuM. avirati guNaThAMNaI adArika mizra, kAmaNa e triNaI yoga hui. te bhaNI 46. dezavirati guNaThAMNaI apratyAkhyAnAvaraNI Ari kaSAya, adArika mizra1, kAmaNa, trasa jIvanA vadhanI avirati e sAta TAlI, bIjI 39 hui. manuSyanaiM eha pAMce guNaThAMNe tiryaMcanI pari jANivuM. guNaThAMNadaM pratyAkhyAnAvaraNI kaSAya cyAri thAkatI. IgyAra avirati e be panara prakRtti varjI AhAraka, AhAraka mizra, e be joga sahita 26 hui. apramatta guNaThAMNaI kriya mizra, AhAraka mizra varjI 24 hui. nivRtti bAdara hUMDI vicAra 169 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArakI naI jaI karma na bAMdhaI sIjai samei e vaikriya zarIra, AhAraka zarIra, e be varjI 22 hui, anivRtti bAdara hAsTa parka TAlI bIjI sola huiM. sukSma saMparAya guNaThANaI triveda anaI saMjalano krodha, mAna, mAyA prakRtti TAlI 10 hoI, upazAMta mohai aMtai kSINa mohai anaI saMkalanano lobha TALI 9 i. saMjogi guNaThAMNaI sAta (7) hui. adArika, adArika mizra, kArmaNa, satyamana, asatya mRSAmana, satya vacana, asatya mRSA vacana, e sAta yoga huMche. bIjA ekaIM karmabaMdhanA kAraNa na huiM. teha bhaNI eka sAtA vedanIya ekaI samaI bAMdhyuM. bIje samaye ve, trIjai same che eha baMdha bAMdhache. ayogi guNaThAMNaI koI karma na bAMdhazuM. teha bhaNI eka karmabaMdhanuM kAraNa na hui. nArakI naI adArika, adArika mizrara, AhAraka, AhAraka mizra, puruSaveda, strIveda6, e cha prakRtti TALI, ekAMvana prakRtti karmabaMdhanA hetu hui. sAsvAdana guNaThAMNadaM pAMca mithyAtva TAlI bIjI 46 huiM. mizra guNaThAMNaiM Ari anaMtAnubaMdhi, vaikriya mizra, kArmaNa e che TALI bIjAM 40 karmabaMdhanA kAraNa huiM. avirati guNaThAMNe vaikri1, kArpaNa, yoga sahita evaM 42 hui. devaneM mithyAtva guNaThAMNazuM AdArika mizra, AhAraka mizra' e Ari ane veda napuMzaka TALI bIjA para karmabaMdhanA kAraNa hui. sAsvAdana guNaThAMNadaM pAMca mithyAtva TALI bIjA 47 hui. mizra guNaThAMNaI airi anaMtAnubaMdhiyA, vaikriya mizra, kArpaNa yoga e cha varjI bIjA 41 karmabaMdhanA kAraNa hui. avirati guNaThAMNai vaikriya mizra, kAmaNa sahita 43 karmabaMdhanA kAraNa hui. Agali guNaThANAM nArakI anaI devanai eku na hui. isi pari tere thAnake karmabaMdhanA kAraNa jihAM jetalAM huI te vicAriyA. bIIti karmabaMdha vicAra.. atha alpa bahuta vicAra : pRthvI maLe je meru chache tehanaI madhyabhAgi ATha AkAza pradeza rUpa caka kahIche. tehatauM dasai disai disi nIkaiM. tiNaiM ruciki airi AkAza pradeza upari Ari heThali uparilAM. cihuM AkAza pradezanauM Ari ji AkAza pradeza zreNi pramANa urdhva disi lokAMta gAminI nakalazuM. heThalAM cihuM AkAza pradeza Ari AkAza pradeza zreNi pramANakA lokAMtagAminI adhodisi nIkalazuM. teha ji 170 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cihuM vicityAM pradeza tarlDa IkekA AkAza pradezanI zreNi rupa mukatAvalI sarIkhI tirachI thyAri vidisI, nIkalaiM. tehaI cihuM vicAlaI thyAri mahAvidisi bi pradeza thauM AraMbhI bihuM pradezo vAdhatI gADAnA UMdhi sarIkhI lokAMta, lAgI cihuM pradezAtmaka nIkalazuM. sthApanA urdhva disi adhodisiM eka eka pradezAtmaka, cihuM vidisiM puNa kevalI e jIva rahI na sakaiM. je te ji AkAza pradeza rahai, teha bhaNI cihuM mahAdisi alpabadutva vicArIzuM chaiM. pRthvIkAya jIva dakSiNa disi thoDauM. jeha bhaNI ratnaprabhA pRthvI mAM dakSiNa disi bhavanapatinA bhuvana ghaNA chaiM. tiNaI karI polADi ghaNI, jirNa polADi ghaNI tiNe pRthvIkAya thoDavuM. dakSiNa pAhi uttara disi vizeSAdhika, jeTha bhaNI uttara disi bhavanapatinA bhavana thoDAM. uttarapAMhi pUrva disi pRthvIkAya ghaNuM, jeha bhamI pUrva disi lavaNa samudramAMhi cha caMdramA, cha sUryanA dIpa. pRthvIkAya rUpa adhika chaI. pazcima disiM te caMdra sUryanA dvIpa chaiM, anaiM lavaNa samudranA svAmIno nivAsa 12 sahastra joyaNa lAMbau pihuuM bahuttari joyaNa sahastra joyaNa UMcakuM gotama dviIpa adhika chaI. te bhaNI pazcima disi sarva ghaNA pRthvIkAyanA jIva jANivA./1 apakAyanA jIva pazcima disi thoDA. jeha bhaNI lavaNasamudramAMhi pazcima disi caMdra sUryanA dvIpa tathA gotama dvIpa chache. teNe pANInI thAhara rUdhi teha bhaNI bIjA disi AzrI, pazcima disiM apakAya thoDA. pazcima pAMhi pUrva disiM apakAya ghaNu, jeTha bhaNI tihAM caMdra sUryanA dvIpa chaI paNi gotama dvIpa nathI teNe karI pUrva disi paNI adhike. teha pANi dakSiNe adhike. jema bhaNI teNI disiM caMdra sUryanA dvIpa nathI. dakSiNa pAhi uttara disiM pANInA jIva ati ghaNAM. jeha bhaNI teNI disi dIpAdika kAMI nathI. anaI valI mAnuSa kSetra bAhiri, saMkhyAtamaI lIpi uttara disi saMkhyAtA joyaNanI kroDI lAMbU pihuluM mAnasa sarovara chai, te pANI tihAM adhiku.rA. teukAya dakSiNanaI uttara disi thoDauM. jema bhaNI teukAya ta6 AraMbha manuSya ji kAra che, te manuSya eha cihuM disi bharata eravatAdika kSetre thoDA, hUMDI vicAra 171 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teha bhaNI teukAya thoDauM. te cihu disiM pAMhi pUrva disiM saMkhyAta guNe adhikauM. jeTha bhaNI pUrva disi mahAvideha kSetranA manuSyayAdika AraMbhanA karaNAhAra ghaNA. pUrvaI pAhi pazcima disi teukAya ghaNauM. jeha bhaNI mahAvidehi, pazcima disi me thaka sahastra joyaNa bhuI UMDI thAtI jAya chaiM. tihAM gAma ghaNAM teha bhaNI manuSya pAkAdika nA karaNAhAra te bhaNI pazcima disi teukAya ghaNauM.. vAukAya bIjI disiM pAhi pUrva disiM thoDauM, pazcima disi ghaNerauM. jeha bhaNI pazcima disi sahasra joyaNa jANa. bhui UMDI thAi chai tihAM polAri thAuM ghaNauM ghaNauM. jihAM jihAM polAri tihAM tihAM vAuM ghauM. pazcima disinA pAMhi uttara disi vAuM ghaNauM. jeTha bhaNI ratnaprabhA pRthvI madhya uttara disi bhavanapatinA bhavana chaiM. teha bhaNI teNe polAre karI vAuM ghaNa3. uttara disiM pAMhi dakSiNa disi ghaNerauM. vAuM jeha bhaNI dakSiNa disi bhavanapati naI IkekA nikAyi uttaranA pAMhi, Ari ura lAkha bhavana adhikAM chaiM teha bhaNI teNI polAri vAuM adhikerauM.il4ll nIlagi pramukha vanaspatikAya, sAMkha, sIpa pramukha beMdriya tathA teMdriya, matsya, kachapAdika saMziA paceMdriya tiryaMca jiNe "dikasi pANI ghaNuM tINaI disiM ghaNA. teha bhaNIa thApanI pari jANivA. pazcima disiM thoDA, teha pAhi uttaraIM ghaNA. 10 manuSya dakSiNa disi bharatAdi kSetre uttara disiM erAvatAdi kSetre thoDA. prAhi tetalA tetalA pUrva disiM mahAvideha kSetri moTA bhaNI asaMkhyAta guNaI adhikA. pazcima disi mahAvideha kSetri adhI laukika grAma ati ghaNAM chaiM. te bhaNI tihAM vizeSAdhika jANivAM. 11. nArakI sAtamI naraka pRthvIiM dakSiNa disi TAlI bIjI trihuM disiM thoDAM. tehAM triha disiM pAhi ekalI dakSiNa disi asaMkhyAta guNIeN adhikA. teha pAhi chaThThI naraka pRthvIi pUrvottara pazcima trihuM diksinA nArakI asaMkhyAta guNeOM adhikA. teha pAhi chaThII ji naraka pRthvIi dakSiNa disi nArakI asaMkhyAta guNaI adhikA. teha pAhi pAMcamIeN pUrvottara pazcima disiMnA nArakI asaMkhyAta guNaI adhikA. teha pAMcaI ji dakSiNa disiMnA nArakI 1. rasoI, 2. dizAmAM. 172 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMkhyAta guNaIM adhikA. Ima cauthI, trIjI, bIjI, pahilIiM. pUrvottara pazcima disiMnA nArakI pAhiM. dakSiNa disinA nArakI asaMkhyAta guNaIM. adhika jANivA jeha bhaNI pUrvottara pazcima disi savi huM narake puSpAvakIrNa narakAvAsA thoDA chaiM. teha prahiU saMkhyAnAI ji joaNa pramANa chaiM. teha bhaNI tihAM nArakI thoDAM. savi hUM vizeSa dakSiNa puSpAvakIrNa narakAvAsA ghaNA chaiM. te prAhaU asaMkhyAtauM joyaNa pramANa chad. anaIM kRSNa pAkSika jIva ghaNA. dakSiNa disiU upajai. saMsAramAMhi ghaNA kRSNa pAkSika jIva chaiM. jIva jeha jIvanae saMsAra ardha pudgala parAvarta uparihauM chaiM, te kRSNa pAkSika kahIiM, anai jehanaU saMsAra ardha pudgala parAvarta mAMhi Aviya huiM, te zukla pAkSika kahIiM. 12. vyaMtara deva pUrva disi thoDA. jeha bhaNI pUrva disiMU thoDI polADi. sUrya, caMdra ane dvIpa karI. jihAM polADi ghaNI tihAM vyaMtara ghaNA phirai. pUrva disiMnA pAhi pazcima disiM vyaMtara ghaNA, jeha bhaNI pazcima mahAvideha kSetra sahasra joyaNa UMDI bhuiM chaiM. teha bhaNI tINaiM polADi vyaMtara ghaNA phiraiM. yadyapi pazcima disiM gotama dvIpa adhika chaiM. tehui adholaukika grAmanI khADa sahasra joyaNa pramANa khyAta pUrita nyAyaU karI adhikIIM ji huiM jotAM pazcima disinA pAMhi uttara disi thoDA bhavananI polADi ghaNI chaiM, teha bhaNI tihAM vyaMtara deva ghaNA. uttara pAhiM dakSiNa disi bhavana ghaNAM chaiM, tiNai polADi vyaMtara deva ghaNA. jyotiSI deva pUrva pazcima disiM thoDA anai ApaNa mAMhi mAMhi samA teha pAMhiM dakSiNa disiM vizeSAdhika. jeha bhaNI kRSNa pAkSika jIva dakSiNa disiM ghaNA upajai. tehamAMhi uttara disa ghaNA jyotiSI. jeha bhaNI mAnasa sarovara krIDA naIM kAraNa ghaNA jyotiSI AvaiM. ana valI tehanA rupa dekhI mAnasarovaranAM maccha nIANUM karI anasaNa lei marI ghaNA uttara disiMnA jotiSI mAMhi upajaiM. tiNaiM karI uttara disiM jyotiSI ati ghaNA. bhavanapati pUrava anaiM pazcima disiM thoDA. jeha bhaNI tINaiM bihu disiM bhavana thoDAM chaiM. teha bAhiM uttara disi bhavanapati asaMkhyAta guNaIM adhika. jeha bhaNI bhavanapatinAM bhavana uttara disiM ghaNAM chaIM. teha pAhiM dakSiNa disi nikAyaiM cyAri cyAri lAkha bhavana te adhikAM chaiM. kRSNa hUMDI vicAra 173 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSika jIva dakSiNa disi ghaNA upajai. saudharmazAna, sanatakumAra, mAheMdra e cihuM devaloke pUrva anaI pazcima disiM thoDA. teha pAhi uttara disiM asaMkhyAta guNaI adhikAra jeha bhaNI yadyapi AvalIgata vimANa cihuM disi sarIkhAM chaiM. paNa uttara disiM asaMkhyAta joyaNa vistAra puSkAvakIrNa vimANa ghaNA chaiM. te bhaNI tihAM asaMkhyAtaguNA deva uttara disi pAhi dakSiNa disi deva vizeSAdhika. jeha bhaNI tihAM puSpAvakIrNaka vimAna ghaNAM. anai kRSNa pAkSika jIva dakSiNa disiM ghaNA upajaiM. teha bhaNaI brahma, lAMtaka, zukra, sahastrAra e cihu devaloka pUrva pazcimottara e triNedise deva thoDA. teha trihu disiM pAhi dakSiNa disiM asaMkhyAta guNaI adhikA jeha bhaNI tihAM kRSNapAkSika jIva ghaNA upajai. Anata prANatAdika upale devaloka pa anuttara vimAna, 9 raiveyaka etale thAnaki, prAhameM deva sarIkhA. cihuM dise jeha bhaNI tihAM manuSyai ji upajai, bIjo na upajai. Ima tere thAnake disi AzrayI alpabadutva vicAriuM. Iti bAlAvabodha vArtApA vicArA. atha zrI samyaktvanAM saptaSaSTi bheda likhyate. zraddhAna-4, liMga-3, vinaya-10, zudhdhi-3, doSa tyAya-5, prabhAvaka-8, bhUSaNa-pa, lakSaNa-5, jayaNA-6, AgAra-6, bhAvanA-6, sthAnaka-6 evaM bheda 67. tatra yadyapi jIvAdi tattva vicAra jANai tathApi sAMbhalaIM.1. je mahAtmA paramArtha jANaI teni sevA karazuM. 2. samakitva leI karI chAMDiya nahIM.3. saMga tyAga, je sahajaI mithyAtvI tehano saMga parihAra.4. evAM zraddhAnAM bheda.4. siddhAMta suhaNA, siddhAMta pustaka likhAvaNanI atyaMta vAMchA.1. yatidharma tathA zrAvakadharma karavAnI vAMchA.2. deva guru vaiyAvRtya nizcauM.3. e samyakatvanAM liMga traNa jANivA. viharamANA tIrthakara 1, mokSa prApta 2, vItarAga pratimA 3, siddhAMta 4, e cyAri dharma pa, cAritra dharma pratipAlaka muni 6, AcArya 7, upAdhyAya 8, caturvidha saMgha 9, samyakttva 10 ehano vinayache ti vinaya bheda.10. 174 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina anai jiNazAsaNamelhi karI apara samasta darzana asAra isyu mana ciMtavIya so mana zudhi.1. zrI vItarAga deva ArAdhatAM jaI kArya sidho te sidho, tadartha apara deva sarvathA ArAdhuM nahIM. IsyuM vacana kahi bolache te vacana zudhi. 