Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 08 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
११६
भगवतीस्त्रे पङ्कप्रभायां द्वादश १२, धूमप्रभायाम् अष्टौ ८, तमःप्रभायां च चत्वारः ४, एवं सवसंमेलने २४+२०+१६+१२+८+४=८४ चतुरशीतिर्भङ्गाः भवन्तीति भावः । तदेव विशदीक्रियते-पञ्चानां नैरयिकाणां पृथिवीद्वयसंयोगेन एकविकल्प एकविंशतिभङ्गा भवन्ति, तथाहि-" एकश्चत्वारः १, द्वौ त्रयः २, त्रयो द्वौ ३, चत्वार एक.४” इति चत्वारो विकल्या भवन्ति, तत्र प्रथमे' एकश्चत्वारः इति विकल्पे एकविंशतिभङ्गा भवन्ति, यथा रत्नप्रभया सह शर्करापभाया योगे कृते षट् ६, यिकों के विकसंयोगी चार विकल्पों से गुणा करने पर १६ भंग होते हैं। इसी तरह से पंकप्रभा का धूमप्रभा आदि पृथिवियों के साथ योग करने पर तीन ३ भंग होते हैं-इन तीन भंगों के साथ पूर्वोक्त ४ विकल्पों से गुणा करने पर १२ भंग होते हैं। धूमप्रभा के साथ अन्य तमःप्रभा आदि पृथिवियों का योग करने पर लब्ध दो विकल्प के साथ इन पूर्वोक्त चार ४ विकल्पों का गुणा करने पर ८ भंग होते हैं। तमःप्रभा के साथ अधःसप्तमीपृथिवी का योग करने पर लब्ध एक विकल्प के साथ चार विकल्पों का गुणा करने पर ४ भंग होते हैं इस तरह २४-२०-१६-१२-८-४ का योग करने पर ८४ विकल्प विकसंयोगी आ जाते हैं। अब सूत्रकार इसी बात को स्पष्ट करते हैंपांच नैरयिकों के पृथिवी द्वय के संयोग से एक विकल्प में २१ भंग होते हैं १-४, २-३, ३-२, ४-१ ये चार विकल्प पांच नैरयिकों के ચાર વિકલ્પના પ૪૪=૨૦ ભાંગા બને છે, એ જ પ્રમાણે વાલુકાપ્રભ સાથે પછીની ચાર પૃથ્વીઓને અનુક્રમે એગ કરવાથી ૪ ભગા બને છે અને એવાં ચાર વિક૯પે બનતા હોવાથી વાલુકાપ્રભાની પ્રધાનતાવાળા કુલ ૪૮૪=૧૬ ભાંગા બને છે. એ જ પ્રમાણે પંકપ્રભા સાથે પછીની ત્રણ પૃથ્વીઓને અનુક્રમે
ગ કરવાથી દરેક વિકલપના ત્રણ ભાગ બનતા હોવાથી કુલ ૩*૪=૧૨ ભાંગા બને છે. એ જ પ્રમાણે ધૂમપ્રભા સાથે પછીની બે પૃથ્વીના પેગથી દરેક વિકલ્પના ૨ ભાંગા બનતા હોવાથી જ ૪ વિક૯પના ૨૪૪=૮ ભાંગા બને છે. એ જ પ્રમાણે તમપ્રભા સાથે સાતમી પૃથ્વીના પેગથી ૧ ભાંગે બનતે હોવાથી ૪ વિક૯૫ના કુલ ૪ ભાંગ બને છે. આ બધાં ભાંગાઓને सरवाणे २४+२०+१+१२+८+४%3D८४ यता डावाथी विसयासी दस વિકલપિ ૮૪ થાય છે.
હવે સૂત્રકાર એજ વાતને સ્પષ્ટ કરતા કહે છે-“ બે પૃથ્વીમાં મળીને પાંચ નારકે ઉત્પન્ન થતાં હોય એવા એક વિકલ્પના કુલ ૨૧ ભાંગા થાય छ. सवा १-४, २-3, 3-२ भने ४-१ ना सियासी या विजय!
श्री. भगवती सूत्र : ८
