Book Title: Chaturvinshati Jinanand Stuti
Author(s): Hiralal R Kapadia
Publisher: Agamoday Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004890/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbAgamodayasamitigranyobAre anyAMkaH eta 5. zrImavizvagaNita zrI catAMvezata. jinAnaH stuti. zAsanadevatAo ane vivAdevInI putra gI zine temaja cAra pariziSyAthI bhUla to. gA, hIrAlAla rasikakA kApaDiyA, ema. e. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S'RI AGAMODAYA SAMITI SERIES. No. 59.. CHATURVIMS'ATI-JINANANDA-STUTIS BY Edited with Gujarati translation, annotation, introduction, etc., PANDITA S'RI MERUVIJAYAGANI With his own gloss and four appendices. A. D. 1929. ] BY Published by Jivanchand Sakarchand Javeri, a Secretary of the Agamodaya Samiti, 121/125 Javeri Bazar, Bombay. HIRALAL RASIKDAS KAPADIA, M. A. Printed by B. M. Sidhaye, at the Bombay Vaibhav Press, Servants of India Society's Home, Sandhurst Road, Girgaum, Bombay. Price Rs. 6-0-0. [ 1000 Copies. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The Publisher's Note. We hoped to publish this work about the end of 1927 but as there was unusual delay in preparing the blocks for the pictures of the gods and goddesses, we are obliged to write this note and add the title-page in English, since, during the interval, unfortunately, there occured the deaths of the publisher and the printer as well. We regret very much for the death of Sheth Venichand Surchand, who was our Senior Secretary and an enthusiastic colleague. We may mention that by' this time, the location of our office also has been changed as noted at the end of the page. 1st January 1929. 121/125 Javeri Bazar, BOMBAY .. JIVANCHAND SAKERCHAND JAVERI, one of the Hon. Secretaries of S'ri Agamodaya Samiti. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNDitavaryazrImeruvijayagaNigumphitAH zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH svopjnyaavcuurismlngkRtaaH| zrIsomatilakasUrisUtritasAdhAraNajinastuti-zrIravisAgaramunIzakRtazrIgautamastuti-pUrvAcAryapraNItazrIpArzvanAthastava-zrIjinaprabhasUriracita shriiajitjinstotrruupprishissttctussttyprisskRtaaH| kApaDiyetyupAhazrIrasikadAsatanujanuSA em. e. ityupAdhivibhUSitena hIrAlAlena gUrjarabhASAnuvAdavivaraNAdivibhUSitAH saMzodhitAzca / prakAzayitrIzAha veNIcandra sUracandra dvArA shriiaagmodysmitiH| mohamayyAM 'cintAmaNa sakhArAma devaLe' ityanena muMbaIvaibhavanAmni mudraNAlaye prakAzakasya kRte mudrApitam / 2. o - - prathamasaMskaraNe pratayaH 1000 / vikramasaMvat 1983] vIrasaMvat 2453 / [i. sa. 1927 paNyaM rUpyakaSaTkam / Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Printed by Chintaman Sakharam Deole, at the Bombay Vaibhav Press, Sorvants of India Society's Homo, Sandhurst Road, Girgaon, Bombay. noun All rights are reserved by Prof. H. R. Kapadia M. A., and the Secretary of Sri Agamodaya Samiti. Published by Shah Venichand Surchand for Sri Agamodaya Samiti at the office of Sheth Devchand Lalbhai Jain Pustakoddhar Fund, 114/116, Javeri Bazar, Bombay. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDiMtavarya zrImeravijyagaNikRta caturvizatijinAnandastuti. svapajJa avacUri sahita temaja pariziSTa tarIke zrImatilakasUrikRti sAdhAraNajinastuti, zrIravisAgaramunIzakRta zrIgautamastuti, pUrvAcArya kRta zrI pArzvanAthastava tathA zrIjinaprabhasUrikRta zrIajitajinastotra. saMzodhana, bhASAntara tathA vivecana karanAra pro. hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA, ema. e. nyAyakusumAMjali, stuti-caturghazatikA, caturdhizatika vigerenA anuvAdaka. prasiddhakartA zAha veNIcaMda sUracaMda, sekeTarI, zrImatI Agamedaya samiti, muMbaI prathama AvRtti-prata 1000. vIra saMvat 2453. vikrama saMvata 19 [I. sa. 127. - 10: - mUlya rU. 6-0-0 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva haka zrIAgamaya samitinA sekreTarI ane bhASAntarakartA pro hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyAne AdhIna che. zAha veNacaMda sUracaMde zrImatI Agamedaya samiti mATe naM. 114/116, javerI bajAra muMbAInI zeTha devacaMda lAlabhAI jaina pustakeddAra phaMDanI phIsamAMthI prasiddha karyuM. mudrakA-ciMtAmaNa sakhArAma devaLe, "muMbaI vaibhava presa sarvarsa opha InDiyA sosAyaTI biDIMga, saMDaharTa reDa, gIragAma, muMbaI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad mehanalAlajI mahArAjazrInA ziSya-ratna panyAsa zrIharSamunirAjanA ziSyavarya jena tiSa-zilpa-vidyA-mahedadhi jainAcArya zrIjayasUrIzvarano abhiprAya. zrImatI Agamedaya samiti taraphathI paDita zrImerUvijyagaNikRta caturvizatijinAnandastuti nAmanA pustakanA pharmo mane zuddhi-patra taiyAra karavAne mATe suzrAvaka zrIyuta jIvaNacaMda sAkaracaMda jhaverI taraphathI avAra navAra maLatAM rahyAM che. paraMtu A granthanA saMzodhananuM kArya evuM sundara rIte karavAmAM AvyuM che ke zuddhi-patra ApavA jevI azuddhio emAM dRSTigocara thatI nathI. vizeSamAM saMpAdanIya kArya susaMgaThanarUpathI karavAmAM AvyuM che eTale AvA apUrva grantha-ratnanA prakAzanathI avazya sAhityanI abhivRddhi thaI che. A graMthamAM khAsa khUbI te e che ke mULa lekonA upara pajJa vivaraNa hovA uparAMta anvaya, zabdArtha, plekArtha tathA spaSTIkaraNa paNa ApavAmAM AvyAM che. AthI karIne grathanA mahattvamAM paNa ora vadhAro thaye che. AthI sarakRtanA abhyAsIo ja A granthane lAbha pUrNa rIte meLavI zakaze eTaluM ja nahi paraMtu tenA anabhijJo paNa lAbha laI zakaze. vaLI antamAM je akArAdikrama pUrvakane zabda-koSa temaja samAsa-vigraha ApavAmAM AvyA che tethI A granthanA abhyAsa karanArA vidyArthIone vizeSa anukULatA prApta thaI che. A granthanI vaLI e paNa eka viziSTatA che ke vividha chandAzAstrane AdhAre gaNa tathA vasaMtatilakA vRttanA saMbaMdhamAM suspaSTa mAhitI ApavAmAM AvI che. A uparAMta mULa prasthamAM je je devI-devatAnI stuti karavAmAM AvI che tenA varNane paNa ghaNI ja saralatAthI samajAvavA prayatna karavAmAM Ave che. vizeSamAM A graMthanA aMtamAM pariziSTa ApI tene samalaMkRta karavAmAM AvyuM che. vaLI bhUmikAmAM paNa vividha viSaye sundara rIte A lekhavAmAM AvyA che. AvA prakAranuM kArya te pahela vaheluMja A saMsthA taraphathI prakAzita thayeluM jovAya che. ethI A prasaMge eTaluM te mATe jarUra umarevuM paDaze ke AvA kAryathI sAhityarekhA jhaLakI nIkaLe che. vaLI AthI jainetara vidvAne paNa jaina sAhitya pratye AkarSAya tema che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjyasUrIzvarane abhiprAya. A granthane prakAzamAM lAvavA mATe kharekhara huM A saMsthAnA kAryavAhakane dhanyavAda ApuM chuM. sAthe sAthe A pramANe grantha taiyAra karavA mATe che. hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA ema. e. ne paNa dhanyavAda ghaTe che. temane prayAsa ghaNeja prazaMsanIya che. muMbaImAM meM cAturmAsa karyuM tyAre pre. kApaDiyA sAthe mane paricaya thayuM hatuM. temanuM thoDuM ghaNuM kArya joIne te veLA temanI kArya karavAnI paddhatinA saMbaMdhamAM meM je anumAna bAMdhyuM hatuM te Aje kharuM paDayuM che e jANI mane AnaMda thAya che. temanI lekhanazailI eTalI badhI saraLa che ke sAmAnya gujarAtI bhASA jANanAra hoya te paNa AvA rathane lAbha sahelAIthI laI zake. kharekhara temanI kArya karavAnI paddhati ghaNI ja UMDI che. kArya karAvanAra joIe. astu. jaina sAhityanI sarva abhivRddhi he. naM. 115 tApeTha, ) lI. AcArya zrI jayasUrIzvarajI mahArAja zrIdazAzrImAlI jaina dharmazALA, sAhebanI anujJAthI punA siTI. mauna ekAdazI, vIra saMvat 2453. pratApamuni Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM namaH siddham / Amukha paMDitavarya zrImerUvijayakRta catudhizatijinAnandastuti grantha avasUrisahita pahelAM zeTha devacaMda lAlabhAI jaina pustaka dvArA phaMDa saMsthA taraphathI granthAMka 23 mA tarIke bahAra pADavAmAM AvyuM hatuM. tenA saMzodhaka svargastha paMnyAsa zrImaNivijayagaNinA ziSyaratna munirAja kumudavijayajIe te granthamAM saMskRtamAM prastAvanA vi. saM. 171 nA mAgazara suda sAtame lakhI hatI je upagI hovAthI atra te nIce mujaba AkhI ApavAmAM Ave che. A prastAvanA pharIthI chApavAnI rajA ApavA badala ame saMsthAnA kAryavAhakene dhanyavAda ApIe chIe. pUjyapAdagurubhyo namaH prastAvanA. asya granthasya vicitrayamakapadalAlityAdiguNayuktasya paNDitajanamanazcamatkAriNo racayitAraH zrIpaNDitameruvijayamunazvirAH ke kadA cAvanItalaM pAvayAmAsuriti mImAMsAyAM-etatparyavasAne "zrItapAgacchAdhipatizrIvijayasenasUrIzvararAjye sakalapaNDitottamapaNDitazrIAnandavijayagaNicaraNakamalacaJcarIkAyamANena paNDitameruvijayagaNinA viracitA" ityavalokanena vijayasenasUrisamAnakAlInatvAdAnandavijayaziSyatvAcca tatparipUrtirupajAyate / zrIvijayasenasattAsamayazca vikramasaptadazazatake suprasiddha eva, tena pUjyapAdAnAM sa eveti nirNayapathamavatarati / kavicakralalAmairanye ke granthA gumphitA iti na samyag jAnImahe // priyojanakAH stutaya iti jijJAsAyAM tu pratipAditameva bhASye tadavacUrNau ca caityavandanAyA aGgatvAt SoDazadvAre ' cauro thuii| ityatra catasraH stutayo'tra sampUrNAyAM cUlikArUpA adhikRtatIrthakRt 1 samastArhat 2 pravacana 3 bhaktadevatAviSayA 4 dAtavyA ityAdhanena prayomanamAsAm // kathayati mahAmohavilasitamatikatvena mithyAgrahagrahilatvAt kazcit 'timra eva stutayo na catasraH, yasmAt dezaviratasarvaviratayoraviratasamyagdRSTidevA na stutyahA~ iti / tanna, sarvajJAgamopaniSadvedipragalbhapragalbhApatimunijanatAratArApatisUrIzvarazrIharibhadra-bappabhaTTi-zobhanamuniprabhRtibhiH catasRNAmeva gumphitatvAt, bhASye'pi 'saraNija' iti caturdazadvAre'pi kSudropadravavidrAvaNAdikAritvena samyagdRSTidevAnAM smaraNIyatvenAbhihitattAta, tathA ca stutibhizcatamabhirvandanaM Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Amukha devAnAM prAcInamiti nAyuktaM tadvidhAnaM zrImatA, mUrisattamavihitatvena devasthApanAyAH pratikramaNasamaye'pyavazyaM karttavyatvena na tatrApyanucitametadrItyA pratikramaNasthApanAyA arvAya devavandanam // bhagavadguNotkIrtanarUpatvena stutistotrayoH samAnaviSayakatvAt kaH prativizeSa ityArekAyAM caityavandanAparyante bhaNyamAnaM catuHzlokAdirUpaM stotraM, yAstu kAyotsargAnantaraM bhaNyante tAH stutaya iti rUDhA iti bhaassyaavcuurikaayaam| vibhaya'yaM grantho'nAdisaMsAraparibhramaNAsAditAnekaduHkhasantatisantapyamAnatAnubhavanAnAM tadvidhvaMsanAnanyasAdhAraNopAyasandhisUnAM jinaguNastutiparANAM mokSamArgekabaddhalakSANAM sahRdayahRdayAnAM pratikramaNAdizubhAnuSThAne'pUrvAnandarasapoSakatvaM, tasmAdAvazyakamasya mudraNamiti zreSThidevacandralAlabhAIsatkajJAnadravyakozAnmudrApitastrayoviMzatitamaH tadadhyakSaiH / sayAsAditA 'naDIyAda satkapustakakozAdasya pratiH yA prAcInA nAtyazuddhA ca, tadanusAreNa pUjyapAdagurunidezena saMzodhite'smin bhaved yA kAcanA zuddhiH sA kRpAmAdhAya saMzodhanIyA guNagaNadhanaiH saujanyavadbhiH iti prArthya viramati munijanaguNamakarandamadhupaH pUjyapAdaguruvaryazrIpaMnyAsamaNivijayagaNicaraNakamalopAsakaH kumudavijayaH 'pacana 'nagare vaikramIya1971 saMvatsare mArgazIrSazuklasaptamyAM bhaumavAsare / zubhaM bhavatu // A prastAvanAmAM grantha ane granthakAra vagere paratve prakAza pADavAmAM Avyo che tethI temaja zrIyuta hIrAlAlabhAIe paNa ene aMge vistAra yukta ullekha karela hovAthI tatsambadhe hamAre koI vizeSa nivedana karavAnuM bAkI rahetuM nathI. A amUlya granthanuM temaja aMtamAM Apela cAra pariziSTonuM saMdhanAdika kArya suratavAstavya, parama jainadharmAvalambI, temaja zrImavijayAnandasUrIzvara (AtmArAmajI mahArAja) ane temanA santAnIya munirAja zrIharSavijayane gurU tarIke pUjanArA ane teozrInA pAdasevanathI jaina dharmanA tIvra anurAgI banelA svargastha rA, rasikadAsa varajadAsa kApaDiyAnA jayeSTha putra prophesara hIrAlAla ema. e. dvArA karAvavAmAM AvyuM che. saMskRtanA alpa abhyAsIone sugamatA thaI paDe teTalA mATe anvaya ane zabdArtha temaja jinasiddhAMtathI aparicita vargathI jaina pAribhASika zabda vigere saralatAthI samajI zakAya teTalA mATe spaSTIkaraNa banatI kALajI pUrvaka taiyAra karAvyAM che. A uparAMta vidyAthIone A granthane abhyAsa karavAmAM vizeSa anukULatA thaI paDe e hetuthI zabda-kepa ane samAsa-vigraha paNa taiyAra karAvyAM che. amArA prayAsanI saphaLatA pAThaka-varganI pasaMdagI upara temaja A granthanA levAtA lAbha upara rahelI hovAthI A saMbaMdhe vizeSa nivedana karavAnuM bAkI rahetuM nathI. paraMtu je A paddhati vizeSa upagI mAluma paDaze te bhaviSyamAM AvI paddhatithI bIjA grantha bahAra pADavA amArI prabaLa IcchA che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Amukha AvA grantha saMbaMdhe kAMI nyUnatA Adi mAluma paDe temaja bIjI kAMI vizeSa mAhitI dAkhala karavAnI rahI gayelI jaNAya temaja anya paNa koI sUcanA karavAnI yogya lAge te je pAThaka-varga taraphathI amane jaNAvavAmAM Avaze te bhaviSyanA granthamAM te sudhAro karavA avazya banatuM karIzuM. vizeSamAM A granthamAM ApelI avasUri uparAMta anya kaI TIkA ke avacUrinI prati jemanI pAse hoya agara kayAM che tenI mAhitI hoya te amane jaNAvavAmAM Avaze te te paNa prasiddha karavA prayatna sevavAmAM Avaze. A grantha taiyAra karAvavAmAM jainAcArya zrImavijayavalalabhasUrinI pratine mukhya AdhAra levAmAM AvyuM che. A sUrivarSe prati ekalI amArA kAryamAM je sahAyatA karI che te badala teonA amo atyaMta RNI chiye. AgoddhAraka vyAkhyAprajJa jainAcArya zrImaddaAnandasAgarasUri A Agamedaya samitinA utpatti samayathI ja apUrva sAhAo ApatA rahyA che, te mujaba A grantha paNa prasiddha karavAmAM temaNe je sAhA ApI che te badala teozrIne ame jeTale upakAra mAnIye teTalo che ja che. | saMzodhana kAryamAM madada karavA mATe anugAcArya zrIkSAMtivijaya temaja munirAja caturavijayajInA ane zuddhipatraka mATe taiyAra thayelA phormo tapAsI jevA badala jenAcArya jayasUri. chinA paNa ame AbhArI chIe. ame soLa vidyA-devIo temaja covIsa zAsana-devIo vigerenI pratikRtio bhagavAna zrI pAdaliptasUrIzvarapraNIta zrInirvANa-kalikAnA AdhAre AlekhAvavA prayatna sevyuM che. emAMthI jeTalI pratikRtio A granthamAM ApavAmAM AvI che teTalInuM eka sUcI-patra 11 mAM pRSTha upara ApyuM che. A pratikRtio jainazAsanAnurAgI deva-devIonI hovAthI jaine teo pratye bahumAna dharAve temaja temanI AzAtanA na thavA de te svAbhAvika che; paraMtu anya matAvalaMbIene paNa amArI e vijJapti che ke teo paNa A pratikRtio tarapha gya sadbhAva dhAraNa karaze. jethI bhaviSyamAM AvI pratikRtio prasiddha karatI velAe amAre saMkoca rAkhavo paDaze nahi. vizeSamAM A samasta pratikRtione lagatA sarva prakArane hakaka amoe AdhIna rAkhela che e tarapha paNa pAThaka-varganuM ame dhyAna kheMcIe chiye. mahAzivarAtrI saM. 1883. haMsarAja prAgajI bilDIMga, gIragAma-muMbAI. ). jIvaNacaMda sAkaracaMda javerI, mAnada sekreTarI. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA viSaya pRSAMka 1 abhiprAya 5-6 2 Amukha 3 pratikRtionuM sUcI-patra 9 A 4 viSaya-sUcI 10-12 pa kiMci vaktavya . 13-15 6 bhUmikA .. *** 17-para 7 mULa kAvya 8 zrIcaviMzatijinAnandastuti, TIkA, anvaya, zabdArtha, lekArtha ane spaSTIkaraNa 1-169 9 zabda-keza - - 171-188 10 padyAnukramaNI - 189-190 11 spaSTIkaraNamAM sAdhanarUpa granthanI sUcI - 191-192 12 samAsa-vigraha 193-214 13 zrImatilakasarikRta sAdhAraNa-jina-stuti, avacUri, anvaya, zabdArtha, padhArtha 215-218 14 zrIravisAgaramunIzvarakRta zrIgautamasatuti avasUri vagere sameta . 219-224 15 zrI pArzvanAthastava ... 225-237 16 zrIjinaprabhasUrikRta zrIajitajinatetra . 238-263 17 pariziSTanAM pAThAntare 264-266 ja pAka NCTUS ja karI ' TIME Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikRtionuM sUcI-patra pratikRti cakezvarI (zAsana-devI) ajitabalA , tathA mahAyakSa duritAri , i trimukha rohiNI (vivA-devI) kAlI zyAmA (aSNutA) (zAsana-devI) tathA kusuma zAntA (zAsana-devI) tathA mAtaga vAMkuzI (vidyA-devI). sutArakA (zAsana-devI) tathA ajita azoka brahmA mAnavI manuja (Izvara) caNA (pravarA) a a surakumAra viditA (vijayA) , >> mukha aMkuzI cha pAtAla prajJapti (vivA-devI) nivaNI (zAsana-devI) tathA garUDa balA (ayyatA) , , gaMdharva cakradharA (vivA-devI) dharaNu-priyA (vairoccA) (zAsana-devI) tathA kubera aurI (vivA-devI) aMbikA (zAsana-devI) pallAvatI , pArzva (vAmana) zruta-devatA (sarasvatI). gautamasvAmI pramukha gaNadharade. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya zrInAbhinandanI stuti [ patha-mImAMsAmADha gaNuAnI samaja, tIrthaMkara-vicAra ] sakala jinezvarInuM maraNu . zrIsiddhAntanuM svarUpa zrIcakrezvarIne prArthanA [cakrezvarI devInuM svarUpa ] ... zrIajitanAthanuM smaraNu [ ajitanAthanAM caritro ] samasta jinezvarIne vinati [ Apta-vicAra ] pravacananA paricaya zrIajitakhalA devIne vijJapti [ ajitakhalA devInuM svarUpa zrIsaMbhavanAthane prArthanA [ zrIsaMbhavanAthanAM caritrA ] aneka jinezvarInI stuti ... viSayasUcI [ajJAna ane tethI thatI avanati ] padmAMka zrIsiddhAntanuM svarUpa duritAri devIne vinatI [duritAri devInuM svarUpa, daridratA] zrIabhinandananAthanI stuti [ zrIabhinandanacaritra ] tIrthaMkarAnI stuti jina-matanI prazaMsA rAhiNI devInI stuti [ zahiNI devInI stuti karavAnuM kAraNa, zrIrAhiNInuM svarUpa] ..... .... 1 2 3 4 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 viSaya zrIsumatinAthanA mahimA... [ sumatinAtha -caritra ] jinezvarAne prArthanA jina-vANInuM mAhAtmya kAlI devInI stuti zrIpadmaprabhane prAnA [ zrIpadmaprabha-caritra ] jina-samudAyanI stuti jinAgamanI stuti zyAmA devInI stuti [ zyAmA devInuM svarUpa ] zrIsupArzvanAthanI sevAnuM kuLa [ supArzvanAtha--caritra ] jinapatione praNAma pravacanane praNAma... [ zuM muktimAM sukha che ? ] [ kAlI devI, kAlI devInuM svarUpa ] pAMka 17 ... *** ::: : :: ... zAntA devInI stuti [ upazama, zAntA devInuM svarU5] zrIcandraprabha prabhunI prArthanA [ zrIcandraprabha-caritra ] tIrthaMkara-vargane praNAma [ rAhu-vicAra ] jinavANInI stuti vAMkuzI devInI stuti [vAMkuzI devInuM svarUpa zrIsuvidhinAthanI stuti [ suvidhinAtha-caritra ] : : ... 18 19 20 21 22 23 24 5 26 27 28 29 30 31 32 33 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayasUcI viSaya paghAMka | viSaya paghAMka jina-samUhanI prArthanA .. zrIanantanAthane prArthanA .. ... 53 jina-vacanane vicAra . . 35 [ zrIanantanAtha-caritra] sutArakA devInI stuti tIrthaMkara-samUhane vijJapti. * 54 [ sutArA devInuM svarUpa ] siddhAntane vinati . " 55 zrI zItalanAthanI stuti .. aMkuzI devIne vijJapti ... ... [siddhi]. [aMkuzI devInuM svarUpa ] jinezvaranuM dhyAna . zrIdharmanAthane praNAma siddhAntanI stuti ... [dharmanAtha-caritra, tIrthakaranuM puNya, azekA devInI stuti ... prabhunA nAmano prabhAva ] [ azekA devInuM svarUpa] jina-zreNinI stuti ... ... zreyAMsanAthane namaskAra ... [ caraNa-sadazatA ] zreyAMsanAtha-caritra] jina-vANIne vicAra . . Apta-samudAyanI stuti ... prajJapti devInI stuti .. ... siddhAntane paricaya .. [prajJapti devInuM svarU5] mAnavI devInI stuti ... zIzAntinAthanI stuti ... .. [mAnavI devInuM svarUpa ] [ gaMgArAdika rase, zrIzAtizrIvAsupUjya svAmInI stuti nAthanAM caritra]' [ zrIvAsupUjya-caritra] jinezvarane prArthanA ... jina-zreNinuM dhyAna ... .. jinAgamanI apUrva mIThAza [bhagavAn eTale zuM?, moha, [caraNa-samAnatA ] jinezvaranI vANIne prabhAva ] nivaNI devInI stuti . sarvajJanA zAstrane mahimA ... ... 47 [nirvANa devInuM svarU5] [ sarvajJanI sattA, kaleka-samIkSA, zAstra-vicAra] zrInthinAthanI stuti caDA devInI stuti [caDA devInuM svarUpa ] tIrthaMkaranuM smaraNa zrI vimalanAthanI stuti .. A [naraka, nArakInuM dukha ] [zrIvimalanAtha-caritra] jina-vANInI prazaMsA .. tIrthakarenI stuti balA devInI stuti .. [balA devInuM svarUpa ] pravacananI prazaMsA viditA devInI stuti ... zrIaranAthanI sevA ... [viditA devInuM svarUpa ] [ aranAtha-caritra]. [zrIkunthanAtha-caritra]. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 viSaya jinezvarAne vijJapti jina-vANIne prArthanA cakradharA devInI stuti [cakradharA devInuM svarUpa ] zrImallinAthanI stuti ... [ mallinAtha-caritra, madhu daitya ] ... jinezvarAnI stuti jinAgamane mahAdevanI upamA [tripura daitya ] gaurI devInI stuti [ gaurI devInuM svarUpa ] zrInaminAthanI stuti [ zrInaminAtha-caritra ] jina-zreNinuM smaraNu pravacananA vijaya kAlI devInI stuti [ kAlI devInuM svarUpa ] pAMka 74 76 syAdvAdIonI zreNanI stuti jina-vANIrUpI candrikAne mahimA... 75 dharaNapriyA devInI stuti [ dharaNapriyA devInuM svarUpa ] zrImunisuvratasvAmInI stuti [ zrImunisuvrata-caritra ] ... www www viSaya-sUcI : : : : 70 71 72 73 77 78 ge 80 81 *** viSaya zrIneminAthane praNAma ... [girinAra giri, tapazcaryAM, viSayaviDaMbanA, rAjImatInA sakAraNa tyAga, neminAtha-caritra ] jinezvarAnI stuti [jJAna-vicAra, parameSThI ] ... siddhAntanI zezabhA [ samatA-vicAra] aMkhikA devInI stuti [ aMmA devInuM svarUpa] ... vIra prabhunI stuti [ vIra-caritra] jina-zreNinI stuti jina-vANInI stuti aMbikA devInI stuti zrIpArzvanAthanI stuti [ zrIpArzvanAthanAM caritro, zrIpArzva cakSanuM svarUpa] jina-paMktine prArthanA jina-vANInuM smaraNa padmAvatI devInI stuti [ padmAvatI devInuM svarUpa ] ... pAMka 85 *** ::: : : : 87 88 89 90 91 2 K. 94 95 96 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMcit vaktavya * ' zrIcaturviMzatijinAnandastuti' nAmanA A kAvyanuM prathama darzana te mane i. sa. 1915mAM thayuM hatuM. prasaMga ema banyA hatA ke i. sa. 1914 mAM huM bI. e. ( B. A. Honours ) nI parIkSAmAM uttIrNa thaye te samaye A parIkSAmAM UMce naMbare pasAra thayelA jaina vidyArthIne zreSThi devacaMda lAlabhAI jaina pustakASThAra phreMDa taraphathI saMskRtanA granthA bheTa ApavAmAM Avaze ema jAhera karavAmAM AvyuM hatuM. A jAhera khabara vAMcIne meM A saMsthAnA mAnada mantrI upara arajI karI. tenA pariNAma tarIke anya pustakonI sAtheAsAtha A kAvya pazu mane bheTa tarIke maLyuM. Ane nihALatAMja mane atizaya Ananda thayA ane svAbhAvika rIte tenA abhyAsa karavA mArUM mana lalacAyuM. paraMtu te samaye mArA saMskRtanA yathAyogya abhyAsa nahi hovAne lIdhe A kAvya huM kharAkhara samajI zakyo nahi, eTale mArA abhyAsane dRDhIbhUta karavAne aMge tenuM bhASAMtara karavAnI vAta mAre paDatI mUkavI paDI. tyArabAda i. sa. 1923mAM zrIzAlana munIzvarakRta stuti-caturvizatikAnuM bhASAMtara karatI veLAe A kAvyanuM mane smaraNa thai AvyuM. bI. e. nI parIkSA pasAra karyAM pachI ane khAsa karIne ema. e. nI parIkSAmAM uttIrNa thayA khAda meM saMskRtanA vizeSataH abhyAsa karavA mAMDyo hatA. tethI karIne meM A kAvyanuM bhASAMtara karavA pharIthI prayAsa karI joyeA. A prayAsanuM pariNAmarUpa A grantha che ema saheja samajI zakAya tema che eTale te viSe ullekha karavA have bAkI rahetA nathI. grISma--RtunA prakhara tApathI pIDita thayelA dhanikA zItaLa TekarI tarapha prayANa kare che, tema meM paNa jaina sAhityarUpI zItaLa TekarInA Azraya lIdhA ane temAM me' sAMsArika tApathI takhta thayelA mArA manane A kAvyarUpI vAyunI laharIthI zAMta karavA prayatna karyAM. A vAyunA prabhAva kaMI Araja hatA. tenA lAbha anyane paNa maLavA joie, tenI khUbIthI saMskRtanA alpa- abhyAsI janAne paNa paricita karavA joie ityAdi vicAro AvatAM tenA pariNAma tarIke meM padyanA padacchedyAtmaka anvaya tathA zabdArtha temaja gUjara girAmAM AAkArtha ane spaSTIkaraNa taiyAra karavA mAMDyAM. A pramANe A kAvya taiyAra karIne zrIzAsana-stutinI prastAvanAmAM pradarzita karela prasaMga prApta thatAM meM taiyAra karelI mudraNAlaya-pustikA (presa-kaoNpI) AgamAddhAraka jainAcArya zrIAnandasAgarasUrinA upara mAkalI ApI. teozrIe mArI presa-kaoNpI sAvaMta tapAsI javA temaja keTaleka sthaLe sudhArA-vadhArA paNu sUcavavA kRpA karI; AthI huM temane RNI chuM. vizeSamAM e paNa umarevuM Avazyaka samajAya che ke A kAvyanuM saMzodhana karavAmAM mAre hasta-likhita pratinA khapa hAvAthI meM te khAkhata jainazAsanaprabhAvaka, pAzcAtya vid-varga sAthe prathama patravyavahAra zarU karanArA, nyAyAMbhAnidhi svargastha AcArya zrIvijayAnaMdasUri (AtmArAmajI mahArAjazrI nA paTTadhara paMjAkhakesarI zrIvijayavallabhasUrine lakhI jaNAvI. eTale tezrIe hAzIyArapurathI mane eka suMdara akSarAthI alaMkRta zuddha prati mAkalI ApI. ( A 12 patrAtmaka pratinA madhyamAM mULa kAvya ApavAmAM AveluM che ane upara nIce TIkA che. arthAt A tripAThI prati che. pratyeka patranI baMne bAju upara 17 paMktio che ane dareka paMktimAM lagabhaga 56 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 kiMcit vaktavya akSare che.) AthI karIne huM atra temane paNa upakAra mAnuM chuM. vaLI zrI zobhana munivaryakRta stuti-caturvizatikAnAM yuphe tapAsavAmAM jema mane AnandasAgarasUrijI taraphathI temaja mArI dharmapatnI tathA mArA laghu badhu che. malAla taraphathI sAhA maLI hatI, te vAta A granthane paNa keTaleka aMze lAgu paDe che. keTaleka aMze ema kahevAnuM kAraNa e che ke A granthanA lagabhaga 64 pAnAM chapAI gayAM hatAM tyAra pachI prasaMga nIkaLatAM A granthanAM bIjI vAranAM prakSe tapAsI javA svargastha zrImaumaMgavijayagaNinA ziSyaratna anugAcArya zrIkSAtivijaye hA pADI (A badala huM temane jaNI chuM). AthI AnandasAgarasUrijI upara praphe mokalI temane amUlya samaya re mane ucita jaNAye nahi. A uparAMta e paNa kAraNa hatuM ke teo vihAramAM hovAthI temane samaya paNa ghaNe ocho rahete hate. A pustaka chapAtuM hatuM te daramyAna tene sAMgopAMga banAvavAnI icchAthI huM zabda-keSa, padyAnukramaNikA, bhUmikA vigere taiyAra karate gaye. mULa kAvyanA upara granthakAre TuMkamAM vivaraNa kareluM hovAthI A kAvyanA upara vizeSa prakAza pADo bAkI rahela che ema mane lAgyuM. ethI ane khAsa karIne saMskRta bhASAnA apa abhyAsIo yamakamaya padya sugamatAthI samajI zake te IrAdAthI meM samAsa-vigrahanuM prakaraNa paNa taiyAra karyuM (A hetupUrvaka meM zrIbampabhadisUrikRta caturvizatikAmAM paNa AvA prakaraNane samAveza karyo hata). vizeSamAM ti-caturvizatikAdikanI jema A pustakamAM paNa pariziSTa ApavAmAM Avela che. temAM prathama pariziSTa tarIke je zrImatilakasUrikRta sAdhAraNajinastuti ApI che. tenI avacari sahita eka nakala lakhIne mArA upara svargastha jainAcArya nyAyanidhi zrIvijayAnaMdasUrIzvaranA ziSya-ratna dakSiNavihArI muniratna zrIamaravijayanA ziSyavarya munirAja zrI caturavijaye mokalI ApI hatI. dvitIya pariziSTamAM ApelI zrI ravisAgarakRta zrIgautamatuti anvayAMka sahita teoe lakhI mokalI hatI eTaluM ja nahi, paNa tene artha sahelAithI dhyAnamAM Ave teTalA mATe temaNe tenI avasUri paNa racI mokalI hatI. vizeSamAM kSAntivijayajIe vihAra zarU karelo hovAthI pariziSTanAM temaja bhUmikAnAM bIjI vAranAM praphe tapAsI javAmAM teo sahAyabhUta thayA hatA jethI karIne temaja bhUmikAmAM keTaleka sthaLe temaNe je amUlya sUcanAo paNa karI hatI te badala huM atra temane upakAra mAnuM chuM. atra mAre e nivedana karavuM joIe ke be pariziSTo chapAI gayAM tyAra pachI bAkInAM pariziSTa huM chapAvavAnI taiyArImAM hatuM tevAmAM mArA svargastha pitAzrIne ane khAsa karIne mArA pitAmahane jaina dharmathI vizeSa paricita karAvanArA muniro paikI pravartaka zrI kAntivijayanA amUlya grantha-bhaMDAramAMthI zrImatilakasUrikRta sAdhAraNajinastutinI paNa avacUrivALI be pratio temaja zrI jinaprabhasUrikRta zrI ajitajinatetranI AsapAsa TippaNavALI eka prati mane A munivaryanA ziSya-ratna munirAja zrI caturavijaye mokalI ApI. A badala huM emane aNuM chuM. sAdhAraNa-stutinI be pratio paikI eka te tadana navIna vi. saM. 1975 mAM lakhAyelI che. bIjI prati AnAthI prAcIna che kharI, paraMtu te apUrNa che. A pratimAM deDheka levIja Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMcitlR-vaktavya 15 avasUri che. prathama pratine prathama pariziSTamAM chapAyelI avasUri sAthe meLavI jotAM khAsa karIne enA prArambhamAM me paDyo temaja antamAM eka padya vadhAre mAlUma paDyAM, paraMtu khIjA pAThanuM sAmya vicAratAM Ane prathama avasUrithI svataMtra gaNI tene antamAM sa`pUrNa prasiddha karavAnI mane jarUra na lAgI. AthI pATAntare ApI me' calAvI lIdhuM che. trIjA temaja cAthA pariziSTagata OAtrA camakamaddha hAvAthI tenI TIkA ApavAnI AvazyakatA te huM svIkArUM chuM. AnI TIkAnI prati kAi jJAna-bha'DAramAM hoya tA te meLavavA mATe meM tapAsa karI joi, paraMtu temAM huM phattehumaMda thayA nahI. koi mahAzaya pAse tevI prati hoya athavA te te katyAMthI maLI zakaze te jANavAmAM hoya te te nivedana karavA koi mahAnubhAva kRpA karaze te temanA upakAra pUrvaka A be prasiddha karavAmAM Avaze. atyAre te mArI vinati svIkArI zrIvijayasiddhisUrinA satAnIya munirAja zrIkalyANuvijaye taiyAra karI mekalela tRtIya pariziSTanI avara temaja caturtha pariziSTa mATe pravartakajInA jJAna--bha'DAranI pratigata TippaNu temaja A enA me yathAmati taiyAra karela anuvAda sunna pAThakanA kara-kamalamAM arpI sa'toSa mAnuM chuM, pati lAlacaMdra bhagavAnadAsa gAMdhI pATaNanA bhaMDAranA granthAnuM sUcI-patra taiyAra karI rahyA che e vAtanI mane khabara paDatAM bhUmikAnA pruphanI eka nakala maiM temanA upara paNa mekalI ApI hatI, kemake AmAM evA keTalAka granthA viSe prakAza pADavA bAkI rahetA hatA. A prupha joI jai temAM je sudhArA vadhArA temaNe sUcavyAM che te badala huM temanA paNa atra upakAra mAnuM chuM. aMtamAM je je savyaktie mane A granthanA saMzodhanAdika kAryamAM sahAyatA karI che tenA pharIthI upakAra mAnatA temaja " jItaH vajana vALa, mavalyeya mamAtaH / nti durganAtaMtra, samAdhAMta lagnanAH // ? // ' e tarapha pAThaka-vanuM savinaya dhyAna kheMcatA huM viramuM chuM. bhagatavADI, bhulezvara, muMbaI. vikrama saMvat 1983 kArtika zukala pratipa sujJasevaka hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - bhUmikA che? avataraNa- kiMcit vaktavyamAM sUcavyA mujaba A zrIcaturvizatijinAnandastuti nAmanA kAvyanA anuvAdane prAraMbha zrIzebhana munIzvarakRta stuti-catuvaMzatikAnuM bhASAntara samApta thayA bAda karavAmAM AvyuM hatuM, jyAre tenI bhUmikA te meM te grantha saMpUrNa chapAI gaye te pUrve taiyAra karavA mAMDI hatI, kemake zAbhana-stuti chapAvavI zarU thayA pachI ATheka mahine A grantha paNa muMbaI vaibhava mudraNAlayamAM mokalI ApavAmAM AvyuM hatuM. tyAra pachI lagabhaga cha mAsa vItyA bAda zrIbampabhadrisUrikRta caturvizatikA chApavAnuM kArya nirNayasAgara mudraNAlayamAM zarU karavAmAM AvyuM hatuM. A grantha sauthI prathama chapAI gaye ane tyAra pachI TuMka samayamAM stuti-caturvizatikAnuM kArya paNa samApta thayuM, paraMtu pRSThanI apekSAe laghu evI A caturvazatijinAnadastuti nAmanI kRti chapAvavAnuM kArya to cAlu ja rahyuM. A pramANenI paristhitine laIne bhUmikAne keTaloka bhAga viSayanI apekSAe samAna evI caturvizatikAmAM chapAvI devuM paDaze. dAkhalA tarIke caturvizatikAnA kAvya-mImAMsAmAM Apela vastu, stuti-vicAra ane stuti-kadambakane kema e hakIkata A bhUmikAne mATe taiyAra karavAmAM AvI hatI. kAvya-samIkSA viziSTatA pratyeka jinezvaranI mukhyatAvALI cAra cAra padyanI stutirUpa A kAvya pajJa vivaraNathI vibhUSita che, vaLI temAM samagra (96) padyo vasaMtatilakA vRttamAMja racAyelA che temaja enA catadi padyamAM makhyataH zAsana-devInI stuti karavAmAM AvI che e enI viziSTatA sUcave che. stuti-caturvizatikA ane caturvizatikAnI jema atra keI yakSanI ke zruta 1 AvI stutimAM cAra jajudAM judAMja padyo hovAM joIe e kaMI niyama nathI. ekanA eka padhanA amuka ritezvara, sarve jinezvara, Agama ane bhakata-devatA e cArene uddezIne artho thatA hoya te tevA padhano paNa AvI stutimAM samAveza thaI zake che. zuM AnuM paNuM pramANa ApavuM paDaze ? emaja hoya te pAThaka mahAzayane prathama pariziSTa prati dRSTipAta karavA vijJapta karuM chuM. 2 A kAvyamAM vIsa zAsana-devIo pikI seLa zAsana-devIonI ane seLa vidhA-devIo paikI che vidyA-devIonI stuti-karavAmAM AvI che. 3 tIrthaMkara tIrthanI sthApana karatI veLAe yakSa jAtinA zAsana-rAgI deva ane devInI paNa sthApanA kare che. A pramANe zAsananA hitArthe je devInI nimaNuka thaI hoya te "zAsana-devI" kahevAya che. jaina darzananI mAphaka bauddha darzanamAM paNa "zAsana-devInuM astitva svIkAravAmAM AvyuM che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 bhUmikA. devatAnI stuti karavAmAM AvI nathI, paraMtu uparyukta e granthAnI mAphaka atre paNa kAlI ane aMbikA e e devIenI e be vAra stuti karavAmAM AvI che e dhyAnamAM levA jevI hakIkata che. A kAvyamAM je viziSTatAo rahelI che te paikI keTalIkanuM sthUla svarUpa te ApaNe upara mujaba vicArI lIdhuM. vizeSamAM atra samasta padyo dvitIya ane caturtha caraNeAnI samAnatArUpa yamakathI vibhUSita che e viziSTatA taraph dRSTi-pAta karavAmAM Ave che. Ane viziSTatA kahevAnuM kAraNu e che ke catuEizatikA, stuti-catu MdhazatikA temaja aindra-stutimAM A camaka pradhAna pada bhogave che, jyAre atra teA tenuM ekacchatra sAmrAjya jovAmAM Ave che. AvAja yamakathI alaMkRta caturviMzatijinavijayastuti zrIhemavijayagaNie mAlinI chaMdamAM racI che ane te svApanna vRttithI vibhUSita che (AnI sAnnayAMka mudraNAlaya-pustikA meM taiyAra karI che. samayAnusAra te prasiddha karavAmAM Avaze ). cAvIsa jinezvarAnI stutirUpa AvAM yamakamaya kAvyeA anya munivaryAe racyAM haze, paraMtu tenA darzana karavAnI vAta tA dUra rahI kintu tenA nAma-zravaNune paNa mane lAbha maLyA nathI. AthI bhinnAbhinna viSayavALAM caraNu-samAnatArUpa yamakamaya kAvyeA nIce mujaba che. kAvyanuM nAma. chaMda. padma-saMkhyA, paNa ra 1 2zrIcartuviMzatijinastuti ( avara sahita ) . 3 ,, "" 4 ma 6 ministavana 7 zrIcartuvaMzatijinastuti 8 jina-stava 9 zAradA-stAtra 10 jinasiMhasUri-stavana 11 zrIvIra-stavana 12 zrIpArzvanAthaprAtihAryastavana 13 zrIpArzvanAthastava 14 zrIcandraprabhasvAmistuti 27 "" 1 yamakanuM lakSa ---- << kartA. zrIsamasundarasUrinA zArdUlavikrIDita ziSya zrIjinasundara "" ', pUrvAcArya zrIJAmaprabhasUri zrIravisAgara munirAja zrIjinaprabhasUri zrIdharmazekharagaNi zrIjinaprabhasUri 57 22 ,, 27 "" rathAddhatA 28 ( mATe bhAge) upajAti 28 28 27 26 25 25 13 13 13 10 anuSTup upajAti zrutavilaMbita upajAti agyA upajAti ,, anup rathAdvaitA anuSTup "" 'syAt pAdapadavarNAnA- mAvRttiH saMyutA'yutA / yamakaM bhinnavAcyAnA -mAdimadhyAntagocaram // 33 28 --vAgbhaTAlaMkAra zlA 22 2 A cauda kAvye paikI pratyekanuM ekeka padma stuti-caturvizatikAnI saMskRta bhUmikAmAM ApavAmAM AvyuM che. Cha 4 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA. A cauda kAvyo paikI je kAbene caturvizatijinastuti tarIke meM atra oLakhAvyAM che ane jenI zleka saMkhyA 27-28 nI che temAM eka viziSTatA rahelI che. te e che ke A pratyeka kAvyamAM A avasarpiNImAM thaI gayelA zrISabhanAtha pramukha covIsa tIrthakaronI eka eka padya dvArA stuti karyA pachI tenA kartAe aMtamAM samasta tIrthakaro, Agama ane bhakta-devatAnI paNa pRthaka pRthaka pado racIne stuti karI che. AthI karIne AvAM kAvyomAMthI dareka tIrthakaranI stutirUpa padyanI sAthe pratyeka veLA samasta tIrthaMkarAdika saMbaMdhI traNa padyane samanvaya karavAthI covIsa stuti-kadambaka udbhave che ane tema thatAM AmAMthI game te stuti-kadambakane pratikramaNadika karatI vakhate upaga thaI zake tema che. A vAta nIce mujabanAM caturvizatijinatutinA nAmathI oLakhAvAya tevAM kAvyonA saMbaMdhamAM paNa ghaTI zake che:-- kAvya-prAraMbha, kartA. Ida, padya-saMkhyA. 1 kanakakAntidhanuHzata0 tavilakhita 2 *pAtvAdidevo daza kalpavRkSAH upajAti 3 grAnakuvarapuranajhamau4i0 pUrvAcArya vasantatilakA 4 tattvAni tattvAni bhRteSu siddhaM , indravajA 5 RSabha ! namrasurAsurazekhara0 kutavilambita 6 *RSabhadevamahaM jinanAyakaM kutavilasmitA 7 vinatavAtavamUtimagTTI zrImunizekhara 8 sthA!i manana! zrIcAritraranagaNi vasantatilakA 9 nA vRghama ! ninAmagNe zrIdharmaSasUri mAlinI 10 gayathInetA prathama zrIjinamaDanagaNi zikhariNI 11 sakalamaGgalabhUruhajIvanaM zrIdevaratnazitha ) - A te saMskRta stutiene meM ulekha karyo che. bAkI prAkRta bhASAmAM paNa AvI aneka tio che. atre te AvI be stutione nirdeza karavAmAM Ave che. te paikI pUrvAcA mAlinI chaMdamAM racelI 27 zlekanI eka stuti je mArA jevAmAM AvI che tenuM Adya padya nIce mujaba che - + manirana zrIcaravijaye A saMbaMdhamAM mAruM dhyAna kheMcyuM hatuM, tenA pariNAme meM A ullekha karyo che. vizeSamAM temaNe AvAM kAvyonAM prAraMbhika pade paNa sUcavyAM che e temanI sAhitya-sevAnI bhAvanA prakaTa kare che. * A nizAnavALAM kA sivAyanAM bAkInAM sAta kAbe anyAnya yamakamaya che. 1 A 28 padhavALA kAvyamAM 25 mA ane 26 mA e be padyo dvArA samagra jinezvaranI stuti karavAmAM AvI che, jyAre uparyukata koSTakamAM ApelA prathama kAvyanA 25 mAja padhamAM jina-zreNinI stuti che. 2 prathama padha nahi maLavAthI A sAtamA blekanuM prAraMbhika pada ApeluM che. 3 emaNe raceluM A kAvya yajuga kriyApadamaya che. 4 ATalIja AvI saMskRta stutio che ema A uparathI samajavAnuM nathI, paraMtu ethI vadhArenA darzana karavA huM bhAgyazALI thaye nathI eTale tene meM atra paricaya karAvyuM nathI. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA. " jayapayaDapayAvaM mehagaMbhIrarAvaM bhavajalanihinAvaM nAyanIsesabhAvaM / haNiyakusumacAvaM dosaketAradAvaM paDhamajiNamapAvaM vaMdimo chinnatAvaM // 1 // " [jagatprakaTapratApaM medhagambhIrarAvaM bhavajalanidhinAvaM jJAtaniHzeSabhAvam / hatakusumacApaM doSakAntAradAvaM prathamajinamapApaM vandAmahe cchinnatApam // 1 // ] bIjI AvI stuti 28 padyanI che ane te zrIudayapradhAna munIzvare zArdUlavikrIDita chadamAM racI che. tenuM prathama padya nIce mujaba che - " jassAsI cavaNaM catusthidivase AsADhakiNhe tahA jammo nikkhamaNaM ca jassa kasiNe cittahamIvAsare / nANaM phagguNakiNhigArasi sivaM mAhassa terassie * kiNhAe risahesaraM jiNavaraM vadAmi taM suMdaraM // 1 // " [yasyAsIt cyavanaM caturthIdivase ASADhakRSNe tathA janma niSkramaNaM ca yasya kRSNe caitraassttmiivaasre| jJAnaM phAlgunakRSNaikAdazyAM zivaM mAghasya trayodazyAM kRSNAyAM RSabhezvaraM jinavaraM vande taM sundaram // 1 // ] uparyukta kAvyanI jema stuti-kadambaka jemAMthI banI zake evuM eka zrIviharamANArvizatijinastava paNa che. A kAvyamAM 27 paDyo che. tenA prathamanA 20 padyamAM atyAre mahAvideha kSetramAM vicaratA zrI sImaMdhara pramukha vIsa tIrthakarenI, tyAra pachInA cAra padyomAM RSabha, vardhamAna, vAriNu ane candra e zAzvata nAmavALAM cAra tIrthakaronI ane atanA padyamAM - 1 (1) sImadha, (2) yugadhara, (3) zrIbAhu, (4) subAhu, (5) sujAta, (6) svayaprala, (7) ruSabhAnana, (8) anatavIrya, (8) sUraprabha, (10 ) vizAla, (11) vajadhara, ( 12 ) candrAnana, (13) vabAhu, (14) bhuja), (15) Izvara, ( 16 ) nemi, (17) vIrasena, (18) mahAbhadra, (18) deyazA ane (2 ) ajitavIrya e A vIsa tIrthaMkaranAM anukrame nAma che. rU sAdhAraNa rIte ema kahevAmAM Ave che ke koInuM nAma amara rahyuM nathI ane rahevAnuM paNa nathI. paraMtu ahiM A paNa apavAda najare paDe che, kemake A cAra nAme to pratyeka avasarpiNI-utsarpiNImAM mejUda rahyAM che ane raheze ema jaina zAstrakAro kahe che. arthAta jagatamAMnAM aneka nAmo bhUlI javAze-naSTa thaze, paraMtu A nAmano te nAza nahi thAya, te te amara raheze, jyAre te te nAmadhArI tIrthakara te dehatsarga thatAM siddhi sthAnamAM amaratA bhogavaze. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 bhUmikA. Agama, samasta tIrthakara ane jinazAsanAnurAgI sarasvatI devInI stuti karavAmAM AvI che. A samagra kAvya pAdAntayamakamAya che ane te zrIstotraratnAkaranA dvitIya bhAganA aMtamAM avacUri sahita chapAyeluM che. atre e umeravuM anAvazyaka nahi gaNAya ke zvetAMbara sAhityanI mAphaka digaMbara sAhityamAM paNa caraNasamAnatArUpa yamakamaya padya daSTigocara thAya che kharAM, paraMtu te chUTAM chavAyAM che. dAkhalA tarIke mahAkavi zrIvAbhaTTakRta nemi-nirvANa kAvyanA chaThThA sargamAM temaja kavirAja zrIharizcandra racelA dharmazarmAlyudayanA 19mA sargamAM AvAM paDyo che. A uparAMta Adya stutikAra svAmI samaMtabhadrajIe racelA jina-zatakamAM aneka prakAranA zabdAlaMkArathI vibhUSita padya che, paraMtu temAM caraNa-samAnatArUpa yamakabaddha te pAMcamA, paMdarama, pacIsamA, ekAvanamA, bAvanamAM ane eka AThamA ema ja paDyo che. chatAM paNa e bhUlavA jevuM nathI ke 15 muM padya padAbhyAsa sarvapAdAntayamakamAya che ane 25 muM pagha te zrIzani-stutinAM samudya makamaya 49 mAthI 52 mA paghonA jevuM che, jyAre pa1 mA ane para mA padyo te dvacakSarapAdAbhyAsamakamaya ane yakSarasamuddhagayAmakamaya che. A rahyAM te be padya - " tato'mRtimatAmIma tamitAmAtimuttamaH / mato'mAtA'titA tonuM tmitaamtimuttmH||51|| netAnatanute'neno'nitAntaM nAtato nutAt / netA na tanute neno nitAntaM nA tato nutAt // 52 // " uparyukta prakAranA yamaka uparAMta vividha prakAranA yamakamaya temaja citramaya kALe paNa jaina sAhityamAM che. A vAtanI pratIti karavAnI jene IcchA hoya teNe rastuti-caturvizatikAnI mArI saMskRta bhUmikA jevI. te tarapha najara pheMkavAthI sAthe sAthe jaina (zvetAMbara) saMskRta sAhityanuM gaurava paNa dhyAnamAM Avaze, kemake e saMbaMdhamAM paNa A bhUmikAmAM DuMka vivecana karavAmAM AvyuM che. 1 atra vyatikrama che arthAta samasta tIrthakaronI stuti karyA pachI AgamanI stuti karavAnI prathAnuM atra ullaMdhana thayeluM najare paDe che. 2 jaina sAhityamAM pAdAnatayamakamaya kAvyo ghaNAM che. AmAM caraNasamAnatArU5 yamaka aMtarbhAva nahi ma bedhaDaka kahI zakAya ke vividha prakAranA pAdAntayamakathI alaMkata pa zrIbIpabhadisarikata catArvazatikAmAM moTI saMkhyAmAM che ( juo e granthanA upadhAtanA 52 mAM ane pa3 mA pRSTho ), savo ne A yamakathI alaMkRta (mudrita) kAvyo te zrIdevanandikRta siddhipriyastotra, zrIviharamANuviMzatijinastava ane zrIjinaprabhasUrikRta pAnistotra che. - atra pAdAntayamaka zuM che te dhyAnamAM Ave teTalA mATe aneka jAtanA zabdAlaMkArathI paripUrNa ane bradharA jevA moTA vRttamAM zrIjaba munIzvare racelA jinazatakanA dvitIya paripedane saLage loka dRSTAntape ApavAmAM Ave che - koSAdhIzainizAnte namuciripugirAsadmahA no citaayaaH| AnIyAnIya nityaM paramagurukaraH parvazAlIkSayAyaprAptahetuH pradhAno bhavatu sa bhavatAM parvazAlIkSayAya // " Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA. - have pAchA prastuta viSaya upara vicAra karIzuM te mAluma paDaze ke A zrI caturvizatijinAnandastutimAMnAM keTalAMka padyamAM dvitIya ane caturtha caraNe sarvathA samAna nathI, paraMtu temAM be caraNemAMthI ekamAM visarganI adhikatA che. jemake 16 mA, 22 mA, 58 mA, 63 mA tathA 71 mA padyamAM AvI hakIkata daSTi-gocara thAya che. paraMtu A kaMI kSati nathI, kemake kahyuM paNa che ke - vamannig, vothorna mita nAnusvAravisa! ca, citrabhaGgAya sammatau // " -vAbhadAlaMkAra - 20 A kathana anusAra 74 mA padyamAM DakAra ane lakAranI ane 80 mA padyamAM bakAra ane vakAranI savarNatA najare paDe e svabhAvika che. paraMtu 63 mA padyamAM te zikAra ane sakAranuM paNa sAvarya svIkAreluM jovAmAM Ave che e vizeSatA che, kintu te paNa AvA yamakamaya kAvyamAM vAMdhArUpa nathI (juo pR0 112). A kAvyamAM covIsa tIrthaMkara paikI keTalAkanA te janaka ane jananInAM nAme paNa daSTigocara thAya che e paNa enI viziSTatAmAM vadhAro kare che, kemake stuti-caturvizatikAmAM te phakta prathama tIrthaMkara zrISabhadevanA ja pitAzrInA nAmane ullekha che, bAkInA tIrthakaronI stutiomAM te te te tIrthaMkaranAja nAmane sAkSAt ullekha che, jyAre neminAtha-tutimAM te rAmatIne paNa ullekha che. A rAmatInA ullekhane dhyAnamAM na laIe to ema kahI zakAya ke zani-stuti e ekaja jinezvaranI stutirUpa che, kemake pratyeka tIrthakaranA "nAmanA sAmAnya ane viziSTa ema je be arthe thAya che te paikI sAmAnya artha anya sthaLe paNa ghaTI zake che. caturvizatikAnA saMbaMdhamAM te A hakIkata saMpUrNa rIte ghaTAvI zakAya che, kemake tyAM phakta prathama padyamAM "nAbheya" e ullekha che, jyAre anyatra te tIrthakaronAM nAmaja ApelAM che. A pramANenI atre viziSTatA hovA chatAM e te suspaSTa vAta che ke traNe kAvyamAM prathama paghamAM te prathama tIrthaMkaranA pitAzrInAja nAmano ullekha hovAthI tadaMze samAnatA che. A kAvyamAM vyAkaraNanA niyamane kaI raLei bhaMga thayelo jovAmAM AvatuM nathI e kavirAjanI vyAkaraNa-zAstranI siddhahastatA sUcave che. vaLI saMbodhanArthaka rUpanA anDamAM ekAra ke okAra hoya ane tenI pachI akArathI zarU thate zabda Ave to te akArane lepa karI tene sthAne 1-pahelA cAra tIrthakaranA temaja 12 mA, 18 mA ane 22 mA tIrthaMkaronA janakanAM nAmo temaja bIjA, navamA ane dazamA e traNa tIrthakaronI jananInAM nAmone sAkSAt ullekha che. 3 A caturvizatijinAnandastutimAM 1 lA, 2 jA, 4thA, 10 mA ane 12 mA tIrthakaronAM nAme ApavAmAM AvyAM nathI. 4 A hakIkata caturvizatijinAnandaskRtinA saMbaMdhamAM paNa STigocara thAya che. juo 85 leka (AvI rIte 8 mA lekamAM pArzvanAthana pAthe yakSanuM paNa nAma najare paDe che.) 5 juo caturvizatikAne upadravAta (pa0 47-51). Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 bhUmikA. avagraha rAkhavAmAM Ave che evAM je daSTAne bhAgye najare paDe che te paNa A kAvyamAM daggocara thAya che. e vAtanI 48 mA, 57 mA, 81 mA ane 96 mA padho sAkSI pUre che. . vizeSamAM emaNe atra ekAkSarI kezane paNa upayoga karyo che e emanA keza saMbaMdhInA pAhityane paNa prakaTa kare che. A yamakamaya kAvyamAMnAM aneka pagho anuprAsathI paNa alaMkRta che e tarapha dhyAna ApatAM e paNa umeravuM ucita samajAya che ke kavirAja pAse zabdane asAdhAraNa bhaMDAra ho joIe. A pramANe meM yathAmati vyAkaraNa, koza, alaMkAra, viSaya ItyAdinI apekSAe A kAvyanI sthaLa samIkSA pAThaka-varga samakSa upasthita karI che, kemake tenI sUkSma (Antarika) samIkSAnuM kArya karavA jeTaluM mArAmAM buddhi-baLa nathI. AthI karIne te badala huM sAkSaravarganI kSamA yAcuM ane sAthe sAthe e truTi dUra thavAnI temanI taraphathI AzA rAkhuM te vadhAre paDatuM nahi gaNAya. kavIzvara-vicAra ghaNI vAra ema kahevAmAM Ave che ke kAvyanI kharI khUbI te tenA utpAdaka kavirAjanAM janaka, jananI, janma-bhUmi, sattA-samaya vigerethI vAkephagAra thatAM dhyAnamAM Ave che. A saMbaMdhamAM vizeSa UhApoha na karatAM vasantatilakA nAmanA chaMdamAM uparyukta prakAranA yamakamaya kAvya racanArA tarIke advitIya evA kavIzvara zrImerUvijayagaNi paratve yathAsAdhana vicAra karavAmAM Ave che. zrImerUvijayagaNi saMbaMdhI vizeSa mAhitI mane maLI zakI nathI. paraMtu teo tapAgacchanA che, vaLI temaNe paDita temaja gaNi padavI prApta karI hatI temaja teo zrI AnandavijayagaNinA ziSya thAya che e vAta temaja teo zrIvijayasenasUrIzvaranA samayamAM thaI gayA che e hakIkata paNa temaNe racela A kAvyanI avacarinA aMtima ullekha uparathI joI zakAya che. tyAM kahyuM che ke - " iti zrItapAgacchAdhipatizrIvijayasenasUrIzvararAjye sakalapaNDitottamapaNDitazrIAnandavijayagaNicaraNakamalacazcarIkAyamANena paNDitameruvijayagaNinA viracitA svopajJacaturviMzatijinAnandanAmastutyavacUrikA sampUrNA." zrIvijayasenasUrIzvarane samaya vikamanI sattaramI zatAbdI hovAnuM suprasiddha che. AthI karIne A kavirAja vikamanI sattaramI zatAbdInA uttarArdhamAM eTale ke I. sa. nI 17 mI zatAbdInA pUrvAddhamAM thaI gayA hovA joIe. 1 anuprAsanuM lakSaNa e che ke "tulyazrutyakSarAvRtti-ranuprAsaH sphuradguNaH / atatpadaH syAcchekAnAM, lATAnAM tatpadazca sH||" -vAbhadAlaMkAra le 17 2 advitIya kahevAnuM kAraNa e che ke anya koI vetAMbara kavirAje A chaMdamAM caraNa-samAnatArUpe yamaka baddha 86 lokanI stuti racI hoya ema jANavAmAM AvyuM nathI. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 bhUmikA. kRtie A virAje 'vijJapti-patrI ( saMskRta bhASAmAM ) ane zrIpAla-rAsa paNa ( gUrjara girAmAM ) ramyAnu` kahevAmAM Ave che. A uparAMta temaNe anya koi grantha racceA hoya te tenI mane khabara nathI. kavirAjanA gurUzrI-- " AnaMdavimalasUrIzvara ziSyapaMDitavAnaragaNiziSyapaMDitaAnaMda vijayagaNibhirjesalamerubhANDagAre citkoze muttA saM0 2656" evA ullekha zrIkanakaprabhakRta haimanyAsa ( durgapadavyAkhyA )nI hastalikhita pratinA antamAM che e pramANenI je hakIkata khelajIma maLyAyaprasthAnAM sUtrI e nAmanA pustakanA 53 mA pRSThamAM joi zakAya che te uparathI zrIAnanda vijayagaNi zrIAnandavimalasUrIzvaranA praziSya ane vijayavimalanA nAmathI paNa oLakhatA paDita zrIvAnadhinA ziSya thatA hatA ema bedhaDaka kahI zakAya. A zrIAnandavijayagaNi prastuta kavirAjanA gurU hAvAne pUrNa sa'bhava che. emaNe jesalameranA bhaMDAramAM vi. saM. 1956 mAM nalAyananI paNa prati mUkI hatI ( jIe je. bhAM. sUcI, pR. 55 ), A AnandavijayagaNijIne buddhivimala nAmanA ziSya hatA e vAta nIcenA ullekha uparathI joI zakAya che:-- vikramAditya saMvatsarAt 1009 varSe likhitatADapatrIyapustakAt jesalamerumahAdurge saMvat 1659 varSe ASADhazuddi 3 somavAre puSyanakSatre tapAgacchAdhirAjabhaTTAraka zrIzrIzrI AnandavimalasUrIzvara ziSya paMDita zrIzrIzrI 5vijayavimala gaNiziSyaziromaNipaMDitazrI 6 AnaMda vijaya gaNiziSya buddhivimalena likhitamidaM pustakaM // " ke je pratinA atamAM A pramANenA ullekha che te zrImahezvarasUrinI pacamI mAhAtmya (prA.) nAmanI kRti che. jesalameramAM rahelI vi. sa. 1009 mAM tADapatra upara lakhelI prati uparathI zrIbuddhivimala munIzvare tenI eka nakala karI hatI. A nakala pATaNanA jaina bhaMDAra ( pheklI vADa )mAM che. jaina granthAvalImAM zrIharSakulakRta baMdhahetUdayatribhaMgI prakaraNanA vRttikAra, ajJAteccha prakaraNanA vRttikAra temaja anyAyaUdakulakanA karyAM e traNenA saMba'dhamAM AnandavijayanA nAmanA ullekha che, paraMtu te vAstavika nathI, kemake saM. 1602 mAM rANapuramAM baMdhahetadaya 1 Ave! ullekha zreSThi devacaMda lAlabhAI jaina pustakAddhAra kuMDa tarathI prasiddha thayela 'zrI vAtabinAnavRttutaH " nA aMgrejI AmukhamAM jovAmAM Ave che. vijJapti-patrInA kartA tarIke mevijayanuM nAma jaina granthAvalI ( 50 343 )mAM paNa ApeluM che, paraMtu teja A kavIzvara che ke kema tenA nirNaya karavA bAkI rahe che. 2 A kRtinA eka caturthAMzanA pati lAlacandre taiyAra karelA anuvAda prakAzita che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA. tribhaMgI prakaraNanI vRtti racanArA tarIke te granthanA antima bhAgamAM ApelA lekamAM vijayavimala nAma suspaSTa najare paDe che. A rahyA te zleka " tapagaNapuSkarataraNi-zrIzrIAnandavimalasUrINAm / ziSyeNeyaM TIkA, vihitA gaNivijayavimalena // 1 // dvikharasanizAkara( 1602 )mite varSe harSeNa 'rANapura 'nagare / svaparArthakRte racitA, TIkeyaM bhavatu puNyakarI // 2 // " 31 padyavALA annAyauchakulaka (ajJAoMcha prakaraNu)nI vRttinA prAnta bhAgamAMnA nimnalikhita- " kovidavijayavimalagaNiziSyeNAnandavijayasaMjJena / __ekatriMzatpadyArthoM likhitaH ko'pi samayoktaH // " -ullekha uparathI joI zakAya che ke tenA kartA zrIvijayavimalagaNinA ziSya-ratna zrIAnaMdavijaya che. eTale ke A ullekha te satya che. zrImerUvijayagaNi temaja zrI buddhivimala muninA gurU ane jesalameramAMnA tapAgacchanA bhaMDAranA saMvardhaka-paSaka evA A zrIAnandavijayagaNie zrIhIravijayasUrine temaja zrI vijayasenasarine pUchelA mananIya prazna hIraprakana yAne prottara samuccaya (zrI haMsavijaya jaina krI lAyabrerI granthamAlA naM. 18) nA 5. 12 mAM temaja senamana (de. lA. pu. phaM.) nA pa. 18-23 mAM che. merUvijaya nAmanA anya munIzvare mahopAdhyAya 4 zrImeghavijayagaNanA ziSya-ratnanuM nAma eravijaya che. vaLI (1) navA vADI sajhAya, (2) IriyAvahI sajhAya (gAthAMka 16), (3) metAryamuni sajhAya (gA. 15), (4) 1 A vRtti jana AtmAnaMda sabhA (bhAvanagara) taraphathI prakAzita thayelI che. sAthe sAthe A granthamAM vAnaraSie raceluM sAvacUrika baMdhadayasattA prakaraNa paNa ApeluM che. vizeSamAM saM. 16ra7 mAM racelI avasUri sAthenuM temaNe raceluM bhAvaprakaraNa paNa A sabhA taraphathI prasiddha thayeluM che. 2 zrIAnandavijayagaNikRta padhArtha (vRtti) sahita zrI AtmAnaMda sabhA taraphathI vi. saM. 1868 mAM prasiddha thaelA A granthanA antima bhAgamAM "ti "annAthapuMchALe " ti vRttiH samAtA che patibAnavinayaLatA suviditatitativAcanAkRti cihitA prathama vRddhivimaLanAM" A pramANene ullekha che. AmAM paNa buddhivimalanuM nAma najare paDe che. paraMtu atra teo pitAne zrI AnandravijayaNinA ziSya tarIke oLakhAvatA nathI e vicAraNuya che. - 3 prakaraNadikanA sArA premI ane vyAkhyAtA tarIke prasiddha thayelA A zrIvijyavimalagaNie gacchAcAra prakIrNanI TIkA temaja tadulacArikanI avacUri (vyAkhyA) racI che. A paikI prathama grakhya zrIAgamedaya samitie ane dvitIya grantha zreSTi de. lA. je. pu. phaMDa taraphathI prakAzita thayela che. 4 jue bhaktAmara tathA kalyANamandirastonI madIya bhUmikA. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 bhUmikA. zrAvakaguNa sajhAya (gA. 15) ane (5) gajasukumAla sajhAya (gA. 14) ItyAdi kRtionA racanAranuM nAma paNa umerUvijaya che. eo zrIdevavijayanA praziSya ane zrIjayavijayanA ziSya thAya che. naMdISeNa sajhAyanA kartAnuM nAma paNa meravijaya che ane teo zrIharSavijayanA ziSya che. A uparAMta (1) pRthvI sacitta sajhAya, (2) dhannAnI sajhAya ane (3) vastupAla-tejapAlane rAsa e granthanA kartAo paNa merUvijayanA nAmathI oLakhAya che. paraMtu A paikI prathama kRti zrIlAlavijayanA ziSya, bIjI zrI jinavijayanA ziSya ane trIjI kRti zrIraMgavijayanA ziSya racI che. pariziSTa-paricaya (1) sAdhAraNa jinastuti A granthanA atima bhAgamAM zrImatilakasUrikRta sAdhAraNajinastuti avari, anuvAda ItyAdi sahita ApavAmAM AvI che. A upajAti chaMdamAM racAyelI pacaturathI stutine sAdhAraNajinastuti" kahevAnuM kAraNa e che ke AmAM ke amuka tIrthaMkaranA nAmano ullekha nathI eTaluM ja nahi paNa te amuka tIrthaMkaranI stuti che ema sucana karanAra keI zabda ke pada paNa nathI eTale ke A game te kaI paNa tIrthaMkaranI stutirUpa gaNI zakAya tema che. A stutinA kartA zrImatilakasUrie racelA sarvajJa-stetrane ullekha (anuvAda sahita) e stuti-caturvizatikA (pR. 168-170) mAM karyo te vakhate emanA saMbaMdhamAM meM kaMI UhApoha karyo nathI, eTale A vakhate paNa tema karavuM ISTa nahi gaNAya ethI karIne temanA viSe be zabda lakhavA pravRtta thAuM chuM. 1-3 A traNe munIzvaranI sthala rUparekhA mATe juo stuti-caturvizatikAnI mArI saMskRta bhUmika 4 upajAtinuM lakSaNa e cheke- " syAdindravajrA yadi tau jagau gaH, upendravajrA jatajAstato gau| anantarodIritalakSmabhAjI, pAdau ydiiyaavupjaatystaaH||" 5 ekanA eka padhanA cAra arthe thato hovAthI A sArthaka che. 6 sAdhAraNa-stotre temaja stavane paikI keTalAMka te jainastotrasaMyanA prathama ane dvitIya bhAgamAM daSTigocara thAya che. * 7 A daza padyanuM stotra che ane tenA antima padhamAM te kartAe ADakatarI rIte pitAnuM nAma paNa sUcavyuM che. A stotra avasUri sahita jainastotrasaMgrahanA dvitIya vibhAga (pR. 33)mAM prasiddha thayeluM che. jaina granthAvalInA 284 mA pRSThamAM 40 padyanuM sarvajJa-stotra saMmatilake racelAno ullekha che, tethI A kaI bIjuM kAvya che ane tenA racanArA paNa koI anya munirAja che ke kema e prazna uThe che. A prati jesalameramAM hovAnuM tyAM sUcavyuM che, paraMtu 'berADhamerIyama gvAyatrajyAnAM sUvImAM tenuM nAma jaNAtuM nathI, kintu AthI karIne te jesalameranA bhaMDAramAM nathI ja ema kahI zakAya nahi, kAraNa ke je. bhAM. sUcI e mahattvavALA ane upayogI jaNAyelA granthanuM ja varNAtmaka sUcIpatra che, e samasta granthanuM sUcI-patra nathI e vAtanI e granthanI prastAvanAnA 14mA ane 15 mAM pRththA sAkSI pUre che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA. 27 zrIseAmatilakasUri catijItakalpa vigerenA racanArA zrIseAmaprabhasUrinA ziSya ane kAlasittarI pramukha granthAnA racanArA zrIdharmaghASasUrinA praziSya thAya che. vimalaprabha, paramAnanda ane paddhatilaka e nAmanA traNa munIzvarA emanA gurUbhAI thAya che. A tapAgacchIya sUrijInA janma vi. saM. 1355 mAM thayA hatA. vi. saM. 1369 nA mAgha mAsamAM temaNe dIkSA lIdhI hatI ane vi. saM. 1373 mAM tee sUri-pada prApta karavA bhAgyazALI thayA hatA. A ghAtanI nimna-likhita padya sAkSI pUre cheH k sa bANabANatriku ( 1355 ) varSamAghe jAtaH padAbhyAmanukUlakheTaiH / nandAGgavizve (1369 ) vratamApya bheje vanyavizve ( 2202)'ve vatiSThAm // ' -zrImunisundarasUriSkRta gurvAvalI phlA0 273 jaina granthAvalI ( pR. 56 ) uparathI joi zakAya che ke zrIse matilakasUrie zrAdjItakalpanI 2647 zyAkapramANuka vRtti racavA uparAMta zIlataraMgiNI (saM. 1394 mAM) ane bRhat-navya-kSetrasamAsa tathA sattasiyaThANu prakaraNa e e granthA paNa racyA che. A paikI sattarisayaThANu 1327 mAM racyAnA je ullekha jaina granthAvalI (pR0 138)mAM ApavAmAM AvyA che te cAgya nathI. paraMtu tene badale khaMbhAtanI TIpamAM saM. 1387 nA ullekha karyAM che te vAstavika che, kemake paM. devavijayanI vRtti sahita jaina AtmAnaMda sabhA taraphathI prakAzita thayelA sattarisayaThANuM prakaraNanA antamAM ApelI 358 mI gAthA A prakaraNa vi. saM. 1387 mAM racAyAnI sAkSI pUre cheH-- 1 sAmaprabha nAmanA bIjA paNa eka AcArya thayA che. emane lagatI gheADIka mAhitI meM zRMgAravairAgya-taraMgiNInI prastAvanAmAM ApI che, vAste tenA jijJAsune te evA bhalAmaNa karUM chuM, A AcArya saMbaMdhI ullekha gurvAvalI ( mlA 77)mAM che. emaNe sA arthavALuM eka prAkRta padya paNa racyuM che ema munirAja zrIcagravijaya jaNAve che. 2 emanI sthULa rUparekhA sArU jIe RSabha-paMcAzikA ( pR0 47). emaNe samavasaraNa-prakaraNa, kAla-samRtikA, dehasthiti-prakaraNa, cAni-stava, yamakamaya catuvatijinastuti, yugapradhAnAtra, devendraraniza thI, yUyaM cuvAthI ane sastAzamAMMthI zarU thatI zleSamaya stutie girinAra-kalpa, aSTApada-kalpa vigere grantho racyA che. A paikI yugapradhAnasteAtra ke jene du:SamakAla stavana tarIke paNa oLakhAvavAmAM Ave che, tenAM Adha ane antima padho nIce mujaba cheH-~~ "vIrajiNabhuvaNavissuapavayaNagayaNikkadiNamaNisamANe / vatasuanihANe thuNAmi sUrI jugappahANe // 1 // " " evaM deviMdaNayaM sirivijjANaMdadhammakittimayaM / vIrajiNapavayaNadviaM dUsamasaMghaM namaha NicaM // 24 // " A nAmanA khIjA pAMca AcAryAM thayA che ema jaina dharmanA prAcIna itihAsa e nAmanA puratakanA 68 mA pRSTha uparathI joi zakAya che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA. areerang (1387) zihini somariyags. abbhatthaNAe hemassa saMghavaharayaNataNayassa // " A uparathI suspaSTa rIte joI zakAya che ke sattarisayaThANanA kartA (zrIsemaprabhasUrinA ziSyavarya) zrImatilakasUrija che ane vaLI e grantha ratna nAmanA saMghapatinA putra hemanA abhyAsArthe temaNe race hate. kadAca e nAmanA bIjA sUrie e varSamAM A grantha racyo hoya ema mAnavAne prasaMga prApta thAya, paraMtu te vAta saMbhavatI nathI, kemake zrI munisundarasUrikRta gurnAvalInA 284mA kanA prAraMbhamAM "vRddhakSetramAnasannatirAthAnAvirAjainave" e dIvA jevo spaSTa ullekha che. - zIlataraMgiNInA katAM vRddhakSetrasamAsAdinA katathI bIjA hoya ema lAge che, kAraNake jaina granthAvalInA 189mA pRSTha uparathI joI zakAya che ke A grantha saM. 1394mAM nahi paraMtu saM. 1294 mAM racAyelo che. vaLI tenA kartA te rUdrapalIya gachIya malikajI che e vAta temaja te zIlapadezamAlAnI vRtti che e hakIkata paNa hata-TippanikA uparathI joI zakAya che. vizeSamAM pustakAkAre bhASAMtara sahita zrAvaka bhImasI mANeke prasiddha karela zIlapadezamAlAnI prazastinA nimnalikhita navathI agiyAra padya uparathI joI zakAya che ke navAMgIvRttikAra zrIabhayadevasUrinI paraMparAmAM thaelA zrIsaMghatilakasUrinA ziSya zrImatilakasUrie prathama zIlataraMgiNI nAmanI vRtti racI, tyAra pachI tenuM adhyayana karI artha sphaTa karavA mATe e8 sAdhunA AdezathI ane lAlA sAdhu (zAha)nA putra chAbhu sAdhue karelI preraNAthI munirAja zrIvidyAtilake vi. saM. 1294 mAM navI vRtti racI. A rahyAM che padya - 1 A saMbaMdhamAM sAkSaravarya lAlacaMdra bhagavAnadAsa sUcave che ke - hI. huM taraphathI zIlataraMgiNI prakAzita thayelI che, paraMtu temAM prazasti jovAmAM AvatI nathI. A praphamAM tame bhI, ma, nA pustaka parathI prazastinAM paDyo TAMkyAM che; aMhitA saMgrahanI hastalikhita pratimAM thoDA pheraphAra sAthe te paLe che. paraMtu vi. saM. 1294 ke 1784 e barAbara baMdhabesatuM jatuM nathI, kAraNa ke A sAmatilakasUrinA gurU tathA satIrthya gurUbaMdhunI kRti vi. saM. 1422 tathA 1428 mAM racAyelI che. te baMne kavi de, lA5, kaMDa tathA hI taraphathI prakAzita jovAya che. uparanI zIlataraMgiNInI prazastimAM sUcavela vidyAtilakasari e saMghatilakasUrinA bhakta ( ziSya ) jaNAya che ke jeNe jinaprabhasUrinA brAya vIrakAne parizeSa bhAga ra che; jemAM vi. saM. 1388 ne ItihAsa paNa Apela che. dvArA anumAna pramANe zIlataragiNIne ja zIlapadezamAlAnI navI vRtti tarIke tyAM eALakhAvI che. zIyApadazamAlAsatrArthanA abhyAsI chAbha (jI) zAhe vidyAtilakasUri (saMghatilakasUriziSya) dvArA-arthAta temane prArthanA karI temanA parivAramAMthI-temanI AjJAmAM rahelA sAmatilakasUri pAse e pUrvokta vRtti karAvI. racanA samayamAM jyAM vikramAMke che, tyAM kadAca bhUla thaI haze. zAke levAthI saMbaMdha maLe che. 1214+13=142 vi. saM. 14ra barAbara Ave che. yugane artha be levAmAM Ave te vi. saM. 14ra7 Ave. emAM paNa vAMdho nathI vi. saM. 14ra8 mAM racAyelI praznottara-ratnamAlAvRttimAM paNa A zIlA5dezamalAvRttine ulekha che, tene paNa vAMdho Avato nathI. >> Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA. " tadIyacaraNadvayIsarasijaikapuSpandhayaH __ sa saGkatilakaprabhurjayati sAmprataM gaccharAda / zakakSitipabodhakRta prabhujinaprabhAnugrahAta tvavAttagaNabhRtpadapramukhatattvavidyAgamaH // 9 // tatpAdapadmahaMso vivRtiM zIlopadezamAlAyAH / zrIsomatilakasUriH zrIzIlataraGgiNI cakre // 10 // lAlAsAdhostanUjaH praguNaguNanidhiH sAdhuseDhAnumatyA chAbhUH zIlopadezastrajamamaladhiyA sUtrato'dhItya samyaka / artha vijJAtumasyA yuganidhisaravau (1294) vatsare vikramAGke vRttiM navyAM sa vidyAtilakamunivarAt kArayAmAsa sAdhuH // 11 // " A zrImatilakasUrinA laghu gurUbAMdhava ane praznottararatnamAlAnA vRttikAra zrIdevendra muninI preraNAthI emanA gurUvarya saMghatilakasUrie samyakatvasaptatikAnI vRtti saM. 1422 mAM racI hatI e vAtanI A granthanI prazastinAM nimnalikhita padya sAkSI pUre che - zrI ratiSThAvAryA-ratalpAnora: samyaktvasaptatevRtti, vidadhustasvakaumudIm // 9 // asmacchiSyavarasya somatilakAcAryAnujasthAdhunA zrIdevendrayugIzvarasya vacasA smyktvstsptteH| zrImadvikramavatsare dvinayanAmbhodhikSapAkRtprame (1422) zrIvAsvata viracitA pitta vRttiva che ?" zrIharibhadrasUrikRta vadarzana samuccayanI TIkA racanArAomAM zrImatilakasUrinuM nAma paNa che e hakIkata jaina granthAvalInA 79 mA pRSThanI nIce mujabanI TIpa uparathI joI zakAya che - "vidyAtilaka e saMmatilakasUrinuM bIjuM nAma che. teoe saM. 139 mAM tIrthaka5nA ane raheluM vIrakalpa racyuM che. jinadevasUri emanA ziSya hatA. paraMtu A zrImatilakasUri te A prathama pariziSTanA nAyakathI bhinna levA joIe ema emanA ziSyanA nAma uparathI sUcita thAya che. aSTapaMcAzastutinA vRttikAranuM temaja laghuttetrane vRttikAranuM nAma paNa saMmatilaka che e vAta jaina graMthAvalInA ra73mAM ane 288mA pRSTha uparathI joI zakAya che. paraMtu te saMbaMdhamAM tyAM vizeSa mAhitI nahi ApelI hovAthI A kayA munIzvara che tene nirNaya karavo bAkI rahe che. vizeSamAM zrIdharmaSasarinA upadezathI pRthvIdhara sAdhue karAvelAM caityane uddezIne 16 zlekanuM saMskRta bhASAmAM tetra racanArA munIzvara paNa zrImatilakasUri che e vAta gurnAvalI (dvitIya AvRtti, pR. 20) uparathI joI zakAya che. kintu A sUrijI to ApaNuM kathAnA nAyaka hoya ema jaNAya che, kemake A kAryanuM prazaMsAtmaka varNana te zrIdharmaghoSasUrinA saMtAnaya kare e svAbhAvika che. A nina-likhita paMktimAM jela "pUjyagurU" pada paNa khAsa arthasUcaka hoya ema bhAse che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 bhUmi ___" atra zrIpRthvIdharasAdhukAritaprAsAdasthAnasaMkhyA mUlanAyakajinanAmAdi vAcyam, pUjyaguruzrIsomatilakasUripAdaiH kRtaM stotramavatArya paThanIyam." -gurvAvalI (50 18) A staMtra anyAnya apekSAe upagI lAgavAthI tenA paraspara saMbaMdhavALA prathamanA pAMca ke temaja antima leka raju karavAmAM Ave che - zrIsomatilakasUrikRtaM // zrIpRthvIdharasAdhukAritacaityastotram // zrIpRthvIdharasAdhunA suvidhinA dInAdiSUddAninA __ bhaktazrIjayasiMhabhUmipatinA svaucityasatyApinA / arhadbhaktipuSA gurukramajuSA mithyAmanISAmuSA ___ sacchIlAdipavitritAtmajanuSA prAyaH praNazyadruSA // 1 // naikAH pauSadhazAlikAH suvipulA nirmApayitrA satA mantrastotravidIrNaliGgavivRtazrIpArzvapUjAyujA / vidyunmAlisuparvanirmitalasaddevAdhidevAivaya___ khyAtajJAtatanUruhapratikRtisphUrjatsaparyAsRjA // 2 // triHkAle jinarAjapUjanavidhiM nityaM dvirAvazyaka sAdhau dhArmikamAtrake'pi mahatI bhaktiM viraktiM bhave / tanvAnena suparvapauSadhavatA sAdharmikANAM sadA vaiyAvRttyavidhAyinA vidadhatA vAtsalyamuccairmudA // 3 // zrImatsampratipArthivasya caritaM zrImatkumArakSamA pAlasyApyatha vastupAlasacivAdhIzasya puNyAmbudhaH / smAraM smAramudArasammasudhAsindhUrmiSUnmajjatA zreyaHkAnanasecanasphuraduruprAvRibhavAmbhomucA // 4 // samyanyAyasamarjitorjitadhanaiH susthAnasaMsthApitai-- ye ye yatra girau tathA puravare grAme'thavA yatra ye| prAsAdA nayanaprasAdajanakA nirmApitAH zarmadA steSu zrIjinanAyakAnabhidhayA sArddha stuve zraddhayA // 5 // 1 'sUryAzvairyadi massajau satatagAH' meM sakSapANa! zAhU vitibhA 2yAyekhA mA pAya roDa para kulaka banela che. bhArasamrabhnairyAnAM trayeNa trimuniyatiyutA sragdharA kIrtiteyam' ye sakSaNathA sakSita sdh| mAM racAyelA che, jyAre bAkI badhA leke te zArdUlavikrIDita chaMdamAM racAyelA che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA. 21 itthaM pRthvIdhareNa pratigirinagaragrAmasImaM jinAnA muccaizcaityeSu viSvara himagirizikharaiH sparddhamAneSu yAni / bimbAni sthApitAni kSitiyuvatiziraHzekharANyeSa vande tAvazrenyAni cAni trivavAnarava zAritAzAritAni 26 jaina dharmane prAcIna itihAsa e granthamAM temaja jaina granthAvalImAM zrIdharmaSa surikRta nA grupama ItyAdi padathI zarU thatI aSTa yamakamaya stutinA vRttikAra tarIke samatilakanuM nAma sUcaveluM che, paraMtu zrIstetraratnAkaranA prathama bhAgamAM A stutinI avari ApelI che tyAM te tenA kartA viSe kaMI ullekha karyo jovAmAM AvatuM nathI. kadAca tenI ke anya pratimAM e ullekha heya te nA nahi kahI zakAya (kemake sAdhAraNajitutinA kta saMmatilakasUri che e vAtanuM paNa e stutinA lekhakanA antima ullekha temaja jainatattvAdamAM caturathInA kartA zrImatilakasUri che e ullekha sivAya ke anya pramANa mArA jevAmAM AvyuM nathI). A paristhitimAM e umeravuM Avazyaka che ke pUjyapAda nyAyanidhi svargastha jainAcArya zrIvijayAnandasUrikRta jainatattvadarzana 579 mA pRSThamAM zrIdharmaghoSasUrikRta nA vRghama e temaja TaRArA, rAmaitra stutinA vRttikAra tarIke temaja zrI somaprabhasUrikRta trAviha0 e stutinA TIkAkAra tarIke zrImatilakasarinuM nAma najare paDe che. A uparAMta zrImadda ! tuve thI zarU thata kamalabaMdhathI manahara oMtra, zizira, zrInAmiNamAM ane zrIratha0 thI zarU thatAM tetro paNa A surijInI kRtio che e paNa tyAM ullekha che. A vAta sahelAIthI dhyAnamAM Ave teTalA mATe temanI kahevAtI samagra kRtionuM kepTaka ApavAmAM Ave che. grantha, zloka-saMkhyA, prakAzana, 1 bRhasavyakSetrasamAsa. 