2. kahIM kahIM vAra koI cheda bheda kareiM mahA kaSTa dikhADai tathApi apari mithyASTi deva praNamiyache nahIM te kAyaka zudhi 3. evuM zudhi./3I. 6nA zrI sarvajJa bhASita jIva, ajIva, punya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha, mokSa nAmaka nava tattva viSaI saMdeha saMzaMkA.1. dayA guNa leza athavA kAMI eka camatkAra dekhI karI apara darzaninI vAMchA AkAMkSA.2. jinokata dharma karatAM ko jANazuM phala chai kazuM nahIM te phala viSaya saMdeha vicikitsA.3. mithyASTi prazaMsA.4. mithyAdaSTi taNo paricavuM, mithyAdaSTi saMstava.5. e pAMca dUSaNa vijivA. kAlocita sidhAMtadharu, caturvidha saMgharupA tIrtha pravartAvIyuM. pAvayaNI.1. vyAkhyAna labdhigau samyagU jJAna prakAza nirI-bhavya jIva pratibodhaku-dharma kathA.2. pratyakSAdi pramANa kuzala para vAdi nirdhATana sabhArtha rAja dvAra labdha jaya patra-vAdI.3. aSTAMga nimitta vettA moTai saMgha kAji nimitta paDayuM jai - nimitta.4. utkRSTa tapikArI jina prabhAvaMta tapasvI. 5. maMtra vidyA pravINa-vidyAvaMta.6. saMghayaNa nimitta jina biMba jinagRhAdi nimitta cUrNa saMjoga sidhi prakAsa - siddha.7. kavitva kalA nipuNa - kavuiM. 8. iMsI pari AThe prakAre sAmarthi vidyamAna samyakattvadhArI prabhAvaka hoI. sarvadina kRtyAdi kriyA kalApa viSaye samyaga jANivuM - kauzalya.1. jina janmAdi bhUmi dravya tIrtha, zrI zramaNa saMgha athavA prathama gaNadhara bhAvatIrtha. InDa bihuM tIrthanI sevA tIrtha sevA.2. pravacanai, vinaya, vaiyAvRta karaNarUpa - bhakti.3. kahanuM mana kissA hI kAraNa 1. ane. hUMDI vicAra 175 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagI jina dharma upari athira thira kIjai - suthaiyu.4. aneka dharma kartaka karIta zAsanaunnati karaNa - prabhAvanA. 5. e pAMca bhUSaNa. mithyAtva, kadAgraha nivRtti - upasama 1, atyaMta mokSa vAMchA - saMvega 2, nArakAdi mahA duHkha viSaI mana udvego - nirveda 3, mithyAtva lagI e bApuDAuM, duHkha, pAmasyaI koInuMprakAra chai jiNi samyakattva liyaOM IsI pariparadu:khapheDaNa vAMchA - anukaMpA 4, vItarAga bhASita jIvAdi padArtha chaI IsI buddhi - Astikaya 5. e samyakattvanA pAMca lakSaNa. hAtha joDaNa sira nAmana puSpAdi pUjana (puSkAdi pUjana) e vaMdina1. vani karI guNa stuti karaNa-namaskAra 2. Adara pUrvaka bhojana, sthAnAdi-dAna 3. vArevAre diyato-anupradAna 4. kuzala chaOM hanaI ItyAdi snehapUrvaka puchai so-AlApa 5. valI valI pUchazuM tosaMlApa 6. mithyAtva devatA, mithyAtvanI darzanI, mithyAdaSTi prIta ahanuM pratimA Ihanai viSaI pUrvokta cha bola na karaNA e SaTu prakAra jayaNA. nagarAdi svAmI rAjA parANaI karAvazuM to - rAjyAbhiyogeNaM 1. duSTa mitra, svajana, saMbaMdhi, bAMdhava, mili karI mAMDai karAvaI so gaNAbhiyogeNaM 2. parAkrama, aizvaryavaMti havi karI karAvaI so balAbhiyogeNe 3. duSTa mithyAdaSTi devatA kArAva so devAbhiyogeNe 4. mAtR pitR pramukha guru parANaI karAvaI so gusanigrahaNa 5. kahI vAra kAMtAra aTavImAMhi paDiuM, athavA nirvahI nasakai AjivikA nimitta mithyAttvanI sevA karaIvisuviti kaMtAraNe 6. apavAda padi e AgAra cha chIMDI jANivI. dharmakalpadruma phalato diyai jaI samyaktva mUla daDha havai. 1. dharmanagara pradeza tauM jo samyaktva dvAra hovaiM. 2. yati zrAvaka vrata dhavala gRhato chAMdaOM jo samyaktva pITha vadhu nizcala hoi.3. mUlaguNa uttaraguNa nirmalaratna teha taNo nidhAna samyakatva.4. caraNa saptatikA pradhAna bhavya lokanaI samyakatva mahApRthvI AdhAra. 5. sabhya jJAna, 176 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra, manojJa rasau samyatva pAtri sthiti karai.6. e cha bhAvanA bhAvI. AtmA chaiM Iti nizciyAta prathama samyakRtva sthAna.1. tehaja AtmA dravyApekSA nitya zAzvatauM. 2. jJAnAvaraNAdi aSTa karma upArjAii INi kAraNi AtmA kartA.3. puNya, pApa bhogavaI aNaiM kAraNi AtmA bhoktA.4. sakala karma kSaya lagI mokSa chai.pa. teha mokSa taNaluM upAya zubha dhyAnAdika chaiM. 6. e cha thAnaka samyaktva taNA jANivA. eve saptaSaSTi bheda saMpUrNa ba60. samyakadhArI zrAvakanaI sarvathA karivA ayogya ji mithyAtva sthAnaka te saMkSepihi pUrvAcArya likhitAnusAriNA jaNAviyaIM chaiM, jANi kari je bhavya jIva bhAgyavaMta tiNAM dUri choDavA. je harihara brahmAdika laukika deva teha nai pUjA namaskArAdi karaNa tathA tehanai deva gRhIta mithyAtva.1. hATa baIsi vA pramukha je kaI 4 apUrva kArya tehanai, prAraMbhi Adi mAMgalya nimitta vinAyakAdi nAma grahaNA mithyAtva.2. zazirohiNI pramukha je mithyASTi devatAnA gIta je vivAhi gAIyache te mithyAttva.3. vivAhi je vinAyaka sthApanA kIjai tathA karAviyaOM ta6 mithyAtva.4. putrAdika janmi chaThThI naI divasa kula devatAdi pUjane mithyAtva.pa. vivAhAdi mahotsavamAMhi bharIzuM bhAviyache te mithyAtva.6. zukala dvitIyA divase caMdra prati, dazikA dIjai ta6 mithyAtva.7. caMDikAdika je mithyAdaSTi devatA teha biThaiM, upAyA citta karazuM. mAharade zamatva putrAdika bhalu hosi take huM tuhanaiM Isyo karasya ItyAdi mAnaiM Ichata6 mithyAtva.8. totalA devI tathA prahAdika jai pUjai to mithyAtva.9. caitra suda-8 tathA navamI divasi vizeSa kari jaI kula devati pUjiyache tevuM mithyAtva.10. mAgha sudi6 naiM divasi jaI sUrya rathanI yAtrA kIjai tauM mithyAtva.11. sUrya grahaNa tathA caMdra gahaNi disi vizeSa karI snAna dAna pratimA pUjana jai karazuM tauM mithyAtva.12. dhUlahaDI dini jai holI pradakSaNAdi dI jaita mithyAtva.13. poSa vadi amAsi jaI pitara naI nimitti dIDiyA dijai ta6 mithyAttva.14. pitaraI naI nimitti jauM piMDa dAna dIjai take hUMDI vicAra 177 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAttva.15. zanivAra zani pUjA nimitta vizeSa karI jaI tila tailAdi dIjai tauM mithyAttva.16. 'bhAdrapada zukala pakSi dUrvASTamI dine vizeSa pUjA virUhAdi karaNe mithyAtva.17. sUrya saMkrAMti dina vizeSa pUjA snAna dAnAdi karaNe mithyAtva.18. revaMta godhana paMtha devatAdi pUjA te mithyAtva.19. phAlvana kRSNa caturdazyo zivarAtrI rAtri jAgaraNAdi mithyAtva.20. bhAdravA vadi 12 saMtAna nimitta vacchadvAdazI karaNe mithyAtva.21. kSetre kRSi prAraMbhe siyAuDhi pUjA te mithyAtva.22. zukala saptamI divase vaidyanAthAde pUjana, upavAsAdi karaNa, gRha gRha prati strIbhiH kaNa bhikSA ca.23. phAlgaNe zukala nAga paMcamyA nAga pUjana.24. putrAdi janma nimatti zarAvANAM vUDhAnAmikANAM bharaNuM. 25. Aditya nimitta, soma nimitta, Aditya vAri, somavAri ekAsanAdi tapa karaNe.26. kula devati pUjana te mithyAtva.27. Asoja, caitra mAsa zukala pakSi, napharatAM taNaI divasi nAga devatAdi je upavAsAdi karaNa. 28. budhASTamI, ahoSTamI, mahAlakSmI aSTamI, hINASTamI. 29. svarNarupa raMgita vastra paridhAna dine sobhiNe rupaNi ragiNi devatA vizeSa AzrayI karI vizeSa pUjA lAhaNakAdi dAnA.30. mAdha mAse dhRta, kaMbala dA.31. bhAdravA vadi 3 kAjalI tRtIyA 32. mRtaka nimitta jalAMjalidAna, tila darbha dAnaM.33. zrAvaNa sudi SaSTI rAMdhaNa chaphi.34. gopurajhAdI toccheda: dhAtrAdinA haste karaNe 35. bhAdrapada mAse arkaSaSTI karaNa.36. mAdha zukala tRtIyA gorIbhakta.37. sauki pitara, pUrvaja, ati mUrtikArApaNuM 38 uttarAyaNa dine vizeSa snAnAdi karaNaM.39, bhUta preta nimitta zarAva dAnaM.40. Aso ja sudi 3 gomaya tRtIyA.41. vAsudeva svasvAya ekAdazI, utthAna ekAdazI tathA phAlgaNa sudi ekAdazI, jayeSTa zukalapakSa pAMDava ekAdazI, Ihu savituM upavAsAdi karaNe.42. gaMgA-yamunA sarasvatI puSkara prayAga kedAra "nanada pramukha je paratIrtha tatra yAtrA upayA. kArtika jayeSTaka mAghasnAnAdi kIjai to mithyAtva.43. mAsI1. bhAdra. zudi-AThame durvAaSTamImAM ugeluM anAja khAvuM, 2. haladevatA, 3. sUryanuM pUjana kare - bhAdravA saptamIne phalasaptamI tathA anaudaka saptamI, vijayasaptamI paNa kahe che., 4. noratA, 5. poSa malhanAmAM baMne pakSanI AThame, budhavAra hoya te badhASTamI kahevAya. 178 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varasI zrAdha, cha mAsIvarI pramukha karaNa.44. yavadAnaM 45. dharmarthi parAI kanyakA paraNAviyaOM tauM mithyAtva.46. SaSTI pramukha tithi divasa akAMtaNu avalovaNuM 47. mRtaka nimitta jala thala dAna.48. mithyAdaSTi kaIM dhari lAhaNa3 diyache athavA tihanA gharaNa3 diyoM lAhanavuM nimitta kRtaso jImai mithyAtva.49. kumArikA bhojana dAna.50. dharmArtha caitra mAse caccarI dAna.51. vezAkha zukala akSayatRtIyA dine akartana lAhaNakAdi dAna ca.para. mRtaka nimitte zaMDa vivAha.53. jayeSTha zukala trayodazyAM jayeSTinAM sAtU prabhUta dAna.54. amAvANyAM jAmAtu prabhutInAM bhojana 55. dharmArtha kUpa sarovarAdi khaNAvavuM mithyAtva.pa6. kSetrAdI gaucaraNa dANa. 57. vivAhe varAta AgamanuM saMhiDanaka. 58. pitara mitrAmAM tai gosAMI nimitta roTI dIjai jai to mithyAtva.59. kAka mArjAdInAM piMDaka dAnaM.60. pIpala nibAdInAM ropaNe jala secana ca.61. bhAdravA vadi 14 anaMta vrata brAbhaNAdi kathA zravaNe 62. iMdrajAla darzanaM.63. dharmArtha agni prajavAla 64. vipra prasAda saMnyAsI jaTAdhArI jogI pramukha laukika, gurUNAM namana mithyAtva.65. mUla azleSA jAte bAlaka gRhe brAhmaNa bulAvaNaMta, kRthitayA karaNe 66. brAhmaNa tApasAdikogo tila taila vastrAdi dAna, grahazAMti nimitta 67. jAgaraNa, DAvaNa, bali divAraNa, kSetrapAla karaNayara siMdUra tila DhAla zItalA pUjana 68. kuDA cauthi.69. 'uthaDAdazI.70. bhraSTAcArI mahAyAjaI vAMdIya viharAMviIya tehanai, vasati dIjai, bhakti pUrvaka kijai to mithyAtva.71. anAyatana seviyA~ to mithyAtva.72. ItyAdi aneka mithyAtva huiM. kRSNa lezyA kAlI huI. nIla nIlI hui. kApota kokilAnA varNa sirIkhI hui. teuM e hIMgulonA varNa sirIkhI hui. padma e haritAlanA varNa sarIkhI hui. zukalae khIrapUra sarIkhI hui. evuM ja lazyAnA varNa kahyA. hivaI rasa kahIzuM chache. kRSNa lezyAnuuM kaDUuM sarakhuM hui. nIla vezyAno tIkho rasa hui. kApota e kasAyalauM hui. teuM e pAkA AMbA sirikha hui. padma e vAruNI sarikho huM. zukalu e sarkarA sarikho hui. kRSNa 1. Aso mAsanI zukladazamIne digadazamI kahevAya che. hUMDI vicAra 179 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lezyAno gaMdha mRtago sarIkho, nIla le. nauM gaMdha mRtaka svAna sarIkho huiM. kApota nauM gaMdha mRtaka sarpa sarIkho. teuM, padma, zukala e trihu lezyAnauM gaMdha suvAslR. kRSNa lezyAno sparza karvata sarIkho. nIla lezyA nauM sparza gAyanI jilhA sarIkho huiM. kApota lezyA nauM sparza vAMsanA pAna sarIkhauM huiM. teuMno sparza bUrA sarIkho huiM. padma navanIta sarIkho hui. zukala sarIsakusama sarIkhauM huU. asaMkhyAtI avasappaNIkA jetalA samaiM huiM tetalA ekekI lezyaiM pariNAma jIvanaiM huiM. kRSNa lezyA taNU Ayu jadhanya aMtarmuhUrta hui. utkRSTatauM tetrIsa sAgaropama. nIla lezmAnuM Ayu utkRSTa dasa sAgaropama, palyopama taNauM asaMkhyAtauM bhAga valI upara. jaghanya sarva aMtarmuhUrta huiM. kApota triNi sAgaropama palyopamauM, asaMkhyAtamauM bhAga. teuM bi sAgaropama, palyopamauM asaMkhyAtamauM bhAga. padma dasa sAgaropama, zukala tetrIsa sAgaropama. hivaiM je kAyanaU viSaU jetalauM kAla lezyA rahaiM. nArakI naIM daza sahasra varasa jadhanya tauM lezyA hui. utkRSTa triNi sAgaropama, eka palyopama, eka palyopamauM valI asaMkhyAtamauM bhAga etalau kAla lezyAnauM pariNAma nArakI naIM huiM. titri sAgaropama, eka palyopama nauM asaMkhyAtama bhAga je jaghanya. utkRSTa daza sAgaropama, palyanauM, asaMkhyAtamauM bhAga evaM nIla lezyAnauM pariNAma nArakI naIM huiM. daza sAgaropama palyopamano asaMkhyAtamauM bhAga jaghanya sthiti. utkRSTa tetrIsa sAgaropama evaM kRSNa lezyAnauM pariNAma ekai dehaU hui nArakInAM.cho hivaiM tiryaMca manuSya nIla lezyA kahIIM chaIM. e kaiM kAIM e ketI lezyA etalauM kAla rahad. te kahI chaiM. kRSNa utkRSTa aMtarmuhUrta huIM. jadhanya ardharmuhUrta huiM. kevala zukala lezyA jaghanya aMtarmuhUrta hui, utkRSTau pUrvakoDi zukla lezyAnuM Ayu. pUrva koDinave varase nyUna. kRSNa lezyA devanaIM jaghanya 10 sahasra varSa, utkRSTa palyopanAuM asaMkhyAtamauM bhAga. nIla lezyA jaghanya sthiti palyana asaMkhyAtamauM bhAga.