Agam 01 Ang 01 Acharanga Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Jain Shastroddhar Samiti Ahmedabad

Page 164

१०४
आचारागसूत्रे शब्दोऽन्धकार उद्योतः प्रभा छाया आतप इति वा । वर्णरसगन्धस्पर्शाः पुद्गलानां तु लक्षणम् । इति च्छाया ।
"छायाऽऽतवुत्ति" इत्यत्र 'इति' शब्द आद्यर्थकः । तेनैव वर्णादीनां ग्रहणेऽपि पुनरुपादानं नित्यसहभावित्वबोधनार्थम् ।
तत्र वर्णः पञ्चधा, कृष्ण-नील-लोहित-पीत-शुक्ल-भेदात् ।। गन्धो द्विविधः-सुरभिरसुरभिश्च । रसः पञ्चविधः-तिक्त-कटु-कषाया-अम्ल-मधुर-भेदात् । स्पर्शोऽष्टधा-कठिन-मृदु-गुरु-लघु-शीतोष्ण स्निग्ध-रूक्ष-भेदात् । संस्थानं पञ्चविधम्-वृत्त-व्यस्र-चतुरस्र-ऽऽयत-परिमण्डल-भेदात् ।
पुद्गलविभाग:पुद्गलः संक्षेपतो द्विविधः-परमाणु-स्कंधभेदात् । वर्ण पांच प्रकार का है-काला, नीला, लाल, पीला, और सफेद । 'सुगन्ध दुर्गन्ध के भेद से गन्ध दो प्रकार का है । रस के पांच भेद हैं--तीखा, कडुआ, कषैला, खट्टा, और मीठा । स्पर्श के आठ भेद हैं--कठिन, कोमल, भारी, हल्का, शीत, उष्ण, चिकना, और रूखा । संस्थान पांच प्रकार का है—वृत्त ( गोल ), त्र्यस्त्र ( तिकोना), चतुरस्र (चौकोर ), आयत ( लम्बा ) और परिमण्डल-( गोल-मटोल ).
पुद्गल के भेदसंक्षेप से पुद्गल के दो भेद है-परमाणु और स्कन्ध ।
વણ પાંચ પ્રકારના છે-કાળ, લીલો, લાલ, પીળા અને ધો. સુગંધ અને દુધના ભેદથી ગંધ બે પ્રકારના છે. રસના પાંચ ભેદ છે-તીખો, કડ, કષાયેલો,
माटो मने भीडा, २५र्शन! २४ छे-४४४, आमदा, मारी, सी, शीत, Suty, ચિકણ અને રૂક્ષ. સંસ્થાન પાંચ પ્રકારનાં છે–વૃત્ત-ગળ, ત્રિકોણ, ચતુષ્કોણ, લાંબું અને ગોળમટેળ.
પુદ્ગલોના ભેદ सपथी घुसना मे लेह-(१) ५२मा भने (२) ४५.