2 sattariyaThANa paraNuM. 359 jaina AtmAnaMda sabhA. 3 zrI tIrtharAjathI zarU thatI stuti. 1 A granthanA pariziSTamAM. 4 sarvajJa-stotra. 10 Agodaya samiti. 5 pRthvIdhara sAdhukArita caityatetra 16 zrIyazavijaya jainagranthamAlA 6 zrI siddhArthathI zarU thatuM mahAvIra-stotra 12 7 zrImadvIra 8 zivazirasi 8 zrInAbhisambhava anupalabdha hovAthI 10 veca0 ka-saMkhyA ApI nathI. 11 catra4i0 nI vRtti. 12 jaya kRSama0 ) 13 tApArka Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA. A uparathI e phalitArtha thAya che ke jaina sAhityarUpI vRkSane pallavita karavAmAM sUrijIe sAthe bhAga lIdhA hatA. vizeSa AnandanI vAta te e che ke gacchIya mamatArUpa DAkaNuthI teo grasta hatA nahi. A vAta prakhara paNDita jainAcArya kharataragacchIya zrIjinaprabhasUrie peAtAnA ziSya-ratnAnA abhyAsArthe racelAM ane vaLI peAtAnA nAmathI aMkita evAM sAtase staMtra zrIseAmatilakasUrine samarpaNa karyAM viSenA nIce mujabanA (kAvyamAlAnA saptama gucchanA 86 mA pRSTha uparanA) ullekha uparathI joi zakAya cheH-- 32 " 'purA zrIjinaprabhasUribhiH pratidinaM navastavanirmANapurassaraM niravadyAhAragrahaNAbhigrahavadbhiH pratyakSapadmAvatIdevIvacasAmabhyudayinaM zrItapAgacchaM vibhAvya bhagavatAM zrIsomatilakasUrINAM svazaikSaziSyAdipaThanavilokanAdyartha yamaka zleSa citracchandAvizeSAdinava nava bhaGgI subhagAH saptazatImitAH stavA upadIkRtA nijanAmAGkitAH / " -zrIsiddhAntAgamastavanI avasUri vividha granthA racI 69 varSanuM AyuSya pUrNa karI saM. 1424 mAM svarge saMcarelA sUrijIne savinaya praNAma karatA huM prathama pariziSTa pUrNa karUM te pUrve temanA ziSya-praziSyAdikane lagatI hakIkata zrIdevasundarasUrinA ziSya zrIguNuratnasUrie vi. sa. 1466 mAM racelA kriyAratna-samuccayamAMnA zrIgurUparvakramavaNa nAdhikAranA AdhAre TuMkamAM atra nivedana karUM te asthAne nahi gaNAya. AmAM zrIsAsatilakasUrinA saMbaMdhamAM temaja temanA candrazekhara, jayAnanda ane devasundara nAmanA traNa ziSya-ratnAnA saMbaMdhamAM nIce mujabanA ullekha che:-~~ " zrINotija cAdya, pUNyo cathazoDaLane / jyotsnA jalaM grahAH phena - piNDA velAvalirdizaH // 49 // vizvakhyAtatapAgaNAdhipatayaH sArvatrikakhyAtayaH sadvairAgyapa yodhayastrijagatIdIvyadguNazreNayaH / Asan granthakRtaH sadAgamabhRtazcAritra lakSmIvRtaH sadbhAgyAbhyadhikAJca somatilakAH sUrIzavRndArakAH // 50 // teSAM ziSyAstrayaH khyAtA, abhUvannadbhutairguNaiH / jJAnadarzanacAritra - trayI mUrtimatI kila // 51 // saMkSubdhasAgaragabhIraraveNa nitya - mAvarjitAkhilajagajjanamAnasAliH / zrI candrazekhara gururgarimaikadhAma vidyAvilAsavasatiH prathamo babhUva // 52 // bhavya prANiziva zriyoH pariNaye sAMvatsarAdhIzvarA gAmbhIryAdiguNairnijairudadhivat kenApyalabdhAntarAH / tejAyanta yatIzvarAyiha jayAnandA dvitIyAMH kramAt yeSAM devatayA kareNa nihato bhrAtA'numene vratam // 53 // Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA, vairAgyaM vimalaM zamo'tivizadaH zAstrajJatA cAdbhutA siddhAntakarucirmanoharatarA bhavyopakAraH prH| cAritraM trijagatyanuttaratamaM bhAgyaM hyasAdhAraNaM yeSAM zrIyutadevasundaravarAH khyAtAstRtIyAstu te // 54 // " zrImatilakasUrinA prathama ziSya zrIcandrazekharasUrine janma vi. saM. 1373 mAM thaye hato. temaNe vi. saM. 1385 mAM eTale ke bAra varSanI nAnI vayamAM dIkSA lIdhI hatI. vi. saM. 137 mAM teo sUripadathI alaMkRta thayA hatA. temane svargavAsa vi. saM. 1423 mAM thayo hato. uSita bhojana kathA, yuvarAjadhi kathA, zrImataMbhakathI zarU thatuM hArabaddha stotra, zatruMjaya-revata-stuti ItyAdi temanI kRtio che. - zrImatilakarinA dvitIya ziSya zrI jayAnandasUrinuM jIvana-vRttAnazrIsemasudarasUrinA vidvAna vineya (ziSya) zrI pratiSThAma munIzvare vi. saM. 15ra4 (pArAvAra #gnika)mAM racelA semasaubhAgya kAvyamAM najare paDe che. 1 vi. saM. 1485 mAM upadezamAlA-bAlAvabodha, vi. saM. 1486 mAM SaSTizata-bAlAvabodha, yogazAstrabAlAvabodha, yumacchabda-navastavI tathA amachabda-navastarI (aSTAdazastotrI ), sanAdiniyAthathI zarU thate yamakamaya caturvizatijinastava, thara kA sArthathI zarU thatuM zrI caturghazatijinabhatkIrtanastavana vagerenA kartA zrIsamasandurasarinA keTalAka guNonuM varNana zrImacAritragaNikRta gurUpuranAkara kAvyamAM 48 mAthI 66 mAM bleka paryanta daSTigocara thAya che. emanuM vizeSa varNana te samasaubhAgya kAvyamAMthI maLI Ave che. prahalAdana nagaranA nivAsI sajajana zreSThInI priyA mAhuNa devIe vi. saM. 1430 mAM putra-ratnane janma Apyo. enuM nAma sema rAkhavAmAM AvyuM. A kumAre potAnI benanI sAthe vi. saM. 1437 mAM arthAta sAta varSanI laghu vaye dIkSA grahaNa karI. tyAre emanuM semasundara nAma pADavAmAM AvyuM. vi. saM. 1450 mAM temaNe vAcaka pada maLyuM, jyAre vi. saM1457 mAM teone AcArya-padavI maLI. pATaDInA maMdiranA (svarga zAstravizArada zrIvijayamasUrisaMkalita pratimA-lekha-saMgrahamAMnA) nimnalikhita ullekha- __ "saM0 1494 varSe prAgvATajJAtIya zre0 ratna bhA. mAUsuta zre. tAlhA bhA0 sAra (2) suta zre0 velAkena bhA. vAn pramukhakuTuMbayutena svazreyase zrIzreyAMsabivaM kAritaM pratiSTitaM tpaa(0)shriisomsuNdrsuuribhiH|" -uparathI joI zakAya che ke zrI somasudarasUrie vi.saM. 1498 mAM zrIzreyAMsanAthanI pratimAnI pratiSThA karI hatI. vi. saM. 148 mAM teo svarge sidhAvyA. temane aneka ziSyo hatA. svargastha zAstravizArada jainAcArya zrIvijayadharmasari dvArA saMkalita aitihAsika 2Asa saMgraha (bhA. 1) mAM je kavivara zrIlAvaNyasamaya. viracita saMmatisAdhusUri vivAha chapAyela che temAM zrIzAntinAthane daherAsarano ullekha che. A daherAsarane gabhArAmAM pesatAM bAraNAnI upara nIce mujabane lekha najare paDe che ke jemAM zrI samasandarasUrinA ziSya-varganA nAmane nirdeza karavAmAM AvyuM che. "saMvat 1478 varSe poSa zu. 5 rAjAdhirAjazrImokaladevavijayarAjye prAmbATasAkhvAnAbhA. sU...suna sA, ratana bhA. lAghuputrega zrIzatrujayagirinArAbuMdajIrApallI citrakUTAditIrthayAtrA kRtA zrIsaMghamukhyasAdhaNapAlena bhA0 hAsUputra sA. hAjA bhojA dhAnA vadhU deU bhAU dhAI pautra devA narasiMga putrikA pUnI pUrI maragada camakUprabhRtikuTuMbaparivRtena zrIzAMtinAthaprAsAdaH Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 bhUmikA. libhadra-caritra, vevA pramoDarthathI zarU thatuM nava padyanuM stavana ItyAdinA kartA zrIjayAnandasUrine janma vi. saM. 1380 mAM thaye hatuM. temaNe vi. saM. 1392 mAM dIkSA grahaNa karI hatI. vi. saM. 1420mAM temaNe sUripada maLyuM hatuM. zrImatilakasarinA tRtIya ziSya-ratna zrIdevasundarasUrino janma vi. saM. 1396mAM thayo hato. vi. saM. 1404 mAM mahezvapuramAM temaNe dIkSA grahaNa karI hatI ane vi. saM. 1420 mAM teo aNahilapurapATaNamAM sUripada meLavavA bhAgyazALI thayA hatA. pro. piTarsananA trIjA riporTamAM 71 mA pRSThamAM nikha-likhita " iti zrImalayagiriviracitA saptatiTIkA samAptA saMvat 1447 varSe bhaTTArakadevasundarasUryupadezena karmagraMtha vRttipustaka lekhayAmAsa" ullekhamAM je devasundarasUrinuM nAma najare paDe che te prastuta haze ema lAge che. jainadhAtupratimAlekhasaMgraha (bhA. 1)nA 761 mA lekhAMka uparathI joI zakAya che ke teo vi. saM. 1466 sudhI te vidyamAna hatA. A sUrirAjanA jIvananuM DuMka varNana temanA praziSya sahastrAvadhAnI zrI munisundarasUrie gurnAvalImAM 303 mA padyathI ApyuM che. temane jJAnasAgara, kulamaMDana, guNaratna, samasundara (gurnAvalInA kartA gurU) tathA (vi. saM. 1456 mAM yati jItakalpavRttinA racanArA) sAdhuratna nAmanA pAMca ziSya hatA. A munivaryone lagatI keTalIka hakIkata gurnAvalImAM maLI Ave che. pativarya lAlacandra sUcave che ke "matilakasUrinA eka ziSya devapragaNi jANavAmAM Avela che jeNe kumArapAla rAsa prA. gU. mAM 41 kaDImAM racela che; mArA khyAla pramANe A kAritaH pratiSThitastapApakSe zrIdevasuMdarasUripaTTapUrvAcaladinanAyaka-tapAgacchanAyakanirupamamahimAnidhAna yugapradhAnasamAnazrI-zrIsomasaMdarasaribhiH // bhaTTArakapuraMdaratha munisundarasUri-zrIjayacaMdrapUri-zrIbhuvanasaMdaramari-zrIjinakIrtisUri-zrIvizAlarAjasUri-zrIratnazekharasUri-zrIudayanaMdisUri-(zrIlakSmIsAgarasUri!)-mahopAdhyAyazrIsatyazekharagaNi-zrIsUrasuMdaragaNi-zrIsomadevagaNikalaMdikAkumudinasiomodayapaM.somodayagaNipramukhapratidinAdhikAdhikodayamAnaziSyavagaiH // ciraM vinayatAM zrIzAMtinAthacaityaM kArayitA ca / " A paikI zrIjinakIrtirinI dAnakalpakuma nAmanI kRti che. A de. lA. pu. phaM. taraphathI prasiddha thayelI che. zrAvizAlarAjasUrie vItarAga-stotranI paMjikA racI che. teo zrImada gaNinA gurU thAya che. etihAsika rAsa-saMgraha (bhA 0 1)nA saMkSipta-sAra (pR. 26-28)mAMthI japaka95latAnA kartA zrIranazekharasUri temaja zrI lakSmIsAgarasUri saMbaMdhI mAhitI maLI zake che, te tenA jijJAsue te tarapha daSTipAta karo. zrI tilaka haMsagaNi paNa zrI somasundarasUrinA ziSya haze ema udepuranA geDIjhanA bhaMDAranI bhaktAmara stava (saTIka)nI hastalikhita pratinA nimna-likhita ulekha uparathI bhAse che - "saMvat 1505 varSe prathamabhAdravadi 2 dine zrIsomasundarasUricaraNarovinA tilakahaMsagaNinA likhitA paropakArAya bIjhanaLA " Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA. tapAgacchIya hovA saMbhava che. A rAsa ahIMnA saMskRta saMgrahamAM che." (jaina gUrjara kavio nAmanA grantha (pR. 61)mAM paNa kumArapAlarAsane ulekha che, paraMtu tenA kartA te zrIdevaprabhagaNi che. eo zrIvIrasiMhanA ziSya hovAne tyAM spaSTa ullekha che.) (2) zrItamastuti A granthanA aMtamAM Apela prathama pariziSTa saMbaMdhI ApaNe vicAra karyo. te pramANe have dvitIya pariziSTa saMbaMdhI TuMkamAM vicAra kare asthAne nahi gaNAya. A pariziSTamAM zrIrAjasAgara munirAjanA ziSya-ratna zrIravisAgara munIzvare racela zrIindrabhUti-stuti ApavAmAM AvI che. A stutinA nAyaka zrI mahAvIra prabhunA prathama gaNadhara zrIIndrabhAti yAne gautamasvAmI che. temanAM aneka caritra lakhAyelAM che eTaluM ja nahi, paraMtu temane uddezIne stuti-stotra paNa racAyAM che. dAkhalA tarIke zrIjinaprabhasUrie eka anupama gautamastotra racyuM che (A stotra kAvyamAlAnA saptama gucchakamAM chapAyeluM che). A uparAMta emaNe " nabrijhaLatuH" e prathama pAdavALuM eka navakanuM paNa stotra racyuM che. vaLI zrIvAsvAmIe avNA pAtrathI zarU thatuM 12 lekanuM gautama-stotra zArdUlavikrIDita chaMdamAM racyuM che, jyAre "TUTyvazautama'thI zarU thatuM pAMca kanuM eka tetra zrIdharmasAgara upAdhyAyanA ziya-ratna zrIguNasAgaragaNie racyuM che. emanA jIvana-vRttAnta paratve vizeSa na lakhatAM pAThaka-vargane atre eTaluM ja khAsa nivedana karavuM basa thaze ke - "kagspi vadhAtha, rADa guma viSAH kevAsAmRta, ci= zrIgautamavmo: I ? " -subodhikA (kalpasUtravRtti) patrAMka 127. jema pratikamaNAdika samaye belavAmAM AvatI cAra padyanI stutimAM prathama amuka tIrthaMkaranI stuti hoya che, tema tene bada "tIrtha"zabdathI saMbodhAtA prathama gaNadharanI stutirUpa A dvitIya pariziSTa che. A pramANenI bIjI be stutio nIce mujabanI maLI Ave che. A baMnenA kartA vAcakacakavatI mahepAdhyAya zrIdharmasAgaragaNinA ziSyarana pa0 guNasAgaragaNijI che. (2) zrIautamaetuti gautamAnvayapavitragautamaH, saptahastatanukaH sa siddhye| astu satsamacaturasrasaMsthitaH, kevalAya samabhUda viSAdakaH // 1 // tIrthakRttatiriyaM bhave bhave, duHkhakUpanipatajjanAn bhavet / pAlanAya yatanAparAyaNA, karmazatrasupuTIkRtokSarA // 2 // 1 A baMne stutio munirAja zrI catuvijaye lakhI mekalavA kRpA karI hatI. 2 A stuti rathoddhatA chaMdamAM racAyelI che. enuM lakSaNa e che ke rAta varnAtra thatA." Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 bhUmikA. naigmaadiyutsNyutaagm-stiirthkRdvdnbhaassnnaagrimH| anyatIrthikamanazcamatkRtiH, zaGkaraH sakalajanmino'stu vaH // 3 // ambikA'bhidhagariThadevikA, vibhratI zravaNayoH sukuNDale / stUyamAnaguNamaNDalA janai-vighnadhAtajanakA'stu santatam // 4 // (2) zrIgautamastutiH yadIyaM prabhAte sphurannAmadheyaM, gRhItvA yayurjanminaH koTisakhyAH / zivaM yAnti yAsyanti kuryAt kalAnAM, kalApaM kukarmAribhid gautamo me // 1 // jagannAthapaGkiH sumuktirvimuktiH, sazaktiH sayuktiH subhaktiH subhuktiH / prakAmAgatA mAhatAmAvirAmA, yatInAM tatInAM ratInAM hRtInAm // 2 // guNaiH zuddhasiddhAnta siddhAnta UrdhAntakRt, sadAbhAvatAM sammatAM dIyatAM poSitAm / duratyanta kaSTena ziSTena laSTena vA, sphuradvarNapUrNaiH sakarNaiH sakaNaH / taH // 3 // galadbhAratIpInapIyUSatulyA, yadIyA rnntkaarikaarikrmaabjaa| mahAmUlyasannUpurAbhyAM navAbhyAM, sukhAyAstu devI satAM janmabhAjAm // 4 // zrIindrabhUti-stutinA racanArA zrIravisAgara munirAja zrIrAjasAgaranA ziSya thAya e vAta enI hastalikhita pratinA atargata ulalekha uparathI jaNAya che. bAkI e rasutimAM tenA kartAnuM nAma najare paDatuM nathI. emaNe dratavilaMbita chaMdamAM racelA temaja caraNa-samAnatArUpa yamakathI alaMkRta evA 26 5canA zriyamadAd yI 23 yatA zrInamizistavanamA to methI GARIK na43 57 che athAta tenA antima padyamAM te kartAe pitAnA temaja pitAnA gurUjInA nAmane spaSTa ullekha karyo che. te padya nIce mujaba che - "itthaM bhaktimayoktibhiH stutikRtaH zrIneminAthaH prabhu dhanaparamparApramathane grAhyAbhidhAno nRNAm / zrImatpaNDita rAjasAgara'padAM ziSyasya deyAnnijaM bhRtyatvaM 'ravisAgara'sya satataM kalyANasatkAraNam // " mA viza 2 'zrIpatiyativandita 'thI za3 yatuM 11 55rnu 2 zrI DIviyaristavana rahyuM che. tenA atima padyamAM pitAnA gurUnA rAjasAgara e nAmane nirdeza karyo che e vAtanI nimnalikhita padya sAkSI pUre che - 1 mAtutinAjIga 55 sivAyanAM padho 'bhujaGgaprayAtaM caturbhiryakAraiH' me sakSayavANA bhugaprayAta mAM racAyelAM che. 2 A tapAgacchanA bhUSaNarUpa jagadgurU zrIhIravijayasUrinuM jIvana caritra sUrIzvara ane samrA' nAmanA pustakamAM sArI rIte AlekhavAmAM AvyuM che. - 3 zrIravisAgaranA koI anya ziSya-rane A racyuM hoya te te banavA joga che, paraMtu temane anya ziSya hatA evuM jAguvAmAM nahi AvavAthI Ama ullekha karyo che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA. " iti netAraM nRvinetAraM rAjasAgaraziSya sukhakAraM gatamAravikAraM ripunarakAraM hIravijayagurugaNadhAram / virAstravicAra....... .....saMyamaramaNIvarahAraM kSititalamandAraM paramamudAraM stuta yUyaM munijanasAram // " vizeSamAM A stavananA pratyeka pAdanA prathama prathama varNa ekatrita karavAthI traNa munivaryAMnA nAma dRSTi-gocara thAya che. jemake zrIJAnavimahatti ka, zrIvijJayAnamunAnuM huM ane zrIrAnarAjavijJAnuM vai. A uparathI ema mAnavAnu` kAraNa maLe che ke tee A munIzvarAnA samayamAM athavA teA emanA pachInA samayamAM thayA haze. A traNa munIzvaro paikI rAjapAla nAmathI prakhyAta munIzvara jammUkumArarAsanA kartA hAvA joie ema bhAse che ane tema hAya te tee pippala gacchanA sthApaka zrIzAntisUrinA saMtAnIya ane temanI paTTaparaMparAmAM pUrNacandra zAkhAmAM 15 mI pATe thayelA zrIpadmatilakasUrinA ziSya zrIdharmasAgarasUrinA praziSya ane zrIvimalaprabhasUrinA ziSya thAya che. vizeSamAM emaNe A rAsa kyAre racce te vAta A rAsanI nIce mujabanI kaDIo uparathI joI zakAya cheH-- "vikrama rAye thApIe sa vata Rtu IMdra(6) jANA 2 dAi yuga varasa vicArayeA mAsa mane madhu ANNA re; kRSNapakSa muni tithi bhalI tiNi dvini vAraja savitA re gurU zArada supasAule caritra racyuM kahe kavitA re, ' arthAt saMvat 1642 mAM caitra vada sAtemane rivavAre A rAsa racAyA che. 37 rAjapAla munIzvara saM. 1672 nA jeTha zuda tIjane budhavAre lavakuzarAsa racanArA ane saM. 1698 mAM prasannacandra rASirAsa racanArA rAjasAgara upAdhyAyanA kAkA-gurU thAya che e vAta lavakuzarAsa uparathI joi zakAya che, kemake tyAM kahyuM che ke-- 8 9 pIpala' gacchi gurU vaDA zrIzAMtisUri sujANa pratikhAdhIA kula sAtasaU zrImAlapura ahiThANu; tAsa anukramI pATi pragaTyA zrIdharmasAgarasUri zrIvimalaprabhasUrIsa prabhusuM, huI ANaMda pUri; viSNudhavidyA dharamadAtA adhika jasu upagAra jeNi TALyA hita karI aganyAnanA aMdhakAra; jeiNu thApyA sUri zrIsaubhAgyasAgara pATi jinavacana mAraga dAkhavaI prIchavai puNyaDu vATa; vInavaI vAcaka rAjasAgara rAsa ehu raMgi muddA naranAhi bhAvi saMbhalaI tasu saMpajai ghara saMpadA. '' jaina gUrjara kavio ( pR0 486) Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA. A rAjasAgara upAdhyAya te prastuta kavIzvaranA gurU haze ke kema e prazna che kemake teo te pippala gacchanA che, jyAre A kavirAja te tapAgacchIya hoya ema bhAse che. tapAgacchIya rAjasAgarajInA aitihAsika vRttAnta paratve grantha-gauravanA bhayathI atra vicAra na karatAM jaina gUrjara kAvyasaMcaya pustakane rAsasAra (pR. 21) jevA huM bhalAmaNa karuM chuM. uparyukta kRtio uparAMta ravisAgarajIe "jirAjhIrAnI" thI zarU thatI cAra lekanI vIra-stuti paNa racI che. A stuti cAra saMskRta TIkAo sahita chapAyelI stuticaturvizatikAmAM kha-pariziSTa tarIke ApelI che. vaLI "zrImati mRtmaLamUhumAna thI zarU thatI cAra zlekanI zrIgautama-stuti paNa temanI kRti che (A rastuti stuticaturvizatikAnI saMskRta bhUmikAnA 12mA pRSTamAM ApavAmAM AvI che). vizeSamAM temaNe zrIvardhamAnamAvAra mAvAna ghaca evA prAraMbhika padavALuM 11 padyanuM zrIvIratetra paNa rahyuM che. jaina granthAvalI tarapha daSTi-pAta karatAM saM. 1936 mAM 2670 kapramANuka rUpasenacaritra ane saM. 1654 mAM 200 ka jevaDuM mauna ekAdazI kathAmAhAsya racanArA tarIke je ravisAgaranuM nAma jovAmAM Ave che teja A prastuta kavirAja haze ema lAge che. vizeSamAM 7002 lekanA pramANuvALA pradyumana-caritra racanArA tarIke paNa ravisAgaranuM nAma najare paDe che. paraMtu A caritra saM. 1207 mAM racAyAne tyAM (227 mA pRSThamAM) ullekha hevAthI A ravisAgarajI te prastuta munIzvarathI bhinna hovA joIe ema sahelAIthI anumAna thAya che. (kadAca saMvatano ullekha karavAmAM bhUla thaI hoya te te judI vAta che). atre e umeravuM Avazyaka samajAya che ke paDita hIrAlAla haMsarAja taraphathI dazeka varSa upara prasiddha thayela pradyumna caritra 7ra00 + 00 zloka pramANuka che ane te 1645 mAM zrIhIravijayasUrinA sAmrAjyamAM ane zrIvijayasenasUrinA yauvarAjyamAM racAyeluM che. vaLI tenA kartAnuM nAma paNa ravisAgara che. A zrIravisAgaragaNi tapAgacchIya zrIhIravijayasUrinA 1 zrIyazavijaya jaina granthamAlA taraphathI prasiddha thayelA parvakathAsaMgrahamAM A kRti prakAzita thayelI che. A kRtinA prAnta bhAgamAM e ullekha che ke " zrIzrIhIravijayagurupaTTe zrIvijayasenasUrIndraH / teSAM svacche gacche vibudhazrIrAjasAgarakAH // 203 // teSAM ziSyabhujiSyo nijamatyanusAratazca mAhAtmyam / maunasyaikAdazyAzcakAra ravisAgaro vibudhH|| 204 // yatrAjJAharapAvo yatra stUpazca hiirvijyguroH| yasyopAnte dvIpAbhidhabandiramasti zastikaram // 205 // unnatanagare tasminnetat pUrNIvabhUva vidvdbhiH| saMzodhya vAcyamabde sAgarazararasazazi( 1657 )pramite // 206 // atra racanA-samaya saM. 1657 hevAno ullekha che te vicAraNIya che ema zrIyuta lAlacandra sucave che, Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA. 39 samakAlIna ane temanA saMtAnIya hoya ema A caritranA antamAM ApelI 50 kinI prazasti uparathI jaNAya che. A prazastimAM zrIhIravijayasurinI prAciMzikA che temaja tyAM vAcaka harSasAgara, paMnyAsa rAjasAgara, paM. sahasAgara, vAva vinayasAgara pramukhanAM nAme paNa najare paDe che. A mahAtmAonI kRpAthI pradyumnacaritra ravisAgarajIe mAMDalamAM racyuM hatuM. te vakhate tyAM khegAra nAmane rAjA rAjya karate hate. vizeSamAM racanA-sthaLamAM ahaMtasamavasaraNanI racanA karavAmAM AvI hatI. caturdazIne divase zikAra nahi karavAno rAjAe niyama paNa lIdho hato tathA jina-prAsAdanA uddhArAdika sukRta karavAmAM AvyAM hatAM. A uparathI joI zakAya che ke ravisAgara nAmanA avAja munIra thayA che. te paikI A granthanA dvitIya pariziSTamAM ApelI gautama-stuti kenI kRti che ene nirNaya kare duzakya che. atra eTaluM umarevuM vadhAre paDatuM nahi gaNAya ke saM. 1655 mAM jIrNagaDha (junAgaDha)mAM nemicaMdrAvalA stavana racanArA nyA(jJA)nasAgaranA gurUnuM nAma paNa ravisAgara che (juo jaina gUrjara kavionuM 317 muM pRSa), paraMtu A ravisAgarajI te zrIvijayasenasUrinA ziSya hevAnuM saMbhave che. AvI paristhitimAM paNa zrIgatama-stutinA kartAnI kahevAtI samagra kRtionuM koSTaka raju karavuM sarvathA anucita nahi gaNAya ema mAnI te nIce mujaba ApavAmAM Ave che (A badhI kRtionA kartA ekaja che ke nahi te saMdehAtmaka che). bleka-saMkhyA racanAsamaya mudrita 1 zrIgautamastuti A granthamAM stuti-caturveitikAmAM 3 zrIvIra-rastuti 4 zrIvIra-stotra 5 zrIhIravijayasUristavana 6 zrIneministavana 7 rUpasena-caritra 2670 saM. 1636 8 pradyumna-caritra 7200 saM. 1645 paM. hIrAlAla haMsarAja, 9 mauna ekAdazIkathAmAhAsya 200 saM. 1654 zrIyazovijaya jaina granthamAlA. - have e pariziSTa saMbaMdhI vicAra kare bAkI rahe che. te paikI zrI pArzvanAthastAvanA katanA te nAmane paNa nirdeza thaI zake tema nathI, jyAre zrI ajitajinastotranA kartA zrIjinaprabhasUri viSe ghaNuM lakhI zakAya tema che, paraMtu tenAM kAvyonI bhUmikAmAM huM te paratve savizeSa amudrita 26 1 AnI madraNAlaya-puritakA meM taiyAra karI che. zreSTi de. lA. jai. pu. saMsthA taraphathI te chapAvavAnuM kArya zarU karavAmAM AvanAra che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA. vicAra karanAra hovAthI temaja grantha-gauravanA bhayathI atra vizeSa ullekha karatA nathI. chatAM eTaluM te prasaMgopAtta nivedana karIza ke teo caudamA saikAmAM thaI gayA che. A kharataragacchIya sUrijInuM pANDitya pUravAra karI Ape evI nIce mujabanI aneka kRtio temaNe racI che - zrIjinaprabhasUrine grantha-sandarbha. _ (1) pimatakuTana, (2) dhamadhamaMkulaka, (3) paramasukhaddhAtrizikA (4) pUjAvidhi, (5) vidhiprapA; (6) vividhatIrthaka 5; (7) eSiNacaritra (dayAzraya); (8) dIpAlikAka9pa (saM. 1337), (9) pratyAkhyAnasthAna-vivaraNa; (10) pravajyAvidhAnavRtti, (11) vandanasthAna-vivaraNa; (12) viSama-kAvyavRtti (13) sadehaviSaSadhI-vRtti (14) "saptasmaraNa-TIkA (15) asAdhupratikramaNa-vRtti 1 1 A granthamAM tapAgaccha viSe anucita udgAro hovAnuM kahevAya che. je e vAta satya hoya, te tapAgacha prati prema rAkhanArA temaja ga-kadAgrahathI vimukha (juo pR0 43 ) sUrijIe A grantha kema raye haze e vikaTa prazna che. anya koI kadAgrahIe A grantha racI sUrijInuM nAma badanAma te nahi karyuM hoya? 2 tIrthakalpa e nAmathI keTalAka kalpa "eziyATika sosAyaTi oNpha baoNla' taraphathI I. sa. 1923 mAM prasiddha thayA che. 3 A paikI keTalAMka smaraNAnI TIkA zreSThi devacaMda lAlabhAI jaina pustakedAra phaMDa taraphathI atyAre chapAya che ane tenuM saMzodhana-kArya mane seMpavAmAM AvyuM che. vi. saM. 1365 mAM racAyelI upasargahara stotranI vRttinuM nAma tenA kartAe arthaka95latA rAkhyuM che. 4 royala eziyATika sosAyaTInI sAdhu pratikramaNusUtra (avacUrNisahita)nI pratinA attamAne nimnalikhita ulekha sAkSI pUre che - "vRddhavyAkhyAnusAreNa kRtAyAH zrIjinaprabhasUrivRtteH kRteyamavacUrNiH" 5 A graMtha kalpasUtranI TIkA che ane te I. sa. 1913 mAM paM. hIrAlAla haMsarAja taraphathI prakaTa thayo che. 6 zrIjonAnanda pustakAlaya suratanI gAyatrIvivaraNanI hastalikhita pratinA aMtamAM "phati zroninAmaghAravicitaM jANatrIvivAdi samApta ... evo ullekha che. AthI Ane jinaprabhasUrinI kRti tarIke A pustakAlayamAM noMdhavAmAM Avela che, paraMtu A ullekhanI pUrvanA nIce mujaba- a zrAsumati- svamatipurAnA vyAkhyAnaM gAyatryAH, krIDAmAtropayogamidam // 1 // " padha uparathI spaSTa joI zakAya che ke A vivaraNane kartA te zrIzabhatilaka upAdhyAya che. pravartaka anivArya zrIkAtivijayanA jJAna-bhaMDAranI eka prati hAla mArI pAse che. A gAyatrI-vivaraNanI prati uparyukta prati sAthe meLavI letAM kaMI khAsa pharaka jaNa nathI, phakta aMtima ullekha nathI, paraMtu pUrva padya te che. tyAM ene zrI zubhatilakanI kRti tarIke oLakhAya che te vAstavika che. atilakanI kati tarIke oLakhAvI che te vAstavika che. vaLI tasvanirNayaprAsAda (pR. 288) mAM paNa zubhatilakIya kRti tarIke Ane nirdeza che eTaluM ja nahi, paNa tyAM (pR. 281-288) tene hiMdI anuvAda paNa ApavAmAM Avyo che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA. 41 A racavA uparAMta temaNe lagabhaga 700 stuti-ste paNa racyAM che. A paikI nIce mujabanAM stAtrA mArA jovAmAM AvyAM che. kramAMka 1 2 3 "" 1zrIajitajinastAtra 4 5 zrIcandraprabhajinastuti 7 ra 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 nAma zrIRSabhajinastAtra zrIzAntinistAtra zrImunisuvratajinastAtra zrInemijinastAtra razrIpAzva jinastAtra "" "" "" 3 4 ,, " "" r "" "" ,, yd ,, ,, zrIvIrajinastAtra " "" stAtra-ratnAvalI padma-prAraMbha astu zrInAbhibhUdeva allAha ! turAha niravadhirucirajJAnaM vizvezvaraM mathitamanmatha0 devaistuSTuve tuSTaiH namo mahAsenanarendratanuja ! zrI zAntinAtho bhagavA 0 nirmAya nirmAyaguNArddha * zrIhari kula hIrAkara0 adhiyadupanamanto kAme vAmeya ! zaktirbhavatu (jIrApallI) naurikApurAMta savaiva taM (prAtihArya) tyAM vinutya mahimAzrayA mahaM (navagrahabhita) TrosAvahAra3ra0 pArzvanAthamanaghaM pArzva prabhuM zazvadakopamAnam zrIpArzva ! vAyuAnatanAmAna ! zrIpArzvaM bhAvataH staumi zrI pArzvaH zreyase bhUyAt (phaladdhi) sayAAihita7260 asamazamanivAsa kaMsArikramaniryadApagA0 citraiH stoSye jinaM vIraM nistIrNavistIrNabhavArNavaM padha-saMkhyA 11 11 40 21 4 13 20 20 12 17 15 10 10 9 . 9 44 re 12 25 25 27 17 36 vizeSatA zleSa pArasIya bhASA AThe bhASA mahAyamaka samacaraNa-sAmya cha bhASA yakSayamaka kriyAgupta akSayamaka samacaraNa--sAmya prAkRta pAdAntayamaka zd (5'cakalyANaka) pAmeLeva parAbitoDaya 1 A teMtra avara temaja tenA anuvAdAdi sahita A granthanA aMtamAM aMtima pariziSTa tarIke ApavAmAM AvyuM che, samacaraNu-sAmya prAkRta chaMdanAM nAmA citramaya lakSaNaprayAga 2 A stotra vi. saM. 1369 ( sar--tu-ana-kSApara)mAM racAyeluM che. 3-4 A be stetrA madIya anuvAda sahita caturvizatikA ( 40 86-87, 15-16 )mAM chapAyelAM che. da Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 kramAMka 26 27 padya-saMkhyA vizeSatA nAma zrIvIrajinastotra bhUmikA. padya-prAraMbha zrIvardhamAnaparipUrita0 zrIvardhamAnaH sukhavRddhaye'stu 13 padyanA prAraMbhika temaja anya akSarAthI nAme lekha prAkRta paMcavargaparihAra cukSarayamaka cukSarathamaka leSa (niva-kalyANaka) siddhArthanarvAha sirivIyarAya / devAhideva ! svaHzreyasasarasIruhaAnandasundarapurandara0 AnamranAkipati0 caturvizati-jinatetra RSabhadevamanantamahodayaM RSabha ! namrasurAsura0 RSabhanAtha ! bhanAthanibhAnana ! kanakakAntidhanuHzata0 jinarSabha ! prINitabhavyasArtha / tattvAni tattvAni bhRteSu siddhaM pAtvAdidevo daza kalpavRkSaH praNamyAdijinaM prANI yaM satatamakSamAlopa0 zrIvItarAgastotra jayanti pAdA jinanAyakasya zrIahaMdAdistotra mAnenorvI vyahRta parito zrIpaMcanamaskRtistotra pratiSThitaM tamaHpAre zrImannastotra svaHzriyaM zrImadahantaH paMcakalyANakAtetra nilimpalokAyitabhUtalaM zrIgautamasvAmistetra jammapavittiasirimaggaha zrImantaM magadheSu gorvara iti OM namastrijagannetuH zrIzAradAtetra vAgdevate! bhaktimatAM zrIzAradASTaka OM namastrijagadanditakrame ! zrIvardhamAnavidyA iya vaddhamANavijjA siddhAntAgamastotra natvA gurubhyaH AjhAstotra nayagamabhaMgapahANA zrIjinasiMhasUristotra prabhuH prddyaanmunipkssiplemaMgalASTaka narendra ! ginenTa 43 46 kao prAkRta S S mahAmaMtragarbhita caraNa-samAnatA = 1 para 53 54 papa 56 prAkRta caraNa-sAmya vIsa jinenAM nAma-garbhita Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA. 43 A paikI DAMka stotra kAvyamAlAnA sakSama gucchakamAM prasiddha thayelAM che, jyAre keTalAMka prakaraNa-ratnAkaranA bIjA ane cothA bhAgamAM daSTi-gocara thAya che. vaLI keTalAMka stotro te anuvAda sahita "jainastotra tathA stavanasaMgraha" e pustakamAM prakaTa thayelAM najare paDe che. paraMtu tetrone moTo bhAga hajI aprasiddha che eTaluM ja nahi, kitu keTalAMka te anupalabhya heya ema saMbhaLAya che. kharekhara A vAta sAcI hoya to e jANIne kayA manasvIne duHkha nahi thAya? kemake apUrva stotro racavAnI vAta to dUra rahI, paraMtu AvA prAcIna sAhityanuM saMrakSaNa karavA jeTaluM paNa kArya jaina samAja na karI zakI e khedajanaka kathanI che. anya AcAryonI jema saMskRta, prAkRta temaja apabhraMza bhASAmAM stuti-staMtra racavA uparAMta temaNe rASabhadeva stotra phArasI bhASAmAM racyuM che. A emanI bhASA paratvenI udAratA sUcave che, kemake saMkucita daSTivALA pUrvakAlIna vicho te A bhASAne uracAra karatAM paNa abhaDAtA ema nIce mujabanA kArdha uparathI joI zakAya che - " na vade yAvanI bhASAM, prANaiH kaNThagatairapi" AvI bhASAviSayaka udAratA uparAMta para-mata-mImAMsA paratvenI jainAcAryanI udAratA te mukta kaThe prazaMsA karavA yogya che ja. A atizayokti nathI ja, kemake e vAta zrIharibhadrasurikRta zAstravArtAsamuccaya, gadaSTisamuccaya pramukha granthanA nirIkSakathI ajANa nathI. allAudInanA samakAlIna A jainAcArya e bAdazAhanI pachI gAdIe AvelA mahamadazAhanA darabAramAM jaIne bAdazAhane pitAnI vidvattAthI camatkRta karI jaina dharma tarapha AkarSa temanI sahAnubhUti saMpAdana karI jaina maMdironuM dhamadha musalamAnethI rakSaNa karyuM hatuM. AvI rIte jaina zAsana temaja jaina sAhityanI anupama sevA bajAvavA badala zrIjinaprabhasUrine kharekhara abhinandana ghaTe che. teo vizeSa dhanyavAdane paNa pAtra che, kemake teo garachamamatArUpa mahinAthI aMjAyA hatA nahi eTaluM ja nahi, paraMtu guNAnurAgI heI karIne temaNe pite racelAM sAtase tetro tapAgacchIya zrImatilakarine arpaNa karyA hatAM (juo 50 ka2). vaLI kalikAlasarvajJa zrIhemacandrasUrie racelI zrI mahAvIra prabhunI stutirUpe evI anya vyavacchedika dvArvizikAnI syAdavAdamaMjarI nAmanI TakA racavAmAM tenA kartA 1 AnA prathama padya (saTIka)ne zrIzobhana munIzvarakRta stuti-caturvizatikAnI bhUmikA(pR. 32-33)mAM meM ulekha karyo che. A samagra stuti TIkA sahita "jaina sAhitya saMzodhaka'mAM prasiddha thanAra che ema sAMbhaLavAmAM AvyuM hatuM te vAta kharI paDI che eTale have AthI tene savara prasiddha karavAne mAro vicAra mAMDI vALuM che. 2 A bhASAmAM racAyeluM ane totI ghAMthI zarU thatuM ane eka padhanuM tetra zrIjinabhadrasUrie racyuM che ema upayukta zrIzAbhana-stutinI bhUmikA (pR. 32)mAM meM u9lekha karyo che, paraMtu pravartakavALI ane pratimAM tenA kartA tarIke zrIjinaprabhasUrinuM nAma najare paDe che. 3 A grantha zaka saMvat 1214 (vi. saM. 1349)mAM dIvAlIne divase zanivAre pUrNa karavAmAM AvyA hatA. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA, nAgendragacchIya zrImahilaSeNasUrine A kharataragacachIya zrIjinaprabhasUrie sahAyatA karI hatI. A vAtanI syAdvAdamaMjarInI prazastimAM ApelAM nigna-likhita padya sAkSI pUre che - " nAda vijU-voDastrajJAsumar: te vizvavanyA nanyAsu-rudayaprabha'sUrayaH // 6 // zrI malliSeNa sUribhirakAri tatpadagaganadinamaNibhiH / vRttiriyaM manuravi( 1214 )mitazAkAnde dIpamahasi zanau // 7 // zrI jinaprabhasUrINAM, sAhAyodbhinnasaurabhA / zutAghuttaratu satta, vRtti "caDhAvanArI" | 8 ! " A vAtanI temaNe racelI namiNutetranI abhiprAyacaMdrikA nAmanI vRttimAMnA temaja ajitazAntistavanI vRttimAMnA nigna-likhita padyagata (vi. saM. 1765) racanAsamaya sAkSI pUre che - " saMvadvikramabhUpateH zaraRtUdarciHzazAGkamite pauSasyAsitapakSabhAji zazinA yukte dvitIyAtithau / zrImAJ zrI jinasiMha'sUrisuguroH pAdAbjapuSpandhayaH puryA dAzarathe jinaprabha'gururjagrantha TIkAmimAm // 1 // " A uparathI teo zrIjinasiMhasUrinA ziSya thAya che e vAta paNa jANI zakAya che. sAtase tetronA kartA tarIke suprasiddha A zojinaprabhasUrinA caritranI rUparekhA zrImadharmagaNie pite racelI upadeza-saptatikA(A0 3, u0 5)mAM AlekhI che. sauthI prathama A sUrijIne uddezIne ema kahevAmAM AvyuM che ke - ttevizva varSa, zaninakamaracA muvana mukRta mAnyA, kApadmAvata'varATa che ?" arthAt rAjAone mAnya ane zrI padmAvatI dvArA jemane varadAna maLyuM che evA zrIjinaprabhasUri 133ra mA varSamAM thayAM. atra "vizva cauda nahi paNa te saMkhyAvAcaka che. upadezamAM temanI yantra-tatra zaktine Abehuba citAra ApavAmAM AvyA che. jemake ginIpuramAMnA - 1 zrImalleiSaNasUri Arambhasiddhi, dharmAsyudaya kAvya, upadezamAlAkaNikAvRtti pramukha granthonA katAM zrIudayaprabhasUrinA ziSya thAya che, jyAre kalikAlagautama evA birUdadhArI zrIharibhadrasUrinA ziSya zrIvijayasenasUrinA teo praziSya thAya che. 2 A hakIkatanuM sadehaviSaSadhinA nimnalikhita padhathI samarthana thAya che - " sUrIndrasyAnvaye jAto, navAGgIvRttivedhasaH / zrIjinezvarasUrINAM, pautraH pAtramavedhasaH // 1 // putraH zrImajjinasiMha-sUrINAM rINarephasAm / jagrantha granthametaM shrii-jinprbhmuniprbhuH||2|| vaikrame'sti klaavishv-devshnye'nuvtsre|" Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 bhUmikA. tamanA cAturmAsa daramyAna temaNe teonA AkramaNathI pIreja sulatAna (parejazAha)nuM kevI rIte vijaya-candra dvArA rakSaNa karyuM e vAta, anyadA gujarAtamAM javAnI IcchAvALA A sulatAnanI sAthe jatAM sUrijIe vaTa vRkSane potAnI sAthe kevI rIte calAvyo temaja sulatAnane vandana karAvIne svasthAne pahoMcADyo e hakIkata, marusthalImAM nirdhanatAne nivAsa jaI tyAMnA pratyeka puruSane temaNe pAMca divya vastro ane pratyeka pramadAne be suvarNa TaMka ane sADI ApI e bInA, tyAra bAda jegharA nagaramAM tapAgacchIya zrIsemaprabhasUri sAthe temane samAgama, vidyAbaLathI uMdaranuM AkarSaNa ane relI sAdhunI sikkikA (1)nI punaH prApti ityAdi camatkAra, sulatAna sAthe zatruMjaya girinI yAtrA karatI veLAe rAyaNanA jhADamAMthI dUdhanI vRSTi tathA tevI rIte girinAra girinI paNa yAtrA karI temanuM ginIpuramAM Agamana, tyAM sulatAnanI TopI eka vidyAsiddha addhara uDAvI tene rajoharaNa vaDe bhUmi upara ANIne tathA bIje divase jaLapUrNa ghaTa je UMce jaI rahyo hate tenA kakaDA karI nAMkhyA paraMtu pANIne manca vaDe stabhita karI rAkhyuM ItyAdi Azcaryajanaka ghaTanA. aMtamAM sUrijIne uddezIne ema kahyuM che ke - " ityAdinAnApravaraprabhAvanA-bharaiH suratrANamapi vyabUbudhat / stotrANi yaH saptazatImitAni ca, granthAMzca jagrantha bahUpakAriNaH // 49 // " dakSiNavihArI muniratna zrIamaravijayanA jJAnabhaMDAranI zrIpAdaliptasUrikRta cAra gAthAnA zrIvIra-stavanI avacUrinI pratinA nimnalikhita iti zrIjinaprabhasUribhiH saMvat 1380 varSe kRtAyAH zrIvIrastavavRtteH saMkSiptA'variH" -ullekha uparathI jaNAya che ke A sUrivare zrI vIrastavanI vRtti racI hevI joIe. cunIjInA bhaMDAranI guNasthAnaprakaraNaTIkAnI hastalikhita pratinA aMtamAMnA nIce mujabanA ulekhamAM je jinaprabha nAma najare paDe che, te prastuta zrIjinaprabhasUri hoya te temanI ziSya-paraMparA vi. saM. 1631 sudhI te cAlI AvI hatI ema bhAse che. ___saMvat 1631 varSe jyeSTha vadi 12 budhadine siddhiyoge liSi(khi)taM zrIkharataragacche jinaprabhasUrisantAne vA. zrIzrI 2 bhAratIcaMda tatsi(cchi )dhya li. bhAnutilaka // " atra emanA saMbaMdhamAM vizeSa UhApoha na karatAM temane savinaya praNAma karate huM A prakaraNa pUrNa karUM chuM. A pramANe bhUmikA pUrNa thAya te pUrve, yamakamaya kALethI kaze lAbha nathI, e khAlI kAlakSepa che, emAM zabda-ramata sivAya kazuM nathI, vagere uddagAro kADhI keTalAka sujJa ja AvAM kAvyane adhama" gaNavA uzkerAI jAya che, temanuM savinaya dhyAna kheMcavA mATe nimnalikhita nivedana karavuM huM ucita samaju chuM. camakane praga- yamakabaddha kAvya paratve zrIkaTakRta kAvyAlaMkAranA zrInamisAdhukRta TipaNu (pR. 35)mAM e ullekha che ke yamaka, zaileSa ane citrone rasamaya-khAsa karIne zRMgAra ane karUNa 2rAmaya Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA. kAvyamAM sthAna ApavAthI rasabhaMga thAya che. vizeSamAM e saMbaMdhamAM "milAnamAtrametat zukriAphipravAha vA" e sAkSIbhUta pATha paNa tyAM raju karavAmAM AvyuM che. chatAM e na bhUlavuM joIe ke "yoAhatu teSAM vALeNu levAtutiy tLavaneSu ra" ema kahI TippaNakAra yamakAdine praga kha3-kAvyane viSe, devatAnI stutiomAM temaja yuddhanA varNanomAM asthAne nathI e spaSTa ullekha kare che. AthI samajAya che ke A grantha mukhyatve karIne jinezvaranI stutirUpa hovAthI atra yamakane prayoga samucitaja che. vizeSamAM je ke nATaka, kathA tathA AkhyAyikAmAM Ane mATe alpa avakAza che, paraMtu sarga-baMdhamAM-mahAkAvyomAM ene sArU vizeSa avakAza che. A vAta kAvyAlaMkAra (a. 3)nA nimnalikhita atima padyamAM jhaLakI UThe che - __" iti yamakamazeSaM samyagAlocayAdbhaH sukavibhirabhiyuktairvastu caucityvidbhiH| suvihitapadabhaGgaM suprasiddhAbhidhAnaM tap viravayaM vapu mannA che ?" AthI bhUmikA samApta thAya che kharI, paraMtu pUjyapAda pravartaka munivarya zrI kAtivijayanA jJAnabhaMDAranI stuti-rate saMbaMdhI keTalIka pratio, vargastha zAavizArada jainAcArya zrI vijayadharmasUrie ekatrita karela prazasti-saMgraha ItyAdimAMthI keTalIka nimna-sUcita vizeSa hakIkata maLI Ave che eTale tene atre ullekha karavo asthAne nahi gaNAya. sauthI prathama te bhUmikAnA 17mA pRSThagata prathama TippaNane puSTa karanArAM pa raju karavAmAM Ave che. (1) "2jinazAsanabhAsanabhAsurabhAnusamAna ! surasundarasevita ! vRSabha ! jinaughapradhAna ! / paramAgamasammatanayadhanaratnanidhAna ! zreyaHzriyamarpaya kamalavijayapriyadAna ! // "1-4 // (2) "gara nejinezvara ! samudramaMthAvAra ! catanA tapatA ! devAIr! vandArusurAsuravipulavilAsavihAra ! tIrthaGkarapadakajapuSpandhayamandAra ! // " 1-4 // (3)" vAsavastutapado mahAmahA bhktdttvilsnmhaapdH| vAgupAsitasamastamAjinaH svAmino vidadhato sukhazriyam // "1-4 // 1 A pratio temanA ziSyaratna munirAja zrI caturavijya dvArA maLI hatI, te badala huM temane AbhArI chuM. 2 A tera stutio paikI pahelImAM zrI RSabhadevanI, bIjImAM zrI neminAthanI, tyAra pachInI cothI ane pAMcamImAM zrI pArzvanAthanI, tyAra pachInI 6 thI 11 sudhImAM zrI mahAvIranI, bAramImAM zrI sImaMdharasvAmInI ane teramImAM zrI siddhacakranI mukhyatA che. vizeSamAM dazamI ane agyAramI stutimAM zrIgautamasAmI paNa pradhAna pada bhogave che. A badhI stutionA kartAnI khabara nathI, kintu pahelI, bIjI, pAMcamI, chI, dazamI, agyAramI, bAramI ane teramInA kartA zrIvijayasenasUrinA ziSya zrIkamalavijaya che, Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmi 47 (4) "kalyANAni samullasanti jagatAM dAridryavidrAvaNa drAdhIyaHpadavIprabahaghaTanAkalyANakalpadrumAt / kalyANapraguNIbhavatpravacanazrIsiddhasArasvata zrImatpArzvajinezvarasmaraNataH klyaannmaahaatmytH||"1-4 // (5) " sakalajinarAjakoTIrahIrAkaraM, pArzvaparamezvaraM samayakamalAkaram // smarata kaMsAripuraratnatilakottaraM, vijayalakSmIvaraM nIlarucisundaram // "1-4 // . (6) "kamaladalalocanaM vimalakularocanaM, bhajata bhayabhaJjanaM bhuvanajanaraJjanam / samayamabhivanditaM trijagatIjIvanaM, vIramarhadguNaM zAsanasvAminam // " 1-4 // (7) "vIra ! devavrajArAdhyayakSa ! siddhAntatattvavit ! / zrImadvijayasenAkhya ! kuru bhadraM mahodayam // "1-4 // (8)"zrIvardhamAna ! prabhutA'bhirAma ! zrItIrtharAjaH shivshuucivaacH| sarvAnubhUtiprabhavaH prasapat-saukhyaM prakarSa dadatAM janAnAm // "1-4 // (9) "zrIvardhamAna ! jaya ! sarvajinezasiddha-siddhAntagomukhahimadyutikAntikAnta-1 sauvarNavarNavaradahasamullasacchrI-lAvaNyatoSitasudhIjanalocanAlI // "1-4 // (10) " jinazAsanabhAsana ! zrIgautamagaNadhara ! guNanidhAna ! / / jinasamudayasamayasurapradhAna ! / jaya dIpAlIdhyeyAbhidhAna ! // "1-8 // (11) " jaya jaya karamaGgaladIpaka ! jinavaravIra ! vIra ! zrIgautamagaNadhara ! / bhavadavanIradanIra! pravacana janasamudayasundara!surakoTIradIpAlIkamalAmAlatilakavarahIra!"1-8 (12) "sImandharabhUdharabandhurasindhuracArI sarvajJasudhAkaraprakaraprabhutAdhArI / sabhayAmayavAraNaniSkAraNamupakArI jaya zAsana! suravarakamalavijaya ! jayakArI // "1-4 // (13) "jagatIjanajIva ! siddhacakra ! kamanIyapravacana ! jinapuGgavasiddhacakragaNanIya ! / jaya sUripurandaravAcakamunimahanIya ! darzanatrika ! tapasA kamalavijayabhajanIya ! // "1-4 // vizeSamAM jema ekaja padya cAra stutionI garaja sAre che tema babbe akSaravALA "strI chaMdamAM racAyelI stutio nIce mujaba maLI Ave che. (14) "dadyAdarhana zAntiH zAnti 1 sArvastomaM staumyastAgham / 2 siddhAntaH stAjjaino muktyai 3 nirvANI vo vighnaM hAyAt // 4 // " (15) " nemi nAthaM vande bADhaM 1 sarve sArvAH siddhiM ddhuH2| jainI vANI siddhayai bhUyAt 3 vANI vidyAM dadyAd hRdyAm // 4 // " (16) " neminAthaM vande bADhaM 1 sarve sArvAH zaM me dayAt 2 / sArva vAkyaM kuryAt siddhiM 3 kalyANaM me dadyAdambA // 4 // " (17) " pArzvaH prabhuH jIyAnnityaM 1 sArvaH saGgaH dadyAcchaM me / 2 arhadvAkyaM siddhiM dadyAt 3 bhadraM nityaM deyAt padmA // 4 // " Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 ragaNi anuTupa sAvari) (3) zrIcatA bhUmikA. (18) " vIraM hIraM seve bhaktyA 1 sarve'rhantaH zAntiM kuryuH / 2 jainaM vAkyaM siddhiM dadyAt 3 vidyAdevI dadyAd vidyAm // 4 // " 18 mA pRSThamAM je caraNasamAnatArUpa yamakamaya kAvyonI yAdI ApavAmAM AvI che. temAM nIce mujaba umere thaI zake che - kAvyanuM nAma kartA chaMda padha-saMkhyA (1) zrI caturvizatijinastotra (sAvacUri) zrIjinasundarasUri raddhatA 29 3 zrI caturvizatijinAdistotra zrIdharmaghoSasUri anuTum 19mA pRSThamAM cAvIsa stuti kadambako tarIke jene upayoga thaI zake evAM tetromAM 42mA paThagata keTalAMka stotrone samAveza thAya che. A uparAMta nIcenAMnI noMdha levI Avazyaka che - kartA chaMda padha-saMkhyA vizeSatA (1) upAdhyAya zrI dharmasAgaragaNi vilaMbita 29 traNa traNa akSaranI punarAvRtti (2) zrI cAritraratnAgaNi vasaMtatilakA 29 pAdAntayamaka (3) kavicakravartI zrIpAla anuSTra 29 caraNa-samAnatA paM. kesaravijayanA bhaMDAra (vaDhavANa kempa)nI vIrajinastutipajJAcarinI pratinA aMtamAM nIce mujaba ulekha che - 39 1 stotrasamuccayamAM prasiddha thanAra A stotranuM Adya padya nIce mujaba che - "zrIjinarSabha ! bhavantamAzrito deva ! bhavyanayanAbhinandana / / bhUrivaibhavabharo bhavI bhavedeva bhavyanaya ! nAbhinandana ! // 1 // " 2" yaste zrIRSabha ! staumi, padatAmarasadvayam / ___ sa bhuGkte paramAnanda-padatAmarasadvayam // 1 // " 3"jinaM yazaH pratApAsta-puSpadantaM smnttH| saMstuve yatkramau mohaM, puSpadantaM samaM ttH||1||" 4 " RSabhanamragatirdiviSadrumaH samabhavad yadavekSya vidhaantH| ___ ahamapi praNamAmi nuvAmi te praNatadevatadevapadAmbujam // 1 // " 5 " AnandanamrasuranAyaka ! nAbhijAta ! bhktaanggisngghttitdivykunaabhijaat!| citte mameva bhavabhaJjananAbhijAta! kastvAM zivecchurabhivAJchitanAbhijAta ! // 1 // " 6 // bhaktayA srvjinshrenni-rsNsaarmhaamyaa| tAtumAM mate tra-kSe sAmamiyA II 2 . " Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA da 'saMvat 1662 varSe tapAgacchAdhirAjabhaTTAraka zrIharivijayasUrIzvarapaTTAlaGkArabhaTTArakazrIvijayasenasUrIndrarAjye paNDitazrI AnandavijayagaNicaraNakamalAlinA paNDitameruvijayagaNinA viracitA ciraM nandatu " ,, A uparathI e phalitAtha che ke zrIcaturvizatijinAnandastutinA karyAM zrIme vijayagaNi vi. saM. 1662 sudhI tA vidyamAna hatA. vaLI temaNe vIrajinastuti (snApanna avasUri sahita) racI che. A stuti atra mudrita stutinA eka a*za che ke svata`tra kRti che te jANavuM AkI rahe che. zrImeksundara munirAje racela bhaktAmara stotranA vArtA yukta bAlAvabedhanI raoNyala eziyATika sAsAyaTI ( muMbAI)nI hasta-likhita pratinA nimna-likhita ullekha-- Da " munizrIpremavijayena harSapramodena liSitAH saMvat 1783 varSe zrIrAjanagare liSitaM sakalabhaTTArakapU(pu)raMdarabhaTTArakazrIzrIzrI 108 zrIzrIzrIhIravijayasUri(rI)zvaracaraNasevipaMDitazrIzrIzrIANaMdavijayagaNiziSya paMDita zrIzrIzrI 19 (20 1 ) zrIzrIzrI merU (ru) vijayagaNiziSyapaM0 mahopAdhyAyazrIzrI19zrIlAvaNyavijayagaNiziSyapaMDitazrI 21 zrIjJAnavijayagaNiziSyapaM0 zrIvRddhivijayagaNipaM0 zrInayavijayagaNiziSya paM0 zubhavijayagaNiziSyamunipremavijaya ( yena ) liSitaM " --uparathI zrIme vijayanI ziSya-paraMparA nIce mujaba tAravI zakAya che. G evijaya lAvaNyavijaya jJAnavijaya vRddhivijaya / nayavijaya zuvijaya premavijaya uparyukta prazastisaMgrahamAMnI nimna-likhita prazasti A vAtanuM samarthana kare che-- 1 A munIzvare vAcaka zrIdhavijayanI jema zrIzubhavijayagaNikRta kAvyakalpalatAvRttimakaranja nAmanA grantha zodhyA che. A vAta pre, pisaOnanA chaThThA ripaoNrTa (pR0 26 )gata nimnalikhita padha uparathI joi zakAya che. 49 ck 'tatazca paNDitottaMsa - meruvijaya kovidAH / tAnyeH zoSitA, mAjJasrAva"vinayAmidhaH // 22 5" Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmi " tatpaTTe'bhUta prabhUtazrI-vijayaprabhasUrirAT / zuddhAcAravicArANAM, yaH pravartayitA bhRzam // 8||-anu0 tatpaDhe'bhUt prakaTamahimA bhUridhAmA sunAmA zrImAn dhImAna subhuvi vijayAda ratnasUrIzvarAkhyaH / Ayana sAhiH suvacanaguNai raaitaJcAmarezo harSAna meSAnatha ca mahiSAn mocayAmAsa bhaktayA ||9||-mndaakraantaa tatpaTTe vijayakSamAbhidhaguruH paTTAbhiSekaM dadhad dhImAna zrIudayApurIyakasusanenaiva sannirmitaM bhaktayA'nekanamadvivekijanatAnandapradaH sampadA mAdhAro vijayI sadA vijayatAM sUrIzvaro bhUtale ||10||-shaarduul. zrIhIravijayasUreH ziSya-zcAnandavijaya ityAsIt / / tacchiSyo'bhUnmeru-vijayAkhyaH paNDitapravaraH // 11||-aaryaa0 lAvaNyavijayAkhyAstacchicyAH sdvaackottmaaH| teSAM ziSyo'bhavajjJAnavijayo vijayAlayaH // 12 // ziSyastadIyo vikasadvizeSa-vidyo nayAdivijayo jayIha / zizuH zubhAdivijayastadIyo-likhanmudA citracaritrametat // 13 // zrIvijayakSamAsUrIzvararAjye racitametadatisugamam / zrIzrIpAlacaritraM zubhavijayenodayAkhyapure // 14 // vedarSisaMyamabhidA(1774)niveditAkhyasya zasyavarSasya viracitatama(tamA ?)zvinamAsojjvaladazamIdivasa pavaitat // 15 // " atre e dhyAnamAM levA jevI vAta che ke jesalameranA bhaMDAramAM vi. saM. 1959mAM (pR. 2) nalAyananI prati mUkanArA zrI AnandavijayagaNi te zrIvAnarahiMnA ziSya thAya che, jyAre A zrIAnandavijaya te zrIhIravijayasUrinA ziSya che. vaLI nimnalikhita prazastinA aMtamAM te e ullekha che ke 1 gacchAcAra prakIrNakanI vi. saM. 1634 mAM racAyelI TIkAnI 464mI prazastimAM paNa zrI Ananda. vijayagaNi nAmanA zrIvijyavimala (vAna)ne ziSya hatA e vAta daSTigocara thAya che, kemake tyo yucha 3 "ziSyo bhUriguNAnAM yugottamAnandavimalasUrINAm / nirmitavAna vRttimimAmupakArakRte vijayavimalaH // 74 // kovidavidyAvimalA vivekavimalAbhidhAzca vidvaaNsH| AnandavijayagaNayo[:] vicintayanto gurobha(bhaktim // 75 // " A uparathI e paNa joI zakAya che ke zrI AnandravijayaNinuM apara nAma vivekavimala hatuM. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA bha1 " sakalabhadvArakapurandarazrIzrI108zrIvijayamA(dA ? )nasUrIzvaraziSyazrApazrIpaM0vANaM (naM). davijayagaNiziSyaSusAlavijayavAcanArtha / laSItaM Amodanagaramadhye lipiikRtm|" arthAt AmAM zrIAnandavijayagaNine nirdeza karavAmAM AvyuM che, paraMtu temane te zrIvijayamA(dA)nasUrIzvaranA ziSya tarIke oLakhAvyA che. 29 mA pRSThamAM laghustotranA vRttikAranuM sematilaka nAma sUcavavAmAM AvyuM hatuM. enA saMbaMdhamAM laghustavatIkAnI prazastimAM lakhyuM che ke - nArA(ta) ravAvivRdhiMdhAtu-nakumeLAmayavasUri yugapradhAnA guNazeSarAhUvAH-sUrIzvarAH samprati tasya paTTe // 1 // shriisiNhsuuri(sngghtilk?)stccrnnaambhojollekhnmraalH| zrIsomatilakasUrila(la)dhustava(va) vyadhita vRttimimAm // 2 // muninandaguNakSoNI(1397 )miti(te) vikrmvtsre| kRtA dhRtA ghaTIpuryAmAcandrArka pravartatAm // 3 // " arthAt zrImatilakasUra e zrIsiMha()sUrinA bhakata (ziSya) che ane teo navAMgI vRttikAra zrIabhayadevasUrinI paraMparAmAM thayelA che. AthI teo sAdhAraNajinastutinA kartAthI bhinna che. "ghAthA thI zarU thatuM bhojyagarbhita staMtra temaja tenI avacUrinA katAM paNa zrImatilakasUri che. paraMtu teo prastuta che ke nahi tene nirNaya kara bAkI rahe che. kintu stotra-samuccaya (pR. 114-116 )gata caturvizatijinastavana te zrIsemaprabhasUrinA ziSya zrImatilakasUrie raceluM che, e vAta enA atima 5ghanA pahelAM traNa caraNanA trIjA triIjA, sattaramA sattaramAM, chaThThA chaThThI ane caudamA caudamA vaNe ekatrita karatAM "zrIrogatiH* vicitaM' evuM je bAra varNAtmaka pada uddabhave che tethI siddha thAya che. 31 mA pRSThamAM zrI dharmaghoSasUrikRta aSTayamakamaya "yavRSama" thI zarU thatI stutinA vRttikAra tarIke zrImatilakasUrinuM nAma sUcavatAM te saMdehAtmaka hakIkata jaNAvI hatI. 1 juo zrIrAbhana-stutinI saMskRta bhUmikA (pR. 20-21). 2 A rahyuM te padya - " yastvAM zrIjinasUditonmadamanazcauraH praNauti zrama jitvA soDhagariSThakaSTadahanaM rociSNubhAladyutam / dattAmartyapavitrasammada ! paThan kAMtaM vizaM kA stavaM vanyAhanAya bhavAn jinAH pradadatAmanye'pi tasmai zivam // 1 // " 3 A vRttinA prAraMbhamAM nimnalikhita be paLe che (juo uparyukta riporTa, pR. 311): "zreyaHzrIvaradaM jinaughamanaghaM praNamya vivRNomi / yamakairalaGkatayatIrjinastutIH svaparahitakRtaye // 1 // tAsvaSTAviMzatiH spaSTA maaliniicchndsaa'mRtaaH| aSTASTayamakai ramyA vrnnyugmvinirmitaaH||2||" Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. para`tu sa'deha rAkhavAnuM kaMi prayeAjana nathI ema pro. piTarsananA trIjA riporTanA 312 mA pRSTha upara nIce mujabanA ullekha maLI AvatAM samajAya cheH---- " zrIdevendramunIndra paTTamukuTaiH zrIdharmaghoSAkhyayA khyAtaiH sUrivarairviziSTaka vibhizcAritribhirjJAnibhiH / saGghAcAra iti prasiddhamahimA siddhAntatattvAcita cakre granthavaraH paropakRtaye yaiH kuptayatnairbhRzam // 1 // tasyAntiryati paryanta - vinyastayamakA imAH / vyavyanta = vaidA--vijJAtaH stutonathAH // 2 // tacchiSya zekhara zrI - somaprabhasUripAdapadmAliH / zrI somatilaka sUri-stanumatirapi vivRtimakRtemAm // 3 // "" vaLI A ripaoNrTanA 311 mA pRSThagata nimna-likhita nirdeza uparathI tA e paNa joi zakAya che ke prathama pariziSTamAM ApelI temanI sAdhAraNajinastutinI kRti upara temaNe pAte vRtti racI che. * 'zrI somatilakasUriH stutimekAmapi svayaM racitAm / vivRNoti sma caturddhA zleSavazAt svaparahitakRtaye // 1 // " A vRttinA prAra'bhika padyo vagere nIce mujakha che (juo pR0 310-311):-- 8 3OM nama: zidrum / mahen / zrImatIrthapatIn sarvAnanarvAcInacinmayAn / advaita saMvide vande sAnandena svacetasA // 1 // adhikRtya zleSamahaM prakRtipratyayavibhaktiracanADhyam / kSAAMva haii caturNa vidyuLoni stutimimAM su(5)atAm // ? (2) 5 " atra e umeravuM anAvazyaka nahI gaNAya ke prathama pariziSTamAM ApelI A sAdhAraNajinastuti zrleSa nAmanA alakArathI ala'kRta che. A ala'kAranuM lakSaNa kAvyAla kAra ( pR. 36 )mAM ema ApavAmAM Avyu` che ke-- " vaktuM samarthamartha, suzliSTAkliSTavividhapadasandhi / yugapalane vAttva, catra vidhIyeta sa ' Sa; ' // 24 arthAta a ( abhidheya )nuM nivedana karavAmAM sama, suzliSTa ( samucita prayAgavALI), kaSTakArI kalpanAthI rahita temaja tiGantAdi vividha padonI sadhithI yukta evuM samakAle aneka vAkyanuM jyAM vidhAna thAya, tyAM ' zleSa ' ala'kAra che. A alaMkAranA (1 ) vaNu, (2) pada, ( 3 ) li'ga, ( 4 ) bhASA, ( 5 ) prakRti, ( 6 ) pratyaya, ( 7 ) vibhakti ane (8) vacana AzrIne ATha prakAro paDe che. te paikI atra chellA cAra prakAro vizeSataH dRSTiAcara thAya che, vAste e cAranAMja lakSaNA vicArIzuM. 1-2 pADAMtara mATe jIe (pR0 264) Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA. " sidhyati yatrAnanyaiH sArUpyaM pratyayAgamopapadaiH / pravrutInAM vividhAnAM ' prati 'SaH sa vizeyaH // 24 // yatra prakRtipratyayasamudAyAnAM bhavatyanekeSAm / sAuvyaM pratyayataH kSa jJeyaH ' pratyaya 'dveSaH // 26 // sArUpyaM yatra supAM tiGAM tathA sarvathA mitho bhavati / soga ' vitti 'So ' vacana pannu vacanAnAm // 28 kAvyAla'kAra ( a. 4) dvitIya stutimAM prakRti zleSa ane vacana-dveSa ema be che; tRtIya stutimAM vibhakita zleSa, liMga--zleSa, zabda-zrleSa ane artha-zrleSa che; ane caturtha stutimAM prakRti, pratyaya vagere sakhI zleSa che. 31 mA pRSTamAM bhramhANarmanI TIkAnA anupalabdha tarIke nirde za karyAM che, paraMtu hAlamAM mane pravartaka zrIkAntivijaya taraphathI cAra lekanA A svetravALI temaja tenI zrIseAtilaka. sUriSkRta vRtti uparathI udbhuta avasUrivAlI eka prati maLI AvI che. A pramANe bhUmikA samApta thAya che eTale aMtamAM spaSTIkaraNArthe je je granthAnA maiM upayAga karyAM che tenA pracAjakAnA dhanyavAdapUrvaka upakAra mAnatA, vaLI A grantha taiyAra karavAmAM je je vyaktie mane alpAMze paNa madada karI che temane zAsana-devatA AtmAnnatinA zikhara upara ArUDha thavAmAM sahAyabhUta thAe evI bhAvanA bhAvatA tathA A granthamAM je nyUnatA i gAcara thatI hAya te badala sAkSara-samUhanI kSamA yAcate temaja temanA taraphathI tadaMze sUcanAenI AzA rAkhatA huM viramuM chuM. bhagatavADI, bhUlezvara, muMbAi. 53 sAhityarasapipAsu hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA, 1 25 muM 56 24 mAnA udAharaNurUpa che; evI rIte 27 mA paratve samajI levuM. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Hereditarcterredictions zrImatpaNDitameruvijayagaNiviracitAH // shriicturviNshtijinaanndstutyH|| DEKEK691 1 shriiRssbhjinstutyH| 4Me atha zrInAbhinandanasya nutiH Anandamandiramupaimi tamRddhivizva nAbheya ! devamahitaM sakalAbhavantam / labdhvA jayanti yatayo bhavayodhamAdau 'nAbheyAdevamahitaM sakalA bhavantam // 1 // - vasantatilakA ( 8, 6) Histories sectice at hai samastajinavarANAM smaraNam taM tIrtharAjanikaraM smara martya ! muktaM padmekSaNaM sumanasAM pramadA dareNa / vRSTiM vyadhurvividhavarNajuSAM yadahri padme'kSaNaM sumanasAM pramadAdareNa // 2 // YMSASESSISISASHANCHI 4646ccesLeaders zrIsiddhAntasvarUpam citte jinapravacanaM caturAH ! kurudhvaM saddhetulAJchitamado ditasAGgajAlam / yat prANinAmakathayad varavittilakSmI saddhe'tulAM chitamadoditasAGgajAlam // 3 // TIMONSIXSIHINDIPRAS Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 97999729 zrIcakrezvaryAH prArthanA --- zrI caturviMzatijinanAndastutayaH sA me cinotu suciraM calacaJcunetrA 'cakrezvarI' matimatAntimirammadAbhA / atha zrI ajitanAthasya smaraNam yA hanti helirucivad vilasannitamba - cakrezvarI matimatAM timiraM madAbhA // 4 // 1 // 2 zrI ajitajinastutayaH / vizvavizvezvarANAM vijJaptiH sadyuktimuktitaruNInirataM nirastarAmAnavasraparaMjitazatru jAtam / antarjavena 'vijayA'GgajamAttadharmma - rA mAnava ! smara paraM 'jitazatru'jAtam // 1 // vizvezvarA vizasanIkRtavizvavizvAvAmapratApakamalAstatamovipakSAH / pravacanaparicaya: nighnantu vighnamaghavantamanantamAptA vAmapratApakamalAstatamovipakSAH // 2 // pIyUSapAnamiva toSamazeSapuMsAM nirmAyamuccaraNakRd bhavato dadAnam / jJAnaM jina ! pravacanaM racayatvanalpaM nirmAyamuccaraNakRd bhavatodadAnam // 3 // RSSSA [ 2 zrI ajita 991991979175 19:9: Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FASHISHASHMISHISHISHESAKHISMAKE+ SkickSHISHASKASKICK M SIPASSP972 hai jinastutayaH] zrIcaturvizatijinAnandastutayaH zrIajitabalAyai vijJaptiH zreyaHparAganalinI nayatAM navAGgI sA me parA'jitabalA' duritAni tAntam / kalyANakoTimakaronnikare narANAM sAme parAjitabalA'duritA nitAntam // 4 // 2 // Wedddddddddddicecret 3 shriismbhvjinstutyH| atha zrIsambhavanAthAya prArthanA yA durlabhA bhavabhRtAmRbhuvallarIva mAnAmitadrumahimAbha ! jitArijAta ! / zrI sambhavezza ! bhavabhid bhavato'stu sevA 'mAnA mitadrumahimAbha ! 'jitaari'jaat!||1|| nikhilajinavarANAM nuti: nAzaM nayantu jinapaGkajinIhRdIzA niSkopamAnakaraNAni tamAMsi tAni / jJAnadyutA bahubhavabhramaNena tapta niSkopamAnakaraNA nitamA sitAni // 2 // zrIsiddhAntasvarUpam siddhAnta ! siddhapuruSottamasaMpraNIto vizvAvabodhaka ! rnnodrdaardhiirH| bhavyAnapAyajaladheH prakaTasvarUpavizvA'va bodhakaraNo'daradAradhIraH // 3 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSHISHISHEKSHISHKSHISHISHESH TVSEKSHEKHASEKAS MSxsxsxSEXSIYA zrIcaturvizatijinAnandastutayaH [4 zrIabhinandanazrIduritA vinatiH mAkandamaJjaririvAnyabhRtAM bharairyA devarasevi 'duritArirasAvalakSA / dAridrayakRnmama sapatnajane'tiduHkha de vairase viduritArirasA valakSA // 4 // 3 // 545445CISISAKSSSSkke 4 zrIabhinandanajinastutayaH / MSRKISHMISHASHISHASKAcccccesKASIC atha zrIabhinandananAthasya stutiH niHzeSasattvaparipAlanasatyasandho bhUpAla saMvara'kulAmbarapadmabandho ! / kurvan kRpAM bhavabhide jina ! me vinamra bhUpAla saMvarakulAM varapadma ! bandho // 1 // tIrtharAjastavanam yatpANijabajamabhAd dhutabuddhanIra jaM bAladharmakarapAdasamastapadmam / taM naumi tIrthakarasArtha ! bhavantameno - jambAladharma ! karapAdasamastapadAm // 2 // jinamataprazaMsA kAmaM mate jinamate ramatAM mano me muddAmakAmabhidasaMvarahetulAbhe / caNDadyutAviva vitanvati satprakAzamuddAmakAmabhidasaMgharahe'tulAbhe // 3 // SREMIERICASHAGRICKISHMIRICICK FolcASHASAMACASSES HIMSHIPPSPSEPEN Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAMASKASHASKASAMISHMISH 799992979SNA hai jinastutayaH] zrIcaturvizatijinAnandastutayaH Sries rohiNIdevyAH stutiH dharmAdvaSAM kSayamadharmajuSAM karotu sA 'rohiNI / surabhiyAtavapU ramAyA / yasyA babhau hRdayavRttirajasramUnA sArohiNI surabhiyA tava pU ramAyAH // 4 // 4 // Co Recent secretarderedit 5 zrIsumatijivastutayaH / pooo medy HARMACHARMACICICINEERana+ atha zrIsumatinAthasya mahimA bhaktirbajena vihitA tava pAdapadma satkA'mitA sumanasAM 'sumate !' tena / labdhA sukhena jina ! siddhisamRddhivRddhiH satkAmitA sumanasAM sumatena tena // 1 // jinavarebhyaH prArthanA yeSAM stuvantyapi tatizcaraNAni naNA majJAnagharamaraparAbhavabhAM jinA vaH / duHkhAmbudhAviva ghana marutaH kSipantA majJA'naghasmaraparA bhavabhAJji nAvaH // 2 // jinavANyA mAhAtmyam-- yA helayA hatavatI kumatiM kupa: vijJA narA'jitapadA zivarA jinena / vAcaM tamassu racitAM hRdi dhehi zaila vijJAnarAjitapadA zivarAjinenam // 3 // FRecialicialistiaHISHMISHIKSHA A m Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vsSASRASISASAS. PPYRIGHTSPSw zrIcatavizatijinAnandastutayaH [6zrIpadmaprabha Accordica committee __ zrIkAlIdevyA nutiH udyadgadA mRgamadAvilakajjalAGka kAlI surItimatirA jitarAjadantA / muSNAtu marmajananImanizaM munInAM 'kAlI' surItimatirAjitarAjadantA // 4 // 5 // SHISHMISHASAMASHISHASKASHMISHMISH 6 zrIpadmaprabhajinastutayaH / ANSHISHEKSHISHEKSIKHICHKICKS atha zrIpadmaprabhasya prArthanA bhavyAGgivArijavibodharavinavIna padmaprabhezakaraNo'rjitamuktikAntaH / tvaM dehi nirvRtisukhaM tapasA vibhaJjan _ 'padmaprabhe 'za ! karaNorjitamuktikAntaH // 1 // jinasamudAyasya stutiH siddhiM satAM vitara tulyagate ! gajasya vidhvastamohanatamA navadAnavAreH / tIrthaGkaravraja ! dadhad vadanaM vibhAsta ___ vidhvastamoha ! natamAnavadAnavAre ! // 2 // jinAgamasya stutiH-- gambhIrazabdabhara ! garvitavAdighUka vIthIkRtAntajanakopama ! hArizAntiH / trAyasva mAM jinapateH pravarApavargavIthI kRtAnta ! janakopamahArizAntiH // 3 // IMPETTPSMENTS RSSKSIKSKSKSkicKISice Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SUSHMAGESSAISHWASANSASMASH jinastutayaH] zrIcaturviMzAtajinAnandastutayaH zrIzyAmAyAH stutiH yA sevyate sma danujaivaradAyivaktra zyAmAvarA suravazocitadaityarAmA / zyAmaM nirasyatu mameyamanantazokaM 'zyAmA' varA suravazocitadaitya rAmA // 4 // 6 // MEREISHMISHISHISHASKICKASHASKASIK 7 shriisupaarshvjinstutyH| zrIsupArzvanAthasya sevAyAH phalam yaM prAstavIdatizayAnamRtAzanAnAM __ kAntA rasArasapadaM paramAnavantam / vijJaH zriyaM bhajati kAM na nataH 'supArzva' / . kA tArasArasapadaM paramAnavantam ? // 1 // jinapatibhyaH praNAma: niHzeSadoSarajanIkajinIzamApta saMsArapAragatamaNDalamAnamAram / prAjyaprabhAvabhavanaM bhuvanAtizAyi saM sArapAragatamaNDalamAnamAram // 2 // ENSISMISMISHRASHIELicsISHIKSHARMA pravacanapraNAma: Recordedicaterest sarvArthasArthakhacitaM racitaM yatIndra-- bhArA ! jinena matamAnatamAnavenam / helAvahalitakukarma zivAya zarma bhArAjine namata mAnatamAnavenam // 3 // SHASKASISASR+SINES Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jin Jin Ji Yu Ha zAntAdevyAH stuti: bhaktiM babhAra hRdaye jinasAmajAnAM zAntAzivaM zamavatAM vasudhAmadehA / sImantinI RtubhujAM kurutAM sadA sA 6 zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH atha zrIcandraprabhaprabhoH prArthanA " zAntA' zivaM zamavatAM vasudhAmadehA // 4 // 7 // 8 zrIcandraprabhajina stutayaH / pUjyArcitazcaturacittaca koracakracandra ! prabhAvamavanaM ditamohasAraH / saMsArasAgarajale puruSaM patantaM tIrthakaranikarapraNipAtaH jinavANyAH stuti:-- candraprabhA'va bhavananditamohasAraH // 1 // tIrtheza sArtha ! natirastu bhavatyudArASSrambhAgasAmaja ! samAnanatAskAnte ! | sandoharAhubalanirmathane tamaHsaM rambhAga samijasamAna ! natArakAnte // 2 // samyagdRzAmasumatAM nicaye cakAra sadbhAratIrativarA mararAjige yA / dizyAdavazyamakhilaM mama zarma jainI sadbhAratI rativarAmararAjigeyA // 3 // SAGAGA SEA SUN SHAN GREY [ 8 zrIcandraprabha Sakse Se Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SSASSISISASSHISHASHA / jinastutayaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH vajrADazIdevyAH stuti: adhyAsitA navasudhAkarabimbadantaM khAnekapaM kamalamuktaghanAghanAbham / 'vajrAGkuzI' dizatu zaM samupAttapuNya svA'nekapaGkamalamuktaghanA ghanAbham // 4 // 8 // MAIAH 9 shriisuvidhijinstutyH| acredictioteesesindia ___ atha zrIsuvidhinAthasya stuti: nirvANaminduyazasAM vapuSA nirasta rAmAGgajo'ruja ! gataH suvidhe ! nidhe ! hi / vistArayan sapadi zaM parame pade mAM rAmAGgajoru jagataH 'suvidhe !' nidhehi // 1 // 4 jinasamUhasya prArthanA saMprApayannatimato'sumato'ticaNDa bhAsvanmahAH zivapuraH savidhe'yazastaH / pAyAdapAyarahitaH puruSAn jinaugho bhAsvanmahAH zivapuraH savidheyazastaH // 2 // jinavacanavicAra: ye preritAH pracurapuNyabharairvinamrA__ pApAyamAnava ! sudhAruciraGgatAram / kurvantu te hRdi bhavadvacanaM vyapAsta pApAyamAna ! vasudhAruciraM gatAram // 3 // 4-66666666666666 SHASMASHISHASHLESS Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to SAGE6666666666 ___ zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH 10 zrIzItalasutArakAdevyAH stutiH tvaM devate ! vizadavAgvibhavAbhibhUta sArAmRtA smuditaasysutaarkeshaa| nRNAmupaplavacamamucitapradAne'sArAmRtA samuditA sya 'sutArakezA // 4 // 9 // 10 shriishiitljinstutyH| 6 district atha zrIzItalanAthasya stutiH pIDAgamo na parijetari dattamA nandAtanadbhavabhayAyazasAM prasiddha ! / citte vivartini vizAM bhavati tvayIza ! 'nandA 'tanUdbhava ! bhayA yazasAM prasiddhe // 1 // jinavaradhyAnam He-666666666664 yazcittavRttiravadhIt tamasA prazastA___ yA tApadaM manasi tAratamoru jAlam / taM mAnavaprakara ! tIrthakRtAM kalApaM yAtApadaM mana sitAratamorujAlam // 2 // siddhAntasya stutiH gAyanti sArdhamamareNa yazastadIyaM rambhA jinAgama ! davArihare savarNe / dhyAnaM dharanti tava ye paThane sadA sA..rambhAjinAgamadavArihare'savaNe // 3 // S EXSEXPENSEXSEXSI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M M INSPIRITSAPADIPASSAMH Actress Geeddict Ayat-666666666 / jinastutayaH] zrIcaturvizatijinAnandastutayaH azokAdevyAH stutiH yA bhejuSI jinapadaM nyadadhad vizAlA pattraM parAgamadhuraM vigatAmazokAm / smerAnanAM sujana ! bho smara tAM sahasra patraM parAgamadhuraM vigatA mazokAm // 4 // 10 // EE6466666666666 11 shriishreyaaNsjinstutyH| atha zrIzreyAMsanAthAya namaH 'zreyAMsa 'sarvavidamaGgigaNa ! triyAmA kAntAnanaM tamahimAnama mAnavAte / yaM bhejuSo bhavati yasya guNAn na yAtaM __ kAntAnanantamahimAnamamA navA te // 1 // Aptanikarasya stutiH lakSmImitAnabhajata sadohizaila rAjAnanantamahimaprabhavAmakAyam / bhindantamAptanikaraM samupaimi rAkA rAjAnanaM tamahimaprabhavAmakAyam // 2 // pravacanaparicayaH nirvANanirvRtipuSAM pracurapramAda mAraM bhavArihariNA samamA''gamena / vidvajjanaH paricayaM cinutAM jinAnA mArambhavArihariNA samamAgamena // 3 // Ministries 6666666666666666 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HELLE-Ka-6464 RASHISHASTRICKS M SMSSEXSEXSEXSEXSEXSH zrIcaturvizatijinAnandastutayaH [12 zrIvAsupUjyamAnavIdevyAH stuti:-- yasyAH prasAdamAdhigamya babhUva bhUspRk sArAtulAbhamamalA yatimAnavInaH / zaM tanvatI matimatAmamarI zivAnAM sA rAtu lAbhamamalAyati 'mAnavI' nH|| 4 // 11 // Soceed comedia 12 shriivaasupuujyjinstutyH| ANSKRISHAASHISHISHEKSHISHISHAS* atha zrIvAsupUjyanAthasya stuti: enAMsi yAni jagati bhramaNArjitAni parjanyadAnavasupUjya ! sutAnavAni / tvannAma tAni janayanti janA japantaH parjanyadAna ! ' vasupUjya 'sutAnavAni // 1 // jinarAjyA dhyAnam dhyAnAntare dharata dhoraNimIzvarANAM vAcaMyamA ! maraNadAmitamohanAzAm / dattehitAM bhagavatAmupakArakAri vAcaM yamAmaraNadAmitamohanAzAm // 2 // zAstramahimA so'yaM hinasti sukRtI samavApya zAstra vidyAtaro gavi bhavaM bhavatodi tAram / zrotrairvaco'mRtamadhAdiha sarvabhAvavid ! yAtarogavibhavaM bhavato ditAram // 3 // HIMSENSENSPIXEXSEX REAS666666666666 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29THRPAPPINSISTS addice NEHAMICRACKASHKSHI 6 jinastutayaH] zrIcaturvizatijinAnandastutayaH caNDAdevyAH stutiH bhaktyA yayA yatigaNaH samapUji bhinna caNDetiko'malakale ! varazobhanAbhe ! / paNDAmakhaNDitatamAM ghaTayAzu puMsAM ' caNDe , ! 'tikomalakalevarazobhanAbhe ! // 4 // 12 // NSISEKSHIKSHIKASHISHMISSICISHMISS 13 shriivimljinstutyH| acidicticidedicated atha zrIvimalanAthasya stutiH siMhAsane gatamupAntasametadeva deve hitaM sakamalaM vimalaM ' vibhAsi / Anarca yo jinavaraM labhate janaugho devehitaM sa kamalaM vimalaM vibhAsi // 1 // tIrthakarANAM stutiH-- te me harantu vRjinaM bhavatAM niyogA ye'narthadaM bhaviratipriyadA nadInAH / tIrthAdhipA varadamaM dadhire dayAyA ye'narthadambhaviratipriyadA nadInAH // 2 // pravacanaprazaMsA dUrIbhavan bhavabhRtAM pRthu siddhisaudhaM siddhAntarAma ! naya mA nayamAlayAnAm / yaM tvAM babhAra hRdaye zaminAM samUhaH siddhAnta ! rAmanayamAnayamAlayAnAm // 3 // Weddicideredi - Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66-6464 +9+9+MONSTIPPPENISHMA zrIcaturvizatijinAnandastutayaH [14 zrIananta 14 and viditAdevyAH stutiH sA kalpavalliriva vo'stu surI sukhAya ___ rAmAsu bhAsitatamA 'viditA'mitAsu / zreNISu yA guNavatAM karuNAM sarAgA rAmA subhA sitatamA viditAmitAsu // 4 // 13 // Editidicureddit Moddici6ideo 14 shriianntjinstutyH| atha zrIanantanAthasya prArthanA prajJAvatAM tanu tamastanutAmananta mA''yAsametaparamohamalo bhavantam / syAhAdinAmadhipate! mahatA manantaH! mAyA'sameta ! paramohamalobhavantam // 1 // tIrthaGkaranikarasya vijJaptiH cakre marAla iva yo jagatAM nivAsaM kAmoditAvanidhanAdRta ! mAnase naH / UrvImivAvanivaro vraja ! tIrthapAnAM kAmoditAva nidhanAdRtamAnasenaH // 2 // pravacanasya vinatiH sa tvaM satattva ! kuru bhaktimatAmananyAM yAmAgamohasadanaM tatamodamAram / yazcintitArthajanako yaminAM jaghAna yAmAgamo hasadanantatamodamAram // 3 // PRASTRAMPA Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INCREASHISHEK SHIKSHMISH ANDEPENDEMPIROINDIYE / jinastutayaH] zrIcaturvizAtijinAnandastutayaH Heredicted aDazIdevyA abhyarthanA yA varjitaM vrajamudAraguNairmunInA mastAghamAnamati raGgamanA dareNa / zarmAGkuzI' dizatu sA mama maGgalAnA mastAghamAnamatiraGgamanAdareNa // 4 // 14 // VASISAHISAMASAHISAMASAMICS44554 diet ANESHASKICKASSIChickICKAGRICA 15 shriidhrmjinstutyH| atha zrIdharmanAthAya namanam saddharma ! ' dharma !' bhavatu praNatirvimukta____ mAyAya te tanubhavAya dharaze bhaanoH'| yasyAbhidhAnamabhavad bhavinAM pavitra mAyAyate ! 'tanubhavAya dharezabhAnoH // 1 // OM jinapaGktyAH stutiH dandahyate sma damahavyabhujA jinAlI saMpannarAgamaramAnavanI radAbhAH / kIrtIH karotu dadhatI kuzalAni sA sat sampannarAgamaramAnavanIradAbhA // 2 // jinavANyA vicAra: vAcaMyamaidhRtavatI dharaNIva gurvI stkaamsnggmrsaajrsopmaanaa| sA vAk satAM vyathayatu prathitaM jinendra satkA''masaGgamarasA jaraso'pamAnA // 3 // 1 'yamairavadhRtA' ityapi pAThaH / statemestic MPPEPPENSIPXPIRSXE CHICHIKICHCHHICHKSHITCHICK Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nat' s6K 66+ MHINDEXXXSIDDESH 6 16 zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH [16 zrIzAntiprajJaptidevyAH stutiH saMprApayatyasumataH kavikoTikAmyAM prajJaptikAmitarasAmamarocitA yA / sA kekinaM gatavatI dyatu duSTadoSAn 'prajJaptikA'mitarasA mama rocitAyA // 4 // 15 // RecrackliarkeSMSMEANISHIKSHIKSHKASH deceased 16 shriishaantijinstutyH| deductice ___ atha zrIzAntinAthasya stutiH yaM stauti 'zAnti jinamindratatinitAntaM zrIjAtarUpatanukAntarasAbhirAmam / zAnti surIbhirabhinUta ! nudan sa nunna-- zrIjAtarUpa ! tanu kAntarasAbhirAmam // 1 // jinezvarebhyaH prArthanA rAjIbhirarcitapadA'mRtabhojanAnAM mandAravAramaNimAlitamastakAnAm / puMsAM dadAtu kuzalaM jinarAjamAlA 'mandAravA'ramaNimAlitamastakAnAm // 2 // jinAgamasya mAdhuryama yo gostanImadhuratAM nijahAra hAni-- cchinnaashitaajinvraagmhaarivaar!| mAdhuryameti na tavAdhizucau madhutva cchinnA sitA jinavarAgama ! hArivAraH // 3 // AASHISHASRAEKHisticidesi Read 264 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ N ASHISHACHASHMISHISHISHERMISki / jinastutayaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH nirvANIdevyAH stutiH zrI Acireya'caraNAntikasaktacittA nirvANinI rasanarocitadehakAntA / mAM zarmaNAM pRthu vidhehi gRhaM surANAM 'nirvANi ' ! nIrasanarocitadeha kAntA // 4 // 16 // Addressie 17 shriikunthujinstutyH| atha zrIkunthunAthasya stutiH mAM 'kunthu nAtha ! zamathAvasathaH prakRSTa sthAnaM damAya naya mohnvaariraasheH| madhye'mbunAthatulanAM kalayannanalpA sthAnandamAya ! nayamohanavArirAzeH // 1 // tIrthapatInAM smaraNam nityaM vahema hRdaye jinacakravAla mAnandadAnamahitaM narakAntakAri / muktAkalApamiva hAriguNaM dhunAnaM mAnaM dadAnamahitaM narakAntakAri // 2 // jinavANyAH prazaMsA vAcAM tatirjinapateH pracinotu bhadraM bhrAjiSNumA narahitA'kalitA'pakAraiH / sevyA narairdhavalimAstasudhAsudhAbhA bhrA'jiSNumAnarahitA kalitApakAraiH // 3 // skiSISHISHASHISHESHASickkarki SHASTRASSISEASILY Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SRIGHESHISHISISRKISHMISHISHES +MSEXSIPHEMSEXIPINSPENS zrIcaturvizatijinAnandastutayaH [ 18 zrIara__ balAdevyAH stutiH yA jAtu nAnyamabhajajjinarAjapAda dvandvaM vinA zayavibhAkararAjamAnA / he zrI'bale' ! varabale ! samasaGghakasya rarAjamAnA // 4 // 17 // SSSSRKISHMISSSSS 18 shriiarjinstutyH| ics-6666666666 / atha zrIaranAthasya sevA--- pIThe padoluMThati yasya surAliragra seve sudarzanadhare'zamanaM tavAmam / tvAM khaNDayanta mara'! taM paritoSayantaM seve ' sudarzana 'dharezamanantavAmam // 1 // jinAlyA vijJaptiH sarvajJasaMhatiravApa zivasya saukhyaM sAraM bhavArijanizApatirohitazrIH / zuddhAM dhiyaM kRtadhiyAM vidadhAtu nityaM sA''rambhavArijanizApatirohitazrIH // 2 // jinavANyAH prArthanA hanti sma yA guNagaNAn parimocayantI sAbhA ratIzamavatAM bhavatodamAyAH / jJAnazriye bhavatu tatpaThanodyatAnAM sA bhAratI zamavatAM bhavato damAyA // 3 // M Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MSASRASHASAASHISHAS MERIKSHAKSHMISHRSSISISAMACHAR jinastutayaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH cakradharAdevyAH stutiH caJcadvilocanamarIcicayAbhibhUta sAraGgatA sphaTikarocitabhAlakAntA / cakraM satAmavatu ' cakradharA / suparNa sAraM gatA sphaTikarocitabhAlakAntA // 4 // 18 // MERCISMISHISHISHASHISHMISSISH 19 shriimllijinstutyH| dieddicticidedecesittie / atha zrImallinAthasya stuti: zrImallinAtha ! zamathadrumasekapAthaH kAntapriyaGgurucirocitakAyatejaH ! / pAdAbjamastu madanAtimadhau vimuktA kAnta ! priyaM guru cirocitakAya te'ja ! // 1 // 4 syAdvAdizreNyAH stutiH syAhAdinAM tatirananyajamindukAntA cchA yA viDambayati santamasaGgamAnAm / sA sevadhiH pravidhunotu kRtaprakAza ___ cchAyAviDa(la)mbayati santamasaM gamAnAm // 2 // jinavAkcandrikAyA mahimA saGkocamAnayati yA gRhamastamohA_nAyA'samAnamamatAmarasa stavAnAm / vAkcandrarug dhatu tamobharamahaMtAma nAyAsamAnamamatAmarasaMstavAnAm // 3 // -6666666666 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 343434 34 dharaNapriyAyAH stuti:-- zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH atha zrImunisuvratanAthasya stuti: jinezvarANAM stuti: zrIjainazAsanahitA nikhilAhitAlI - saMbhinnatAmarasabhA surabhAsamAnA / devI dunotu duritaM ' dharaNa priyA vaH saMbhinnatAmarasabhAsurabhI samAnA // 4 // 19 // SAGAR 20 zrImunisuvratajinastutayaH / jinAgamAya mahAdevasyopamA sImantinImiva patiH samasta siddhiM nirmAya vismitamahAmuni suvratatvam / so'yaM mama pratanutAt tanutAM bhavasya nirmAya ! vismitamahA 'munisuvrata !' tvam // 1 // *RUK 1 ' mA'samAnA' ityapi pAThaH / [20 zrImunisuvrata dIkSAM javena jagRhurjinapA vimucya kAntArasaM gatiparAjitarAjahaMsAH / te me sRjantu suSamAM yazasA sukIrtti - kAM tArasaGgatiparA jitarAjahaMsAH // 2 // durdAntavAdikumata 'tripurAbhighAte kAmArimAnama mataM pRthu lakSaNena / sarvajJazItarucinA racitaM nirasta - kAmArimAnamamataM pRthulakSaNena // 3 // 4346464 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 964 jinastutayaH ] 99291995 gaurIdevyAH stutiH - / atha zrInaminAthasya nutiH jinazreNyAH smaraNam - pravacanasya vijayaH :: zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH yA durdhiyAmakRta duSkRtakarmamuktASnAlIkabhaJjanaparA'stamarAlavAlA / gatyA''syamastu tamastava 'gaurya'vantI nAlIkabhaM jana ! parAstamarAlabAlA // 4 // 20 // 21 zrInamijinastutayaH / devandravRndaparisorvata ! sattvadattasatyAgamo madanameghamahAnilAbhaH / madhnAsi nAtha ! ratinAthasarUparUpaH satyAgamo'mad ! 'name !' ghamahAnilAbhaH // 1 // pApapravRttiSu parANi nivartayantya satyAsukhAni zivasaGgamanAdadAnA / jainendrapaGkirupayAtu madIyacitte satyA sukhAni zivasaGgamanA dadAnA // 2 // yUthaM mamantha hariraMbhamivAdhimastamAyAmahArimadanaM ditadAnavAri / jainaM mataM vijayatAM tadidaM gamAnAmAyAmahAra madananditadAnavAri // 3 // 59 21 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RRISMISSIKASHNAKSHIKSHASHIKHISM INESHISHASHISKASMISks SEPSITSAHISHASITISM 22 zrIcaturvizatijinAnandastutayaH [22 zrInemikAlIdevyAH stutiH yA 'kAlyAkiJcanajanAnatanoditA'bjaM pratyarthino vizadamAnagadA'kSamAlA / sA devatA prathayatu prathitaprabhAvA pratyarthino vizadamAnagadAkSamAlA // 4 // 21 // MSCISISCCSCISHCISCISHSSCIE+ 22 zrInemijinastutayaH / atha zrIneminAthAya praNAmaH yo raivatAkhyagirimUrdhni tapAMsi bhoga rAjImatItya janamAracayAM cakAra / 'nemiH janA ! namata yo vigatAntarArI 'rAjImatI'tyajanamAracayAJcakAra // 1 // jinAdhipAnAM stutiH yajjJAnasAramukure pratibimbamIyu rbhAvAlayo gaNanayA rahitA nizAte / medhAvinAM sa bhagavan ! parameSThinAM zrI bhAvAlayo gaNa ! nayArahitAni zAte // 2 // siddhAntasya zobhA nirmApayantyakhiladehajuSAM niSedhaM sArA vibhAti samatApara ! mAraNasya / siddhAnta ! siddharacitasya tavogratattva sArA vibhA'tisamatAparamAraNasya // 3 // AmbikAdevyAH stutiH prAptA prakAzamasamadyutibhirnirastatArAvibhAvasumatodamahAribandhA / Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HINDIXINHINDIMSHIND zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH Hom jinastutayaH] e ERSHISHASUCKSEKASKISANSAR dicated-c bhaktA'mbikA'maravazA'vatu 'nemi'sArvatArAvibhAvasumato damahAribandhA // 4 // 22 // 23 zrIpArzvajinastutayaH / atha zrIpArzvanAthasya stutiH zrI pArzvagyakSapatinA parisevyamAna pArzve bhavAmitarasAdaralAGgalAbhe / indIvare'liriva rAgamanA vinIle 'pArthe ' bhavAmi tarasA daralAgalAbhe // 1 // jinapar3hayAH prArthanA zyAmAsudhAkarasuvarNavarendranIla rAjIvarAjitatarAGgadharA'tidhIrA / zreyaHzriyaM sRjatu vo jinakuJjarANAM rAjI varA'jitatarA'Gga dharAtidhIrA // 2 // jinavANyAH smaraNam yA stUyate sma jinavAg gahanArthasAthai ___ rAjyA''yatA maghavatAM samayA tamohAm / dUrasthitAM smRtipathaM kuru muktipuryA rAjyAya tAmaghavatAM samayAtamohAm // 3 // hai padmAvatIdevyAH stutiH chAyeva pUruSamasevata 'pArzvagpAda-- pdmaavtiihitrsaajvnopmaanaa| sA me rajAMsi haratAdiva gandhavAhaH 'padmAvatI' hi tarasA javano'pamAnA // 4 // 23 // FestsAKSHIKSHACHES HESISESHISCI P PINSINSPITH Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24 zrIvIra zrIcaturvizatijinAnandastutayaH 24 shriiviirjinstutyH| SASAKISSAKASKSIKSKSIKHIS atha zrIvIranAthasya stutiH 'siddhArtha vaMzabhavane'stuta yaM surAlI hRdyA tamohamakara ! dhvjmaantaare!| tvAM naumi 'vIra !' vinayena sumerudhIraM hRdyAtamohamakaradhvajamAna ! tAre // 1 // jinazreNyA nuti: yatpAdapadmamabhavat patatAM bhavAbdhA vAlambanaM zamadharI kRtakAmacakrA / tvaM jainarAji ! sRja ma zivadrumANAM bAlaM vanaM zamadharIkRtakAmacakA // 2 // jinAgamasya stutiH kAdambinIva zikhinAmatanodapAstA rAmAramA matimatAM tanutAmarINAm / jainI nRNAmiyamamartyamaNIva vANI rAmA ramAmatimatAM tanutAmarINAm // 3 // OM ambikAdevyA nuti: samyagdRzAM sukhakarI madamacanIla kaNThIravA'si tatanoditasAkSamAlA / devyambike' ! zivamiyaM diza paNDitAnAM kaNThIravAsitatano! 'ditasA kSamAlA // 4 // 24 // NISHISHISHASKASHASKKISSAKASKS FRICKASISAMACHAKOMASHISHASE htsASHIKASHMIRICA Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // aiM nmH|| zrImatpaNDitameruvijayagaNiviracitAH svopajJavivaraNayutAH zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH 1 zrIRSabhajinastutayaH atha zrInAminandanasya nuti: Anandamandiramupaimi tamRddhivizva nAbheya! devamahitaM sakalAbhavantam / labdhvA jayanti yatayo bhavayodhamAdau 'nAbheya'devamahitaM sakalA bhavantam // 1 // -vasantatilakA (8,6) vivaraNam nasvA mahimanidhAnaM, svaguruM vikRNoti meruvijayakaviH / svopajJacaturviMzati-nutIrjinAnAM yamakaviSayAH ||-aaryaa ta-jinaM ahaM upaimi-zraye / taM kiMviziSTaM ? Anandasya-harSasya gRham / punaH kiM. 1 devairmahita-pUjitam / punaH (kiMvi0) kena-sukhena sahito lAbhaH-prAptistadvantam / RddhiHsampat tadrUpavizva-jagati brahmA tatsaMbodhanam / taM kaM ? yaM bhavantaM labdhyA-prApya yatayA~ bhavayodhaM-saMsArabhaTaM jayanti / kva ? Adau-yugAdau / yaM kiMviziSTaM ? nAbheyadevaM-vRSabhanAmAnam / bhavayodhaM kiMviziSTaM ? ahitaM-duHkhadam / yatayaH kiMviziSTAH 1 sakalA:-sarve // 1 // anvayaH (he) Rddhi-vizva-mAbheya ! (ya) bhavantaM nAbheya-devaM Adau labdhvA sakalAH yatathaH ahitaM bhava-yodhaM jayanti, taM Ananda-mandiraM, deva-mahitaM sa-ka-lAbha-vantaM upaimi / 1 AryA-lakSaNam "yasyAH pAde prathame, dvAdaza mAtrA tathA tRtIye'pi / aSTAdaza dvitIye, caturthake pazcadaza sA''ryA // " Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 bAna===harSa. mari=gRha, ghara. jJAnavRi harSanA gRha ( rUpa ). ( jaina ( dhAtu 6 )=huM Azraya lauM chuM. i ( mRtyu ta )=tene. Rddhi=saMpatti. vizva=brahmANDa, jagata. nAmeya=brahmA. zrIcaviMzatijinAnandastutayaH zabdArtha RddhivizvanAmeya !=he saMpattirUpa vizvane viSe brahmAsamAna ! va=deva, sura. mahita ( dhA. maN )=pUjita. phevamahitA-devA vaDe pUjita, sadda=sahita. sukha. jAma=lAbha, prApti. saLaNAmavattta=sukhapUrvaka lAbhayukta. havA ( dhA. ham )=prApta karIne, meLavIne. nayanti ( dhA. ni )=jIte che. cattaya: (mU. yati )=sAdhuo, munivara. mana=saMsAra, codha=subhaTa, cAddhA. mayothaM=saMsArarUpa subhaTane zrAi ( mU. ri )=zarUAtamAM. nAmava=nAbhi(nareza)nA nandana, RSabha deva. nAmeyatevuM=RSabhadevane, prathama tIrthaMkarane hita=hitakArI, kalyANukArI. hita ( mU. sahita )=ahitakArI, aniSTa, sAjA: (mU. sajja )=sarve, samasta. mavanta (mU. mavat )=Apane. zlAkAryuM [1 zrIRSabha zrInAbhi-nandananI stuti-- " ke saMpattirUpa brahmANDane viSe brahmAsamAna ( arthAt saMpattirUpa vizvanA utpAdaka)! ( dharma-pravartananI ) zarUAtamAM je Apa nAbhi-nandana ( arthAt RSabhaprabhu )ne prApta karIne samasta munivare ahitakArI evA saMsArarUpI subhaTane jIte che, te AnaMdanA gRharUpa, devA vaDe pUjita temaja sukhapUrvaka ( jJAnAdika ) lAbhayukata evA Apa ( prathama jinavara )nA huM Azraya lauM chuM. 33 spaSTIkaraNa padha-mImAMsA A caturviMzatijinAnandastuti phakta vasaMtatilakA nAmanA ekaja vRtta yAne chaMdamAM racavAmAM AvI che. arthAt A saMpUrNa kAvya zrIzAlanamuni ane khampaTTisUrijInI mAphaka vidha vidha vRttomAM na racatAM phakta ekaja 'vasaMtatilakA' vRttamAM zrIerUvijayagaNie racyuM che. vizeSamAM uparyukta e munivarIe racelI stutione keTaleka aMze kAvya-camatkRtimAM maLatI 1 dharma-pravartananI zarUAtamAM eTale ke dharmanA vicchedra thayA bAda krIthI dharmanI pravRtti thAya tyAre; arthAta yuganI AdimAM eTale ke trIjA ArAnA aMtamAM, Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinaratutaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH AvatI A stutimAM te pratyeka zlokanAM dvitIya ane caturtha caraNe maLatAM Ave che, e enI zobhAmAM camakanI dRSTie vadhAro kare che. vaLI eka bIjI vAta paNa dhyAnamAM levA jevI che ke A kavirAje te prathama ja lekamAM ane te paNa vaLI AdimAM potAnA gurUnA AnandavijayagaNi e nAmane nirdeza karavApUrvaka temanuM smaraNa karyuM che, A enI viziSTatA sUcave che. have jyAre A kAvya vasaMtatilakA lekamAM racAyeluM che, te pachI "vasaMtatilakAnA lakSaNa paratve kaMIka vicAra karavo e aprAsaMgika nahi gaNAya. - dareka padya kayAM te akSaranA ke kayAM te mAtrAnA niyamane anusaratuM racavAmAM Ave che. je padya akSaronA niyamAnusAra racAyeluM hoya tene vRtta kahevAmAM Ave che. A vRttanA samaya ardha-sama ane viSama evA traNa prakAro pADavAmAM AvyA che. je vRttanAM cAre caraNe (pAda) eka ekanI sAthe akSara paratve maLatAM AvatAM hoya, te vRtta "samavRtta" kahevAya che, jyAre jenAM prathama ane tatIya caraNo temaja dvitIya ane caturtha caraNe arasparasa maLatAM AvatAM hoya. te vRttane ardhasamavRtta' kahevAmAM Ave che ane je vRttanAM kaI paNa be caraNe akSaranA niyamathI ekameka sAthe maLatAM AvatAM na hoya, te vRtta "viSamavRtta' nA nAmathI oLakhAya che. vaLI sAdhAraNa rIte vRttamAM ekathI mAMDIne te vadhAremAM vadhAre chavvIsa (26) akSaro hoya che. A akSaromAMnA keTalAka hasva ane keTalAka dIrdha gaNAya che. jemake e, I, u, traha ane la e hasva akSare che, jyAre bAkInA A, I, U, , e, e, e ane au e dIrgha akSare che. A uparAMta e dhyAnamAM rAkhavuM ke hasva akSaranI pachI anusvAra, visarga ke jeDAkSara Ave, te te akSara dIrdha gaNAya che, temaja padanA antane hasva kavara paNa kavacit gurU gaNAya che. amuka akSara hasva che ke dIrgha che arthAt te "laghu che ke "gurU' che, te darzAvavA la ane ga evA akSare temaja "- " ane "-" athavA "" ane "Da' cihno vaparAya che. A hasva-dIrgha akSaromAMnA traNa traNa akSaranA samUhane "gaNu" kahevAmAM Ave che. chandaHzAstramAM batAvyA mujaba ekaMdara ATha gaNe che. A saMbaMdhamAM nIce leka vicAra upayogI thaI paDaze - "'ma' strigurustrilaghuzca 'na' kAro mArinu punarAtripurA 'jo' gurumadhyagato 'ra' lamadhyaH athAt magaNamAM traNe akSara (va) gurU hoya che, jyAre nagaNamAM te traNe laghu heya che; Adi varNa gurU hoya ane bAkInA be laghu hoya, te te bhagaNa che; evI rIte prathama varNa laghu hoya ane bAkInA be gurU hoya, te te yagaNa che. ekale madhya varNa gurU hoya te jagaNuM che ane ekale madhya varNa laghu hoya te ragaNa che. eka anya varNa gurU hoya te sagaNu ane evI ja rIte ekalo anya varNa laghu hoya te tagaNu che. ATha gaNenI samaja- = (---), 2 ( --), 2 (- --), 4 (20-), 4 (-- 2, 4 ( - ), = (-0 -0, (-). 1 sarakhA stuti-caturvizatikA (pR-11). Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaturvizatijinAnDistutayaH [ 1 zrItrANabhavizeSamAM dareka chaMdamAM yati eTale vizrAma- sthAna hoya che ane te darzAvavA (AvuM) cihna karavAmAM Ave che. vaLI sAdhAraNa rIte dareka chandanuM lakSaNa teja chandanA pAdamAM ApeluM hoya che. tevI ja rIte vasatatilakA vRttanuM lakSaNa paNa teja vRttamAM nIce mujaba ApavAmAM AvyuM che - - - - - - - - - - - - - - - __uktA va saM ta tila kA ta bha jA ja gau gaH [-laghunuM cihna - gurUnuM cihna | yatinuM cihna.] arthAta-A chaMdamAM cauda varNo che. temAM ta, bha, ja ene ja ema cAra gaNe che ane chevaTanA be varSe yAne akSare gurU che. A chaMdane vasaMtatilaka, siMheddhatA, sihajatA, Indu vadanA ItyAdi nAmathI paNa oLakhavAmAM Ave che. A chaMdamAM AThamA ane chaThThA akSara pachI yati che. arthAt pahelA ATha vaNe belyA bAda aTakavAmAM Ave che temaja tyAra pachI cha vaNe pachI paNa temaja che. A te ApaNe A vRttane gaNanI apekSAe vicAra karyo. have A vRttamAM kaye akSara yAne varNa harava ke dIdhuM che e apekSApUrvaka vicAra karIe, te mAluma paDaze ke e bAbata upara nimnalikhita ka yathAyogya prakAza pADe che. " AdyaM dvitIyamapi ced guru taccaturtha yatrASTamaM ca dazamAntyamupAnsyamantyam / kAmAGkuzAGkuzitakAmimatagajendre ! jAte ! "varatasisTa' zistra ta vanita " -zrutabodha ( 037). arthAta-he kAmarUpa aMkuza vaDe aMkuzamAM ApyA che kAmijanarUpI kuMjarene jeNe evI he kAntA ! je padyane pahele, bIje, cothe, AThame, dazamAnI 5chIne (eTale ke agyArame), tera (upanya) ane caudame (anya) akSara gurU heya, te padyane vibudha jane) "vasaMtatilakA kahe che uparyukta vivecana uparathI joI zakAya che ke A rastuti vasantatilakA nAmanA sama-vRttamAM racAyelI hovAthI te tagaNuthI zarU thAya che. paraMtu te vAta ISTa nathI, kemake kahyuM che ke " 'mo' bhUmiH zriyamAtanoti 'ya' jalaM vRddhiM 'ra' cAgnirmRti "o' vAyu pradUrathama "ta' na zUnya pANI 'jaH' sUryo rujamAdadAti vipulaM 'bha'nduryazo nirmalaM 'no' nAkazca sukhapradaH phalamidaM prAhurgaNAnAM budhAH // " -zArdUlavikrIDita. arthAtma gaNane adhiSThAyaka devatA "pRthvI" che ane te lakSamIne vistAra kare che; yagaNune devatA "jala" che ane te AyuSyanI vRddhi kare che; ragaNane adhiSThAyaka devatA agni" che ane tenuM phaLa mRtyu che; sagaNane devatA "vAyu che ane dUra paradezagamana te tenuM phaLa che, tagaNano adhiSThAyaka devatA "gagana che ane tenuM phaLa zUnya che; "sUrya" e Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinasutathA ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH jagaNane devatA che ane te rega-janaka che; "candra"e bhagaNane adhiSThAyaka che ane te nirmala temaja vipula yazane dAtA che, nagaNane devatA svarga che ane te sukhakArI che, A pramANenuM thANenuM phaLa patie kahyuM che. AnA bacAvamAM kahI zakAya tema che ke tArkikaziromaNi zrIsaddhasena divAkare kalyAzumaMdira ane mAnatuMgasUrijIe bhaktAmara stotra vasaMtatilakA vRttamAM racyAM che tenuM zuM? A uparAMta zrIbApabhadisUrie paNa caturvizatikAne prathama ka A vRttamAM race che te paNa bhUlavA jevuM nathI. tIrthakara-vicAra- * jaina zAstramAM kAlanA (kAla-cakanA) "utsArpaNa" ane "avasarpiNa" ema be mukhya vibhAgo pADavAmAM AvyA che. A darekanA cha cha avAntara vibhAge paNa kalpavAmAM AvyA che ane te darekane "ArA" (saM. 2) kahevAmAM Ave che. tulya samayavALA utsArpaNa ane avasApaNuM kAlanA trIjA ane cothA ArAmAM bharata kSetra ane airAvata kSetramAM vIsa vIsa tIrthane sabhAva heya che. A tIrthakare kaMI viSNunA kurmAdika daza avatAranI mAphaka ekaja vyaktinA avatAre nathI, paraMtu teo te pRthak pRthak vyakti che ane vaLI bhava pUrNa thatAM teo paramAnaMda padane pAme che. A cAlu avasarpiNI kAlamAM A bharatakSetramAM Adi covIsa tIrthaMkara thaI gayA che. temanuM caritra kalikAlasarvajJa zrI hemacandra AcArya triSaSTizalAkA purUSacaritra" nAmanA kAvyamAM Abehuba rIte AlekhyuM che. A uparAMta prAyaH dareka tIrthakaranuM alaga caritra paNa jovAmAM Ave che. dAkhalA tarIke rASabha devanA vardhamAnasUri, amaracandra temaja vinayacandrakRta caritro che. (juo jaina granthAvali pR. 238.) A prabhunI skUla rUparekhA te zrIzelanamunikRta "stuticaturvizatikAnA prathama kinA spaSTIkaraNa (pR. 9) uparathI joI zakAze. samastajinavarANAM smaraNam taM tIrtharAjanikara smara martya ! muktaM padmekSaNaM sumanasAM pramadA dareNa / vRSTiM vyadhurvividhavarNajuSAM yadahipadme'kSaNaM sumanasAM pramadAdareNa // 2 // -sata 0 1 sarakhA " urvI 'ma'striguruH zriyaM vitanute 'na' svastrilo jIvitaM 'ro''gnirmadhyalaghuti 'sa' pavano dezabhramaM cAntyaguH / 'yo' vAryAdilaghuti dinamaNimadhye guru 'jo' ruja dhau 'rato mUrtidhanakSayaM gurumukho 'bha'stArakezo yshH||" Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caturvizatijinAnandastuta [zrIjISabhavivrnnm he martya ! taM tIrtharAjanikara smara-cintaya / nikaraM kiMviziSTaM ? muktaM-rahitam / kena ? dareNa-bhayena / punaH panavadIkSaNe-locane yasya tam / taM ke ? yadaMhipame sumanasAM prmdaaH-surtriya sukhanag-gdhyAna daI-varSa purA | jayaM? aai-niyA jena? kamalAdrenn-hrssaadrenn / puSpANAM kiMviziSTAnAM ? vividhavarNajuSA-paJcavarNayutAnAm // 2 // anvayaH (2) marja ! ca-aMhi- sumana kama vidhi-va-guvi sumana vRgi vmaraaadrenn a-kSaNaM vyadhuH, taM dareNa muktaM, padma-IkSaNaM, tIrtha-rAjana-nikara mara / zabdArtha tIrtha (1) caturvidha saMgha; (2) dvAdazAMgI, (3) [ caMdu (vA. dhA) karatI havI. prathama gaNadhara. vividha=vidha vidha, aneka prakAranA. gA=rAjA, svAmI. vatraraMga. ni=samUha, samudAya. gup=sevavuM. tIrthAnitai=tIrthakarenA samudAyane. | vividhArthanuvi=vividha vaNene sevanArAM. # (0 ) tuM yAda kara. ca=je. narcA(jU0 matsya)=he mAnava,maraNazIla jIva ! caMddhi=zaraNu. (mU0 mu) mukta. vahipaze jenAM caraNa-kamalamAM. = pama, kamala. sa=kSaNakhatranetra, akSa=kSaNa vAra ja nahi, lAMbA kAla parvata. kSai kamalanAM jevAM netra che jenAM evAne. sumana (mU0 sumana)="ponI. sumana (mULa sumana )=devanI. amaharSa, Ananda. kamara ( mULa pramA)=kAtAo, vallabhAo. vaLa (mULa vara)=bhayathI. mAra=mAna, vinaya. (0 vRSTi)=varasAda, gamana purva ane Adara sahita. zlekArtha sakala jinezvarenuM smaraNa- "he mAnava! jenAM caraNa-kamalamAM devonI vallabhAo (arthAt divyAMganAo) vividha varNanAM ( arthAta paMcaraMgI) puSpanI cirakAlaparyata harSa ane AdarapUrvaka vRSTi karatI 1 jaina zAstramAM varNanA ( raMganA) pAMca prakAre batAvyA che-(1) zukala, (2) kRSNa, (3) rakta, (4) pati ane (5)nIla. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ninastutayaH ] zrI caturviMzatijinAnandastutayaH hevI, te bhayathI mukta ( arthAt nirbhaya ) temaja kamalanAM samAna netravALA evA tIrthaMkarAnA samudvAyanuM tuM smaraNa 42."-2 zrIsiddhAnta - svarUpam citte jinapravacanaM caturAH ! kurudhvaM saddhetulAJchita do ditasAGgajAlam / yat prANinAmakathayad varavittilakSmIM saddhe'tulAM chitamadoditasAGgajAlam // 3 // vasanta 0 vivaraNam he caturAH ! yUyaM ado jinapravacanaM - jinamataM citte kurudhvaM smarata / pravacanaM kiMviziSTaM ? saddhetubhiH-pradhAnahetubhi: lAJchitaM yuktam / punaH kiM0 1 ditaM chitaM, sAGgajaM - sakandarpa, AlaM -anartho yena tat / tat kiM0 ? yanmataM prANinAM varavittilakSmIM - sajjJAnaramA akathayadavadati sma / yat kiM0 1 sat - arthataH sarvadA vidyamAnam / lakSmIM kiviziSTAM 1 atulAMasAdhAraNAm / yat kiM0 chitamadAnAM munInAM, uditA - udayamAgatA, sA-lakSmIryasmAt etAdRzaM aGgAnAM - AcArAGgAdInAM jAlaM vrajaM yatra tat // 3 // anvayaH he caturAH ! yad sat, chita-mada- udita-sA - aGga - jAlaM ( pravacanaM ) prANinAM a-tulAM varavitta-lakSmI akathayat, adaH sat-hetu lAJchitaM dita-sa-aGgaja- AlaM, jina-pravacanaM citte kurudhvam / zabdArtha citte ( mU0 citta ) = manabhA jina=tyA che rAga-dveSa ne te, vItarAga. pravacana - siddhAnta, bhata. jinapravacanaM ninA siddhAntane, naina bhatane. caturAH ! ( mU0 catura ) = De kuzala nA ! kurudhvaM ( mU0 kR ) = 12. sat = uttabha, prazaMsanIya. *T=yk. lAJchita=yukta. saddhetulAJchitaM=prazaMsanIya yuktimothI yukta. adaH ( mU0 adas ) = mA. dita ( ghA0 do ) athI nAMjela. aGgaja=: harSa, DAbhadeva, rati-pati. Ala=anartha. ditasAGgajAlaM=nAza che bhavano tebha anarthanA jeNe evA. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caturvizatijinAnandastutayaH [ 1 zrIjayabhaya (mULa )=je. ma=abhimAna, garva. paLAnAM (mULa kALana)=jIne. rata (ghA )=udayamAM Avela. kacacata (pA)=kahete have. sA=lamI. va=pradhAna, zahU=aMga, jaina zAstranA pADavAmAM AvelA vitti-jJAna - bAra vibhAge paikI eka vibhAga. jamaikalakSamI. varavittirma=pradhAna jJAnarUpa lakSamIne. gA=samUha., =vidyamAna, haiyAta. chita motirAI teDI nAMkhe che garvane jemaNe evAne prApta thaI che lakSmI achAM (kU0 atu0)=asAdhAraNa jemAMthI evAM aMgene samUha che jene chita (dhA cho)=kApI nAMkhela. viSe evA. zlekArtha zrI(saddhAntanuM svarUpa (arthataH sarvadA) vidyamAna [ athavA zebhanIya] evA, temaja teDI nAMkhe che abhimAnane jeoe evAne (arthAt nirabhimAnIne) prApta thaI che (sarvajJatArUpI) lakSmI jemAMthI evAM aMgenA samUharUpa je (mata) jIne asAdhAraNa temaja uttama jJAnarUpa evI lakSmIne kahete have, te pradhAna yukitaothI yukata evA, tathA vaLI nAza karyo che. rati-patine temaja anarthane jeNe evA jaina matane, he catura (jana) ! tame cittamAM (dhAraNa) kare."--3 zrIcakrezvaryAH prArthanA sA me cinotu suciraM calacaJcunetrA zvarI' matimatAtimirajhmAmA thA hanti helirucivad vilasannitamba cakrezvarI matimatAM timiraM madAbhA // 4 // 1 // 1 sarakhAvA "strI pannA nA thA mA, tA rA zrI nivAsa haripriyA padmavAsA, kSIrodatanayA'pi ca // -abhidhAna-cintAmaNi ( kAra, 147). 2 A "aMga saMbaMdhI mAhitIne mATe juo svAtacaturvizatikAnA tatIya lekanA uparanuM mAruM 25STIkaraNa (5* 22). Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educ cakrezvarI (pranicakrA) nirvANakalikAyAm -- "tasminneva tIrthe samutpannAmapraticakrAbhidhAnAM yakSiNIM hemavarNA garuDavAhanAmaSTabhujAM varadadvANacakrapAzayuktadakSiNakarAM dhanurvajracakrAGkuzavAmahastAM ceti / " All rights reserved. ] ni. sA. presa. HP TRIVED 3528 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CretutayaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH vivaraNam sA 'cakrezvarI devI me-mama mati-buddhiM cinotu-karotu / matiM kIdRzIM ? atAntiakSINAm / kathaM ? suciraM-sadA / sA kiMviziSTA ? calacaJcuvat-cakoravat netre-nayane yasyAH sA / punaH kiM0 1 irammadAbhA-meghAgnivat AbhA-prabhA yasyAH / sA kA ? yA devI matimatAviduSAM timira-tamo hanti / kiMvat ? helirucivat / yathA ravirazmistamo hanti / yA kiMviziSTA? vilasat-dIpyat nitambacakra-kaTitaTaM yasyAH sA / punaH kiM. 1 iishvrii-svaaminii| punaH kiM01 madena-harSeNa smayena vA AbhA-zobhA yasyAH sA // 4 // anvayaH yA vilasat-nitamba-cakrA, IzvarI, mada-AbhA (devI) mati-matAM timiraM heli-ruci-vat hanti, sA cala-caca-netrA, irammada-AbhA 'cakrezvarI' me a-tAnti matiM suciraM cinotu / zabdArtha sA (mU0 tad )te. yA (mU0 yad ) . me (mU0 asmad ) mArI. hanti (dhA0 han ) cha, nAza 42 che. cinotu (dhA0 ci )=42. heli-sUrya. sucirahI 4 paryaMta. ruci-2, cala yaMya, masthira vat-bhA34. cazca-yAMcyA helirucivat-sUryanAranI bhA55. calacakSu-yaMya cha yAMya nIta, yaha pakSI. vilasat (dhA0 las ) hehI yamAna, suzAlata. netra-sAyana, mAMga. nitamba-sInI. calacadhunetrA yahA2 pakSInAM va netrocha cakra-43, saya. rena mevI. vilasanitambacakrAhIpyamAna cha Ti-kSaya renu sevA. cakrezvarI yavaza (4). IzvarI svAminI. mati (mU0 mati )-zuddhi matimatAM (mU0 matimat )=bhuddhizAjAbhAnA. tAnti-kSItA. timiraM (mU0 timira )=(1) majJAnane; (2) atAnti (mU0 atAnti )=AkSA. saMdhArane. irammava=(1) saudAminI, alarml;(2)43vAna. | mada-(1) varSa; (2) mAzcarya. AbhAmA AbhAmA. darammadAbhA saudAminI mayA 43vAnasanA madAbhADarSa mayA mAzcarya 3 jevI che prabhA jenI evI. sanIyavI. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caturvizatijinAnandatutayaH [ 1 zrISabha plekArtha zrIcakezvarIne prArthanA dedIpyamAna kaTi-valaya che jenuM evI temaja (mAnava, dAnava vigerenI) ravAminI tathA harSa [ athavA Azcarya ] vaDe zebhatI evI je (devI) buddhizALIonA (meharUpI) aMdhakArane sUryanA kiraNanI jema nAza kare che, te caThera (pakSI)nAM jevAM lesanavALI temaja sadAminI (athavA vaDavAnala)nA jevI prabhAvALI cakezvarI (devI) mArI matine dIdhe kAla paryata ( arthAt sadAne mATe ) akSaNa kare."-4 spaSTIkaraNa cakezvarI devInuM svarUpa jema dareka tIrthaMkaranI eka zAsana-devI hoya che, temAM prathama tIrthakara zrISabhadevane paNa hatI. A devI cakezvarInA nAmathI oLakhAya che. AnuM bIjuM nAma apraticakA paNa che. A devIne varNa suvarNasamAna che. vaLI tene garUDanuM vAhana che ane tene ATha hAtha che. tenA jamaNA cAra hAthamAM varada, bANu, cakra ane pAza che, jyAre DAbA cAra hAthamAM te dhanuSya, vaja, caka ane aMkuza che. A te pravacanasAroddhAra (patrAMka 93-94) pramANe hakIkata vicArI. have A saMbaMdhamAM AcAra-dinakara (patrAMka 176 )zuM kahe che te paNa joI laIe. tyAM kahyuM che ke - " svarNAbhA garuDAsanASTabhujayuya vAme ca hastoccaye vajaM cApamathAGkuzaM gurudhanuH saumyAzayA bibhratI / tasmiMzcApi hi dakSiNe'tha varadaM cakraM ca pAzaM zarAn / saccakA'paracakrabhaJjanaratA 'cakrezvarI' pAtu naH // " -zArdUla-vikrIDita. ka 1 varadAna detI vakhate je hAtha rAkha paDe te "varada" kahevAya che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 zrI ajita jina stutayaH atha zrI ajitanAthasya smaraNam - sadyuktimuktitaruNInirataM nirastarAmAnavasmaraparaM jitazatrujAtam / antarjavena 'vijayAjamAttadharmma rA mAnava ! smara paraM 'jitazatru' jAtam // 5 // vasanta 0 vivaraNam he mAnava ! tvaM 'vijayA'GgajaM - ' ajita 'jinaM smara - smRtipathaM naya / kena ? antarjavena-manovegena | vijayAGgajaM kiMviziSTaM ? sadyuktimuktitaruNyAM- pradhAnasiddhistriyAM nirataM - rAgiNam / punaH kiM0 1 nirastA - muktA rAmAH - striyo navasmaraH - navya kAmaH pare - vairiNo yena tam / punaH kiM0 ? paraM prazasyam / punaH kiM0 1 jitaM karmarUpazatrujAtaM yena tam / tvaM kiM0 1 AttaH - prApto dharAH - sukRtasvaM yena saH / jinaM kiM0 1 'jitazatru' nRpAt jAtaM - samudbhavam // 5 // anvayaH (he ) mAnava ! Atta - dharma -rA: ( tvaM ) sat - yukti-mukti-taruNI - nirataM nirasta - rAmA - navasmara - paraM, jita - zatru-jAtaM, paraM, 'jitazatru' - jAtaM, 'vijayA' - aGgajaM antar - javena smara / zabdArtha yukti = hetu. mukti= siddhi, bhokSa. taruNI= yuvati, rabhaNI. nirata ( dhA0 ram ) = atyaMta Asata. sadyuktimuktitaruNInirataM= suMdara yuktimothI yukta evI muktirUpI yuvatine viSe atyaMta Asakta thayelAne nirasta (dhA0 as ) =2 are, tyahIghela. rAmA=dalanA, nArI. nava-navIna smara = abhadeva, rati-rabhaNu, mahana para=zatru, vairI. nirastarAmAnavasmaraparaM=hara jheMDI hIghAM che naariiene, navIna kAmadevane temaja zatru Ane jeNe evAne. jita ( dhA0 ji ) = tesa. zatru huzmana. jAta=sabhUDa. jitazatrujAtaM = tyo che zatru- sabhUne bhe mevAtene. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrIcaturvizatijinAnandatutayA [2 zrI ajitasattaeAntarika. sattadharmanA grahaNa karI che dharmarUpI lakSmI nava-vega. jeNe evA. zAna=mane vegapUrvaka mAnava ! (mUtra mAnava)=he manuSya! vijhayAvijayA (rANI ). ja (pura)=utkRSTa. gA=putra, nandana. vinayavijayA (rANI)nA putrane. gitarAtrujitazatru (rAjA). bAra (pA.phA)=grahaNa karela, gata nandana, dharma-dharma. jitarArUgAtaMtrajitazatru (rAjA)nA nandanane. zaikalakSamI, dhana. kArtha zrI ajitanAthanuM smaraNa- "suMdara yukitaothI yukata evI (arthAt sAdi anaMta kAla jyAM rahevAnuM che evA sagavALI) mukitarUpI mahilAne viSe atyaMta Asakata thayelA, tathA vaLI dUra pheMkI dIdhA che nArIone, navIna kaMdarpane temaja zatruone jeNe evA [ arthAt mAninI, madana ke duzmana sAthe jene kaMI paNa levA devA nathI evA che, temaja vaLI vijya meLavyuM che (bAhya temaja atyaMtara ] zatru samUha upara jeNe evA, tathA utkRSTa evA, temaja jitazatru [ rAjA ]thI utpanna thayelA [arthAt temanA nandana ] tathA vijyA [ rANInA putra evA ajitanAthane, he manuSyo jeNe dharmarUpI dhana grahaNa karyuM che e tuM mane vegapUrvaka yAda kara."---5 spaSTIkaraNa jema prathama zlekamAM "nAya' zabda dvArA prathama jinezvara gaSabhadevanA pitAzrI nAbhinA nAmanuM sUcana karavAmAM AvyuM che, tema A zlokamAM dvitIya jinezvara zrI ajitanAthanA mAtA ane pitA ema bannenA nAmane sAkSAt ullekha karavAmAM AvyuM che. vaLI je ke A tIrthakarane kAminI sAthe kaMI kAma nathI, chatAM paNa te mukti-ramaNInA rAgI che ema varNavI kavirAje kaTAkSa karyo che. bRhata-TippanikAnA AdhAre samajI zakAya che ke ajitanAtha-caritra paNa saMskRta temaja prAkRta bhASAmAM pRthak lakhAyela che paNa te labhya nathI. A dvitIya tIrthakaranI sthava rUparekhA zrIzabanamunikRta stuti-caturvizatikAnA vivecana (pR0 34) uparathI maLI zakaze. - Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sinastutayaH] zrIcaturvizatijinAnandastutayaH vizvavizvezvarANAM vijJaptiH vizvezvarA vizasanIkRtavizvavizvA vAmapratApakamalAstatamovipakSAH / nighnantu vighnamaghavantamanantamAptA vAmapratApakamalAstatamovipakSAH // 6 // -vasanta vivaraNam AtA-jinA vinaM nighnantu-nirasyantu / AptAH kiMviziSTAH 1 vishveshvraa-jgdiishvraaH| punaH kiM0 1 vizasanIkRtA-hatA vizve-samastA vizvAyA-jagatyAH vAma:-pratikUlaH pratApa:prakRSTaH klezo yebhyaH IdRzA malAstatamovipakSA-pApamaraNAjJAnavauriNo yaste / vighnaM kiM. ? avantaM-pApayutam / punaH kiM0 ? anantaM-apAram / AptAH kiMviziSTAH 1 vAma:-kAntaH pratApastasya kamalA-zrIstayA asto-jitaH tamovipakSaH-sUryo yaste // 6 // anvayaH. vizva-IzvarAH, vizasanI-kRta-vizva-vizvA-vAma-pra-tApa-ka-mala-asta-tamasU-vipakSAH, vAma-pratApa-kamalA-asta-tamas-vipakSAH AptAH agha-vantaM vighnaM nighnantu / zabdArtha Izvara svAmI, prabhu. vizasanIkRtavizvavizvAvAmapratApakamalAstavizvezvarAHgatanA svaabhiim| tamovipakSAH nAza yA che samasta pramAune vizasana bhArI nAMgata. pratikUla temaja atyaMta leza che jenAthI vizasanIkRta hue nANesa. evA pApa, maraNa ane ajJAnarUpI vizva-samasta. duminene jemaNe evA. vizvAgata, duniyA. nighnantu (dhA0 han ) azI nANI. vAma pratidUsa vighnaM (mU0 vighna ) vinana, Tane. pra=5rSavAya upasarga. aghapA5. tApa-saMtApa. aghavantaM (mU0 aghavat ) pA5yuta. pratApa satyaMta satA. anantaM ( ma0 ananta )=manta nathI / mevA, mala=55. apAra, astabharaNa. AptAH (mU0 Apta )=d, vizvAsa-pAtra. tamasU=4AyaryanA savi34, ajJAna. vAma bhanA2. vipakSa-zatru, duzmana pratApa-pratAya, . Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karela. zrIcaturvizatijinAnandastuta [2 zrIajitamahA=lakSamI. ( sivikAsUrya. asta ( dhAga =kI dIdhela, parAsta ] vAmanatApAmAttatamavapakSa manahara pratAparUpI lakSamI vaDe parAsta karyo che tama=aMdhakAra, sUryane jemaNe evA. zlekArtha samasta jinezvarane vinati- vizvanA svAmI, temaja vaLI nAza karyo che. samasta brahmADane pratikUla temaja atyaMta phlezakArI evA pApa, maraNa ane ajJAnarUpI duzmanane jemaNe evA, tathA vaLI manahara pratAparUpI lakSmI vaDe parArata karyo che sUryane (paNa) jemaNe evA Apta (tIrtha kare) pApathI yukata temaja apAra evA vighane sarvathA aMta ANe."---6 spaSTIkaraNa Asa-vicAra dareka stuti-kadambakamAM dvitIya lekamAM te samasta jinavara-tIrthakaronI stuti karavAmAM Ave che, tyAre atra te kavirAje tema na karatAM "Ata "nI stuti karI che tenuM zuM kAraNa? are, A prazna dama vinAne che, kAraNa ke zuM tIrthakare "Apta" nathI ke? dhyAnamAM rAkhavuM ke AtanA mukhyatvena laukika ane lokottara ema be vibhAge paDe che. temAM laukika AmathI janaka, vidyAgurU samajavAmAM Ave che, kAraNake potAnA putra-ziSya uparanA premane lIdhe teo temane yAcita salAha Ape che ane tadaze teo vizvAsa-pAtra che. AthI vadhAre vizvAsa-pAtra te teja gaNAya ke jenAmAM rAga-dveSane lezatA paNa sadbhAva na hoya ane atae je sarvajJa hAI karIne potAnI jJAna-daSTimAM jevuM dekhAya, tevuMja kahe AvA Ate te bIjA keIja nahi, paraMtu tIrthakare ja che. A saMbaMdhamAM vidvacakacUDAmaNi samantabhadrajI paNa zuM kahe che? eja ke- vAmanamohAna-vAmaer vitA: mAyAviSvapi dRzyante, nAtastvamasi no mahAn // " devAgAmastotra (Asa-mImAMsA, prathama ka). arthAt (samavasaraNane viSe) devatAonuM Agamana, AkAza-gamana, cAmara, (chatra) vigere vibhUtio mAyAvI (IndrajALa pAtharanArA)one viSe paNa daSTigocara thAya che. vAste A kAraNene laIne kaMI, he jinezvara! tuM mahAna nathI, tuM ApyuM nathI. AthI joI zakAya che ke phakta devakRta vibhUti ke camatkAra e AptanuM lakSaNa nathI. paraMtu sarvathA rAga-dveSane kSaya eja AptatA che. vizeSamAM A AptamImAMsA upara vasunaMdie racelI TIkA, akalaMkadevakRta bhASya ane vidyAnaMde racelI aSTasahastrI-vRtti paNa "AptanA lakSaNa upara oraja prakAza pADe che. A uparAMta Apta' kone kahevA te saMbaMdhamAM 200 zloka 1 AnuM bIjuM nAma "devAgAmastotra" paNa che. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CorretutayaH ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH 15 pramANAtmaka zrIvidyAnandakRta AptaparIkSAnAmaka grantha paNa tenI 4500 ka pramANunI vRttipUrvaka vicAravA jevuM che. AptanuM lakSaNa yathArtha rIte samajAtAM ane tyAra bAda amuka vyakti ApyuM che ke kema tene vAstavika nirNaya thatAM kayA Agamane (siddhAntane) svIkAra kare e praznane sArU avakAzaja raheze nahi ane A pramANe satya Agama hAtha AvatAM mukti-mahilAnA mahela upara jaI pahoMcavAmAM paNa ghaNe vilaMba nahi ja thAya e dekhItI vAta che. pravacana-paricayaH pIyUSapAnamiva toSamazeSapuMsAM nirmAyamuccaraNakRd bhavato dadAnam / jJAnaM jina! pravacanaM racayatvanalpaM nirmAyamuccaraNakRd bhavatodadAnam // 7 // -vasanta vivaraNam he jina ! bhavataH pravacanaM jJAnaM racayatu-karotu / jJAnaM kiMviziSTaM ? analpaM-pracuram / pravacanaM kiM kurvANaM? dadAnaM-dadat / ke ? toSa-saMtoSam / keSAM ? azeSapuMsAm / iva-yathA pIyUSapAnaM toSaM dadAti / punaH kiM0 ? niyaM-kapaTamuktam / punaH kiM0 ? uccaraNakRt-prauDhayuddhabhid / punaH kiM0 1 nirmAyAnAM-munInAM muccaraNakRt-harSacAritrakAri / punaH kiM ? bhavasya todo vAdhA tasya dAnaM yasya tat / / 7 // anvayaH (he ) jina ! bhavataH azeSa-puMsAM pIyUSa-pAnaM iva toSaM dadAnaM, nirmAya-mut-caraNa-kRta, nirmAya, ucca-raNa-kRta [athavA ud-caraNa-kRta-] bhava-toda-dAnaM pravacanaM analpaM jJAnaM racayatu / zIrtha. pIyUSa sudhA, abhUta. puMsU-bhAnava. pAnapAna, pIte. azeSapuMsAMsamasta mAnavAnA pIyUSapAnaM-mabhUtanu pAna. mAyA-458. ivarebha. nirmAya=rtuM raghucha 458 renu mevA, ni:45. toSaM (mU0 toSa ) saMtoSa. mud-DarSa. azeSa-ni:zeSa, samasta. caraNa yAtri Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaturvizatijinAnandastutayaH [2 zrI ajitava=karanAra, =prauDha. niyamuLaa=niSkapaTI (munio)nA =saMgrAma, harSa ane cAritrane karanAra athavA harSa- vRtti=bhedavuM. dAyaka cAritrane karanAra. 3 =prauDha yuddhane bhedanAruM. mAvatara (mULa mavata) ApanuM to bAdhA, pIDA. ( rUvAra)=arpaNa karanAruM, denAruM. vAra=dAna, ApavuM te. jJA (jJAna)=jJAnane. nina(mu. nina)=he jina! he vItarAga ! mAtA =saMsArane pIDA karanArUM. 3=prabalatAsUcaka avyaya. kavAnaM (kU0 pravacana)=zAsana, siddhAnta. DhayA (ghA0 22)=karo. 3rLAvatarAnaMsutkRSTa cAritranA nau (mULa manag)=pracura, ghaNuM. virAdhaka evA saMsArane bAdhAnuM dAna che ni (mu. niya)=kapaTa-rahita. jenA dvArA evuM. zlokArtha pravacanane paricaya samasta mAnavone amRtanA pAnanI jema saMteSa arpaNa karanAruM, tathA mAyArahita evA (munio) nA harSa ane cAritranA [ athavA harSadAyaka cAritranA ] kAraNarUpa, vaLI kapaTa-rahita temaja prauDha yuddhane bhedanAruM tathA bhavane pIDA karanAruM evuM [ athavA utkRSTa cAritranA virAdhaka evA saMsArane badhAnuM dAna che je dvArA evuM ] he vItarAga ! ApanuM pravacana pracura jJAna kare."--7 zrInitA vijJa- zreyaHparAganalinI nayatAM navAGgI sA me parA'jitabalA duritAni tAntam / kalyANakoTimakaron nikare narANAM sAme parAjitabalA'duritA nitAntam // 8 // 2 // vivaraNam sA mAMgatavAra jAnnI-kevI ritAra-pAna tAnta-lAM nAtu (ta -payA sA kiMviziSTA? parA-adhAnA / punaH kiM0 1 zreyaHparAgasya-maGgalarUpapauSpasya nlinii-kjinii| Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Education international 6600000 mahAyajJa 124 H. P. Trived mahAyakSAbhidhAnaM yakSezvaraM catumukhaM zyAmavarNaM mAtaGgavAhanaM aSTapANiM varadamudrAkSasUtrapAzAnvitadakSiNapANiM bIjapUrakAbhayAGkazazAktayuktavAmapANipallavaM ceti| Lakshmi Art Bombay 8. ajinA + (ajinabalA) ajitAbhidhAnAM yakSiNI gauravarNI lohAsanAdhirUDhAM caturbhunA varadapAzAdhiSThitadakSiNakarAM bIjapUrAGkuzayukta |mkraaN ceti / All rights reserved by A. Samiti. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinatutaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH punaH kiM0 1 navAGgI-navInatanuH / sA kA ? yA narANAM nikare-nRvaje kalyANakoTi akarota-tanoti sma / nikare kiMviziSTe ? sAme-saroge / yA kiMviziSTA 1 paraiH ajitaM-anabhibhUtaM balaM yasyAH sA / punaH kiM0 1 aduritA-anaghA / nitAntaM-atyartham // 8 // anvayaH (aa) -banata-pachA, a-kuritA (levI) nAiri - [4] ne ni cAakrot, sA zreyas-parAga-nalinI, nava-aGgI, parA 'ajitabalA' me duritAni tAntaM nitAntaM nayatAm / zabdArtha che pUSkalyANa, maMgala. vALavoTiM-karoDe kalyANane. pApunI bArIka raja. ()karatI havI. najinA=pazvinI, padmane samUha. nivAre (mULa nijhara)=samudAyane viSe. zreyArA narinA kalyANarUpa parAganI ( mULa nara)=manuSyanA. pazinI. Ama roga. nayata (gha0 nI)=laI jAo. ma= . deha, zarIra. sAme (mULa sAma) regI, vyAdhi-masta. navAkI=navIna che deha jene evI. F=anya. nita=nahi chatAyela. (mULa )=sa tkRSTa, sarvottama. varu=parAkrama. gata vaDhAajitabalA (devI). regatavaNA=anya vaDe jItAyeluM nathI parAkuritAni (mULa yuti) pApane. krama jenuM evI. tAnta (mU0 tAnta)=kSaya, nAza. saritA=avidyamAna che pA5 jene viSe kalyAba=maMgala. evI, pApa-2hita. johansa lAkha, karoDa, nitAnAM atyaMta, sarvathA. plekArtha zrIajitabalA devIne vijJapti anya (vyaktio ) vaDe nathI jItAyeluM parAkrama jenuM evI (arthAta apUrva baLavALI) temaja pApa-rahita evI che (devI ) manuSyanA vyAdhi-prasta vargane viSe karoDo kalyANe karatI havI, te maMgalarUpa parAganI pavinIrUpa evI temaja navIna dehavALI (arthAta tarUNI) tathA vaLI sarvottama evI ajitabelA (devI) mArAM pApane sarvathA kSaya kare."-8 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caturvizatijinAnanatutayA [2 zrIajita spaSTIkaraNa ajitabalA devInuM svarUpa ajitabalA" e dvitIya tIrthakara zrI ajitanAthanI zAsana-devInuM nAma che. "ajitA' e enuM apara nAma che. e gauravaNI che ane ene gAyanuM vAhana che. vizeSamAM ene cAra hAtha che. temAM tenA jamaNA be hAthamAM varada ane pAza che, jyAre DAbA be hAthamAM te bIjapUraka ane aMkuza che. A devInA saMbaMdhamAM cAra-dinakaramAM paNa kahyuM che ke " gogAminI dhavalaruk ca caturbhujAramA vAmetaraM vrdpaashvibhaasmaanaa| dhAnaM ca pANiyugalaM sRNimAtuliGga su sAtivA' vadhatI junA " -vasantatilakA, 1 bIjoruM. 2 sarakhA pravacana-sArodvAra (patrAMka 94). Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 zrIsaMbhavajinastutayaH atha zrIsaMbhavanAthAya prArthanA yA durlabhA bhavabhRtAmRbhuvallurIva mAnAmitadrumahimAbha ! jitArijAta ! | zrI sambhaveza ! bhavabhid bhavato'stu sevA Sara mitadrumahimAbha ! 'jitArijAta ! // 9 // vasanta 0 vivaraNam he zrIsambhaveza | bhavataH sA sevA bhavabhit-saMsAranAzinI astu / sA kA ? yA sevA bhavabhRtAM - prANinAM RbhuvallarIva - kalpalateva durlabhA - duSprApA'sti / yA kiMviziSTA ? amAnAmAnAtItA / mitaduH- samudraH tadvanmahimna AbhA - zobhA yasya tatsaMbodhanam / he jitArijAta ! 'jitAri' nRpaputra ! | mAnaH- smayaH tadrUpAmitadrume - prauDhavRkSe himAbhaH - tuhinasamastatsaM0 / jitaM arijAtaM - vairivRndaM yena tatsaM0 // 9 // anvayaH (he) mAna-amita - druma-hima-Abha ! jita-ari-jAta ! mitabu-mahiman-Ama | 'jitAri'jAta ! zrI - 'sambhava' - Iza ! yA ( bhavataH sevA) bhava-bhUtAM Rbhu vallarI va durlabhA, (sA) bhavataH amAnA sevA bhava- bhid astu / zabdArtha durlabhA (mU0 durlabha )=hula. bhRt=dhA2zu 12nAra. bhavabhRtAM (mU0 bhavabhRt ) = saMsArIne. Rbhu spavRkSa. vallarI=satA, vesa. RbhuvallarI=585-satA. mAna=abhibhAna, garva. amita - prauDha. druma=ta3, AI. hima-23. Abha=samAna. mAnAmitadrumahimAbha ! - abhimAnaiya aura vRkSa prati himasamAna ! ari= zatru. jitArijAta ! =tyo zevA ! ( saMzodhanArthe ) zrI-bhAnavAtha zaNDa. sambhava-sa aba ( nAtha ), bIla tIrtha1. vairi-vargane Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caturvizatijinAnandastutayaH [ 3 zrIsaMbhavarA=nAtha. jamAnA (mULa amAna)=mApa-rahita, apAra. zrIsamA !=he zrIsaMbhavanAtha! mitaku=samudra mi=bhedavuM. dina=mahimA. mamitrabhavane bhedanArI. mitakumahimama!=he samudranA mahimAnI jema tharA (dhA0 )=thAo. zobhA che jenI evA ! (saM.) sevA=bhakti, upAsanA. nitA jitAri ( nRpati). nAna=mApa. nitanita !=he jitArinA putra! zlokAI zrIsaMbhavanAthane prArthanA "he abhimAnarUpI prauDha vRkSane ( naSTa karavAmAM ) himasamAna (hari) ! ja che vairi-vargane jeNe evA he ( vidhezvara ) ! he samudranA jevA mahimAvALA (mahezvara ) ! he jitAri (nRpati )nA nandana ! he zrIsaMbhavanAtha ! je (sevA) saMsArI jIvone ka95- latAnI mAphaka durlabha che, te ApanI apAra sevA (amArA) saMsArane ucheda karanArI thAo."