||bI adArika adArika baMdhanai, adArika taijasa baMdhana, adArika kArpaNa baMdhana, adArika taijasa kArmaNa baMdhanakeM, vaikriya baMdhana", vaikriya taijasa baMdhana, vaikriya kAryaNa baMdhana, vaikriya taijasa kArmaNa baMdhana-. AhAraka 1. marelI gAya, 2. zirISanAM puSpa jevo. 180 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhAraka baMdhana+, AhAraka taijasa baMdhana10, AhAraka kAryaNa baMdhana11, AhAraka taijasa kArmaNa baMdhana12, taijasa taijasa baMdhana13, kArpaNa kArmaNa baMdhana14, taijasa kArmaNa baMdhana15. evaM paMcadaza baMdhanAni. IIII teSAM vivaraNaM adArika kisu kahIiM ? phUla parimANu e nIpauM je zarIra, karma te adArika karma kehIiM. anaIM AtmA sAthi saMbaMdhiuM thayuM chaiM, je karma te adArika baMdhana kahIIM. te AtmA sAthi milI anaiM, bIjA tevA caudarAja mAMhilA adArika zarIra ja yogya ja chad. karma te karma parimANuM, adArika saMghAtinaU karI. ApaNa paNanaIM AtmA sAthi saMbaMdha karaU, adArika adArika baMdhana kahId, jima 'triNahAraka puruSa daMtA lIdhaya. sAthi ekatra karI, ApaNayAsAthi saMbaMdha karad, tima pUrva Atma saMbaMdha adArika karma. adArika saMghAtanaiM karI navauM adArika karma AtmA sAthiU saMbaMdhaU. te adArika adArika baMdhana kahIiM. evaM 15 e baMdhana ImaiM ja jANivauM. pAMca baMdhana huiM. adArika baMdhana taijasa baMdhana, kArmaNa, AhAra kArmaNAdi 5. AhAraka sthAnIya adArika zarIra karma saMbaMdhauM AtmA daMtAlIya sthAnIya. adArikAdi 5 saMghAtana tRNa sthAnIya. adArikAdika karma pudgala rAzi. evaM 15 paMcadaza baMdhane jJeyaM. AbA saMvata 1758 varSe mAgha mAse zukala pakSe paMcamyA tithau zrI belAbala baMdira madhye prathama caturmAsika upAdhyAya zrI matikuzalajI mahArAja... zubhaM bhavatu lekhaka pAThakasya zrI prasAdAt, paropagArAya, zrI rAyakaraNasa. yAdasaM pustake dRSTa, tAdasaM likhita mama, yadi sudhdhama zudhdha vA, mama doSo na dIyate // 1 // bhagnapRSTa kaTi grIvA, badhdha dRSTira dho murkha, kaSTena likhita zAstra, yatnena paripAlayet. // 2 // tailAdrakSet, jalAdrakSet, rakSet sithala baMdhanAt, mUrkha hastagatA vidyA, evaM vadaMti pustakAH // 3 // caMdrArka yAvamidaM pustakaM citraMnaMdattu. zrI cANasmA jaina jJAna bhaMDAra. cANasmA, jI. pATaNa. Iti zrI huMDI vicAra saMpUrNa : 1 tRNahAraka. hUMDI vicAra ||zrI:|| chaH || chaH || chaH || 181 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvata 1758 varSe, mAgha mAse, zukala pakSe paMcamyAtithI zrI velAvala baMdira madhye prathama caturmAsika zrI dharmasUri ......... rAjaye upAdhyAya zrI matikuzala mahArAja........... zubha bhavatu lekhaka pAThakasya // zrI dAdAjI prasAdAt | paropakArI mA II zrI rAyakaraNasa. zloka-1 yAdazaM pustaka daSTa, tAdarza likhita mama ! yadi zudhdhama zuddhavA, mama doSo na dIyate I/1 artha-1 jevuM meM pustakamAM joyuM tevuM lakhyuM che. (kopI karI che, temAM koI zuddhi ke azuddhi hoya to mane doSa na Apavo. zloka-ra bhagna piSTa kaTi grIvA, badhdhadaSTiradhomukha karena likhita zAstra, yatnana paripAlayet ArA artha-ra zAstra lakhatAM pITha bhAga bhAMgI jAya che. keDa, Doka bahu duHkhI jAya che. daSTi sthira eTale baMdhAyelI rAkhavI paDe che. mukha nIcuM rAkhavuM paDe che. A rIte ghaNAM kaSTathI zAstra lakhAya che. tethI prayatna pUrvaka tenuM rakSaNa karavuM. zloka-3 tailAdrakSet jalAdrakSetu, rakSet zithila baMdhanAt | mUrkha hasta gatA vidyA, evuM vadaMti pustakA //3 artha-3 A pustakanuM telathI rakSaNa karavuM. pANIthI rakSaNa karavuM. pustakane zithila-DhIluM na bAMdhavuM (paNa sArUM peka karavuM jethI jIva utpatti na thAya.) jema mUrkhanAM hAthamAM gayelI vidyA nAza pAme che tevI dazA pustakanI na karazo ema A pustaka bole che. // caMdrAkI yAvat midaM pustaka cira naMdatu ! jyAM sudhI caMdra sUrya A jagatamAM rahe tyAM sudhI A pustaka cirakALa sudhI jaya pAmo. verAvaLa baMdaramAM A prata lakhAI che ane chelle traNa zloka ApyAM che. je lagabhaga ghaNAM graMthone aMte, graMtha sAcavavA mATenI sUcanA karavA lakhAtAM hoya che. lahIyAo e lakhatAM hoya che..... 18 2 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha : jIva : caitanya svarUpa, upayoga vALo jIva che, jJAna, darzana, cAritra, vIrya jevA guNo vALo jIva che. jIva mATe AtmA, cetana jevA zabdo paNa pracalita che. guNa sthAnaka : jIvAtmAnA vikAsano krama darzAvatI mAhitI. sAdhakanA aMtaraMga prabaLa purUSArthathI potAnA pariNAmonI zuddhi ane vRddhi thavAthI karma saMskArono upazama, kSaya ke kSayopazama utpanna thatA bhAvothI jIvAtmAnI viziSTa avasthA te guNasthAnaka che. lezyA : AtmAnA kaSAyAdi vALA pariNAmathI mana-vacana ane kAyAnA yoganI sthiti. yoga : karmonA saMyogathI jIvanA pradezonuM saMkocana ke vistAra thAya te yoga che. mana, vacana ane kAyAnA zubhAzubha pariNAmanI sthiti. kriyAmAM A traNanI ekatA te yoga che. samakita : vItarAga kathita deva-guru ane dharma pratyenI rUci atUTa zraddhA te samakita che. mithyAtva H vitarAga bhASita dharma sivAya anya deva-guru ane dharma tathA deva-devIyonI upAsanA AdinI bhakti rUci ane zraddhA karavI te mithyAttva che. anaMto saMsAra vRddhi karIne jIvAtmA bhavabhramaNa kare che tenuM kAraNa mithyAtva che. veda : 'liMga' strI, purUSa napuMsaka jAtinA jIvo. dravya ane bhAvathI AtmAne maithuna sevana - bhogecchAnI IcchA pragaTa thavI. strI-purUSa ane napuMsakane AvI IcchA thAya che. cAra gati : deva, manuSya, tiryaMca ane naraka gati. 84 lAkha jIvAyoni : sAta lAkha sUtramAM tenI vizeSa mAhitI che. A sUtra vizeSa pracalita che. hUMDI vicAra 183 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svakAya sthiti paryAptA ane aparyAptA : jIvAtmAnI zakti te paryAptA. AhArAdi grahaNa karavA ane tenA pariNAma rUpa pamADavAmAM kAraNabhUta zakti. pudgalonA AlaMbanathI Atmazakti pragaTe che. aparyAptA je jIvo paryApti pUrNa karyA vagara maraNa pAme te aparyApta jIvo che. paryApti 6 che. AhAra, zarIra, iMdriya bhASA, zvAsozvAsa, mana. baMdha : jIva sAthe kSIra-nIra jevo saMbaMdha thavo te baMdha kahevAya che. zubhA zubha karmabaMdhathI jIva sukha duHkha pAme che. prakRtibaMdhaH karmano svabhAva sthiti baMdhaH karmonA kALano nizcaya pradeza baMdha karma dalikono saMgraha rasa baMdha zubha zubha karmabaMdhanI tIvratA - maMda paNAnI sthiti. saMdarbhaH navatattva sArtha, jIva vicAra sAthe, karmagraMtha bhA. 1 thI 6. 184 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. sthUlibhadra navarasa gIta navarasa - navarasono artha sAhityanA navasamAM nirUpaNa ema samajavAnuM che. anya artha navarasamAMthI keTalAka rasane kendramAM rAkhIne kAvya racanA karavI te paNa navaraso kahevAya che. 18mI sadInA trIjA tabakkAmAM thayelA kavi nyAya sAgare sthUlibhadra navarasa gItanI racanA karIne sAhityamAM jaNAvelA navarasa. zRMgAra, hAsya, karUNa, raudra, vIra, bhayAnaka, addabhUta, zAMta, bIbhatsamAM kavie skUlibhadra navarasa gItanI racanA karI che. temAM skUlibhadra ane kozyAnA jIvana prasaMgo kendra sthAne che. kavie rAga ane dezIonA samanvayathI geya racanA karI che. temAM rasanirUpaNa AkarSaNanuM kendra che. sAhityanI daSTie A kRtimAM UcI kavi pratibhAnuM darzana thAya che. kailAsa sAgara sUri jJAna maMdira kobA mAMthI A hastaprata prApta thaI che ane atre pragaTa karavAmAM AvI che. sthUlibhadra navarasa gIta. (rAga : kedAro) kari zRMgAra kosyA kahe, nAgaranA naMdana mohana nayaNe nihAli re, nAgara.. A yovana jAi ulaTayuM, nAgara... svAmi kari nauna saMbhAla re... nA...(1) AkanI AgalI nakavesara Thavi, nA... bAlA bole bola re nA.. tuma viraha kAyA dahI... nA...kA thAuM nidhura niTola re... nA..(2) A citrasAlI ApaNI, nA...A te suni seja re... nA... te vAso tume vAlA... nA...na vadhe aNu bolyA heja re, nA...(3) sAyara AMsudhovati, nA...rocati rAmA teha re, nA.. virahAnala vAlesa), nA...kema sItala thAI deha re, nA... (4) pachatANI prItama haveM, nA...phokaTa mAMDI meM prIta re, nA... kIdhI kari jANI nahIM... nA...DI prItinI rIti re, nA...(5) zRMgArika vacana sAMbhalI, nA...bhedyo nahIM lagAra re, nA... yUlibhadra thira cita rahyo, nA...sIla gAMgeya avatAra re, nA...(2) 1. nAkanI vALI. sthUlibhadra navarasa gIta 185 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama rasa zrRMgAra mAM, nA...kedAro kahyo rAga re, nA... tyAMna kahe nara sAMbhalo, nA...laheM zIla ratana mahA bhAga re, nA...(7) // Iti zrRMgAra rasagIta | 1 || rAga : kedAro kahe sakhI prIuDe syuM kaMka, sakhi mori re, kAmaNDuM iMNe Aja, lIuM citta cori re, hAsyuM evuM nahiM, khi... na game mujha ghara kAja...(1) lIuM... aMnnana bhAve mujhaseM. sakhi... na game tarasyAM nira lI ehavo kuMara zaDAlano. sikha... jara kAno je vIra... (2) lIuM... paNi kAya gAlI e pApI e... sa., tapa karI ati asarAla... lI... mujha AMkhe AsuM jhare, sakhI... beTho leIM jaMjAla... (3) lIuM... have sakhI kahe muja ketane, sakhI. Ape che lyo AhAra... lIuM... na maleM anna jaba nAhalA, sakhI. tava karajo tapa AdhAra... (4) lIuM... asatI cita caMcala jisyu, sakhI. caMcala pipala pAna... lIuM. tima yovana caMcala(a) che, sakhI. kaMta na ANe sAna... (5) lIuM... Ima DIMgala hAMsA suNi riSi bole re, je muMke chati Rddhi, nahIM tasa tola re, AhAra tajI je tapa kare, ri. te pAme sIva sidha narakhi jo kahyo hAsa no, ri. gAtAM goDi rAga, na. nyAna kahe nara ' tetalA... sa. je vAle mana verAga. (6) lAuM... 186 ! Iti hAsya rasa gItaM-2 // (rAga : kAphI...) kare meM sajAI kAmanI raNa jhUjha karevA... e dezI. thUlibhadre kAusagga rahyA, tihAM kosyA AvI, vacana kahyA ghaNAM cAruA muni navI bolAvI.(1) ni. niMdyA kare re nAthanI svAmI meuM teM sAMbhalyo SaTakAyanuM pAle, kari karuNA kAni taNI, kAM jIvaMti bAle...(2) ni. kuMjara kuMthrU sArikhA, jo tujha cita bhAse, to abalA huM tAharI kaMta kAIM vINAseM...(3) ni. apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa pAkI AvI huM ti kaMto che karuNA viyaNa pApIuM mane sahImAM lajAvI... (4) ni. rasa trIje karuNA taNo, yUlibhadra kosyAno kAphImAM nyAneM kahyo, kaharsTa rodra rosyAno...(5) ni. | Iti karuNA rasa gIta-3 II (rAga : mAru...) rose kosyA kahe yUlibhadrane jI, hajI tujha navalI sIkha, huM nahI cAlI re tujhane, vAlI tujhane vAlAjI ho bhIkha...(1) tujha cAlyA ghare kAyA dahIjI, vali tayA sahu zRMgAra, tilaka taMbola ho kAjala meM tajayAM jI, nAhaNa sarasa AhAra..(2) ro. muja re te nAMNI ho mAharI cAkarI jI, dIdho viraho ho raudra vAca AvyAnI deile cAlIuM ja, AvyA paNa cita lodra...(3) ro. tAta maraNathI tujhane suM bhrama thayo che ke tujha valaMgu re bhuta, A ceTaka ho tujhane kiNuM karavuM jI, thaI beTho avadhUta... (4) ro boleuM vAlhA houM balihAraDI jI, rAkhI jaM nahI rosa raudra, viraha vacane riSi navI cAlyo jI, koyAI kIdhI ho sosa...(5) ro. tava riSi bole sAMjali zrAvikAjI, mama kari viSaya vikAra, viSayathI rodra naraga duHkha vedanA jI, lahaI prANI niradhAra. (6) ro. viSayathI tAtI lohanI pUtalI jI, AliMgAve apAra, asura pacAre ho mukha evuM kahI jI, seva tuM viSaya vikAra...(7) ro. kuDa sAmalI ho kAMTA uparejI suAre sUra teha, kahe nArakI ne ghasatAM tANatAM jI, bhogavi pharasa viSe eha... (8) ro. karuNa sare kahe rotA nArakI jI, harve levAdyo to sAsa, tume ajarAmara hojayo sAhibA jI, huM tujha dAsano dAsa... (9) ro. chedana bhedana tADana vedanA jI, ityAdika hI aneka, bhogavi Iha bhava parabhava prANIyA jI, pADiG viSaya viveka...(10) ro. 1. vedanA, 2. sakhI. 187 sthUlibhadra navarasa gIta Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rodra rasa cotho ho mArumAM kahyo che, tyAMne nipuNa dharI neha, viSaya vipAka bhUkeka kaDu kahI jI, Adaro zIla saneha... (11) ro. | Iti raudra rasa gIta || (rAga - AsAurI. jAti kaDakhAnI) subhaTa siratAja munirA dhUlibhadra jihAM, vIra razi kAmani kozi AvI, guhira nisaNa te ura bahu gAjate cUnaDI cAhi pharaha banAvI...(1) su. mAMna gayaMda upara caDhI mAnanI, cAturI cihuM dizi phoja kIdhI re, Sa mRgamada taNI tilaka maLe karI, jANI che te sahi sAMgi lIdhI..(2) su. cAka catura paNe sIsa chatra dharavuM, camarIya ra te camara jehane nAki mugatAphala jeha che nAcatI, doDatA sAtala zikhara tene..(3) . khaTakatI khIMTalI jeNi kheDuM karavuM phalakatI veNi taravAra jhAlI, mastake kusamarthe tIra bhAthA bharayA, bAMha lAMbI gadA ulAlI...(4) su. bhamuha dhanuSa caDAviyuM bhAmanI, jo mIuM jugate zuMnayaNa bANe, bANa te aMjaneM viSa bhakha ati ghaNuM, ghasI karayAM tIkhAM kuMDala sarANe. (5) su. ema sajAI sajI kahe yUlibhadra meM Aja dekhADayuM hAtha hovu, kata hatA harI to hutI kAMcanI, dIna huI mIna tujhane maMgAvuM...(6) su. tehanA vaNaya suNI mahAmuni raNajhaNyo, kosakAMmani prate ema bole, sahasa aDhAra zIlAMga ratha mAhA~, tAharuM kaTaka 'tiNakhalA tole...(7) su. aratha aneka sidhAMta vayaNa che, ke mAharI phoja te tejItAjA, mada bharayA bAra gamaMda tapa mAhare, TAMkaDI rahi kisyu kare divAjA. (8) su. pahiriya zIla saMnnAha saba joyati, hAthi kSamA taNuM khaDaga lidhuM, Agale monarasa sathala Udho dharayo, kara jhahI muMhapati kheDuM kIdhuM...(9) su. vacana pratibodhatA tIra tANI diyA, tAki teha bANa kIsyAne harAvI, nyAna nipuNa suNo virarasa pAMcamo, jAti kaDakhe e ANavI...(10) su. | Iti vIra rasa gIta 5 .. 1. aMboDAmAM khosavAmAM AvatuM eka AbhUSaNa, 2. tRNa, 3. ogho. 188 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (rAga kedAro. mukha te marakalaDuM - e dezI.) kahe kara joDIne kosTojI, suNa mujha svAmI re prIla e bhAme kiNa mozyAjI, kahuM sira nAmI re, e mukI gho aMdesa jI su., myuM lIdho saMjama vesa jI...(1) su. huM chuM komala kaMcana varaNIjI, sukha huM chuM te na thai paraNi jI. ka. teNe mUkI do tapa karaNi jI, su. sukha bhogava huM tujha gharaNi jI...(2) ka. je mujha sukha che INi ThANe ja su. te sukha nathI mugati majhAjhuM jI. su. te to mugati nA sukha chaI udhAre jI, su. tuM kaMta A kAMI vicAre jI...(3) suM. vati mAraga khAMDA dhArajI, su. navI karavo jehamAM vikArajI. ka. jehavo velu kavala AhAra jI, su. nahIM svAda na kAMI AdhAra jI...(4) ka. tihA nahI rahIIva vAlI jI, su. tihAM thAse mata Dhaka cAlI jI. ka. tava japasyo mujha jApamAlI jI, su. puravalyA bhoga saMbhAlI jI...(5) ka. jaba Ima citta caMcala thAse jI, su. taba A sukha ziva sukha jAyeMjI. ka. e bhaya tuma hIse jI, su. tuM joIM che citra vimAse jI...(5) ka. saMyama bhaya suNI riSi bhAse jI suNi viSa AlI re, tuhane bhaya che tujha pAse jI, su. rahe mana vAlI re...(6) ka. aviratithI viSaya upAmyuM che, su. tethI tujha gati si thAye jI...(7) ka. sakhI rasa chaThA bhayAnaka kerI jI, su. kahI vAta kedAre bhalerI jI. ka. vAna zIle sahI mugatinI serI jI, su. zIle vAjaM tujasani bhedI jI.(8) ka. | Iti bhayAnaka rasa gIta 6 || (rAga - baMgAle..) sAMjali kahuM huM pIuMnu vAta mujhane na gameM ehanI dhAta sakhI joIne sakhI joIne re prIlano adAta sa. vesa bIbhacha bIhAmaNi deha kahe bahinI jotAM kima vadhe neha.. (1) sa. mahelA vastrane melo vesa, mastaka muMchanA lUcyA keza, sa. mAMge bhIkhane hAMtha bhaMDa, vRddhapaNA viNa lIdho DaMDa..(2) sa. 1. vicAra karavo. (phA.), 2. navakAravAlI. 1 89 sthUlibhadra navarasa gIta Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evo dekhi rovuM re bAla, gAya bheMsa bhaDake tatakAla, sa. ehavAM nAse ke mukha TAla, vAlyAM na vaheM jo vAle govAla...(3) sa. huM kAM na bIhuM to ehavA dekhi, komala mAro jIva visesa, sa. jehavo komala poINaI pAna, dIsato jANe caMpaka vAna...(4) sa. kahe sakhi prIune kari manohAra, vesa bIbhatsa e vegi utAri, sa. pahiro vAghA banAvo pAgha mUko kaMgAlI thAuM vAgha..(5) sa. sAMjali yUlibhadra evI vANi, nIMdatI sAdhuno veSa ajANi, sa. tava riSi boluM suMdara vAca, sAMbhali huM kahuM je tujha sAca... (6) sa. nahIM bIbhatsa mujha vesa gimAra, tuM che bIhAmaNi Apa saMbhAri, sa. zIlavaMtAne bahAne nAri, pADe naraki rolAve saMsAra...(7) sa. rasa bibhatsa kahyo sAtamo eha, rAga : baMgAlo, rAga mereha, sa. jAna kahIM sIla pAle ho jeha, pAmeM ziva sukha sAsato te...(8) sa. _| Iti bIbhatsa rasa gIta. 7 II (rAga : kedAro-vihAgaDo) uhA leI cAre Udho cAlaze - e dezI. sakhI leI jAre tihAM leI jAre, jihAM kaNe sakaDAlano naMda, ti. adabhUta tapathI havADAM pADuM jo adabhUta ADuM re, sakhI leI jA re kosyAnAM vacaNa suNI sakhi bole, thUlibhadranAM tapa te na tole re... (1) sa.. suNI vANI re bahinI su., suM mAnanI tuM kare mAna, sa. etalA di tama sakati pekhInI, te to nAvI rAsa meM jANI re...(2) sa. vaNe jiti tuhane sahu sAkhI, che sara ho bahinI lAja rAkhI, sa. cuM rAkhyuM che sakhI muhane sAhi, have emane jo muhuM vAhI re...(3) sa. jo ehane tape IMdrAsana Dole, mujha nayaNa bANuM tapa bhUleM re, saM. mAharI cAle sabhA cuke, seSa nAga mahI muke re...(4) sa. neura raNake nara hari kaMpe, te to dina vayaNa mukha jaMpe re.. (5) sa. Ima kahI caturA camakitI AvI, muni mauna vacana bolAvI re, sa. nAcI nava nava bhAva dekhAvI, piNa riSi jisyuM kAMI na phAvI re..(6) sa. 1. zakti . 190 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adabhUta dhyAna rase muni rahIuM, tehano kosyAi pAra na lahIuM re, sa. vihAgaDe rasa AThamohiuM, tyAMto adabhUta sIle gahagahIure...(7) sa. _// Iti adabhUta rasa gIta. 8 || (rAga : dhanyAsI, mevADo.) kosyA bole re sAdhujI sAMbhalo tu hamehatA jeha virudha viSaya vikAranAM vacana kahyAM ghaNA, khAmuM te trikaraNa sudha...(1) ko. dhyAnano vigraha tumhane je kiuM prArazmA bhoga saMjoga mujane muniji re michAdukkaDaM te tumha suguru saMjoga..(2) ko. aMgIkAra karayuM sahI tumhANuM pAlo pUrava neha, bhavasAyara bhavamAMhi bUDatAM, tAravA AvyA re jeha...(3) ko. Aja to saphala thayo dina mAharo, Aja huM huI re sanAtha, viSayathI duragati paDatAM mujhane sahI tume dIdho re hAtha..(4) ko. tiNi kAraNa tume parama dayA karI, Apo zIla uccAra, taruNa vRdhdha bAlaka kAyA thaki, puruSanuM karuM parihAra...(5) ko. jeha puruSane rAjA mokale, vacane re ja teha, rAyAbijoge riSi rAja jI, mujha AgAha..(6) zIla vrata ApI re kIdhI zrAvikA, dhanya thUlibhadra aNagAra, "navamArasamAM re ANI kozane riSijI kare vihAra...(7) sAdhu saMgatinA guNa jANI ghaNAM, saMgati karo guNavaMta, sAdhu saMgatithI re samakita pAmii, viSaya tajI thaI saMta...(8) ko. sAdhu saMgatithI re cora cilAtIuM, upasama dharI tatakheva, saMjaya rAjAI saMyama lIluM, paradezI thayo deva...(9) ko. rAga mevADo mizra dhasIi, zAMtarasa nava mojhAra, jAna sAgara kahe zrI yUlibhadrane huM jAuM balihAra... (10) ko. | Iti zAMtarasa gIta // | Iti navarasa saMpUrNam. II saMdarbha : jaina sAhitya kAvya prakAro pA. ra43. 1. zAMtarasamAM. sthUlibhadra navarasa gIta 191 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. nemanAtha rAjImatInA covIza coka. 19mI sadInA kavi amRtavijaye saMvata 1839mAM uparokta racanA ra4 DhALamAM karIne manAtha bhagavAnanuM caritrAtmaka nirUpaNa karyuM che. nemanAtha vize vividha saMjJAvALI kRtio prApta thAya che temAM "coka" saMjJAvALI A racanA kAvya prakAra tarIke navI bhAta pADe che. tenA dvArA kavi kalpanAno paNa viziSTa paricaya thAya che. samUhamAM gAI zakAya tevI dezIomAM racanA karIne bhakti mArganuM anusaMdhAna thayuM che. nemanAtha rAjImatInA covIza coka. (suNa vAMsalaDI veraNa thaI lAgI re vrajanI nArane e dezI) eka divasa vase nemakumara nija mitra saMghAta Avai, sahu raMga rase navanava kautika jotAM AnaMda pArva, tihAM dvArikA nagarI valAI, racanA karI kAnaDakAlAI, jihAM Avai Ayudha zAlA. (1) prabhu cakrane cApa gadA nirakhI, pheravI tANI grahIAkarathI - zaMkhanAdathI mitra thayAM harakhI...(2) eka. tirNa nAde brahmAMDa phUTyA che, vali hayagaya baMdhana tUTayA che, suNa zrIpatinAM paga chUTayA che...(3) eka. tihAM turata jaIne pachatAvai, atulI bala nemajI sohAve, pachI amRta vayaNe bolAvai...(4) eka. DhALa-2 bhale dayA karI rAja padhAryA, Aja te kAMIka jehavuM Avo dala bharI ramAi rAmata, ApaNe bala che kehavuM ApaNa zizukaDA pariharIzuM, kahe rAjanI tai teM karIzuM, jina bhAMkhe bhujabalauM dharI che...(1) bhale. 192 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuma kara pItAMbara laMbAvo, tima kRSNa kIdho karAvo jinavAlone upari cAvo...(2) bhale. prabhu kara laMbAve jIMDavAlo, bahu jora kare hari aTakato jima kapi zAkhAI laTakato...(3) bhale. Ima balayari prabhujI valIyA, kahe amRta hari zaMsaya paDIyA, balabhadrane jaI vege milIyA...(4) bhale. DhALa-3 he haladharajI, havai kima karavuM nema parAkrama moTuM, mujha hitakarajI velAmAM haravyau te nahIM khoTuM, zaMkha cakragadA dhanuSa e dhArI Aja kIdhA visiUNi niradhArI-mujha saMpatti saMghalI saMhArI thaI beThA rAjano adhikArI...(1) heha. Ima zoca karI sAraMga prANI, INi avasare gagane thaI vANI pahilA namInAthe kahI jANI, thaI aNaparaNyA nemi nANI...(2) he. Ima suNIne caturbhuja cittamAMhI, ghaNuM khuzI thayo tohi prAMhi te nizcaya karavAne cAhe, ghare pohato raMgabhara "ucchAhi...(3) he. have rUkhamaNi pramukhane bhAMkhI che, je bhUdhare cittamAM rAkhI che e vAtanI karavI sAkhI che, Ima amRta vacane bhAMkhI che....(4) che. DhALa-4 eka divasa hari aMtari leIne, namasara saMghAta, abhiharSa karadhArI, bharI kesara pANI picakArI, nemajIne chAMTi. vArI... (1) alabelI sahelI malI sAthe, keI phUla daDA leI hAthe, jinane upara te nAMkhe...(2) ka. koI kAma kaTAkSa prere che, koI nayana nibhAge here che, koI bhamuhaka bANe ghere che...(3) ka. koI kAma kalAne dekhAve che, ati kuzalatA Apa jaNAve che koI amRta vayaNe hasAve che....(4) ka. 1. utsAha, 2. bhUkuTi. nemanAtha rAjImatinA covIza coka 193 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhALa-5 he devarajI ama sAthe hasi bolo lajjA melI, o avasarajI heta hIyAnuM kholo raMgarasa bhelI ame jANI tumArI hiyaDAnI A saghalI malIluM dhIgAnI, te sAcI dharI lau, chagyo jJAnI, paraNyA viNa na thAI potAnI...(1) he.de. ema saghalI bAMgaDa bole che, koI AgalapAchala Dole che, malI rAdhA rUkhaNi Tole che bihuM jugate prabhune jhole che.... (2) he. tadanaMtara avasara pAmI, jala audhe chAMTe guNadhAmI kahai goviMda gopI siranAmI, kuNa pahoMce tumane kaho svAmI...(3) he. sahu jalakrIDA karI nisarIyA, pache jalakAMThe ThAme TharIyA jANe mAnanInAM manaDAM harIyA, kahe amRta jina vihavaliyA...(4) he. DhALa-6 sahu sabharI mAnanI madamAtI raMgaraMgelI, zaNagAra karI navA navA aMbara bhUSaNa chelachabilI aNiyALI AMkhaDI, AMjI che, valI ADakesaranI tAjI che, sAthe ziza phUle mAjI hai, valI nilavaTa TIlaDi bAjI che...(1) sa. zikhINa aMbADe vAMkI che, valI saha ziNagAre AMkI che jiNe jaDIta jaDIte sobhAkhI che, raMgarAtI taMbole chAkI che....(2) sa. cIra caraNA colI che, jari sAla duzAle ciMharI che mahake kasaboI geharI che, milI sahasa battIsa IMma laherI che...(3) sa. tihAM bolI ATha paTarANI, tuma sAMbhalo varaguNa khANI ame kahAM chAnu mAro hita jANI, have bhAMkhe amRtavANI...(4) sa. DhALa-7 kahe rUkhamaNI (rUkSmaNI) amane suM kahAvI, dilathI kahone e padamANI, paraNo ne hasyA mATe, amane kahone eka nArInuM pUrya myuM na paDe? niravAha thakI kAyara laDathaDe, kima rAja calauI thayaI ataDe. (1) kahAM. joo dvArikAnAthanI ThakurAI, trisuM khaMDanAM bhUpa name A samaratha che evo tuma bhAI...(2) kahe. 1. hasyA. 194 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAluM kahe jiNI sahasa batrIza uttama varaNI, valI sahasa causaTha upari pariNIte, sAthe mANe che dharaNI...(3) kahe. tau myuM tame eka thakI jAuM, paNa bAvIzamA jina kahivAuM kahe amRta muthA myuM khAuM...