-- spaSTIkaraNa ajitanAtha-caritranI jema saMskRta temaja prAkRta bhASAmAM racela saMbhavanAtha caritra saMbaMdhI baha-TippanikAmAM ullekha che. A tIrthaMkaranI sthala rUparekhA sArU juo, stuti-catuM viMzatikA (pR. 48-49). nikhilajinavarANAM nutiH nAzaM nayantu jinapaGkajinIhRdIzA niSkopamAnakaraNAni tamAMsi tAni / jJAnadhutA bahubhavabhramaNena tapta niSkopamAnakaraNA nitamAM sitAni // 10 // - vasaMta vivaraNam jinapaGkajinIhRdIzA:-jinasUryAH tamAMsi-ajJAnAni nAzaM nayantu / kena ? jJAnAtAsabodhatejasA / tamAMsi kiMviziSTAni ? nir-nitagaM koramAnayoH-krodhasmayayoH karaNaM yebhya 1 abhimAnanA svarUpa sArU juo stuti-caturvizatikA (pR 53-54), Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastutaH ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH stAni / tAni kAni ? yAni tamAMsi bahubhavabhramaNena-saMsArabhrameNa sitAni-baddhAni santi / kathaM ? nitamAM-atyartham / jinAH kiMviziSTAH ? taptaniSkasya-svarNasya upamAna-upamA yeSAM IdRzAni karaNAni-zarIrANi yeSAM te // 10 // anvayaH tA-ni-3pamAna-zA nira-nirnAhAra tAni vadu-ma-jamana nittama sitAni.nira-kopa-mAna-karaNAni tamAMsi jJAna-tA nAzaM nayantu / zabdArtha nArAM (mULa nArA)=vinAza prati. jJAna=jJAna, bodha. nathag (dhArAnI)=dore, laI jAo. yuta=(1) prakAza (2) kiraNa, vanI =padminI, kamalinI. jJAnarutA=jJAnarUpa prakAza athavA kiraNa vaDe. havahudaya, aMtakaraNa. du-ghaNuM. jaldakanArA pavinIne svAmI, sUrya. ama=paribhramaNa, rakhaDapaTTI. jina UMninAdavA tIrthaMkararUpI sUryo. vaghumavazvamaLanA=ghaNuM bhavanA paribhramaNathI. tara (dhA tam)-tapelA. nizatyaMtavAcaka avyaya. ni =suvarNa, sonuM. zopa dha, gusso. 3pamAna upamA. vaLa=sAdhana, kAraNa vAra=deha. niromAnazAnaHniraMtara krodha ane tAni mAnavaktapelA suvarNanI upamA garvanA kAraNarUpa, (ghaTe) che dehane jemanA evA. tamati (mULa tamana)-ajJAnene. timAM atyaMta. tana (mU0 tat) te. sitAni ( sita)=bAMdhelA. zlekArtha aneka jinezvarenI stuti tata suvarNanA jevA ( varNavALA) dehavALA evA jina-sUryo ghaNA bhavenA paribhramaNathI atyaMta gADha bAMdhelA evA temaja niraMtara krodha ane garvanA kAraNabhUta evA te (amArA) ajJAna (rUpI aMdhakAra)ne jJAnarUpa prakAza [ athavA kiraNa vaDe vinAza karo."--10 spaSTIkaraNa ajJAna ane tethI thatI avanati A lekamAM ajJAnane saMsAra-paribhramaNanA hetu tarIke temaja tene krodha ane mAnanA kAraNa tarIke oLakhAvavAmAM AvyuM che, te nyAya-saMgata che. kemake ajJAna eja duHkha-dariyAmAM DUbADanAre patthara che, avanatinA khADAmAM utAranAruM hathiyAra che ane aneka prakAranA hAsya-janaka, tiraskAra-pAtra bhAga bhajavAvanAro sUtradhAra che; are TUMkamAM kahIe te sarva Apattio Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 zrIcaturviMzatijinAnAstutayaH [3 zrIsaMbhava e te dekhItI vAta che ke kadAca koI manuSya krodhanA vipAkathI-tenA kaTu kuLathI ajJAta hAya tethI te krodha kare. kadAca ema paNa bane ke anya vyaktine peAtAnA duzmana tarIke samaja vAnI bhUla thavAthI te krodha kare, are jyAre anya vyakti duzmana hAvAthI tenA tarapha krodha karavA nyAyya gaNAya, teA te jIve ema kema na vicAravuM ke mArA kaTTA duzmana jevA ke ajJAnAdika Abhyantara zatruonA upara krodha karavA zuM ucita nathI ke ? kahyuM paNa che ke " prakupyAmyapakAribhya iti vedAzayastava / tat kiM na kupyasi svastha, karmaNe duHkhahetave ? // " arthAt 'huM teA gunhegAra upara gusse thAuM chuM" ema jo (he jIva!) tArA Azaya hAya, tA tA tArA duHkhanAM kAraNabhUta evAM tArAM karma ke je kharekharA gunhegAra che tenAM upara tuM kema kopAyamAna thatA nathI ? e paNa vicAravA jevI haeNkIkata che ke manuSye zvAna (kUtarA) na banatAM siMha jevuM AcaraNu karavuM ceAgya che, kemake kUtarAnA svabhAva te tenA taraph patthara pheMkanArane karaDavAnA hAtA nathI, paraMtu te teA pattharaneja potAnA zatru gaNI tene karaDavA dhase che; jyAre sihunA svabhAva khA zatrunA pIche pakaDavAnA che arthAt jo koI ene bANu mAre, te te khANu prati naddhi doDatAM, khANu mAranAra tarapha te sAmA thAya che. eja vAta upara nIcenA zrloka paNa prakAza pADe che. 8 navekSya je kSetA, hoi rAta mahaH / mRgatiH zaramulyezya, rArakSettArRti // " ' A uparathI joI zakAya che ke krodhanuM kAraNu ajJAna che. evIja rIte vicAratAM e paNa samajI zakAya tema che ke jAti, lAbha, kula, aizvarya, khala, rUpa, tapa ane zruta e ATha paikI game te viSayaka garva karanAra manuSya paNa tevI bhUla ajJAnavazAt kare che. kahevAnuM tAtparya e che ke ajJAnarUpa aMdhakAramAM athaDAtAM kUTAtAM paNa pUrva pUNyane laIne kadAca sanmatirUpa prakAza prApta thAya, te te ajJAnane lIdhe sa`sAramAM karyAM karavI paDatI rakhaDapaTTInA aMta Ave; bAkI te eka pachI eka ceAni mAM paribhramaNa karyAMja karavuM paDe. zrIsiddhAntasvarUpam-- siddhAnta ! siddhapuruSottamasaMpraNIto vizvAvabodhaka ! raNodaradAradhIraH / bhavyAnapAya jaladheH prakaTasvarUpa vizvA'va bodhakaraNo'daradAradhIraH // 11 // ~~~~~11 - 1 jaina zAstra pramANe yeninI mukhyA ceoNMsI lAkhanI che. A saMbaMdhamAM vizeSa mAhitI sArU jIe nyAyakusumAMjali (pR0 301-302 ). Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastutaya: ] zrI caturvijJAtijinAnandastutaH vivaraNam . he siddhAnta ! tvaM bhavyAn apAyajaladheH- kaSTasindhoH ava-rakSa / tvaM kiMviziSTa: 9 siddhapuruSottamaiH- jinaiH saMpraNItaH - prakAzitaH / vizvasya - jagataH avabodhakaH tatsaM0] / tvaM fi ? ratnoramya dhandravathasya dvAi--vinAzaH tatra zrI:-samayeH / gaTaravvA pachUpA vizvA--mUmiH patra tatsaM0 | i %0i0 ? godhatha--samyajJAnaya nuM vakSya saH / punaH 0i ? na vidyante daro-bhayaM dArAH - striyazca yatra IdRzIM dhiyaM-buddhiM rAtIti sa tathA / / 11 / / anvayaH ( hai ) ziddhAnta ! vizvakoSo ! mAtta-56pa-lemba ! vid-puruSa-3ttama-saMmaLItaH, raLa-katRt--tAra-dhIraH, oSavALa, ana--ntrAr--thIH ( rUM ) majjAnuM prAca---harSe: gava / zabdArtha vidyAnna! (mU. vidvAnta)=De Agama, he zAstra ! siddha=mAkSe gayelA. yu=purUSa. rasama zreSTha. saMprIita ( dhA. nI )=cela. saddhapuruSottamasaMgaLIta:=mAkSe gayelA evA uttama purUSA vaDe racAyela. avarodhA=prakAzaka, jJAna karAvanAra. vizvAyadoSaja !=he vizvanA prakAzaka, he jaga tanuM jJAna karAvanAra ! 366=madhyabhAga. rA=vinAza, vidyAraNa. thar=samartha. ratnovaeyAyuddhanA madhyabhAganuM viThThANu karavAmAM dhIra. maLyAna ( mU. maLya )=bhabyAne, vhelA ke mADA mekSe janArAne. apAca=kaSTa. navisamudra. avAyano=kaSTarUpa samudramAMthI. mana=spaSTa, khulluM. FP=2934. 23 JaTajJavizva !=spaSTa che bhUmi jene viSe evA ! ( saM. ) ava ( pA0 gar )=tuM rakSaNa kara, bacAva. roya=jJAna. joSa La=jJAnanA hetubhUta. Tra=bhaya, bhIti, khI+-. sArI, nArI. zrI=muddhi, mati. =mApavuM. avalApI :-avidyamAna che bhIti ane nArI jyAM evI matine arpaNa karanAra. blekArtha zrIsiddhAntanuM svarUpa "he Agama ! huM brahmANDanA kAzaka ! spaSTa che. bhUmi jete viSe evA ( arthAta prakaTa rIte varNana karyuM che jagatnA svarUpanuM jemAM evA ) huM ( siddhAnta ) ! mekSe gayelA Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrI caturvizatijinAnandastuta [3 shriisNbhevA uttama purUSoe racele (arthAt kSe gayA te pUrve jJAna-siddha evA jinavaree prarUpele ) e, tathA vaLI yuddhanA madhya bhAganuM vidyAraNa karavAmAM samartha eve, vaLI (samyagR--) jJAnanA hetubhUta temaja avidyamAna che bhIti ane bhAminI jayAM evI (arthAt nirbhaya temaja vItarAga evI) matine arpaNa karanAro tuM bhavyAne kaSTarU5 rAmudramAMthI bhayAva."-11 zrIduritA vinatiH mAkandamaJjaririvAnyabhRtAM bharairyA devarasevi 'duritaari'rsaavlkssaa| dAridrayakRn mama sapatnajane'tiduHkhade vairase viduritArirasA valakSA // 12 // 3 // -vasanta vivaraNam asau-daivI mama sapatnajane-vairiNi dAridrayakRt bhavatu / asau kiMviziSTA ? alakSAnirdambhA / sapatnajane kiMviziSTe ? atiduHkhade-adhikakaSTade / punaH ki0 ? vairasya-virodhasya sA-sampad yasya tasmin / asau kiM0 ? vigato duritAre:-pApazatroH raso yasyAH sA / punaH kiM0 ? valakSA-gaurA / asau kA ? yA duritAriH devaiH-suraiH asevi-sevyate sma / iva-yathA anyabhRtAM bharaiH-pikavajaiH mAkandamaJjariH sevyate // 12 // anvayaH anya-bhRtAM bharaiH mAkanda-mAriH iva yA devai. asevi, asau a-lakSA, vi-durita-arirasA, valakSA 'duritAriH' mama ati-duHkha-de, vaira-se sapatna-jane dAridya-kRta (bhvn)| zabdArtha mAkanda-bhAbhra, mAMsA anyabhRtAM (mU0 anyabhRt)= sAnA, yatAnA. maJjari-bhAra, bhA42. bharaiH (mU0 bhara ) smuhaaye| 43. mAkandamaari:mAMgAnI bhA2. devaiH (mU0 deva) hevothI. anya-52. asavi (dhA0 seva ) sevA tha6. 1 A uparathI samajI zakAya che ke veda apauruSeya che tevI rIte jaina Agama paNa che, e vAta jene saMmata nathI. vaLI veda apaSeya che ke kema tenI sthala rUparekhA nyAyakasumAMjali (pR. 240-244) uparathI nArI. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutira For Private & Personal use only hari H.PTRE 1925 duritAri devIM gauravarNA meSavAhanAM caturbhajAM varadAkSasUtrayuktadakSiNakarAM phalAbhayAnvitavAmakarAM ceti| trimukhayakSezvara trimukhaM trinetraM zyAmavarNa mayUravAhanaM SaDbhujaM- nakulagadA'bhayayuktadAkSiNapANiM mAtuliGganAgAkSa sUtrAcitavAmahastaM cati / Lakshmi Art, Bombay, 8. All rights reserved. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastutaya: confe: ( mU0 yuRiR )=duritAri ( devI ). sau ( mU. gam )=e. hakSa=dagA, kapaTa. ahakSA=avidyamAna che kapaTa jene viSe evI, niSkapaTI, tRttiya=daridratA, ka'gALa avasthA, TAriZ=daridratAnI karanArI. mama (mU. amar )mArA. sapatnazatru. nana leAka. sapananane vairi-vargane viSe. Rta=bhrUNA. zrI caturviMzatijinAnandastutayaH duHq=kaSTa, pIDA, tA=arpaNa karavuM. atidu:ravane ghaNuM du:kha denArA, vaira=duzmanAvaTa, zatrutA, vaise ( mU. vaira-5 )=zatrutA che saMpatti jenI evA. vi=viyeAgavAcaka upasarga. vruti=pApa. rasa-rasa. vittiyelA jatA rahyo che pAparUpa duzmananA rasa jemAMthI evI. vakSA ( mU. varuNa )=gauravaNI. zlAkArtha " jema kAThilAonA samudAye vaDe Amra-maMjarI sevAya che, tema je (devI ) deveza vaDe sevita che (arthAt jenI surA sevA kare che), te niSkapaTI evI tathA jatA rahyo che pAparUpa duzmananA rasa jemAMthI evI ( arthAt pApa-rahita ) temaja gauravarNI evI duritAri ( devI ) atizaya pIDAkArI evA tathA zatrutArUpI saMpattithI vibhUSita evA mArA veri vargane daridra khanAvanArI ( arthAt tene khAkhA vIkhI' karanArI ) thAo.'--12 spaSTIkaraNa 25 duritAri devInuM svarUpa tRtIya tIrthaMkara zrIsa'bhavanAthanI zAsana-devInuM nAma 'duritAri' che. AnA gaura varNa che. ane ene meSanuM vAhana che. vizeSamAM ene paNa cAra hAtha che. enA jamaNA be hAthamAM varada ane akSasUtra ( japa-mAlA ) che, jyAre enA DAbA e hAthamAM kula ane abhaya che. A devI paratve AcAra-dinakara ( patrAMka 176)mAM evA ullekha che ke-- " meSArUDhA vizadakaraNA dozcatuSkeNa yuktA mukkAmAlAvara kalitaM dakSiNaM pANiyugmam | vAmaM taccAbhayaphalazubhaM vibhrati puNyabhAjAM dadyAd bhadraM sapadi duritArA'tidevI janAnAm // " -mandAkAntA. daridratA kavirAja pAtAnA vairi-vargane daridra thayelA jovA icche che te vAstavika che. kemake gRhusthane daridratAnA samAna anya koi duHkha nathI. A vAtanuM atra digdarzana karAvavAmAM Ave che. 1 zaraNAgatane ema sUcavatuM ke khIvAnuM kaMI kAraNa nathI e ' abhaya ' che. * Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caturvizatijinAnanAstutaH [ 3 zrIsaMvae te jagajAhera hakIkata che ke daridranA mane manamAM ne manamAM ja samAI jAya che. vaLI dhanikanA nahi sagAM paNa sagAM thavA taiyAra thaI jAya che, jyAre daridrane te svajana paNa parajananI garaja sAre che, ane eTaluM ja nahi paNa tenI strI paNa bhegoge kubhAya hoya te te paNa teno tiraskAra kare che. vizeSamAM daridra ane cANaDAlamAM kaI bahu bheda nathI, kemake jema cAhaDAlanI pAsethI te aspRzya hevAne lIdhe kaI kaI letuM nathI, tema daridra keIne paNa kaMI Apate nathI. vaLI jema maranAro manuSya gadagada kaMThe bele che ane tenA mukha para parasevAnAM bindue daSTigocara thAya che temaja tene cAhe phiko paDI gayela hoya che, tevI vAta harine vAcakane paNa lAgu paDe che. A uparAMta jene ghera putra na hoya, tenuM te phakta ghara zUnya gaNAya che, ane mUrkhanA saMbaMdhamAM te dizAoja zunya lekhAya che, jyAre daridra AzrIne te samasta jagata zunya che. ema kahevAya che ke hamezAM pravAsamAM jIvana vyatIta thAya te kaSTakArI che, paraMtu tenAthI paNa vizeSa kaSTadAyaka te paranA gharamAM nivAsa kare te che; ane ethI paNa vadhAre kahezajanaka vAta che nIca manuSyanI sevA gaNAya che. paraMtu A badhAM karatAM duHkhanI apekSAe caDiyAtI vastu te daridratA che. hajI ekalI daridratA hoya te te ThIka che, paNa sAthosAtha tapazcaryAne abhAva hoya, te te pachI thaI rahyuM. A saMbaMdhamAM nIcene ka vicAravA jevo che - "dvAvimAvambhasi kSepyau, gADhaM baddhvA gale zilAm / bhaninaM cApradAtAraM, daridraM cAtapasvinam // " arthAta-panika hAI karIne je dAna te na hoya ane daridra heI karIne je tapazcaryA karate na hoya, te baMnenA gaLAmAM majabUta rIte zilA bAMdhIne te baMnene jalamAM DUbADI devA joIe. A uparathI joI zakAya che ke daridratA e sarva ApadAonuM mULa che. kahyuM paNa che ke- "dAridyAddhiyameti hIparigataH satvAt paribhrazyate niHsatvaH paribhUyate pribhvaanirvedmaapdyte| nirviNNaH zudhameti zokanihato buyA prityjyte| ___ nibuddhiH kSayametyaho / nidhanatA sarvApadAmAspadam // " atha-daridratAne laIne te manuSya zaramAI jAya che ane zaramane mAyA te satvathI 8 thAya che. A pramANe niHsava bane te manuSya parAbhavane pAme che ane tema thatAM te nirvedI banI jAya che. tenuM pariNAma e Ave che ke te zokAtura bane che. Ama thatAM te buddhi-hIna bane che ane mati-bhraSTa thavAthI te tene nAza thAya che. A uparathI samajI zakAya che ke daridratA e samasta ApattinuM kAraNa che. 1 sarakhA "cANDAlazca daridraza, dvAvetau sdRshaavih| cANDAlasya na gRhanti, daridro na prycchti|" Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrIabhinandanajinastutayaH atha zrIaminandananAthasya stutiH niHzeSasattvaparipAlanasatyasandhA bhUpAla saMvara'kulAmbarapadmabandho ! / kurvan kRpAM bhavabhide jina ! me vinamrabhUpAla saMvarakulAM varapadma ! bandho ! // 13 // -santa. vivaraNam he bhUpAla saMvara'kulAmbarapaJcabandho!-abhinandananina ! tvaM me sama bhavabhide-saMsAramAvAya ala-udyamaMkuru / tvaM kiMviziSTaH ? nizzeSasattvAnA-sAGgigAM paripAlanAya-rakSanAga satyasandhaH-samyakapatinaH / tvaM kiM. 1 kurvan / kAM ? kRpAM-karuNAm / vinavA-namrIbhUmA bhUpA yasya tatsaM0 / kRpAM kiMviziSTAM ? saMvarasya-saMyamasya kulaM-samUho yatra tAm / vaga-pradhAnA padmA-jJAnaramA yasya tatsaM0 / he bandho !-mitra ! // 13 // anvayaH bhUSA-'saMghara-kula-ambara- padma-dhandho / jina ! vinamra-bhUpa / vara-pana! bandho ! ni:zeSa-va-paripAlama-satya-sambhaH saMvara-kulAM kRpAM kurvan (tvaM ) me bhava-bhir3e bala / zabdArtha niHzeSa samasta. | bhUpRthvI. sattva prANI, . pAla-ng, 2kSa 2. paripAlanarakSaNa. bhUpAla-pRthvIpati, rAta. satya satya, sAthI. saMvara- 2 (2 ). sandhA-pratijJA. kula-gNa, 12. niHzeSasattvaparipAlanasatyasandhaH samasta ambara- za, gagana. prANImAnI 2kSayane bhATa (bIpI) cha / bandhu-bhitra satya pratijJA jeNe evA. padma-bandhu-sUrya. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrI caturvizatijinAnandastutayaH [ 4 zrIabhinandana- mUTI4 saMyukaDhArapurAvo != saMvara rA- | vinampa !=namana karyuM che nRpatioe jene jAnA kularUpI gaganane viSe sUryasamAna! | evA ! (saM.) surya (sUra dRrvata )=karanAro. cha (vAga)=8 udyama kara, zaktimAna thA. vi (H FIT)=kRpAne, maherabAnIne. saMvata saMyama. "=samUha. mami=bhavane bhedavAmAM. saMdarAM =saMyamanA samUharUpI. vina==atyaMta namanazIla. =lakSmI. pA=rakSaNa karavuM. varayw!=uttama che lakSamI jenI evA !(saM9) mUpa bhUpati, napati. vajo !(mULa vadhu) he mitra, he bAnyava! blekArtha zrIabhinandananAthanI stuti- "he saMvara (nAmanA) pRthvI patinA kularUpa gaganane viSe (prakAza karavAmAM) sUryasamAna (jinezvara) ! he vItarAga ! namana karyuM che nRpatioe jene evA he (caturtha tIrthakara zrIabhinandana) ! uttama che ( jJAnarUpI) lakSmI jenI evA he (jagannAtha) ! he (tailekayanA) bAdhava ! samarata prANIonA rakSaNane mATe (lIdhI ) che satya pratijJA jeNe e tuM saMyamanA samUharUpI kRpA karato thA mArA bhavane bhedavAne mATe udyama kara."--13 spaSTIkaraNa zrIabhinandana-caritra atra paNa e nivedana karavuM paDaze ke A abhinandananAthanA saMskRta ane prAkRta bhASAmAM svataMtra lakhAyela caritro daSTigocara thatAM nathI. paraMtu tenA astitvanA baMbaMdhamAM bRhata-TipanikAmAM ullekha che. A tIrthakaranA caritranuM vihaMgAvalokana karavuM hoya, te jue stuticaturvizatikA (pR. 64). yatpANijabajamabhAd dhutabuddhanIra-- jaM bAladharmakarapAdasamastapadmam / taM naumi tIrthakarasArtha ! bhavantameno jambAladharma ! karapAdasamastapadmam // 14 // Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastutayaH ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH vivaraNam he tIrthakarasArtha:-jinavaja! taM bhavantaM ahaM naumi-staumi / enojambAle-pApapar3e dharmonidAghasamaH tatsaM0 / bhavantaM kiMviziSTaM ? karapAdAbhyAM-hastAhibhyAM samastaM-samyag jitaM padmakamalaM yena tam / taM kaM? yatpANijabraja-yannakhA~gho'bhAta-zobhate sma / vrajaM kiM01 dhutaM-jitaM buddhanIraja-sverAbjaM yena tat / punaH kiM. 1 bAlo-navo dharmakaraH-sUryaH tasya pAdA-razmayaH tadvat raktA samastA-sarvA padmA-zobhA yasya tat // 14 // anvayaH ina-AvAda-dharma ! tIrtha-jJArtha ! puta--nInna, vAi-dharma---ramatapdmN yat-pANi-ja-vrajaM abhAt, taM kara-pAda-samasta-padmaM bhavantaM naumi / zabdArtha vahasta, hAtha. vADhagharmazApavimaratapanna bAla sUryanAM kiraviAna=hAthanA nakha, nA samAna (rakta) che samasta zobhA zzsamudAya, jenI evAne. vALanazi=jenA hAthanA nakhone samUha. ! nauja (dhAtu) huM stavuM chuM. mAra (vA mA=zobhate have, tIrthazAtIrthakara, tIrthapati puta (pa0 6)=halAveluM, teluM. sArtha samUha. yuddha (dhA. 36)=vikasvara, khalela, tIrthasArasAI kahe tIrthakaronA samUha! f=jala, pANI. inaphUpA5. nA=jalamAM utpanna thAya te, kamala. ==Ada kAdava kIccaDa. putayuddhanIbaM=jItyuM che vikasvara kamalane gojagAi! he pAparUpa kAdava prati tApa jeNe e. vAMDha bALa. lahesta, hAtha, dharmaktApa. pAcaraNa, paga. vA=kiraNa. samarata (dhAra ga )=sarvathA parAsta karela. arbasUrya, ravi. TiAmarasapa hasta ane caraNa vaDe vA=kiraNa. sarvathA parAsta karyuM che padmane jeNe pA=zabhA. evAne. blekArtha tIrthakaronI rastuti "he pAparUpa kAdavane (sUkAvI nAMkhavAmAM) sUryasamAna ! he tIrthaMkaranA samudAya! (ratatAnA saMbaMdhamAM) dhutakArI kADhyuM che vikasvara kamalane jeNe evA, temaja bAla Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcarvaMzatijinAnandastutayaH [ 4 zrImalinandana ( arthAt ugatA ) sUryanAM hironA nevI ( 2 ) che samasta zobhA nenI mevA ne (yApa tIrthaMkara varga)nA hastAnA nakhAnA samUha zAlatA have, te ( jina-vRnda ) ke jeNe hasta ane caraNa (nI prabhA) vaDe padmane sarvathA parAsta karyAM che evA Apane huM stavuM chuM."--14 jinamataprazaMsA :-- 30 kAmaM mate jinamate ramatAM mano me SmuddAmakAmabhidasaMvara hetulAbhe / caNDadyutAviva vitanvati satprakAzam uddAmakAmabhidasaMva rahe'tulAbhe // 15 // vivaraNam mate - mAnye jinamate me - mama manaH - cittaM ramatAM - krIDatu / mate kiMviziSTe ? amuddIviSAdapradau AmakAmau - romakandarpo tayormiMdA - bhedanaM yasmAt evaMvidho'yaM saMvaraH- saMyamaH tasya hetavaH teSAM lAbha:- prAptiH yasmAt yasmin vA tasmin / mate kiM kurvati 1 vitanyadisRjati / kaM ? satmakAnnaM-saJjJAnam / iva - yathA / caNDadyutau-rau satprakAzaM-sadudyotaM banvati / uddAmaH kAmaH-abhilASaH tasya bhid-bhedako'saMvaraH - asaMyamaH tadghandari / punaH kiM0 1 atulA - anupamA AmA-zrarthisya tasmin / kAmaM - atyartham // 15 // anvayaH caNDa - tau iva sat - prakAzaM vitanvati, uddAma-kAma- bhid-a-saMvara-he, a-tula-Age, mate, a- mud-da- Ama-kAma- mida - saMvara- hetu-lAbhe jina-mate me manaH kAmaM ramatAm / zabdArtha kAmaM=atyaMtapAlu matAvanAra avyaya, mate ( mU0 mata ) = alISTa, priya. mata-darzana, siddhAnta. jinamate = jaina siddhAntane viSe. cunt (wo za zali, zug sai. ##=44, 12. vasanta 0 kAma=bhahana. bhidA = lehana. hetu = 425. amuddAmakAmabhidasaMvara hetulAme =bhatrI tara evA rAga ane karSane bhedanArA evA saMyamanA aNunI prAptirUpa. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H rohiNIdevI. nirvANakalikAyAm "tatrAdyAM rohiNI dhavalavarNA surabhivAhanAM caturbhujAmakSasUtrabANAnvitadakSiNapANiM zaGkhadhanuryuktavAmapANi ceti / " All rights reserved.] ni. sA. presa. For Private & Personal use only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Corrigat] zrIcaturvizatijinAnandastutayaH caNDa= 2. kAmamaniSA, cha. dyuti-te. hannAza 42vo. caNDadyuti=52 cha te 24 te, sUrya. uddAmakAmabhidasaMvarahe=dla . caNDadyutau sUryana vi. nArA asaMyamanA ghAtaka. vitanvati (mU0 vitanvat )-vistAra 42nAra. prakAza-praza. atulamavidyamAna cha tulanAnI , satprakAzaM suprAza. anupama uddAma atyaMta tIna. atulAbheanupama cha zamanI mevA. blekArtha (ort-bhatanI Al - "sUryanI mAphaka (yathArtha jJAnarUpa) satyakAzane vistAra karanArA, vaLI (cAstri grahaNa karavAnI) tIvra abhilASAne nAza karanArA evA asaMyamanA ghAtaka, tathA vaLI anupama zobhAthI yukta, temaja (sajajanene ) abhISTa, tathA vaLI aprItikara (arthAt zakAtura banAvanArA) evA roga ane madanane vinAza karanArA saMyamanA kAraNanA lAlarUpa evA jaina matane viSe mAruM mana atyaMta ramaNa karo."--15 rohiNIdevyAH stuti:--- dharmadviSAM kSayamadharmajuSAM karotu sA 'rohiNI ' surabhiyAtavapU ramAyA / yasyA babhau hRdayavRttirajasramUnA sArohiNI surabhiyA tava pU rmaayaaH|| 16 // 4 // -vasanta vivaraNam sA 'rohiNI' devI adharmajuSAM nRNAM kSayaM karotu-tanotu / kiMbhUtAnAM ? adharmajuSA dharmadviSAM-dharmadhvaMsakAnAM / sA kiMviziSTA ? surabhau-gavi yAtaM-gataM vapuH-tanuH yasyAH sA / punaH kiM. ? ramo-ramyaH Ayo-lAbho yasyAH sA / (sA kA!) yasyAH tava hRdayattiH babhaubhAti sma / ajasraM-nirantaram / vRttiH kiM0 1 UnA-rahitA / kayA ? surabhiyA-devamItyA / punaH kiM. ? sAraH-pradhAnaH UhA-toM vidyate yasyAH sA / punaH kiM0 1 pU:-nagarI / kasyAH 1 ramAyA:-zriyaH // 16 // Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32. zrI caturvizatijinAnandastutaH [4 zrIabhinandana- anvayaH yasyAH tava sura-bhiyA UnA, sAra-UhiNI, ramAyAH pUH hRdaya-vRttiH ajasraM babhau, sA surata-jAta-vapU. rama-gAthA " La" dharma-ddhi dharmanuvi kSaNaM vAratA zabdArtha dvipUeSa karanAra, zatru. vamau= (pAtra mA)=bhI nIkaLI, dharmaja=dharmanA dveSIonA. =aMta:karaNa, layaM (mULa kSaya)=nAzane. vRtti vaLaNa. adharmanuv=adharmane sevanArAonA. hRdayavRtti =aMtaHkaraNanI vRtti. #g (aa =kare. anaa=niraMtara, hamezAM. hif=ohiNuM (devI). nA (mULa na )=apUrNa, adhurI, rahita. sumadhenu, gAya. sAra zreSTha, uttama. cAtaka(gha0 ) =prApta thayela. huM tarka. agNa deha, zarIra. sAhif=uttama che ke jenA evI. suramiyAta dU dhenune prApta thayuM che deha sura=deva. jene evI. mI=bhIti, bIka. jama ramya, manehara. gumacA devenI bIkathI. gAya lAbha. tava (mU0 guHTu )=tArI. ramAyA=ramya che lAbha jene evI. pU (mULa puru)=nagara. thayA =( mU0 caTU)=jenI. mAyA= (mULa mA) lakSmInA. zlekArtha rohiNI devInI stuti- "tArI ke jenI, devonA bhayathI mukta temaja uttama tarkathI yukta tathA lakSmInA nagararUpa evI hRdaya-vRtti niraMtara zobhI rahI, te (8) rahiNI (devI) ke je dhenu upara vArI karanArI che temaja jene lAbha manahara che te (devI) dharmanA TrelI temaja a... mane sevanArA (evA jano)ne vinAza karo."--16. raspaSTIkaraNa rehiNuM devInI stuti karavAnuM kAraNu prathama, dvitIya ane tRtIya jinezvaranA stuti-kadambaka AzrIne te te te jinezvaranI zAsana-devInI stuti karavAmAM AvI che, paraMtu atra te niyama pALavAmAM AvyuM nathI, kemake Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jitutaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH 33 caturtha jinezvaranI zAsanadevInuM nAma te kAlI che ane atra te rohiNI devInI stuti karavAmAM AvI che. A stutinA saMbaMdhamAM ema kahI zakAya tema che ke meravijayajI zrIzana kavIzvare racelI stuti-caturvizatikAne anusare che kemake tyAM paNa soLamA zlokamAM rehiNI nAmanI vidyA-devInI stuti karavAmAM AvI che), chatAM paNa dareka sthaLe tevuM anukaraNa nahi kareluM hevAthI A pramANe ekAeka rehiNu devInI kema stuti karI te samajI zakAtuM nathI. zrIrahiNInuM svarUpa- puNya bIjane utpanna kare te rohiNa" e rezahiNI zabdane vyutpatti-artha che. rohiNI devI e soLa vidyA-devIo paikI eka che. tene cAra hAtha che. tenA jamaNu be hAtha japa-mAlA ane bANathI alaMkRta che, jyAre DAbA be hAtha zaMkha ane dhanuSyathI zobhe che. vaLI te kunda, puSpa, hima ityAdikanA jevI tavaNI che ane gAya e enuM vAhana che. A hakIkata nirvANakalikA uparathI joI zakAya che, kemake tyAM kahyuM che ke - ___ " tatrAyAM rohiNI dhavalavarNI surabhivAhanAM caturbhujAmakSasUtrabANAnvitadakSiNapANiM shngkhdhnuryuktvAmanuM ti" A vAtanI nimnalikhita leka paNa sAkSI pUre che - catuSkarA kundatuSAragaurA / gogAminI gItavaraprabhAvA zrI rohiNI' siddhimimAM dadAtu // " -AcAra-dinakara, patrAMka 161 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 zrIsumatijinastutayaH atha zrIsumatinAthasya mahimA bhaktirbajena vihitA tava pAdapadma satkA'mitA sumanasAM sumate ! natena / labdhA sukhena jina ! siddhisamRddhivRddhiH satkAmitA sumanasAM sumatena tena // 17 // -vasanta0 vivaraNam he sumate !-sumatijina ! tava pAdapa satkA bhaktiH yena sumanasA-viduSAM vrajena vihitaakRtaa| bhaktiH kiMviziSTA ? amitA-bhUyasI / vrajena kiMviziSTena ? natena-nameNa / tena bajena siddhisamRddhiTAddhaH-muktisaMpattiddhiH labdhA-prAptA / kena ? sukhena-zarmaNA / ddhiH kiMviziSTA ? sadbhiH-vijJaiH kAmitA-prArthitA / tena kiMviziSTena ? sumatena-atimAnyena / keSAM ? sumanasA-surANAm // 17 // anvayaH (he ) sumate! sumanasA (yena) natena brajena tava pAda-padma-satkA, amitA bhaktiH vihitA, tena sumanasA su-matena ( he ) jina ! sat-kAmitA siddhi-samRddhi-vRddhiH sukhena labdhA / zabdArtha bhaktiH (mU0 bhakti)-sevA,pAsanA. sukhena=supUrva, 44 vinA. bajena ( mU0 vraja )samuhAya 13. siddhibhuta. vihitA(dhA0 dhA)-42pAmA mAcI. samRddhi-saMpAtta. pAdapadmasatkAya291-bhasanAsaMbaMdhI. vRddhi-mAmAhI. amitA (mU0 amita )-bhA5-2ti . siddhisamRddhivRddhiH=bhuti, saMpatti bhane sumanasA ( mU0 sumanas)=(1) zuddha pittavA ___AmAhI. kAmita (dhA0 kam )2ta,nchelI. jAnA, vidvAnAnA; (2) suzanA. satkAmitA-sAnAsanachabI. sumata ! (mU0 sumati )= sumati( nAtha)! mata (dhA0 man mAnya. natena (ma0 nata )-prayAbharesa. sumatenamatyaMta mAnya. labdhA (dhA0 labh )-prAsa ya. tena ( mU0 tad )= 43. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 jinaratutayaH ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH zlekArtha zrI sumatinAthane mahimA he sumati (nAtha) ! je praNAma karelA vidvAnonA [ athavA suronA ] samUhe tArA caraNa-kamala-viSayaka (arthAta tArA caraNakamalanI) anupama sevA bajAvI, te surone (paNa) atizaya mAnya evA vidvada-varge he jina ! sajajanoe IzkelI evI mukti, saMpatti ane AbAdI sukhethI prApta karI"-17 spaSTIkaraNa sumatinAtha-caritra- - zrIvijayasiMhasUrinA ziSya zatArthika samaprabhasUrie paramahaMta kumArapAla nRpatinA rAjya daramyAna 9821 zika pramANanuM sumatinAtha-caritra lakhyuM che. A caritrane ghaNe kharo bhAga prAkRta bhASAmAM racAyeluM che. A tIrthaMkaranA caritranI sthUla rUparekhA sArU juo stuti-caturvizatikA (pR0 78). jinavarebhyaH prArthanA yeSAM stuvantyapi tatizcaraNAni nRNA majJAnaghasmaraparAbhavabhAM jinA vaH / duHkhAmbudhAviva dhanaM marutaH kSipantA majJA'naghasmaraparA bhavabhAJji nAvaH // 18 // vakhata vivaraNam te jinA vo-yuSmAkaM ajJAnameva ghasmaro-bhakSakaH pumAn tasya parAbhavA-parAbhUtiprabhAM kSipantA-dalayantu / iva-yathA ghanaM-meghaM marutaH-prabhaJjanAH kSipante / te kiMviziSTAH ? naav:-nausmaaH| kva ? duHkhAmbudhau-pIDAmbhodhau / te ke ? yeSAM caraNAni-padAni stuvntiituvantI pati pat tatiA-nALA vapUrva diza? na sanita -pApaM smara-jAmaka vovairinno yasyAH sA / tatiH kiMviziSTA ? apebhinnakramatvAt ajJA'pi-mUrkhA'pi / caraNAni kiMviziSTAni ? bhavaM-kalyANaM bhajantIti tathA // 18 // 1 A sUrijIne lagatI hakIkata sAra juo temaNe racela zaMgAra-vairAgya-taragiNuM nAmanA kAvya uparanI mArI prastAvanA. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zrI caturvizatijinAnandastutayA [5 zrIsumati anvayaH je mA-maja ghara tuvanta (ta) nari prajJA vagara tati bana-gaNa-ma-jA (ramUva), (ta) surva-agau nAva ninAda mataH ghai aH vajJAna-paramAmA-mAMkSipanAma zabdArtha chellAM (mUha ) jemanAM. anupasamudra, sAgara, surata (ghA tuM)=stavanA karatI, stuti | guvArUpa= duHkharUpa samudramAM karatI. ghai (mULa ghana =meghane. =paNa. tarara (tati) zreNi, samudAya. mata ( [ mata)=pavane. rrr=caraNene. pitAma (ghAkSipu)=dUra pheMkI de, naSTa karo ori ( [ z)=mAnanI . kakSA (mU gA)=mUrkha. ajJAna=ajJAna, meha. anAmatavarA=avidyamAna che pApa, madana ane gharama=bhakSaka. duzmana jene viSe evI. grmara=(1)apamAna, tiraskAra; (2)parAjaya. makalyANa, mA=prabhA, teja. ma=bhajavuM. jJAnagharamArAmAmAMajJAnarUpa bhakSakane (hAthe thatI) parAbhavanI prajAne. mAmAja=kayANune bhajanArAM. ninAda (mULa nina)=jine, tIrthakare. TaH (kU0 nau) naikAo, vahANe. zlekArtha jinezvarane prArthanA jemanAM kalyANakArI caraNenI stuti karatI thakI (arthAtuM stavanA karavAthI) mUrkha evI paNa mAnava-zreNi pApa, madana ane duzmanathI rahita thaI (ane thAya che), te duHkhasAgaramAM (AlaMbanAtha) naukAsamAna tIrthakera, jema pavana vAdaLane vikherI nAMkhe che, tema tamArA ajJAnarUpa bhakSakane hAthe thatA) parAbhavanI prajAne nisteja kare (naSTa kare)."-18 jinavANyA mAhAtmyam yA helayA hatavatI kumatiM kupakSa vijJA narA'jitapadA zivarA jinena / vAcaM tamassu racitAM hRdi dhehi zailavijJAnarAjitapadA zivarAjinenam // 19 // - te che Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 Corretuta4] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH vivaraNam . he nara ! tvaM tAM vAcaM hRdi vidhehi-vahasva / vAcaM kiMviziSTa ? racitA-nirmitAm / kena ? jinena / jinena kiMviziSTena ? zailAkRtirekhAvijJAnena rAjitau padau-pAdau yasya tena / punaH kiM0 1 zivena-maGgaglena rAjata ityevaMzIlaH sa tena / tAM kAM ? yA helayA-lIlayA kumatikubuddhi hatavatI-jaghAna / yA kiMviziSTA ? vijJA-nipuNA / punaH kiM01 ajitAni-anabhi. bhUtAni padAni yasyAH sA / kai ? kupakSaH-kuvAdibhiH / punaH kiM0 1 ziva-siddhiM rAti-dadAtIti tathA / punaH kiM0 1 ina-sUryasamAm / kva ? tamassu-pApeSu // 19 // anvayaH (he) nara! yA ku-pakSaiH ajita-padA, vijJA, ziva-rA (vAk) kumatiM helayA hatavatI, (tAM) tamassu ina, zaila-vijJAna-rAjita-padA, ziva-rAjinA jinena racitAM vAcaM hRdi dhehi / zabdArtha helayA (mU0 helA)=cle 43. | tamassu (mU0 tamas )-(1) aMdhArAne viSa; hatavatI (dhA0 han )-1STa 42rI, nobhI. (2) ajJAnAna viSe. kumatiM (mU0 kumati ) duddhine. racitAM (mU0 racitA)-rayeTI. pakSaH pakSa. hRdi (mU0 hRd )=aMta:425mA. kupakSaH (mU0 kupakSa) dRSTa 53 43, suvAhImA dhehi (dhA0 dhA)=tuM dhAraNa 42. . zaila parvata. vijJA ( mU0 vijJa )-nipura, yatu2. vijJAnajJAna. nara ! (mU0 nara ) 3 bhAna ! rAjita (ghA0 rAj)-suzolita. padmya pada%54. . ajitapadA-nathI 5222ta thayAM pahana zailavijJAnarAjitapadApatanA mA2 2vI rekhAbakSa karIne zobhAyamAna che mevI. jemanAM caraNe evA. ziva-bhAkSa, nizu. zivakSyA, bhaMsa zivarA-mokSana mApanArI, bhUti-ya4. .. rAjinazAsana-zIta. jinena (mU0 jina ) 43. zivarAjinA=yA 43 zamatA. vAcaM (mU0 bAc )=NIna. inaM (mU0 ina ) sUrya. blekArtha ti-vANInu mAhAtmya "kavAdIo vaDe parAjita nathI thayAM pade jenAM evI, tathA nipuNa evI temaja bhujita-hAya mevI (pANI) durbhuddhine sItAmAtramA nobhI, te (ana35) Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caturvizatijinAnandastutayaH [5 shriisumtiaMdhakArane (dUra karavAmAM) sUryasamAna evI temaja parvatanA AkAra jevI rekhAlakSaNe karI zobhAyamAna che caraNo jemanAM evA tathA kalyANakArI evA jina vaDe racAyelI [ arthAta jine prarUpelI ] evI vANune he mAnava! tuM hRdayamAM dhAraNa kara"--19 zrIkAlIdevyA nuti: udyadgadA mRgamadAvilakajjalAGka kAlI surItimatirA jitarAjadantA / muSNAtu marmajananImanizaM munInAM - kAlI surItimatirAjitarAjadantA // 20 // 5 // -vasanta vivaraNam ___ kAlI surI-kAlInAmnI devI munInA iti-upaplavaM muSNAtu-syatu / aniza-nityam / kAlI kiMviziSTA ? udyantI-dIpyantI gadA-paharaNaM yasyAH saa| punaH kiM0 1 mRgamadenakastUryA AvilaM-AktaM kajjalAI-aJjanacihnaM tadvata kAlI-zyAmavarNA / puna: ki ? zobhanA rItiH-maryAdA yatra IdRzI mati rAtIti tathA / punaH kiM. 1 jito-vinAzito rAjatAuttamAnAM anto-maraNaM yayA sA / Iti kiM ? marmajananI-marmakarIm / kAlI kiM01 atirAH jitau-atizobhitI rAjadantau-madhyadantau yasyAH sA // 20 // anvayaH udyat-gadA, mRga-mada-Avila-kajala-aGka-kAlI, su-rIti-mati-rA, jita-rAjatantA, ati-rAjita-rAjana-cantA kAlI surI munInAM marman-jananI Iti anizaM muSNAtu / zabdArtha udyat (dhA0 yA ) zamAna. | aGka-dhi-. gadA-ha. kAlI-zyAma udyadgadA-prazamAna cha mahAnI mevI. mRgamadAvilakajjalAGkakAlI=stUrIthA sita mRga-26. evA kAjalanA cihna jevI zyAmavarNa, mRgamadastUrI AvilavyAta. rIti-sImA, bhA. kajjala . mati-muddhi Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paM. cha. goDa.. Education Infernational All rights reserved. ] nirvANakalikAyAm -- "kAlIM devIM kRSNavarNI padmAsanAM caturbhujAM akSasUtragadAlaGkRtadakSiNakarAM vajrAbhayayutavAmahastAM ceti / " hU~ kAlIdevI ni. sA. presa. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastutaH ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH 39 kutimati sArI che maryAdA jene viSe | anira=sarvadA. evI buddhi ApanArI. gunAnAM (pU. muni)=mationA, sAdhuonA. rAga (ghA. rAnna)=uttama. zAstrI kAlI (devI). ane mRtyu, maraNuM. sura devI. gitAnaoN =nivAraNa karyuM che. uttama (purU | ta (mULa ti)=Iti, upadrava. )nA maraNane. c=dAMta. muLA, (pA mu) leTo, dUra karo. jantaupalA dAMtanI hAramAMnA be vacalA narma=marma. dAMta, nanana=pedA karanArI. sivitarAgatA=atizaya suzobhita che marmajananAM marmane utpanna karanArI. madhyadaMta jenA evI. blekArtha kAlI devInI stuti- dedIpyamAna che gadA jenI evI, tathA karIthI lipta evA kAjalanA cihanaMsamAna zyAmavaNa, vaLI sArI che maryAdA jene viSe evI [arthAt vivekAtmikA ] buddhine denArI, vaLI nivAraNa karyuM che. uttama [ purUSa )nA maraNane jeNe evI, temaja vaLI atizaya suzebhita che madhya daMta jenA evI kAlI (devI) munionA marma-janaka upadravane dUra kare."--20 spaSTIkaraNa kAlI devI seLamA kalekamAM "rohiNI devInI stuti karavAnA saMbaMdhamAM je hakIkata lakhI che, te atra paNa lAgU paDe che, kemake A sthale paNa zrImAna meravijayajI "stuti-caturvizatikA'nA vIsamA padyamAM stuti-karAyelI kAlI devInI stuti kare che. paraMtu temaNe kaI kaI vAra AvuM anukaraNa zA mATe karyuM che te samajI zakAtuM nathI. A "kAlI" devInuM svarUpa nIce mujaba che-- kAlI devInuM svarUpa huramane prati je kALa (yamarAja) jevI che, temaja je kRNavaNI che" te " kAlI e kAlI zabdane vyutpatti-artha che. A devI paNa eka vidyAdevI che. tene varNa zyAma che ane te hAthamAM gadA rAkhe che. vizeSamAM vikasvara kamala e enuM vAhana che. A vAtanA upara nIce leka prakAza pADe che "shrdmbudhrprmuktcshcdggntlaabhtnushrutirdyaadyaa| vikacakamalathAhanA gadAbhRt kuzalamala kurutAt sadaiva kaalii||" -AcAra patrAMka 162 paraMtu ethI vizeSa mAhitI te nirvANa-kalikA uparathI maLe che. kemake tyAM kahyuM che 8-" tathA kAlIkAdevIM kRSNavarNI padmAsanAM caturbhujAmakSasUtragadAlaGkRtadakSiNakarAM vajrAbhayayutavAmahastAM ti" arthAt A devIne cAra hAtha che, tenA jamaNA be hAtha japamAlA ane gadAthI vibhUSita che, jyAre DAbA be hAtha vA ane abhayathI alaMkRta che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 zrIpadmaprabhajinastutayaH atha zrIpadmaprabhasya prArthanA bhavyAGgivArijavibodharavinavIna pdmprbheshkrnno'rjitmuktikaantH| tvaM dehi nirvRtisukhaM tapasA vibhaJjan padmaprabheza ! karaNorjitamuktikAntaH // 21 // -vasanta vivaraNam he padmaprabheza ! SaSThajina ! tvaM nirvRtisukha-muktizarma dahi-diza / tvaM kiMviziSTaH ? bhavyAGgivArijAnA-prANipamAnAM vibodhane rviH-suurysmH| puna: kiM0 1 navInau-navyau padmaprabhezau-kajasUryau tadvat karaNaM-tanuH yasya sH| punaH kiM. 1 arjitA-upArjitA muktikAntA-siddhivadhUH yena saH / tvaM kiM kurvan ? tapasA vibhaJjan-nirasyan / kiM ? karaNAnAMindriyANAM UrjitaM-balam / tvaM kiM0 uktyA-vacasA kAntaH-prazasyaH // 21 // anvayaH (he) padmaprabha-Iza ! bhavya-aGgi-vArija-vibodha-raviH, navIna-padma-prabhA-Iza-karaNaH, arjita-mukti-kAntaH, tapasA karaNa-UrjitaM vibhaan, ukti-kAntaH, tvaM nirvRti-sukhaM dehi| zabdArtha aGgina-71, prAlI. prabheza-en-pati, sUrya. vAriva. navInapadmaprabhezakaraNaH nUtana mara bhane pArijaEver, . sUryanA samAna che zarIra jenuM evA. vibodha-viAsa, bhIangl. arjita ( dhA0 a )-megave. ravi-sUrya, mAnu. kAntA-2ma, zrI. bhavyAnivArijavibodharaviH-lavya 135 4bha- arjitamuktikAntaH una sipI lanA vikAsa prati sUrya-samAna. sundarIne jeNe evA. navIna-nUtana. tvaM (mU0 yuSmad ). prabhA-sUryanI se zrI. dehi (dhA0 dA )=AY 42. 1 sarakhAvo zebhanasUrIzvarakRta "stuti-caturvizatikAnA prathama padhanuM prathama caraNa. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastRtayaH ] nivRtti=nirvANa, mAkSa. nivRtipurNa nirvANanA sukhane. sapA ( mU. tam )=tapazcaryA vaDe. vimAr (mU. vimAn )=zAMgatA. pAgama=padmaprabha(nAtha). pAtramA=he padmaprabha prabhu ! zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH jaLa=indriya. anita=parAkrama, maLa. gaLonitaM indriyAnA parAkramane. uttavANI. vanti prazasya, manAtura. IzAnta=vANI vaDe prazasya. zlokArya zrIpadmaprabhane prArthanA ' " huM padmaprabha prabhu ! bhanya jIvArUpI kamalAnA vikAsa karavAmAM sUryanA samAna evA, tathA nUtana padma ane ( ugatA )sUryanA jevuM ( rakta ) che zarIra jenuM evA, vaLI ( samyak-- cAritra dvArA ) prApta karI che siddhirUpI suMdarIne jeNe eve, tathA vaLI tapazcaryAM vaDe indricAnA parAkramane parAsta karanArA ( kharthAt pAMca indriyAne kAbumAM rAkhanArA ) temaja vANI vaDe manahara evA tuM bhanya janane mekSa sukSma arpaNa kara."--21 spaSTIkaraNa padmaprabha-caritra zrIdevasUrie prAkRta bhASAmAM 8400 zlAka pramANunuM padmaprabha-caritra racyuM che. A tIrthaMkara saMbaMdhI thADI ghaNI mAhitI stuti-caturvizatikA (pR078)mAMthI maLI zakaze. jinasamudAyasya stuti: siddhiM satAM vitara tulyagate ! gajasya vizvasta mohanatamA navadAnavAreH / 0 tIrthaGkaratraja ! dadhad vadanaM vibhAsta- viSNustamo ! natamAnavavAnavAre ! // 22 || -qHd vivaraNam hai tIrthanuM mana !--binamana ! huM satAM siddhi viva-Tiza / tuSA--samAnA gatiHgamana yasya tatsaM0] / ( samAnA) kasya ? gajasya - nAgasya / tvaM kiMviziSTaH 1 vidhvaste mohana tamasIsuratapApe yena saH / gajasya kiMviziSTasya 1 navaM- navInaM dAnavAri - maMdajalaM yasya tasya / tvaM } Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaturvizatijinanatutaH [ zrI prabhakiN kurvan ? dadhat-dharan / kiM 1 vadanaM-cakram / vadanaM kiMviziSTaM ? vibhayA-prabhayA asto-jito vidhu:-induryena tat / asto moho-mauDhyaM yena tatsaM0 / natA:-praNatA mAnavA-narA dAnavAH ro-revA caca tatkR0 | 22 . anvayaH -pAra-vAre mana tulya-! atta-moda! nata-mAna-kAra- re! teMthe-tra! vivA-nona-tamA, vimA-brasta-viSa ja radhava () sata siddhi vitarA zabdArtha siddhi (kU uiddhi)=muktine. | tIrthagal=he tIrthaMkaronA samUha! hata (mULa sata)=sajajanene. raSaa (dhA vA)=dhAraNa karanArA. vitA (dhAtu)=arpaNa kara. vAta (mULa vatana)=mukhane. suca=samAna. vimA=prabhA, teja. gati =cAla, vipu=candra. tucatte !=samAna che cAla jenI evA ! (sa.) vimAstavipu=prabhA vaDe parAsta karyo che candrane nagara (mU0 )=kuMjaranA, hAthInA. jeNe evA! (saM.). vivatta (ghA davaM) naSTa karela. mo=ajJAna. dina=maithuna, viSaya-sevana. karato!=nAza karyo che ajJAnane jeNe vigatanatanA =nAza karyo che mithunane - evA! (saM.) ane pApane jeNe e. nata (vA nama)=namana karela. R=hAthInA kumbhasthalamAMthI jharate pravAhI mAnava manuSya. padArtha, mada, nava-dAnava, asuraravAnAva=navIna che mada-jala jenuM evA. tamAnavAnavAre! namana karyuM che manuSyoe tIrtha tIrthakara. temaja jene evA! (saM.) plekArtha jina-samudAyanI stuti "navIna mada-jalathI yukta (arthAt manmA ) evA kuMjaranI samAna cAla che jenI evA he (tIrthaMpationA samudAya)! parArata karyo che mehane evA he (vItarAgonA vRnda)! namaskAra karyo che mAnavoe temaja dAnanA dumane e (arthAt devoe) jene evA he (jinavaronA nikara)! he tIrthaMkaronA samUha! vinAza karyo che (arthAt jalAMjali ApI che) mithunane temaja pApane jeNe evo temaja teja vaDe tirahita karyo che candrane jeNe evA mukhane dhAraNa karanAre tuM sajajanene mukita arpaNa kara."--22. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CorretutayaH ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH jinAgamasya stuti: gambhIrazabdabhara ! garvitavAdighUka vIthIkRtAntajanakopama ! hArizAntiH / trAyasva mAM jinapateH pravarApavarga vIthI kRtAnta ! janakopamahArizAntiH // 23 // vivaraNam he jinapateH kRtAnta !-siddhAnta ! tvaM mAM bAyasva-rakSa / gambhIraH zabdAnAM bharaH-samUho yatra tatsaM0 / garvitA-garvavatI yA vAdighUkAnAM vIthI-rAjI tasyAM kRtAntajanakasya-raveH upamA yasya tatsaM0 / tvaM kiMviziSTaH ? hAriNI-ramyA zAnti:-zivaM yasmAt sH| punaH kiM0? pravarApradhAnA apavargasya-mokSasya vIthI-mArgaH / punaH kiM ? janAnAM koparUpamahAre-zatro zAntiH-zamanaM yasmin saH // 23 // anvayaH (he) gambhIra-zabda-bhara! garvita-vAdin-ghUka-bIthI-kRtAntajanaka-upama! jina-pateH kRtAnta! hArin-zAntiH, pravara-apavarga-cIthI, jana-kopa-mahat-ari-zAntiH (tvaM) mA trAyasva / zabdArtha gambhIra=mI. | garvitavAdighUkavIthIkRtAntajanakopama != . zabda-za. garviSTa vAdIrUpa ghuvaDanI zreNi prati bharasabhU. sUryanI upamAvALA! gambhArazabdabhara !=iel2 ANDonI samUha cha hArin bhanA2, 2bhya. viSa sevA (saM.) zAntikSyAya. garvitagArI, garviSTa, malibhAnI. hArizAntiH bhanA 2 yA cha yI sava. vAdinabAhI. prAyasva (dhA0 trai)tu pariyAsana 72. ghUka-dhUpa. mAM (mU0 asmad ) bhane. vIthIti , 2. pati-svAbhI, nAtha. kRtAnta-yama. jinapatenizvanA, tIrtha421. janaka-pitA, mA5. pravara uttama. kRtAntajanaka-yama-pitA, sUrya. apavarga-bhAkSa. upamA upabhA. | vIthI mArga, sta Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaturvizatijinAnanagyA [ zrIpapravarApavargavIthI-mAkSa uttama mArga35. zAnti-zamana, nA. kRtAnta ! (mU0 kRtAnta ) Desisra! janakopamahArizAnti: mAnavAnI mahat-bhATA mahAna vairIne nAza che je dvArA e. zlekArtha jinAgamanI stuti gabhIra zabda samUha che jemAM evA che (Agama)! he abhimAnI vAdIrUpa ghuvaDanI paMkitane parArata karavAmAM sUryanI upamAvALA (pravacana)! he tIrthaMkaranA siddhAnta ! manahara kalyANa [maLe] che je dvArA e, tathA mokSanA sarvottama mArgarUpa e temaja mAnanA krodharUpI kadA zatrune zAMta karanAre (arthAt tene naSTa karanAra) e tuM mAruM [ -zramazthA ] kSaNa 2."-23 bhIzyAmAyAH stutiH yA sevyate sma danujairvaradAyivakra zyAmAvarA surkshocitdaityraamaa| zyAmaM nirasyatu mameyamanantazokaM 'zyAmA varI suravaMzocitadaitya raoNmA if 24 // 6 // -vasanta0 vivaraNam iyaM zyAmAnAntrI surI mama anantazokaM nirasyatu-kSipatu / zokaM kiMviziSTaM ? zyAmakRSNam / zyAmA kiMviziSTA ? varA-utkRSTA / punaH ki0 1 suravai:-adhikazabdaiH zocitA:-zokaM nItA daityarAmA:-asurAGganA yyaa| sA kA ? yA suravazA-devI danujaiH-dAnavaiH sevyate sma / etya-Agatya / yA kiM01 varadAyI-vAJchitapado vakrazyAmAvaro-mukhenduH yasyAH sA / punaH kiM. 1 ucitadA-yogyavastupadA / punaH kiM0 1 rAmA-raimaNIyA // 24 // anvayaH yA vara-pAyina-cakra-zyAmA-carA, ucita-pA, rAmA sura-vazA danujaiH senyate sma, (sA) vyaM su-rava-zocita-daitya-rAmA varA 'zyAmA patya mama zyAmaM ananta-zoke nirsytu| - 1'manoharA-sundarA ityaya'isyadhiko'pi paatthH| Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lain Education international SAMHeido acyutA (syAmA kusumaMyakSaM nIlavarNaM kuraGgavAhanaM caturbhuja phalAbhayayukta dakSiNapANiM nakulakAkSasUtrayuktavAmapANiM ceti| acyutAM devIM zyAmavarNA narAhanAM caturbhujAM varadavINAbANA'nvitaAll rights reserved. dakSiNakarAM kAmukAbhayayutavAmahastAM ceti / A Bombong Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinatutayA ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH zabdArtha sekaSa (vA jevuM )=sevAtI hatI. | vijayanA madhura dhvanivazekAtara pada (60 nu dAna vaDe karI che tyAnI patnIone jeNe evI. thai varadAna, abhISTa. ca=arpaNa karanAra, nivA ( dhArA) nirAsa kare, dara kare. vavadana, mukha, ja (phUDa dave)=e. thA=rajanI. epAra hanAtha, kAnta, zaka, dilagIrI. thAmAvata rajanIkAnta, candra no =apAra zekane. racanA=zyAmI (devI). karavAmAvarA=varadAna denAruM che vadanacandra jenuM evI. vA (mU0 vara =utkRSTa, pradhAna, varazAstrI. subreSatAvAcaka zabda. davA devI. nava vani, avAja, vita=gya. phati (vA zu =zokagrasta karela, dila | tavAMgya (vadhu)ne ApanArI gIra banAvela. g2 (0 )=AvIne. | mAM (kUka )= ramaNIya, manahara kalekArtha zyAmA devInI stuti- varadAna denArUM che vadana-candra jenuM evI, tathA yogya (varatuo) ne arpaNa karanAra temaja manohara evI je devInI dAnava sevA karatA havA, (te) A sarvottama zyAmA devI) ke jeNe asuranI aMganAone susvara vaDe (parAsta karIne) zokAtura banAvI che, te devI atra) AvI mArI kRSNa (arthAta aMtizaya vira) temaja apAra zekane dUra - 24 paSTIkaraNa zyAmA devInuM svarUpa zyAma e chaThThA tIrthakara zrI pavaprabhanI zAsanadevInuM nAma che. enuM vadhAre pracalita nAma te agrutA che. tenuM svarUpa pravacana-sAdAra (patrAMka 94)mAM nIce mujaba AvyuM che?-- A devIne varNa zyAma che, vaLI tene manuSyanuM vAhana che temaja tene cAra hAtha che. tenA jamaNA be hAtha varadaMane boNathI zobhe che, jyAre DAbA be hAtha bIjerA ane aMkuzathI alaMkRta che, cAre-dinakaramAM A devInA saMbaMdhamAM nIce mujaba ullekha che - "cAnA rAdhA ravAnA thA pAzaM tathAca gharavaM karayordadhAnA / vAmAnyayostadanu sundarabIjapUraM tIkSNAzaM ca parayo prasude'cyutA'stu // " Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 zrIsupArthajinastutayaH / zrIsupArzvanAthasya sevAyAH phalam yaM prAstavIdatizayAnamRtAzanAnAM kAntA rasArasapadaM paramAnavantam / vijJaH zriyaM bhajati kAM na nataH 'supArzva' kAM tArasArasapadaM paramAnavantam // 25 // -vasanta vivaraNam taM supArzva-saptamajinaM nata:-praNataH san vijJaH-prAjJaH kAM kAM zriyaM-ramA na bhajati-na zrayati ? apitu sarvI ramA zrayati / supArtha kiMviziSTaM 1 tAraM-sundaraM sArasaM-kamalaM tadvat pAdau yasya tam / punaH kiM0 1. paraM-prakRSTaM mAna-pUjA tadvantam / taM ke ? yaM jinaM amRtAzanAnAdevAnAM kAntA prAstavIt-stauti sma / kAntA kiMviziSTA 1 rasAyAM-pRthivyAM ye rasA:-zRGgArAdayaH teSAM padaM-sthAnam / yaM kiM kurvantaM ? avantaM-rakSantam / pAn ? atizayAn / kiMviziSTAn ? paramAn-utkRSTAn // 25 // anvayaH ..... paramAna atizayAna avantaM yaM amRta-azanAnAM rasA-rasa-padaM kAntA prAstavIta, (te) 'tAra-sArasa-padaM para-mAna-vantaM 'supAca' nataH vijJaH kAM ko zriyaM na bhjti| zabdArtha yaM (mU0 yad )-rene. rasArasapada-YthvInA sonA sthAna35. prAstavIt (dhA stu)-tuti za. paramAna (mU0 parama)=zreSTha. atizayAna ( mU0 atizaya )=atizayAne. avantaM (mU0 avat )=225 42naa|.. amRtamabhRtA vijJaH (mU0 vijJa )-pitA, paData. azana-sAjana. amRtAzanAnAM abhUtanu na mArAnI, zriyaM (mU. zrI )-bhIna, saMpattina. devAnI, bhajAta (dhA0 bhaj )-zava cha, rasA-pRthvI kA (mU0 kim )=3d. | mana , Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastutayA ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH ka7 nita (mULa nata)=praNAma karela. | tANA suMdara kamalanAM jevAM caraNe che supArtha (mULa supArzva-supA(nAtha)ne. jenAM evA. tAra=mahara, sundara, =uttama, =caraNa. mAna=pUjAnAraNapaddama, kamala. | paramAnavanAMsuttama pUjAthI yukta. blekArtha zrIsupArzvanAthanI sevAnuM phaLa- "(trIsa) utkRSTa atizanuM rakSaNa karanArA (arthAt sarvadA atizayathI yuta) evA re (saptama tIrthaMkara)nI, pRthvIne viSe (rahelA zRMgArAdi) rasenA sthAnarUpa evI divyAMganA rastuti karatI havI, te sundara kamalanAM samAna caraNavALA temaja parama pUjAthI yukta (arthAt atyaMta pUjanIya) evA supAeN( nAtha)ne praNAma karanAra vidvAna kaI kaI saMpattine bhagavate nathI?"-25 spaSTIkaraNa supArzvanAtha-caritra zrI lakSmaNagiNie Azare nava hajAra leka pramANunuM supArzvanAtha caritra prAkRta bhASAmAM racyuM che. ene supAsanahacIragaM tarIke oLakhavAmAM Ave che. A grantha traNa bhAgamAM chApavAmAM AvyuM che ane paMDita haragevindadAse tenuM saMzodhana karavA uparAMta te granthanA upara saMskRta chAyA paNa lakhI che. A tIrthaMkaranA caritra upara stuti-caturvizatikA (pR09-100) paNa prakAza pADe che. jinapatibhyaH praNAmA niHzeSadoSarajanIkajinIzamApta saMsArapAragatamaNDalamAnamAram / prAjyaprabhAvabhavanaM bhuvanAtizAyi saMsArapAragatamaNDalamAnamAram // 26 // vivaraNam he nara ! tvaM sArapAragatamaNDalaM-jinavajaM Anama-namaskuru / araM-pratyartham / maNDalaM kiMvidhiSTaM ? ni:zeSA:-sarve doSA-mithyAtvAdayaH ta evaM rajanyo-rAtrayaH tAsu kajinIzaM Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrIcaturvizatijinAnagya [ zrIsupArvim / punaH kiM ? AmaH saMsArasya-bhavasya pAra:-paryanto yena tat , gatA-naSTAH maNDalorugvizeSaH mAnaH-smayo mAro-madanazca yasmAt tat, pazcAt pUrvavizeSaNena karmadhArayaH / punaH kiM0 1 prAjyapramAvasya-prauDhapahimno bhavanaM-gRham / punaH kiM0 1 bhuvanAtinAminI-jagati atiSayavatI sA-jJAnasampadU yasya tat // 26 // anvayaH ni-ranI-kinIza, sAta-saMsAra-THE-tamAna-mA, mAjaprbhaav-bhvn, bhuvana-atizAyina-saM sAra-pAragata-maNDalaM araM Anama / zabdArtha s=. paca=prauDha, atyaMta. nI rAtri, rAta. kamAva=prabhAva, mahimA. jananIkamalinI, 5ma-latA. jana-gRha, karanArA sUrya. gAyamAtamAM prauDha prabhAvanA graharUpa. nikoinI jAnanArA samasta deSarUpI muvana-jagata, duniyA. rAtri prati ravisamAna. tirAzi=atizayathI yukta. R (ghAmApu =mApta, meLavela. munAsirAya jagane viSe atizayathI saMsAra, bhava. yukta che lakSamI jemanI evA. ata(A samaFgayela. jApati jina, tIrthakara. ma keDha, eka jAtane roga. maha4nsamudAya. nA madana, kAmadeva. sAraFIRAtamav=zreSTha evA tIrthakaronA mANasAravAra tamaveTanAnA =prApta karyo | samudAyane. che saMsArane anta jemaNe evA temaja, | Anama (pA )tuM namaskAra kara. gayAM che koDha, garva ane madane jemanAM gavA. ) gaNiI , satvara lekArtha jinapatione praNAma samasta deSarUpI rAtrine (aMta ANavAmAM) ravisamAna evA, tathA prApta karyo che saMsArane anta jemaNe evA (arthAt saMsArane pAra pAmelA), temaja nAza karyo che . ke, darpa ane kaMdapene jemaNe evA, ane vaLI mahAmahimAnA dhAmarUpa temaja jagatane viSe atizayayukata che (kevalajJAnarUpI) lakSmI jemanI evA zreSTha tIrthapationA samuhAyate (he,bhavya !) tuM nasarakAra kara."---26 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CMMEtutayaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH xe pravacana-praNAma: sarvArthasArthakhacitaM racitaM yatIndra bhArA ! jinena matamAnatamAnavenam / helAvahelitakukarma zivAya zarmabhArAjine namata mAnatamAnavenam // 27 // -vasanta0 vivaraNam he yatIndrabhArAH !-mUrisaGghAH! yUyaM zivAya-mokSAya mataM-pravacanaM namata-namaskuruta / mataM kiM01 sarvArthAnA-sarvapadArthAnAM sArthaH-samUhaH tena khcitN-vyaaptm| punaH kiM0 rcitN-nirmitm| kena ? jinena / punaH kiM 1 AnatA:-praNatA mAnavenA-narendrA yasya tat / punaH kiM0 ? helayA-lIlayA avahelitaM-avagaNitaM kukarma-pApakarma yena tat / zivAya kiMviziSTAya ? zarmabhayAsukhamabhayA rAjine-zobhine / mataM kiM. 1 mAno-garva eva tamA-rAtristatra navenaM-nararavisamam // 27 // anvayaH (he) yati-indra-bhArAH! sarva-artha-sArtha-khacitaM, jinenaM racitaM, Anata-mAnava-inaM, helA-avahelita-ku-karma, mAna-tamA-nava-ina mataM zarma-bhA-rAjine zivAya namata / zabdArtha sarvasamasta, mA. ina-svAbhI. artha padArtha, pastu. AnatamAnavenaM prama yo cha ne patiyAra khacita ( dhA0 khac )=vyAta. rena sevA sarvArthasArthakhacitaM samasta pahAthI vyAta, helADIal. racitaM (mU0 racita)-2ye. avahelita-marAnA resa, ti22442 439. indra-bhujya. ku-maniSTavAya zaNDa. yatIndra-muniya2, mAyArya, sU2. karman Arya. bhAra-samUDa. helAvahelitakukarmadImApUrva: ti22412. 4 yatIndrabhArAH 3 sUriyAnA samUDA ! che pApane jeNe evA. mataM (mu0 mata )=hIna. zivAya (mU0 ziva ) sAkSane bhATa. Anata (dhA0 nam )-prAma resa, zarmansu ma. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrIcaturvizatijinAnandastuta: 7 zrImadhiphArmamAAni=sukhanI kAMti vaDe zobhatA. | dura =sUrya. nama (ghAnama)=tame namaskAra karo. mAnatA mAnavenaM abhimAnarUpa rAtri prati navIna tamA=nizA, rAtri. sUryasamAna, blekArtha pravacanane praNAma- samarata padArthonA samUha vaDe vyApta evA, tathA tIrthakare racelA (prarUpelA) evA, vaLI namaskAra karyo che narendroe jene evA, tathA lIlApUrvaka tirarakAra karyo che pApane jeNe evA temaja garUpI rAtrine aMta ANavAmAM navIna (arthAt udaya pAmatA) sUryasamAna evA siddhAntane he sUrionA samudAye ! tame sukhanI prabhA vaDe suzobhita evA pAne mATe praNAma kare."--27 spaSTIkaraNa zuM muktimAM sukha che - keTalAkenI evI mAnyatA che ke muktimAM vADI, gADI ke lADI nahi hovAthI tyAM sukha saMbhavI zake nahi. A vAta eka rIte kharI che, kemake aNa karmathI mukta thayelA javane tyAM avAstavika-pagalika sukhane saMbhava nathI. paraMtu muktimAM Atmika-sargika sukhane paNa abhAva che ema mAnavuM te sayuktaka nathI. A paratve a* vicAra karo Avazyaka samajAya che. e te sahaja samajI zakAya che ke dareka prANI sukhanI abhilASA rAkhe che. AvI pari sthitimAM kayo vidvAn sukhathI rahita evI muktine sArU prayatna kare? kemake je muThanAvasthAmAM jIva pASANu je jaDarUpa ja banI jAya, te muktAvasthA karatAM te sAMsArika avasthA hajAra darajaje sArI. kAraNa ke A saMsAramAM te kavacit paNa sukhane lAbha maLI zake che. AthI karIne te gautama maharSie kahyuM che ke "varaM vRndAvane ramye, koSTatvamabhivAJcitam / / na tu vaizeSikI muktiM, gautamo gantumicchati // " arthA-ramaNIya vRndAvanamAM ziyALa tarIke utpanna thavAnI abhilASA rAkhavI e veze. vike mAnelI mukti meLavavAnI IcchA rAkhavA karatAM vadhAre pasaMda karavA jevuM che ane ethI karIne te gautama AvI mukti mAM javA IcchatA nathI. atre e prazna upasthita thAya che ke "sulatyantAmAvo di " arthAta "duHkhane atyaMta abhAva e mekSa che" ema mAnavAmAM Ave te zuM vAMdhe che? AnA samAdhAnamAM samajavuM ke kharahita banavAno prayAsa karavAmAM paNa e hetu samAyeluM che ke tema karavAthI sukha prApta thAya; bAkI te mUcha, nidrA ItyAdi avasthAmAM zuM duHkhano abhAva anubhavAte nathI vAra? kahyuM paNa che ke - Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Private&Personal use Only sAmasAsa mAtaGgayakSaM nIlavarNa gajavAhanaM caturbhujaM vittapAzayukta- . zAntAdevIM suvarNavarNA gajavAhanAM caturbhujAM varadAkSasUtrayukta dakSiNapANiM nakulAGkuzAnvitavAmapANiM ceti| All rights reserved. dakSiNakarAM zUlAbhayayutavAmahastAM ceti / Lakshmi Art, Bombay, 8. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinatutaH ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH "kuarmAvo nAtha, juvArthataSa. nahi mUIyavasthAyAM, pravRtto dRzyate sudhIH // " vizeSamAM, jema jIvane sAMsArika avasthAmAM sukha ISTa che ane duHkha aniSTa che, tema mekSamAM paNa duHkhanI nivRtti ISTa che paraMtu sukhanI nivRtti te nahi ja. atre e dalIla karavI nirarthaka che ke muktAvasthAmAM sukha mAnavAmAM tene prApta karavAne prayAsa karanArA AtmAne rAgarUpa dUSaNa lAgu paDaze ane tema thatAM tene mukti maLI zakaze nahi. kAraNa ke AvI paristhitimAM mutimAM ane abhAva hovAthI evI mukita meLavavA mATe mahenata karanArA duHkhanA dveSI banavAthI teo paNa mukti nahi meLavI zake ema kema na mAnavuM e prazna udabhave che, kemake bane sthaLe nyAya te samAna che. vizeSamAM e dhyAnamAM rAkhavuM ke jyAM sudhI kSepaka zreNimAM ArUDha na thavAya tyAM sudhI ja makSanI abhilASArUpI rAga rahI zake che ane AvI ucca avasthA prApta thatAM rAga te svayaM palAyana karI jAya che. eTale sukhasaMvedanarUpa mekSa mAnavAmAM deSane sArU avakAza rahetuM nathI. vaLI "karArI vA vasataM ziyAvi na pUra" (chAnda0 81ra1) arthAt azarIrI mukta jIvane priya-apriya (sukha-dukha) sparza karatA nathI, e uparathI kaMi muktimAM vAstavika sukhane abhAva siddha thatuM nathI, paraMtu eka jAnI sAthe saMbaMdha dharAvanArA, adanA paripAkarUpa viSaya-janya sAMsArika sukha-duHkhane muktimAM abhAva che ema samajavuM zukti-yukta che. paraMtu vedanIya karmane kSayathI utpanna thanArA, zAyika, viSayethI virakta, pArakharthika, nitizaya, nirapekSa, akSaya, ananta, Atyantika, Atmika sukhane abhAva mAnave ISTa nathI. vaLI A kathanane nIcenuM vAkya paNa Teke Ape che. __ "sukhamAtyantikaM yatra, buddhigrAhyamatIndriyam / te hai mola zikhavA, tuSApamatAmi " athAta-jyAM Atyantika, buddhi-grAhya, atIndriya ane akRta AtmAone durlabha evuM sukha hoya, tene "mekSa' jANu. have A prakaraNa ApaNe samApta karIe te pUrve eTaluM nivedana karavuM ucita samajAya che ke AthI karIne mukti mAM naisargika sukhane abhAva mAnanAre pUrNa vicAra kara joIe. zAntAdevyAH stutiH bhaktiM babhAra hRdaye jinasAmajAnAM rAttAzavaM rAmavatAM vahudhAmA ! sImantinI kratubhujAM kurutAM sadA sA 'rAntA' zirva rAmavattA vasulAmahA 68 mA 7 | Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 zrI caturvizatijinAnandastutayA [7 zrIsupAca vivaraNam sA zAntAnAmnI (devI) zamavatA-sAdhUnAM zivaM-kuzalaM kurutA-dizatu / sadA-sarvadA / zAntA kiMviziSTA ? RtubhujAM sImantinI-devI / punaH kiM0 1 vamUnA-rucInAM dhAma-gRhaM dehaM yasyAH sA / sA kA ? yA jinasAmajAnA-jinendrANAM bhakti hRdaye-hRdi babhAra-dadhau / jinasAmajAnAM kiM kurvatAM ? avatA-dharatAm / kiM ? zaM-sukham / zaM kiM0 1 zAntaM-zamitaM azivaM-amaGgalaM yena tat / yA kiM0 1 vasudhAyAM-bhuvi ye AmA-rogAH tacchedinI IhAvAJchA yasyAH sA // 28 // anvayaH vasudhA-Ama-dA-IhA (yA) zAnta-azivaM zaM avatAM jina-sAmajAnAM bhaktiM hRdaye bamAra, sA vasu-dhAma-dehA kratu-bhujAM sImantinI zAntA zamavatAM zivaM sadA kurutAm / zabdArtha bhaktiM (mU0 bhakti ) upAsanAne, sevAna sImantinI-dasanA, strI. babhAra (dhA0 bhR) dhA26] rI. kratu-yajJa. hRdaye (mU0 hRdaya ) yamA. bhuja-makSaY 42. sAmaja=42, sAthI.. kratubhujAM (mU0 Rtubhuj ) hevAnI. jinasAmajAmAM-binA dusarAnI. kurutAM (dhA0 kR) 42 / . zAnta (dhA0 zam )=zabhAvI hosa, naSTa 421. sadAbhezAM. azivamabhaMgata. zAntA=zata (devI). zAntAzivanAza pAbhyAM che mabhaMgatAnAthI zivaM (mU0 ziva ) yA. mevA.. . =sumana. zama-upazama, prazama. avatAM (mU0 avat )rAmanArA. zamavatAM (mU0 zamavat )-5zamadhArIyAnu. vasudhA-vizva, bhUmaMDa. vasuta. dA-cha, a5. dhAman . IhAvAMchI, 27.. deha zarI2. vasudhAmadehA bhUbhajana zegAna chahavAnI vasudhAmadehA= nA 735 che zarI2 rana vAMchAvALI. mevI.. zlekArtha zAntA devInI stuti- bhUmaMDala viSe (samasta) rogone naSTa karavAnI abhilASAvALI je (zAntA devIe), nAza pAmyAM che amaMgale je dvArA evA sukhane dhAraNa karanArA jinarUpI kujAronI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastutayaH ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH pa3 sevA hRdayamAM dhAraNa karI, te, kAMtinA gRharUpa zarIravALI divyAMganA zAntA (devI) upazamadhArI (mAno)nuM sarvadA kalyANa kare."--28 spaSTIkaraNa upazAma- je avasthAmAM anantAnubandhI (arthAt atizaya malina temaja atyaMta anarthakArI) evA dedha, mAna, mAyA ane lebharUpI cAra kaSAye udayamAM na hoya, te avasthAne "upazama" yAne "zama" kahevAmAM Ave che. zAtA devI sAtamA tIrthaMkara zrI supArzvanAthanI zAsana-devIne zAntAnA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. Ane varNa suvarNanI jema pILe che ane ene hAthInuM vAhana che. vizeSamAM ene cAra hAtha che. tenA jamaNA be hAthamAM varada ane akSa-sUtra che, jyAre DAbA be hAthamAM phUla ane abhaya che. A vAtanI AcAra-dinakara paNa sAkSI pUre che. kemake tyAM kahyuM che ke - jagAhatA utA dikumuna yuena hitA lasanamuktAmAlAM varadamapi savyAnyakarayoH / vahantI zUlaM cAbhayamapi ca sA vAmakarayonizAntaM bhadrANAM pratidizatu zAntA sadudayam // " --patrAMka 176. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 zrIcandraprabhAjanastutayaH atha zrIcandraprabhaprabhoH prArthanA---- pUjyArcitazcaturacittacakoracakra candra ! prabhAvabhavanaM ditamohasAraH / saMsArasAgarajale puruSaM patantaM 'candraprabhAva bhavananditamohasAraH // 29 // -vasanta vivaraNam . he candraprabha ! tvaM puruSaM ava-rakSa / tvaM kiM. 1 pUjyaiH-acyaH acito-mahitaH / caturANAM-viduSAM cittAni-manAMsi tAnyeSa cakosaH teSAM cakre-paye candrasamaH tatsaM0 / tvaM kiM0 1 prabhAvasya-anubhAvasya bhavanaM-gRham / punaH kiM0 1 ditaM-bhinna mohasya sAraM-dhanaM yena saH / puruSaM kiM0 1 patantaM-majjantam / kva ? saMsArasAgarajale-bhavAbdhinIre / tvaM kiM0 ? bhavanandisaMsAravardhakaM yat tamaH-pApaM tad hantR sAraM-balaM yasya sH||29|| anvayaH (he) catura-citta-cakora-cakra-candra ! candraprabha ! pUjya-arcitaH, prabhAva-bhavanaM, ditamoha-sAraH, bhava-nandina-tamasa-han-sAraH (tvaM ) saMsAra-sAgara-jale patantaM puruSaM ava / zabdArtha pUjyanIya, annapAtra. prabhAvabhavanaM mAhAtmyanA 35. aciMta (dhA0 a )-pUjaye. pita (dhA0 do )-14 naita hI nAmeTA pUjyArcitaH pUchanIya 43 pUmsa. sAra caturanayy. ditamohasAra:- naivthu cha bhAra3pI dhana citta-mana. 20 vA. cakora- 2 (5kSI). sAgara-samudra, hariyo. cakra-samuhAya. jala=Dil. candra-yandrabhA. saMsArasAgarajale sNs||234aa samudranApANIbhAM. caturacittacakAracakracandra!nighunA mana- puruSa (mU0 puruSa )manuSyane. 35 ya2-53 pratiyandramAna samAna! | patantaM (mU0 patat )=4stA. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (aratutayaH ] candraprabha ! yandraprasa! nandinmAnahI. saar=52|bh, mala. zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH 55. | bhavananditamohasArasaMsAra prati mAnahI evA pApa nAza karanAruM che parAkrama renu mevA. zrIyandrama anunI prArtha "yatura (ga) vitta35 54|2-yne (mAhita 32vAmA) 4-5 (samAna aSTama tIrthaMkara )! he candraprabha ! pUje vaDe pUjAyele tathA mahimAnA dhAmarUpa, vaLI nAza karyo che ajJAnarUpI dhanane jeNe e temaja vaLI saMsAra prati harSa dhAraNa karanArA (arthAt bhavavardhaka) pApane nAza karanAruM parAkrama che jenuM e tuM saMsArarUpI samudranA jalamAM paDatA ' (arthAt mI bharatA) manuSyatuM 2kSa 42."-28 spaSTIkaraNa zrIyandraprasa-yaritra candraprabha-caritro te ghaNA munivaree racyAM che. temAM yazedeva, haribhaka, devendrasUri ane sarvAnaMda e cAranAM nAme prasiddha che. tIrthaMkaranikarapraNipAta: tIrthezasArtha ! natirastu bhavatyudArA ''rambhAgasAmaja ! samAnanatArakAnte / / sandoharAhubalanirmathane tamaHsaMrambhAgasAma'jasamAna ! natArakAnte // 30 // -vasanta vivaraNam he tIrthezasArtha !-jinaugha !: bhavati-bhavadviSaye natirastu-praNAmo'stu / natiH kiM0 ? udArA-sphArA / (tI0sArthaH kiM0 1) Arambho-jIvahiMsA tallakSaNe age-vRkSe sAmajo-hastI tatsaM0 / samA-samagrA Ananasya-mukhasya tArA-manojJA kAnti:-zrIryasya tatsaM0 / he ajasamAna!-kRSNasama ! / kva ? sandohaH-samUhaH tadrUparAhu (huH tasya) balanirmathane / keSAM ? tamaHsaMrambhAgasAM-pApakrodhAparAdhAnAm / bhavati kiMviziSTe ? natAnAM puMsAM AraM-vairivRndaM tasya kasyasAmya anto-vinAzo yasmAta tasmina // 30 // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaturvizatijanAnandastutaH | [ 8 zrIcandraprabha anvayaH (phe) kAma-ga-rAma! sama-manana-tAra-jo! tamanasaMme-gAmAM sattA rAhu-va-nirmane ana-nAra ! artha-rA-sArtha: nara-nAra--matte matikarAranati thatu zabdArtha IrtherAsArtha =he tIrthakarenA samaha ! natiH (mULa nati) praNAma, namaskAra. nirmathana=nAza. mati (mU0 mavata =Apane viSe. soharAduranirmathane samudAyarUpI rAhunA vAsu(mU0 karAra)=asAdhAraNa parAkramane nAza karavAmAM bArama=pApamaya AcaraNa. hiMma=kriodha, kepa. agA=vRkSa, tarU. gA =aparAdha. rAmAmasAmA !=he pApamaya AcaraNarUpI tamAmarrNa=pApa, kodha ane aparAdhanA vRkSa prati kuMjara ! Rna=samagra, = Na. =mukha. samAna =jevA. nita=prabhA, akasamAna != he jevA ! samAnanatAdAte !=he samagra che jemanA gA=vairi-maDala, duzmanonI cekaDI. mukhanI manahara prabhA evA ! (saM.) natAravAre= praNAma karelAnA duzamananA rajotrasamudAya. maDalanA sukhane nAza che jethI evAne vize blekArtha tIrthakara-vargane prama he (jIva-hiMsAdika ) pApamaya AcaraNarUpI vRkSane ( jaDamULathI ukheDI nAMkhe vAmAM)hati-samAna ! vaLI samagra che jemanA mukhanI manahara prabhA evA he (tIrtha-pati onA samudAya) ! he pApa, kepa ane aparAdhanA samUharUpI rAhanA parAkramane parAsa karavAmAM kRSNasamAna ! he tIrthaMpationA vRnda ! praNAma karelA (manuSya)nA duzmana bhaDalanA sukhane nAza karanArA evA Apane vize (mArA) asAdhAraNa praNAma heje."-- spaSTIkaraNa raha-vicAra hiMda zAstramAM rahane eka rAkSasa gaNavAmAM Avyo che ane siMhikA ane vicittine tenAM mAtApitA tarIke oLakhAvyAM che. vaLI tyAM kahyuM che ke-samudranuM maMthana karavAthI nIkaLI Avela cauda ratnomAMnA amRta-ratnanuM deve jyAre pAna karatA hatA, te vakhate chUpA veze rAhue paNa rAkSasa (dAnava) hevA chatAM tenuM pAna karI lIdhuM A vAtanI sUrya ane candrane khabara paDatAM temaNe te vAta viSNune kahI saMbhaLAvI. AthI viSNue rAhunuM mAthuM kApI nAMkhyuM. paraMtu Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 CristutayaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH thoDA ghaNuM amRtane teNe AsvAda karele hovAthI te amara banI gayo hato, eTale te haju paNa sUrya ane candranA upara temane grahaNa karavArUpa pitAnuM vera laI zake che. atra keIne zaMkA thAya ke zlekArthamAM to rAhune parAsta karanAra tarIke kRSNane ullekha karyo che ane atra te viSaNunuM nAma ApavAmAM Ave che te zuM nyAya-saMgata che? AnA samAdhAnamAM samajavuM ke kRSNa e viSNunA matsya, kUrma, varAha, nRsiMha, vAmana, parazurAma, rAma, kRSNa, buddha ane kalika A daza avatAra paikI AThame che; eTale uparyukta hakIkata nyApya che. jinavANyAH stutiH samyagdRzAmasumatAM nicaye cakAra sadbhA ratIrativarA mararAjige yA / dizyAdavazyamakhilaM mama zarma jainI sadbhAratI rativarAmararAjigeyA // 31 / / -vasanta0 vivaraNam sA jainI-jinasaMbandhinI sadabhAratI-uttamavAg mama zarma-sukhaM dizyAt-kuryAt / avazyaM-nizcitam / zarma kiM0 ? akhilaM-sarvam / bhAratI kiMviziSTA ? ratyA-sukhena varAyA amararAjyA:-surAlyA geyA-stavanIyA / sA kA? yA asumatAM-prANinAM nicaye-nikare ratI:-sukhAni cakAra-karoti sma / asumatAM kiMviziSTAnAM ? samyagdRzAM-samyaktvabhRtAm / ratIH kiM0 1 satI-varA bhA-zrIH yAbhyaH tAH / yA kiM0 ? ativarA-atyutkRSTA / nicaye kiMviziSTe ? mararAjyA-maraNaparamparAyAM (ge) gate // 31 // anvayaH yA sat-bhA, ati-varA (sat-bhAratI) samyaca-dRzAM anumatAM mara-rAji-ge (athavA mara-rA-Aji-ge) nicaye ratIH cakAra, (sA) rati-vara-amara-rAji-geyA jainI sat-bhAratI mama akhilaM zarma avazyaM dizyAt / 1 sarakhA nIcenA zlokamAM ApeluM daze avatAranuM varNana- "vedAnuddharate jagannivahate bhUgolamudvibhrate daityaM dArayate baliM chalayate kSatrakSayaM kurvte| paulastyaM jayate halaM kalayate kAruNyamAtanvate __ mlecchAna mUrchayate dazAkRtikRte kRSNAya tubhyaM nmH||" -jAta-jAvi, prathama so. 2'maragapradayuddhe gate' iti pAThAntaraM, arthAntaraM ca / Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrIcaturvizatijinAnandastutayaH [8 zrIcandraprabha zabdArtha racayathArtha. vicAra (dhA ci )=ape. zU=daSTi, varacaM=nakkI, khacita. tathA =samyakatvadhArIonA. varuM ( amumatAM (mULa nAma)=prANIonA. vi)=samasta, saMpUrNa ni (pUra nivA)=samUhane viSe. phArma (mULa phArmana)=sukhane. cara (dhA4) karyo. jaina =jina-viSayaka. samA uttama che prabhA jenI evI. mAd =vANuM. satI (mULa ti)=sukhane, AnaMdane. satIuttama vANI. sivA=atyuttama, satkRSTa. ratisukha. mara=maraNa, mRtyu amara=deva, sura. ni=paraMparA, zreNi ya=gAvA lAyaka. zani= laDAI. manana1)maraNanI paraMparAne prApta thayela | tivarAmarajiyA=sukhe karIne uttama evI (2) mRtyudAyaka yuddhamAM gayela. suronI zreNine stuti karavA lAyaka. blekArtha jina-vANunI stuti uttama lakSmI (prApta thaI zake che jethI evI [ athavA suzobhita cheprabhA nI evI] temaja atyuttama evI je jina-vANIe) maraNanI paraMparAne prApta thayelA [ athavA mRtyu-dAyaka yuddhamAM gayelA ] samyagdaSTi prANuonA samudAyane viSe sukhe (upana) karyo (arthAt samyagU-dRSTione janma, jarA ane maraNane agocara evI mukita apAvI), te sukhe karIne zreSTha evI suranI zreNine (paNa) stuti karavA gya evI jina-viSayaka (arthAt jinezvare prarUpelI) vANI mane khacita saMpUrNa sukha samape."--31 vajrAGkuzIdevyAH stutiH adhyAsitA navasudhAkarabimbadantaM khAnekapaM kamalamuktaghanAghanAbham / 'vajAGkuzI' dizatu zaM samupAttapuNya svA'nekapaGkamalamuktadhanA dhanAbham // 32 // 8 // vivaraNam vANI-jevI zuM muvaM vizA! vagrALuzI jiM? kadApitA-dhigtaa| kaM ? svAnekapaM-nijanAgam / anekapaMki0? navaM yat sudhAkarabimba-candramaNDalaM tadvad dantau Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M ( A AA / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / p - 1 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa 0,000,000,000, 000) ccse 20 ) siu' siu' ) aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa a w w w c ny nng' Y Y Y ? ? Y Y Y Y Y Y Y @00000000000000000,00000,cccccccc @@@ Y Y Y aaaaaaaaaag 00000000000000000000 c cc c c c cc p kh ng c c c c c c c c cn'w w w w wng'wng' puN 1 M.M.mehta Y Y Y Y Y 0n 1 1 1 1 1 1 Y nirvANakalikAyAm "vajrAGkuzI kanakavarNA gajavAhanAM caturbhujAM varadavajayutadakSiNa karAM mAtuliGgAGkuzayuktavAmahastAM ceti / " (1971YGY@DY@@GYY@@@Y@ @@@@ @@@@@YGY@DY@ GY@GY@GY@G/ Y@DY@@@YUY@B ) 9 0 1 ) Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y ) All rights reserved. ] www.jalnelibrary.org Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinatutaH ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH yasya tam / punaH kiM. 1 kamalena-jalena mukto rahito ghanAghano-meghaH tannibham / vajrAGkuzI kiM0 1 samupAnaM-svIkRtaM puNyasva-dharmadhanaM yayA sA / punaH ki0 1 anekena-bhUdhasA paDDUmalena-pApakardamena muktaH-tyakto ghana:-tanuryasyAH sA / aneka kiM0 1 ghanA-nibiDA AbhAzobhA yasya tam // 32 // anvayaH nava-sudhA-vA-vizva-tta, vAmajI-surA-ghanAghana-gAma, ghara-gAma 4-neza adhyAsitA, -Tv9-rA, ane--4--ghanA vastrAMgI phAM virAd. zabdArtha zaSyAritA (dhA masa)=beThelI. sudhA=amRta. sudhA=amRtamaya kiraNavALa, candra, vizva=mahuDala. navaradhavAvivanta navIna candra-maraDalanA jevA data che jenA evA, Dha=nija, pitAnA. vApa-kuMjara, hAthI. pa=nija kuMjara upara. jAmaha-jala, pANI. mua (ghA) mu) cheDI dIdhela. vajhA =vajAMkaNI (devI). virAd (ghA virA)=Ape. rApara (ghA )=svIkAra karela. gutha= puNya, ca=dhana. kuttapujA =svIkAra karyo che puNyarUpI dhanane jeNe evI. ane vA=aneka. kAdava, kIcaDa. ghara deha. aneavgmeghadhanA aneka (jAtanA) pApa rUpa kAdavathI mukta che deha jene evI. inAmAM atizaya che zobhA jenI evA. jAma sUmyanAthanAmaM=jalathI rahita evA meghanA samAna. kalekArtha vajAMkuthI devInI stuti navIna candra-mahuDalanA samAna (manoraMjaka) che daMta jenA evA vaLI jala-rahita mekanA jevA (arthAta kSetavaNuM) temaja atizaya che zobhA jenI evA pitAnA (airAvata samAna) kuMjara upara ArUDha thayelI evI, tathA svIkAryuM che puNyarUpI dhana jeNe evI, temaja aneka (prakAranA) pAparUpI kAdavathI alipta che deha jene evI vajAMkuzI (devI) sukha arpo."--32 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caturvizatijinAnandatutayaH [ 8 zrI candraprabha spaSTIkaraNa vAMkuzI devInuM svarUpa atra paNa A kavirAje zrI zeSanAcAryanuM anukaraNa karyuM che. A vAMkuzI nAmanI vidyA-devInuM svarUpa nIce mujaba che - vaja ane aMkuzane je dhAraNa kare te vajakuzI " e vAMkuzI zabdane vyutpatti-artha che. A vidyA-devInI kAMcanavarNa kAyA che ane tene hAthInuM vAhana che. vizeSamAM tene cAra hAtha che. tenA jamaNuM be hAtha varada ane vajathI vibhUSita che, jyAre DAbA be hAtha te mAtaliMga (biDuM) ane aMkuzathI alaMkRta che. A pramANene ullekha nirvANukalikAmAM che. tyAM kahyuM che ke"tthaa vajrAGkuzI kanakavarNA gajavAhanAM caturbhujAM varadavajrayutadakSiNakarAM mAtuliGgAGakuzayuktavAmahastAM ceti" A saMbaMdhamAM nIce ka vicArI laIe. "nistriMzavajraphalakottamakuntayukta hastA sutaptavilasatkaladhautakAntiH / unmattadantigamanA bhuvanasya vighnaM vajrAGkuzI haratu vjrsmaanshktiH||" -AcAra patrAMka 162. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 zrI suvidhijinastutayaH atha zrI suvidhinAthasya stutiH - nirvANaminduyazasAM vapuSA nirastarAmAGgajo'ruja ! gataH suvidhe ! nidhe ! hi / vistArayan sapadizaM parame pade mAM 'rAmA'Ggajoru jagataH ' suvidhe !' nidhehi // 33 // vasanta 0 vivaraNam 1 he suvidhe ! - navamajina ! tvaM mAM parame pade-sattame sthAne nidhehi- sthApaya / tvaM kiM0 ? / gataH prAptaH / kiM ? nirvANaM - muktiM athavA sukham / tvaM kiM0 1 vapuSA - zarIreNa nirasto - nyakkRto rAmAGgajo - ramyakAmo yena saH / nAsti rujA - rogo yasya tatsaM0 zobhano vidhiryasya tatsaM0 | he nidhe ! - nidhAna ! | keSAM ? induyazasAM - candrasama kIrttInAm / hIti nizcitam / tvaM kurvan ! vistArayan - tanvan / kiM ? zaM zarma / kasya ? jagato - vizvasya / zaM kiM0 ? uru- vitatam / sapadi - zIghram / he rAmAGgaja ! - rAmArAjJIputra ! // 33 // anvayaH indu-yazasAM nidhe ! a-ruja ! su-vidhe ! rAmA - aGgaja ! suvidhe ! nirvANaM gataH, vapuSA nirasta - rAma - aGgajaH, jagataH uru zaM sapadi vistArayan ( tvaM ) mAM hi parame pade nidhehi / zabdA nirvANaM (mU0 nirvANa ) = (1) bheokSane; (2) sumane. indu=ndra. yazas= DIrti induyazasAM=yandrasabhAna DIrtimAnA. vapuSA ( mU0 vapus ) = heDa vaDe. |_rAma=2bhalI. nirastarAmAGgajaH = nirAsa che ramaNIya kaMpanA jeNe evA. rujA = regi aruja ! =yavidyamAna che roga lene viSe mevA ! (saM0 ) gataH ( mU0 gata ) = yesa. vidhi=vidhAna, abha. suvidhe ! =zolana che vidhAna renuM mevA ! (saM0) nidhe ! ( mU0 nidhi ) = De laMDAra ! hi=nizcayavAtha bhavyaya. vistArayan ( mU0 vistArayat ) =sAve 42nArA sapadi=44bha, Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrI caturvizatijinAnandatutayaH [zrIvidhiparame (mU0 parama )=ScSTa. uru vistIrNa. pade (mU0 pada sthAnamAM. jagataH (mU0 jagat )=gatanA, duniyAnA. rAmA-rAmA (2066), suvidhinAyanI mAtA. | suvidhe ! (mU0 suvidhi ) suvidhi(nAtha)! rAmAGgaja !rAma (29) putra! | nidhohi (dhA0 dhA)-sthAyI. kArtha zrIsuvidhinAthanI stuti- "yandra samAna [ Sure)IrtimAnI maMDAra ! 82|2hit (namA tIrtha12)! zomana cha vidhAna mevA ()! rAbhA (2)nA nanchana ! suvidha (nAtha)! bhakSane [ AthavA supane] prAta yetA, tathA 2 (nI zamA ) De pastayoM che ramaNIya rati-ramaNane (paNa) jeNe evo temaja vaLI jaganA vizALa sukhane satvara vistAra 42naare| mevAtuM bhane uttama sthAnamA (arthAt ziva-purIbhAM)I sthA5. "-33 spaSTIkaraNa suvidhinAya-yaritra suvidhinAtha caritra paNa prAkRta temaja saMskRta bhASAmAM racAyeluM rahevuM joIe, ema jaina granthAvalI uparathI joI zakAya che. jinasamUhasya prArthanA saMprApayannatimato'sumato'ticaNDa bhAsvanmahAH zivapuraH savidhe'yazastaH / pAyAdapAyarahitaH puruSAn jinaudho bhAsvanmahA zivapuraH sNvidheyshstH|| 34 // -vasanta0 vivaraNam jinaupaH puruSAn ayazasta:-apavAdAt pAyAt-rakSatu / jinaughaH kiM kurvan ! saMpA. payan-nayan / kAn ? asumataH prANinaH / kva ? zivapuraH savidhe-siddhipuryAH samIpe / punaH kiM. ? atimata:-atimAnyaH / punaH kiM0 1 aticaNDa:-atitIvro bhAsvAm-raviH tadvanmahAtejo yasya saH / punaH kiM0 1 apAyena-kaSTena rahito-varjitaH / punaH kiM0 1 bhAsvat-rAjamAnaM mahaH-utsavo yasya saH / punaH kiM ? zivaM-nirupadravaM puraM-tanuryasya saH / punaH kiM0 ? saha vidheyena-karaNArheNa zastena-zivena vartate yaH saH // 34 // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinasuyA ] zrIcaturvizatijinAnandastutayaH anvayaH surataH ziva-viSe saMgApacana, ati-matA, gati-rASTa-mAsva-mahA, apAyarahita, mAhyava-mA, ziva-pu, -viveca-sAta: nina-puSAra -varAtaH pAyatA zabdArtha raMgAyana (. saMghAyata)=prApta karAvate. | hata=vinAnuM. mata (pAmara)=mAnela. TrahatA kaSTathI mukta. gatimataH (0 gatimata)=atizaya mAnya. - pujA (mULa puruSa)=manuSyane. bahumata (mULa gAmag )=prANIone. gogha=samUha. mA =bhAnu, sUrya. ninA=jinene samudAya. mateja. mArava=prakAzamAna. garirAmAnadA=atizaya tIvra evA maha=utsava, sUryanA jevuM teja che jenuM e. mAmahA=prakAzamAna che utsava jene e. punagara, rivAra kalyANakArI. vipura =mokSa nagaranI. sava (+0 savila )=smIpamAM, pAse. zivapurA -kalyANakArI che jene e. atharAstA (pU. gacazan )=apakIrtithI, be- | vidheya (vA ghA)=kasvA lAyaka IjajatathI. rAta=kalyANa. jayAta (ghA )=rakSaNa kare, bacAve. vidherAtaHkA lAyaka kalyANathI yukata, blekArtha jina-samUhanI prArthanA prANIne ziva-purInI samIpe laI janAra, (lekane viSe) atizaya mAnya, ayanta praca7 evA bhAnunA samAna tejavALe, vaLI kaNa-rahita, temaja dedIpyamAna che mahotsava jene evo, tathA vaLI upadrava -rahita che deha jeno evo temaja karavA lAyaka kalyANathI yukta e jina-samudAya manuSyane apakIrtithI bacAve."-34 jinavacanavicAra: ye preritAH pracurapuNyabharairvinamrA-- 'pApAyamAnava ! sudhAruciraGgatAram / kurvantu te hRdi bhavadvacanaM vyapAstapApAyamAna ! vasudhAruciraM gatAram // 35 // - vakhata Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaturvizatijinAnandastutaH [9 zrIsuvidhi vivaraNam ye pracurapuNyabharaiH-bahudharmamAraiH preritAH santi te narA bhavadvacanaM hRdi kurvantu-smarantu / vinamrAH-praNatAH apApAyA-gatakaSTA mAnavA-narA yasya tatsaM0 / vacanaM kiM0 1 sudhAruciHcandraH tasya raGga-rAgastadvat tAraM-ujjvalam / vyapAsto-nirastaH pApasya Ayo-lAbho yasmAt etAdRgra mAnaH-smayo yena tatsaM0 / vacanaM kiM0 vasudhAyAM-dhariyAM rucirN-rmnniiym| junA jaM? | jalaM-nAI cA-vaiviTTandra varmAta sara e rUpa che je navu-gu-maoNritAra (tti), te (2) vina-pa-3viA-mAnava ! apAtapApa-bAya-mAna! sudhA-- -tA, vasudhAri , nara-nA mavAra rintu zabdArtha je (H0 var)=je. suryanuM (pa0 %) kare. ritA (mUtra prerita)=prerAyelA. te (H0 ta )=teo. prayda=bahu, atyaMta. maya=Apa, purapuma =bahu puNyanA samUhathI. vana-vacana. gA=viyegavAcaka avyaya. avAvana=ApanA vacanane.. nidrAthanA !=praNAma karyo che jatAM rayapAtta (pAsa)=dUra pheMkI dIdhela. rahyAM che kaSTa jenAM evA manuSyae urv=pA5. jene evA ! (saM.) cAratavAi mAra=dUra pheMkI dIdhuM che pApane sudhAri=amRtanA samAna kiraNe che jenAM lAbha che je thakI evA garvane jeNe te, candra evA ! (saM.). ra9 varNa, vi=manohara. tAujajavala, vasudhArAM=jagane viSe manehara. phadhAnistA =candranA varNanA jevuM | jatA=naSTa thaye che zatru-samudAya je dvArA ujajavala. evA. - blekArtha jina-vacanane vicAra- "praNAma karyo che kaNa-mukata mAnoe jene evA he (paramezvara)! dUra pheMkI dIdhe che (arthAt sarvathA jalAMjali ApI che) pApane lAbha karI ApanArA evA garvane jeNe evA he (vItarAga)! jeo bahu puNyanA samUhethI prerita thayA che, te (manuSya) candranA varNana jevA ujajavala, temaja jagatane viSe mane raMjaka temaja vaLI nAza pAme che zatru-samUha je dvArA evA ApanA vacanane hatyamAM (dhAraNa) kare."-35 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upajIla yApu ajitayakSaM zvetavarNa kUrmavAhanaM caturbhujaM mAtuliGgAkSasUtrayukta- su tArAdevIM gauravarNAM vRSavAhanAM caturbhujAM varadAkSasUtrayukta dakSiNapANiM nakulakuntAnvitavAmapANiM ceti| All rights reserved. dAkSiNabhujAM kalazAGkazAnvitavAmapANi cati / , Lakshmi Art Bombay, 8. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinastutayaH ] sutArakAdevyAH stutiH - zrI caturviMzatijinAnandastutayaH tvaM devate / vizadavAgvibhavAbhibhUtasArAmRtA samuditAsyasutArakezA / nRNAmupaplavacamRmucitapradAne SsArAmRtA samuditA sya 'sutArake' zA // 36 // 9 // vasanta * vivaraNam he devate ! nRNAM narANAM upaplavacamUM - upadravasenAM sya-dalaya / tvaM kiMviziSTA ! vizadena - nirmalena vA vibhavena abhibhUtaM - parAjitaM sAraM varaM amRtaM sudhA yayA sA / punaH kiM0 1 samuditaH - samyag udayaM prApta AsyasutArakezo - mukhasuSThucandro yasyAH sA / camUM kiMviziSTAM ? asArAM- apradhAnAm / punaH kiMviziSTA (tvaM) 1 RtA - satyabhASiNI / punaH kiM0 1 samuditA - saharSA / punaH kiM0 1 sutArakAnAmnI devI / punaH kiM0 1 IzA - samarthA / kva 1 ucitapradAne - yogya vitaraNe // 36 // devate ! ( mU0 devatA )De hevI ! vizada-nirbhasa. anvayaH (he ) devate ! bizada-vAc - vibhava - abhibhUta - sAra - amRtA, samudita-Asya-su-tArakaIzA, ucita -pradAne IzA, RtA, sa-muditA 'sutArakA' tvaM nRNAM asArAM upaplava - camUM sya / zabdArtha vAcA. vibhava=saMpatti, vailava. abhibhUta ( dhA0 bhU ) = parAbhava pabhADela. vizvavAgvibhavAbhibhUtasArAmRtA=nirbhava vANInA vaibhava vaDe parAbhava pamADyo che uttama amRtane jeNe evI. samudita ( dhA0 i) =sArI rIte uDayane prApta thayesa. AsyaSvahana, bhuya. tAraka-tArA, nakSatra. tArakeza tAza-pati, nakSatra-pati, yandra. 5 samuditAsyasutArakezA = 3DI rIte udhya cAbhyo che mukharUpI zubha candra jenA evI. upaplava= (1) 75drava; (2) vighna; (3) mAita; (4) laya. camU = senA, sainya. upaplavacamUM=upadravanI senA. pradAna=azu ucita pradAne yogya ( vastu ) artha zvAma. asArAM ( mU0 asArA ) ==masArabhUta. RtA ( mU0 Rta ) = satyavatI. samuditA - harSita. sya ( dhA0 so ) nAza 42. sutArakA=sutArA (nAbhanI hevI ). IzA ( mU0 Iza )= samartha. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaturvizatijinAnanTarastuta [9 zrIsuvidhi blekArtha sutArA devInI stuti' he devI! jeNe pitAnI) nirmala vANInA vaibhava vaDe uttama amRtane (paNa) parAbhava pamADe che evI (arthAt jenuM vacana amRta karatA paNa adhika che evI), vaLI jene mukharUpI sucandra rUDI rIte udaya pAme che evI (arthAt jenuM vadana zara6 tumAMnA Adhina zukala pUrNimAnA candrane paNa lIlAmAtramAM jItI le che evI), tathA vaLI (bhakata ane yogya ( vastu) arpaNa karavAmAM ( kalpavRkSanA samAna) samartha evI, temaja satyavatI tathA harSita evI tuM sutArakA (devI) manuSyane upadrava karanArI evI asArabhUta senAne nAza kara."--36 spaSTIkaraNa sutArakA (sutArA) devI sutAraka' kahe ke "sutArA" kaho te bane ekaja che, kemake A te navamA tIrthaMkara zrIsuvidhinAthanI zAsana-devI che. ene gaura varNa che ane ene vRSabhanuM vAhana che. vizeSamAM ene cAra hAtha che. tenA jamaNe be hAthamAM varada ane akSa-sUtra che, jyAre DAbA be hAthamAM kaLaza ane aMkuza che. A vAtanI puSTimAM kahevAnuM ke "vRSabhagatirathoghaJcArubAhAcatuSkA zazadharakiraNAbhA dakSiNe hastayugme / gharadarasajamAle bibhratI caiva vAme khuNikalazamanojJA stAt 'sutArA' mahaIyai "-mAlinI -AcAra patrAMka 176. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrIzItalajinastutayaH atha zrIzItalanAthasya stutiH pIDAgamo na parijetari dattamA nandAtanUdbhavabhayAyazasAM prasiddha / / citte vivartini vizAM bhavati tvayIza ! 'nandA'tanudbhava ! bhayA yazasA prasiddha // 37 // -vasanta0 vivaraNam he nandAtanUdbhava !-zItalajina ! tvathiH viza citte-narANAM manasi vivartini-vartanazIle sati pIDAgamo-bAdhAgamo na bhavati / svayi kiviziSTe ? parijetari-jayanazIle / keSAM ? asanUni-pracurANi udbhavabhayAyazAsi-utpattibhayApakIrtayaH teSAm / datto-janito mAnAM Anando-hoM yena tatsaM0 / prakRSTA siddhiH athavA'STamahAsiddhiH yasyaH tatsaM0 / he Iza ! / tvayi kiviziSTeH 1 prasiddha-vikhyAte / kayA ? bhayA-prabhayA / keSAM ? yazasAM-kIrtInAm // 37 // anvayaH (he) vatta-martya-Ananda ! pra-siddha ! Iza ! 'nandA'-tanu-udbhava ! atanu-udbhava-bhayaathazasA parijetAra, yazasA bhayA prasiddha tvayi vizAM citte vivartini ( sati ) pIDA-AgamaH na bhvti| zabdArtha pIDA, udbhava-utpatti Agamagamana, Apa te. bhayabhI. pIDAgamaH anubhAgamana. ayazas-mIti. parijetari (mU0 parijetR )-viratA, tanA2. / atanUdbhavabhayAyazasAM=ARE5 atyatti, bhAta datta (dhA0 dA ) apaM] 42sa. ma. .5ti nA.. martya bhAna. siddhi=(1) bhuti; (2) alr. pattamAnanda ! apa ye cha mAnavAne varSa prasiddha ! (mU0 pra-siddhi )=siddhi cha me 1 (saM0) sanu . rena va ! (saM0) atanu-mana ma. vivartini ( mU0 vivartin )=vartanA2. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caturvizatijinAnandastutayaH [10 zrI zItalavizat (mUtra virA)=manuSyanA, mANasonA. | RAtanUjaq!=nandA (rA)nA deha dvArA mati (pAsa) thAya che. utpatti che jenI evA ! (saM.) mA (mUtra mA)=prabhA vaDe, kAMti vaDe. ra (mUtra suprat )=tuM. tharA (mU0 varAt)=kIrtionI. nava=nandA (rANI), zItala jinanI jananI. | (mULa prasiddha)=vikhyAta. zlokArtha zrI zItalanAthanI stuti jeNe mAnavane Ananda arpaNa karyo che evA he (dazamAM tIrthakara ) ! jenuM prakRSTa nirvANa che evA [athavA jene (a) mahAsiddhio (prApta thaI) che evA he (girAja)]I he nAtha! he nandA (rANa )nA nandana (zItalanAtha)! analpa utpatti, bhIti ane apakIrtine jItanArA temaja kIrtionI kAMti vaDe (jagamAM) vikhyAta evA tame jyAre manuSyanA cittamAM varte che, tyAre temane lezataH paNa) pIDA uddabhavatI nathI."--37 spaSTIkaraNa siddhi jenI citta-vRtti Atma-svarUpamAM lIna thayelI hoya, jene jaganI jaMjAla tarapha madhyastha yAne udAsIna bhAva prakaTa thaye heya, tevA mahAnubhAvane bheganA phaLarUpa aneka siddhio prApta thAya che. paraMtu e dhyAnamAM rAkhavuM ke A gIzvara paNa je kadAca siddhinA upara mugdha bane, te tenuM paNa adhapatana thavAnuM che. arthAt jyAM sudhI te A siddhirUpI sundarImAM Asakta rahe, tyAM sudhI te mukti meLavI zake nahi. A siddhionA zAstramAM aneka prakAre batAvyA che. keTaleka sthaLe aNimAdi aSTa siddhi ene ulekha karyo che ane tenuM svarUpa nIce mujaba batAvavAmAM AvyuM che - aNimA (Azutva)-A siddhi dvArA manuSya dhAre teTaluM pitAnuM zarIra nAnuM banAvI, zake. eka chidramAM paNa pesI zakAya teTaluM te nAnuM banAve. soyanA chidramAMthI derAnI mAphaka bahAra nIkaLI zake, kamala-tatunA chidramAM pesIne cakavatInA bhege jogavI zake, e A siddhinI balihArI che. mahimA (mahatva)- A siddhi dvArA jevaDuM moTuM zarIra banAvavuM hoya, teTaluM banAvavAmAM vadhe Ave tema nathI. 1 A dazamAM tIrthakaranAM caritro paNa saMskRta ane prAkRta bhASAmAM racAyelAM hovAne ulekha jaina granthAvalImAM che. 2 sarakhA "aNimA 1mahimA 2caiva, garimA 3ladhimA 4 tthaa| prAniH 5 prAkAmyahamIzitvaM 7. vazitvaM8cAta siddhyH||1||" Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastutaya: ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH 69 garimA ( gurUtya )--A siddhinI sahAyathI potAnA deha joIe teTalA bhAre khanAvI zakAya, vajra karatAM paNa vadhAre vajanadAra zarIra A siddhithI ane che. laghimA ( laghutva )----A siddhithI zarIra jeTaluM joIe teTaluM halakuM anAvI zakAya. rUnA karatAM are pavananA karatAM paNa halakuM zarIra banAvavAmAM A siddhi anupama sAdhana che. prApti--A siddhi dvArA je vastunI IcchA thAya te meLavI zakAya. prAkAmya--potAnA manAmatane laIne dhAravA karatAM paNa vadhAre meLavavAmAM A siddhi sahAyabhUta bane che.ra Izitva--A siddhi samasta brahmANDanI prabhutA prApta karAvanArI che, Indra ane tIrthaMkaranI RddhinA dekhAva paNa A siddhi dvArA ApI zakAya. vazitva-game te prANIne vaza karavAnI zakti A siddhinA svAmImAM rahelI che. jinavaradhyAnam- yazcittavRttiravadhIt tamasAM prazastAyA tApadaM manasi tAratamoru jAlam / taM mAnavaprakara ! tIrthakRtAM kalApaM * yAtApadaM mana sitAratamorujAlam // 38 // - vasanta - vivaraNam che mAnavamA !-matrana!TyuM(i) tIrthatAM hAva-sArvasanuM mana-manyastrAva di0? pAvA--nA bAvanlR--vipatti: cakSya casmATU vA tam / punaH zrvi. ? sitA-niyatrita bAra-vaividyanta 1 A siddhinA artha ema paNu karavAmAM Ave che ke AnuM eTaluM badhuM sAmarthya che ke jamIna upara UbhA rahIne paNa manuSya peAtAnI AMgaLI vaDe merU parvatane paNu sparzI zake. 2 A siddhinI madadathI jalamAM sthalacaranI mAphaka ane sthala upara jalacaranI mAphaka gamana karI zakAya che, evA paNa A siddhinA saMbaMdhamAM ullekha che. 3 A aSTa siddhio uparAMta keTaleka sthaLe apratighAtitva, antardhAna ane kAmarUpitva evI bIjI traNa siddhione paNa ullekha karavAmAM AvyA che. AmAMnI apratidhAtitva siddhinA baLathI te parvatanI andarathI AdhAta vinA nIkaLI zakAya. antardhAna siddhimAM e sAmarthya raheluM che ke Ane laine prANI adRzya anI zake che. kAmarUpi siddhine laine prANI aneka prakAranAM rUpo dhAraNa karI zake che, Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaturviMzatiniAnanAranuttayaH [ 10 zrIzInA taLI puti cAroga cArjabano cena vartuM je cittazikanyAnAgardezika tamasAM - ajJAnAnAM jAlaM - vRndaM avadhIt - hanti sma / vRttiH kiMviziSTA ? prazastAnAM - maGgalAnAM gAyo--chAmo carcA sA / nArja vizachuM ? sApaDyuM--zamam| dardI ? mali--viSe ittika f. ? tAratamA--pradhAnatamA / nAnuM 0i ? --vizAm // 28 // mAta-gAyA, tAra--tamA caTU-citta-vRtti manatti tANa-huM tamanAM 34 nAnuM zavaSIta, teM cAta-AApavuM,lita-trA-tama6-nA-bAruM,,tIrtha-tAM chApaM (de) mAnava-pra ! mana . cittavRtti jenA mananI pravRtti, avadhIta ( dhA0 6 )=nAza karatI havI. tamattAM ( mU. tamasa )=ajJAnAnI. prAnta=(1) maMgala; (2) prazaMsA-pA karAtAca=maMgalAnA athavA lAbha che je dvArA evI. sApat=saMtApakAraka. mali ( mU. manas )=cittane viSe. tAratamA=sarvottama. nAruM ( mU. nAjI )=jALane. ma=samUha. anyaH zabdArtha prazaMsA-pAtra mAnavamAra !=he manuSyeAnA samUha 1 tIrthaMntAM ( mU. tIthaeNta )=tIrthaMkaronA, sApa (mU mApa)=samudAyane, yAta ( vA0 yA )=gayela, bAvajU=vipatti. cAttApar=gayelI che vipatti jenAthI athavA jenI evA. mana ( dhA. mana )=tuM dhyAna dhara. lita ( dhA. so )=mAMdhela, niyatrita. NitAratamo nANuM-niyatrita karyAM che vairivRndane, pApane, rAgane temaja anarthane jeNe evA. zlAkArya jinezvarInuM dhyAna " jethI maMgalAnA [ athavA prazaMsA-pAtra] lAbha che evI temaja sarvottama ernI je ( tIrthaMkara--samudAya )nA mananI pravRttie cittamAM saMtApa utpanna karanArI temaja vastI evI ajJAnAnI jALanA vinAza karyAM, te tIrthaMkarAnA samUhane ke je dvArA [ athavA jenIM] vipattie naSTa thaI che temaja jeNe zatru-samUhane, pApane, rAgane temaja anarthane niyatrita karyuM che, te tIrthaMkaronA samUhatuM ke manuSya-varga ! tuM dhyAna dhara. '--38 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Freederu] zrIcaturviMzatijinAnandastula siddhAntasya stutiH gAyanti sArdhamamareNa yazastadIyaM ___ rambhA jinAgama ! davArihare savaNe / dhyAnaM dharanti tava ye paThane sadA sA rambhAjinAgamadavArihare'savarNe // 39 // --vasanta vivaraNam he jinAgama ! ye puruSAH vava paThane-adhyayane dhyAnaM dharanti sadA-sarvadA tadIyaM yazaH-tatsaMbandhikIrti rambhA-apsaraso gAyanti / amareNa-devena sArdha-samam / paThane kiMviziSTe ? davo-dAvAnalaH tadvat araya:-zatravo'niSTakArakatvAt teSAM hare-vinAzake / punaH kiM0 1 savaNe-sAkSare / sArambhA-jIvahiMsAyuktA yA Aji:-kaliH sa eva nAgo-gajastasya madavAriNi-madajale hari:-siMhasaSaH satsaM0 / paThame kiM0 1 asavaNe-asamAne // 39 // anvayaH sa-Arambha-Aji-nAga-mada-vAri-hare ! jina-Agama ! ye tava dava-ari-hare, sa-vaNe asavarNe paThane sar3A dhyAnaM dharanti, tadIyaM yazaH rambhAH amareNa sArdhaM gAyanti / zabdArtha panti (pA0 gai)sAya che. savaNe akSarAma. mardha=MRd, sAve. dhyAnaM (mU0 dhyAna) dhyAnane. amareNa (mU0 amara )=suranI. dharanti (dhA0 dhU)-ghare che. yazaH (ma yazasa)-yazane.tina paThane (mU0 paThana)=48na viSa, 413 421. viSa. tadIyaM (mU0 tadIya )-tenA. nAga-12, hAthI. smAH (pUrambhA ) masarAmA. mada-hAthInA sasyasa pAsethA atuM pAe. Agama siddhAnta. jinAgama! 3 minanA siddhAnta! hari-si. pava-hAvAna. sArambhAjinAgamadavArihare ! mAramayA yukta hara-2nAra, nAza 42nA2. yuddharUpI kuMjaranA mada-jala prati siMha davArihare-hAvAna rAhuzmananAnAza42nA2. (samAna)! . varNamakSa2. | asavaNe (mU0 asavarNa )nu5ma. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 zrIcaturvizatijinAnandastutayA [10 zrIzItasa blekArtha siddhAntanI stuti- "he ArambhathI yukta yuddharUpI kuMjaranA mada-jalane viSe siMha samAna (arthAt jIvahiMsA, kaMkAsa, kajIA vigere durguNene nAza karanArA )! he jaina siddhAnta ! dAvAnala jevA duzmanonA vinAzaka, vaLI akSarothI yukata temaja anupama evA tArA paThananuM je (prANuo) aheniza thAna dhare che, temanI kIrti te amaronI saMdhAte apsarAo (55) Aya cha."-36 azokAdevyAH stutiH . yA bhejuSI jinapadaM nyadadhad vizAlA __ patraM parAgamadhuraM vigatAmazokAm / smerAnanAM sujana ! bho smara tAM sahasrapatraM parAgamadhuraM vigatA bhazokAm // 40 // 10 // -vasanta0 vivaraNam bho sujana !-sajjana ! tAM azokAM devIM smara / azokAM kiMviziSTa ? vigatAyAtAm / kiM 1 sahasrapatra-padmam / sahasrapatraM kiMviziSTaM ? parAgaiH-rajobhirmadhuraM-manojJam / punaH kiMviziSTA ? smeraM-smitaM AnanaM-mukhaM yasyAstAm / tAM kAM ? yA devI parAgamasyagharasiddhAntasya dhuraM-bhAraM nyadadhat-dharati sma / yA kiM0 1 bhejuSI-zritavatI / kaM ? jinapadaMjinacaraNam / jinapadaM kiM0 1 vizAlApattraM-pRthuvipatteH trAyakam / punaH kiM0 1 vigatau-naSTau Amazoko-rogazucau yasyAH sakAzAt tAm // 40 // anvayaH bhoH su-jana ! vizAla-Apad-traM jina-padaM bhejuSI yA para-Agama-dhuraM nyavadhat, to vigata-Ama-zokAM, smera-AnanAM parAga--madhuraM sahasra-patraM vi-gatAM 'azokA' smara / zabdArtha bhejuSI (dhA0 bhaj )-mI , mAzraya dIdhedI. | trai-2kSA 42. jinapadaM tIrtha42nA ya24ne. vizAlApattraM-moTI mAtabhAthI gAnA.. nyadadhat (dhA0 dhA)=255 42tI pI. para-6ttama. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Private & Personal use only brahma azokA H.P.TAIMER brahmayakSaM caturmukhaM trinetraM dhavalavarNa padmAsanaM aSTabhuja azokAM devIM mudgavarNAM padma pAhanAM caturbhujAM varadapAzayuktamAtAleGgamudgarapAzAbhayayuktadAkSigapANiM nakulagadA'Gka dAkSiNa karAM phalAzayuktavAmakarAM ceti / zAkSasUtra nvitavAmapANiM ceti| All rights reserved. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janastRtaya: ] purA, dhAMsarI. vALamag=uttama siddhAntanI dhurAne. vigata ( dhA.m )=vizeSe karIne gayela. zo dilagIrI. vinatAmAoLAM=vizeSe karIne gayelA che rAga tathA zAka jenAthI athavA jenA evI. me-hasamukhuM, hAsya-yukta. medAnanAM-hAsya-yukta che vadana jenuM evI. sunana !=he sajjana ! zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH mor=sa mAdhanavAcaka avyaya. tAM ( mU. sar )=tene. sahasrapatra (mU0 sahasrapatra )=hajAra pAMkhaDIvALA kamalane. 73 madhu=madhura, manAtura, parALamadhu=parAga vaDe madhura, vinatAM (mU.vinatA)=vizeSe karIne prApta thayelI. zojAM (mU. azoddA )=azAkA (devI )ne zlokAryuM azAkA devInI stuti-- " mATI meTI AphtAmAMthI ugAranArA evA jina-caraNanI sevAne prApta thayelI evI je (devI )e uttama siddhAntanI dhurAnuM vahana karyuM, te rAga temaja zAkathI mukta tathA hAsyayukta vanavALI temaja parAga vaDe maneAhara evA sahasra-patrane prApta thayelI evI azAkA ( dhruvI )ne hai sajjana ! tuM yAda kara."--40 spaSTIkaraNa azAkA devInuM svarUpa azAkA e dazamA tIrthaMkara zrIzItalanAthanI zAsana-devI che. enA nIla varNa che, enuM Asana padmAsana che. vizeSamAM ane cAra hAtha che. enA jamaNA be hAthamAM varada ane pAza ( athavA mudga2 ) che, jyAre DAbA be hAthamAM teA kaLaza ane aMkuza che. A vAta pravacana sArAdvAra ( patrAMka 94 ) uparathI joI zakAya che. AcAra-dinakaramAM paNa kahyuM che ke-- " nIlA padmakRtAsanA varabhujairvedapramANairyutA pAzaM sadvaradaM ca dakSiNakare hastadvaye bibhratI / vAme cAvaNI bahuguNA'zokA vizokA janaM kuryAdaarai gaNaiH parivRtA nRtyadbhirAnanditaiH // 1- zArdUla 0 -patrAMka 176. (6). Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 zrIzreyAMsajinastutayaH atha zrIzreyAMsanAthAya namaH ' zreyAMsa'sarvavidamaGgigaNa ! triyAmA kAntAnanaM tamahimAnama mAnavAte / yaM bhejuSo bhavati yasya guNAn na yAtaM kAntAnanantamahimAnamamA navA te // 41 // -vasanta vivaraNam he aGgigaNa!-mANivraja ! sa tvaM taM zreyAMsasarvavidaM-ekAdazajinaM Anama--namaskuru / sarvavidaM kiMviziSTaM ? triyAmAkAnta:-candrastadvadAnanaM-mukhaM yasya tam / punaH kiM ? ahiMsarpasamam / kva ? mAnavAte-darpasamIre / taM kaM ? yaM jinaM bhejuSaH-sevA cakruSo yasya te-tava aGgigaNasya amA-alakSmInaM bhavati / yaM kiM0 1 yAtaM-mAptam / kAn ? guNAn / guNAn kiMviziSTAn ? kAntAn-bandhurAn / yaM kiM. ? ananto-mAnAtIto mahimA-garimA yasya tam / amA kiM0 1 navA-navInA // 41 // anvayaH (he) aGgina-gaNa! kAntAn guNAn yAtaM, ananta-mahimAnaM yaM bhejuSaH yasya te (aGgi-gaNasya) navA a-mA na bhavati, taM triyAmA-kAnta-AnanaM mAna-vAte ahiM 'zreyAMsa'-sarva-vivaM Anama / zabdArtha zreyAMsa zreyAMsa (nAya). vAta-pAyu, pavana. vida=ngg. mAnavAte35 vAyuna viSa. sarvavi-sarvananamest2, sarvajJa, sajJAnI.bhejuSaH( mU0 bhejus )=Mls 42nAranI. zreyAMsasarvavida-zreyAMsa (nAmanA) sarvajJane. yasya (mU0 yad )rena. gaNa-sabhUla. guNAn (mU0 guNa )-guNAne. aGgigaNa != prAyasInA samUDa! kAntAn (mU0 kAnta bhanA2. triyAmA-rAtri, nizA. anantamahimAna-mananta cha mahimA ne kAntapati. mevAne. triyAmAkAnta-nizA-pati, nyandra. mAmI. triyAmAkAntAnanaMyandranA na bhuma cha renu amA=ridratA, samInA malA. sevA. navA (mU0 nava )navIna. ahiM ( mU0 ahi )=apane, sapane. te (mU0 yuSmad )=2. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastutaya; ] zreyAMsanAthane namaskAra " hai prANi-varga ! ramaNIya guNNAne prApta karelA temaja niHsIma mahimAvALA evA je ( zreyAMsanAtha )nI bhakti karanArA evA je tuM ke jene navIna daridratA thatI nathI ( arthAt je kadI paNa bhaviSyamAM daridratAnA duHkhathI pIDita thateA nathI , te candrasamAna vanavALA temaja gavaeNrUpI pavananuM (pAna karavAmAM) sasamAna evA zreyAMsa sarvajJane tuM praNAma kara."--41 zrI caturviMzatijinAnandastutayaH zlekArtha spaSTIkaraNa zreyAMsanAtha-caritra e munivarAe zreyAMsanAtha-caritra prAkRta bhASAmAM racyuM che. eka bhadrezvaranA ziSya ajitasiMhe 1100 zlAka pramANunuM racyuM che, jyAre khIjuM jayasihadevanA zajyamAM haribhadre 6584 gAthAnuM racyuM che. A uparAMta saM. 1332 mAM mAnatuMge 5124 lAka pramANuka caritra saMskRta bhASAmAM racyuM che. Aptanikarasya stutiH - * * lakSmImitAnabhajatarmusado'TTizailarAjAnanantamahima prabhavAmakAyam / bhindantamAptanikaraM samupaimi rAkA - rAjAnanaM tamahimaprabhavAmakAyam // 42 // * pa vivaraNam ! taM AptanikaraM - jinavajaM ahaM samupaimi zraye / nikaraM kiM0 1 rAkAyA:- pUrNimAyA rAbA--candrastaDhavuM AnanaM-jIrNa caNya tam / nir iryanta ? minvanta-vivArayantam | thAya--Amam / punaH . ? himamama:-taLiaTTu nAmo maLIya: hrAyaH--taruvarya tam| saM huM ? carca aMdIrAbAna-pApavaMtA(dhivA)na dhruvaH-muralamAM amala-siSetre / AjanAjJAna di. ? jJAna-mAtAn / ? hamAM--triyam / hri? ananto jo mAMmAprbhaavstsmaat prabhavaH- saMbhavo yasyAH tAm // 42 // 1 gRha-TippatikA pramANe te A caritranA karyAM devabhadrasira che, Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caturvizatijinAnandastutayaH [ 11 zrIyAsa anvayaH (ra) nAta-dimana-kama 4 phatAra hi-i-nAgAna samu-sA: gamanA, je a-kAyaM bhindantaM rAkA-rAjana-AnanaM ahima-prabhA-vAma-kAyaM Apta-nikaraM samupaimi / zabdArtha 4 (pUsamI)=samIne. vAva=vizvAsapAtra. rUtAna (mULa ta)=prApta karelAne. mAtanira=AptanA samudAyane. marata (ghAmajha)=sevA karatI havI. suma (pALa da)=huM Azraya lauM chuM. mukadeva. rajU=sabhA, pariSadu. rAjA=pUrNimA, pUnema. mura=devenI pariSadu. vAnarazcandra, zaMaurAnA=zaraNarUpa girirAjane. TITnAna=candranA jevuM vadana che jenuM amara=utpatti, evAne.. sanata mahemAmavA= ananta prabhAva che jenI himazItala. utpattine evI. dima=uSNu. jaya deha. kamA=prakAza. athaavidyamAna che deha jene te, anaMga, mikama=uSNa che prakAza jene te, sUrya. avayaMkaMdarpane, madanane. rimamavAmAyaM=sUryanA jevuM manahara che majUrAM (mULa mi )=bhedanArA. zarIra jenuM evAne zlekArtha Akha-samudAyanI stuti- jenI utpatti ananta prabhAvazIla che evI lakSmIne prApta karelA evA je (tIrthakara-samudAya)nAM caraNarUpI girirAjanI sura-sabhAe sevA karI, te anaMganuM vidyAraNa karanArA, tathA vaLI pUrNimAnA candra jevA vadanavALA temaja ravinA jevA ramaNIya dehadhArI Akha-samUhane huM Azraya lauM chuM."--jara 1 aneganA svarUpa sArU juo stuti-caturvizatikA (50 24-25) temaja caturvizatikA (pR. paTa-62). 2 Apta saMbaMdhI mAhitI mATe juo stuti-caturvizatikA (50 73). Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 Corredit:] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH pravacanaparicaya: nirvANanirvRtipuSAM pracurapramAda mAraM bhavArihariNA samamAgamena / vidvajjanaH paricayaM cinutAM jinAnAmArambhavArihariNA samamAgamena // 43 // -vasanta0 vivaraNam vidvajjanaH-paNDitajano jinAnA Agamena samaM-jinasiddhAntena saha paricayaM-saMgati cinutAM-karotu / jinAnAM kiM0 1 nirvANanitipuSAM-muktizarmapuSAm / paricayaM kiM0 1 pracurasya-bhUyasaH pramAdasya mAro-mAraNaM yatra tam / Agapena kiM0 1 bhavArihariNA-saMsArazatroH hariH-vinAzo yasmAt tena / punaH kiM. 1 Arambho-hiMsA saiva vAri-jalaM tatra hariH-samIraNasamaH tena / punaH kiM0 1 samA-samagrA mA-zrIH tasyA Agama:-AgamanaM yatra tena // 43 // anvayaH vidvas-janaH nirvANa-nivRti-puSI jinAnAM bhava-ari-hariNA sama-mA-Agamena, ArambhavAri-hariNA Agamena samaM pracura-pramAda-mAraM paricayaM cinutAm / zabdArtha nirvANa=bhuti, Ala. samamAgamena-sabhA bhAnubhAgamana rene nirvRti-suma. viSa sevA puSpauSa 42. vidvasa pa9ita. nirvANanirvRtipuSAM=Algu sumana Ye | vidvajjanA=(1) vidvAn manuSya, pa9iData 42nA. 531; (2) vi . pracura paricayaM (mU0 paricaya )=(1) sAmAna; pramAda= mAhaad, nauj. (2) abhyAsane, mAra bha29, vinAza. jinAnAM (mU0 jina ) tIrthazanA. pracurapramAdamAraM-atyaMta prabhAhanA vinAza cha hari-(1) pavana; (2) sUrya. jene viSe evA. ArambhavArihariNA=(1) mA 13544 prati hari-(1) vinAza; (2) yama, pavanasamAnA (2) pApamaya AcaraNarUpI bhavArihariNA=(1)saMsA235 zatrunA vinAza jala prati sUryasamAna. che thI me; (2) saMsA235I zatru samasAtha, prati yama(samAna). Agamena (mU0 Agama) siddhAntanI. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 mAnavIdevyAH stuti: zrIcaturvizatijinAnanastutayA zlAkArya siddhAntanA paricaya-- 61 * siddhinA sukhane puSTa karanArA evA tIrthaMkarAnA ( arthAt tIrthaMkarAe prarUpelA evA tathA ) saMsArarUpI zatrune vinAza karanArA [ athavA bhavarUpI duzmananA ( aMta ANavAmAM ) camasamAna evA ], tathA vaLI pApamaya AcaraNurUpI jala prati pavanasamAna [ athavA hiMsArUpa jalane sUkAvI nAkhavAmAM sUryasamAna ] temaja vaLI jene viSe samagra saMpattinuM Agamana che evA ( jaina ) siddhAntanI sAthe virga pramAnA praNAzaka paricaya 21. "-83 yasyAH prasAdamadhigamya babhUva bhUrapRk sArAtulAbhamamalA yatimAnavInaH / [ 11 zrIzrayAMsa zaM tanvatI matimatAmamarI zivAnAM sArA lAbhalAyati ' mAnavI ' naH // 44 // 11 // vasanta * vivaraNam sA mAnavI nAma amarI - devI naH - asmAkaM zivAnAM - maGgalAnAM lAbhaM rAtu - dizatu / mAnavI kiM kurvatI 1 tanvatI - vistArayantI / kiM ? zaM- sukham / keSAM 1 matimatAM - paNDi sAnAm | zaM kiM0 1 nAsti malastha AyatiH - vistAro yatra tat / mAnavI kiM0 1 amalAnirmalA / sA kA ? yasyAH prasAdamadhigamya - prApya bhUspRgnaraH yatimayA viratirUpazriyA navIno-navo babhUva - AsIt / prasAdaM kiM0 1 sArA - pradhAnA atulA - asamA AbhA - zobhA yasya tam // 44 // anvayaH yasyAH sAra-atula-AbhaM prasAdaM adhigamya bhU-spRg yati-mA- navInaH babhUva, sA mati-matAM amala - Ayati zaM tanvatI 'mAnavI ' amarI naH zivAnAM lAbhaM rAtu / a-malA, Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnagI nAkA Iyaraminuja) IzvarayakSaM dhavalavarNaM trinetraM vRSabhavAhanaM caturbhajaM mAtuliGgagadA'nvita- mAnavIM devIM gauravarNa siMhava hanAM caturbhujAM varadamudgarAnvita dakSiNapANiM nakulAkSasUtrayuktavAmapANiM ceti| All rights reserved. dAkSiNapANiM kalazAGkuzayuktavAmakarAM ceti / Lakshmi Art, Bombay 8. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastuta ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH zabdArtha praNA (pU prasAra)=prasAdane, kRpAne. tanyarI =vistAratI, phelAve karavI. pAgya (dho. 6 =prApta karIne. karI devI. mUva (vA mUkatha. riNAnAM (muziva)-kalyANane. =sparza karo. jAtu (dhA rA)=ape. mUkajamIna upara cAlanAra, manuSya. sApAtAma=uttama temaja asAdhAraNa che. chAma (mU0 grAma) lAbhane. zebhA jenI evA. ama=nirmaLa, thanA (mu. kamasa)=avidyamAna che mela jene kAri=vistAra viSe evI, nirmaLa, svaccha. amachAyati-nirmaLa che vistAra jene evA. thati=virati, saMyama. mAnavI=mAnavI (devI). tamAnavInA=viratirUpI saMpatti vaDe nUtana. | R. (mU0 3wt ) ApaNane, blekArtha mAnavI devInI stuti- je (devI)nI pradhAna temaja asAdhAraNa zobhAvALI kRpAne prApta karIne manuSya viratirUpI saMpatti vaDe navIna , te nirmala temaja buddhizALI nA nirmala vistAravALA sukhane vistAra karanArI mAnavI devI ApaNane kalayANane lAbha ape."--44 spaSTIkaraNa mAnavI devInuM svarUpa agyAramA tIrthaMkara zrIzreyAMsanAthanI zAsana-devInuM nAma mAnavI che. A devIne zrIvatsA tarIke paNa oLakhAvavAmAM Ave che. ene varNa gaura che ane ene siMhanuM vAhana che. vaLI ene cAra hAtha che. jamaNI taraphanA be hAthamAM te varada ane pAza (athavA mudugara) rAkhe che, jyAre tenA bIjI taraphanA be hAthamAM te te kaLaza ane aMkuza (athavA puSpa ane gadA) rAkhe che. A devInA saMbaMdhamAM AcAra-dinakara (patrAMka 177)mAM je nIce mujaba ullekha che te joI laIe. " zrIvatsA'pyatha mAnavI zazinibhA mAtaGgajivAhanA vAmaM hastayugaM taTAGkuzayutaM tasmAt paraM dakSiNam / gADhaM sphUrjitamudreNa varadenAlaGkRtaM bibhratI gAthA tarka nidatta juf vimavayasvAminaH "-Ai Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrIvAsupUjya jinastutayaH atha zrIvAsupUjyanAthasya stuti: enAMsi yAni jagati bhramaNArjitAni parjanyadAnavasupUjya ! sutAnavAni / tvannAma tAni janayanti janA japantaH parjanyadAna ! 'vasupUjya 'sutAnavAni // 45 // vivaraNam he vasupUjyasuta !-vAsupUjyajina ! tvannAma-tavAbhidhAnaM japanto-dhyAyanto janA-lokAH tAni pApAni janayanti-niSpAdayanti / tAni kIdRzAni ? sutAnavAni-atikazAni / parjanyo-jImUtaH tadvad dAnaM-vitaraNaM yasya tatsaM0 / tAni kAni ? yAni enAsi-pApAni jagati-vizve bhramaNArjitAni-bhramaNena upArjitAni santi / enAsi kiM. anavAni-purAtanAni / parjanyA-indrA dAnavA-asurAH teSAM supUjya:-atizayena arcanIyaH tatsaM0 // 45 // anvayaH yAni a-navAni enAMsi jagatibhramaNa-arjitAni (santi), tAni parjanya-dAnava-su-pUjya! parjanya-dAna ! 'vasupUjya'-suta ! tvat-nAma japantaH janAH su-tAnavAni janayanti / zabdArtha enAMsi (mU0 enas ) pApI. | janayanti (dhA0 jan ) manAve che. yAni (mU0 yad ).. janAH (mU0 jana )=ala. jagati ( mU0 jagat ) duniyAbha. japantaH (ma0 japat )=on5 nArAmA. bhramaNArjitAni parizramAthI pAna 4resa. parjanyamedha. parjanya-ndra, sura-pati. parjanyadAna ! bheSasamAna cha tyAganA su=atyaMtatAvAcaka avyaya. mevA ! (saM.) parjanyadAnavasupUjya !=.5 ane hAnavAnA vasupUjya-sunya (22), mAramA tIrtha. atizaya pUjanIya! karanA pitA. tAnavapAtaj. suta-putra. sutAnavAni-matyaMta pAtai. vasupUjyasuta! De supUjyanA putra, vAsu. nAmannAma. pUjya (svaabhii)| svanAma-tAnAbha. anavAni (ma0 anava ) purAtana, purANAM. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivrutamaH 1 zrIvAsupUjya svAmInI stuti-- " huM sura--pationA temaja asurAnA atizaya pUjanIya ( jayA-putra ) ! jenA medha samAna yAga che evA ( arthAt jema medha yadheSTa rIte jaLanI vRSTi kare che, tema bedhaDaka rIte eka varSa paryaMta suvarNAdikanuM yAcaMdAne dAna denArA evA he bAramA tIrthaMkara ) ! huM vasupUjya ( pRthvIpati )nA putra ( vAsupUjya svAmI ) ! je purANAM pAAnuM jagane viSe paribhramaNa karavA vaDe upArjana thayuM hatuM, te ( gADha ) pApAne tArA nAmanA jApa japanArA janA atizaya pAtaLAM banAvI de che ( arthAt tene paLamAM vinAza kare che )."--45 spaSTIkaraNa zrIvAsupUjya-caritra zrIvaSNupUjya svAmInAM pRthak caratra paNa lakhAyelAM che. jemake eka caritra tA prAkRta bhASAmAM caMdraprabhu 8000 glekapramANunuM rahyuM che, jyAre 94 patrAtmaka eka caritra saMskRta bhASAmAM vardhamAne racyuM che. chaLI zrIvAmupUjya-caritra padyamAM ' jainadharmaprasArakasabhA ' taraphathI prasiddha thayeluM che, * jinarAjyA dhyAnam - zrIcaturviMzatijitAnandastutayaH zlAkArpha * dhyAnAntare dharata dhoraNimIzvarANAM vAcaMyamA ! maraNadAmitamohana zAm / dattehitAM bhagavatAmupakArakAri thApa yamAmanaLavAmitanonArAm // 46 // --vasanta 1 vivaraNam hai vApayamA !-munavaH zuM pUruM maLatAM koza-binavAnI dhyAnAto-dhyAnamadhye jJa | bhagavata kiM0 1 IzvarANAM prabhrUNAm / dhoraNiM kiM0 ? maraNado nidhanaprado yo'mitaH- maJjuro joDomonIyAne tamano-trinAe carcA sAm |punaH .i ? trtta-pratta siM vAJchitaM yayA tAm / punaH kiM0 1 upakArakAriNI - upakRtakAriNI vAgU vANI yasyAH tAm |punaH .i ? cannArUM gAmonono raLa-TTika tAna thI te tAm / tathA punaH ji. ? tA--muhA mohana-taNa kamAvA mAM tAm|| 46 // 11 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaturvizatijinAnaHstutaya [12 zrIvAsupUjya vaya (2) vAjaMcamA ! Izvaranu mAvatAM marata--mita-moTTa-nANAM, vatta-ditAM, 3navA-jAti-jAvaM, cama-gAma-, rata-mohana-zAM porna sthAna-zAre dharatA zabdArtha ja=dhyAna, mAvata (nava)=bhagavAnanI. kattA=aMdara, madhya. 3val=upakAra. dhyAnAratane dhyAnamAM. rAni=karanAra. parata (ghA) 6)-tame dharaje. 3vjAravivaM upakAra karanArI che vANI dhorAjI (H0 ghoLi)=paraMparAne. jenI evI. Trt (mULa dRzvara)=prabhuonI. vAvaMthamA! (muvAcaMcama)=he munio! cama=mRtyu. maLa=maraNa. jAmanagara=mRtyu, roga ane laDAIne nAza nAza=vinAza. karanArI. mAmitanonAra=maraNa arpaNa karanArA | jIta (ghA )=gayela. evA nisIma mohane nAza che jethI evI. | mArA=IcchA, vAMchA. jita-vAMchita, abhilASA. toDanAra=gaI che maithunanI IcchA jenI rahita=paripUrNa karyA che vAMchitene jeNe evI. evI. blekArtha jina-zreNinuM dhyAna "maraNa prApta karAvanArA evA nisIma mehane (arthAt mehanIya karmane) nAza karanArI evI, vaLI ( yAcakonAM) vAMchitane jeNe paripUrNa karyA che evI, tathA vaLI jenI vANI upakAra karanArI che evI, temaja mRtyu, vyAdhi ane saMgrAmane saMhAra karanArI evI temaja vaLI jenI maithunanI abhilASA jatI rahI che (arthAt naSTa thaI che) evI Izvara bhagavAnanI zreNituM he munio ! tame dhyAna dharo."--46 raspaSTIkaraNa bhagavAna eTale zuM? bhagavAna" eTale "bhagathI yukta". A "bhaga" zabdanA cauda atha thAya che. A saMbaMdhamAM nimnalikhita ka prakAza pADe che. "moDarajJAnamAra-tharovairAgakuriy pavIdAna-dharmezvayonig u? Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastutaya: ] zrI caturviMzatijinAnandastutayaH 83 arthAt 'bhaga ' zabdanA (1) sUrya, (2) jJAna, (3) mAhAtmya, (4) kItaeN, (5) vairAgya, (6) mukti, (7) rUpa, (8) vIrya, (9) prayatna, (10) IcchA, (11) zrI, (12) dharma, (13) aizvarya ane (14) yAni ema cauda atha thAya che, paraMtu atra sUrya ane ceAnisivAyanA athAM ghaTI zake che, mAha-- jaina zAstra pramANe karyuM e eka prakAranuM AtmAnA asala svarUpane AcchAdita karanArUM puddagala ( ajIva padArtha ) che. karmanA prakRtinI ( svabhAvanI ) apekSAe pADavAmAM AvelA jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, mehanIya, vedanIya, nAma, gotra, AyuSya ane antarAya ema ATha vibhAgA paikI mAhanIya ka` eka vibhAga che. sAmAnyataH mAhanIya zabdanA artha mADhu upajAvanAra thAya che, tema prastutamAM paNa kalatra, putra, mitra vigere upara mAha utpanna karAvanAra A kama che. A karmane vaza thayeleA prANI kAryAMkAryanA ke hitAhitanA vicAra karI zakatA nathI. madirAnuM pAna karavAthI jevI unmatta dazA prApta thAya che, tethI paNa atizaya bhayaMkara dazA prApta karAvanAra kAi paNa karma hoya te te A che. A temanA 'darzana-mAhanIya ane ' cAritra-meAhanIya ' ema e mukhya prakAro che. tattva-dRSTine arthAt yathArtha zraddhAnane aTakAvanArUM eTale ke kharA deva, gurU ane dharmomAM yathAvidha zraddhA thavAmAM vinnarUpa ka darzana-mAhanIya ' kahevAya che, jyAre yathArtha cAritra yAne saMyamamAM bAdhA utpanna karanArUM arthAt yathAcita vartana nahi thavA devAmAM kAraNabhUta kama 'cAritra-mAhanIya' kahevAya che. AtmAne adhogatirUpa khADAmAM utAranAra tarIke A kama agra bhAga bhajave che. AThe kAMmAM A karmanuM jora asAdhAraNa che. tenI sthiti paNa sauthI vadhAre arthAt sIttera kADAkoDI sAgaropama (kAla-vizeSa )nI che. cheka sarvajJa manavAnI Dui sudhI AvI pahoMcelAne paNu arthAt agyAramA guNa-sthAnaka sudhI jai paheAMcelAne nIce utArI mUkanAra tarIke A karme suprasiddha che, emAMja enI bahAdurI samAyelI che. paNa vizeSamAM AThe kramanA nAza A mAhanIya karmanA nAza thayA bAdaja thAya che. arthAta mAhanIya karmanA vinAza thayA bAda aMtarmuhUrta kALa vItyA pachI jJAnAvaraNu, darzanAvaraNu ane aMtarAya karmanA samakAle nAza thAya che ane tema thatAM AtmA sarvajJa khane che. ( aMtamAM khAkInAM cAra karmAMnA paNu kSaya thAya che ane tyAra bAda AtmA muktinagare jai pahoMce che.) e kahevuM vadhAre paDatuM nahi gaNAya ke dazana-mehanIyano nAza thavAthI nirmaLa samyaktva ane cAritra-mADunIyano nAza thavAthI saMpUrNa Adazamaya cAritra prApta thAya che. e paNa dhyAnamAM rAkhavA jevuM che ke kodha, mAna, mAyA ane leAla e cAra kaSAyAnA cAritra-mAhanIyamAM aMtarbhAva thAya che arthAt A cAra ca'DALAnI cAkaDInA cAritra-mAhanIya * cArA ' che. uparyukta mAhanA svarUpa uparathI samajI zakAya che ke AvA meha manuSyane maraNAnta sthitie pahoMcADe temAM Azcarya jevuM nathI. 1 meAhane vaza thayelA prANIne kevI kevI viDaMbanAo bhogavavI paDe che, tene khyAla upamiti-bhavaprapaMcakathA, vairAgya-pa-latA, mADhu-parAjaya-nATaka ItyAdi granthe jovAthI saheja ane saceTa AvI zakaze. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84. zrI caturvizatijinAnandAstutayaH [12 zrI jinezvaranI vANIne prabhAva - A kamAM jinezvaranI vANune upakAra karanArI kahevAmAM AvI che te vAstavika che, kemake sarvanAM-jinezvaranAM-vItarAganAM-rAga-dveSane saMpUrNa kSaya karelAMnA vacanathI kaMIne paNa nukasAna thAya kharuM ke? evAM amRtamaya vacanemAM apakAranI gabdha paNa kyAMthI hoya? kadAca jaja agnirUpe pariName, paraMtu vItarAganAM vacane te apakArakAraka kadApi nIvaDe nahi. zAstramahimA so'yaM hinasti sukRtI samavApya zAstra vidyAtaro gavi bhavaM bhaktodi tAram / zrotrairvaco'mRtamadhAdiha sarvabhAvavid ! yAtarogavibhavaM bhavato ditAram // 47 // vivaraNam so'yaM sukRtI-puNyavAn bhava-saMsAraM hinasti-nihanti / kiM kRtvA ! samavAya / kiM ? zAstravidyAtara-zAstrajJAnabalam / kasyA ? gavi-bhuvi zAstravidyAtaraH ki1 bhavatIdibhavavinAzi / punaH kiM0 ? tAraM-manojJam / sa kaH ? yaH sukRtI zrotrai:-zravaNaiH bhavatI vacoDamRtaM-tvadvAkasudhA adhAt-pibati sma / iha-loke sarve bhAvAH-padArthAH tAn vettIti tatsaM0 / vaco'mRtaM kiM0 1 yAto-gato rogarUpa(po) vibhavA-sampad yasmAt tet / punaH kiM 1 dinachinnaM AraM-vairidvandaM yena tat // 47 // anvayaH - iha sarva-bhAva-vid ! (yaH) bhavataH yAta-roga vibhavaM vita-AraM vaca:-amRtaM zrotrai (iha ) adhAta, saH ayaM sukRtI bhava-todi, tAraM zAstra-vidyA-taraH gavi samavApya bhavaM (ihaM ) hinasti / zabdArtha saH (mU0 tad ) te. zAstra-zA, dharbharnu pavitra yes, ayaM (mU0 idam )mA. vidyA-jJAna hinasti (dhA hiMs )nAzarecha. tarasamma sukRtI (mU0 sukRtina ) sArA artha 42nArI, zAstravidyAtaraH zAkhanA jJAna-sana. YeyazAjI. gavi (mU0 go)-pRthvIna vi. samavApya (dhA0 ApU)-prAtarI. | bhavaM ( mU0 bhava)-sArame. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirAlA] caturvisiMgigAnavArasutA nAza karave, kalekane vize, A haniyAmAM. matari bhavane vinAza karanAra. mAdaka padArtha. tAraM ( muva tAra)=maneza, manehara. samAvi/sarva padArthone jANanAra,sarvA zanaiH (pU zrotra)karNo vaDe, kAnethI. =vyAdhi, roga.. sAravacana, vAtomavaM gaI che vyAdhirUpI saMpatti voDAM vacanAmRtane, amRta samAna vANIne jethI evA pAra (aa dhA) dhAraNa karate have, pAna ! rita (vAva) kApI nAkhela, saMhAra karela. karate have, vitA=saMhAra karyo che zatru-samUhane jeNe evA zlekArtha sarvAnA zAstrane mahimA "he lokane viSe samasta padArthone jANanArA ! jethI vyadhirUpI saMpatti gaI che evA (arthAt roganA vinAzaka), tathA (Abhyantara) zatru-samUhane jeNe saMhAra karyo che evA (arthAt krodhAdika zatruo upara vijaya prApta karanArA evA) ApanA vacanAmRtanuM jeNe kaNe(rUpI kalA) vaDe pAna karyuM, te puNyAtmA bhavane bhedanArA temaja mane evA zAstranA jJAnanuM bala(A pRthvI upara) meLavIne saMsArane nAza kare che."-47 spaSTIkaraNa sarvAnI satAM- A kalekathI sarvane A pRthvI upara saMbhava che arthAt manuSya paNa sarvajJa banI zake che ane tema thatAM te leka-alekamAMnA samasta padArthane jJAtA bane che e vAtanuM sUcana karavAmAM AvyuM che. arthAt A uparathI mImAMsake (jaiminIya darzananuyAyIo)nA ane khAsa karIne jaiminIya darzana-dhuraMdhara kumArilabhaTTanA "samagra vizvamAM keIne paNa sarva padArthonuM jJAna heI zake nahi" evA abhiprAyanI sAthe jaina darzana saMmata nathI e joI zakAya che. vizeSamAM e paNa umeravuM anAvazyaka nahi gaNAya ke naiyAyiko mukti-avasthAmAM AtmAne sarvajJa mAnatA nathI, te vAta paNa jaina darzanane mAnya nathI. pleka-samIkSA A zlekanA saMbaMdhamAM samAvavasUnI pUrve je sUDha zabdano prayoga karyo che tethI ane bIjuM cho ema bahuvacana (nahi ke dvivacana) vAparyuM che tethI A zleka dUSita che evI zako upasthita thAya che. vadhu spaSTa zabdamAM kahIe te A pRthvIne viSe sarva bhAvanA jANakAra ema je kahyuM che, tethI zuM anyatra pRthvInI bahAra sarvajJane niSedha karyo che vArU e paNa prazna UThe che. AnA pratyanara tarIke samajavAnuM che eTale A pRthvIne viSe e artha karavAthI jaina darzanane bAdhA AvatI nathI, kemake A prakavI upara paNa kALA mAthAne mAnavI sarvisa banI zake che, evI A darzananI mAnyatA che. vizeSamAM "pRthvI" zabda upara bhAra mUkavAmAM Ave, te tethI paNa vadhe Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 AcAvazAtAjanAnandrastutayaH [ 12 AvAsupUjya nathI; kemake manuSya gati sivAya anya koi paNa gatimAM (are devagatimAM paNa) sarvajJatAnA saMbhava nathI ( joke siddhirUpa pacama gatimAM sarvajJatAnA sadbhAva che). * 6 have jo rUi zabdanA artha leAkane viSe ema karavAmAM Ave, te te paNa iSTa che; kemake jaina zAstra pramANe muktAtmAo paNa leAkanI bahuAra alekamAM vasatA nathI. AthI sarvajJanI sattA A lAkane viSeja rahelI che. para`tu haiM zabdanA atha * sarvemAvit 'nI sAthe vicAravAmAM Ave arthAt A lAkamAM rahelA sarva padAthAne jANanAra ' ema karavAmAM Ave, te eka apekSAe te kathana asatya Thare; kemake sarvajJa tA leAkAleAkanA jJAtA che. paraMtu alAkamAM AkAza sivAya bIjo koi paNa padArtha nathI, eTale leAkamAM rahelA samasta padArthanA jANunArAne tyAM kaMi paNu vizeSa jANavAnuM nahi hAvAne lIdhe sarvajJane A lAkamAM rahelA samasta padArthone jANanArA ema kahevAmAM Ave, te te sarvathA asatya nathI, ( > 6 ( krUrphe ' zabdanA anvaya'niti 'sAthe karavAmAM Ave te te paNa nyAyasaMgata che, kemake A lAkamAMja-tiyaMga-lAkamAM rahIneja bhavano nAza thaI zake che. A uparAMta 'krU'nA prayoga badhAt' sAthe karavAmAM Ave te temAM paNa aDacaNu nathI, kemake mAkSe gayelA paramAtmAe upadeza ApatA nathI, paraMtu A pRthvI upara viharatA kevalajJAna pAmelA manuSyA ane khAsa karIne tIrthaMkarA yathAyAgya upadeza Ape che. have zrotre: evuM je rUpa vAparyuM che, te saMbaMdhamAM vicAra karIe. prathama tA e vAta dhyAnamAM zakhavA jevI che ke kavirAja zrIsiddhasena divAkare racelA ( trevIsamA tIrthaMkara zrIpArzvanAthanI stutirUpa) kalyANamandira teAtramAM 42mA padyamAM 'mayaddhisodALAM' e padathI bahuvacananA prayAga karyAM che. evI rIte kavIzvara zrIzAlana munirAje pote racelI stuticaturveizatikAmAM 61mA padyamAM zrIzAntinAthanI stuti karatAM 'vAyaiH' pada dvArA bahuvacananA prayAga karyAM che. AthI karIne mahAkavioe dvivacanane badale mahuvacananA prayAga karyAM hAvAthI atra 'zrAdvai' thI zlAka dUSitaja che ema mAnavuM ucita nathI. vaLI 'zrotra' zabdathI karNarUpa dracendriya na samajatAM upacegarUpa bhAvendriya samajavAmAM Ave athavA 'zrotrapu: 'nI mAphaka zrotre: ' zabdathI zrAtranI zaktinI adhikatA samajavAmAM Ave te tethI paNa doSanA virahAra saMbhave che. zAstra-vicAra : A padyamAM zAstra e saMsAranA saMhAra karanAra che ema je kahyuM che te vAstavika che, kemake zAstrane atha vicAratAM e vAta spaSTa rIte joI zakAya che. A saMbaMdhamAM vAcakavarya umAsvAtikRta 'prazama-rati'nAM nimna-likhita padyo divya prakAza pADe che. " zAsviti vAyuvidhividbhirdhAtuH pApaThyate'nuziSTyarthaH / caiGiti ca pAlanArthe, vinizcitaH sarvazabdavidAm // - AryA yasmAd rAgadveSo-dvatacittAn samanuzAsti saddharme / saMtrAyate ca duHkhAcchAstramiti nirucyate sadbhiH // " - AryA --padmAMka 186, 187. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sura kumAra pada HPAN , kumArayakSa zvetavarNaM haMsavAhanaM caturbhujaM mAtuliGgabANAnvita- pracaNDAdevA zyAmavarNA azvArUDhAM caturbhujAM varadazaktiyukta dakSiNapANiM nakuladhanuryuktavAmapANiM ceti / All rights reserved. dAkSiNakarAM puSpagadAyuktavAmapaNiM cti| Lakshmi Art Bombay 8. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ninastutayaH ]. zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH 87 arthAt-vyA2zuvettAoo 'zAs' dhAtune anuzAsana ( zikSA ) no artha vAtha gae the| che ane 'cai'dhAtune sarva zabdavettAoe paripAlananA arthamAM nizcita karyAM che. jethI karIne rAga dveSathI uddhata manavALA khanelAne saddharmane viSe rUDI rIte anuzAsana kare che ane du:khamAMthI samyak prakAre mukta kare che, tethI karIne zAstrakAro tene zAstra' kahe che. A uparathI joI zakAya che ke je zAstra' e nAmane kharekhara lAyaka hAya, tenA abhyAsa karavAthI saMsArane chellI salAma bharI devAnA vArA Ave, temAM zI navAI ? * * caNDAdevyAH stuti: bhaktyA yayA yatigaNaH samapUji bhinnacaNDeti ko'malakale ! varazobhanAbhe ! / paNDAmakhaNDitatamAM ghaTayA''zu puMsAM ' caNDe ' ! 'tikomalakalevarazobhanAbhe ! // 48 // 12 // vasanta0 vivaraNam he caNDe ! - caNDAdevi ! tvaM puMsAM nRNAM paNDAM-dhiyaM Azu zIghraM ghaTaya-niSpAdaya / paNDAM kiM0 1 akhaNDitatamAM - atipUrNAm / ( devi / kiM0 1) ati komalasya - atisukumAlasya kalevarasya-vapuSaH zobhanA - kAntA AmA-zrIryasyAH tatsaM0 / sA kA ? yayA - devyA yatigaNaHsAdhusaGghaH samapUji - pUjitaH / kayA ? bhaktyA / yatigaNaH kiM0 1 bhinnA-dAritA caNDA- - karkazA ItiH - upaplavo yena saH / ( devi ! kiM0 1 ) amalA - vizadA kalA yasyAH tatsaM0 / varAmukhyA zobhA - rADhA yasyAH idRg nAbhiryasyAH tatsaM0 // 48 // anvayaH yayA bhinna- caNDa-Iti - kaH yati-gaNaH bhaktayA samapUji, ( sA tvaM ) amala - kale ! varazobha-nAbhe ! ati- komala - kalevara -zobhana-Abhe ! caNDe ! puMsAM a- khaNDita-tamAM paNDAM Azu ghaTaya / bhaktayA (mU0 bhakti) = lamti pUrva, upAsanA sahita. yayA ( mU0 yad ) = thI. yati=sAdhu, bhuni. yati gaNaH sAdhumonA sabhuhAya, bhuni-varga. zabdArtha samapUji (dhA0 pUj ) = yUlaye.. bhinna ( dhA0 bhid ) = vihAraNu urela. bhinnacaNDetikaH=vihAra yU~ che prathaeu uthadravAnumevA Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcatuvaMzatijinAnajakatutayA [12 zrIkAnugataeka vidyAmAna che sela jene viSe evA, | ghara (ghATa kara, banAva. nirmaLa, (mULa uMnuM)=manuSyanI. kAkI arche ! (mu. 2ar =he caDA (devI)! amaDhayA =nirmaLa che kaLA jenI evI! (saM.) maDha mRdu, kamaLa. gA=kAnti . nAsikanAbhi, dUTI. varadeha, zarIra, caraNomanAme !=uttama che zobhA jenI nAbhinI | rAmana=suMdara. evI! (saM.) tamAmanar =jenA atizaya gvi (jU goen)=matine, buddhine sukemala zarIranI zobhanIca zobhA che kavetatamAM (kUvatitamA=sarvazrA saMpUrNa evI ! (saM.). plekArtha thaDA devInI stuti- kacaDa upadrava jaNe vinAza karyo che evA muni-varganI jeNe bhaktipUrvaka sevA karI, te tuM, he nirmala kalAvatI ! jenI nAbhinI zobhA uttama che evI he devI! jenA amala zarIranI zobhA suzobhita che evI he caDA! manuSyane sarvathA saMpUrNa mati Apa."-48 spaSTIkaraNa caDA devI e bAramA tIrthaMkara zrIvAsupUjyanI zAsana-devI che. enuM bIjuM nAma paNa che te vANa thAya che ane azva e ena vAhana che. ene paNa cAra hAtha che. enA jasaNA be hAthamAM varada ane zakti che, jyAre enA DAbA be hAthamAM to puSpa ane gadA A pramANe pravacana-sAroddhAramAM ApelA caDA devInA svarUpanA upara nIce kaleka paNa prakAza pADe che - " zyAmA turagAsanA caturdo karayodakSiNayorvaraM ca zaktim / vadhatI kila vAmayoH prasUnaM sugadA sA pravarA'vatAya caNDA" -AcAra patrAMka 177. " Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 zrIvimalanAtha jina stutayaH atha zrIvimalanAthasya stuti: ------ siMhAsane gatamupAntasametadeva deve hitaM sakamalaM 'vimalaM ' vibhAsi / Anaca yo jinavaraM labhate janaugho devahitaM sa kamalaM vimalaM vibhAsi // 49 // - vasanta 0 vivaraNam sajanaughaH kaM sukhaM labhate - prApnoti / alaM - atyartham / kaM kiM0 ? devaiH IhitaMkAGkSitam / punaH kiM0 1 vimalaM- nirmalam / punaH kiM0 1 vibhAsi - zobhanazIlam / sa kaH ? yo jinavaraM Anarca - arcati sma / jinavaraM kiM0 1 vimalaM - vimalanAthanAmAnam / punaH kiM0 1 gataM - prAptam / kva ? siMhAsane - hemapIThe / siMhAsane kiM0 1 upAnte-nikaTe sametAH - samAgatAH devadevA - indrA yatra tasmin / jinavaraM kiM0 1 hitaM - hitakAriNam / punaH kiM0 1 saha kamalaiH vartate yastaM yadvA sazrIkam / siMhAsane kiM0 1 viziSTA bhA-prabhA yasya tasmin // 49 // anvayaH yaH jana- oghaH upAnta - sameta - deva-deve vibhAsi siMhAsane gataM hitaM sa - kamalaM 'vimalaM ' jina - varaM Anarca, saH deva- IhitaM vimalaM vibhAsi ke alaM labhate / zabdArtha siMhAsane ( mU0 siMhAsana ) = siMhAsanane viSe. gataM ( mU0 gata ) = pAbhela. upAnta = sabhIya, ni48. sameta ( dhA0 i) = bhAvesa. devarAla. devadeva= devanA rAnta, ndra. upAntasameta devadeve =enI sabhIpamAM bhAgyA che indro evA. hitaM ( mU0 hita ) = udayAzuarI.. kamala-bhaNa. sakamalaM = (1) bhaja sahita; (2) lakSmIthI yukta. vimalaM (mU' vimala )=vibhA (nAtha) ne. bhAsanti vibhAsi = vizeSa anti chenI sevA. Anace ( dhA0 arc )=yUla rI, arthana aryu. yaH (mU0 yad ) =e. jinavaraM ( mU0 jinavara ) = tIrtha 2. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaturvizatijinAnandastutaH [ 13 zrIvimalanAthamate (ghA) hama)=meLave che, pAme che. karuM atyaMta. janaura =janene samudAya. vimaruM=ja rahyo che mela jemAMthI evA, nirmaLa. hataM devoe Iela. vimAna (pUvimAsina)=dedIpyamAna, va (pU0 )=sukhane. tejasvI. zlekArtha zrI vimalanAthanI stuti " jenI samIpamAM (64) surendro (sevArthe) AvyA che evA temaja vaLI vizeSataH prakAzamAna evA siMhAsanane prApta thayelA (arthAt tenA upara besanArA) evA, tathA vaLI kalyANakArI temaja (devaracita nava) kamaLothI yukta [athavA ( jJAnAdika) lakSmIthI yukata ] evA vimala jinezvaranI je jana-samAje pUjA karI (ane kare che), te jana-samUha surane (paNa) abhISTa temaja nirmaLa tathA suprakAzamaya evA sukhane saMpUrNataH pAme che."--49 spaSTIkaraNa zrIvimalanAtha-caritra- 535ra leka pramANunuM vimala-caritra jJAnasAgare rahyuM che. tIthakarANA stutiH te me harantu vRjinaM bhavatAM niyogA ye'narthadaM bhaviratipriyadA nadInAH / tIrthAdhipA varadamaM dadhire dayAyA ye'narthadambhaviratipriyadA nadInAH // 50 // --vAnsa vivaraNam te jinA: -nanaM- tu-nArAyatu ni jiM? nahiM-zanardhAraNA vAra niyojAze- jJAchAmA ? maratAM-judA te ?i mavinAM-mALinAM raziyAsuvAtinA punaH Ei? nAnA - vikSA te che? je tIrthAdhipa varadaMbadhAnazai dhi--pati ye jiM? nAnA-samudvArA jaNAvAyArA punaH jiM0 ? anarthAnAM-nigranthAnAM dambha:-kUTaM viziSTo ratipriyaH-kandargaH to yantIti tathA // 50 // Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinaratutayA] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH anvayaH je rAya nara-nAra zArtha-ma-vi-ti-ri-rAka tarthagav ghara- ghare, te bhavin-rati-priya-dAH, nadInAH bhavatAM niyoga-Aye anartha-daM me vRjinaM hrntu| zabdArtha hanuM (vA hR) hare, nAza kare. taithavi=tIrthaMkare. kijaM (H0 vRnina)=pApane. rama=upazama. mavata (mULa mavad)=ApanI. tamaM-uttama upazamane. niyana=AjJA, Adeza. dhare (ghA ghA =dhAraNa karyuM. rathayA: (mU0 3yA)-dayAnA, anukaspAnA. niyA AjJAnA lAbhane viSe. anartha avidyamAna che dravya jene viSe evA, anartha aniSTa, adharma, nigraMtha, anartha=aniSTakArI. suma-kapaTa, mati=saMsArI, vi=vizeSatAvAcaka zabda. ta=sukha. ti-kAmadevanI patnI. mica=abhISTa, vAMchita. biyatrapati. aviratikriyA=saMsArIone sukha ane | zivaratino pati, kAmadeva, kaMdarpa. vAMchita denArA. anartha maNitibiyara =nircanthanA kapaTa ni=(1) kaMgALa, daridra (2) satvathI rahita. temaja viziSTa kaMdarpane nAza karanArA. nanA=sava sahita. navI=nadI, saritA. vida=svAmI, prabhu. navInA =nadInA nAtha, sAgara. blekArtha tIrthakaronI stuti- yAnA sAgara (samAna) evA temaja ninyanA kapaTa tathA viziSTa kaMdarpanA vinAzaka evA je tIrtho-patioe uttama upazamane dhAraNa ryo, te saMsArI (cha)ne sukha ane vAMchita arpaNa karanArA temaja dInatAthI rahita evA (tIrthaMkare) ApanI AjJAnA lAbhane viSe anartha (utpanna) karanArA (arthAt ApanI-tIrthakaranI AjJA nahi pALavA denArA) evA mArA pApane aNuza karo."--- pravacanaprazaMsA dUrIbhavan bhavabhRtAM pRthu siddhisaudhaM siddhAntarAma ! naya mA nayamAlayAnAm / yaM tvAM babhAra hRdaye zaminAM samUhaH siddhAnta ! rAmanayamAnayamAlayAnAm // 51 // Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caturvizatijinAnandatutayA [13 zrIvimalanAtha vivaraNam he siddhAnta !-jinAgama ! sa tvaM mA-mAM siddhisaudha-muktidhAma naya-pApaya / tvaM kiM kurvan ? dUrIbhavana-dUre tiSThan / keSAM ? bhavabhRtA-saMsAriNAm / siddhisaughaM ki01 pRthu-vizAlam / bhavabhRtAM kiM0 1 nayamAyAM-nyAyalakSamyAM nAsti laya-ekatAnatA yeSAM teSAm / siddhoniSiddhaH antarAmaH-Antararogo yena tatsaM0 / sa kaH ? yaM tvAM zaminAM samUhaH-sAdhusaGkaH du-vire mArI sAmenAM liM? rAmA-rA navA sata navA kAjUnA - vratAni teSAM AlayAnA-mandirANAm // 51 // anvayaH (he) -anaMta-bAra! sitta! je tyAM rAma-nA-nAnA-cama-zayAnA zamana samUhaH hRdaye babhAra, (saH tvaM) naya-mA-a-layAnAM bhava-bhRtAM dUrIbhavan pRthu siddhi-saudhaM mA tathA zabdArtha dumAra (60 phuvA )=dUra rahete thake. rAmAyAnAM=nyAyarUpI lakSmIne viSe nathI jUtha vizALa. ekatAnapaNuM jenuM evA. audha=mahela. vAM (mU0 pu ) tane. siddhiaupaM=muktirUpI mahela prati. rAmana (mU0 mina) upazamadhArIonA. li (ghA)=niSedha karela. samUda (mULa samUha)=samudAya, vijJAna =niSedha karyo che Abhyantara nayathArtha abhiprAya-vizeSa, naigamAdi naya. regene jeNe evA ! (saM.) mAna=pUjA, nara (dhAna)=tuM laI jA, derI jA. R=vrata. mA (mU0 ma )=mane. kAsTayagRha, dhAma. Tca=nyAya, nIti. rAmanavamanayanAriyana ramya naya, pUjA ane 4 =ekatAnapaNuM. vratanA gRharUpa, kArya pravacananI prazaMsA jeNe aMtaraMga rogane niSedha karyo che (arthAt vinAza karyo che) evA he. (pravacana)! he (jaina) Agama! ramya (nagamAdika) ne, pUjA ane vratanA nivAsasthAnarUpa evA upazamadhArI (munio)nA samudAye tane ke jene hRdayamAM dhAraNa karyo, te tuM nyAyarUpI lakSmIne viSe ekatAna nahi banelA evA saMsArI (jana)thI dUra rahete thake mane vizALa mukita-mahela prati laI jA."--51 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNmukha, HATED vidinAdevI (vijayA) H.P. TRIUEDE SaNmukhaM yakSaM zvetavarNaM zikhivAhanaM dvAdazabhujaM phalacakrabANa- khaDgapAzAkSasUtrayuktadAkSaNapANi nakulacakradhanuH phalakAGkazAbhayayuktavAmapANiM ceti|| viditAM devI haritAlavarNAM padmArUDhAM caturbhujAM bANapAzayukta dakSiNapANi dhanunAgayuktavAmapANiM ceti / All rights reserved. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 CorretutayaH ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH viditAdevyAH stutiH sA kalpavalliriva vo'stu surI sukhAya rAmAsu bhAsitatamA 'viditA''mitAsu / zreNISu yA guNavatAM karuNAM sarAgA rAmA subhA sitatamA viditAmitAsu // 52 // -vasanta vivaraNam sA viditAnAmnI surI-devI vo-yuSmAkaM sukhAya-zarmaNe astu / iva-yathA kalpavalliH sukhAya bhavati / sA kiMviziSTA ? rAmAsu-strISu bhAsitatamA-atizobhitA / rAmAsu kiM0 ? amitAsu-bhUyassu / sA kA ? yA surI guNavatA-guNinAM zreNISu-rAjISu sarAgA-rAgavatI vrtte| zreNISu kiM01 itAsu-prAptAsu / kAM ? karuNAM-kRpAm / karuNAM kiM01 viditaaN-prtiitaam| yA kiMviziSTA ? rAmA-ramaNIyA / punaH kiM0 ? subhA-suprabhA / punaH kiM0 1 sitaM-niyantritaM tamo-vRjinaM yayA sA // 52 // anvayaH yA rAmA su-bhA sita-tamAH viditAM karuNAM itAsu guNavatAM zreNISu sa-rAgA (vartate ), sA amitAsu rAmAsu bhAsita-tamA 'viditA' surI kalpa-valiH iva vaH sukhAya astu / zabdArtha kalpavalliH (mU0 kalpavalli )=zadi. guNavatAM (mU0 guNavat )=gumAnI. vaH (mU0 yuSmad )-tabhArA. karuNAM (mU0 karuNA ) pAne. sukhAya (mU0 sukha )-sumana bhATe. sarAgAtI , si. rAmAsu (mU0 rAmA)-2bhIyAna viSa. subhA=suMdara che pramAnA mevI, bhAsitatamA atyaMta zomatI. tamasa-pAya. viditA=vihita (devI). sitatamAH=HidhI bhyuM che pApana amitAsu (mU0 a-mitA )=mane, nisIma. viditAM (mU0 vidita )=prasiddha zreNISu (mU0 zreNI)=timAna viSa, itAsu (mU0 itA)-prApta thayesa, vI. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 zrIcarvaMzatijinAnandastutaya: phlAkArya viditA devInI stuti-- "" ramaNIya temaja atizaya prabhAvALI, tathA jeNe pApAne niyatrita karyAM che. evI je (devI) prasiddha kRpAne prApta thayelA evA guNI ( janA )nI paMktione viSe rAgI che, te aneka ramaNIone viSe ( lAvaNya karIne) atyaMta deddIpyamAna evI viditA devI kalpalatAnI jema ( he bhavya-lAka ! ) tamArA sukhane arthe thAmA. "--para spaSTIkaraNa viditA devI-- teramA tIrthaMkara zrIvimalanAthanI zAsana-devInuM nAma viditA che. ene vijayAnA nAmathI paNa oLakhavAmAM Ave che. enA rita varNa che. vaLI enuM Asana padma che. ene paNa cAra hAtha che. enA jamaNA be hAthamAM mANu ane pAza che, jyAre DAbA e hAthamAM tA dhanuSya ane nAga che, AcAra-dinakara ( patrAMka 176 )mAM paNa A devInuM svarUpa - lekheluM che. A rahyo te leAka 66 vijayA'mbujagA ca vedavAhuH kanakAsA kila dakSiNadvipANyoH / [ 13 zrIvimalanAtha zarapAzadharA ca vAmapANyoviMditA nAgadhanurdharA'vatAd vaH // " Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrIanantajinastutayaH atha zrI anantanAthasya prArthanA prajJAvatAM tanu tamastanutAmanantamAyA'sameta paramohamalo bhavantam / syAdvAdinAmadhipate ! mahatAmananta ! mAyA'sameta ! paramohamalobhavantam // 53 // vasanta 0 vivaraNama syAdvAdinAmadhipate ! ananta ! - anantajina ! tvaM prajJAvatAM viduSAM tamastanutAM - pApakRzatAM tanu - vistAraya / nAsti antasya maraNasya mA-lakSmIH tasyA Ayo - lAbho yasya tatsaM0 / tvaM kiMviziSTaH? asamA-asAdhAraNA itA - gatAH pare - vairiNo moho - mauyaM malaya - pApaM yasmAt saH / prajJAvatAM kiM kurvatAM ? mahatAM - arcayatAm / kaM ? bhavantaM tvAm / mAyayA - dambhena asameto -rahitaH tatsaM0 / bhavantaM kiM0 1 paramaH - prazasyaH UhaH - tarko yasya tam punaH kiM0 1 alobhavantaM - lobhavarjitam // 53 // / anvayaH (he ) an-anta-mA-Aya ! syAdvAdinAM adhipate ! mAyA-a-sameta ! 'ananta !' asamaita-para-moha-malaH ( tvaM ) parama-UhaM a-lobha vantaM bhavantaM mahatAM prajJAvatAM tamas-tanutAM tanu / zabdArtha prajJAyatAM (mU0 prajJAvat ) = NuddhibhAnAnA. tanu (dhA0 tan ) = vistAra 12. tanutA=pRzatA, pAtajA pAeM. samastanutAM = pApanI dRzatAne. anantamAya ! =avidyamAna he bharagunI lakSmInA jhAla ne mevA ! (saM0 ) sama=sAdhAraNu. asametaparamohamalaH = naSTa thayAM che asAdhAraNa duzmane, ajJAna temaja pApA jenAM mevA. syAdvAdinAM (mU0 syAdvAdina ) =sthAdvAhIgonA, apekSApUrvaka kathana karanArAnA. adhipate ! ( mU0 adhipati ) = he nAtha, he alo ! mahatAM ( mU0 mahat ) =thUla 12nArA. ananta != ananta (nAtha ) ! sameta=yukta. mAyADasameta ! = De upaTathI raDita ! parama= ut1/2STa, zreSTha. paramohaM = utsRSTa che tarDa bhenA sevA. alobhavantaM = nirdolI Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14zrImana-d zrIcaturvizatijinAnandastutayA blekArtha zrIanantanAthane prArthanA jene mRtyunI lakSamIne lAbha avidyamAna che evA (arthAta janmamaraNathI mukta eTale ke akSaya rithatine prApta thayelA evA he caudamA tIrthaMkara)! he syAdvAdIonA svAmin! nipaTarI (nAtha)! mananta (jinezvara) ! 2 asApA21 duzmano, mazAna tamA pApa naSTa thayAM che e (arthAta vaira- vidha vinAne, sarvajJa temaja niSkalaMkI e) tuM, jenA te utkRSTa che evA temaja lobha-rahita evA ApanI pUjA karanArA buddhimAnanAM pApane pAtaLAM kara (arthAta temanAM duSkarmane nAza kara)."-53 spaSTIkaraNa zrImanantanAtha-yaritra nemicandra bAra hajAra kapramANuka eka caritra A tIrthakarane uddezIne racyuM che. enI bhASA prAkRta rAkhavAmAM AvI che. tIrthaMkaranikarasya vijJaptiH cakre marAla iva yo jagatAM nivAsaM ___ kAmoditAvanidhanAdRta ! mAnase naH / UrvImivAvanivaro vraja ! tIrthapAnAM / kAmoditA'va nidhanAdRtamAnasenaH // 54 // vasanta0 vivaraNam he tIrthapAnAM vraja ! sa tvaM naH-asmAna ava-rakSa, kasmAt ? nidhanAt nAzAt ivayathA avanivaro-nRpaH UvI-bhuvaM avati / kAmaM atyarthaM udita-udayaM prAptaH tatsaM0 / tvaM kiMviziSTaH ? RtA-naSTA mAnasya-darpasya senA-camUryasmAt sH| sa kaH? yo jinavajaH jagatAMbhuvanAnAM mAnase-citte nivAsaM-vasati cakre-karoti sma / iva-yathA marAlo-haMso mAnasemAnasAkhyasarasi nivAsaM karoti / kena-sukhena AmoditA-muditA ye avanidhanA-nRpAH taiH AdRtaH-aGgIkRtaH tatsaM0 // 54 // anvayaH ka-Amodita-avani-dhana-Ahata! kAma-udita! tIrthapAnAM vraja! yaH jagatAM mAnase marAlaH (mAnase ) iva nivAsaM cakre, (saH) Rta-mAna-senaH (tvaM) avani-varaH UvI iva naH nidhanAt ava / Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinaga] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH zabdArtha vAra (0 )=o . mAna (mUTha mAnasa)(1) cittane viSe (2) mAsTara (mU0 mAi=rAjahaMsa. mAnasa (sarovara)ne viSe. (mUjhAta)=duniyAnA. ka (mUha kavI)=pRthvIne. nivAd ( nivAra)-nivAsane, raheThANane. zanivA=pRthvI pati, bhUpati. rana ! (mU0 grA) he samUha ! govita atyaMta khuzI karela. tIrthavrat (dU0 tIrthana)=tIrthapationA. vani=pRvI. varita (pa0 ) udayamAM Avela. zaniSa7=pRthvI che dhana jenuM te, pRthvIpati, janadhita !=he atyaMta udayane pAmelA ! rAjA, niSanati (mULa nidhana)=nAzathI. Adata (aa da) aMgIkAra karela Adara karela. rakata (vA0 ) gayela, naSTa thayela. rAmavitAvivAda!=he sukhethI atyaMta | senA=sainya, pheja. khuzI karelA pRthvI-patioe aMgIkAra tamAnanA =naSTa thayuM che abhimAnanuM sainya karela ! jethI evA, zlekArtha tIrthakara-samUhane vijJapti sukhethI AnaMdita karelA evA avanipatio vaDe aMgIkAra karAyelA (arthAta sevita) evA he (tIrthaMkara-varga) ! he atyaMta udayane prApta thayelA evA ( jinarAjasamudAya). he tIrthapationA samUha ! jema rAjahaMsa mAnasa (sarovara)mAM nivAsa kare che, tema jaNe duniyAnA (arthAta temAM vasatA jIvonA) cittamAM nivAsa karyo, te (tIrthaMkara-samUha) ke jenAthI garvanuM sainya palAyana karI gayuM che e tuM (tIrthaMkara-samUha) jema pRthvI-pati pRthvInuM rakSaNa kare che tema amArUM nAzathI rakSaNa kara." 54 pravacanasya vimatiH-- sa tvaM satattva ! kuru bhaktimatAmananyAM ___ yAmAgamohasadanaM tatamodamAram / yazcintitArthajanako yaminAM jaghAna yAmAgamo hasadanantatamodamAram // 55 // - pitta Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 zrIcaturvizatijinAnandastutaya [14 zrIananta vivaraNam he Agama!-jinAgama ! sa tvaM bhaktimatA-bhaktAnAM yAM-ramAM kuru / (AgamaH kiMviziSTaH 1) saha tattvena vartate [ yat ] ttsNbodhnm| yo kiMviziSTAM ? annyaaN-asmaam| tvaM ki0 ? Uhasyatarkasya sadanaM-gRham / sa kaH ? yaH siddhAnto yaminAM-yatInAM AraM-vairivRndaM jaghAna-hanti sma / AraM kiM0 1 tato-vizAlo modo-harSaH tasya mAro-mAraNaM yasya tat / yaH kiM0 1 cintitArthasyavAJchitArthasya janakaH / punaH kiM0 1 yAmAnAM-vratAnAM Agamo yasmAt / AraM kiMviziSTa ? hasata-lasat anantaM ca yat tamaH-pApaM tatpadam // 55 // () -Arava ! ! ciMtita-artha-kAra zAma-nAma para minAM tata -bhAI hasata-ananta-tamaH-daM AraM jaghAna, saH Uha-sadanaM tvaM bhakti-matAM yAM ananyAM kuru / zabdArtha tarAtattva, padArtha. gaja =utpanna karanAra, satattva !=he ta karIne yukta! vinittatArthananA=vAMchita arthane utpanna kura (ghA ) kara. karanAra, mamitAM (kU mattima)=bhaktanI. mana (mULa mitra)=brata dhAraNa karanArAnA, ananyA (pU ananyA)=asAdhAraNa. yationA. sat (H0 vA)=lakSmIne. gAja! (mU0 gAma) he siddhAnta! TdhAna (dhA prava)=nAza karyo. sara=gRha. thAma=vrata. havanaMtakenA gRharU5. Agama Agamana. tara (dhA tara)=vistIrNa thAmAnA vratanuM Agamana che jethI e. taro =vistIrNa harSanuM mRtyu che je dvArA | surata (ghA haNa)=prakAzatuM. evA. durAttatAno prakAzamAna temaja ananta jintiA (dhA vid)=vAMchita. evA pApane denArA. moDha-harSa. | (dU0 gAra) zatrunA samUhane. zlekArtha siddhAntane vinati- "he tae karIne yukata (pravacana)! he siddhAnta! vAMchita ane arpaNa karanArA temaja jethI vratonuM Agamana che evA ja (siddhAnta) vrata-dhAraNa karanArA evA yationA, vistIrNa haIne nAza karanAra temaja prakAzamAna tathA ananta evA pApane puSTa karanArA evA zatru-samudAyane haNe, te tarkanA dhAmarUpa evo tuM bhakatonI saMpattine anupama kara."--55 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAR0 HOME Dhuangdhau pAtAlaprasa aMkuzI , pAtAlayakSaM trimukhaM raktavarNa makaravAhanaM SaDbhujaM padmakhaDgapAzayukta- aGkazIM devIM gauravarNI padmavAhanAM caturbhujAM khaDgpAzayukta dAkSiNapANiM nakulaphalakAkSasUtrayuktadhAmapANiM ceti| Alrichts reserved. dakSiNakarAM carmaphalakAGkazayutavAmahastAM ceti| Lakshmi Art, Bombay 8. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 CristutayaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH aGkuzIdevyA abhyarthanA yA varjitaM brajamudAraguNairmunInA mastAghamAnamati raGgamanA dareNa / zarmAGkuzI dizatu sA mama maGgalAnA mastAghamAnamatiraGgamanAdareNa // 56 // 14 // --vasanta vivaraNam sA aGkuzI devI mama zarma-sukhaM dizatu-sRjatu / aGkuzI kiM0 ? astA-nirastA aghamAnayoH-pApadarpayoH matiH-dhIH yayA sA / punaH kiM0 1 aGgaM-hetuH / keSAM ? maGgalAnAMzivAnAm / sA kA ? yA devI munInAM vrajaM Anamati-sAdhundaM praNamati / vraja kiM0 ? astAgha-gambhIram / kaiH ? udaargunnaiH-sphaargunnaiH| yA kiM. 1 raGgamanAH-rAgacittA / braja kiM0 1 varjitaM-rahitam / kena ? dareNa-bhayena / dareNa kiM. 1 nAsti Adara-udyamo yatra tena // 56 // anvayaH raGga-manAH yA an-AdareNa dareNa varjitaM udAra-guNaiH astAcaM munInAM vrajaM Anamati sA maGgalAnAM aGgaM asta-agha-mAna-matiH 'aGkuzI' mama zarma dizatu / zabdArtha varjitaM (mU0 varjita)=2ta, bhuta.. . aGkuzA=ign (30). vrajaM (mU0 vraja)samUDana. maGgalAnAM (mU0 maGgala )-bhaMgAnA, kyAnA. udAra asAdhAraNa, bhaDAn. mati-bhuddhi guNa-guSya. astAdhamAnamatiH-62 37. dha cha-tya udAraguNaiH sAdhAraNa zu . dIdhI che pApa ane abhimAnanI buddhi mevI. astAcaM (mU0 asta-agha) atyaMta gaMbhI2. aGgaM (mU0 aGga)-atu. Anamati (dhA0 nam)-praNAma 4re che. Adara-dhaMbha. raGga-rAga anAdareNa (ma0 anAdara )mavidyamAna cha dhama raGgamanAH rAgayuta vittapANI, jene viSe evA. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrI caturvizatijinAnandastuta [ 14 zrIananta plekArtha aMkuzI devIne vijJapti (guNi-jana prati) rAgayukta cittavALI evI ja (devI) avidyamAna che udyama jene viSe evA bhayathI rahita evA temaja anupama guNee karIne gaMbhIra evA yationA samudAyane praNAma kare che, te kalyANanA hetubhUta temaja pApa ane abhimAnanI buddhithI vimukha evI aMkuzI (devI) mane sukha Ape."--56 spaSTIkaraNa aMkuzI devInuM svarUpa - A cadamAM tIrthaMkara zrI anaMtanAthanI zAsana-devI che. ene aMkuzInA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. ene gera varNa che ane padma enuM Asana che. vaLI e cAra hAtha vaDe zebhe che. enA jamaNe be hAthamAM khaga (athavA taravAra) ane pAza che, jyAre bIjA be hAthamAM phalaka (kheTaka) ane aMkuza che. A devI paratve AcAra-dinakara (patrAMka 177)mAM kahyuM che ke "padmAsanojavalatanuzcaturADhayavAhu: paashaasilkssitsudkssinnhstyugmaa| vAme ca hastayugale'GkazakheTakAbhyAM cAlu thA vipakSana "--ttatikA Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 zrIdharmajinastutayaH atha zrIdharmanAthAya namanam saddharma ! 'dharma !' bhavatu praNatirvimukta mAyAya te tanubhavAya dhareza bhAno' / yasyAbhidhAnamabhavad bhavinAM pavitramAyAyate ! 'tanubhavAya dharezabhAnoH // 57 // -vasanta vivaraNam he dharma !-dharmajina ! te-tubhyaM praNati:-praNAmo bhavatu-astu / sana-pradhAno dharma:puNyaM yasya tatsaM0 / te kiMviziSTAya ? vimuktA-tyaktA mAyA-nikRtiH yena tasmai / punaH kiM0 1 tanubhavAya-tanujAya / kasya ? gharezabhAno:-nRpatimAnoH / tasmai kasmai ? yasyAbhidhAnaMyabhAma bhavinA-pANinAM atanubhavAya-prAjyazivAya abhavat-Arsat / pavitrA-pUtA mAlakSmIH tasyA Ayo-lAbho yasyAM etAdRzI AyatiH-uttarakAlo yasya tatsaM0 / yasya kiM0? gharezavat-meruvat bhAnuH-prabhA yasya tasya // 57 // anvayaH (he) sat-dharma! pavitra-mA-Aya-Ayate ! 'dharma !' yasya dhareza-bhAnoH abhidhAnaM bhathinAM a-sanu-bhavAya abhavata, (tasmai) vimukta-mAyAya dhareza-'bhAnoH tanu-bhavAya te praNatiH bhvtu| zabdArtha dharma-Yeya. tanu-he. saddharma ! pradhAna cha puya renu me ! (20) bhava-utpatti. dharma ! ( mU0dharma ) dharma (nAtha)! tanubhavAya ( mU0 tanubhava )-tanune, putrane. bhavatu (dhA0 bhU ) yAsI dharA=YthvI. praNatiH (mU0 praNati )=prAma, nmH||2. dhareza-YevIpati. vimukta (dhA0 muca)-vizeSataH tya hIsa. bhAnu-bhAnu (20), dharmanAthana pitA. vimuktamAyAya-vizeSataH tya hI che bhAyA | dharezabhAno sAtu nA. me. abhidhAnaM (mU0 abhidhAna )nAma. te (mU0 yuSmad )-ta. abhavat (dhA0 bhU )-yatuM . Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jigAnA, 102 zrI caturvizatijinAnandaratutayA [15 zrIdharmamahinA (mU0 mavira)saMsArIonA. mava kalyANa. vitra=pavitra. satagumavAra=atyanta kalyANane mATe, zani==uttara kALa, pAmerU parvata). viramAyA.=pavitra lakhIne lAbha che jene mAgu=prabhA, teja viSe e che uttara kALa jene evA! | rAmAna=merUnA jevuM teja che jenuM evA. blekArtha zrIdharmanAthane praNAma AjanuM puNya utkRSTa che evA he (tIrthaMkara) ! jene viSe pavitra ( jJAnAdika) lakSmIne lAbha che evA uttara kALavALA he (paMdaramA tIrtharAja he dharma (nAtha ) ! jenI prajA merU (parvata)nA jevI che e tuM ke jenuM nAma saMsArI (cha)nA atyanta kalyANa mATe thayuM (ane thAya che, tevA, kapaTathI vimukha temaja bhAnu (nAmanA) pRthvI patinA putra tene (mArA) praNAma heje."--pa7 spaSTIkaraNa dharmanAtha-caritra jayaMtIcaritranI TIkAnI prazastimAM mAnatuMgasUrine pitAnA gurU tarIke oLakhAvanArA (?) dharmacakragaNie saMskRta bhASAmAM dharmanAtha-caritra racyuM che. tIrthaMkaranuM puNya A lekamAM tIrthakarane utkRSTa puNyazALI tarIke oLakhAvyA che te vAstavika che, kemake karma-prakRtinA pADavAmAM AvatA zubha ane azubha yAne puNya-prakRti ane pApa-prakRtio ema be vibhAgamAM samasta puNya-prakRtimAM tIrthakara-nAma-karma prathama sthAna bhogave che. A karma udayamAM AvatAM tIrthaMkara yathArtha rIte tIrthaMkara bane che. arthAt bhaviSyamAM vAstavika tIrthakaratva prApta karanArA hovAne lIdhe janmathI tIrthakara tarIke je oLakhAtA hatA, te have kharekhara tIrthakara thAya che. A nAma-karmanA pratApathI teo aneka atizaye, devakRta samRddhi vigerethI alaMkRta bane che temaja Ane laIne te teo "tIrtha" pravartAve che. AvI vizeSatAone anya sarvamAM sahaja abhAva hovAne lIdhe te te vyakitaone "sAmAnya-kevalI" tarIke saMbodhavAmAM Ave che. vaLI evA kevala-jJAnIe tIrthaMkaranI parSadAmAM hAjara rahe che eTaluM ja nahi, paraMtu temane pradakSiNA paNa de che. A badhuM temanuM asAdhAraNa puNya sUcave che. prabhunA nAmane prabhAva- atra dharmanAthanI stuti karatAM je ema kahevAmAM AvyuM che ke ApanuM nAma mAMgalyakArI che te yathArtha che, kemake mAnatuMgasUrie paNa bhaktAmara stotranA 36 mA ane 37 mA padyamAM Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CriktutayaH] __ zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH 103 e ullekha karyo che ke jinezvaranA nAma-kIrtanathI atizaya dArUNa dAvAnala temaja viSamamAM viSama viSadhara paNa zAMta thaI jAya che. jinapaMktyAH stutiH dandahyate sma damahavyabhujA jinAlI saMpannarAgamaramAnavanI rdaabhaa| kIrtIH karotu dadhatI kuzalAni sA sat sampannarAgamaramAnavanIradAbhA // 58 // -vasanta vivaraNam sA jinAlI kuzalAni-zivAni karotu-dizatu / sA kiM kurvatI ? dadhatI-vibhratI / kAH 1 kItI:-zlokAn / sA kiM0 ? satI-sattamA saMpad-vibhUtiH yasyA saa| sA punaH kiM.? narAgamAnA-manujatarUNAM ramAyAM-zriyAM navanIradAbhA-navameghasamA / sA kA ? yA jinAkI saMpannau-saMjAtau rAgamarau-premamaraNau yasmAt IdRzo yo mAnaH-smayaH tadrUpA dhanI:-kAnanAni dandahyate sma / kena ? damahavyabhujA-zamAgninA / kIrtIH kiM0 1 radA-dantAH tadvat AbhA-zobhA yAsAM taaH||58|| anvayaH (yA jina-AlI) saMpanna-rAga-mara-mAna-vanIH dama-havya-bhujA dandahyate sma, sA radaAbhAH kIrtIH dadhatI sat-saMpad nara-agama-ramA-nava-nIrada-AbhA jina-AlI kuzalAni krotu| 1 mA yo te 85 "kalpAntakAlapavanoddhatavAhikalpa dAvAnalaM jvalitamujjvalamutsphuliGgam / vizvaM jighatsumiva saMmukhamApatantaM svanAmakIrtanajalaM zamayatyazeSam // raktakSaNaM samadakokilakaNThanIlaM krodhoddhataM phaNinamutphaNamApatantam / AkrAmati kramayugena nirastazaGkastvannAmanAgadamanI hRdi yasya puNsH||" Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caturvizatijinAnostutayaH [ 15 zrIdharma zabartha wte dara (vAva)-vAraMvAra bALatI hatI. | rAma. (mULa rAmA )=dAMtanA samAna kAMti che =hemavA lAyaka padArtha. jenI evI. izvamu=agni. (murti )=kIrtione, yazane. makaramunA=upazamarUpI agni vaDe. vapata (ghATa gha1) dhAraNa karatI. AchI zreNi. suhAni (mULa raha)-kalyANane. ninAchI tIrthaMkaronI zreNi. W=saMpatti, vaibhava. saMghas (ghApad)=utpanna thayela. =uttama che saMpatti jenI evI. rAja=sneha, prema, nAmanuSya. vana =jaMgala, vana. mArU, vRkSa. saMpAnabAnavanar= utpanna thayAM che prema mA=lakSmI. ane maraNa jemAMthI evA abhimAnarUpI | nI =megha, vanene. varAjamAmAnavanaramA manuSyarUpa vRkSonI =AMta. lakamI prati navIna megha samAna, zlokArdha jina-preNinI stuti bajemAMthI prema ane maraNa utpanna thayAM che evA abhimAnarUpa vanene upazamarUpa agni vaDe je (jina-zreNie) vAraMvAra bALyAM, te (ta) dAMtanA jevI zobhAyamAna (ujajavala) kIrtione dhAraNa karanArI tathA prazaMsanIya saMpattivALI temaja manuSyarUpI vRkSanI lakSmIne (vistAra karavAmAM) navIna megha samAna evI te jina-zreNi (he bhavyaleka tamAruM) kalyANa kare."--58 spaSTIkaraNa caraNa-sadazitA A padyanA caturtha caraNamAM ane dvitIya caraNamAM phakta atima visarga sivAya sadazatA che. paraMtu ethI karIne A padya dUSita gaNAya nahi, kemake "samarivu, vArtajorna mitrA nAnusvAravisauM ca, citrabhaGgAya saMmatau // " 1 vicAre abhimAnane vaza thayelA duryodhana, rAvaNa vigerenI thayelI pAyamAlI. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [nanastutayaH] jinavANyA vicAraH zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH vAcaMyamairdhRtavatI dharaNIva gurvI satkAmasaGgamarasAjarasopamAnA / sA vAk satAM vyathayatu prathitaM jinendrasatkA''masaGgamarasA jaraso'pamAnA // 59 // rasAja=vRkSa, jAu. rasa=040. vivaraNam sA vAg - vANI satAM - viduSAM AmasaGga-rogaprasaGga vyathayatu - dalayatu / AmasaGga kiM0 ? prathitaM - pratItam / vAk kiM0 ? jinendrasatkA - jinasaMbandhinI / punaH kiM0 1 nAsti rasaH - Adaro yasyAH sA / kasyAH 9 jaraso- jarAyAH / punaH kiM0 1 apagato mAno - garvo yasyAH sA / sA kA ? yA vAg vAcaMyamaiH - sAdhubhiH dhRtavatI - dhRtA'sti / yA kiM0 1 gurvImahatI, iva yathA dharaNI-bhUmI gurvI bhavati / yA kiM0 1 satAM - uttamAnAM kAmAnAM - abhilASANAM saGgamaH - saGgaH sa eva rasAjo- drumaH tatra rasasya-nIrasya upamAnaM - upamA yasyAH sA / / 59 // ardai: (go ardian )=ylaqki 93. dhRtavatI ( dhA0 dhR )=dhAraNa 4rAyelI (che ). dharaNI = pRthvI. gurvI ( mU0 guru ) = vizANa. saGgama=sauMgabha, yehA bhaja te. anvayaH (yA) vAcaMyamaiH dhRtavatI dharaNI iva gurvI sat-kAma- saGgama - rasAja - rasa - upamAnA, sA jima - indra - satkA jarasaH a-rasA apa-mAnA vAk satAM prathitaM Ama-saGgaM vyathayatu / zabdArtha satkAmasaGgamara sAjarasopamAnA= uttama alilASAonA sa'gamarUpa vRkSa prati jaLanI upamA ( ghaMTe ) che ne vI. satAM ( mU0 sat )=sa044 nAnA. vasanta 0 15 1' yamairavadhRtA ' iti pAThAntaram / 2 ' avadhRtA ' ityapi pAThaH / 14 vAk ( mU0 vAc ) = vAlI. vyathayatu ( dhA0 vyath ) =haNI nANI, prathitaM ( mU0 prathita ) - prasiddha, vidhyAta. jinendrasatkA=niyativiSaya, tIrtha42 saMbaMdhI. saGgha=prasaMga, somata, AmasaGga-roganA prasaMga. rasa=bhA62. arasA=bhAhara rahita. jarasa: ( mU0 jaras ) = vRddha avasthAnA. apamAnA= naSTa thayo che garva methI mevI. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zrI caturvizatijinAnandaratuta [15 zrIdharma lekArtha Corn-pAnI viyAra "je munivaro vaDe dhAraNa karAyelI che, tathA je pRthvInA jevI vizALa che temaja je uttama abhilASAonA saMgamarUpa vRkSane (palavita karavAmAM) jalasamAna che, te jinendraviSayaka ( arthAt jinezvare prarUpelI evI) tathA vRddha avasthAno anAdara karanArI temaja jeNe garvane nAza karyo evI vANuM sapurUSonA (jagatu prasiddha reganA prasaMgane daLI nAgo."-58 * prajJaptidevyAH stutiH saMprApayatyasumataH kavikoTikAmyAM prajJaptikAmitarasAmamarocitA yA / sA kekinaM gatavatI dhatu duSTadoSAn 'prajJaptikA''mitarasA mama rocitAyA // 60 // 15 // vivaraNam sA prajJaptikA devI mama duSTadoSAn-niSThurAdInavAn dhatu-nirasyatu / sA ki0 ? gatavatI-yAtA / kaM ? kekinaM-mayUram / punaH kiM0 1 amito-mAnAtIto raso-balaM yasyAH sA / punaH kiM0 1 rocitaH-zobhitaH Ayo-lAbho yasyAH sA / sA kA ? yA devI prajJaptikAmitarasA-prakRSTajJAnavAJchitabhuvaM asumata: mANinaH prApayati-nayati / sA kiM0 1 kavikoTayA kAmyA-kAzintAm / yA kiM0 1 amareSu-deveSu ucitA-yogyA // 60 // anvayaH yA amara-ucitA asumataH kavi-koTi-kAmyAM prajJapti-kAmita-rasAM saMprApayati, sA kekinaM gatavatI amita-rasA rocita-AyA 'prajJaptikA' mama duSTa-doSAna dhtu| zabdAthe saMpApayati (dhA0 Ap )=as onya che. kvikottikaamyaaN=42|31 disAye 21. kavi=(1) 40ya zyanA2; (2) 59ta. prajJapti praSTa jJAna. kAmya=ailota, malA. rasA bhUmi. 1'duSThAdInavAn ' ityapi paatthH| Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eroon ALAMADI n kuulNgaa muNdu tn styN styN G keevlN aaNttiilu aNty Shocongs telNroom sN A PATT. mriNdVE nirvANakalikAyAm "prajJaptiM zvetavarNA mayUravAhanAM caturbhujAM varadazaktiyuktadakSiNakarAM mAtuliGgazaktiyuktavAhamastAM ceti / " 3. VI. T. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 jinastutayaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH rajJAmitaraNa=prakRdajJAnanI ISTa bhUmi prati. | kurAna6 done. manoratA=devane viSe gya. prajJAzA=prajJaptikA (devI). zani (kU0 vina)=mayUrane, morane. rasa=baLa, parAkama. gataratI (dhArA )=prApta thayelI. mataratA=anupama che parAkrama jenuM evI. thatu (ghATa vo)=kApI nAkhe, nAza kare. jita zebhAyamAna. ruda duSTa, kharAba. jitAyA=suzobhita che lAbha jethI evI. lekArtha prajJami devInI stuti je devane viSe yogya che tathA je karoDo kavioe vAMcchA karelI evI prakRSTa jJAnanI ISTa bhUmi prati prANane derI laI jAya che, te mayUranA upara ArohaNa karanArI, tathA anupama parAkramavALI temaja je dvArA suzobhita lAbha che evI prajJAta (devI) mArA duSTa doSane vinAza kare."--60. spaSTIkaraNa prajJapti devInuM svarUpa hiNI pramukha 16 vivA-devIomAM eka prajJapti nAmanI paNa vidyA-devI che. Ano varNa kamalasamAna che ane ene moranuM vAhana che. vizeSamAM enA be hAtha zakti ane kamalathI zobhe che. A vAta nIcenA ka uparathI joI zakAya che - " zaktisaroruhahastA, mayUrakRtayAnalIlayA klitaa| prajJasarvijJarti, zotu naH rAmawwtrAmAM che " -AcAra-dinakara, patrAMka 161 A devInI stutinA saMbaMdhamAM eTaluM umeravuM Avazyaka samajAya che ke atra paNa stuti-caturvizatikAnuM anukaraNa karavAmAM AvyuM hoya ema lAge che. 1 nirvANa-kalikAmAM AthI juduM svarUpa AlekhavAmAM AvyuM che. juo stuti-caturvizatikA (pR. 186). Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrIzAntinAthasya stuti: 16 zrI zAntijinastutayaH vivaraNam ? sa tvaM zAnti - zivaM tanu-vistAraya / janAnAmiti gamyam / he abhibhUta ! - stuta ! | kAbhiH ? surIbhiH- devIbhiH / tvaM kiM kurvan ? nudan vyathayan / kaM AmaM - rogam / nuna - nirastaM zrIjAtasya kAmasya rUpaM - svarUpaM yena tatsaM0 / surIbhiH kiM0 1 kAntA - manojJA rasA:- zRGgArAdayo yAsAM tAbhiH / sa kaH 1 yaM - zAntijinaM indratatiH stauti nitAntaMnirantaram / yaM kiM0 1 zrIjAtarUpasya - zrIyuktasvarNasya samA tanuH zarIraM tatra kAnto rasobalaM tenAbhirAma: - sundarastam // 61 // yaM stauti 'zAnti' jinamindratatirnitAntaM zrIjAtarUpatanukAntarasAbhirAmam / zAnti surIbhirabhinUta ! nudan sa nunnazrIjAtarUpa ! tanu kAntarasAbhirAmam // 61 // -vasanta 0 anvayaH yaM zrI-jAtarUpa - tanu - kAnta - rasa- abhirAmaM 'zAnti' - jinaM indra - tatiH nitAntaM stauti, saH ( tvaM ) kAnta - rasAbhiH surIbhiH abhinUta ! nunna- zrI jAta-rUpa ! AmaM nudan zAnti tanu / zabdArtha f=a&. aragq=yqqf, Alg. stauti ( dhA0 stu )=stave che, stuti pure che. zAnti = zAnti (nAtha), bhojabhA tIrtha 42. zAntijinaM= zAnti kinezvarane. indra=surapati. tati = zreNi, paMDita. indratatiH=surapatimonI zreSi. nitAntaM = niraMtara. C 1 samaM ' iti mudrita pAThaH / abhirAma=manohara, sunha2. zrIjAtarUpatanukAntarasAbhirAmaM lakSmI yukta suvarNasamAna zarIrane viSe suMdara maLa vaDe maneAhara. zAnti ( mR0 zAnti ) = zAntine. surIbhiH ( mU0 surI ) = hevI vaDe. aminUta ! ( dhA0 nU )=De stuti urAyesa ! nudana ( mU0 nudat ) = pIDA urato. nuna ( dhA0 nudU )=parAsta urela. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastutaya: ] zrIgala kaMdarpa, madana, Tq=svarUpa. sujazrInAtarUpa !=parAsta karyuM che madananA svarU 5ne jeNe evA ! (s0) zrI caturviMzatijinAnanvastutayaH samu ( dhA. sar)=d vistAra kara. TE=( zRMgArAdika ) rasa. jAntarjJAmi:=manAjJa che rasA jenA evI, gAma ( mU. gAma )=rAgane. zlokAryuM zrIzAntinAthanI stuti-- 6 lakSmIyukta suvarNanA samAna zarIrane viSe suMdara baLa vaDe manehura evA je zAnti jinezvaranI sura--patinA samudAya nira Mtara stuti kare che, te tuM ke maneAza ( zRMgArAkrika ) rasavALI evI divyAMganA vaDe stuti karAyela ( nAtha ) ! vaLI kaMdarpanA rUpane jeNe parAsta karyuM che evA ( arthAt anupama saundaryathI vibhUSita vItarAga ) ! ( manuSyAnA ) rAgane pIDA karatA ( arthAt tene dUra karIne ) ( temanI ) zAntinA vistAra kara. "--61 spaSTIkaraNa zRMgArAdika rasA-- mATe bhAge rasAnI saMkhyA AThanI gaNavAmAM Ave che ane A ATha rasAthI zRMgAra, hAsya, karUA, raudra, vIra, bhayAnaka, bIbhatsa ane adbhuta rase samajavAmAM Ave che; paraMtu vacit A zRMgArAdika ATha rasA uparAMta zAnti, vAtsalya ane bhakti e traNanA pazu ' rasa zabdathI vyavahAra karavAmAM Ave che ane tema thatAM raseAnI saMkhyA agyAranI thAya che. zrIzAntinAthanAM caritro-- : * jema anya tIrthaMkaronA saMbaMdhamAM temanA jIvananA upara prakAza pADanArAM saMskRta tathA prAkRta bhASAmAM racAyelAM caritro paratve ApaNe ullekha karI gayA, tema atra paNa zAntinAtha-caritra paratve be zabda lakhavA Avazyaka samajAya che. jaina granthAvalI pramANe A seALamA tIrthaMkara zrIzAntinAthanAM traNa caritro prAkRta bhASAmAM ane cAra saMskRta bhASAmAM kAvyarUpe lakhAyelAM che. temAM 12100 gAthAvALuM caritra zrIhemacandrasUrinA gurU zrIdevacandra, 5574 gAthAvALuM caritra zrImANikayacandra ane 4855 gAthAnuM eka caritra zrImunideve racela che. A tA prAkRta kAvyeAnI vAta thai. have saMskRta kAvye paratve vicAra karIe. temAM zrIajitaprale 4928 zlAkanuM eka kAvya, zrImunibhadre 6272 zlAkanuM ane zrIdevAnaMdanA ziSya zrIkanakaprabhe 163 patrAtmaka kAvya racela che. pAMca mahAkAvyamAM antima temaja uttama gaNAtA naiSaSIya carita'nA pAda-pUrtarUpa zAntinAtha-caritra saptasaMdhAnamahAkAvya jevA Azcaryajanaka kAvyanA kartA upAdhyAya meghavijayajIe racyuM che. A uparAMta zrIbhAvacandre temaja zrIudayasAgare e caritrA 'gadyamAM racyAM che. 1 sarakhAveza-- 109 'zRGgArahAsyakaruNA- raudravIrabhayAnakAH / zrImannA tavaMzo e-racaThThI nAhye lAH zvetAH // 4----kAvya-prakAza 2 A kAy zrIyazAvijayajainagranthamAlA ' tarathI prasiddha thayeluM che. 3 A kAvya * jainavividhasAhityazAstramAlA ' taraphathI prasiddha thayeluM che. 4 zAntinAtha-caritra gadyamAM temaja padyamAM jainadhama prasArakasabhA ' taraphathI prasiddha thayelAM che. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .110 zrI caturvizatijinAnandatutayaH [16.zrItijinezvarebhyaH prArthanA rAjIbhirarcitapadA'mRtabhojanAnAM ___ mandAravAramaNimAlitamastakAnAm / puMsAM dadAtu kuzalaM jinarAjamAlA'mandAravA'ramaNimAlitamastakAnAm // 62 // -vasanta vivaraNam jinarAjamAlA-jinendrAlI puMsAM-nRNAM kuzalaM-zivaM dadAtu-dizatu / mAlA kiM0 ? rAjIbhi:-zreNIbhiH arcitau-pUjitau padau-pAdau yasyAH sA / keSAM ? amRtabhojanAnAdevAnAm / amRtabhojanAnAM kiM0 1 mandArANAM-kalpadrupuSpANAM vAra:-samUho maNayo-ratnAni taiH mAlitaM-kalitaM mastaka-ziro yeSAM teSAm / mAlA kiM0 1 amando--gambhIraH AravaHzabdo yasyAH sA / araM-atyartham / kuzalaM kiM0 ? aNimnA-labdhivizeSANAM AliH-zreNiH tasyA tA-ramA yatra tat / puMsAM kiM0 1 astaM-gataM kaM-sukhaM yeSAM teSAm // 62 // anvayaH mandAra-vAra-maNi-mAlita-mastakAnAM amRta-bhojanAnAM rAjIbhiH arcita-padA amanda-AravA jina-rAjana-mAlA asta-kAnAM puMsAM aNiman-Ali-taM kuzalaM araM dadAtu / zabdArtha rAjIbhiH (mU0 rAjI )=paMtimA 14. mandAravAramaNimAlitamastakAnAM-bha-hAranA arcita (dhA0 arc )-pUlita. samUha ane ratna vaDe zebhe che mastake pada-ya2. jemanAM evA. arcitapadA=yoni cha yarana vI. puMsAM (mU0 puMs )=puSAne. bhojana mAhAra. dadAtu (dhA0 dA)o . amRtabhojana-amRta cha mAhArAta, deva. kuzalaM (mU0 kuzala )=4kSyAne. amRtabhojanAnAM devAnI. mAlA-2, zreNi. mandAra=bhanhA2, 465vRkSatuM subha. rAjan=pra. vArasabhU. jinarAjamAlA=nizvaranI zreNi. maNiratna. amanda-mI2. mAlitamita. Arava-pani. mastaka zIrSa, bhA). amandAravA=vieI2 chepani nAmavI. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ninastutayaH ] araM =atyanta aNiman = aluibhA nAmanI siddhi. ar=a&all. jinAgamasya mAdhuryam - zrI caturviMzatijinAnandastutayaH zlokAryuM jinezvarAne prArthanA " jemanAM maratA kalpavRkSanAM kusumeAnA samUha ane ratna vaDe vibhUSita che evA amarAnI paMkitao vaDe jenAM caraNe pUjAyelAM che evI temaja gaMbhIra nivALI evI jinezvarAnI zreNi, jemanuM sukha jatuM rahyuM che evA purUSane aNimArdikanI zreNinI lakSmIthI yukta evuM kalyANa sarvathA samA. ''- .62 * 111 aNimAlitaM =bhazibhAhinI zrethinI lakSmI che jyAM evuM. astakAnAM radhuM che suma bhanuM mevA. yo gostanImadhuratAM nijahAra hAni-cchinnAzitAjinavarAgamahArivAra ! | mAdhuryameti na tavAdhizucau madhutva cchinnA sitA jinavarAgama ! hArivAraH // 63 // -vasanta 0 vivaraNama nigama ! - siddhAnta ! tava mAdhurya- madhuratvaM sitA - zarkarA naiti na yAti / sitA kiM0 ? madhuratvena cchinnA - jitA / tava kiM0 ? hArivAraH - kAntanIrasya / kva ? Adhizucau - cittapaisirat | tava kiM0 1 tasya / tasya kasya ! yaH - siddhAntaH gostanImadhuratAMdrAkSa mAdhurya nijahAra - nirAkaroti sma / yaH kiM0 ? hAnicchit kSayabhit / nAzitaHpraNAzitaH AjinavarAgamahArINAM - yuddhanavapremabRhadvairiNAM vAraH-samUho yena tatsaM0 / zasayoraikyAt / / 63 / / anvayaH yaH gostanI - madhuratAM nijahAra, hAni - cchid ( ca vartate ), ( tasya) Adhi-zucau hAri-vAraH tava mAdhurye (he ) nAzita- Aji - nava- rAga - mahat-ari-vAra ! jina-cara-Agama ! madhutva-cchinnA sitA na eti / 1 A aNimAdika siddhionA yatkiMcit svarUpa sArU jue pR0 68, 69. AvI bIjI aneka zaktionuM svarUpa yogazAstra, RSabhadeva-caritra vigere grantheAmAMthI maLI zake che. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrIcaturvizatijinAnandastutaya [14 zrIzAnti zabdArtha rAmadrAkSA, darAkha, cta (pa0 2)=pAme che. madhuratA=mAdhurya, mIThAza. Adha=mAnasika pIDA. nImapuratAM darAkhanI mIThAzane. gura=agni. vinadAra (To)=nirAkAra karyo. rAdhizu=mAnasika pIDArUpa agnine viSe. zani=nAza, kSaya. madhuva=mIThAza. chitrachedavuM, nAza kare. chinna (pA zin )=kApI nAMkhela, chatAyela. hAnirikSayane nAza karanAra. madhujhijA=mIThAza vaDe jItAyelI. nAtAkinArAnamarivAra! vinAza karyo che. sitA=zarkarA, sAkara, saMgrAma, nUtana abhilASA temaja mahArInA ! jinavarAjana !=he jinezvaranA siddhAnta ! samudAyane jeNe evA ! (saM.) vA=jaLa. mArca (mUha mAdhurya)=mIThAzane. | hArivAra =manahara che jaLa jenuM evA. zlekArtha jinAgamanI apUrva mIThAza jeNe saMgrAma, nUtana abhilASA temaja kaTTA zatruonA samudAyane vinAza karyo che evA he (pravacana) ! he jinezvaranA siddhAnta ! jeNe drAkSanI mIThAzane parArata karI temaja jeNe kSayane aMta Aye, te mAnasika pIDArUpI agnine (zAMta karavAmAM) manahara jalasamAna evA tArA mAghuryane mIThAza vaDe chatAyelI sAkara pAmI zakatI nathI."-63 spaSTIkaraNa caraNa-samAnatA A padyanA caturtha caraNamAM "sitA" padamAM sakAra hovAthI ane antamAM visarganI adhikatA hovAthI e caraNa dvitIya caraNanI sAthe tadana maLatuM AvatuM nathI, vAte A patra dvaSita che ema mAnanAre nimna likhita leka tarapha temaja 104 mA pRSTha tarapha daSTipAta karavo joIe. "orDayova, zAradAratA ! vadantyeSAM ca sAvarNya-malaGkAravido janAH // " -sArasvata vyAkaraNa, . 18 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garUDayakSa Choliyan nirvANIdevI Ghakal garuDayakSaM varAhabAhanaM kroDavadanaM zyAmavarNaM caturbhujaM bIjapUraka- nirvANI devI gauravarNAM padmAsanAM caturbhujAM pustakotpala padmayuktadAkSiNapANiM nakulAkSasUtravAmapANi ceti| All rights reserved. yuktadakSiNakarAM kamaNDalukamalayutvAmahastAM ceti / Lakshmi Art, Bombay 8 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nistutayaH ] nirvANIdevyAH stuti: zrI caturviMzatijinAnandastutayaH zrIAcireyacaraNAntikasaktacittA nirvANinI rasanarocitadehakAntA / zarmaNAM pRthu vidhehi gRhaM surANAM 'nirvANi ' ! nIrasanarocitadeha kAntA // 64 // 16 // vasanta * vivaraNam 1 nirvANa ! - nirvANIdevi ! tvaM mAM zarmaNAM sukhAnAM gRhaM-mandiraM vidhehi - kuru / gRhaM kiM0 1 pRthu - vizAlam / iha loke / tvaM kiM0 1 surANAM kAntA-surI / punaH kiM0 1 nIrasanarANAM daridriNAM ucitadA - yogyapradA / punaH kiM0 1 zrI AcireyacaraNAntike - zrIzAntinAthapadanikaTe saktaM - lInaM cittaM mano yasyAH sA / punaH kiM0 1 nirvANinI - sukhinI / punaH kiM0 1 rasanena - mekhaLayA rocitaM - zobhitaM dehaM vapuH tena kAntA - ramaNIyA // 64 // anvayaH 'nirvANa' ! zrI - Acireya-caraNa- antika-sakta-cittA nirvANinI rasana - rocita-dehakAntA nIrasa -nara- ucita-dA surANAM kAntA ( tvaM ) mAM iha zarmaNAM pRthu gRhaM vidhehi / zabdArtha Acireya=athiza viSaya, athirAnA putra, zAMtinAtha. caraNa = paNa. antika=sabhIyatA, pAse pAlu. sakta ( dhA0 sa ) =sIna, Asata. citta bhana. zrIAcireyacaraNAntikasaktacittA- shriishaaNtinAthanA caraNanI samIpatAne viSe lIna thayeluM che mana jenuM evI, faatformt=yun. =sle-Awai, &'. 1 113 rasanarocitadehakAntA=Ti-bhelA vaDe suzI bhita zarIrane lIdhe ramaNIya. zarmaNAM (mU0 zarman ) = sumonA. vidhehi ( dhA0 dhA ) = 42, tuM nAva. gRhaM (mU0] gRha ) = dharane. surANAM (mU0 sura ) = hevAnA. faraffor 1- Gaien (ZA)! nIrasa = 2sa vinAnA, nirdhana. nIrasanarocitadA=nirdhana banAne yogya (vastu) arpaNu karanArI. kAntA=priyA. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 caturvizatijinAnaHstutaya [16 zrIzAnti blekArtha nirvANa devInI stuti "he nirvANI (devI ) ! zrI acirA-nandana (arthAt zAMtinAtha)nA caraNane viSe jenuM mana Asakta che evI, tathA sukhI, temaja kaTi-mekhalA vaDe zobhatA zarIra vaDe ramaNIya evI tathA vaLI (dhanarUpI) rasa-rahita (arthAt daridrI) janane ucita (dAna) denArI evI denI priyA tuM mane lekane viSe sukhanuM vizALa manira banAva(arthAt mane sukhI kara."-64 spaSTIkaraNa nivaNI devInuM svarUpa soLamA tIrthaMkara zrIzAnitanAthanI zAsana-devInuM nAma nirvANI che. A devIne suvarNasamAna varNa che. vizeSamAM enuM Asana padma che. ene cAra hAtha che. enA jamaNA be hAthamAM pustaka ane kamaLa che, jyAre enA DAbA be hAthamAM kamaDaLa ane kamaLa che. A devInuM varNana AcAra-dinakara pramANe nIce mujaba che - "jarathA nAjirAtanA khUllaguijitADajanakazo .. zApunaHzavirLagunA nI virA niti nAnA " -patrAMka 176, Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 zrIkunthujinastutayaH atha zrIkunthunAthasya stuti: mAM 'kunthu'nAtha ! zamathAvasathaH prakRSTa sthAnaM damAya naya mohanavArirAzeH / madhye'mbunAthatulanAM kalayannanalpA sthAnandamAya ! nayamohanavArirAzeH // 65 // -vasanta0 vivaraNam he kunthunAtha ! tvaM mAM prakRSTasthAna-mokSaM naya-prApaya / kasmai ? damAya-damanAya / kasya ? moho-mauDhyaM sa eva navArirAzi:-navInavairisaGghastasya / tvaM kiM0 1 zamathasya-zamasya Avasatha:-sthAnam / tvaM kiM kurvan ? kalayan-dharan / kAM ? ambunAthatulanA-gharuNasAmyam / kva ? madhye / kasya ? naya eva mohana:-sundaro vArirAzi:-sAgaraH tasya / analpA-mahatI yA AsthA-saMsat tasyA AnandamAyA-harSaramAyA Aya:-mAptiH yasmAt tatsaM0 // 65 // anvayaH (he) analpa-AsthA-Ananda-mA-Aya! 'kantha' nAtha ! zamatha-AvasathaH naya-mohanavAri-rAzeH madhye ambu-nAtha-tulanAM kalayan (tvaM) mAha-nava-ari-rAzeH pamAya mAM prakRSTasthAnaM ny| zabdArtha kunthu huntha(nAtha), sattaramA tIrtha42. damAya (mU0 dama) bhanana bhATe. nAtha svAbhI. rAzi-sabhU. kunthunAtha ! thunAtha! mohanavArirAzeH-majJAna35. navIna zatruzamatha-ma, zaila. sabhUlanA Avasathastha, sthAna. ambu . zamathAvasathaH zamanA sthAna(35). ambunAtha=rmno svAmI, 1391. prakRSTa-uttama, bhujya. tulanA sahazya, saramAyA, samAnatA. sthAna-dhAma. ambunAthatulanA=13nI samAnatAne. prakRSTa sthAna-uttama dhAma prati. kalayan (mU0 kalayat )=dhA25 42tA. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaturvizatijinAnadastutayaH [17 zrInyuanalpama. mohana mA 24, sunaha2. AsthA-samA vArirAzi-samudra, sAga2. analpAsthAnandamAya ! moTara sasAnA hanI nayamohanavArirAze-naya3pI mAlana lakSmIne lAbha che jethI evA ! (saM.) sAgaranI. zlekArtha zrIkunthanAthanI stuti jethI mahAsabhAnA harSanI lakSmIne lAbha che evA (sattaramA tIrthaMkara) ! he kunthanAthI zamanA sthAnarUpa temaja nAyarUpI mane mehaka sAgaranI madhye varUNanI upamAne dhAraNa karato thake tuM mane moharUpI navIna zatru-samUhanA damanArthe utkRSTa dhAma (arthAt bhAsa-na) prati sa ."-15 spaSTIkaraNa zrInyunAtha-yaritra sUra rAjAnA putra zrI kuthunAthanuM eka caritra saMskRta bhASAmAM vibudhaprale (?) 5555 zleka pramANunuM racyuM che. A uparAMta A tIrthakarane lagatuM eka prAkRta caritra paNa che. tIrthapatInAM smaraNam nityaM vahema hRdaye jinacakravAla___ mAnandadAnamahitaM narakAntakAri / muktAkalApamiva hAriguNaM dhunAnaM mAnaM dadAnamahitaM narakAntakAri // 66 // vivaraNam jinacakravAlaM-jinavajaM vayaM hRdaye vahema-smarema nityaM-sadA / cakravAlaM ki. ? Anandasya-harSasya dAnaM yeSAM etAdRzaiH naraiH mahitaM-pUjitam / punaH kiM0 1 narakasya-nirayasya antakAri-vinAzi / punaH kiM0 1 hAriNaH-kAntA guNA yasya tat / iva-yathA muktAkalApaMhAraM hAriguNaM kazcit dharati / cakravAlaM kiM kurvANaM ? dhunAnaM-nirasyat / kaM ? mAna-gavam / mAnaM kiM kurvANaM ? dadAna-dadatam / kiM ? ahitaM-duHkham / cakravAlaM kiM0 1 narANAM kAntaMvAJchitaM karotItyevaMzIlaM tat tathA // 66 // 1 'rasyantaM' iti mudrit-paatthH| Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastutayaH ] zrIcaturviMzatijanAnandastutayaH anvayaH (carca) brAnanaphAna-mahita, nara-nnansa-ri, hAr-mui, f-hita TrAnuM mAna dhunAma, narjA-ta-hi; bina-cavANuM mutttA-jAvaM ca daitye nityaM vahema / zabdArtha niyaM=sadA. vahema (pa0 var)ApaNe dhAraNa karIe. raktavAha=maMDaLa, samUha, binacavANuM=tIrthaMkaronA samUhane. bAnavRyAnahita=harSa che. dAna jemanuM evA varDa pUjita. nara=naraka. jAtA inarakanA nAza karanArA, muru =mAtI. kApa=samUha. 117 muddA jAvaM=meAtInI mALA, TLa=(1) guNa; (2) DhArI. hAriYLa=manahara che zuSNeA jenA evA. hyunAna (mU. dhunAna )=nirAsa karanArA, mAnaM ( mU. mAna )=garvane. yuvAna (mU. vAna )=arpaNa karanAra. vAta (ghA0 6 )abhISTa, vAMchita, naLAkhtajJA=imanuSyAnA abhISTane (arpaNa) karanArA. zlAkArya tIrthaMkaronuM smaraNa " harSanuM dAna denArA evA ( sajjA ) vaDe pUjita, vaLI narakanA nAza karanArA ( arthAt prANIone naraka--gatimAMthI khacAvanArA ), maneAhara guNavALA, aniSTane arpaNa karanArA abhimAnane nirAsa karanArA temaja manuSyanAM vAMchitane ( pUrNa ) karanArA evA jina-samudAyane sundara deArAvALI meAtInI mALAnI peThe ApaNe niraMtara hRdayamAM vahana karIe (arthAt tenuM dhyAna dharIe-tenuM smaraNa karIe ). '-66 ', spaSTIkaraNa naraka atra koinA manamAM prazna udbhave ke jinezvarane narakamAM paDatA jIvAnA uddhAra karanArA kema kahyA ? zuM narakamAM bhayaMkara du:kha che ke jethI Ama kahyuM che ? AnA uttara nIcenI hakIkata vicAratAM ApeAApa maLI jaze. hindu, pArasI, khristI vigere aneka dhame+mAM 'naraka ' viSe ullekha karavAmAM ALye che ane tene atizaya du:khamaya sthAna tarIke oLakhavAmAM AvI che. hiMdu zAstrakAro 121 nA 1 vAmana-purANanA 11 mA adhyAyamAM 50-58 leAkeAmAM je ekavIsa narake gaNAvavAmAM AvI che te nIce mujaba cheH-- e hajAra yeAjananA vistAravALI khaLatA aMgArAthI bharelI raurava nAmanI pahelI naraka che. khIjI mahAraurava nAmanI naraka pahelI narakathI bevaDA vistAravALI che ane te nIce devatA lagADavAthI tapelA tAMbAnI jamInavALI che. AnAthI meATI trIjI tamimA nAmanI naraka che. enAthI bamaNI cethI nara che ane tene Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrIcaturvizatijinAnandatutayA [ 17 zrIkundumAne che ane khristIo eka naraka mAne che, jyAre jene sAta mAne che. A narakanI bhUmi cAre tarapha nitya aMdhakArathI chavAyelI che temaja lempa, mUtra, viSTA, lehI, parU ityAdiazubha padArthothI lepAyelI che. A uparAMta jaina mAnyatA anya darzanakArAnI mAnyatAthI eka bIjA aMzamAM paNa jUdI paDe che ane te e che ke keI paNa jIva hamezane mATe te naraka vAsI naja bane ane te paNa vaLI eTale sudhI ke narakamAM nArakI tarIke utpanna thayele jIva marIne pharIthI tarata ja te tyAM janma paNa nahi. (1) ratnaprabhA, (2) zarkarAmabhA, (3) vAlukAprabhA, (4) paMkaprabhA, (5) dhUmaprabhA, (6) tama prabhA ane (7) mahAtamaprabhA e sAta naraka-pRthvIo che, jyAre sAta narakanAM nAma te gharmA, vaMza, zailA, aMjanA, ariSTA, maghA ane mAghavatI che. nArakInuM dukha narakanA jIvane kSetra-vedanA, anya kRta vedanA ane paramAdhArmikakRta vedanA ema traNa prakAranI vedanA bhogavavI paDe che. temAM prathamanI traNa narakamAM uNu vedanA che, jethI narakamAM temaja pAMcamI narakamAM uSNu ane zIta ema baMne prakAranI kSetravedanA che, jyAre bAkInI be narakamAM mAtra zIta vedanAja che. uSNa vedanAnA saMbaMdhamAM eTaluM ja kahevuM basa thaze ke grIma RtumAM asahya tApa paDI rahyo hoya ane temAM paNa cAre bAju AkhA nagaramAM agni bhaDabhaDATa maLI rahyo hoya ane enI javAlA mAtrathI paNa loke "trAhi trAhi pokArI rahyA hoya evA asahyA agninI madhyamAM paNa keI narakanA jIvane sUvADavAmAM Ave, te tyAM te nirAMte UMghI jAya. AvI ja rIte zIta-vedanA paNa kevI duHkhadAyI haze tenI kalpanA karI levI. A te kSetra-vedanAne vicAra karyo. have anya kRta vedanA vicArIe. AnA saMbaMdhamAM eTaluM ja nivedana karavuM basa thaze ke ekaja sthAnamAM janmelA ane arasaparasa zatru-bhAva vahana karanArA ja eka bIjAne du:kha devA banatA prayatna kare che. keTalIka vAra te tyAM raNa-saMgrAma jevuM ghara yuddha paNa mace che. aMdhatamasa kahevAmAM Ave che. pAMcamI, chaThThA ane sAtamI narakanAM kALasatra, apratiSThA ane ghaTiyatra evAM nAme che. bahotera hajAra jananA vistAravALI asipatravana nAmanI AThamI naraka che. navamI, dazamI agyAramI ane bAramI narakone tamakubha, kUTazAmali, karapatra ane dhAnabhAjana e nAmathI oLakhavAmAM Ave che. e pachI saMdeza, hupiDa, karabhasikatA, bhayaMkara kSAra nadI, kRmibhAjana ane vaitaraNI e nAmanI naraka che. tyAra pachI zANitayojana e nAmanI lehI ane parUthI bharelI ogaNIsamI naraka che. tyAra bAda annAnI dhAra jevI cakaka nAmanI vIsamI ane sazeSaNa nAmanI ekavIsamI (chellI) naraka che, A adhyAyanA 47 mAM glaeNkamAMnA ullekha mujaba A ekavIse narako pukaradvIpamAM AvelI che. 1 A vAta vAcakavarya zrIumAsvAtita tatvArthAdhigamasUtranA svapajJa bhASyane AdhAre ApI che. vizeSamAM zrIjayasiMhasUrikRta kumArapAla-caritranA dvitIya sarganA ra7mA ane 280 mA zloko uparathI paNa A hakIkata joI zakAya che. A saMbaMdhamAM mata-bheda hoya ema dharmadezanAmAM TAMcaNarUpe ApelA nIcenA zloka uparathI joI zakAya cheH "By R-phUi zItaM pu jA caturthe zItamuSNaM ca, duHkhaM kSetrodbhavaM tvidam // 1 // " 2 je leDhAne parvata narakamAM laI javAmAM Ave, te tyAM rahelI uSNutAne laIne te paNa jhaTa pIgaLI jAya. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinatuta ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH have trIjI vedanA para vicAra karIe. mithyASTi, pUrvajanmamAM mahApApI ane pApanA pioTalA bAMdhavAmAM moja mAnanArA evA paMdara prakAranA asuragatine pAmelA devatAo ke jemane temanAM kRtyane laIne te paramAdhArmikane IlkAba maLe che, te devatAo DALe narakamAM AvI nArakI ne trAsa ApavAmAM kaMI kacAsa rAkhatA nathI. A saMbaMdhamAM sUyagaDAMga (sUtrakRtAMga) sUtranA pAMcamA adhyayanamAM Abehuba citAra khaDe karavAmAM AvyuM che. atra te TuMkamAM tenuM digdarzana karI laIe. keTalAka jIne paramadhArmika (narakapAla) nAnA dvAramAMthI sIsAnI saLInI mAphaka kheMcI kADhe che, keTalAkane teo bebIo jema vastra jhIMke che, tema vajana kAMTAvALI zilA upara paTake che, keTalAkane teo tINa bhayaMkara karavata vaDe lAkaDAMnI mAphaka vahere che, keTalAkane talanI mAphaka pIle che, atyanta khArA, UnA temaja dudhamaya jaLavALI temaja bhayaMkara dukhane utpanna karanArI ane aAnA jevA nitya vahetA pravAhavALI vaitaraNuM nadI tarapha zAMtine mATe deDatA tRSAtura jIne tyAM teo jaI pahoMce te pUrve bANadika vaDe vadhe che, keTalAkane caNAnI mAphaka seke che; keTalAkane zULImAM parevI mAMsanI pezInI mAphaka pakAve che; keTalAkane dhagadhagatA lekhaMDanA thAMbhalAnI sAthe bajhADe che, keTalAkane tapAveluM sIsuM pIvADe che; ItyAdi. AvI paramadhAmikakRta vedanA prathamanI traNa narakanA ane anubhavavI paDe che. ninaruthA pAsA- vAcA tatirjinapateH pracinotu bhadraM bhrAjiSNumA narahitA'kalitA'pakAraiH / sevyA narairdhavalimAstasudhAsudhAbhAbhrA'jiSNumAnarahitA kalitApakAraiH // 67 // varatta vivaraNam jinapateH vAcAM tatiH-vAgvIthI bhadraM-zivaM pracinotu-tanotu / tatiH kiM0 1 bhraajissnnu:zokhanazA mA-zomAM caravA sA aa punaH jiM? nALa hitA-pitAnI / punaH jiM? pachitA-rtiA | jai ? aAvai-manu timira punaH jiM? serA-sevanI | kaiH 1 nraiH-mnujaiH| punaH kiM. 1 dhavalimnA-dhavalatvena astAni-jitAni sudhA-amRtaM 1 A paMdara prakAranA bhuvanapati jAtinA devenAM nAme tasvArthAdhigamasUtranI zrIsiddhasenagaNita TIkA pramANe nIce mujaba che - (1) aMba, (2) aMbArSa, (3) zyAma, (4) zabala, (5 rUdra, (6) uparU, (7) kAla, (8) mahAkAla, (8) asi, (10) asipatravana, (11) kuMbhI, (12) vAlukA, (13) vaitaraNI, (14) kharasvara ane (15) mahASa, Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrI caturvizatijinAnandastutaya [17 zrIkundusudhAma-rannA gagrAna-mAni jA sA aa purA jiM? niSNu-ganayanazI mArA smayaH tena rahitA-varjitA / apakAraH kiM0 ? kalitApakAraiH-saGgrAmaklezakArakaiH // 67 // anvayaH anig- na-hitA hitApa-karAvavA -kAritA, je dazA, pazvimanakarata-gdhA-suSama-sA, tra-nicg-nAna-ditA nira-te vAva tati marja karato zabdArtha vAjA (mULa vAr=vANuonI. | dhavanira=dhavalatA, gheLAza, gheLApaNuM. jinA (10 vi)=vadhAre kare, vistAra karo. sudhAma=sudhAkara, candra. mAM (kUma)kalyANane. =abarakha. jAvidag=zobhanazIla, prakAzamAna, dhArjimAratakuSANujAmAjA dhoLAza vaDe nA=zobhA. parAsta karyA che amRta, candra temaja prAnakumA=bhanazIla che zobhA jenI evI. abarakhane jeNe evI. jANitA=manuSyane hitakArI. anidag=nahi phatehamaMda. ajitA=rahita. zaninumAna hatA=nahi phohamaMda thatA evA kAra (mUtramAra)=apakArathI. garvathI rahita. tevA=sevavA gya. =kalaha, karuo. ja (kU0 nara)=manu vaDe. hitApAra =kalahakArI ane saMtApakAraka. plekArya jina-vANInI prazaMsA- jenI lakSmI [ athavA zobhA ] zobhanazIla che evI, vaLI manuSyane hitakArI ane (ethI karIne te) kalahakArI ane saMtApakAraka evA apakArothI mukta, tathA (buddhizALI) manuSyane sevavA yegya, tathA vaLI jeNe dhavalatA vaDe sudhA, sudhAkara temaja abrakane jItyAM che evI temaja vaLI phatehamada nahi thanArA evA abhimAnathI rahita evI tIrthaMkaranI vANIonI zreNi (he bhavya-jana ! tamArA) kalyANane vistAra karo."