(4) kahe. DhALa-8 bharNa satyabhAmA bhArI thaI suM baiThA, nema nagInA cha vIsimA yadukulanA, AdhAra zivAdevInAM tame sAMbhalo kahuM ThAvI AgamamAM jinamukhathI chAvI, je Aja lage cAlI AvI...(1) bhA. jirNa sagalI zreSThanIpAI che, tivaraNAvaraNa khapAI che, jirNa yugalene nIti nivarI che..(2) bhaNe. te RSabha prabhu prabhutA pAiM, be kanyA iMdra paraNAI so beTAne beTI do AI...(3) bhaNe. . te kima zivamaMdira jai vasIyA, tume uThayA koi navA rasIyA, ziva varavA amRta pada rasIyA...(4) bhaNe. DhALa-9 ho chaugAlA chAyala chabIlA chAMDI. chokaravAdI, he alabelAI manahe zobhadukUlanI gAdI, kahe jaMbuvatI suNa ThAkurIyA saMsAra thakI huM osarIyA, huM amane lajAvo devarIyA..(1) he. thayA pUrave tuma vaMze sArA, harivaMza vibhUSaNa ziNagArA zrI munisuvrata prabhujI pyArA...(2) he. jovI te paNa pahelAM saMsArI, ghaNazuM bhogavI rAjadazA sArI, pache ApaNuM Ache vrata dhArI... (3) he. te mATe mananI dAkhIne, jo vAta hoI te bhAkhorna e amRta sukhaDAM cAkhone...(4) he. 1. visAmAsvarUpa. nemanAtha rAjImatInA covIza coka 195 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhALa-10 mAMrA vAlhAjI vAhalu paNa, valI vadhasya, vIThala sAthe suNo lAlAjI, lAkhaNo lyo laTaka, harinai hAthe rAyajAdI raMgIlI jANI, pAtalIyA paraNI guNa khANI, paraNI vacce tuma sAraMga prANI...(1) mAM. eka nArI vinA nara navi zobhe, kuNa AdaramAna deI thobhe valI paranArI tehathI khobhe...(2) mAM. nahIM kevala purUSane visavAse, Dara paisahu AvyAthI pAse vali lUMDa bhAMDa le kahIvArsa...(3) mAM. Ima susImA rANI samajhAve, tame mAno vanatiadA jima cAkhI amRtarasa bhAvI...(4) mAM. DhALa-11 ho rAyajAdA ramaNInAM sukha vilasI raMganAM bhInA ho yadurAyA e jagamAM jIvana che jaga AdhIna, je sajjana yAtrA zubha karaNI, navi zobhe saMghapati viNa gharaNI, te mATe samatA thAyI prANI...(1) ho. kuNa parva mahotsava kalavarsa, siddhAdika sukha kuNa melavacce tame AvyA gayAM kuNa helavasya... (2) ho. vali ghara bIThAne ujANI paraSadA pUkhaNI vidha kuNa jANI navi zobhe eTalA virANI...(3) ho. thoDethI ghaNuM karI jANI nai, kahai rUkhamaNi hoyaDe ANInaI cuM kahIrya amRtarasa mAMNI te...(4) DhALa-12 ho raDhIyALA rAja tamAruM AjathI sarave joyuM, ho zAmalIyA suMdara ! eka vinA te sahu sukha khoyuM, tumathI to paMkhI je sUDA, ajJAna bharyA piNa te rUDA, tume sAMbhalI devarajI kUDA...(1) divase cUnakara vAnaI jAve, nija mAle sAMja paDe Ave, laghubAla priyAsu sukhapAvai...(2) ho. 196 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zyuM paMkhI jAta thakI jAyo, tume rAjakumarajI kahivAo kima rAmAnAM rasIyA vi thAo...(3) ho. dhiga buddhi tumArI apakArI, Ima olaMbho ghe gaMdhArI kahai amRta vacane hitakArI...(4) ho. DhALa-13 ho laTakAlA tuma locana ne laTake mana hari lIdhAM, ho sukamAlA kAmaNagArA kAiMka kAmaNa kIdhAM ehavI chabI tumacI sohAvai piNa nAri viNA kuNa manAvai, valI sarva aMge karI navarAve...(1) ho. kuNa sArAM bhojana nIpajAvai, kuNa pIrase yugate mana bhAvai kuNa premarase rasa upajAve...(2) ho. nija nArI visAmAnuM ThAma, kuNa trevaDa rAkhai viNa ThAma valI duHkha mAMhI Ave kAma...(3) ho. ghara bhaMga thAya hoya te jANe, pUchau priyA saMbhArai kuNa TANe kahe gaurI amRta haThasyuM tANai...(4) ho. DhALa-14 ho lADakaDA lADI vinA kuNa khamaze tAharAM khUMghA, ho nAnhaDIyA nArI vinA parivAra duvAra te mughAM, gharaNI viNaghara tihAM kuNa jAvai, kima sAdhu pramukha Adara pAvai sau mitra parUNo koi nAva%0...(5) ho. vila vaMza vadhAraNa che nArI, kahiralakhAMNa jagamAM sArI jeNe tuma sarIkhA janamyA bhArI... (2) ho. dharaNI vinA ghara sUtra nava khole, te sAMDhi parai pharato Dole vila lokamAM vAMDho kahI bole...(3) ho. karaDAla paima vairANI, kahai ema rahyA zuM haThatANI tuma amRta mananI sahu jANI...(4) ho. nemanAtha rAjImatInA covIza coka 197 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhALa-15 he sasanehI zya tumane nathI gamatuM mArA vAlA, he manamelI mAno amArI vAta, zivAdevInAM lAlA, IMma vinave che bIjIuM gopI, kSu bAlaka thAo kahai kepi, tame paherI AMgalA nai TopI..(1) he. suNi citta meli sahue bharDa, strI bAlaka zaTha haTha na chAMDe kuNa uttara e sAtamA mAMDe...(2) he. IMma catavI prabhu mukha malakANa, te dekhI sahu gopI TANa kahe mAnya mAnyu iM jANu..(3) he. sahu saMmata thaI bole harakhI, sahu TolI malI te sarikhI ghara pohatA amRta jina harakhI.. (4) DhALa-16 ghara AvI kAM na samudra vijaya saMghArta, masalita kIdhI kahe jeha nIdAna, nemIsara vivAhanI vAta prasiddhi, ugrasena rAjAnI beTI rAjImatI rUpanI che peTI, tasa Agala raMbhA rahe ceTI...(1) te sAthe sagAi joDI che, je ATha bhavaMtara choDI che, na karI navame bhava nahIM troDI che...(ra) gha. valI lagana joSIDe dIdhAM che. zrAvaNa sudi cha lIdhAM che, kahuDe kapaTa e kIdhAM che... (3) gha. bihuM ThAme sajA thAI che, kahai amRta dhavala gAvai che have nemajI paraNavA jAIM che...(4) gha. DhALa-17 zubha snAna karI vidhipUrvaka zaNagAryA tilaka kezaradhArI vara dhUpadharI zrI phalapAna karI asavArI, caDhI beThAM rathamAM vararAjA, varatAta dazAratha dasa bhAjA, kRSNa balabhadrane yAdava jhAjhA...(1) caDhI hayagaya pada cArI, pAchala rathai baiThI sahu nArI gAI gIta "yAdaraNI matavArI...(2) zu. 1. yAdavonI strIo. 198 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zira chatra cAmara pAse DhAvarasI janmAM jasubhArI vAje zaraNAI bhUgala Dhole bhArI...(3) zu. prabhu jAna sajI jAtAM kahai che, kahe sArathI rathane vahe che. kahai amRta tuma sasaro rahe che...(4) zu. DhALa-18 sakhI mahala caDhI zazivayaNI, mRganayaNI rAjula sAthe jUo kaMta chabI bahu vaDabhAgaNI sahune mAthe tihAM sakhIuM te AIuM jANI e sAMbhalIuM, varacUrNa pANI samajAvI bahui hita ANI...(1) sa. evo vara toraNa Avai chaThe, sahu pazu parAbhava suNAviche he sArathI yuM e kahevI che...(2) sa. kahe sArathI tuma gorava deze, sahu yAdava pasUyA bhakha lersa suNI biga biga vivAne veze...(3) sa. sahu pazu vATakathI choDAvIyA, prabhu ratha pharI pAchA valIyA kahai amRta jinapaMthe bhalIyA...(4) sa. DhALa-19 te khabara thai dAhira pharakI nayaNAM, rAjula pahilA prabhu mAtalaha valI vAte thayA te pahilA, ratha jhAlI mAtA karI ADo, kahe yAdavamAM zuM lajavADo, eNma kima karIi bharavADI..(1) te. mujha mAMgyuM lADakaDA dIje, paraNaha sAratha navi kIje harivaMza vibhUSaNa jasa lIjai...(2) te. vahunuM mukha paraNI dekhADo, mujha eha manoratha saMbhALo kAM kAMtyuM pIMjavu viNasADo...(3) te. he mAtA Agrahane ThAmo, mugati vadhu cu kAmo kahIyo jina amRta ThAmo...(4) te. 1. vADo. 199 nemanAtha rAjImatinA covIza coka Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhALa-20 he deva kIsyu IMma kahI mUcha pAmI, rAjula nArI sakhI caMdana zya zItala vAya karI, jeTha nivArI tihAM rotI, bole duHkha bharIyAM ho yAdava kularA ThAkurIyA, mune mUkI pAchA kima pharIyA...(1) he. hA dhika nidhura hIyaDo rahe che, hA niralaja jIvata kema vahe che, nizcaya olabhau valI dIye che...(2) he. je saghalA siddhanAM bhugacArI, te zivavadhU gaNikA dhUtArI tethI huM rAcI sahakArI...(3) he. mujha kahai cetana tu myuM he lahe, aho daMbhinara te ema kahe kahe amRta arathI na kahe che...(4) he. DhALa-21 tame pAtalIyA pazumAM ziradoSa dei rathavAlI, ho zAmalIyA suM joI AvyA, josa harakha sahu TAlya, tume haraNAM ne kahai myuM lAgA, kuNapati Avyau paheravAgA, te AgA sahuthI je nAgA...(1) tu. iMNa caMdra kalaMkI dIdho che, sItAne vijoga te dIdhI che, e nAma kuraMga prasiddha che...(2) tu. te mATe pAchA pharI Avo, myuM jAdava kulamAM zaramAvo huM jugara vAta te kahirAva..(3) tu. tume viraha taNe bANe chedyA, rANI rAjulane hAyaDe bheTayA tume amRta sukhamAM navi vedyA...(4) tu. DhALa-22 huM tau bhUli gaI zudhabudha sarave zAna gaI, mujha vAhalA huM tau gahilI thaI, mune gharamAM nathI gamatuM mArA vAhalA, A maMdira khAvA ghAI che, munivarasa samo dina jAI che, yuga sarakhI rayaNI thAi che... (1) huM mune asana visana ghaNuM dAge che, halAhala sarakhAM lAge che, mune mohanA bhaDakA vAge che...(2) huM 1. vastra, 2. dAjhe. * rAmAvI 200 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo rAjavI nArI manamAMhe, aMga dharI zaMkara prAhe to kara jhAlatA syu thAi...(3) huM. tuma karati bali Avasya, mune lokaDIyAM cUMTI lesya kahe amRta koI mayaNA deza...(4) huM. DhALa-23 are nisanehI nema nihejA nAtha karI nidAnI,te bhalI karI nija nArI tajI, vAta pazunI mAnI, tujha manamAM huMti vahelo, to nisapati navi karatI mahilA, have nAgau thaI kADhe gahilo...(1) a. tArUM ehamAM kAMI nahIM jATya, sApiNa viSakanyA kahevAsya ima jagamAMhI kahIvAta thAsya...(2) a. te prema kalpatarU kAtarIo, valI yoga kanakatarU te dharIo paNa to A bhava tuM varIo...(3) a. bahu mohadazA IMma mana bhAvI, IMma karatAM samadazA lAvI, kahe amRta pIu pAse AvI...(4) a. DhALa-24 prabhu hitakArI saMjama ApI thApI zivapada nArI jAuM balihArI, navame bhava jinarAjai, pahilA tArI sahasAvana sagalI siddha joDI, ziva pahotA karama bharama toDI, nema rAjula avicala thai joDI...(1) pra. milI gopI saMvAda suNAyo che, zrI nema vivAha manAyo che, te adhikAra banAyo che...(2) pra. kIo ogaNa cAlIza aDhAre, kAtivAdI paMcamI ravivAre e covIza coka caturadhAre..(3) pra. muni ratnavijaya paMDita rAyA, budha zIza viveka vijaya bhAyA, tasa sIsa amRtavijaya guNagAyA...(4) pra. || Iti zrI nemanAtha rAjImatInAM covIza coka saMpUrNa || li. premacaMda saMdarbha : jaina sAhityanA kAvya prakAro pA. 318. 1. meNA. 201 nemanAtha rAjImatInA covIza coka Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. rikhavadeva vivAhalu jaina sAhityamAM tIrthakara bhagavaMto ane sAdhu mAhatmAonA jIvanane sparzatA vivAhanA kAvyo racAyAM che. temAM RSabha vivAhalAmAM jaina dharma prathama tIrthakara AdIzvaranA jIvanane kendramAM rAkhIne cAritrAtmaka nirUpaNa thayuM che. vivAhalo kAvya prakAranAM lakSaNo anusAra kRti racAI che. aMcalagacchanAM guNanidhAnasUrinA ziSya sevaka saM. 1633mAM racanA karI saM.1656mAM lipi karI che. saMvata 1633 bhAdrapada zuklA-15, zukravAranAM "rayavoDInagara'mAM dharmamUrtisUrinAM vijaya rAjayamAM bhAnulabdhinI ziSyA sAdhvI karamAInAM abhyAsa mATe sevakakRta 'RSabhadeva vivAhalu'nI prati khImarAje lakhI. muni lAkhAnI gurUpaTTAvalInAM anusAra dharmamUrtisUrinAM ziSya parivAramAM pa mahattarA, 11 pravartinI ane pa7 sAdhvIjI hatAM. AcAryakAla saM. 1602 thI 1671 sudhI. A kRti cAritrAtmaka sAhityanA dRSTAMtarUpa che. RSabha vivAhalo kartA acalagacchaze guNanidhAnasuri ziSya. zrIgurubhyo namaH DhAla vivAhalu || 1 || zAsanadevIya pAya praNaevIya majha manieha umAhalue mAtasarasati taNAM sahIyasupasAulaI gAIsiuriSabha vivAhaloeI tera bhavaMtara mUla cAritravara bhAvie bhaviyaNa sAMbhaloe dhaNakaNa kaMcana rAjarANI pasiddhi parabhavi Iha bhavi jima miloe 1il 202 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trATaka: melIu sAratha sakala leI jAmavATi cAlI dhanasAra sArathapati sugurusi3 tAma varaSA AvI? caumAsI lAgI vATa bhAgI cAlavA koI navi lahaI kaMdamUla AhAra karatAM loka sahu siMhAkaNi raha) //rA zrIdharmaghoSamunI parivArasile tapa upavAsa dhaNAM karAIe mAsa ciMhu taNAM atidhana manamAMhi sAdhu nigraMtha ciMtana dharaIe pUjaya aNagArae na lII asUjhatu maI paNa na karI kiMpa sAra hivaI prabhAti jaI dAnaphAsua deI khAmasiu aparAdha vAravAra |3|| ima vAravAra vimAsatA tava sahasUkAra parigaTa thayA sugurunaI AmaMtravAnaI dhanasArathapati gayA atibhAra bhAvI dhUta vihirAvI sAra samakitva pAmila bIjaIe bhavi uttarakurUmAMhi yugaladharma AvI jA DhAla jalahinI . 2 / triNi palyopama bhogavI yugalataNAM varabhAgA trIjaI bhavi avatariyA suru saudharma saMyoga nA cauthaI bhavi mAhAvidehamAhi vijaya gaMdhilAvatI nAma vaskArAgira pAsaI gaMdhasamidhapura ThAma //rA mahAbalarAya tihAMha huA nAstika mata aticaMDa svayaMbuddha maMtrI tehanaI zrIjinadharma akhaMDa Ilal eka divasi svayaMbuddhi vAjIMtranATaka raMgAvAda karI anaI kumatano rAya naI pADIla bhaMgA 4ll bujhavyo rAya maMtrI kahaI sAMbhali tu saviveka tama Aukhu sadguru Aja kahiu mAsa eka pI. tiNi kAraNa maI bhAjIu nATika Aja nariMdA hivaI jima jANA tima karo sAMbhalayo jana chaMda Ill. 1. sUrya. rikhavadeva vivAhalu 203 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhAla ulAlo - | 3 | to rAya manihi vimAsaI kisio karisi ekaI mAsi haI haI gaubhava Ali sA jaI na bAMdhIa pAli nA huM viSayArasi rAto jana mana jANika jAto majhuratA e duHkhabhari kahaI tuja saraNi maMtrIzvara ArA maMtrI bhaNaI mama duHkhakArauhive taDe Atama hitakAre ekadina cAritra yogI pAmaI vaimAnika bhoga ||3|| karIya aDhAI mahotsava zrIjinamaMdira usyava liI saMdhArAe dIkSA karii maMtrIzvara ziSyA 4ll anazaNa pAlIya sAra, svaraga IzAna majhAra tihA lalitAMga thayA suravarA svayaMprabhA tasa ghari apacharA //pI te niranAmikA jIvana tehasike prema atIva te zreyAMsakumAra jeha usiI prathama dAtAra //6ll DhAla caMdavalAu - 4 chaThaI bhavi mahAvidehamAMhi lohArgala para sAra vajakaMdha rAya te tihA huA saguNa sabhUpa udAra ||1|| dhana dhana vajabaMdha narava dhana te zrImati nAri rikhabha taNAM dhari jehasiI zrIzreyAMsakumAra merI dhruvapada svayaMprabhA jIva te avatariu nayarI puDarikINI mAMhi varasena cakravarti naI dhari zrImatI kuari jAya ||3 // dhana. kumari pUravabhavi sAMbhAriu priyasIu prema apAra pUravabhava kaMtajau milai tu paraNisiI savicAra //4 dhana. karIya pratijJA 'munIraI dhAvikAriu upAya piDhi likhI puravabhava carIta lihIu vajajaMgharAya. //pA. harakhII te biha paraNAvIyA puNatA nijapura Apa caDataI pakhi caMdramI tima tima vAdhi teji pratApa I6 | dhana 1. mauna rAkhIne rahI. 2. dhAtrI. 204 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhAla - svAmiya sapana saMbhAlIyue vaIrasena rAya vratalIue nijaputranaI rAja sayala dIue. tIrthaMkara pada pAmIue AThakarmanA vapurI nAmIyAe III putra teri bali harAvIe tava vajajaMgharAya bolAvIue caturaMgabala leI cAlIyAe tadA vaIrisi vinAsI gayAe //rA valatA munIvara vAMdIAe doya kevalI munI AnaMdIyA e zrImati bAMdhava te dizAe vAMdInaI cAlIA te hue III DhAla - sarasati sAmiNakasapasAu 3. mAragi naravara rANIe sAthi jayaIe isiu vaIrAga siue dhinaemunIvaranAkuDAlahUaDAcaritrapAlaIbhAvasiutruiTakAnA bhAvasIu pAlItANa pAmIu kevalanANa kuviSayanaI rasirata. / navi lahiei bhava jata ehabhava na jANiu. jAtu anaI pAMce IdrI olavI Agama zrI jinadharma pAmaI bhava anaMtA rolavila //rA haviha ghari jAI putranyA rAjavI cAritra lesIka tijI bhoga. zrImatI bhaNaI tasva sAkhi aDe lesika saMyama vrata tapa taNAM yoga II truTaka Ima yoga karavA bhAva AvI nija dhari rAu nizi niMdrA nAvaI seji rANIya rAjA hari rAjia rAjA manihi ciMtaI kimaI citaI dinakara ugamaI gharavAsa ThaMDI lIu cAritra mAharaI maniI Ima gamaI //4 Imakari uThiyA rAyanaI rANIya putra na jANaI tehapari rAjanau lobhie nizi bhari AvIe dhUmakIdhau suaNadhara po. tUTaka viSa dhUmanI thiI vyApa rAyanaI, kAMDila Apa doya jaNA, karI (bhAkarati yugalIyA tihAMthI hatI yugalIyAthI) kAlakanaI huA sohami suravarA AThamAM bhavi, zrI rikhabhajI vara thayA bhoga bhogIzvarA |6|ii. 205 rikhavadeva vivAhalu Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-31 : DhAla caMdanabAlAnau - 7 namiu bhavi hivaI sAMbhalaue mahAvidehae sakhIkSetra majhArI vaccha vijaiA dhana kanaki bharIe yamarabhUjakarie purIyachai vizAla kesava vaidhi tihA kaNihau Apa. miliyAva tasa cAie mitra rAyasatamaMtri satazreSThIputra cauthagau sArathapati putra eka ThAma milaI te vaidya ghare //lA truTakA vaidyanai dhari AvIyA tava viharavA zrImunIvarA kRmi koDha sadhaluM 'saira vyApIu tuhaI uSadha navi kAri te mitra AraI vaidyanaI kahaI loka saba nara vadhatu puNi munIyatinI sAra kI jaI eha mAraga ladhI //rA. vaidya kahaI to sAsabhaue mAharaIe nathI uSadhamAM doI ratanakaMbala bAvanacaMdue kotIyAe bhaviMNihATi tu teha ccAra levA gayA e pUchaIe tasa sedhu vicAra to kahaI sAdhu paDigasiue kArisiu sakhI jinapavitra ApaNapu Ima tArasiei.... //3ii truTakaH pahila tArasiha vacana nisuNI savi mani ANaMdiu te mUlapAkhaI usaDa deI bhAva bhAvaI bhAvIka te kumaranA bahu bhAva dekhI vaIrAga) caritra lIla kevala pAmI mugati puNatA seThi bhava saphalo kariu ll4ll gAthA-3pa : DhAla 8 vaDau tesIlIue pute pAMcaI AvIyAe vanamAMhi sAdhanaI pAsa riSinuM vaiyAvacca karaIe troDaI karmanI koDi tu puNya potaI bhAIe drupadA madena deIya telasilue kADhIyA koDha nA jIvAtu //rA riSinuM vIyAvacca karaIe ratana kabala sirIvITIue caMdana lagADiu aMgi | tu riSinuM vA 1. zarIra, 2. vaNikanI dukAne, 3. mardana karavuM, coMLavuM, kalapite = devaloke. 206 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvaanekite paraThavyAe Ima kArI AsAcuM nIroga tuM Ill sAdhunu dharma pAMcaI karIe chaThaIla zreyAMsanuM jIvatuM //pI bAramaya kalapite sara huyAe, dasamavi bhavi jinarAyatuM Ill 41 DhAla 9 - Adanai rAya puhalI jAma IgyAramAM bhavi mahAvidehamAMhi puMDarIkiNI nagarI tehAI thAI vaIrasena naravara rAja karaMti jIna jIva vajanAbha kumaraha vakti //nA bAhu subAhu pITha mahApITha airi pUravamitra tasabAMdhava thyAri, vaIrasena rAya te, achaI niNaMda, cAritra lII kari kumari nariMda //rA vajanAbha rAjA rAjaya karatA cakra upana par khaMDa letA sAdhU vaiyAvacca taNuM eka punya pAMca bAMdhava te vilasaIe dhanyA ll sitiri lAkha pUravagharavAsi pacchae pitA tIrthakara vAsI pAMcaI bAMdhavA lIdhIe cAritra dvAdazAMgI bhaNaIpahilau putra ll4ll gAthA-43 : DhAla - 10 ulAlo vIsasthAnaka vara sevI tapa japa bahuta karavI tIrthaMkara pada bAMdhaI Ima te Atama sAdhaI/1 bahu vaiyAvacca nita karaI cakravarti padavIa te dharaI kItikarma karaIe subAhu bAhubala bAMdhaI so sAhu / rA/ pITha mahApITha doI karaI adekhAI soI strIkarma taNaIe vAdhiu kariu ApaNuM A lAdhu chaThTho zreyAMsano jIva aNasaNa karIa atIva hauA anuttari suravara siMhA Ayu tetrIsa sAgara //4ll gAthA-47 : DhAla-11 jaMbua dIvaha bharata khaMDi parvata vaitADhi chaInAmae tehathI dakSaNa dasi bhaNI sAta kulagara kerA ThAmae 1// 1. bAramA devaloke, 2. sAdhubhagavaMtone vaMdana vaiyAvacca. rikhavadeva vivAhalu 207 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimalavAhana pahalohavau cakSukhamAM jasavaMtanAmae AbhavAI prasenajitasahi marudeva chaTho abhirAmae rA. nAbhi kulagara chaIsAtamA marUdevI tasa ghari nArie rUpa sobhAgagiIe AgalI sIlavaMtI anaI sadAcArie 3ll vaIranAbha jIva sukhI thIA sADhA caUthI aMdhArae uttarASADhi nakSatrie, marUdevI kukhi avatarIe ||4|| mAjhima rANIa nIIbhari dakhaI supanA dasa Arae prabhAti UThIa priya kahanaI pUchaI vara supana vicArae ApI gAthA-para : DhAla-12 sehalI dhavala sabala sohAmaNo re vRSabha pahilau dITha uMco airAvaNa samo re bIjo gayavara dIThatu dIThA svAmI maI "sumiNaDAe supanae supanataNuM phala ehatuM guNanidhi suta tape janamasiue kulagara mAhi pradhAnatuM I/1 sIMha atihiabIha AvI majha uchagi baIThatu lAchi ati lIlAkarati majhadhara mAhipaIThatu rA . kusuma parimala mahi mahaMtI phulamAlA sAra ati soma zItala amI jharato chaThiu chaTho caMdraudAra phall sahastra kiraNa ati dIpato sAtamo teji umAla prAsAda upari dhajA laTakaI uMcIa atihi vizAla ll4o puNyanA bhaMDAra sarikho dITho pUraNakuMbha padma sarovara udika bhariu re kamaliI karIa sasobha //pA ati amAta udaka bhariu re dITho sAgara kSIra sUra vimAna IMhA padhAriu pachAMDIya te nijaLAhAratuM dI ati amUkiratananI rAsa teji virAja agnakAla karato dekhI jAgIe kaMta huM Aja chI 1. abhicaMdra, 2. svapna, 3. khoLo, 4. lakSmI, 5. choDIne. 208 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-59 : DhAla-13 jasa manorathau zubha divasi suta janamIu mADII ceItra aMdhArAe pansa mAMhi ArTimi dini dhanarAzi rAzi AvIu sIta samIraNa vAIue / / 1 / / janamakAli tribhuvana sakhIu thayuM nAbhikulakara mani harakhIyAe Asana kaMpaIe dizAkumArInAM avadhijJAnI jina nirakhIyAe. // 2 // chapana kumArIa ekaThI milIanaI AvIIe janama uhalasIe. mAI pAe lAgIa anumati mAgIya sUtikarama kaI dhasamasIe / / 3 / nAhI dhoI aMga pakhAlIya vastra AbharaNa pahirAvIAe seji pAsaI teha saghalIa chaIe dhavala maMgala gIta gAIyAe / / 4 / / gAthA-63 : DhAla-14 ghoDInI eka tejajina ghoDIe mAI dhanna supuNya tu dhana jIvI torI Aja ||3|| taI sakala sobhAgI janamA zrI jinarAja ||1|| ciraMjIvau tAharau nAnhaDIu tribhuvana kero rAya pratapo tAharo bAluaDo suranara sevaI pAI ||2||(drupada) balIhArI tAharI kukhalaDI balIhArI toro vaMza jiMhAjagaparamezvara avatarIA rAyahaMsa eha kula taNo dIvo taI kulI kalaza caDhAvyo eha tuja kulamaMDaNa jagajana tAraNaAyo / / 4 / / sura asuranaI kinnara vidyAdharInI koDi enu sahU kiMkarA pAI paDaI karajoDi / / 5 / / zata zAkhA pasaro eha taNo parivAra Ima dhavala maMgala gAIchaI baIThi chappana kumAri // 6 // 1. sukhI, 2. beThI. rikhavadeva vivAhalu 209 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janama ma koDi bha marUdevI lai raMga gAthA-69 DhAla-15 pUrI panotIya somatIye hauu Asana kaMpa surapati mani kopi caDiue jANiu janama niNaMda kopa sayala tava upasamiei nA harakhila sohamaII 'siMghasaNathI uThIyAe doya karasiri joDevi karaI zakastava ulahasIya //rA. janama mahotsava kAji haraNegameSI hakArIe malI asuranI koDi, ghaMTano nAda TaMkArIue /3 pAlaka vimAni bausevi RSabha marUdevIe nAbhite harakhyA prabhaavI acaDaI ucchaMgI mAItra mana relaI raMgie (truTaka) raMga ramato AMgaNi calaI kamala nayana nAbhitaNaI dhari AvIAe. marUdevI pAe lAgeviI IMdra karaIakuAraNAe 4ll paMcarUpa karI sAra merU sakhiri leI cAlIyAe siMhA milIA iMdra kareI janama mahotsava raMgasIe //pA ghaNAM ThAmanA nIra kamala puSpanaI caMdanue sarasivara uSadhi jAti snAtra naI kAraNi ANIAe //6ll ATha sahastracausaThi kalaza karaI surapati sahue pUji praNamI deva nATika nAcaI suravahue zA gAthA-76 : DhAla-16 jhamajhamakaI pAe ghaNa ghUgharI zrI pArzvanAthanAvavAhalAnI IzAna iMdra kholaI lII tava snAtrakara sodharma re vRSabha cyAra zRMga thI tihA dhAra AThano marma re 1// nAcaI iMdra AnaMdasi3 iMdrANI gAvaI gIta dI AsIsa te rUaDI cira jIvatuM nAbhinA putra re rA tihA nAdi aMbara gAjIA anaI bherInA bhAMkAra re tibaladadAmAM vAjIA valI mAdalanuM dhoMkAra re | Ima janama saphala karI ApaNo laI vAlyA zrI jinarAjare mAtA pAsi thApIA Ima kIdhA ucchava kAla re ||4|| naMdizvarI yAtrA karI ani puchatA nija nija ThAmi jagajananA manamohato Ima vAdhaI rikhaba jina svAmI re /pA 1. siMhAsana, 2. sarasava auSadha. 