--67 ghaNA : rastuti - yA jAtu nAnyamabhajajjinarAjapAda inheM vinA zayavibhAkararAjamAnA / he zrI'bale' ! varabale ! samasaGghakasya inheM vinAzaya vibhAkararAjamAnA // 68 // 17 // Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lain Education International For Private & Personal use only balAdevI acyUnA gAndharva yena H.7. TRIVEDI H.P TRIVEDP 2192G gandharvayakSa zyAmavarNa haMsavAhanaM caturbhujaM varadapAzAnvita- balAM devIM gauravarNAM mayUravAhanAM caturbhujAM bIjapUrakazUlAnvita dakSiNabhujaM mAtuliGgAGkuzAdhiSThitava mabhujaM ceti / All rights reserved. dakSiNabhujAM bhuSuNDhipadmAnvitavAmabhujAM ceti / Lakshmi Art Bombay, 8. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastuta ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH 121 vivaraNam he zrIbale !-balAdevi ! tvaM samasaGghakasya dvandvaM-kaliM vinAzaya-dalaya / varaM-agraM blNbALo caravAra tArAM piM? vimA - pAna- tanmAnaM-qnA cAra (8) tvaM kiM. 1 saa| sA kA ? yA balA devI jAtu-kadAcit nAnyaM-hariharAdikaM abhajatna bhajati sma / kathaM ? vinA-antareNa / kiM ? jinarAjapAdadvandvaM-jinendrAhiyugmam / yA kiM01 zayayo:-karayoH vibhAkareNa-prabhAbhareNa rAjamAnA-bhAsamAnA // 68 // anvayaH thA sAtha-vima- nAmAnA (sevA) nira-nAka-r-- vinA sarva ja nA - magara, sA vimA-bAna-mAnA (stra) he vara-ja! zrI-vAtama- sa rca TU vinAzAyI zabdArtha gAtu kadAcita, kadApi. vA=balA (devI). banyuM (mULa )=bIjA keIne. zrIvAhe zrIalA! gamana (pa0 mana )=bhajatI havA, sevA vidyu=prANakaratI havI. vAva !=he uttama prANavALI ! yugala, joDakuM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAne jinAjJAvA=jinezvaranA caraNa-yugalane. samUha. vinAvagara, sivAya. samaratha sakaLa saMghanA. sAtha hasta, hAtha. pjuM ([ z)=elezane. himA-ghuti, prabhA, teja, vinA rAya (patra nara)=tuM nAza kara. AvA khANuM. himA sUrya. (50 rIMgU)=prakAzamAna, dedIpyamAna ! sudhAkara, candra, rAtrimArAnAmAnA hAthanI prajAnI khANa | vimAnamAnasUrya ane candranA jevuM vaDe dedIpyamAna, mAna che jenuM evI. blekArtha balA devInI stuti hastanI prajAnI khANa vaDe dIpatI evI je (devIe) jinezvaranA caraNa-yugala sivAya anya kedanI (paNa, bhale te pachI brahmA, viSNu ke ziva kAM na haiya) sevA Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrIcaturvizatijinAnactutaya [ 17 zrIkunthakadApi na karI, te sUrya ane sudhArakaranA samAna mAnavALI evI tuM he uttama prANavALI ! he zrIbalA (devI)! sakaLa saMghanA kalezane vinAza kara." -68 spaSTIkaraNa balA devInuM svarUpa sattaramA tIrthaMkara zrInthinAthanI zAsana-devI tarIke A balA devInuM nAma prakhyAta che. ene aSNutAnA nAmathI paNa oLakhavAmAM Ave che. ene paLa vadhyuM che ane ene mayura (mera)nuM vAhana che. vizeSamAM ene cAra hAtha che. temAM jamaNu be hAthamAM te bIjapUraka ane phUla rAkhe che, jyAre DAbA be hAthamAM te te bhuSaMDi ane pama rAkhe che. A devInA saMbaMdhamAM AcAra-dinakaramAM te kahevAmAM AvyuM che ke "zikhigA sucaturbhujA'tipItA phalapUraM dadhatI trizUlayuktam / karayorapasavyayozca savye karayugme tu bhuzuNDibhRt balA'vyAt // " -patrAMka 177. 1bhuzaMDi" zabda zabda-cintAmaNimAM Apela che ane tyAM tene artha "eka jAtanuM zastra" karavAmAM AvyuM che. A zabdane e artha De. vaidyakRta saMskRta-aMgrejI kezamAM paNa jovAmAM Ave che. abhidhAna-citAmaNi ke amara-kezamAM A zabda Apelo nathI. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrIarajinastutayaH atha zrIaranAthasya sevA pIThe padoluMThati yasya surAliragra__seve sudarzanadhare'zamanaM tavAmam / tvAM khaNDayanta mara'! taM paritoSayantaM seve 'sudarzana gharezamanantavAmam // 69 // -vasanta0 vivaraNam he arajina ! tvAM ahaM seve-bhaje / tvAM kiM kurvantaM ? khaNDayantaM-daLayantam / ke ? zrAma-rogam / Ama ki0 ? nAsti zamanaM-zAntiH yasya tam / punastvAM kiM kurvantaM ? paritoSayantaM-santoSayantam / ke ? sudarzanadharezaM-sudarzananAmanRpam / tvAM kiM0 1 na staH antavAmemaraNaramaNyo yasya tam / taM kaM ? yasya tava padoH pIThe-pAdapIThe surAli:-devazreNiH luThatinamati / pIThe kiM0 1 aprA-pradhAnA sevA-sevanaM yasya tasmin / punaH kiM. 1 sudarzanaghare-zobhanadarzanadhare // 69 // anvayaH (he) 'ara' ! yasya tava padoH agra-seve sudarzana-dhare pIThe sura-AliH luThati, taM azamanaM AmaM khaNDayantaM 'sudarzana'-dharezaM paritoSayantaM an-anta-cAmaM tvA seve| zabdArtha pIThe (mU0 pITha)-mAsana 2. AmaM (mU0 Ama )-zagane. padoH (mU0 pad)-yanA . khaNDayantaM (mU0 khaNDayat) 42naa|. luThati (dhA0 luT )=mAnoTa che. ara ! (mU0 ara)=3 maranAtha, 3 aDhAramA Alizreli. tIrtha42! surAli suzanI zreli. paritoSayantaM (mU0 paritoSayata) saMtoSa pApanAza. agra pradhAna. agraseve=pradhAna cha sevana renu mevA. seve (dhA0 seva) hu se chu. darzanazana, ghATa. sudarzana sudarzana. dharadhA2542nAra. sudarzanadharezaM sudharzana nRpana. sudarzanadhare-zAsana zanana dhAraNa 32nA21. vAmA mahilA, nArI zamana-zAnti. anantavAma-mavidhamAna mRtyu bhane mahilA rAmaavidyamAna che zAnti je viSe evA, jene viSe evA, Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrI caturvizatijinAnandaratutayaH [18 zrIma2 zlekArtha zrIaranAthanI sevA- he aranAtha! tArAM ke jenAM caraNanA pradhAna sevavALA evA (arthAt jene ghaNAM che Azraya le che evA) temaja zebhana darzanane dhAraNa karanArA (arthAt jovA lAyaka) evA Asana (pAda-pITha) upara surenI zreNi ALeTe che, tevA tane ke je avidyamAna zAMtivALA (arthAt kalezakArI) evA rogane nAza karanAra che temaja sudarzana nRpatine saMteSa pamADanAra che ane jene viSe mRtyu ane mahilA (nA saMga)ne mA cha, mevA tane huM se chu."- .. spaSTIkaraNa saranAtha-yaritra aranAthanAM caritre paNa saMskRta ane prAkRta bhASAmAM racAyelAM hevAne jaina granthAvalImAM ullekha che. * jinAlyA vijJaptiH sarvajJasaMhatiravApa zivasya saukhyaM ___ sAraM bhavArijanizApatirohitazrIH / zuddhAM dhiyaM kRtadhiyAM vidadhAtu nityaM sA''rambhavArijanizApatirohitazrIH // 70 // -vasanta0 vivaraNam 'sA-jinAlI zuddhAM-pavitrA dhiyaM-buddhiM kRtadhiyAM-viduSAM vidadhAtu-janayatu nityNsdaa| sA ki ? Arambho-hiMsA sa eva vArija-kamaLaM tatra nizApativat-candravad rohitAjAtA zrIH-padmA yasyAH sA / sA kA ? yA sarvajJasaMhatiH-jinAlI zivasya-mokSasya saukhyaMzarma avaap-praap| saukhyaM kiM0 ? sAram-uttamam / saMhatiH kiM0 1 bhavaH-saMsRtiH arayovairiNo janiH-janma zApa-zapanaM taiH tirohitA-rahitA zrI:-zobhA yasyAH sA // 7 // anvayaH ... (yA) bhava-ari-jani-zApa-tirohita-zrIH sarvajJa-saMhatiH zivasya sAraM saukhyaM avApa, sA Arambha-vArija-nizA-pati-rohita-zrIH kRta-dhiyAM dhiyaM zuddhAM nityaM vidadhAtu / Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 jina stutaH ] zravaturvesiginAnantuta zabdArtha sarvajJa kevalajJAnI, samasta vastunA jANakAra. ! zuddha (mULa ruddha=vizuddha, nirmaLa saMsthati=samudAya, samUha. vidya (pU0 thI )=buddhine. sarvajJasaMhati =sarvane samudAya. lata (dhA 0 )=saMpAdana karela. vAgha (ghAmApu)=prApta karyuM. taSiya (mu. dhI)=saMpAdita karI che buddhi virA (mUri)=mokSanA. - jemaNe evAnI, paDitonI. saudartha ( sauthaM)=sukhane. vidhAtu (ghATa ghA)=kare. jJAna janma. nirA= rajanI, rAta, rAja=zApa deve te. nirAti=rajanIkAnta, candra. tirohita (ghA ghA =rahita. rohita (ghA )=utpanna thayela. zrI zebhA. gAmavAginirAtihitI=pApAcaramalinirAtihitIsaMsAra, zatru, | gurUpa kamala prati candranI mAphaka utpanna janma ane zApathI rahita che zobhA jenI e. thaI che zobhA jenI evA. malekArtha jinezvarene vijJapti jenI zobhA saMsAra (bhava-bhramaNa, zatru, janma tathA maraNa) ane zApathI mukata che evA ( arthAt jemane have janma-maraNanA pherA pharavAnA nathI evA temaja keIne paNa zApa nahi denArA evA) je sarvajJa-samudAye mokSanuM uttama sukha prApta karyuM, te pApAcaraNarUpI (sUrya-vikAsI) kamalane (saMcita karavAmAM) candranI jema utpanna thayelI prabhAvALo (jina-varga) jemaNe mati saMpAdita karI che evAnI (arthAta pariDatenI) buddhi sadA nimeLa kare."--70 jinazALA prArthanA hanti sma yA guNagaNAn parimocayantI sAbhA ratIzamavatAM bhavatodamAyAH / jJAnazriye bhavatu tatpaThanodyatAnAM sA bhAratI zamavatAM bhavato damAyA // 71 // - vasanta 1 A temanI kharekharI vItarAga dazA sUcave che; bAkI stuti karanArA manuSya upara tuSTa thavuM ke nindA karanArA ane upara rUcha thavuM e te apUrNatAnuM lakSaNa che. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrI caturvizatijinAnandaghutaya [18 zrIma2 vivaraNam he jina ! bhavataH sA bhAratI-vANI zamavatA-sAdhUnAM jJAnazriye bhavatu-astu / zamavatA kiM0 1 tatpaThanodhatAnA-bacApaThane kRtodyamAnAm / bhAratI kiM0 1 damasya-zamasya Ayo-lAbho yasyAH sA / sA kA ? yA bhAratI ratIzaM-kandarpa hanti sma-jaghAna / yA kiM kArayantI ? parimocayantI tyaajyntii| kAH ? bhava:-saMsAraH todA-pIDA mAyA-dambhaH taaH| keSAM ? guNagaNAnavatA-guNavatAM narANAm / yA ki0 ? sAbhA-sazrIkA // 71 // anvayaH yA sa-AbhA (bhAratI) guNa-gaNAn avatAM bhava-toda-mAyAH parimocayantI rati-IzaM hanti sma, (he jina!) bhavataH sA dama-AyA bhAratI tat-paThana-udyatAnAM zamavatAM jJAnazriye bhvtu| zabdArtha hanti sma (ghA0 han )=1 yA. jJAna-zAna, mApa, guNagaNAnyAnA sabhUkhAne. jJAnazriye-jJAna35 samAna bhATe. parimocayantI tyAsa 4zavanArI. paThana-pAMyana, pAravata. sAbhA-zAmAthI yukta. udyata (dhA0 yam )=Gdhama 42. tatpaThanodhatAnAM tenA 54nane viSa dhama ratIzaM (mU0 ratIza )=2ti-patina, bhahanana. resAyAnA. avatAM (mU0 avat)-2kSaNa 42nA2. zamavatAM (mU0 zamavat )=zamayuTatanA. bhavatodamAyA saMsAra, pIsa bhane bhAyAna. damAyA upazamanA sArathI mevI. zlekArtha Corr-pIna prArthanA che je zobhAyukata vANIe guNanA samudAyanuM rakSaNa karanArA (arthAta guNi-jano - ne saMsAra, pIDA ane mAyAne tyAga karAvanArI banI kaMdarpane haNe, te ApanI (he tIrthakara!) upazamanA lAbhavALI vANuM tenA paThana paratve jemaNe udyama karyo che evA upazamapaarii (uttama 533 // )nI zAna35 samAna artha thAmA."-71 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 00000000000000@@IDIOIRIGIGRIGOD aprAnacakrA. Shraparkar nirvANakalikAyAm - "apraticakrAM taDidvarNA garuDavAhanAM caturbhujAM cakracatuSTayabhUSitakarAM ceti / " HOO99999999987777777777777777DF All rights reserved.] ni. sA. presa. ForPrivate&Personal use only www.jalnelibrary.org. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CredtayaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH 127 cakradharAdevyAH stutiH-- caJcadvilocanamarIcicayAbhibhUta___ sAraGgatA sphaTikarocitabhAlakAntA / cakra satAmavatu 'cakradharA' suparNa sAraM gatA sphaTikarocitabhAlakAntA // 72 // 18 // -vasanta vivaraNam cakradharA devI satAM-vijJAnAM cakraM-vRndaM avtu-rksstu| cakradharA kiM0 1 cazcadvilocanayo:lasannayanayoH marIcicayena-prabhAbhareNa abhibhUtA-parAstA sAraGgasya-mRgasya tA-lakSmIH yayA sA / punaH kiM0 1 sphaTikavat-sphaTikamaNivad rocitaM yad bhAlaM-lalATaM tena kAntA-manoharA / punaH kiM0 1 gatA-yAtA / kaM ? suparNa-garuDam / suparNa kiM0 1 sAraM-sattamam / punaH kiM0 ? sphaTina:-sarpasya karA:-prabhAH tadvaducitA-yogyA bhA-zrIH yeSAM etAdRzA alakAntA:-kezAntA yasyAH sA // 72 // anvayaH cazcat-vilocana-marIci-caya-amibhUta-sAraGga-tA sphaTika-rocita-bhAla-kAntA sAraM suparNa gatA sphaTin-kara-ucita-bhA-alaka-antA 'cakradharA' satAM cakraM avatu / zabdArtha cazcat (dhA0 caJca)= zatu, hIpata. cakraM (mU0 cakra) bhaMDasana, sahana. vilocana soyana, netra, mAMga. avatu (dhA0 av )=2kSaNa 42. marIci-prasA. cakradharA-gharA (vI). caya-sabhU. suparNa (mU0 suparNa)-32. sAraGga-bhRga, 721. sAraM (mU0 sAra)=(1) viyitraqgf; (2) uttama. caJcadvilocanamarIcicayAbhibhUtasAraGgatA=1- gatA (mU0 gata )=Asa thI . zamAna netranI prajAnA samUha vaDe parAbhava ! sphaTA-sApanI 3. pamADyo che mRganI lakSamIne jeNe evI. sphaTinsartha. sphaTika-Ti4 ( bha.) kara nita. bhAlabATa, pANa. anta-cheDI. sphaTikarocitabhAlakAntA-2684 (malina sphaTikarocitabhAlakAntA sapanA prabhAra yo jema dedIpyamAna lalATa vaDe ramaNIya. | 5 evI zobhA che jenA vALanA cheDAnI te. 1 'sakakSa meM' iti mudrit-paatthH| Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrIcaturviMzatijinAnantastutaya; zlAkArtha cakradharA devInI stuti-- " jeNe prakAzamAna netranI prabhAnA samUha vaDe mRganI lakSmIne parAbhava pamADyo che evI (arthAt mRganA karatAM paNa vadhAre manehara leAcanavALI ), tathA vaLI raTika (maNi)nI mAphaka deDhIpyamAna lalATa vaDe ramaNIya evI, temaja vicitravI'[athavA uttama ] garUDa upara ArUDha thayelI, temaja vaLI sarpanI prabhAne yAgya evI zAbhAvALA keza-anta vALI ( arthAt sarpanA jevA lAMkhA ane kRSNa kezavALI) evI cakradharA (devI) sajjaneAnA maMDaLanuM rakSaNa karA. '--2 spaSTIkaraNa cakradharA devInI prArthanA A paNa eka vidyA-devI che. ene apratikrAnA nAmathI paNa eLakhavAmAM Ave che. enA varNa suvarNanA jevA che. vizeSamAM ene garUDanuM vAhana che ane te pratyeka hAthamAM cakra rAkhe che. A vAtanI AcAra-dinakaranA nIcenA phleAka sAkSI pUre che. kemake temAM kahyuM che ke-- k 'garutmatpRSTha AsInA, kArtasvarasamacchaviH / bhUyAdapraticakrA naH, siddhaye cakradhAriNI // " // --patrAMka 162. A devInA saMbaMdhamAM eTaluM nivedana karavuM bAkI rahe che ke jema zrIzAlana kavIzvare 72mA padyamAM cakradharA devInI stuti karI che, tema A kavirAje paNa karyuM che. 1 A saMbaMdhamAM jIe stuti-cAvaMzatikA ( pR0 224). [ 18 zrIara Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 zrImallijinastutayaH atha zrImallinAthasya stutiH zrImallinAtha ! zamathadrumasekapAthaH kaantpriynggurucirocitkaaytejH!| pAdAbjamastu madanAtimadhau vimuktAkAnta ! priyaM guru cirocitakAya te'ja ! // 73 // -vasanta. vivaraNam he zrImallinAtha ! te-tava pAdAbja-padaka ciraM-cirakAlInaM ucita-yogyaM ka-sukhaM tasmai astu-bhavatu / pAdAbjaM ki01 zamathadrumasya-zamadroH seke-secane pAthaH-payAsamam / kAntaHsundaraH priyaGguH-phalinIdrumaH tasya ruciH-prabhA tadvad rocitaM-zobhitaM kAyasya tejaH-prakAzo yasya ttsN0| he aja!-kRSNasama ! / kva ? madanAtimadhau-kAmapIDAmadhudaitye / vimuktaM-tyaktaM akAntaM-apriyaM yena ttsN0| pAdAbjaM kiM0 ? priyaM-kAntam / punaH kiM ? guru-mahat // 73 // anvayaH kAnta-priyaGa-ruci-rocita-kAya-tejaH! madana-Ati-madhau aja! vimukta-a-kAnta ! zrI-malli-nAtha ! te zamatha-druma-seka-pAthaH priyaM guru pAda-abjaM cira-ucita-kAya astu / zArtha mallikhi (nAtha), sAgaNIsamA tIrtha42. | kAntapriyaGgurucirocitakAyatejaH suha2 priyaMzrImallinAtha!-De zrImazinAtha! gunI prabhAnI jema zobhI rahI che druma-vRkSa, Ara. nA zarIranI timeva () abja bhata. seka-siyana, pANI sizta. pAdAbjaM-ya -bhasa. pAtha . madana abhapa. zamathadrumasekapAthaH zama35 vRkSanA siyana ArtipI. prati jaLanA samAna. ati pI. priyaGgupriya, ilinI (vRkSa). madhumadhu nAmane haitya. rucipramA. madanArtimadhau-mahevanI cii||3pii madhuna viSa. tejas-te. akAntamapriya, maniSTa. 1 caukasAya sUtranI TIkAmAM Ane artha "rAyaNa" karavAmAM Avyo che. 17 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zrI caturvizatijinAnandastutaH [19 zrImalivizuiAta!=vizeSataH tyajI dIdhuM che apriya | jira=dIrgha kAla paryata. jeNe evA ! (saM) | jivitA kadI kAla paryaMtanA temaja gya kijaM (kU0 ziya)=ISTa. evA sukhane mATe. guru vizALa. ! (mULa gara) he kRSNa! blekArtha zrImaddhinAthanI stuti sundara priyaMgunI prabhAnI jema jenA zarIranI kAMti zobhI rahI che evA he (ogaNIsamA tIrthaMkara)! he kAmadevanI pIDArUpI madhune nAza karavAmAM (zrI kRSNa(samAna) ! jeNe apriya (kAryo) vizeSataH tyajI dIdhAM che evA he (sarvajJa ) ! he zrImallinAtha ! zamarUpI vRkSanuM siMcana karavAmAM jalasamAna evuM tathA rUcikara temaja vizALa evuM tAruM caraNa-kamala dIrgha kAla parvatanA temaja 5 evA sukhane arthe thAo."--73 spaSTIkaraNa mallinAtha-caritra- zrImallinAtha paratve traNa caritre prAkRta bhASAmAM racavAmAM AvyAM che. temAM eka jinere 5555 kaleka jeTaluM, bIjuM haribhadra 9000 kaleka pramANunuM ane trIjuM bhuvanatuMge (?) 500 ka pramANuka racela che. A uparAMta vinayacandra 4250 ka jevaDuM caritra saMskRta bhASAmAM racyuM che. madhu-daitya eka divasa vibaNu nidrAdevIne vaza thayelA hatA, tevAmAM tenA kAnamAMthI keTabha ane madhu nAmanA be jabarajasta daitya utpanna thayA. A be daitye brahmAne mArI nAkhavAnI taiyArI karatA hatA eTalAmAM te baMnene viSNue mArI nAkhyA. A hinduzAstramAMnI paurANika kathA che. syAdvAdizreNyAH stutiH syAhAdinAM tatirananyajamindukAntA cchA yA viDambayati santamasaGgamAnAm / sA sevadhiH pravidhunotu kRtaprakAza-. cchAyAviDambayati santamasaM gamAnAm // 74 // Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CretutayaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH 131 vivaraNam sA-jinatatiH santamasaM-avatamasaM pravidhunotu-hinastu / sA kiM01 sevadhiH-nighAnam / keSA ? gamAnAM-jJAnAnAm / saMntamasaM kiM0 1 kRtA-vihitA prakAzacchAyAyA-jJAnazriyo vilambena yati:-viratiH yena tat / DalayoraikyAt / sA kA ? yA syAvAdinAM tatiH-jinazreNI ananyaja-kandarpa viDambayati-tarjayati / yA kiM0 1 indukAntavat-candrakAntavat acchAnirmalA / ananyajaM kiM ? santa-vidyamAnam / syAdvAdinA kiM0 1 asaGganmAnAsaGgavarjitAnAm // 74 // anvayaH a-saGgamAnAM syAdvAdinAM yA indu-kAnta-acchA tatiH santaM ananyajaM viDambayati, sA gamAnAM sevadhiH kRta-prakAza-chAyA viDa(la)mba-yati santamasaM pravidhunotu / zabdArtha syAdvAdinAM (mU0 syAvAdin ) syAhIyAnI, pravidhunotu (dhA0 dhu)=nA 42. tIrtha zanI... kRta (dhA0 kR) are. ananyajaM (mU0 ananyaja )= 4. prakAza-jJAna. indukAnta-yandrata (bhA). chAyA=(1) anti; (2) sabhI. accha-nirma. viDa(la)mba-vikhaMbha, Dhale. indvakAntAcchA=yandra-tanAvI nirbhaNa. yati virAma. viDambayati ( dhA0 viDamb ) ti22402 42 che. kRtaprakAzacchAyAviDa(la)mbayati yA chejJAnasantaM (mU0 sat)-vidhamAna, DeyAtI gharAnA. rUpI lakSmInA vilaMbathI virAma jeNe evA. asaGgamAnAM-saMga-2hita. santamasaM (mU0 santamasa)=00 majJAnane. sevadhiH ( mU0 sevadhi )-nidhAna, nidhi. gamAnAM (mU0 gama)=jJAnAnA. blekArtha syAdvAdIonI zreNinI stuti- " ( 2-dupArI) saMgathI rahita yevA syAdvAhImAnI yandrata ( maNi )nAvI je nirmaLa zreNi vidyamAna kaMpane tiraskAra kare che, te jJAnanA nidhAnarUpa ( jina-paMkita), jJAnarUpI lakSmInA vilaMbathI jeNe virAma karyo che evA (arthAt jJAnane AcchAdita karanArA mevA ) |mAnanA vinAza / ."-74 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrIcaturvizatijinAnandastutayaH [18 zrImadhijinavAkUcandrikAyA mahimA saGkocamAnayati yA gRhamastamohA nAyA'samAnamamatAmarasaM stavAnAm / vAkcandrarug dyatu tamobharamarhatAma nAyAsamAnamamatAmarasaMstavAnAm // 75 // -vasanta vivaraNam arhatA-jinAnAM sA vAkcandraruga-vANInduruciH tamobharaM catu-pApavRndaM nirasyatu / arhatA ki0 ? nAsti AyAsaH-saMsAraprayAso mAno-garvo mamatA-mamatvaM maro-maraNaM teSAM saMstavaH-paricayo yeSAM teSAm / sA kA? yA vAkcandrAciH amatAmarasaM-rogAmbhoja saGkocamAnayati-saGkanecayati / punaH kiM ? gRha-mandiram / keSAM ? stavAnA-stutInAm / punaH kiM0 ? asto-gato mohAnayo:-mauDhyAjJAnayoH Ayo-kAbho yasyAH sA / amatAmarasaM kiM0 ? asamAnaM-asAdhAraNam // 75 // anvayaH yA stavanAM (a-samAna) gRhaM, asta-moha-ana-AyA (candrikA) a-samAnaM ama-tAmarasaM saGkovaM Anayati, (sA) an-AyAsa-mAna-mamatA-mara-saMstavAnAM ahaMtAM vAk-candra-ruka tamasa-bharaM dyatu / zabdArtha saGkocaM (mU0 saGkoca )aMDIya, bhAsate. | stavAnAM (mU0 stava )= tutimAnA. Anayati (dhA0 nI)= laya che. vAkcandrarugva35nizA-patinAti. gRhaM (mU0 gRha )=2. dhatu (dhA0 do ) Apo, nAza 4. ana-majJAna. tamobharaMmaMdhAnA saDana. astamohAnAyA-naTa thayeA cha bhora bhane ajnyaanane lAbha jene viSe (athavA jenAthI) arhatAM (mU0 arhat )=2tAnI, tInI . mevI. mamatAbhamatva, bhArApA. asamAnaM (mU0 asamAna )-masAdhAraNa. saMstava-pazyiya. ama-vyAdhi, 2. anAyAsamAnamamatAmarasaMstavAnAM vidyamAna tAmarasa bhaNa. che prayatna, garva, mamatva ane maraNane amtaamrsN=|35 bhajane paricaya jemane viSe evA. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , kuberayakSaM caturmukhaM indrAyudhavarNaM garuDavadanaM gajavAhanaM aSTabhujaM varadapAzacApazUlAbhayayuktadakSiNapANiM bIjapUrakazakti mudrAkSasUtrayuktavAmapANiM ceti / vairovyAM devIM kRSNavarNI padmAsanAM catubhujI varadAkSasUtrayuktadakSiNakarAM mAtuliGgazAktiyuktavAmahastAM ceti| All rights reserved Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CorretutayaH] zrIcaturvizAtIjanAnandastutayaH 133 blekArtha jina-vANIrUpI candrikAne mahimA - stutionA (anupama) gRharUpa evI tathA jenAthI meha ane ajJAnane lAbha naSTa the che evI je (candrikA) asAdhAraNa rogarUpI (sUrya-vikAsI) kamalana saMkeca kare che, te, jemane viSe ( bhava-bramaNarUpI) prayatna, abhimAna, mamatva ane maraNane paricaya avidyamAna che evA arihaMtonI vANIrUpI nizApatinI caMdrikA (ajJAnarUpI aMdhakAranA samUhane nAza aro."-75 dharaNapriyAyAH stutiH zrIjainazAsanahitA nikhilAhitAlI saMbhinnatAmarasabhA surabhAsamAnA / devI dunotu duritaM 'dharaNapriyA' vaH saMbhinnatAmarasabhAsurabhI samAnA // 76 // 19 // -vasanta. vivaraNam dharaNapriyAnAmnI devI vo-yuSmAkaM duritaM-pApaM dunotu-kSipatu / devI kiM. ? zrIjainazAsanasya hitA-hitakAriNI / punaH kiM0 ? nikhilA-sapastA ahitAlyA-vairizreNyA: saMbhit-saMbhedinI / punaH kiM0 1 natA-praNatA amarasabhA-devaparSad yasyAH sA / punaH kiM ? suraiH-devaiH bhAsamAnA-zobhamAnA / punaH kiM0 1 saMbhinna-vikasitaM yat tAmarasaM-kamalaM tadvad bhAsurA-sundarA bhA-prabhA yasyAH sA / punaH kiM0 ? samAnA-sanmAnasahitA // 76 // anvayaH zrI-jaina-zAsana-hitA, nikhila-ahita-AlI-saMbhid , nata-amara-sabhA, sura-bhAsa. mAnA, saMbhinna-tAmarasa-bhAsura-bhA, sa-mAnA (athavA a-samAnA) dharaNapriyA devI vaH duritaM dunotu| zabdArtha jaina-ni-viSaya. zrIjainazAsanahitAzrIna zAsanatirI. zAsana-zAsana, mAjJA. nikhila-samasta. hitA ( mU0 hita ) tarI, syArI. ahita zatru. 1 'bhA'samAnA' ityapi saMbhavati / Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrI caturvizatijinAnandAstutayaH [ 19 zrImali- mitrabhedanArI. phurti (mU0 phurita)=pAtakane, pApane. nihitAzrIma=samasta zatruonI che- para=dharaNendra, Nine bhedanArI. vicA=patnI. sama=sabhA, dharavA = (1) dharaNendranI patnI, (2) natAmAnama=praNAma karyo che suranI sabhA dharaNupriyA, saMmija (dhA mi =vikasita, khIlela. oe jene evI. mArobhAyamAna, tejasvI. mANamAnA (ghA mAr)=prakAzamAna, dIpatI. saMmitAmarAmApuramA=vikasita kamaLanA jegumAsAnA deve vaDe dIpatI. vI zobhAyamAna che zobhA jenI evI. seva devI. samAnA (mRsamAna)=mAnayukta. suno (ghA Du)=duHkha de. zaramanA (mU0 gaNamAna) asAdhAraNuM. zlekArtha dharaNupriyA devInI stuti kIjaina zAsananeM hitakArI, vaLI samata zatraonI zreNine saMhAra karanArI, tathA vaLI suronI sabhAo jene praNAma karyo che evI, temaja devo vaDe dIpatI tathA vaLI vikasita kamaLanA jevI zobhAyamAna zobhAvALI evI ane vaLI mAna-yukata [athavA anupama]. evI dharaNapriyA devI tamArA pApane duHkha de (arthAt pApane dUra kare)-76 spaSTIkaraNa dharaNapriyA devInuM svarUpa dharaNendrane cha paTTarANuo che, paraMtu temAM vairATayAnuM nAma AvatuM nathI. chatAM sAmAnya che. A viraTacA paNa eka vidyA-devI che. A vidyA-devIne varNa zyAma che ane tene ajagaranuM vAhana che. tenA cAra hAtha paikI tenA jamaNuM be hAtha paga ane sarpathI zobhe che, jyAre tenA DAbA be hAtha DhAla ane sarSathI alaMkRta che. 7ra mA padhamAM cakadharA nAmanI vidyAdevInI stuti karavAmAM AvI che eTale atra paNa vairayA nAmanI vidyA-devInI stuti karavAmAM AvI che e vAta sarvAge svIkAravAmAM eka vadhe Ave che ane te e che ke vairaTayA e ogaNIsamA tIrthaMkaranI zAsana-devInuM paNa nAma che. parata A zAsana-devI paNa dharaNendranI patnI che ke nahi e prazna vicAre bAkI rahe che. e devInA svarUpa upara mULa lekamAM prakAza pADavAmAM AvyuM nathI eTaluM ja nahi, paraMtu svapajJa TIkAmAM paNa stutikAre dharaNa-priyA saMbaMdhI khulAso karyo nathI; vAste dharaNupriyAthI vaiTayA nAmanI zAsana-devI samajavI ke vidyA-devI ke anya keI ene nirNaya kara bAkI rahe che. chatAM paNa sAthe sAthe zAsana-devI tarIkenuM vaiyA devInuM svarUpa ApavuM asthAne nahi gaNAya, ema mAnI te AlekhavAmAM Ave che. - A devIne zyAma varNa che ane te padmAsanI che. vaLI tene cAra hAtha che. tenA jamaNu be hAtha varada ane akSasUtrathI alaMkRta che, jyAre tenA DAbA be hAtha bIjapUraka ane zaktithI vibhUSita che. 1 A saMbaMdhamAM juo stuti-caturvizAMtakA (pR. ra77). Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zrImunisuvratajinastutayaH atha zrImunisuvratanAthasya stutiH sImantinImiva patiH samagasta siddhi nirmAya vismitamahAmuni suvratatvam / so'yaM mama pratanutAt tanutAM bhavasya nirmAya ! vismitamahA 'munisuvrata !' tvam // 77 // -vasanta vivaraNam he munisuvrata ! so'yaM tvaM mama bhavasya tanutA-tucchatvaM pratanutAt-vistAraya / nirgatA mAyA-nikRtiryasya tatsambodhanam / tvaM kiM0 1 vismitaM-vikasitaM mahaH-tejo yasya sH| sa kaH ? yo munisuvrataH suvratatvaM vrataM nirmAya siddhi-mukti samagasta-siddhimaGgIcakAra / ivayathA patiH-bhartA sImantinI-striyaM saMsajati / suvratatvaM kiM0 1 vismitA-vismayaM nItA mahAmunayo-yatayo yena tat // 77 // anvayaH (yaH) vismita-mahat-muni suvratatvaM nirmAya patiH sImantinIM iva siddhiM samagasta, saH * ayaM vismita-mahAH tvaM (he ) nira-mAya ! munisuvrata ! mama bhavasya tanutAM pratanutAt / zabdArtha sImantinI (mU0 sImantinI)-strI. | pratanunAt (dhA0 tan)=vistArI. patiH (mU0 pati )=nAya. tanutAM (mU0 tanutA)=yAsapaNAne, zatAna. samagasta (dhA0 gam )=(1) bhanyA; (2) 40024. | nirmAya !tuM 2j cha 458 renu mevA, he nirmAya (dhA0 mA)=zana, mAyarI. nipaTarI! vismita (dhA0 smi)=manyamA 5mAusa. vismita-visita. muni sAdhu. mahasU te. vismitamahAmuni-mayamA 5bhAjyo cha mahA vismitamahA:-visita thayu cha renu mevA munione jeNe evA. suvratatvaM (mU0 suvratatva) tana, bhuniyAna. munisuvrata != bhunisunata(svAmI ) ! Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zrIcaturvizatijinAnandaratuta [ 20 zrI munisuvrata zlekArtha zrI munisuvratasvAmInI stuti jeNe mahAmunione viramaya pamADyo che evA sundara vratane AcarIne pati patnIne maLe tema je siddhi (sundarI)ne maLe te A tuM vikasita tejavALo he niSkapaTI munisuvrata (svAmI)! bhaa2| sapanA zatAnI vistAra 12 (parthAt bhane 65vI manA)."-77 spaSTIkaraNa zrIbhunisurata-yaritra munisuvratasvAmInuM eka caritra zrIcandra prAkRta bhASAmAM 194 gAthA jeTaluM raceluM che. A uparAMta nava bhavanA vRttAMta pUrvakanuM eka caritra vinayacaMdra racyuM che. AnuM pramANa 4552 zloka jeTaluM che. vizeSamAM padmaprabhasUrie paNa 5555 gAthA pramANanuM eka caritra 22\cha. jinezvarANAM stutiH dIkSAM javena jagRhurjinapA vimucya __ kAntArasaM gatiparAjitarAjahaMsAH / te me sRjantu suSamAM yazasA sukIrti kAM tArasaGgatiparA jitarAjahaMsAH // 78 // --vasanta0 vivaraNam te jinendrA me-mama suSA-zobhA sRjantu-dizantu / suSamA kiM. 1 zobhane kIrtikezlokasukhe yasyAH tAm / te kiMviziSTAH ? tArasaGgatyA-manojJasaGganmena parA:-pradhAnAH / punaH kiM. 1 jitau-nyatkRtau rAjahaMsau-candrarajate yaiH te / kena ? yazasA-zlokena / te ke ? ye jinapA-jinendrA javena-vegena dIkSA-pravrajyAM jagRhu:-gRhNanti sma / kiM kRtvA ? vimucyatyaktvA / ke ? kaantaarsN-striiprem| jinapAH kiM0 1 gatyA-gamanena parAjitaH-parAbhUto rAjaiMso-marAko yaiH te // 78 // anvayaH (ye) gati-parAjita-rAjahaMsAH jina-pAH kAntA-rasaM vimucya dIkSAM javena jagRhuH, te tAra-saGgAti-parAH yazasA jita-rAjan-haMsAH me su-kIrti-kAM suSamA sajantu / Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CorretutayaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH 137 zabdArtha dIkSA (mU0 dIkSA)-dIkSAne, saMsAra-tyAgane. ( sRjantu (dhA0 sRj )apo. javena (mU0 java)- pUrva. suSamA (mU0 suSamA ) zomAne. jagrahaH (dhA0 graha ) grahaya 42tA huvA. yazasA ( mU0 yazas)=55 13, ti 5. jinapAH (mU: jinapa)-bhinavarI. sukIrtikAM=sun42 cha yaza bhane sumana vimucya (dhA0 muc )-vizeSata: tya% chana. mevI. rasarAma, prema. kAntArasaM-sInA premana. tAra=manojJa. gati yAsa. saGgati-saMgama. parAjita ( dhA0 ji ) rAvI hIdhesa. tArasaGgatiparA:manojJa saMgama 43 pradhAna. rAjahaMsa haMsa. haMsa-3, yahI. gatiparAjitarAjahaMsAH yAsa tyA cha / jitarAjahaMsAH tyA cha yandra bhane yahIna rAjahaMsane jemaNe evA, rebhara mevA. zlekArtha jinezvarenI stuti jemaNe cAla vaDe rAjahaMsane jItyA che evA je jinezvaroe amadAnA premane tyAga karIne vegapUrvaka dIkSA grahaNa karI, te uttama saMgati vaDe pradhAna temaja dIti (nI ujajavalatA) vaDe candrane temaja cAMdIne jemaNe parAjita karyA che evA tIrthaMkaro mane yazasvinI zAarghA."-78 jinAgamAya mahAdevasyopamA durdAntabAdikumatatripurAbhighAte ___ kAmArimAnama mataM pRthu lakSaNena / sarvajJazItarucinA racitaM nirasta kAmArimAnamamataM pRthulakSaNena // 79 // -vasanta0 vivaraNam he jana ! tvaM mataM Anama-namaskuru / mataM ki0 kAmAri-Izvarasamam / kva ? durdAntAdurdamA ye vAdinaH-paravAdinaH teSAM kumataM-kupakSaH tadeva tripuranAmA daityaH tasya abhighaate-hnne| Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH [ 20 zrImunisuvrata- punaH %00 ? pRthu-viztInaeNm| zveta ? lona punaH r0 ? racita-citam| na ? sarvajJazIsahacinA-ninaSadreLa / punaH kri. ? nitA-vastAH jAma:-vaeN ayo-vivaH manaH-- smayo mamatA ca - mamatvaM yena tat / lakSaNena kiM0 ? pRthulA - vizAlAH kSaNA-utsavA cazmAt tena // 7o // . anvayaH 3nti-vAri---mata-tripur--samidhAte Ama-ai, pRthu kSaLena kSabena jUtha sarvaza- zAMta-rucinA racita nirata-jAma---imAna-mamata mataM bAnama | zabdArtha kunta=durdama, jenuM duHkhethI damana thai zake tevA. ghumata=duSTa siddhAnta. farge-laye (dru). miyAta=vinAza, kurontavAmitripurAmighAta=g mavAdIenA duSTa siddhAntarUpI tripuranA vinAzane viSe. jAma=kAmadeva, kaMdarpa, madana, jAmafi ( mU. hrAmara )=kaMdarpanA zatru(rUpa), ziva( rUpa ). rukSona (mU. sALa)=lakSaNa vaDe, cihna vaDe. ratini=zItaLa che teja jenuM te, sudhAkara, candra sarvajJazItaSinA=sarvajJarUpI candra vaDe nista (dhA. ar)=nivAraNa karela. nirastAmAsmiAnamamalaiM=nirAsa thayA che madana, duzmana, mAna ane mamatAnA jethI evA. pRthuru=vizALa. zab=utsava. murukSanena=vizALa che utsavA jethI evA. zlAkArtha jinAgamane ApavAmAM AvelI mahAdevanI upamA * durdama ( durgaMya ) vAdIonA duSTa siddAntarUpI tripura ( nAmanA daitya )nA vinAza karavAmAM mahAdevanA samAna, vaLI jethI vizALa utsaveA che evA lakSaNa vaDe vistIrNa, temaja sarvajJarUpa sudhAkara vaDe racAyela tathA vaLI mana, duzmana, mAna ane mamatAnuM je dvArA nikandana gayuM che evA siddhAntane ( he janA ! ) tame namaskAra kare.."--79 spaSTIkaraNa tripura daitya A daitya sAnA, rUpA ane lADhAnA mayAsure anAvelA traNa nagaranA adhipati hatA. enuM maraNa mahAdevane hAthe thayuM hatuM temaja enAM traNe nagarezane bhasmIbhUta paNa e bhavAnIpatieja karyAM hatA. e vAta hiMdu zAstramAM najare paDe che. * * * * Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jorIdevI nirvANakalikAyAm "gaurI devI kanakagaurI godhAvAhanAM caturbhujAM varadamusalayutadakSiNakarAM akSamAlAkuvalayAlaGkRtavAmahastAM ceti / " AAAAKIYAKA - All rights reserved. ] ni. sA. presa. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CrietutayaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH 139 gaurIdevyAH stutiH yA durdhiyAmakRta duSkRtakarmamuktA unAlIkabhaJjanaparA'stamarAlavAlA / gatyA''syamasyatu tamastava gauryavantI nAlIkabhaM jana ! parAstamarAlabAlA // 80 // 20 // -vasanta0 vivaraNam he jana ! sA gaurI-devI tava tamaH-pApaM asyatu-dalayatu / gaurI kiM kurvantI ? avantI-dharantI / kiM ? Asya-vaktram / AsyaM kiM0 1 nAlIkavad bhA-prabhA yasya tat / gaurI kiM0 1 gatyA-gamanena parAstA-jitA marAlabAlA-haMsI yayA sA / sA kA ? yA-gaurI durSiyAM-durbuddhInAM astaM-vinAzaM akRta-karoti sma / yA kiM0 1 duSkRtakarmabhiH-pApakriyAbhiH muktA-varjitA / punaH kiM0 1 anAlIkayo:-ajJAnAsatyayoH bhajanaM-vinAzaH tatra parAparAyaNA / punaH kiM0 1 arAlA-cakrA vAlA:-kezAH yasyAH sA // 80 // anvayaH (he) jana! yA duSkRta-karmana-muktA ana-alIka-bhajana-parA arAla-vAlA (devI) dur-dhiyAM astaM akRta, (sA) gatyA parAsta-marAla-cAlA nAlIka-bhaM AsyaM avantI 'gaurI' tava tamaH asyatu / zabdArtha durdhiyAM (mU0 durdhI ) muddhivANAnA. astaM ( mU0 asta )-visayane, vinAzane. akRta( dhA0 kR )=2te ho. arAla-isamA. duSkRta pA5. vAlavANa, ntata, 2. karmanya . arAlavAlAdisnA cha pAnA mevI. dusskRtkrmmuktaa=||5my yA mAthI bhuta gatyA (mU0 gati ) gati 43. alIka-asatya, I. AsyaM ( mU. Asya ) vahanane. bhAna-vinAza tamaH (mU0 tamas ) ajJAnane. para tat52. anAlIkabhaanaparA ajJAna bhane asatyanA gaurI-goza (vI). aMta ANavAmAM tatpara, avantI ( dhA0 av )=294 42nArI, bhavI. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrIcartAvaiMzatijinAnandastutaya: nAnaja=kamaLa. nAhIma=kamaLanA jevI kAMti che jenI evA. nana ! ( mU. nana)=he manuSya ! vAta ( dhA. asa)=dUra karela, marA=haMsa. nANA=strI. [ 20 zrImunisuvrata- pArasamaNAhA=parAsta karI che haMsIne jeNe evI. phlezakArya gaurI devInI stuti-- "" pApamaya kriyAothI vimukha evI, tathA ajJAna ane asatyane aMta ANavAmAM tatpara temaja vAMkaDIo vALavALI evI je ( devIe ) duSTa buddhivALAnA vinAza karyAM, te gati vaDe huMsIne parArata karanArI evI temaja kamaLanA samAna kAMtimaya vanane dhAraNa karanArI evI gaurI ( devI ) hai manuSya ! tArA ajJAnane dUra karo."--80 spaSTIkaraNa gaurI devInuM svarUpa-- A sALa vidyA-devIo paikI eka che. ene cAra hAtha che. tenA jamaNA e hAtha varada ane muzaLathI zAle che, jyAre tenA DAbA be hAtha japamALA ane kamaLathI vibhUSita che. vaLI ene geAdhikAnuM vAhana che, e vAta te AcAra-dinakaranA nIce mujabanA zleAka uparathI paNa joI zakAya cheH huM gopAlanalamAlInA, pUnirmalA / sahasrapatra saMyukta - pANigaurI zriye'stu naH // " --patrAMka 162 atra pazu A vizaje zrIzAlanamunIzvaranuM anukaraNa karyuM hoya ema lAge che. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___21 zrInamijinastutayaH atha zrInaminAthasya nutiH devendravRndaparisevita ! sattvadatta__ satyAgamo madanameghamahAnilAbhaH / mathanAsi nAtha ! ratinAthasarUparUpaH satyAgamo'mada ! 'name'ghamahAnilAbhaH // 81 // -vasanta vivaraNam he name !-naminAtha ! tvaM aghaM-pApaM mathnAsi-viloDayAsa / devendradvandaiH-indraughaiH parisevitaH-( atyanta)sevitaH tatsaM0 / tvaM kiM0 1 sattvAnA-prANinAM dattA-vihitA satyAgAdAnasahitA mA-lakSmIH yena saH / punaH kiM. 1 madanameghe-kAmAmbhoghare mhaanilaabho-mhaavaatnibhH| puna: kiM0 1 ratinAthasya-kandapasya sarUpaM-savarNa rUpaM yasya sH| punaH kiM0 ? satyaHsamyagAgamaH-siddhAnto yasya sH| nAsti mado-do yasya tatsaM0 / tvaM kiM0? nAsti hAne:kSayasya lAbha:-prAptiH yasya sa tathA // 81 // anvayaH deva-indra-vRnda-parisevita! nAtha! a-mada ! 'name!'sattva-datta-sa-tyAga-maH madana-meghamahat-anila-AbhaH rati-nAtha-sarUpa-rUpaH satya-AgamaH a-hAni-lAbhaH (tvaM) aghaM manAsi / zArtha vRndasamUha, samuhAya. mathnAsi( dhA0 manth )= bhayana re cha. parisevita ( dhA0 sev ) sevAyeta. nAtha! (mU0 nAtha) svAmina, prasA! devendravRndaparisevita!= De su25tiyAnA samu- sarUpa samAna 35vANu. yathA sevAye! ratinAthasarUparUpaH bhAvanA samAna 35 che tyAga=tyA. mevo. sattvadattasatyAgamaH prANImAna mA 42 cha / satyAgamaH sAyA cha siddhAnta reno mevo. dAnasahita lakSmIne jeNe e. amada ! nirabhimAnI ! megha-megha, vAha. name! (mU0 nami)= nabhi (nAtha)! anila-5vana, vAyu. aghaM (mU0 agha )=pApane. madanameghamahAnilAmA bhahana35. bhavana viSa ahAnilAmA vidyamAna cha kSayana sAla pracaMDa pavanasamAna, rana (mathArathI) mevo. .. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrIcaturvizatijinAnandastutaya: [21 zrInabhi blekArtha zrI naminAthanI stuti sura-pati mAnA samudAya 48 sevA zayeya svAmI ! prabhu! hai nirabhimAnI (ekavIsamA tIrthaMkara ) ! he nami (nAtha ) ! jeNe prANIone dAnasahita lakSmIne arpaNa karI che e, vaLI anaMgarUpI vAdaLane vikherI nAMkhavAmAM) pracaNDa pavanasamAna, tathA ratipatinA samAna saundaryavALe e temaja jene siddhAnta satya che e temaja vaLI jene [athavA jethI 3 hAninI prApti avidyamAna che e tuM pApanuM maMthana kare che."--81 spaSTIkaraNa zrInabhinAya-yaritra zrI naminAthanA saMbaMdhamAM paNa pRthak caritre saMskRta ane prAkRta bhASAmAM racAyelAM che e jaina granthAvalImAM ullekha che. jinazreNyAH smaraNam pApapravRttiSu parANi nivartayantya___ satyAsu khAni zivasaGgamanAdadAnA / jainendrapatirupayAtu madIyacitte satyA sukhAni zivasaGgamanA dadAnA // 82 // vivaraNam jainendrapaGki:-jinarAjI madIyacitte-manmanasi upayAtu-vrajatu / paGkiH kiM kurvantI ? nivartayantI-nivArayantI / kAni ? khAni-indriyANi / khAni kiM0? pApapravRttiSupApavyApAreSu parANi-tatparANi / pravRttiSu kiM0 ? asatyAsu-anRtAsu / patiH kiM ? nAsti dAnaM-tyAgo yasyAH sA / kasmAt ? zivasaGgamanAta-siddhigamanAt / punaH kiM0 ? satyA-satyavAdinI / paGkiH kiM kurvANA ? dadAnA-dadatI / kAni ? sukhAni-zarmANi / paGkiH kiM0 1 zivasya-kuzalasya saGgaH-prAptiH tatra mano yasyAH sA // 82 // anvayaH . a-satyAsu pApa-pravRttiSu parANi khAni nivartayantI ziva-saGgamanAt a-dAnA satyA sukhAni dadAnA ziva-saGga-manAH jainendra-paziH madIya-citte upayAtu / Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [nanastutayaH ] pravRtti=vyApAra, Ayarazu. pApapravRttiSu = pApabhaya vyApArIne viSe, parANi ( mU0 para ) =tat52. nivartayantI nArI, bhaTaDAvanArI. asatyA ( mU0 asatyA ) = asatya. khAni ( mU0 kha ) = ndriyAne. saGgamanabhana. zivasaGgamanAt = bhokSa prati gamanathI. adAnA=avidyamAna he tyAga lene viSe vI. zrIcaturviMzatijinAmandastutayaH zabdArtha * paGkti=zreSi. jainendrapaGkiH=nezvarAnI zrezi. upayAtu ( dhA0 yA ) = Apta thA. madIya=bhArA. madIyacitte=bhArA bhanane viSe. satyA ( mU0 satya ) = satyavAhinI. sukhAni (ma0 sukha ) = sumane. zivasaGgamanAH bheokSanI prApti prati bhana che menuM mevA. dadAnA (dhA0 dA )=artha aznArI. zlAkArya jinazreNanuM smaraNa " asatya temaja pApamaya vyApArAne viSe tatpara evI indriyone rokanArI, mekSamAM gamana thavAnI jeNe dAna devAnuM nathI evI, satyavAdinI, sukhAne arpaNa karanArI tathA vaLI meAkSanI prApti prati jenuM citta che evI jinezvarAnI zreNi mArA cittane viSe prApta thA. "82 pravacanasya vijaya: * yUthaM mamantha hariraMbhamivAdhimastamAyAmahArimadanaM ditadAnavAri / jainaM mataM vijayatAM tadidaM gamAnA mAyAmahAri madananditadAnavAri // 83 // 143 - vasanta 0 vivaraNam jainaM mataM - jinasambandhi pravacanaM vijayatAM - sarvotkarSeNa vartatAm / mataM kiM0 1 gamAnAM - samAnapAThAnAM AyAmena - vistAreNa hAri- manojJam / punaH kiM0 1 madena-harSeNa nanditA:- prINitA dAnavArayaH - surA yena tat / punaH kiM0 1 tadidam / tat kiM 1 yanmataM Adhi- manobAdhAM mamanthaviloDayati sma / iva yathA hari:- siMhaH aibhaM yUthaM - hastikulaM madhnAti / tat kiM0 1 astA- nirastA mAyA - nikRtiH mahArayo - vairiNo madanaH - kAmo yena tat / yUthaM kiM0 di chinnaM dAnavAri-madajalaM yasya tat // 83 // Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcarvazatijinAnandastutayaH anvayaH hariH dita - dAna - vAri aibhaM yUthaM ( madhnAti ) iva (yaH) Adhi mamantha, tat idaM astamAyA - mahat-ari-madanaM gamAnAM AyAma -hAri mada-nandita-dAna- vAri jainaM mataM vijayatAm / zabdArtha 144 yUthaM ( mU0 yUtha ) = ToNAne. mamantha ( dhA0 math ) =bhanthana ryu. hari: ( mU0 hari ) = siMha. aibhaM ( mU0 aibha ) = hAthI saMbaMdhI. astamAyAmahArimadanaM=2 IDI dIghAM che upaTa, kaTTA zatruo ane kAmadevane jeNe evA. ditadAnavAri=gaMdha thayuM che bhaha-sa menu mevA. jainaM (mU0 jaina ) = nisaMgaMdhI. mataM ( mU0 mata) = bhata, harzana. kAlIdevyAH stuti: zlAkArya pravacananA vijaya '(siMhanA pratApathI) jenuM maha-jala baMdha thayuM che evA kuMjarAnA samudAyanuM jema siMhu manthana kare che ( arthAt tene mArI haThAve che) tema je (siddhAnta) mAnasika pIDAnuM anthana karyuM, te A jaina siddhAnta ke jeNe kapaTa tathA kA zatruo temaja kAmadevane dUra pheMkI dIdhAM che tathA je gameAnA vistArathI manAtura che temaja vaLI jeNe harSapUrvaka dAnavAnA huzmanIne (arthAt hevAne ) khuzI che, te siddhAnta sarvotkRSTa vyavaMtA vate. " 83 * * * [ 21 zrInabhi vijayatAM (dhA0 ji )=yavaMtA vate. tad ( mU0 tad ) =te. idaM ( mU0 idam ) =ma. gamAnAM ( mU0 gama ) = samAna thADonA. AyAma - vistAra. AyAmahAri=vistAra vaDe manohara. nandita ( dhA0 nanda )= khuzI urela. madananditadAnavAri=&rSapUrva khuzI che dAnavAnA duzmanAne jeNe evA. yA kAlyakiJcanajanAnatanoditA'bjaM pratyarthino vizadamAnagadAkSamAlA / sA devatA prathayatu prathitaprabhAvA pratyarthino vizadamAnagadAkSamAlA // 84 // 21 // vasanta 0 vivaraNam sA kAlI devatA pratyarthino - vairiNaH prathayatu-karotu / kIdRzAn ? vizantI - pravizantI amA-alakSmIH yeSu tAn / devatA kiM0 ? prathitaH - pratItaH prabhAvo - mahimA yasyAH sA / punaH kiM0 1 agadA - rogavarjitA akSamAlA-indriyAlI yasyAH sA / sA kA ? yA kAlI azvina Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastutaH ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH 145. janAna-daridriNo atanot-karoti sma / kIdRzAn ? athino-dhanavataH / yA ki01 itA-gatA / kiM prati ? abja prati-kajaM prati / yA kiM. ? vizadaM-nirmalaM mAnaM-pUjA yayoH tAdRze gadAzastravizeSaH akSamAlA-japamAlA ca yasyAH sA // 84 // anvayaH cA gati tA virA-mAna--akSa-mAskA "vANI" -citta-nAna thanA atanota, sA prathita-prabhAvA a-gada-akSa-mAlA devatA pratyarthinaH vizat-a-mAn prathayatu / zabdArtha vAyara=nirdhana, daridra. vathathA (dhAkatha)=kare. cittananAra=nirdhana manuSyane. kathita (pA. pram)=prasiddha batanora (ghAtara)=karatI havI. pratikamAvA=prasiddha che prabhAva jene evI. 2tA (dhA0 2)=prApta thayelI. karthanaH (kUTa prarthina)=duzmanane, vairIone. i (mU0 )-kamaLane. virata (ghAvid)=praveza karanAra. tine. virAmana=praveza karanAra che nirdhanatA jene thAH (kU0 marthana)=dhanika, paisAdAra. viSe evA. kSamALA japa-mAlA. virAma nAnAjA=nirmala che pUjA jenI ga. evI gadA ane japa mAlA che jenI gA=Indriya, pAse evI. sArAkSamADhA=raga-rahita che jenI IndrisevA-devI. nI zreNi evI. blekArtha kalI devInI stuti kamaLanA upara ArUDha thayelI temaja jenI pUjA nirmaLa che evI gadA ane japamAlAne dhAraNa karanArI je kAlI (devI) nirdhana manuSyane dhanika karatI havI, te prasiddha prabhAvavALI temaja jenI IndriyenI zreNi rAga-rahita che evI (arthAt nIrogI kAyAvALI) devI zatruone praveza karanAra che nirdhanatA jemane viSe evA (arthAt daridrI) bane."-84 spaSTIkaraNa kAlI devInuM svarUpa A seLa vivA-devIo paikI eka che. enA saMbaMdhamAM 39mA pRSThamAM vicAra karelo hevAthI atra kaMI vizeSa kahevAnuM bAkI rahetuM nathI. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrInemijinastutayaH atha zrIneminAthAya praNAmaH yo vatAkhyagirimUrdhni tapAMsi bhoga rAjImatItya janamAracayAM cakAra / 'nemi' janA ! namata yo vigatAntarArI rAjImatItyajanamAracayAJcakAra // 85 // -vasanta vivaraNam he janA! yUyaM taM nemi namata-praNamata / taM kaM ? yo-nemiH raivatAkhyagirimUrTina-ujjayantAdrizRGga tapAMsi cakAra-karoti sma / kiM kRtvA ? atItya-tyaktvA / kAM ? bhogarAjIviSayazreNIm / bhogarAjI kiM0 1 janAnA-narANAM mAracaya:-kAmapuSTiH yatra tAm / yo-nemiH jino rAjImatyA-ugrasenasutAyAH tyajanaM-tyAgaM AracayAJcakAra-racayati sma / yaH kiM0 ? vigatA-naSTA AntarAraya-AntarIyaripavo yasmAt saH // 85 // anvayaH (he) janAH ! jana-mAra-cayAM bhoga-rAjI atItya yaH raivata-Akhya-giri-mUni tapAsi cakAra, yaH vigata-Antara-ariH 'rAjImatI'-tyajanaM AracayAMcakAra, (taM ) 'nemi' nmt| zabdArtha raivata vita, Sarria, rinAra (parvata). / janamAracayAM manuSyAnA mahananI vRddhi ke AkhyA=nAma. 22 vi vI. giri-2, parvata, 57. nemi (mU0 nemi )-nami(nAtha )2, mariSTamUrdhanmasta. nabhita. revatAkhyagirimUni revata nAmanA patanA jnaaH| (mU0 jana)I ! bhasta (zi2) 52. Antara-mAsyanta2, mAtA. tapAMsi ( mU0 tapas) tapazcaryAmA. vigatAntarAriSTa pAbhyA che mAnyantara bhoga-viSaya. zatrue jenA evA. rAjI zreli. rAjImatI- bhatI, asena tanI putrI. tyajana-tyAsa. bhogarAjI viSaya-zrezine. rAjImatItyajanaM-27bhatAnA tyAgane. atItya (dhA0 3)=tya chana. AracayAzcakAra (dhA0 raca )zyanArI. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 jinastutayaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH blekArtha zrIneminAthane praNAma manuSyanA madananI puSTi karanArI evI viSaya-zreNine tyAga karIne jeNe girinAra nAmanA giranA zikhara upara tapazcaryA karI temaja jenA Abhyantara zatruo nAza thayA che evA jeNe rAjamatInA tyAganI racanA karI (arthAta tene tyAga karyo, te neminAtha)ne he manuSya! tame vandana kare."-85 spaSTIkaraNa girinAra giri- A parvata kAThiyAvADamAM Ave che. enI sAthe A bAvIsamA tIrthaMkara neminAthane gADha saMbaMdha che, kemake A parvatanA zikhara upara te temanAM cyavana, janma, dIkSA, kevalajJAna ane nirvANa e pAMca kalyANukemAMnAM chevaTanAM traNa kalyANaka thayAM che. A vAtanuM nIcenI gAthA samarthana kare che. "nArada, vidyA bAlaM nidaga karatA taM dhammacakkavaTTI, arihamami namasAmi // " . - siddhANaM budANuM (siddhastava sUtra), gAja athAta-ujayaMta (girinAra) parvatanA zikhara upara dIkSA, jJAna ane nirvANa jenAM thayAM che, te dharmacakravatI (zrI)ariSTanemine huM namana karUM chuM. A parvatanuM viziSTa varNana bhaktAmarasamasyArUpa kAvya-saMgrahanA prathama vibhAganA pariziSTamAMthI maLI zakaze. tapazcaryA- tIrthakaro ke jeo teja bhavamAM jarUraja mokSe janAra che, teo paNa tapazcaryA kare che, e dhyAnamAM levA jevI hakIkata che. e kahevuM asthAne nahi gaNuya ke viMzati-sthAnaka ' ArAdhanA karIne te tIrthakare tIrthaMkara-nAma-karma bAMdhe che ane khuda dIkSA letI vakhate paNa prAyaH sarve tIrthaMkare kaMIne kaMI tapazcaryA kare cheja. vizeSamAM zrIgautama buddhane tapazcaryAnA saMbaMdhamAM 1 chAyA ujjayantazailazikhare dIkSA jJAna naiSedhikI yasya / taM dharmacakravartinamariSTanemi nmsyaami|| 2 A tapanuM svarUpa triSaSTizalAkApurUSacaritra (50 1, 301, le0 883-802) uparathI joI zakAya tema che. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrIcarviMzatijinAnandastutayaH [ 22 zrInemi jevA kaDavA anubhava thayA hatA, tevA anubhava kAi paNa tIrthaMkarane thatA nathI. AnuM kAraNa jaina zAstramAM tapanI je nIce mujabanI vyAkhyA karavAmAM AvI che, te tarapha dRSTipAta karavAthI samajI zakAze. ', "so hu tavo kAyavvo, jeNa maNo'maMgulaM na ciMtei / jeNa na iMdiyahANI, jeNa ya jogA na hAyaMti // arthAt je tapazcaryA karavAthI citta azubha vicAra na kare, temaja (kAyika, vAcika ane mAnasika ) vyApArAne khalela na paheAMce, viSaya-vicAra mULa leAkamAM 'mogarAnA~ ' ane zlAkArthamAM * viSaya-zreNi ' viSe ullekha che, te viSaya eTale zuM ane kai IndriyanA keTalA viSayeA che temaja tenuM sevana karavAthI zA zA geralAbhA thayA che tenuM dig-darzana karI laie. e tA jANItI vAta che ke ekaMdara rIte indriyA pAMca che--(1) sparzanendriya (cAmaDI), (2) rasanendriya (jIbha ), (3) ghrANendriya (nAka), (4) netrendriya ( AMkha ) ane (5) karNendriya (kAna). sAmAnyataH indriyAnA vyApArane ane vizeSataH tenA aniSTa hAnikAraka vyApArIne 'viSaya ' kahevAmAM Ave che. temAM sparzanendriyanA (1) zIta ( ThaMDA ), (2) uSNu (garama), (3) laghu (halakA), (4) gurU (bhAre), (5) snigdha ( cIkaNA ), (6) rUkSa (lukhA), (7) sukeAmala (lIsA) ane (8) kaThora (khaDakhacaDA ) ema ATha viSaya che. evI rIte rasanendriyanA madhura (mIThA ), Amla (khATA), tikta ( kaDavA ), kaTu (tIkhA ) ane kaSAya (turA) ema pAMca viSayA che. dhrANendriyanA tA sugandha ane durgandha ema e viSayA che. netrandriyanA zveta (sapheda), nIla ( kALA ), harita (lIlA), pIta ( pILA ) ane rakta (rAtA) ema pAMca viSayA che, jyAre zravaNendriyanA zabda, apazabda ane mizra-zabda ema traNa viSaye che. A uparathI joi zakAya che ke indriyAnA eka dara rIte 23 viSayA che. AthI bhAgarAjI yAne viSayazreNi evA zabda-prayoga sayuktika che ema joI zakAya che. viSaya-viDaMbanA indriyanI hAni na thAya teja tapazcaryAM karavI. sparzanendriyane vaza thayele prANI kevI viDaMbanA bhAgave che, te saMbaMdhamAM hAthInuM dRSTAnta vicAravA jevuM che. svataMtra pharanArA, parvatAmAM nivAsa karanArA, vanamAM sukAmala vRkSAnAM suMdara patronA AhAra karanArA evA hAthI sparzanendriyanA viSayane vaza thavAthI tene paDavAne sArU taiyAra karelA khADAnA upara kRtrima hastinInI AkRti dekhIne khADAmAM paTakAI mare che. are, tene pakaDanArA taraphathI pAchaLathI paNa tene kevI asahya vedanA bhAgavavI paDe che tenuM A lekhana karavA A lekhinI asamartha che. A tA hAthInI duda zAnA vicAra karyAM, 1 chAyA-- tadeva tapaH kartavyaM yena mano'zobhanaM na cintayati / yena nendriyahAniyena ca yogA na hIyante // Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastutaca: ] zrI caturviMzatijinAnandastutayaH 149 evIja rIte kUtarAnA paNa vicAra thaI zake tema che. temAM e te prasiddha hakIkata che ke phakta eka mahinAne sArU sparzanendriyanA gulAma baneleA kUtarA aneka viDaMbanAnA anubhava kare che, teA pachI bAre mAsane mATe A indriyanA pakkA gulAma banelA manuSyAne sArU te kahevuMja zuM ? mahAtmA tulasIdAse je ema kahyuM che ke " kArtika mAsake kUtare, taje anna ora pAsa / tulasI vahAM kI kyA gati, jIsake bAre mAsa // " te ThIka che. rasanendriyanA viSayamAM laMpaTa banelA jIva kevI adhama sthitie pahoMce che, saMbaMdhamAM gahana temaja nirmaLa jaLamAM nivAsa karanArA paraMtu mAchImArone hAthe ATAnI goLIe ke evA khAdya padArthane khAvAnI lAlacathI phasAi jatAM matsyanI kevI kambhaktI thAya che, tenA khyAla ApavAnI kaMI jarUra rahetI nathI. ghrANendriyanA viSayamAM Asakta anelA bhramara tadviSayamAM lIna anelA prANInI durdazAnA citAra ApavA pUrataeN che. tevIja rIte netrendriyanA viSaya paratve pataMgiyAnuM ane karNendriyanA viSaya saMbaMdhamAM mRganuM dRSTAnta vicArI levuM. game te ekaja indriyanA viSayarUpI kedakhAnAmAM sapaDAyelA jIvane paNa jyAre A pramANe aneka kaSTo veThavAM paDe che, to pachI je pAMce indriyAnA cainnaDA 'jela karatAM paNa vadhAre trAsajanaka baMdIkhAnAmAM rahelA jIvane sArU te kahevuMja zuM ? A uparyukta hakIkatane samasta sAra cidAnaMdajIkRta viSaya-vAsanA-tyAga e nAmanA padamAM suMdara rIte samAyeleA haiAvAthI te padanI gheADI ghaNI kaDIonuM atra TAMcaNu karavuM asthAne nahi gaNAya. te manoraMjaka-cittAkarSaka kaDIo nIce mujaba cheH-- " manmatha vaza mAtaMga jagatamai, bahuta mahuta duHkha pAve re, rasanA lubdha hoya 'jakha mUrakha, jAla paDyo pachatAve re, viSayavAsanA tyAge cetana, sAce mAraga lAgeA re--mAMkaNI ghrANu-suvAsa kAja suna bhamarA, saMpuTa mAMhe baMdhAve re, te sAja saMpuTa saMyuta puna karaTIke mukha jAve re--viSaya0 rUpa manAtura dekha pataMgA, paData dvIpamAM jAI re, dekhA yAku dukha kAranameM, nayana bhaye hai sahAI phai--viSaya0 zrotrendriya Asakta umiragalA, chinameM zIza kaTAve re, eka eka Asakta jIva ema, nAnA vidha duHkha pAve re--viSaya paMca prakhala varte nitya jAkuM, tAkuM kaheA kayA kahIye re, cidAnaMda e vacana suNIne, nija svabhAvameM rahIye 2-viSaya0 1 mAluM, r hAthI. 3 mRga, haraNuM. ,, Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrIcaturvizatijinAnandastutayaH [ 22 zrInemie te ghaNAe jANe che ke IndriyanI lupatA te adhaHpatananuM mukhya kAraNa che ane tenA upara vijaya meLavatAM sarva sukha AvI maLe che, paraMtu tathAvidha AcaraNa karanArA bahuja thoDA che. A saMbaMdhamAM zRMgArarasamAM eka vakhata pUrepUrA raMgAyelA ane tyAra bAda viSayarasa te viSa-rasa che evI saceTa vairAgya-bhAvanAthI bhAvita aMtakaraNavALA banelA maharSi bhartuhari paNa zuM kahe che? eja ke "gAnana rAkhyuM paraMtu rAmarahane sa mIno'pyajJAnAd baDizayutamabhAtu pizitam / bijAnanto'pyete vayamiha vipajjAlajaTilAn na musAnaH sAmAnada ! jAna modaNamA " -vairAgyazataka, 0 18 arthAta-dAha (baLatarA)nA svabhAvane nahi jANanAre pataMgIo tIvra agnimAM paDe ane te mAMchaluM paNa ajJAnane lIdhe baDiza sAthe joDAyelA mAMsane khAvA jAya (e banavA joga che), paraMtu kAmavAsanAo (viSaye) vipattinI jALathI vIMTaLAyelI che, ema vizeSataH jANavA chatAM A ame tene cheDatA nathI. ahA, mehane mahimA ke gahana che ! A saMbaMdhamAM zAstrakAre paNa kathe che ke 2su cciya sUro so ceva paMDio taM pasaMsimo nicaM / iMdiyacorehiM sayA na laMTiaM jassa caraNadhaNaM // " arthAta sAce zUravIra te teja che ke je kAminInA kaTAkSarUpI bANethI vadhAre nathI; kharekhara paMDita te teja che ke je strIonAM gahana caritrothI khaMDita thatuM nathI; ane vastutaH prazaMsApAtra te teja che ke je saMsAramAM rahIne paNa indriyanI viSaya jALamAM sapaDAte nathI eTaluM ja nahi, paraMtu IndriyarUpI prasiddha luMTArAothI pitAnA cAritra-ratnane jarA paNa AMca AvavA detA nathI. ApaNAmAM temaja mahAtmAmAM kaMI sAmAnyataH phera nathI, paraMtu je che te e ja che ke teo vastune vastusvarUpe oLakhyA bAda pitAnuM vartana paNa tadanukULa banAve che jyAre ApaNe te- kahevuM che kAMI ane karavuM che kAMI, ema bhava-jala tare che bhAI." anya zabdomAM kahIe te "jJAnA ja vipatiH " e mudrAlekhane mahAtmAoja caritArtha karI batAve che. 1 "kAM matsyavedhanam " camaka; mAchalAne pakaDavAnuM yaMtra, 2 saMskRta chAyA " sa eva zUraH sa eva paNDitaH taM prazaMsAmo nityam / indriya coraiH sadA na luNTitaM yasya caraNadhanam // 3 vicAre zrIsthalibhadranuM caritra, Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nistutaH ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH 151 rAjImatIne sakAraNa tyAga - jyAre sUradAsa urphe bilvamaMgalanA vartanathI pratibaMdha pAmelI citAmaNi jevI vezyA paNa pitAnI mAtAne- viSayavAta mama mAta tajIne kRSNabhajana tuM karavA de" -ema kahevAne taiyAra thAya che eTaluM ja nahi, paNa pite viSaya-vAsanAne jalAMjali Ape che ane sUradAsane paNa tema karavA e protsAhita kare che ke jethI te paNa saMsArathI virakta bane che te pachI neminAtha jevA vidvadratna viSaya-zreNine ane tenI sAkSAtkAra mUrti rAjImatIne tyAga kare che temAM zI navAI ? neminAtha-caritra neminAtha caritra prAkRta temaja saMskRta bhASAmAM racAyelAM che. temAM mAladhArI zrIhemacandra 5100 zlekapramANuka, zrIratnaprabhe 12600 lekapramANuka ane zrIharibhadre 8032 kapramANuka prAkRta bhASAmAM racela caritre mukhya che. vaLI saMskRta bhASAmAM caritra lakhanArA tarIke udayaprabha guNavijaya ane vikamanAM nAma mojuda A uparAMta tilakAcArya 3500 ka pramANanuM caritra lakhyAnuM kahevAmAM Ave che. neminAtha caritra gadyamAM amRtalAla paMDita (pAlItANa) taraphathI prasiddha thayeluM che, jyAre nemi-nivaNa kAvya "zrIyazovijaya jaina granthamAlA" taraphathI prasiddha thayeluM che. jinAdhipAnAM stutiH yajjJAnasAramukure pratibimbamIyu rbhAvAlayo gaNanayA rahitA nizAte / medhAvinAM sa bhagavan ! parameSThinAM zrIbhAvAlayo gaNa ! nayA''rahitAni zAte // 86 // -4nta0 vivaraNam he parameSThinAM gaNa !-jinasaGgha ! sa tvaM medhAvinA-viduSAM ArahitAni-cairindapriyANi na-bApa ne vo? rAte--sa . he mAna-jJAnavara ! jiM? jhiyA-mANAM mAvAsttaa tasya Alayo-mandiram / sa kaH ? yajjJAnasAraM-yatkevalajJAnaM tadeva mukura:-AdarzaH tatra bhAvAlayaH-padArthazreNayaH pratibimbaM Iyu:-pratibhAsante sma / bhAvAlayaH kiM ? gaNanayA rahitAHsaGkhyAtItAH / mukure kiM. ? nizAte-uttejite // 86 // Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 zrIcaturvizatijinAnandatutayA [ 22 zrInemi avaya: . nizAte yad-jJAna-sAra-mukura gaNanayA rahitAH bhAva-AlayaH prati-bimba IyuH, sa bhAva-AcaH (jaM) mArA! vAdinAM jaLa ! kheSAdhinAM mA-ditAni zAre nA zabdArtha mukura=darpaNa, Adarza. miSAvina (mU0 meghAvara)=buddhizALIonA. ajJAnatAramure jenA uttama jJAnarUpI manavara ! (mU0 mAvata)=he jJAnI ! . darpaNamAM. gNana (pU. megni )=parameSThIeAnA. tijinaM (kU0 pratiSia)=pratibiMbane. za=lakSmI. zu: (dhA du)=prApta thaI. mAla sattA. mAvAyA=padArthonI zreNio. zrImAvAyA=lakSmInI sattAnA maMdira (rU5). gaLanayA (mUTha anA)=gaNatrIthI. jaLa ! (mU0 gaLa)=he samUha! hitA (mULa rahitA)=rahita. gAditAni zatru-samudAyane priya. nirAte (mULa nirAta)=sateja karela. rAte (mULa rAta)=kSayane viSe. zlokAI jinezvaranI stuti- jenA uttama jJAna (arthAta kevalajJAnarUpI sateja karelA darpaNamAM gaNanAthI rahita (arthAta gaNI na zakAya teTalI) padArthonI paMkitaonuM pratibimba paDyuM, te lakSamInI sattAnA maMdirarUpa tuM, he jJAnavAna, he parameSThIonA samudAya! buddhizALIonA zatru-samudAyane priya evI vastu)ne vinAza kara."--86 spaSTIkaraNa jJAna-vicAra- "jJAnasAra" yAne "uttama jJAna' te kevalajJAna ja che. jo ke jainazAstra pramANe jJAnanA (1) mati-jJAna, (2) zruta-jJAna, (3) avadhi-jJAna, (4) manaH paryaya-jJAna ane (5) la-jJAna ema pADavAmAM AvelA pAMca prakAro paikI kevalajJAnanA saMbaMdhamAM mAnyatAo jUdI jUdI che (athatu keTalAkanuM ema kahevuM che ke kevalajJAnarUpI sUryane udaya thatAM bAkInAM bIjAM jJAnene prakAza jhAMkhe thaI jAya che eTale ke eka vakhate pAMca jJAnene saddabhAva hoya zake che, jyAre keTalAkanuM ema mAnavuM che ke kevalajJAna prApta thatAM bAkInAM cAra jJAne naSTa thaI jAya che), te paNa e bAbata te nirvivAda che ke satkRSTa jJAna te sarvajJatA-kevalajJAna ja che. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stutayaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH 153 A kevalajJAna saMbaMdhI vizeSa mAhitI vizeSAvazyakanI 83 ane tyAra pachInI gAthAomAMthI maLI zakaze. pAMce jJAnanA svarUpa viSe vadhu vivecana paNa e granthamAMthI maLI zake tema che. 5204ii nasabhA gariDaMta (tIrtha42 ), siddha (bhUta), mAyArya, upAdhyAya bhane sAdhu se pAyo '52meDI' zayI vya1702 42vAmAM Ave che. '52bheDI' zahane vyutpttiartha e che ke " parame pade tiSThatIti parameSThI" arthAt je utkRSTa pada upara hoya, te "parameSThI" che. uparyukta vyaktiomAM arihaMta prathama sthAna bhagave che, ke karma-kSayanI apekSAe te te siddhathI utaratA che. tIrtha-pravartana dvArA je upakAra arihaMta karI zake che te siddhine prApta thayelA jIva karatA nathI, tethI temaja siddhanA jIva viSenuM jJAna paNa temanA dvArA thatuM hovAthI arihaMtane atre prathama sthAna ApyuM che. siddhAntasya zobhA nirmApayantyakhiladehajuSAM niSedhaM sArA vibhAti samatApara ! mAraNasya / . siddhAnta ! siddharacitasya tavogratattvasArA vibhA'tisamatAparamAraNasya // 87 // -vasanta. vivaraNam he siddhAnta ! tava vibhA-zrIH vibhAti-rAjate / vibhA kiM kurvantI ? nirmApayantIjanayantI / kaM ? mAraNasya-hiMsAyAH niSedhaM-pratiSedham / mAraNaM keSAM ? akhiladehajuSA-sarvAGgiNAm / vibhA kiM0 ? sArA-pradhAnA / samatayA-sAmyena para:-pradhAnaH tatsaM0 / tava kiM0 ? siddhaiH-jinaiH racitasya-gumphitasya / vibhA kiM0 ? ugram-utkaTaM tattvameva sAro-balaM yasyAH sA / tava kiM0 ? atikrAnte samA-samastA tApasya-santApasya ramA-lakSmI raNaM ca-yuddhaM yena tasya // 87 // anvayaH (he ) samatA-para ! siddhAnta ! siddha-racitasya ati-sama-tApa-ramA-raNasya tava ugratasva-sArA sArA akhila-deha-juSAM mAraNasya niSedhaM nirmApayantI vibhA vibhAti / 20 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrIcaturvizatijinAlandAstutaH [ 22 zrInemi zabdArtha nirmajayanta =nirmita karanArI. vata (dhA )=racela. tti=samasta. sidavica=jinezvarae racela. haMgg=prANI. =utkaTa, prakhara. hanuvAM=samasta prANuonI. niyaM (kU niSedha)=pratiSedhane, manAIne. 