210 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhAla - ghoDIno mUlato nathI ghoDIe AvI-I17ll prabhu vAdhaIe suratara sarIkhA marUdevIe nAbhi te harakhyA prabhu AvIe caDaI uchaMgi mAItuM mana relaI egi. truTaka |1|| raMgi ramato AgaNi cAlaI kamalanayana niNaMdae vayaNi amRtavANI jharato jisyo pUnima caMdae ITnA sakala suravara asura kinnara milAI ATha iMdra e karaI kriIDA | rikhaba sarasiuubhagaI nAgiMdae merA avasara sohamavati AvaI selaDIe sarasa eka lAvaI pUchaI svAmIe etama bhAvaI, te selaDIe svAmI kari ThAvUi Ill karI selaDI dII vaMza thApiu nAma tasa IcchAgue sabala pasariu puchavI maMDali Aja lagaI sabhAgue //4 yovanabhari zrI rikhaba AvyA rupi sohaga sudaruM sakala lakhamI taNo sAgara vaMchIta dAyaka surata) prabhu pAMcasaI dhanuSa zarIra, deha sauvani varSa sudhIra lakSaNa dasaI ATha rasAla laMchani vRSabhauniMga visAla //pA unaMga sarala visAla nAsA keza kAjala varNa e dhavaladaMta mukhaMti sohaI jisA sasikara kiraNUe navaTi paMcagulapamANIa ardha caMdralADUe gajarAja gati cAlato jira nahi kaniI pADUe 6ll jinavara AhAra vihAra karatA navi koI dekhAI saranara saMcaratA jina zAsanIzAsa sugaMdha jehavA 3utapala gaMdha truTakaH IINA kamalautapala gaMdha sarisA rudhira mAMsa sarIrataNA gAI dhArAsamAnaulaIza. atizya ItaNA anaMta guNAmaNi rohaNAcala mayama visekhIya te dina ghaDIyae to paDApa jinaI rupAI nayaNe dekhII ITA 1. zeraDI, 2. zvAsozvAsa, 3. kamaLanI jAti, 4. gAyanAM dUdhanI dhArA samAna ujavala, 5. paLa. rikhavadeva vivAhalu 211 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-89: jAnau divasa DhAla-l/18 vIvatA avasara jANiu sohamaI iMdra jAma devI savi milyA re kaI kara vivAhanuM kAja 1. surAsura Ave sarva mIleI jiMhA, che rikhabha jina svAmI rUDI nayarI ayodhyA dAmira | sarAsara kerI tu vana vaMtara jotiSI re vimAnIkanI koDi sAMmAnika aMgarakSaka milyA kAMI AvI nijaratha joDI all iMdra bolaI ahe karisiu vivAha jinanuM Aja IMdrANI kahiI amahe karisi3, kAMI kanyAnu vivAha kAja. I/4 rayaNa sovana jaDita maMDapa caDiyA causAla ThAmi ThAmi pUtalI jiNo mayaNa taNIhaI Ali pA. IsyA maMDapi tihAM racyo re mAMDIla vivAha jouM samakita karaI niramalA kAja iMdrANI nItoha do. DhAla-mamANAni 8pa 1lA siMdhAsaNa thApevi maNi mANeka jaDie rikhabha naI namaNa karAvau sarapiti harakhasiu mardanadeI aMgi sagaMdhatelasila telI ANI lakSapAka caMdana agaranuMe jinanuM upari dhari rAga 97 // sarA. (gAthA-97) kSIrasamudranAM re kalaze nahivarAvaI lUI jinana aMga. 98 ratananI rAzI rUaDI siripUpabharAvaI kAne kuMDala pahirAvayU II uri ekAvalIe bAMhi aMgada muhaDI hAthi pahirAvaI surapati harakhasi /108nA imi AbharaNasAre savi aMgiyuM sohAvaI sevaI mana AnaMdi - surapati harabiu siue 101 1. zreNI, 2. surapati. - 2 1 2 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhAla - ulAlanau 20. kuMkuma tilaka siri karIyA nayaNe kAjala bharIyA cUA caMdana aMgilAyA aMgiugaTaNa karAyA /rA caMpaka bhAI naI jUI lAla gulAla selAI kIdho navaraMga ToDarakahi kaMdala ThavAIsaravara 3 marUdevI harakhane bhAvi ucchava pUri pravAhI malIyA gayaIgiNideva vAlaI rikhaba parasevA ||4|| DhAla-varacAgho vAnau DhAla - 21 hAtha joDIyA pAe lAgIyA surapati kIdhau gajarAu khaMdhi caDIya tasavAlIyA saranara rasiu jinarAla //pI meghADaMbara sirivari dharIyaluM chatra visAlo bihapalira vaca maraDhala pUe gAI gIta rasAlo 6ll lUNautAriI caMtiri jotiSI kerI nArika hayadaLa savi milI AvyA iMdrANIya bAriu ||LI DhAla-jalahItuu IBrA iMdra kahaI IMdrANIya vegali bAhari Avau akhtaubhAghaNI vArathai kAMI tumha vilaMba karAvau //8 toraNi AviSe vararAu motIya thAla vadhAva Adhau dina arihaMta naI AraNakANa karAvo lA. to iMdrANIya dhasamasI vegIlaI bAhiri puratI sovina karavI nIri bhari laI AvII gaha gahatI I1ii. DhAla - AghoTi ra3 Adhodi rANIe iMdranI jinavara kerAM hAthi ulaTi savi milI devIya koDAkoDI 1 AdhodiI bAMha loDAvatI karavIa leI sAro Aghodi varaInaI dakSaNakari lUNa utAraI tivAro //rA. rikhavadeva vivAhala 2 1 3 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhAla-vaDonesAlIue // 24 // toraNa jinavara pukhIyA e viMTejU halaI karI sAhi tANIyAe 11911 iMdrANI jina ANIyA mAhirA mAMhi tribhuvana sahu harakhIue // 2 // pAye sarAva bhaMjAvIue ThAvIu maMDapa heDhi iMdrA / / 3aa IMdra brAhamaNa vi thayA e sAMdhIya lagana tIvAra // 4 // hAtha melAvaDau siMhA hauue marUdevI harakha apAra // 5 // dhavala maMgala gAI apacharAe sAMbhalaI deva asaMkha // 6 // 214 DhAla-ghoDinI eka dina (2) re ghoDInue (DhAla 25 pUrNa) eka dina re mAMDInI kukha jeNaI eha va2 jAyo jiNi jiNa talaIre / suNu sahIyara bihina to trijaga uThAhiu eka dina 2e zrInAbhinariMda jasari eha Ayo jeNai Avii re dhana kaNakaha koDiuM maMdira bharAyo // 2 // eka dina re sumaMgalA sunaMdA jiNaI eha vara varI jeNai paraNataI re ama mana manoratha vikUlAe phulIu III eka dina re ayodhyA ThAma jiMhA eka ucharANa jiNai uchavi amha sarIAkAja aniu janama pramANa |4|| DhAla-nImAlaIno // 26 // devanIrmita vAse karIe nImAlaIe bAMdhia corI asAra biphUla II1|| jinavara siMhA baIsArIAe nImA. dakSiNa pAsie nAri ||2|| pahilUA maMgala varatIIe nImAlIe varavahu corIamAMhi // aa sovanikAMti sohAmaNIe nImA. dhanuSasaI pAMca zarIra // 4 // bIjua maMgala varatIIe pA paraNi rikhabha jinarAu dAMta jisyA dADima kalIe nImA. // 6 // apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya 11911 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gajagati rUpa udAra e ratI nIbhA * pAsaI sumaMgalA nArI INA rUpI jisI surasuMdarIe nIbhA. ITA. zIla sobhAgiNI sAra . vRtta. nImAM pariNaI sunaMdA raMgi. 10nA haMsa harAvaIe haDatIe nI. jANe apacharAe aMgi. ||11|| pyArai e maMgala varatIyA e nIbhA. iMdra te purohita vesi /12 sunaMdA sumaMgalA thApIA e nI. jiNataNaI DAvapAsi /13 DhAla - vaIrasanarAI vrata lIue sArA tihA aganiI daI pradakSaNAe iMdra mAgaI jinakanhaI dakSaNAe III tiha svAmII avahaDa dhana dIue zrI samakitva nirmala surIkAue jarA suravara sahu thayA sAkhIyAe varavahua sahitajana nirakhIyAe |all. iMdri kaMsAra maMgAvIe IMdrANIi vegili aNIue //4o. (gAthA-132) DhAla- kaMsAranuM raTA jina Agali thAla aNAvivuM te sovina ratana jaDAvIyuM nA sAkara ghI modaka melII mAhi ati dhaNuM amRta bhelII kerA kaMsAra kapUri vAsII vara Agali thAya te melII Ul iMdrANI bolaI harakhasi6 jimo sunaMdA sumaMgalA yugAdisi3 ll4ll iMdri kaMsAra abhimaMtrIka zrI rikhaba niNaMda pavitrIla /pA. tihA iMdranI DADhaDI AMgalaI surakinnara sahu jovA milaI 6ll Ima iMdri jina pariNAvIyA doI kanyA laI dhari cAlIyA thI. (gAthA-134) DhAla-cAMdi lAgu - kerA cAMdalou sobhiIe pUnimi jehavo Aso mAsi timajinavara doI nArisiu AvaI nija AvAsi /1// sura nara kinnara Ima bhaNaI dhinae nArI ratana jeNaIe ehavara pAmIuM tribhuvana nAyaka jina /rA 1. DAbA paDakhe. 215 rikhavadeva vivAhala Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ marUdevI harakhIue gahavarI AvI AMgaNa bAri AchaNa pANi iMDAvatI. lUNa utAraIe sAra hall dhana (2) varjadhadhanarAvarudhanarava ghanate zrImatI nAri rikhabha-taNaI ghari je hasiI te zreyAMsakumAra AMcalI nAbhi kula-kara giaDhIA diI AliMgaNa pUtra harabiu usaMgi chaI sArIA zrI jina rikhabhapavitra 4 dhana. paMca viSaya sukha bhogavaI pUraI sajananI AzA sakala loka ulaga karaI sAmI lIla vilAsa pA dhana. DhAla - ghoDIno II37lii pUrNa eka dina yugalIyA bolaI re prabhu koI nahi tuma to laI re I/II tamanDa liu rAjinau bhAra re jima askeTalu naI rAdhAra re terA. to kahaI svAmI vinati re rAjI Thavo nAbhinA vAtare Iall to te nAbhi naI yAcaI e nAbhi kahaI nija vAcA re 4ll huM thiu vRddha apAra re rikhabha yovani kumAra re /pa | sarADhi jiDhavo takhto jAI re AvyA te rAjA thAI re II6ll udakaI kAraNi puchatAre kamala dale saMjuttA re || avasari iMdra tihAra AvaI re jinanaI rAjidarabAra I. 18 mastaki magaTa pahirAvaI re AbharaNe aMga bharAIva re ITI mastaki dharIya bhAlauM re bihuM pariu caMmara pavitra. 10. yugalIyA udaka le AvaI re prabhunaI aMguThaI nahavaIrAI re 11 dekhI atihi vinatI re harakhI iMdra nuM citta re 1ro vinItA nayarIa thApI re caturaMgINI senA ApI re 1all surapati kIdhuM kAja re jinarAya bhogavaI rAja re 14ll DhAla - dhrusva 31 pUrNa lAkha pUrava sAra bhoga bhogavaI guNabhaMDAra tava bAha pITha taNa jaMtu sarvArtha vimAna haMta ||1|| 1. suMdara, 2. navarAvavuM. 2 16 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sumaMgalA kukhi avatAra hauA brAhamIa bharata kumAra mahApITha subAhu doI suMdarI bAhubali hoI sA. aDhANu putra ane rAvalI mAta sumaMgalA kerA sata zAkhA Ima parivAra pasariu zrI nAbhi malhAra re /3 havaI pAlau nItarA TAlaI yugala dharmanA sAjA upAya zilpa te soI vaDA pAMca te mAhijAI 4 ima pUrava triyAsI lAkha gharavAsi rahau zAta zAkhaja hinacAritra avasara jANaI mani saMyama bhAvato ANaI pA DhAla - 32/33 pUrNa avasara jANi iMdi jinadikSA taNau bhaMDArI bolAvIue sAMbhalI tumaha bhAga dAna saMvaccharI devA avasara AvIyaue 1|| leI sovina koDi zrI jinamaMdira mUko vegi utAvalIe teha suNI AnaMda romAMcaI ghaNubhaMDArI vAdhaI kalAe rA triNisaI suvarNakoDi koDiAkyAsII lAkha asI saMkhyA suNIya jinavara mUkaI teha pAe lAgI a jAI devaloka bhaNIya /3 Iya doI zIkha te sAra tu jagahita kAraNIe dikSa mani AeI tu bhavajala tAraNIe jhA. suravara kinara koDi to tatakSaNi siMhA milIe karaI cAritra uchava to pUraI manaralIe pA zibikA upADaI iMdra tu bhagati ulasIe siddhAratha vanamAMhi tu AvaI atihasIe ! doya karI upavAsa tu cAritra ucAIe Ari sahasa munI sAthi tu saMyama sirIvaraIe IINA viharaI dhara puri gAmI tu vAlato suratarue jeNaI dIThAnAha tu dhina tenA *nInae 58 * nayana. 2 1 7 rikhavadeva vivAhalu Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhAla ghoDinI 34ll jasa dhari jAI viharatA soI ANaI harakha apAra //l. rikhabhadhari AvaI chaI e to nAbhi nariMda kulamaMDaNA //rA. mAtAmarUdevI uri dharIAIrikhabha. koIghoDA koI pAlakhI bheTikaraI AnaMdiilal maNi maNika motItaNA koI ratane bharIyA thAla //4ll bhadra jAtika hAthI ledha koI rAjA DhoIragi /pA koI nija putrI bhaTTAdi kanyAnuM dAna rikhabha. |ii. puNa navi koI diI sujhata phAjU annanaI pAna rikhabha. IfNA puNatA gajapurI viharatA dekhaI zreyAMsa kumAra II tritu jaNe supanA dekhIyA teNaI kIdhA supana vicAra !!ko jAti smaraNi sAMbhari tihA dasa bhava taNo sneha /10nA pAsUa rasa viharAvIyA Ima varasi pAmyo AhAra ||11 pAMca divya tihA kani huA sura jaya sabada jayaMtI 1ra jiMhA ubhA karIuM pAraNuM tihA kumaranaI upanI bhagati /13 (gAthA-190) DhAla - kaMku chAno rUpI caMdani chaDo divarAvaIe bhuMI sudhI karaI e ratana maI pITha baMdhAvaI tu sovina mana dharIe dinaprati pUjaIe pIThato bhojana to karAIe moticoka pUrAvaIe ugari chAMTaNAe murAI jAI jUI caMpaka taNI sAramAlA racIe pUjaIe parama AnaMdi tu mana vacanisue phall jinavara "vaharatA jAI tu takSazilA pUrIe sAMjasamaya vanapAla tuM dIdhI vadhAmaNIe 4o. balavaMta bAhubalI rAya naI jaIya vadhAvIyAe svAmI rikhabha jinesaro vanamAMhe AvIyAe //pA. 1. vicaratA. 218 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (gAtha-15) DhAla - sAMjhI tuM . 36 ! mAharou tAta punyatAu pUNi Agalie chAMDIya gharanI lakSamI tuM saMyama sirIvaroe nA laI saghalI riddhi prabhAti vAMdarAe vAlIugataI sUrie moraI maMDANasUe rA prabhAti prabhagiyA ane thI tu puNya vina kihA milaIe rAya na dekhaI tAtA viyogie duHkha dharae || pUchaIe paMthIya vAtato tAta dIThA kIMhAe rAMka taNaI karI ratanako ho kiMtAthI rahaIe III tAti duhavaNa suNIvI Alina vAdIoe Ima vilavaMtAe ati dhaNuM pradhAna nivArIyAe pA dharmavara cakra karuM tAma tu tAtanI bhagatisue dhari gayo bhogavaI rAja tu bahulI AdatuMe 6ll (gAthA-201) Dhola - kalI . 37 | varasasahasa Ima viharIAe svAmI desi videsi nayarI purI rUaDaIe jaMgama tIratha sAratu jagatranaI vAloe dhanya te naranArI viharato jeNaI dekhIue bhUmikA teha dhanya dhanya tihA paga taNI raja paDIe 1ii. paDIya pAe jeNaI vAMdI teha suravara dhAtue zrI nAbhinaMdana durita khaMDaNa, jagatra maMDaNa jitue //rA jagatramaMDaNa jina viharatAe, AvyA puramatAlI nayarI ayodhyA pAsaI jihAMe zakaTayubaI udyAni paniyodhanaI vRSa talaIe jhagataI sUri niramala kevala pAmIyAe AvI surakoDi tihA karaI mahotsava e III, mahotsavanI koDi karatAM samosaraNa racAvAI ehavaI sAMbhalo marUdevImAtA vAMdivA jima AvaIe //4o. 1. hAtha, 2. sAMbhaLIne, 3. caraNanI zreNI, 4. nyagrodhavRkSa, 5. dhanya che. rikhavadeva vivAhalu 219 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (gAthA-205) DhAla-kaDavA rAvaNanAnI rAga sAmerI 38 rikhabha dIkSA lai java lagaI mAtA marUdevI duHkhakaraI tava lagaI nUraIe ANI maniaMdohaDAe bharathanaI dIiulaDA tuja dhigau rAja bAluaDA rUDo re rikhaba kerI siddhi nahie |1aaaaN truTaka. siddhi nahi mAharA rikhaba kerI na jANuM kIMhA achaI eha duHkhathI ki majha maraNa AvaI karisi pachatAvI pachaI, jehanuM darzana durlabha pAmatA majja dharI chatAM te rikhabha mAharo kima karaI chaI na jANu vanihijatA. tu devanaI kIdhe AvIse sUI sukha nidrAkArI rikhabha sune deule samazAni sUI saMtharI tu devanimI AhAra li nita putra bhikSA haDaIe havAI dIjAI kahinaI duSaNa karma jiMhA raI pahiDae rikhabha naI dhari tuja samo suta Isi vinaya maMdira rikhabhanI tuM siddhi na karaI sAMbhalI re bharathesaru rAya bharatha bhaNaI suNI mAta e karajoDI be kahuM vAtae tAta amharo tribhuvana jANIIe suranara sevaka tasa sahu tehanI lIlA chaI ati bahula huaDo tribhuvanamAMhi vakhANIIe II vakhANII jasa nAma lIdhaI pApa jAa bhavataNAM darzani durgati thakI chUTaI karma tUTaI bhavataNAM dina thoDilA mAMhi huM dikhADa siddhi tArA putranI Ima varasa sahasa gayA jaba vAriI AvI tAma vadhAmaNI bhagavaMta kevalajJAna pAmyA bharathanaI vadhAvae te suNI bharathara naresaru marUdevA pAsi Avae vadhAmaNI dila mAtA majhana Iri rikhaba jinavara AvIyA 1. zodha, 2. bharata. 2 20 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAI uThI harakhasiu nija putra jovA AvIyA gayavara khaMdhi caDi padhAraI sekadala sAthi gayA mAragi, harakhI kevala pAmI mAtalI mugati gayA. 4 DhAla-sobhAgariNatu . 39 / bharata naresara AvIyA samosaraNi triNi gaDha dekhAI rUaDA saMmo mUrati cyAra sohAmaNI biMdu pakhi baIThA jinavaru merA mastiki chatra traya bhalA sa. bihu pakhi camara sadADhAla) II siri vRkSa azoka te suMdara sa. bAraI parakhada desaNa suNaia /kA tihA vAMdaI rikhabhajI tAtanaI jinavarA tihA dekhanaI //pA vANI jojanagAmInI sa. tribhuvananA saMzaya haraI / 6ll puMDarIka gaNadhara thayA. brAhmI saMyala AdaraI //zA pAMcasaI kumara cAritra lII sa. bharata zrAvika suMdara zrAvikA //8 Ima saMgha caturavidyA thApI sa. tripadI sutra teu desu III bharathajI nija dhari AvIyA sa. svAmI vihAra karama karaI /10nA (gAthA-119) DhAla 40 | cakra upakUpa pakhaMDa sAMdhI. rAjanI lIlA bharathi lAdhI 1aaaaN bhAI aDhANuI ANa manAvaI to te valatu ahaNa kahavaI rA. tAti e dIdhuM amanaI rAja aDe nahi karuM tumhAru kAja Lall valI ame pUchasujANa jo kahisi to mAnasya ANa //4 nahi to ahe jhUjha karelyu toha rAjate ame lesu pA acche taDe ekAda tAtanA putra acche tamahe sarikhua ghara sUtra /dI avasari rikhabha aSTApada AvaI putra aTTANuM te vAMdavA jAvaI zA vAMdI pUchaI bharatanI vAto to valatU kaha rikhabhajI tAto ll 1. AMkhanAM paDala, 2. mAtA. 2 2 1 rikhavadeva vivAhala Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * (gAthA-226) DhAla || 41 // eha bhava bhamatA bahu parilAdhA chaI bhoga bahu parilAdhA eha sukha ati dhaNAMe tohi puNi tRpatA teNaI sukhI na thAyA jo aba eNa sukhI kima hoso, hoso eNa bhavi krimI sukhIe /lA kimI sukhI hose viSaya sukhathI tripati nahIa niraMtara aMgAradAhaka taNo upanaya dAkhavaI zrIjinavarA te sayala suta pratibodha pAmyA laI cAritra manohara . bahu tapa tapata karma khipatA huuA kevalazrI varu //rA eka dini bAhubalI rAyanaI manAvaI to ANa vala- kahAvaI sapa rANo ahe suta rikhabhanAe AgaI tahe bAMdhava rAja jhaMDAvyA chaI. teha duHkhamajhanaI chaI Aja manamAMhi ati dhaNue lall atidhaNuM kaTaka to melI AvaI bharatha takSazIlA purI tihA bharata lAkA jayapatAkA bAhubalI jIbhaI kharI vesape pAmI lII kSamA abhimAnI tihA kAussagni rahaI bahu sahaI upasaraLa varasa tAhi tohi kevala navi lahaI Ill DhAla - juhulAnI || 42 / abhimAnI kevala navi lahaIre svAmI jANaI jAnI brAhamI suMdarI mokalyA te bolaIe tenA madhurIa vANI tuM vIrA tahe gajathI utaroe gaja caDA kevala na hoI to Imavacana suNI bahinanA re ciMtuvaI munIrAya huM rahiu kAusagi IMhA kiMThA gaja alIare na bolaI tAya rerA Ima vimAsaMtA upanU abhimAna te gaja jANI vAMdivA jAyA paga upADaI tava variu te kevalanANI Hall jaI samosaraNi jinendraInaI ditriNi pradakSiNasAra bhagavaMta viharaI puharI maMDalI tribhuvana taNo AdhAra tu II4 vIrA. 1. tRpti. 2 2 2 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhAla - ulAlo // 4 // Ima bahu lokanaI tArI moha mahAbhaDa vArI aSTApada girI AvaI kanaka kamala pada ThAvaI ||1|| siMhA lII aNasaNa sAra sAthi bahu parivAra sAdhu sahasa dasa yaMga kaI saMthArauraMTiMga / / dhAni guNazreNI pAmI mugati puhatAu svAmI acala apAra DhAlI bhavanI paraMpAra 11311 anaMta nyAnanaI darzana anaMta sukha bala nahI macha2 parama jyoti taNo Agara guNamaNi rohaNi bhUdhara // 4 // suzAzvata pada pAvaI girivarI zruMgIya ThAvaI suranara milIa mahotsava karaI kalyANIka utthava // 5 // jAI nija nija ThAmi linita rikhabhanuM nAma nAmi pAtika jAI puNya pavitra nita thAI / / 6 / / (gAthA-240) DhAla - ghoDInuM // 44 // 1. irSyA. ImazrI risahesara gAyo puNi pavitra e teraha RSabha bhavaMtara keru mUla ciratra hiva doya karajoDI karuM vinaMtI Aja tU nisuNI kRpAparasvAmI zrI jinarAja ||1|| tuja stavana karII vi mAMgu mAMgu rAjaridhi niva mAMgu sukha sukha valI na mAMgu siddhi huM etalu mAMgu kRpA karI dIu majha bhava bhava valI gAuM guNa girUA huM tuja 12 // eha dhavala karaMtA ANa virAdhI jeha maja micchAdukaDa siMhA kani nahi saMdeha / bhala narabhava lAdhA bhalaI lAdhA jinadharama tuja pAya sevaMtA tUTaI sadhalA karma // 2 // // 24 // rikhavadeva vivAhalu 223 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhALa : kAvya //4pI. Ima nAbhinaMdana durita khaMDaNa jagatra maMDaNa jinavaro maI gurutaNo supasAya pAmI gAIA jagahita karo eha dhavala gAI jina ArAhiI jeha naranArI sadA te mugati jAI sukhI thAI leI sevaka Ima mudA |124pI Iti zrI rikhabhadeva dhavalabaMdhA zrI zrI zubha bhavatu RSabhadeva vivAhalanI lipi saM. 1656mAM thaI che. bhAdravAdi-4, maMgaLavAra havADA madhye AryArajAI paThanArtha. sA khetA caMdAtri likhatuM ! 2 24 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21. zrI kumAragiri zAMtinAtha stavana saMpa suhakAraNa, durIa nivAraNa, kumaragiri zrI zAMtijiNa, bhavatAraNa milIo, ghAhaDau valIo, ralIo bhavi bhavi tujju viNa // 1 // suNi tuM sAmI ThAkura merA, tima kari jima chUTauM bhavakerA, dohilA naraya nigodaha kerA, tetAM maI kIdhAM dhaNerAM // 2 // cauda rAja pUrAM pUriyAM, navi melhima maiM kAIM adhUrAM, sUkSma bAda paNaI dhaNerAM, vAra anaMta asaMkha bhabherAM, // 3 // jihAM janama tihAM maraNa na hoI, jihAM maraNa tihAM janama na joI, Ima keka AkAza pradeza, pudgala tuhaI na salu phurisaI // 4 // uvasappaNI anaMtI jAI, pudgala tuSTi puru na thAI, iNa pira tujhA pAkhaDu rulIo, jAMtuM mujhanaIM naha tuM milIo pI jatuM navi milIu nAM huM rulIuM, bhavasAyara bhamavai karIya, hiva huM rahIu mAMDI nahIM jAuM chAMDI, calaNa tumhArAM aNusarIe III eka sAsa usAsaha mAMhi, bhava sADhAsattara pUrAI, = iNi pari jIva nigodaha mAMhi, dukhasAgara paDIA dina jAI gA dohilAM naraya taNAM dukha sAmI, te maU vAra anaMtI pAmI, veyaNa kIdhI. paramAdhAmI, te tuM jANaI sivagaya gAmI / / 8 / / kUMu joaNa eka khaNI jaI, pahalappaNi tetu jANIjaI, sUkSma tINaU subhara bharIjaI, yugalabAla romahiM khaMDa kIjaI ghA gaMgA nIhiM niva cAlIjaI, sabala dAvAnala vi bAlIjaI, sue sue varase khaMDa eka kADhIjaI, Ni para kUu ThAlu kIjaI 10nA dasa koDAkoDe ehave, kUe, etalaI eka sAgara kahiIe, te maIM tetrIsaI narakAvAsaI, apayaTTANaIM bhogavyAM e 11|| 1. mahAbhAratamAM varNavelo eka bharatakhaMDamAM Avela deza. e cedI dezanI pUrva Avelo hato. pAMDavonAM samayamAM tyAM zreNImAna nAme rAjA hato., 2. dahADo, 3. so so varaso, 4. kUvo khAlI karavo, 5. apratiSThAna narakAvAsa. zrI kumAragiri zAMtinAtha stavana 225 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puDhavI-apa-teunaI vAya, lAkha sAta-sAta bheda kahAya, dasa lAkha pratyekaha vaNasaImAMhi, tima caudAha lAkha anaMtaDakAya, l/1rA doI-doI lAkha bheda pramANa, bi-ti-caridI tuM eka mANa, tiryaMca asannI-sannI bea, paMcaeNdI cihuM lAkha abhea |13NI nara paMcuMdI caudAha lAkhe, deva save cihuM lAkhe, dAkhe, valI cihuM lAkhe narakAvAsI, jIva yoni e lAkha caurAsI 14ll jIva joI vimAsI, vAra anaMtI tu bhamiei. kihiM kIDa-pataMgI-vipra-mAtaMgI, nava - nava rupa karI ramiue 1pI. iNipari karma nacAvaI naDIo, jima jogI vasi maMkaDa paDIo, iNipari prANI ju raDavaDIo, tu mANasa pAvaDIe caDIuM ||1dI dohila sahi gurunuM saMyoga, dohila sAMbhaLavAnuM yoga, dohila jiNavaranu valI dharma, dohilu jANavAnuM marma /17thI ehavAla yoga dulabhale jANI, tuhI vAta haIi ANI, pApa taNI mani vAta suhANI, turavArasi uThiu prANI 18 dhana kAraNi bahu mAMDyAM vyApa, pUryA vAhaNa kIdhAM pApa, occhA adhika vadhAryA mApa, te tuM jANaI tuMhajibApa 1lI gAma sIma moM pATaI ke lIdhAM, loka taNAM Akara kara lIdhAM, iNi pari bahulAM dhana maI lIdhAM, gharadharaNI naI AMNI dIdhA /2vA. iNi pari dhana lIdhAM pAtri na dIdhAM, jimaNaI karI bhAvi karIya, mAnava bhava sAru helA hAru, ghaNIvAra maI avatariya bhava sAuM hIMDi uhA hu tuM, dhana dhana rAmA - rAmA karatu, ApaNaj, ahaMkAra dharaMtu, para prANInI niMdA karaMtu /rarA ApaNa5 ANI moTAI, nANa dharami na vidhiuM kAMI, jAva saghalu kIdhI khoTAI, dharmavaMtanI cADI khAI 123 kAMI karami jau lacchI AvI, tu harabiu ghara0hATa karAvI, dharidharaNI nai ghATa ghaDAvI, valI vIvAha choru paraNAvI | 24ll sAli-dAli-dhRta-dhola nIpAI, ekaji kIdhI peTabharAI, vAru vITI veDha vibhAI, hoMDile AMgaNa moTau thAI cherapI 1. Asakta thavuM. 2 26 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMgaNa moTaI ati khoTAI, AMNI tuM navi olagiu e, taNAM kAraNi sAmI tuM navi pAmI, mara janma Alii gamiue ra6o suNi tuM sAmI tAtaha mAruM, bhavasAyara mUhanaI UtArauM, choruM kAMI kachoru hoI, mApa-bApa sAM sahavuM soI I27LA hIaDAbhItari rAkhile sAhI, tuM kima jAisi mUi vAhI, mA dekhI jima bAlaka hisai, tima huM Aviu tAharaI pAsaI 28 tuM avasari meM milIu Aja, tu havaI sarI sadhalAM kAja, tujajha nAmiI nAsai savi roga, tujajha nAmidaM manavaMchIa bhoga rahelI zrI zubhavardhana paMDitarAya, te sahi gurunA praNamI pAya, tavIu zAMti jisesara sAmI, kumaragiri maIM ulaTi pAmI 3Oii. pannara trisauI (1563) tuMhaji tUThai, dasamI dina bhAdrava mAsika "tavIuM tuM sAmI harakhi pAmI, pUra mananI Asa save ||31ii. | iti zrI kumAragiri zrI zAMtinAtha stavanam II zubha bhavatu 1. stavanA karI. 2 27 zrI kumAragiri zAMtinAtha stavana Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ noMdha : 2 28 apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RDra mae 52 zrutajJAna bhaNavAthI R G jI nI rajA rA arbo d MOTOR che roja savAra prakAra contoh N nA * sanmArganI prApti thAya che. * anAcAronuM kaTu vipAko samajAya che. tenAthI anAcAro pratye aNagamo pragaTe che. * sadAcAro gamavA lAge che. * sadAcArothI samajaNa prApta thAya che. * sadAcArothI jIvana susamRddha bane che. a bu tevI karI - no WORDEA karI rahI hatI tenA chdiocese tanna, tathAWi,0ArA tirabisalarAchArA mAtAjAnAra rAmAjIrANal/Halla nI jyavinAvilI katamanazAya-yAzIparaNitasyama phitarIQhaawvArA (jI) ne!l-nAnI (ikAdavivaratAra mizkIratapasmAkAmayAtIrikSAkariza bhAvyAtiniTAsAyadidhIkSakAsakAlajayikA cArAmahimAmAmAmalAmIlayatayArazArarAga masujAzida jarIna ijAyAlimamInamarathIkAhI khatarAjadhirathAmATAmacitavamanijataTanara varahivaTI jika vINa nImIyAza hatadevajAparate te nAbhIyapanupatamApana nainIkAnajAtI vinasa 7 tathA nepAla IbaT $ tebe ja temanA kI karIne * ja ra nA karI ja pInAra ke -zrutavizeSAMka pAnA. naM. 208 , che KIRIT GRAPHICS - 0989849001 Jain Education Internatics For Private se Only