3thatANAutkaTa tatva che baLa jenuM evI. vimA lakSmI. sArA (mU0 sAra)=pradhAna, uttama. vimati (vA mA)=bhe che. ati-ulaMghanArthaka avyaya. samatA=samabhAva, mAdhyazya. ramAM lakSmI. samatApara !=samabhAve karIne uttama! atisamatAparamALawsulaMghana karyuM che mArAya (mUTha mArI)=hiMsAne. samasta saMtApanI lamInuM temaja hig="jJAna-siddha, jina. yuddhanuM jeNe evA. zlekArtha siddhAntanI zobhA "he samabhAve karIne uttama! he (jaina) siddhAnta! jinezvaroe racelA temaja jethI samasta saMtApanI saMpattinuM temaja saMgrAmanuM ullaMghana thayuM che evA (arthAt saMtApa ane saMgrAmanA vinAzaka evA) tArI utkaTa taravarUpI baLavALI, pradhAna temaja samasta jInI hiMsAno niSedha karanArI lakSmI zebhe che."-87 spaSTIkaraNa samatA- vicAra- je siddhAntanA prarUpaka vItarAga hoya teja siddhAntarUpI mahelamAM "samatA" devI hiMcaLA khAtI joI zakAya. samatArUpI sadaguNI suMdarInA svAmI banavuM e te pUrAM puNya karyo hoya 1 "siddha" zabdane A artha anugadvAramAM vyAvahArika paramANunA svarUpa upara prakAza pADanArI gAthAmAM paNa karyo che. 2 vItarAga koNa che te saMbaMdhamAM nIcene bleka manana karavA jevo che. "prazamarasanimagnaM dRSTiyugmaM asataM vadanakamalamakaM kAminIsaGgazUnyam / karayugamapi yat te zastrasambandhavandhyaM tavRtti gati vo thatajanasatyameva -mAlinI Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hdlas ladachAAAA. aMbikAdevI / p'i-don-l-dp'i-dp'i-dog-p'i- byed- p-l-l-'tshng-rgy-ng-b'i-rig-p-dng-bg-l- nirvANakalikAyAm "tasminneva tIrthe samutpannAM kUSmANDI (ambikA ) devI kanakavarNA siMhavAhanAM caturbhujAM mAtuliGgapAzayuktadakSiNakarAM putrAGkuzAnvitavAmakarAM ceti / " ni. sA. presa. www.alne aranyo Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CorredtayaH ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH 155 teja bane ane te paNa mamatArUpI DAkaNane dezavaTo ApyA bAdaja banI zakAya. saMpattimAM temaja vipattimAM, nindA thatI hoya ke stuti thatI hoya, tyAre paNa samabhAvamAM vartavuM e te. puNyAtmAnI balihArI che. vizeSamAM evA puNyAtmA viralA che. kanaka ane u5la (patthara), rAjA ane raMka, zatru ane mitra e badhA upara samadaSTi rAkhavI enuM ja nAma purUSArtha che ane ethI zobhAyamAna evA pavitra puNyazALI purUSae prakAzela pravacanaja pramANabhUta che. ambikAdevyAH stuti: prAptA prakAzamasamadyutibhiArnarasta taaraavibhaavsumtodmhaaribndhaa| bhaktA'mbikA'maravazA'vatu 'nemi sArvatArAvibhAvasumato damahAribandhA // 88 // 22 // vasanta0 vivaraNam ambikAnAmnI amaravazA-devI asumataH pANinaH avatu / ambikA kiM01 prAptA / kaM 1 prakAzaM-tejaH / prakAzaM kiM0 1 asamadyutibhiH-asAdhAraNaprabhAbhiH nirastI-dhvastau tArAvibhAvamU-nakSatrAgnI yena tam / punaH kiM0 1 na santi todaH-pIDA mahArayaH-zatravo bandhaHkarmabandhazca yasyAH sA / punaH kiM0 1 bhaktA-bhaktimatI / kva ? nemisArvatArAvibhau-nemijinacandre / punaH kiM0 1 damena-zamena hArI-bandhuro bandho-deho yasyAH sA // 8 // anvayaH a-sama-dyutibhiH nirasta-tArA-vibhAvasuM prakAzaM prAptA a-toda-mahat-ari-bandhA 'nomi'-sArva-tArA-vibhau bhakkA dama-hArin-bandhA 'ambikA' amara-vazA asumataH avatu / zabdArtha prAptA (dhA0 Ap ) prApta 42dA. vibhAvasu-mani. prakAzaM ( mU0 prakAza)-tane. nirastatArAvibhAvasuM-521ta cha nakSatro asamadyutibhiH-masAdhA29 tale ane agnine jeNe evA, tArA=nakSatra bandhana-dha. 1 sarakhA "sampadi yasya na hoM, vipadi viSAdo raNe ca dhIratvam / taM bhuvanatrayatilakaM, janayati jananI sutaM viralam ||"-maaryaa Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zrI caturvizatijinAnandaratutayaH [ 22 zrInemibatonAvidhA=avidyamAna che pIDA, prabaLa | sArva=jina. zatru ane ba jene viSe evI. vimu=nAtha. maril (mUDa maw)=bhaktimAM tatpara. naimizArvatAvimautranemi jina-candrane viSe. bri=aMbikA (devI). vadha deha, zarIra. maravA devI. ravivA-upazame karIne mane hara che nemineminAtha). zarIra jenuM evI. plekArtha aMbikA devInI stuti jeNe asAdhAraNa tejo vaDe nakSatra temaja agnine parAsta karyA che evA tejane prApta karela, vaLI jene viSe pIDA, prabaLa zatru ane (karma)bandha avidyamAna che evI, tathA vaLI nemi (nAmanA ) jina--candrane viSe bhakti yukata temaja upazame karIne manehara zarIravALI evI aMbikA devI prANIonuM rakSaNa karo."88 spaSTIkaraNa aMbikA devInuM svarUpa bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAthanI zAsana-devInuM nAma aMbikA yAne aMbA che. A devIne varNa kanakanI jema pILe che. vaLI tene siMhanuM vAhana che. vizeSamAM tene cAra hAtha che. temAM tenA jamaNA be hAthamAM Amralumbi (AMbAnI laTakatI DALI) ane pAza che, jyAre DAbA be hAthamAM putra ane aMkuza che. A vAta AcAra-dinakara uparathI paNa prAyaH joI zakAya che. tyAM kahyuM che ke "siMhArUDhA kanakatanurupa vedabAhuzca vAme dastakUDapurAtanuyu kimatI kSiDijhA. pAzAmrAlIM sakalajagatAM rakSaNaikAcittA devyambA naH pradizatu samastAghavidhvaMsamAzu // " -patrAMka 177 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 zrIpArthajinastutayaH atha zrIpArzvanAthasya stutiH zrI pArzva'yakSapatinA parisevyamAna pArzve bhavAmitarasAdaralAGgalAbhe / indIvare'liriva rAgamanA vinIle 'pArce ' bhavAmi tarasA daralAgalAbhe // 89 // -vasanta vivaraNam pArzve-vAmeyadeve ahaM rAgamanA:-premamanA bhavAmi tarasA-javena / pArSe kiM0 1 zrIpArzvanAmmA yakSapatinA-yakSezena parisevyamAnaM pArtha-samIpaM yasya tasmin / punaH kiM0 ? bhava eva amitarasA-vRhadbhUH tasyA dare-vidAraNe lAgalAbhe-halanibhe / iva-yathA indIvare-nIlotpale ali:-bhRGgo rAgamanA bhavati / pArthe kiM0 1 vinIle-nIlavarNe / punaH kiM. 1 daraM-bhayaM lunAtIti daralaM, etAdRzaM yadaGga-vapuH tasya lAbho yasya tasmin // 89 // anvayaH zrI-'pArca'-yakSa-patinA parisevyamAna-pArzve bhava-amita-rasA-vara-lAGgala-Abhe vinIle dara-la-aGga-lAbhe 'pArthe' indIvare aliH iva rAga-manAH bhavAmi / zabdArtha pArzva=pA (nAmanA yakSa ). | indIvare (mU0 indIvara )=gbe4magane viSa. yakSa-yakSa. aliH (mU0 ali )-prabha2, sabharA. zrIpArzvayakSapatinA-zrIpArzva yakSa 14. | manas yitta. parisevyamAna (dhA0 sev ) sevAtuM. rAgamanAH rAgayuta che vittanu mevo. pArzva-pAva, zarIrnu 54 vinIle (mU0 vinIla )matizaya nIsa. parisevyamAnapAce sevaaye| je pAva renu' pArzve (mU0 pArzva)= ( nAtha) viSe. vA. bhavAmi (dhA0 bhU)-9 thA chu. dara-vihAra. tarasA vegapUrva4. lAGgala-ru. lU-cha. bhavAmitarasAdaralAgalAme saMsA235 qiun daralAgalAbhe=bhayana bahanA2. mevA zarIranI pRthvInuM vidAraNa karavAmAM haLasamAna. | prApti che jene evA. . Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH zlAkArya zrIpArzvanAthanI stuti-- " jenuM pArzva zrIpArzva yakSarAja vaDe sevAyeluM che evA, tathA ( mAyAnA staMbhasamAna ) saMsArarUpI vizALa bhUminuM vidAraNa karavAmAM haLasamAna, tathA vaLI atizaya nIla( varNI ) temaja bhayane bhedanArA evA zarIranI jene prApti che evA ( arthAt jenuM zarIra bhaya--dhAtaka che evA ) pArzva( nAtha )ne viSe, jema bhramara kRSNe kamaLane viSe Asakta cittavALA bane che tema huM rANayukta manavALA thAuM chuM.--" 89 spaSTIkaraNa [ 23 zrIpA - zrIpArzvanAthanAM caritro A trevIsamA tIrthaMkara zrIpArzvanAthanAM ghaNAM caritrA lakhAyelAM che. temAM prAkRta bhASAmAM devabhadre 9000 gAthAnuM eka caritra lakhyuM che. A uparAMta 2548 gAthAnuM eka bIjuM paNa prAkRta caritra che. zrIbhAvadevasUrie 6400 kSeAkapramANuka pArzvanAtha-caritra racyuM che. A uparAMta mANikyacandre 1278 zlokanuM eka kAvya racyuM che. sarvAnaMde paNa saMskRta bhASAmAM eka kAvya racI zrIpAnAthanAM yazogAna gAyAM che. udayavIre gavAtmaka caritra lakhyuM che. A tIrthaMkaranAM bIjAM paNa caritre lakhAyelAM che ane temAM vinayacandra, hemavijaya ane padmasuMdara e traNanAM nAma prakhyAta che, ' jaina dharma prasAraka sabhA ' taraphathI zrIpA nAtha-caritra gadyamAM prasiddha thayeluM che. zrIpArzvayakSanuM svarUpa pArzva e trevIsamA tIrthaMkara pArzvanAthanA yakSanuM nAma che. A yakSane ' vAmana 'nA nAmathI pazu oLakhavAmAM Ave che. enuM mukha hAthI jevuM che temaja enuM mastaka sarpanI pheNathI maMDita che. vizeSamAM ene kAcabAnuM vAhana che. vaLI A zyAmavarNI yakSane cAra hAtha che. enA jamaNA e hAtha khIjapUraka ane sarpathI zobhe che, jyAre enA DAkhA be hAtha nakula ane sarpathI alaMkRta che. te AcAra-dinakara pramANe te enA jamaNA hAthamAM mAtuliMga ane gadA che, e vAtanI nIcenA phlAka sAkSI pUre cheH-- " kharvaH zIrSaphaNaH zitiH kamaThago dantyAnanaH pArzvakaH sthAmodbhAsicaturbhujaH sugadayA sanmAtuliGgena ca / sphUrjaddakSiNahastako'hinakulabhrAjiSNuvAmasphurat ,, pANicchatu vighnakAri bhavinAM vicchittimucchekayuk // -patrAMka 175 1 sarakhAvA 'saMsAradAvAnala ' nA prathama zlokanuM tRtIya caraNu, 2 A pArzvanAtha-caritra i. sa. 1912 mAM chapAi bahAra paDeluM che. vizeSamAM A kAvyane AdhAre pArzvanAthanA jIvana-caritranI rUparekhA aMgrejI bhASAmAM mI, blumaphIlDe ( Bloomfield) * The life and stories of the Jaina saviour Parevanatha ' nAmanA pustakamAM AlekhI che ane ta i. sa. 1919 mAM prasiddha thayeluM che, 3 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nistutayaH ] jinapaGkSayAH prArthanA zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH zyAmA sudhAkara suvarNavarendranIlarAjIvarAjitatarAGgagharA'tidhIrA / zreyaH zriyaM sRja vo jinakuJjarANAM rAjI varAjitatarA'Gga dharAtidhIrA // 90 // - vasanta 0 vivaraNam jinakuJjarANAM rAjI - jinendramAlA vo- yuSmAkaM zreyaH zriyaM - zivalakSmIM sRjatudizatu / rAjI kiM0 1 zyAmA - rAtriH sudhAkaraH - candraH suvarNa-svarNa varendranIlaM - kAntamarakataM rAjIva- kamalaM tadvad rAjitataraM - atizobhitaM yadaGgaM - tanuH taddhArakA / punaH kiM0 1 atidhiyaM - atizAyibuddhiM rAtIti sA tathA / punaH kiM0 1 varA - sattamA / punaH kiM0 ? ajitatarA - vairibhirajitA / aGga iti sambodhane / punaH kiM0 1 gharavad - girivad atirdhArAatidhairyavatI // 90 // suvarNa=sonuM, aMthana. indranIla=bharahuta (bhaNi). anvayaH aGga ! zyAmA-sudhAkara - suvarNa-vara- indranIla - rAjIva- rAjita-tara-aGga-dharA ati-dhIrAvarA a-jita-tarA dhara-ati-dhIrA jina-kuarANAM rAjI vaH zreyas - zriyaM sRjatu / zabdArtha rAjIva = bhaNa rAjitatara = atizaya suzobhita. dharA ( mU0 ghara ) = dhAraNa uranArI. zyAmA sudhAkara suvarNavarendranIlarAjIvarAjitatarAGgadharA=zatri, thendra, aMthana, uttama bhara4ta ane kamaLanA jevA atizaya suzAlita dehane dhAraNa karanArI. atidhIrA = uttama muddhine arpaNa 42nArI. zreyas= bhokSa, nirvAzu. zreyaH zriyaM=bhukti3cI lakSmIne. sRjatu (dhA0 sRj ) = N. kuara = ( Gttara bhA) zreSThatAsU zaha jinakuJjarANAM = 4nezvaronI. varA ( mU0 vara ) = uttama. ajitatarA = sarvathA nahi latAyesA aGga = saMzodhanArtha zaha dhara=parvata. 159 dhIra=dhairyayukta. dharAtidhIrA = parvatanA dhairyavAjI. samAna atizaya Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaturvizatijinAnandaratuta [ 23 zrIpAca zlekArtha Corr-tane prArthanA "nizA, nizApati, yana, uttama bha24ta (mae) tathA bhaganA atyaMta suzobhita zarIrane dhAraNa karanArI evI, vaLI atyuttama buddhine arpaNakArI evI, temaja sarvottama, tathA vaLI (bAhya temaja Abhyantara zatruo vaDe) sarvathA nahi chatAyelI evI temaja vaLI parvatanA jevA vairyavALI evI jinezvarenI paMkti che (bhavya-jane !) tamane siddhipI saMpatti samo."--80 jinavANyAH smaraNam yA stUyate sma jinavAg gahanArthasAthai rAjyA''yatA maghavatAM samayA tamohAm / dUrasthitAM smRtipathaM kuru muktipuryA rAjyAya tAmaghavatAM samayAtamohAm // 91 // vivaraNam tAM jinavAcaM he jana ! tvaM smRtipathaM kuru-smara / kasmai ? muktipuryA:-siddhinagaryA rAjyAya-rAjyArtham / tA kiM0 1 dUrasthitAM-vipakRSTAm / keSAM ? aghavatA-pApinAm / punaH kiM0? samaH-sarvo yAto-naSTo moho-mauDhayaM yasyAstAm / punaH kiM0 1 tamohAM-pApahantrIm / tA kA ? yA jinavAg maghavatAM rAjyA-surendra zreNyA stUyate sma-stutigocarIkriyate sma / yA kiM0 1 AyatA-vizAlA / kaiH ? gahanaiH-gambhIraiH arthasAthaiH-arthasamUhaH / rAjyA kiM0 ? samayA-samastayA // 91 // anvayaH yA gahana-artha-sAthaiH AyatA jina-vAya maghavatAM samayA rAjyA stUyate sma, to tamashAM aghavatAM dUra-sthitAM sama-yAta-mohAM (jina-vAcaM ) mukti-puryAH rAjyAya smRti-pathaM kuru| Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yA vayakSa (vAmanapAtha) patrAvatI www.ainelibrary.org pArzvayakSaM gajamukhaM uragaphaNAmANDitazirasa zyAmavarNaM kUrmavAhanaM caturbhuja padmAvatI devI kanakavarNA kukuTavAhanAM caturbhujAM padmapAzAnvata bIjapUrakoragayutadAkSiNapa.NiM nakulakAhiyutavAmapANiM ceti| All rights reserved dAkSaNakarAM phalAGkazAdhiSThitavA karAM ceti| Lakshmi Art, Bombay, 8. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 CrnastutayaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH zabdArtha stUyate sma (dhA0 stu)-stuti 42vAma mAvI. / sthita (dhA0 sthA)-2a. jinavAgra=jinanI pANI. dUrasthitAM=52 29dI. gahana-bhI2. smRtibharaNa. artha artha. patha bhArga, sArtha samUha smRtipathaM bhara-bhAjana gahanArthasAthaiH=ieI2 moMna sabhUDa paDe. kuru (dhA0 kR)42. rAjyA (mU0 rAji athavA rAjI)= 3. muktipuryAH nialey-Anu. AyatA (mU. Ayata) vizAla. rAjyAya (mU0 rAjya )-nyana bhATe. maghavatAM (ma0 mavavat )=surendronI. samayA (mU0 sama)=samasta. aghavatAM (mU0 aghavat )=pApAmAthI. samohAM pApanA nAza 42nArI. samayAtamohAM naSTa thayo che saMpUrNa mAthI dUra-62. sevA. plekArtha or-ank smaraNa gaMbhIra arthonA samUha vaDe vistIrNa evI je jina-vANInI samasta surendronI zreNie stuti karI, te pApane nAza karanArI [ athavA ajJAnane aMta ANanArI] tathA pApIonAthI dUra rahelI [arthAta duSTa jone agamya ] evI (jina-vANI)ne (he bhavya-jana) tuM nirvANa-nagarInA rAjya mATe maraNa-mArgamAM lAva (arthAta tenuM sma25 42)."-81 padmAvatIdevyAH stuti: chAyeva pUruSamasevata 'pArzva'pAda pdmaavtiihitrsaajvnopmaanaa| sA me rajAMsi haratAdiva gandhavAhaH 'padmAvatI' hi tarasA javano'pamAnA // 92 // 23 // -vasanta vivaraNam sA padmAvatI devI me rajAsi-pApAni haratAt-haratu / hi-nizcitam / tarasA-vegena / iva-yathA gandhavAhaH-pavano rajAMsi-dhUlIH harati / gandhavAhaH kiM0 ? javano-vegavAn / sA kiM0 1 apagato mAno-do yasyAH saa| sA kA ? yA padmAvatI pArzvapAdapadmo-pAca hikamale 21 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrI caturvizatijinAnandastutayA [ 23 zrI pArzva- govara-magati smA phuva-thA chAyA-zarIrajhAdA dUra seva pA ziM? gatIrtiativaanychitN tadeva rasAna:-zAkhI tatra vanasya-nIrasya upamAna-upamA yasyAH sA // 92 // anvayaH (1) jati-hita-rasanna-jana-jamAnA "TrchyuM-jAra- chAyA dUraM avata, kSA apa-mAnA 'padmAvatI' me rajAMsi javanaH gandhavAhaH (rajAMsi) iva tarasA hi haratAt / zabdArtha chAyA=paDachAye. rAti (mUna)=(1) pApone, (ra)dhULane. pUi ( dUSa)=manuSyane. gavata (vAlevuM)=sevatI hatI. suratAd (ghAhuM) hare. pArzva=pArzvanAtha). jaardaH (pU dhavANa) vAyu, pavana, pArtharivau =pArzva(nAtha)nAM caraNakamalene. vanajaLa. TwAvatI padmAvatI (devI). gata hitarakSAnavApamAna =atizaya vAMchitarUpI vRkSa prati jaLanI upamA (ghaTe) che kAvana (mUha navana) vegavAna. jene evI. kAkAnA=tyajI dIdhuM che garva jeNe evI. zlekArtha padmAvatI devInI stuti- jema chAyA manuSyanI sevA kare che-tene anusare che, tema atizaya vAMchitarUpI vRkSane (pallavita karavAmAM) jalasamAna evI je devIe pArzva (prabhunAM caraNa-kamalenI sevA karI, te nirabhimAnI padmAvatI, jema vegavAn vAyu dhULane hare che, tema mArAM pApane vegapUrvaka nakakI harI le."--92 spaSTIkaraNa padmAvatI devInuM svarUpa padamAvatI e trevIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAthanI zAsana-devI che. A devIne varNa kanakasamAna che. karkaTa-sarpa e enuM vAhana che. vizeSamAM A devIne cAra hAtha che. tenA jamaNA be hAthe padma ane pAza vaDe zele che, jyAre tenA DAbA be hAtha phaLa ane aMkuzathI zobhe che. A vAta AcAra-dinakaranA nIcenA ka uparathI paNa joI zakAya che - " svarNAbhottamakurkuTAhigamanA saumyA caturbAhubhRd vAme hastayuge'GkuzaM dadhiphalaM tatrApi vai dakSiNe / panaM pAzamudazcayantyavirataM padmAvatI devatA kinnaryaciMtanityapAdayugalA sasya vighnaM hiyAt // " -patrAMka 177 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrIvIrajinastutayaH atha zrIvIranAthasya stutiH 'siddhArtha vaMzabhavane'stuta yaM surAlI hRdyA tamohamakara ! dhvajamAnatAre ! tvAM naumi 'vIra' ! vinayena sumerudhIraM hRdyAtamohamakaradhvajamAna ! tAre // 93 // -vasanta0 vivaraNam he vIra !-vIrajina ! tvAM ahaM naumi-staumi / kena ? vinayena / tvA kiM0 ? sumeruvatmeruvad dhIra-dhairyavantam / hRdo-hRdayAt yAtA-naSTA moho-mohanIyakarma makaradhvajaH-kAmaH mAnaH-smayo yasya ttsN0| yaM tvAM surAlI-devazreNiH astuta-stauti sma / surAlI kiM0 ? hRdyA-manojJA / yaM kiM0 ? tamohaM-pApaham / nAsti karo-daNDo yasya tatsaM0 / yaM kiM. ? dhvaja-patAkAsamam / kva ? siddhArthavaMzabhavane-jJAtakulagRhe / AnatA:-praNatA arayo-vairiNo yasya tatsaM0 / bhavane kiM0 1 tAre-manojJe // 93 // anvayaH (he) a-kara! Anata-are! hRd-yAta-moha-makaradhvaja-mAna! 'vIra' ! tAre 'siddhArtha'vaMza-bhavane dhvajaM tamasa-haM yaM hRyA sura-AlI astuta, (taM) sumeru-dhIraM tvAM vinayena naumi / zabdArtha siddhArtha siddhArtha (IN), mahAvIra svA- kara=494. bhInA pitA. | akara !=mavidyamAna cha 4972 viSa sevA! vaMzaja. siddhArthavaMzabhavane siddhArtha viSaya gRhane dhvajaM (mU0 dhvaja )=5ista, qTAne. AnatAre ! ma ya cha duzmanAye 22 astuta (dhA0 stu tIvI. surAlI hevonI ilsta, sura-zreli. mevA! (saM0) hRdyA (mU0 hRya )=bhanAi2, yittana. vIra ! (mU vIra )=3 vIra, mahAvIra ! tamAha-5pane naa| 42nA23, vinayena ( mU0 vinaya ) vinayapUrva (saM.). viSa. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 sumerapI =merU parvatanA jevA dhairyavALA, vananAvaTo. mAr=magara. madhyana=madana. zrIcazitijinAnandastutayaH [ 24 zrIvIra dudhAtamohamarthyanamAna !=hRdayamAMthI jatAM rahyAM che ajJAna, madyana ane abhimAna jenAM evA ! ( saM. ) tAre ( mU. tAra )=mane hara. zlAkArya vIra prabhunI stuti-- ( evA " ( mAnasika, vAcika ane kAyika ) dRNDa jene viSe avidyamAna ( arthAta pApa-nAzaka covIsamA tIrthaMkara ) ! zatrue (paNa) jene praNAma karyAM che evA hai ( varSemAna svAmI) ! jenAM hRdayamAMthI meha, madana temaja mAna naSTa thayAM che evA hai ( mahAvIra prabhu ) ! he vIra ( bhagavAn ) / siddhArthanA kulamAM ( arthAt jJAta kulamAM te rAjA )nA mahelane viSe pattAkAnA samAna temaja pApane vinAza karanArA evA jenI cittaraMjana sura-zreNie ( paNuM ) stuti karI, te merU parvatanA jevA (are ethI paNa vadhAre) dhairyavALA tane huM vinayapUrvaka tavuM chuM."----93 spaSTIkaraNa vIra-caritra-- A avasarpiNI kAlamAM thaI gayelA cAvIsamA arthAt chellA tIrthaMkara ke jemanuM zAsana atyAre pravarte che te vIra paramAtmAnAM ghaNAM ciratrA lakhAyelAM che. temAM guNacandragaNikRta 12025 zloka jevaDuM citra manana karavA jevuM che. vizeSamAM micandre 3000 zrlAkanuM eka caritra prAkRta bhASAmAM racyuM che. A pustaka 'jaina AtmAnaMda sabhA' taraphathI bahAra paDeluM che. jinezvarasUrinA ziSye apabhraMza bhASAmAM paNa eka caritra racyAnA ullekha che. A uparAMta zrIhemacandrasUrikRta triSaSTizalAkApurUSacaritra (dazamuM parva), tripuSTi gadya), upAdhyAya zrImeghavijayakRta laghuSiSTi, zrIzIlAMkAcAryakRta caupannamahApurisacariya, zrIguNabhadrAcAryakRta triSaSTilakSaNamahApurANusaMgraha, zrIpuSpadaMtakRta triSaSTimahApurUSaguNAlaMkAra, zrIamacandrakUta padmAnandamahAkAvya ( zrIjinendracaritra), zrIpad masundarakavikRta rAyamallAbhyudaya mahAkAvya, zrImerUtuMgaraSkRta upadezazatavivaraNe (caturtha sarga ), zrIvijayacandrasUriSkRta dIpotsava-kalpa, zrIjinabhadragaNikSamAzramaNukRta vizeSAvazyaka ( gaNudhara-vAda), zrIsarvAvajaya pramukhanI vardhamAna-dezanA, zrIbhadrezvarakRta kathAvalI, zrIhemacandrasUriSkRta yogazAstranI vRtti, zrIsAmatilakakRta sattarisayaThANu, zrIjinavallabhasUriSkRta vIracaritra (upAdhyAya zrIsamayasundarakRta vRtti sahita), zrIsakalakIrtikRta vardhamAnajinacaritra, mahAvIravivAhala tathA zrIjinaprabhasUriSkRta tIrthaMkupa mahAvIrasvAmInA caritra upara prakAza pADe che. zrIyuta bhImajI harajIvana parIkha (suzIla)kRta mahAvIrajIvanavistAra (gujarAtImAM), zrIyuta zItalaprasAdakRta mahAvIra-caritra tathA zrIyuta mANicaMdra jenIkRta Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastutayaH ] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH mahAvIra-jIvana (aMgrejImAM) tathA a lAyamenakRta "buddha ane mahAvIra' (kenca bhASAmAM), zrIyuta mazarUvALAkRta buddha ane mahAvIra nAmanuM pustaka, zrIyuta bAbu kAmatAprasAdajI jainakRta bhagavAna mahAvIra, zrIyuta naMdalAla vakIle racela mahAvIracaritra, DaoN. yAkobInI AcArAMgAdika uparanI aMgrejI prastAvanA temaja DaoN. harnalanI upAsakadazAMga uparanI aMgrejI prastAvanA, jaina zvetAMbara kaoNnpharansa heralDanA I. sa. 1914 nA be khAsa aMke vigeremAMthI paNa mahAvIra svAmIne lagatI keTalIka hakIkata maLI Ave che. A pustake paikI keTalAMkamAM zvetAmbara mAnyatAthI virUddha paNa lakhANa che, e dhyAnamAM rAkhavA jevI vAta che. uparyukta sAdhane uparAMta mahAvIra jinezvaranA caritra upara Agama paNa prakAza pADe che. jemake AcArAMganA prathama zrutaskaMdhanuM upadhAna-zata nAmanuM navamuM adhyayana tathA dvitIya zrutaskaMdhanI tRtIya cUlikAnuM 24muM adhyayana, sthAnAMganA dazamA sthAnakamAM ApelAM daza svane, sUtrakatAMgamAMthI vIra-stuti-adhyayana temaja AAka-adhyayana, bhagavatImAMthI garbha-saMkramaNa, gazAlakane adhikAra, emila viprane vRttAnta, devAnaMdA ane trISabhadatta, jayantImRgAvatI, gAMgeya, kAledAyI zrAvaka, jamAli, halla ane vihala vigerene lagatA prasaMge, rAyapANImAMthI devAgamana ane nATya, mahAnizIthanuM tRtIya adhyayana, dazAzrutaskaMdhamAMthI zreNika ane celanuM Agamana, vipAkasUtramAMthI mRgaputrAdikane ane aMtagaDa ane anuttaramAMthI dhannAjI vigerenA adhikAra, nirayAvalImAMthI keNikanA yuddha vigerenI hakIkata, uvavAmAMthI vihAra, parSadA, dezanA vigere, jJAtAdharmakathAgamAMthI megha, dardara ane kAtyAdi saMbaMdhI vivecana, samavAyAMgamAMthI nandana-paryAya, samavasaraNa vigere, upAsaka. dazAMganA dvitIya adhyayanamAMnI kAmadeva-prazaMsA, sadAlaputra saMbaMdhI sAtamuM adhyayana, tathA aSTama adhyayanamAMthI mithyA-duSkRta, uttarAdhyayanasUtramAM kezI-gautama-saMvAda, zrIbhadrabAhasvAmIkRta ka5tra temaja temanI Avazayaka upara racelI niryukita, tathA tenA uparanuM zrIjinabhadrakSamAzramaNanuM bhASya temaja tenA uparanI zrIharibhadrasUrikRta TIkA. 1 A adhyayanamAM mahAvIra prabhunAM parISahe temaja temanI tapazcaryA saMbaMdhI ullekha karavAmAM AvyuM che. 2 pAMca mahAvratanI bhAvanA upara paNa A adhyayana prakAza pADe che. 3 juo samavAyAMganuM daza lAkhamuM sthAnaka. 4 A niyukitanI 145 thI 14 sudhInI gAthAmAM mahAvIrasvAmIne samyaktvanI prApti temaja tene marIci tarIkenA bhAvane ullekha che. 182 mI ane 183 mI gAthAmAM viMzati-sthAnaka-tapanI temaNe sarvathA ArAdhanA karI che e vAta joI zakAya che. 20 thI 313 sudhInI gAthAmAMthI temane lagatI bIjI thoDIka hakIkata maLI Ave che. 323 thI 330 sudhInI gAthA pAraNAne saMbaMdhamAM prakAza pADe che. 347 thI 371 sudhInI gAthAmAM marIcinA bhavane vizeSataH vicAra karavAmAM AvyuM che. 376 thI 380 sudhInI gAthA uparathI tIrthakaronAM nAma tathA varNa saMbaMdhI mAhitI maLe che. 5012 thI 511 mI gAthAmAM saMgame vIra prabhune duHkha devAne jelA upAyonuM varNana karavAmAM AvyuM che, Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 jinazreNyA nuti: zrIcarviMzatijinAnandastutayaH yatpAdapadmamabhavat patatAM bhavAndhAvAlambanaM zamadharI kRtakAmacakA / tvaM jainarAji ! sRja maJjuzivadrumANAM bAlaM vanaM zamadharIkRtakAmacakA // 94 // vasanta 0 vivaraNam he jainarAja ! - janasaMbandhizreNe ! sA tvaM zaM- sukhaM sRj-dish| zaM kiM 0 1 bAlaM - navInam / punaH kiM0 1 vanaM - vipinam / keSAM ? maJjuzivadumANAM - kAnta kuzala vRkssaannaam| tvaM kiM0 1 adharIkRtaM - apamAnita kAmacakraM - kandarpacamUH yayA sA / punaH kiM0 1 zamadharI -damadhArikA / punaH kiM0 ? kRtaM vihitaM kAmacakraM - abhISTavRndaM yayA sA / sA kA ? yatpAdapadmaM AlambanaMAdhAro'bhavat - AsIt / keSAM ? bhavAbdhau saMsArasAgare patatAM puMsAm // 94 // anvayaH yadU-pAda- padmaM bhava-abdhau patatAM AlambanaM abhavat (sA) zama-dharI kRta-kAma- cakA adharIkRta-kAma-cakrA tvaM (he ) jaina-rAji ! maJju - ziva drumANAM vanaM bAlaM zaM sRja / zabdArtha yatpAdapadmaM yara-bhala. patatAM ( dhA0 pat ) = paDatA. |bhavAbdhau=saMsAra3yI sabhudrabha. AlambanaM (mU0 Alambana )=bhAdhAra zamadharI = upazabhane dhAraNa 42nArI. kRtakAmacakrA= ( pUrNu ) yache bhanovAMchitanAM maMDaLAne jeNe evI. jainarAji ! = bhina-viSaya zreNi ! sRja (dhA0 saj ) = tuM utpanna 12. [ 24 zrIvIra maJju =bhanohara. duma-vRkSa. maJjuzivadrumANAM=bhanohara tebha udyAgurI vRkSAnA. bAlaM ( mU0 bAla ) = navIna. vanaM ( mU0 vana ) = t. adharIkRta ( dhA0 kR ) = tiras24rela. adharIkRtakAmacakrA-dhikArI aTyuM che abhdevanA maMDaLane jeNe evI. phlekArtha bina-zreNinI stuti "nenuM yazu-mbhasa saMsAra - samudramA DUjI bharatI ( manuSya) ne AdhArabhUta thayuM ( ane thAya che), te upazamane dhAraNa karanArI tathA ( mane--)vAMchitanAM maMDaLAne jeNe pUrNa karyAM che evI temaja jeNe kaMdarpanI senAne dhikkArI kADhI che evI tuM, ke jinezvarAnI zreNa manAra temaja kalyANakArI evAM vRkSAnA vanarUpa navIna sukhane tuM utpanna kara. "- -84 * * Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 frretutayaH] zrIcaturviMzatijinAnandastutayaH jinAgamasya stuti: kAdambinIva zikhinAmatanodapAstA rAmAramA matimatAM tanutAmarINAm / jainI nRNAmiyamamartyamaNIva vANI rAmA ramAmatimatAM tanutAmarINAm // 95 // -vasanta0 vivaraNam iyaM jainI vANI-jinavAg nRNA-narANAM ramAM-lakSmI tanutAM-kurutAm / iva-yathA amartyamaNI-cintAmaNI ramA tanoti / pANI kiM0 1 rAmA-ramyA / ramA ki0 atimatAatimAnyAm / punaH kiM ? arINA-akSINAm / iyaM kA? yA vANI matimatAM-viduSAM arINAM-ripUNAM tanutAM-kRzatA atanot-karoti sma / iva-yathA kAdambinI-meghamAlA zikhinA-agnInAM tenoti / yA ki0 ? apAstA-dhvastA arAmA-azubhA aramA-alakSmIH yayA sA // 95 // anvayaH (yA) apAsta-a-rAma-a-ramA (vANI) matimatAM arINAM tanutAM kAdambinI zikhinAM zva atanot, (sA) iyaM rAmA jainI vANI vRNAM ati-matAM a-rINAM ramA amartya-maNI iva tanutAm / zabdArtha kAdambinI-bheSa-bhAsA, MinI isii 2. / maNI-maNi, 2tna. zikhinAM (mU0 zikhin )=animAnI. amartyamaNI-divya maNi, yintAmali. apAstArAmAramA-6233 dhA cha 12bha- vANI-pI. NIya nirdhanatAne jeNe evI. ramAM (mU0 ramA )=bhIna. arINAM (mU0 ari)-duzmanAnI. atimatA(mU0 atimatA) atizaya mAnya. nRNAM (mU0 nR)-manudhyAnA. tanutAM (dhA0 tana)-vistA. amartya-hinya. arINAM (mU0 a-rINA)=akSaya. 1'atanutA -tanoti / ityapi pAThaH Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 zrIcaturvizatijinAnandastutayaH [24 zrIvA plekArtha Corr-arelil stuti jeNe aramaNIya dariyane nAza karyo che evI ja (vANIe) meghamALA agnione kRza kare che tevI rIte buddhizALIonA duzamanI kRzatAne karI (arthAta duzmanonI saMkhyAne ghaTADI, te A manahara jina-viSayaka vANI, cintAmaNinI jema, manuSyanI atizaya mAnya temaja akSINa lakSmIne vistAra kara."-95 ambikAdevyA nutiH samyagdRzAM sukhakarI madamattanIla kaNThIravA'si tatanoditasAkSamAlA / devyambike ! zivamiyaM diza paNDitAnAM kaNThIravAsitatano! 'ditasA kSamAlA // 96 // 24 // -vasanta vivaraNam he ambikAdevi ! iyaM tvaM paNDitAnAM-vijJAnAM ziva-kuzalaM diza-mRja / kaNThIrave-siMhe AsitA-sthitA tanu:-mUrtiH yasyAH tatsaM0 / tvaM kiM0? aditA-akhaNDitA sA-ramA yasyAH sA / punaH kiM0 1 kSamA lAtIti-gRhUNAtIti kSapAlA / iyaM kA ? yA tvaM samyagdRzAMsamyagdRSTInAM sukhakarI-zarmakArikA asi-vartase / tvaM kiM0 ? madena mattA-utkaTA yA nIlakaNThI-mayUrI tadvad ravA-zabdo yasyAH sA / punaH kiM ? tataM-vizAlaM noditaM-nunnaM sAkSama-sakrodhaM AlaM--anarthoM yayA sA // 96 // iti zrI'tapAgaJchAdhipatizrIvijayasenasUrIzvararAjye sakalapaNDitottamapaNDitazrIAnandavijayagaNicaraNakamalacaJcarIkAyamANena paNDitameruvijayagaNinA viracitA svopajJacaturviMzatijinAnandanAmastutyavacUrikA sampUNoM // pratyakSaraM gaNanayA, granthamAnAya sUtrakam / anuSTubhA samAkhyAtaM, SoDazottaraSadazatam // 1 // 1 'vijayagaNiziSyapaNDitamA0' ityapi pAThaH / 2 . vacUriH' iti pAThAntaram / 3 'graMthamAnaM sasUcakaM' ityapi pATaH / Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinastutaya ] zrI caturviMzatijinAnandastutayaH anvayaH (de) khTIva-Asisansano ! avi ! 'mni' ! (cArUM) ma-matta-nIhALI vA tata-novRitaNa-akSamAhA samyak parazAM sula-rI atti, phreMca (sva) zra-kRta-sA kSamAlaa paNDitAnAM zivaM diza / sava=mukha. rI=karanArI. suvara sukhakArI. matta (dhA0 mac )=chAkI gayela. nAhATI=mayUrI, Dhela. Ta=bald, mamattanI jIvA=madonmatta mayUrInA jevA dhvani che jenA evI. ati ( vA. gam )tuM che. zoNita=nAza karela. akSamA=krodha. tatanotijJAkSamAhA=nAza karyAM che krodhasahita vizALa anarthanA jeNe evI. zabdArtha 22 ravi ! (mU. tevI )=he devI ! mnije ! (mU. myiA)=he aMbikA (devI)! zlAkArtha aMbikA devInI stuti-- " jenuM zarIra vanarAja upara raheluM che evI ( arthAt siMha upara svArI karanArI evI ) ke aMbikA devI ! maDheAnmatta mayUrInA jevA dhvanivALI temaja krodhapUrvaka vizALa anarthane jeNe mArI haThAvela che evI je tuM samyaktvadhArIone sukhakArI che, te akhaNDita lakSmIvALI tathA kSamAne dhAraNa karanArI A tuM paNDitAnuM kalyANa kara."--96 169 ziva (mU. ziva)=kalyANane viza (dhA. viz )=d kara. kitAnAM ( mU. Tita )=paDitAnuM. TAva=siMha, vanarAja. lita ( dhA0 As )=sthita, rahela. zabdAvazitatano !=siMha upara raheluM che zarIra jenuM evI ! ( saM. ) gatinA=akhaMDita che lakSmI jenI evI. kSamA=kSamA, krodhanA abhAva. hA=grahaNa karavuM. kSamAhA=kSamAne grahaNa karanArI, samAsa. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ An Xin Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zoSa ) ha (kuM.) caraNe. lavANa (60)-kAmadeva. sacina (vi.)=nirdhana. rakSaNAtrA (strI)=japamALA. kakSa (10=Indriya. akSaka () lAMbA kALa sudhI. kSamA (strI ) krodha. veta (vi.)=saMpUrNa vi (vi.)=sarva. thar (60)-vRkSa. jana (60 =vRkSa. baka (vi.)=pradhAna, (10)=pApa. gayavera (vi.)=pApI. 6 (60, 10)=cina. purA (60)-hAthIne ThIka calAvavAnI AMkaDA badu (strI)=aMkuzI, caudamA tIrthaMkaranI zAsana-devI. adda (10)=(1) jaina zAstrane eka vibhAga, (2) deha; (3) hetu. ()=saMbadhanavAcaka avyaya. zaka (kuM.)=(1) kAmadeva, madana, (2) putra. Ahira (vi.)=havALuM. as ( vinirmaLa. na (j0)-kRSNa, zAstra (30-niraMtara. gata ( viFnahi chatAyela, anitA (strI)=ajitabalA, bIjA tIrthakaranI zAsana-devI. gajJa (vi)=mUrkha. jJAna (10) ajJAna. zaninana (60)=aNimA, eka jAtanI siddhi. satagu (vi.)=bahu zati ()=(1) bahutAvAcaka avyaya (2) ulaMghanArthIka avyaya. tirAya (kuM.)=atizaya, adhikatA. tirAcina (vi.)=atizayathI yukta. tuDha (vi.)=asAdhAraNa. ( sa =e. pitta (kuM.)=svAmI, nAtha. adhipati (60)=nAtha. ana (20 1)ajJAna. banata (!)=ananta(nAtha), jainenA caudamAM tIrthaMkara. banata (vi.)=anta-rahita. anaya (vi.=asAdhAraNa naga (60)-kAmadeva. zAha (vi.)=ghaNuM. anartha () =aniSTa. anartha (vi.)=nirca9. nirA (saM.)=sarvadA. niru (60)=pavana. ane (vi.)=aneka. ane (60)-hAthI. banta (60)-(1) mRtyu (2) cheDe. bata ()=madhye. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrI caturvizatijinAnandastutayA attara (20)=madhya. zakitavA (10)=samIpatA. anya (vi.)=apara camRta (kuM.)=oyala. aA (10)=viyegavAcaka avyaya. para (kuM.)=mokSa. pavAra ()=apakAra. Tya (60)-kaSTa, pAta (50)=dUra karela. ari (10)=paNa. mighAta (kuM)=vinAza. makara (10)kamaLa. dhi (60)=samudra amita (50)=parAbhava pamADela. AmiyAna (10) nAma, amirAma (vi.)=manohara, jha (10)=abarakha. na (kuM.)=oga. kAma (ve.)=gaMbhIra. amara (60)-deva. amaravA (strI)=devI. amarA (strI)=devI. amaDha (vi.)=nirmaLa. samAja (vi0 =mApa-rahita. amita (vi.)=mApa-rahita. amRta (10)=amRta. amRtamagana (uM.deva. amRtArAna (60)-deva. = (10)=AkAza. azviva (strI)=aMbikA, bAvIsamA tIrtha che karanI zAsanadevI. amag (10)=jaLa. gdha (kuM.)=samudra. laghunAtha (60) varUNa, tharA (10)=apakIta, kara (60) ara(nAtha), jainenA aDhAramAM tIrthakara. ga (40)(1) jaladI (2) atyaMta. karAra (vi.)=vaka. gari (60) duzamana. vaMta (mU0)=pUjela. lita (mULa)=meLavela. & (strI)=pIDA. artha (60)-(1) padArtha, vastu, (2) matalaba. thana (vi.)=dhanika arNava (60)=tIrthakara. kahyu (6, 50=udyama kare. aTavA (uM.)=vALa. kasTama (ma)=atyaMta. a4i ()=bhamare. ghaNIvA (10)=asatya. (2, 10)=rakSaNa karavuM. avani (strI)=pRthvI. avanI (strI)=pRthavI. avaSava (vi.)=prakAzaka, karava (vi0)=anupama. jhaveracama (10)=avazya. gora (strI)= azoka, dazamA tIrthaMkaranI zAsana-devI. karAra (10)=Ajana. riAva (10)=amaMgala. roSa (vi.)=samasta. zaz(2,50)=havuM, thavuM. karAra (vi.)=sAra vinAnuM. kag (4, 0)=pheMkavuM. bahumata (60)-prANa. pta (10maraNuM. jata (muFra karela. karama (ra0)=prathamapurUSavAcaka sarvanAma, Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabda-koSaH 173 tya (10) jUhuM. Adi (0 )=sApa. hata (60)=zatru. hita (vi.)=anarthakArI. tAtha (vi.)=atyanta gaMbhIra. aramAna (20)= (1) asAdhAraNa; (2) garva | rahita. A zAvara (60)=khANu. lAyA (strI)=nAma. gAma (60)-(1) AvavuM te; (2) zAsa. gari (uM.acirAnA putra, zAtinAtha, soLamA tIrthaMkara. bAnna (10)=aparAdha. zani (strI) yuddha. kAra (vi.) grahaNa karela. pAvara (.) (1) mAna; (2) ughama. Adi (vi.) zarUAtanuM. gata (mULa)=aMgIkAra karela. Apa (60)=mAnasika pIDA. kAtara (vi.)=Abhyantara, Antarika. nana (10)=mukha, kAnana (kuM.)=Ananda, harSa. kAju (S, T0)=meLavavuM, avAju=meLavavuM, sApu=meLavavuM. bAra (vi.)=vizvAsa-pAtra. gAra (mULa)=meLavela. bApaj (strI)=Apatti, kaNa. gAma (vi.)=samAna. AmA (strI)=kAti, zobhA. gAma (60)-ga. mAra (60) lAla, zAcara (vi.vizALa. Athati (strI)=vistAra. gAyAma (uM. =vistAra. bAthANa (60)-prayatna. bAra (10) vairi-maDaLa. gAma (6) pApamaya AcaraNe. sArava (kuM.)=ivani, avAja, garti (strI)=pIDA. A4 (10-anartha. zvana (10 =AdhAra. bAya (0)=AvAsa, ghara, gADhi (strI)=zreNi. mAchI (strI=eNi. zAvaratha (60)=sthAna, sthaLa. mAvajI (vi.)=bhyAsa. zA ()=jaladI. zA (2, gA=besavuM; dhyA=besavuM. zAsita (ghATa gAra)=beThela. vAsthA (strI)=sabhA. gAca (10)=mukha, vadana. 3 (2, 50)=javuM; 3=pAmavuM; samu=javuM. jIta mULa)=(1) gayela; (2) pAmela. na ()=(1) sUrya, (2) svAmI. jIvara (10)-kamaLa. nyu (60)=candra. phuguvAna () candrakAnta. phunda (kuM.)=surapati. TU (vi.)=mukhya. jAnI (60)=marata (maNi). zmara (60)-(1) meghAgni(2) vaDavAnala, phuva (10)=jema. rUpu (60)-ANuM, 4 (ga)=A duniyAmAM, Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 IkSaNa (na0 ) netra. kRti (srA. )=upadrava. Ir (2, A0 )=04; prera=preraNA 12vI. phrA (huM )=nAtha. derA (fi0 )=samartha. zvara (kuM. )=svAmI. phezvarI (zrI. )=svAminI, fer (ano)=291. hita (vi. )=vAMchita. u ukti ( strI0 ) = vA. umra (vi0 ) = 98. racita (vi. )yAgya. ucca (vi0 )=athuM. CAA (FO)=CAH, AB. 36(40)=pramalatAvAcaka avyaya. 361 (10)=madhya bhAga. 36ArI (vi.)=asAdhAraNa, vRita (mU. )=udayamAM Avela. 36Ama (10)=atyaMta tIvra. 36 (g0 )=utpatti. udyata (bhU0 )=taiyAra. son (kuM.)=upakAra, pADa. 35va (I0)=(1) upadrava; (2) vighna; (3) Apatti; (4) bhaya. upamA ( strI0 ) = upabhA. upamAna ( na0 ) = (bhA. 35Anta (f10 )=samIpanuM. 36 ( vi. )=vizALa. Jaff (ato)=yed. zrIcaturviMzatijinAnandastutaya: 55 na (vi. )=apUrNa, arjita (na0 )=parAkrama. (go)=as. ka RRta ( mU. )=gayela, naSTa thayela. RRta (vi. )=sAcuM. Rddhi (strI0 ) = saMpatti, mu (ie )=(1) kalpavRkSa; (2) deva. e enas (na0 ) = pAtha. ai tema (vi )=hAthI saMbaMdhI. 3FT koSa (OM)samUha. TM (na. )=sukha. (a)=44-adi. kajjala ( na0 ) = 44. naq (puM. )=sioN. katha ( 10, u0 ). TH(70)=(9); (2) SH. kamalA (strI0 )=sakSbhI. nr (go )=(1) kiraNa; (2) hAtha; (3) kAnti; (4) 64. raLa (60)=(1)sAdhana; (2) deha; (3) indriya, karI (strI0 ) = 12nArI. ka karuNA ( strI0 ) = pA. varSar (60 )=kRtya, kArya. x (10, 30 )=dhAraNa karavuM. kalA (strI0 )=4NA. hi ( go )=kalaha, kajI. lApa (kuM. )=samUha. kalita (vi0 ) = yukta. kalevara ( na0 ) = zarIra. kalpavallI (strI0 ) = 4daya-yatA. cALa ( na0 )=kalyANa, hita. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjoH 175 kavi (kuM.)1) kAvya racanA, (2) paDita. | kSaNa (60 =(1) paLa; (2) utsava. pazvina (strI)=meghamALA. kSamA (strI)=kSamA, krodhane abhAva. rAtta (60 )=svAmI, kSaya (kuM.)=nAza. vAtta (vi.)=1) manahara (2) vAMchita. kSiNa (6, 30 =pheMkavuM. sattA (strI )=2maNuM, priyA. zAnti (strI)=prabhA. rAma (6)=1) abhilASA; (2) madana. 24 (10)=Indriya. zamana (ga)=atyaMta. vata (vi.EvyAsa, vAmita (vi.)=cAhela. rAgya (vi=Ijhela. ave (60, 10=TukaDe. sAtha (2) zarIra, rina (vi.)=karanAra. thajI (strI)=kAlI (vidyA-devI). = (60)=hAthI. zANI (vi.)=kALI. nar (60)=samUha, mi (40=praznArthaka sarvanAma. rAjanA (strI)=gaNatrI. zarti (strI)=AbarU. gati (strI )=cAla. (0)=aniSTatAvAcaka avyaya. (kuM.) rega. sara (.)=zreSatAvAcaka zabda. jA (strI)=gadA. suthu (60)-kuntha(nAtha), jainenA sattaramAM TwvAda (60)=pavana, | tIrthaMkara. zupakSa (60)-kharAba pakSa r= (60)-(1) jJAna; (2) samAna pATha. kumata (10) duSTa siddhAnta. ja (2,50)=javuM; dhAma=meLavavuM; saMgha= gumati (strI-dabuddhi.. aMgIkAra karavuM. suru (10)-(1) vaMza; (2) samUha. jIra (vi. )=gaMbhIra. kurA (10) kalyANa. vaMta (vi.)=abhimAnI. (8, 30-karavuM, adhara=tiraskAra kare. madana (vi. =gaMbhIra. (vi0 =karanAra jiri (kuM.) parvata. ra (6, 10)kApavuM. guor (=(1) guNa; (2) darI. vRta (mUka(1) saMpAdana karela; (2) karela. guNavatta (vi.)=guNavAna, guNI. tAna (60 =1) cAma; (2) siddhAnta. pA (strI =maherabAnI. jai (6, 10) gAvuM. ni (. mera. (ghara. zaTi (strI- karoDa, no (strI) =pRthvI. roSa (=gusso. ratanI (strI) drAkSa, dAkha. jogaNa (vi0)-kumaLuM. nau (trI )=gaurI (viva-devI). roDa (yuM. yajJa. 6 (1,30)=grahaNa karavuM. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrIcaturvizatijinAnandastutayaH chAyA (strI)= (1) hasI , "pa (1) lakSmI, (2) kAnti, (3) ghaTU (2, gA)=banAvavuM. ghara ( 1) megha; (2) deha, dhana (vi.)=atizaya, ghanAthana (60)-vRSTi karanAruM vAdaLuM. karma (kuM.) tApa. tharamA ( vibhakSaka, (.) ghuvaDa. jhiTU (7, 30)-kApavuM. chinna (mU0) kApI nAkhela. jo (4, 10) kApavuM. cAra (60 =cakera (pakSI). cA (10)-cakra. (strI)=cakadharA (vidyA-devI). vAi (10)=samUha. cAra (strI)=cakezvarI, prathama tIrthaMkaranI zAsana-devI. racava (10)=prakAzatuM. thayu (strI)=cAMca. ave (vi.)prakhara. rAjA (strI)=caDA, bAramA tIrthaMkaranI zAsana-devI. catura (vi. nipuNa, kuzaLa. raka (60-candra, jAma (60)-candraprabha, jainenA AThamA tIrthaMkara. rajU (strI)=sainya, jaya (60)=samUha. ()paga. cara (10) cAritra, AcaraNa. jai (vi.caMcaLa. racha (.)=cakora. tti(5,30)=ekaThuM karavuM =vistAra karo. tti (10=mana. vinitA (.)=citavela. jira (vi.)-lAMbA kALanuM. kiraNa (ma.ghaNA kALa sudhI. kamata (10) duniyA. (ka, mA0)=utpanna karanAra. gana (kuM.)=leka. gana (kuM.)=(1) pitA (2) utpanna karanAra. karanA (strI)=mAtA. ni (strI)=janma. (, 50)=jApa japa. rajU (10)=ghaDapaNuM, najI (10)=pANuM. gadha (kuM.)=samudra nA (kuM.)=vega. kavana (vi.)=gayukta. kAta (kuM.) putra. nAta (10)=samUha. gAtA (10)=sanuM. jAtu ( kadApi. nA (10)=samUha. ni (6, 50 =jItavuMjAni harAvavuM; vivi=vijaya meLava.. nitizaku (60 =jitazatru (rAjA), dvitIya | tIrthaMkaranA pitA. nitAri () jitAri (rAjA), tRtIya tIrthakaranAM pitA. | jhina (60(1) tIrthaMkara (2) sAmAnya kevalI. ninA (6) tIrthaMkara. jinapati (60) tIrthakara narasaMga (=tIrthaMkara nivara (60)-tIrthakara. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ fr'' (vi. )=jayanazIla. juS (6, A0 )= sevaj. naina (vi0)=jina-viSayaka, nainI (strI. )=jina-viSayaka, jJAna (na0 ) mo. ta satta (mU. )=vistIrNa. afa (to)=aly. (F), Y. sar (10 )=tRtIyapurUSavAcaka tadIya (sa0 ) tenuM. sarvanAma, tan (8, u0 ) = vistAra 12ve; pratana= vistAra karavA, tanu (strI0 )=heDa. (o)=g. tanutA (strI)=kRzatA, pAtaLApaNuM, tapU (10. tapa6 (na. )=tapazcaryAM. tamasa (60 )=(1) ajJAna; (ra) aMdhakAra, (3) 414. ar()=la. tamovipakSa (puM0 )sUrya. taras (na0 )=maNa. tarasA ( a0 )=04sahI. saphaLI (zrI. )=yuvati. tA (strI. )=lakSmI. sAnava (na0)=pAtaLApaNuM. tAnta ( na0 ) = kSaya. tApa (puM. )=saMtApa. sAmarsa (10 )=kamaLa, tArI (fve. )=(1) maneAhara; (2) ujjavaLa, tAraka (na0 )=tArA. tArakeza (puM0 ) = ndra. (). raDha zabda-koSaH timira (10 )=aMdhakAra. tirohita (mU. )=AcchAdita. tIrtha (i. )=(1) caturvidha saMgha; (2) dvAdazAMgI; (3) prathama gaNadhara tIrthakSara (kuM0 )=tIrthaMkara. tIrthakRt (puM0 ) = " tIrthaGkara (puM0 ) = tIrthapa (puM0 ) = aftefera (go)= tIrtheza (puM0 )= dr "" "" 27 tur ( 6, 30 )=nAza karavA. tulanA ( strI0 ) = samAnatA. tulya (10 )=samAna. tullR ( 4, 10 )=saMteSa pAmave. TM ( ?, 10 )=taravuM. tejas (na0 )=teja. tor (g0 )=pIDA. topa (puM. )=saMtASa. tyajana (na0 )=yA. tyAga (puM0 ) = na. tripura (vuM. ) tripura (daitya ). Faraar (to)=aila. maiM ( ?, A. )=rakSaNa karavuM. 177 da vRtta (mU. )=arpaNa karela. (o)=9. danta (puM0 )=sita. rUma (kuM. )=upazama. rUmsa (huM. )=kapaTa. Fr()=3, = (na. )=(1) bhaya; (2) vidAra, rarzana (60 )=jovuM te. va (kuM. )=dAvAnaLa, araNyanA agni, 6 ( ?, 50 )=mALavuM. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrIcaturvizatijinAnandatutaH 2r ( 2, 30 ) ApavuM. TU (10)=(1) joDakuM (2) kaleza. zA (2, 10 )=kApavuM. 6i (vi.)=tiraskAra karanAra. ja (10)=(1) ApavuM te, (2) mada. kuMbha (60)-tarU, jhADa. vAnara (kuM.)=asura. 3ra (.) (1) vinAza, (2) sI. TTi (10)=daridratA. para (kuM.)=parvata. vita (mu.)=kApI nAkhela. dhara (vi.)=dhAraNa karanAra. si(6,30)=ApavuM, karavuM. para (kuM.) dharaNu rIkSA (stra * )=dIkSA, muni-trata. dhana (10)=paise. phIna (u)=daridra. vaLa (strI)=pRthvI. 3(5, 10)=duHkha devuM. dharA (strI)= (1)pRthvI, (2) dhAraNa karanArI. tula (10)=pIDA. dharI (strI)=dhAraNa karanArI. surata (10)=pApa. pareza (60)= (1) pRthvI pati; (2) merU parvata). kuritAra (strI)=duritAri, trIjA tIrthakaranI dharma (kuM.) dharma(nAtha), jainenA paMdaramAM tIrthakara. zAsana-devI. surata (vi.) =jenuM dukhethI damana thaI zake dharma (60)-(1) dharma, (2) puNya. tevuM. dhAmina (kuM.)=dhALAsa. kuSa (vi0 )=67 buddhivALuM. dhA (2, 30)=dhAraNa karavuM; nidhA=mUkavuM vi =karavuM. kurrama (vi.)=durlabha, sahelAIthI na meLavI dhAmana (10) gRha, zakAya tevuM. dhI (strI)=buddhi. kura (vi.)-kharAba. dhIra (vi.)=(1) samartha; (2) dharyayukta. surata (10) pApa. 6 (1,30)=halAvavuM; kavi=vizeSe karIne sUra (vi.)=AghenuM. halAvavuM. (strI)=daSTi. yuvAna (20) halAvatuM. reva (60)-(1) sura; (2) rAjA. pu(trI )=dhurA, ghesarI. revatA (vAva) devI. 6 (2, 30)=dharavuM. (strI)=devI. on (strI)=paraMparA. revenTa(60)=sura-pati, kathAna (10) dhyAna. veda (60, 10 )=zarIra, vaM(2, gA) nAza kare. cehara (vi.)=prANI. kaam (0 )=patAkA, vAvaTe. caitya (6) dAnava, To (4, v0)=kApavuM. roSa (60)=doSa, avaguNa. (0 )=nahi. sUra (strI)=(1) prakAza (2) kiraNa. | jata (mu) praNAma karela. zuti (strI )=prakAza, teja. " | nAre ( 0 FpraNAma. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ro-ro: 179 najI ()=nadI. niSa ()=bhaMDAra. rajA (strI)=nandA, zItalanAthanI mAtA. niyo ()=AjJA. nita (mU ) khuzI karela, ni (ga)=atyaMtatAvAcaka avyaya. najina (vi.)=AnaMdI. nirasa (mu. =nirAsa karela. na (6, 10)=namavuM. nirmathana (10)=nAza. mi(mu)=nami(nAtha), jainenA ekavIsamAM nirmAda (vi)-kapaTa rahita. tIrthaMkara. nirvA (10)=(1) meSa (2) sukha. (vi.)=manazIla. nirvALanI (strI)=sukhI. nA (kuM.)=(1) nyAya (2) yathArtha abhiprAya. niLI (strI)= niva, seLamA tIrtha nara (60)=manuSya, karanI zAsana-devI. nara (60)=naraka. nivRti (strI)=nirvANa, mekSa, naMdinI (strI )=5dhinI. nivAsa ()=raheThANa. nava (vi.)=navIna. nirAta (strI)=rAtri. navIna (vi.)nUtana. nirAta (vi.)=sateja karela, nag (4, 50)=nAza tha; vinAjI vinAza nirApati (60)-candra. thave. nizeSa (vi.)=samasta. nAsina (.)=deva. niSedha (60)=manAI nAna (60)-kuMjara, hAthI. nidA (60,0)=suvarNa nAtha (uM.)=svAmI. nAmi (strI)=6TI. nI (2,30)=laI javuM, daravavuM; mAnI laI nAmera (uM.)=(1) brahmA, (2) nAbhi (rAjA) nara (10)=jaLa nA putra, rASabhadeva. nA (10) kamaLa. nAmana (10) nAma. nI (uM. megha. nArIja ()=kamaLa. nIraNa (vi)=rasa vinAnuM, dhana vinAnuM najI (10) kamaLane samuha. strI (strI)=mayUrI, Tela. nAzita (mU )=nAza karela. nirvira (vi.)=samasta. ku (2, 10)=stuti karavI. nazi (40)=kSaya. guE (6, 10)-pIDA karavI. nija ( )=samudAya, samUha. (0parAsta. vijaya (40)=samudAya. (60)=mAnava. nitamAma (40)=atyaMta. - (6, 10)=saMtuti karavI. nita (60)=kaTipazcAdbhAga. netra(10)=AMkha. nitAratama ()=atyaMta, sarvathA. na ()neminAtha), jenonA bAvIsamA niyama (40)=sadA. tIrthakara. nidhana (60, 10)=maraNa. nau (strI)=nakA, vahANa, javuM. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrI caturvizatijinAnandastutayaH pAra (6)=(1) kiraNa; (2) caraNe. pakSa ()=bAju pAna (10)=pIvuM te. pap ( 6 )=kAdava. pApa (10)=pApa, duSkRtya. vaghuni (strI)=kamalinI, kamaLanI latA. pAra (60, 10)-De. pAramata (kuM)=tIrthakara. phi(strI)=zreNi. varSa (6)=(1) pArtha(nAtha), jenA trevIpara (10)=bhaNavuM te. gren (strI)=buddhi. samA tIrthaMkara; (2) pAzva (yakSa). greta (60)=paDita, vidvAna (60, 10)=paDakhuM. patta (1, 50 =paDavuM. pa (6, 30)= rakSaNa karavuM. pati (60 =nAtha. ua (60)=Asana. patha (kuM.)=mArga fkA (strI)=du:kha. T6 (60)=paga. pIyUSa (10)=amRta. v (10)=(1) padavI, (2) sthAna; (3)caraNa. 6 (60)=mAnava. jutha (10)-puNya, va (10) sUrya-kamaLa. ge (10)=nagara. vadhu (60)=sUrya. pura (10) zarIra. pannA (strI)=(1) lakSamI (2) zebhA. purA (strI)=nagarI. padmAvata (strI)=padmAvatI, trevIsamA tIrtha (60)=purUSa. karanI zAsana-devI. pU= (2,30)=pUjavuM. para ()=zatru. pUjya (vi.)=pUjavA lAyaka. (vi)=(1) utkRSTa (2) anya (3) pUer (60)=nara, tatpara. gdhu (vi.)=vizALa. parama (vi.)=zreSTha. gzui (vi)=vizALa. g Nana (.)=parameSThI. 4 (ga)=prakarSatAvAcaka avyaya. para (60 =puSpanI bArIka raja. kavara (vi.)spaSTa, khulluM. parAmara (kuM.)=parAbhava, apamAna. ghara (60)=samudAya. triya (.)=(1) oLakhANa (2) abhyAsa. prakAra (60)-(1) prakAza (2) jJAna. variz (vi.)=vijaya meLavanAra. kag (vaii0)=uttama, mukhya. pitta (10)=rakSaNa, khajura (vi0)=bahu nya (60)-(1) Indra; (2) megha, prajJA (strI)=prakRSTa jJAna. ritra (vi.)=pavitra. prajJatA (strI)=prajJapti (vidyA-devI). vA (2,50)=rakSaNa karavuM. prajJAvata (vi0)=buddhimAna - ari (60)=hAtha. pati (strI)=praNAma. (60) =hAthane nakha. tApa (60)=pratA5, prabhAva, gutha (10)=jaLa. pati ()=ne. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAmo: ghaniSa (10)=pratibimba. vATA (strI)=strI. arvAcana (60) duzmana. ttinna (10)=maDaLa. kam (20, 30)=prasiddha karavuM. kuTTa (50)=jAgRta thayela. kathita (mULa)=prasiddha vAdha (S0)=jJAna, samajaNa kAra (10 =arpaNa. kamara (60)utpatti. mA (strI )=1) sUryanI patnI; (2) kAnti. mai (vi.)=sevAmAM tatpara. maNi (strI)=sevA. kamAva (60)=mahimA. mamita (vi.)=bhakta, sevaka. maku (60)=Ananda. pramar (strI)=strI. mAvata (60)=bhagavAna mag (1, 30 )=bhajavuM. pramAra (kuM.)=gaphalata. makara (10)=vinAza. mora ()-harSa. madra (10)-kalyANa. kavana (10)=siddhAnta. maya (10)=bIka. kavara (vi.)=uttama. pravRtti (strI)=AcaraNa. mara (60)=samudAya. prazasta (10)= (1) maMgaLa (2) prazaMsApAtra. mA (60 =(1) saMsAra; (2) kalyANa (3) utpatti. karAra (60)-kRpA prasiddha (mU0)=prasiddha, prakhyAta. mata (30A5, rAja (vi.)=prauDha. mavana (10)=graha. mAmRta (vi.)=prANI. pANina (kuM.)=jIva. priya (0)=pati. mAvaja (vi.)=saMsArI. vira (vi.) ISTa, vallabha. maya (vi.)=vahele meDe mokSe janAra. kiyA (strI)=patnI. mA (2, g0)=zobhavuM, vimA=zobhavuM. zivaku (60, strI )=priyaMgu. mA (strI)=teja. ti (mULa)=prerAyela. mAku (60)=(1) bhAnu (rAjA); (2) teja, moTa (10)=lalATa, kapALa. mAra (60)=samuha vaSa (60)-(1) badhana; (2) deha, mAra (uM.)=(1) padArtha (2) sattA. vadhu (60)-mitra. mArta (strI)=vANa. vaDha (10)= (1) baLa, parAkrama; (2) prANuM. mAtru (strI)=prakAza. vaTA (strI)=balA, sattaramA tIrthaMkaranI | mAsamAnA (30) prakAzita. zAsana-devI. mAsita ()=prakAzita. raghu (0i)=ghaNuM. mAkura (vi.)=prakAzita. vAru (60)=bALa. mAghara (60)=sUrya. vaNi (vi.) navIna, mAsvata (vi.) tejasvI, Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caturvizatijinAnanAstutayaH mi (7, 30)=bhedavuM. mA (60)-(1) abhimAna; (2) harSa, (3) mittA (strI)=bhedana. Azcarya; () hAthInA kumbhasthaLamAMthI mika (mu.)=bhedI nAkhela. jharatuM jaLa. mA (ra0)=bhaya. marara (60)-kAmadeva. yuga (7, 30)=bhakSaNa karavuM, khAvuM. maya (+0)=mAruM. murA (10)=jagata.. mag (60)=madhu (daitya). (strI)=pRthvI. madhua 10)=mIThAza. ma (6, 10)=thavuM. mays (vi0) madhura. mUha (60)-nRpati. magar (strI)=mIThAza. sUpa (pu.)=rAjA. maLe (20)=madhyamAM. mUcha (60)=manuSya. mana (6, mAM 0; 8, yA 0 )=dhyAna dharavuM. ma(, 30)=dhAraNa karavuM. mana (10)=citta. sava (vi.)=dhAraNa karanAra, mana (1, 40 )=mathavuM. maguvA(strI)=bhajelI, Azraya lIdhelI. mavAra (60)-kalpavRkSa mani (10)-gRha, ghara. ()=viSaya. mamatA (strI)=mamatva, mArApaNuM. mogana (10)=AhAra, jamaNa. mA (60)=maraNa. moTU ()=saMbodhanavAcaka avyaya. marA (10)=maraNa. anar (10)=rakhaDapaTTI. maHI (60) haMsa. (vi.)=bhanazIla, prakAzanAra. marIri (60, strI )=kiraNa. makara (60)=pavana. kharca ()=mAnava, mAra (kuM)=magara. mana (10)=marma. madhavata ()=indra maTha ( 60, 10)=mApa. mae (10)=maMgala, kalyANa, nahi ()=mahila(nAtha), jainenA ogaNInajhara (strI)=mAMjara. samA tIrthaMkara. magna (vi.)=manahara. jhina (vi.)=meluM. mana (60, strI )=ratna matavA (10)=mAdhuM. mar (strI)=ratna. mada (6, 50; 20, 30)FpUjavuM. mAuMTa (10)=(1) ke&; (2) samudAya. madata (30)=pUjate, mata (10)=darzana. mahata (vi.)=moTuM. mata (ma.)=mAnela. HdA (10)=(1) teja, (2) utsava, mati (bra)=buddhi. maNibana (f)=mahimA, gaurava. matima (vi)=buddhizALI. mahita (mU0)=pUjAyela. matta (mU0)-chAkI gayela, mA (strI)= (1) lakSamI (2) zebhA. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabda-koSaH 187 pakSa (0 ) kSa. tti (60)=muni, sAdhu. cati (strI)=(1) virati, saMyama, (2) virAma. ca (sa. )=je. cama (60 =(1) maraNa, (2) vrata. nana (vi.)=vratayukta, yati. tharA (10 )=kIrti. cA (strI)=lakSmI. cA (2, 50 )=javuM. cAta (mu)=ela. gAma (60)-vrata. pu i(strI)=(1) nyAya; (2) anumAna. guma (sa 0 =dvitIya purUSavAcaka sarvanAma. jUtha (10 )=samUha. ghoSa (60)=laDavai. mArAja (10=Amra, AMbe. mAdhurya (10)=madhuratA. mAna ()-(1) abhimAna; 2) pUjA. nAna (10)=mApa. mAnava (6)=manuSya. mAnavI (strI)=mAnavI (vidyA-devI). mAnasa (10)=(1) citta, (2) mAnasa (sarovara). mAthA (strI)=kapaTa. mAra (60)=madana, kAmadeva (2) maraNa. mALa (10)hiMsA. mAtrA (strI)=zreNi. mANita (vi.) yukta. mitaku (60)=samudra, mukura (60)=Adarza, darpaNa. mua (0)=oDI dIdhela. mu (strI)=motI. mukti (strI=mokSa. mu(6, 50 ) choDavuM; rajU=ADavuM, vimucheDavuM. su (strI)=harSa. muti (10)=harSa. munisuvA ()=munisuvata(nAtha), jainenA vIsamA tIrthaMkara.. muni (60 )=sAdhu. mu (6, 50)=corI karavI. mUrdhana (60)=mastaka. mRr (60 =haraNa. gumara (60)-kasturI, mei () vAdaLa. meSAdina (vi.)=buddhizALI, moDha (kuM.) harSa. nati (mU0) harSa pAmeluM. moda(60) ajJAna. mohana (10)=viSaya-sevana. mohana (vi.)=sundara, mohakAraka. (60)-(1) varNa (2) rAga. ja (20, 30) racavuM. rAnI (strI) rAtri. =(10)= (1) pApa (2) dhULa. (60, 10) yuddha. tta (10)=viSayasevana. tti (strI)=(1) kAmadevanI patnI, (2) prIti. rtA (kuM.)=kAmadeva. (vuM.)=dAMta. mu (2, gA ramavuM. nama (vi. )=ramya. ramA (strI)=lakSamI. mA (strI)=apsarA, (.)= dhvani, avAja, vi (kuM.)=sUrya. 8 (60)-(1) rasa; (2) jaLa; (3) Adara; (4) baLa, (5) rAga, prema, Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caturvizatijinAnandaratutayaH sana (10)=kaTi-mekhaLA, kare. roga (60)-vyAdhi, roga. rakSA (strI)=pRthvI, bhUmi. rajata (mU0)=suzobhita, rAka (.)=jhADa. daf (strI)=hiNI ( vidyA-devI). dita (vi.)=vinAnuM. hita (ma.) utpanna thayela. (2, 60 =ApavuM. rAvA (strI)=pUrNimA, pUnama, rAja (60)sneha. RkSa (10) kapaTa, do. rAjJa (2, 30)=prakAzavuM. hRkSa (10)=cihna. rAgata (10)=25. 4rmA (strI)=lakSmI, dhana. trgatta (60)-upalA dAMtanI hAramAMnA sTama (, A0 )=meLavavuM. vacalA be dAMta paikI eka. (60)=ekatAnapaNuM nagana (.=(1) rAja (2) prabhu (3) candra. stra (6, 40 )=prakAzavuM. cgamAna (20 )=bhatuM. chA (2, 50 )=grahaNa karavuM. bita (.)=subhita. 44 (60)=haLa, jhahaMta (60 =rAjahaMsa. jAti (vi.)=aMkita. ja (strI)= zreNi. rAma (60)-lAbha, prApti. jina (vi.)=bhanazIla. suru (6, 50)=ALoTavuM. jAnI (strI)=zreNi. TU (6, 50) chedavuM, kApavuM. rASamatA (strI)=rAjImatI. kroma (60)=bha. nIva (10 )=kamaLa. jApa (10)=rAjya. * viMDa (6) vaMza, kuLa. nama (vi.)=ramaNIya, mane hara. vatra (10=mukha. rAmA (strI)= (1) nArI; (2) rAmA (rANI). vazvana (nava)-vacana. ravi (j0)=samUha. aa (nava)=vacana. rIti (strI)=maryAdA. vAMkuzA (strI-vAMkazI (vivA-devI). jAdu (60)-rAhu vara (0)=sarakhuM, barAbara. rana (mU0)=kSaya pAmela. vana (10)=mukha. 41 (strI)=kAnti. vara (10) (1) jaMgala; (2) jaLa. (strI)=(1) kiraNa; (2) prabhA. vana (strI)=jaMgala. ja (vi. )=manehara. vadhu (10) deha na (strI)=roga. vara (kuM.) (1) varadAna; (2) nAtha. nA (strI)=oga. vara (vi.uttama. rahaNa (10)=svarUpa. vapara (vi)=varadAna ApanAra. re (60) dhana. varjita (vi.) =rahita. zaivata (uM.)=girinAra (parvata). varSa ()=(1) raMga; (2) akSara Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabda-koSaH 185 ra4 (vi)-gaura varNavALuM zAsana-devI. vAta (strI)=vela. vidyA (strI)=jJAna. vaphA (vitAbedAra. vi (vi.)=paDita. varA (strI)=strI. vidhi (kuM.)=kArya, kAma, vasu (strI)=oja. vipu (60) candra. vasudhA (ra0) pRthvI. vijha (vi.)=atyaMta namanazIla. vasudUtha ()-vasupUjya, vAsupUjyanA | vinara (60)=vinaya. pitA. vinA (a.) vagara. va6 (6, 30) dhAraNa karavuM. vi (vi)=atizaya zyAma. vAr (strI)=vANI. vipakSa (60 =zatru. vAvaMyama ()=muni. vivo (kuM.)=vikAsa. vALA (strI)=vANI. vimara (kuM.)=saMpatti. vAta (kuM.) vAyu, pavana. vimA (strI)=1) teja; (2) lamI. vArina (vi.) vAdI, vAda-vivAda karanAra. vimAra (.)=sUrya. vAma (vi)=1) pratikULa; (2) manahara. vibhAvaku (60)=azi. vamA (0 )=nArI. vikasina (vi) tejasvI. vAr (10) jaLa. viSa (60)-nAtha. vAra (kuM.)=samUha. vimaDha (kuM.)=vimala(nAtha), jainenA teramA vAri (10) jaLa. vAga (nakamaLa. tIrthaMkara. vAi (60)-keza. vika (vi=nirmaLa. li (10+1) vigasUcaka avyaya; (2) vimu (mULa)=vizeSa karIne tyajI dIdhela. vizeSatAvAcaka avyaya. vi4 (60)=vilaMba, vAra. vigata (mULa)=(1) vizeSa karIne gayeluM; virata (40)=prakAzatuM. (2) vizeSa karIne prApta thayeluM. vidyottara (10)=AMkha, vira (60)=saMkaTa. vivarsina (vi0) vartanAra. vijhA (strI)=vajayA, ajitanAthanI vividha (vi.) jAta jAtanA. jananI, viru (60)=mAnava, manuSya. vijJa (10nipuNa, catura. vijha (1, 50 ) praveza kare. vijJAna (10)vijJAna. virAra (vi.)=nirmaLa. viva(10,30) viDaMbanA pamADavI. virANana (10)=mArI nAkhavuM te. kSitti (strI) jJAna, virATa (vi.)=moTuM. vi(2,50) jANavuM. vizaa (10)-duniyA. viti (mU0 prasiddha vizva (vi.)=samasta, saghaLuM. jitA (stra viditA, teramA tIrthaMkaranI vizvA (strI)=duniyA. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zrI caturvizatijinAnandatuta: mitta (mU0=(1) acaMba pAmela; ziti (60 =agni. (2) khIlela. ziva ((kuM.)=ekSa. vItha (strI)= (1) mArga, (2) hAra, zreNi. ziva (20)-kalyANa. vIra (60)-vIra, vIsamA tIrthaMkara. riAva (vi. )-kalyANakArI. (10)=pApa. tari (60)-candra, vRta (2, sAva)=hevuM, nivRta =virAma pAmavuM. zu (2, 50) zeka kare. vRtti (strI)=vaLa. ()=agni. vRtti (strI)=AbAdI. zuddha (vi.)=nirmaLa. vRja (10)=samudAya. ()=parvata. gi (strI)=varasAda. phAi ()=dilagIrI. vaira (10) duzamanAvaTa. rAmana ( vi. )=sundara. thatha (2, gA) duHkhI thavuM. zamA (strI)=bhA. = (60)=samudAya. rAmA (strI=(1) rAtri; (2) zyAma, chaThThA tIrthakaranI zAsana-devI. rA (10)=sukha, yAma (vi.)-kRSNa, kALuM. zaku (60) dumana. zrI (strI)=(1) mAnavAcaka zabda; (2) rAH (0)=zabda. lakSamI, (3) zobhA. rANa (4, pa0)=zAnta thavuM. jainAta (60 =kAmadeva. rAma (60) upazama. of (strI)= paMkti , hAra, rAmatha (.)=zAnti. zreya (10)=(1)kalyANa; (2) nirvANa, mokSa. rAmana (10)=zAnti. zrecA (kuM) zreyAMsanAtha), jainenA agyArAmavata (vi. )=upazamadhArI. ramA tIrthaMkara. mana (vi.)=upazamadhArI. zrotra (10)-kAna. rAya (60)-hAtha. rAmena (10 )sukha, saMbha (60)-ke. rAhata (10)-kalyANa. saMvara (kuM.)(1) saMvara; (2) saMyama. phAta (60)-kSaya, saMsAra (6)=saMsAra, bhava. phAta (strI)=zAntA, sAtamA tIrthaMkaranI saMtA (kuM.)=paricaya. zAsana-devI. saMti (strI)=samUha. sArita (kuM.)=Ati(nAtha), jainonA seLamAM sADha (vi.)=samasta, sarva. tIrthakara. sAta (50)=Asakta, lIna. zAnti (strI)(1) kalyANa; (2) nAza. roja (60)=bIDAI javuM te. rApa (paM. )=zApa deve te. (60)=prasaMga, sebata. rAsana (10)=AjJA. sati (strI)=sobata. zAstra (10)=zAca, dhArmika pustako samara(10)=(1) ekaThA maLavuM te; (2) gamana. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASa: 187 (.)=sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAne samudAya. sata (vi.)=(1) uttama; (2) vidyamAna, sava ( 60, 10) jIva, prANI. satya (vi.)=sAcuM. sana (10 ) gRha, ghara. sa (strI )=sabhA. savA (30)=dararoja. tattama (10)gADha ajJAna. noTU (60)=samudAya. adhA (strI )=pratijJA. samA (strI)=sabhA. sapana (60 )=zatru. rAri (30)=ekadama. sama (vi.)=(1) samagra; (2) sAdhAraNa. ramatA (strI)=samabhAva. hama (0 )=sAthe. ramata (vi.)=saMpUrNa samAja (vi. )-tulya. samudrita (mULa)=rUDI rIte udayamAM Avela. samUha (uM.EsamudAya. saddhi (strI)=saMpatti mera (mULa)=ekatrita thayela. sAt (strI)=saMpatti, vaibhava. niSpanna (mU0)=utpanna thayela. samaya (uM.)=saMbhava(nAtha), jainenA trIjA tIrthakara. mi (strI)=bhedanArI. mA (mu.)-khIlela. sagar (vi.)= yathArtha. viSa (vi.)=samIpa, pAsenuM. sarAja (vi.)=AgI. sapa (vi)=samAna rUpavALuM. sarva (10)=badhuM. parva (vi.)=badhuM jANanAra. sada (ga)=sAthe. sahastra (10)=hajAra. sahastrA(10)=hajAra pAMkhaDIvALuM kamaLa. sA (strI)=lakSmI. sAgara (kuM.)=dariye. rAmana (kuM) kuMjara, hAthI. sAra (10)-(1) zreSTha; (2) vicitra varNavALuM. sAku (60)=haraNa. arta (10) kamaLa. sAthe (60)=samudAya. sArdha (0 )=sAthe. sArva (huM )tIrthaMkara. sita (F)=bAMdhela. nitA (strI sAkara. tti (60)=(1) kSe gayela, (ra) tIrthaMkara. sidra (mULa)=niSedha karela. vidvAna (kuM.)=Agama, zAstra. uddhi (strI)=(1) mukti; (2) labdhi, zakti vizeSa. siddhArtha (60)siddhArtha (rAjA). siMhAsana (10)siMhAsana. natina (strI)=nArI. r ()=zreSThatAvAcaka zabda, (2) atyaMtatA* sUcaka avyaya. putina (vi.)=sArAM kArya karanAra, (na)=sukha. gvaraNa (50)=ghaNA kALa sudhI. zukana (j0)=sajana. suta (60)-putra. sutArA (strI)=sutArakA, navamA tIrthaMkara nI zAsana-devI. suna ()=sudarzana (rAjA). sudhA (brAM0)=amRta. sudhAvara (kuM.)-ca. sudhAma (60)=candra Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrIcarviMzatijinAnandastutaya: guisfa (jo )=U&. suparNa (puM0 ) = 133. supArzva (huM ) supArzva (nAtha), sAtamA tIrthaMkara. jainAnA sumati (kuM. )=sumati(nAtha), jainAnA pAMcamA tIrthaMkara. sumanas (puM0 )=dveSa. sumanas ( na0 ) = puSya. suvarNa (na0 ) = sonuM. suvratatva (na0 )=suMdara vratapaNuM, sRj (6, pa0 ) = 42. vidhi (kuM.)=vidhi(nAtha), jainAnA navamA tIrthaMkara, leja (go )=si'cana. sumeja (puM. )=merU ( parvata ). sura (puM0 ) = va. surabhi ( strI0 ) = gAya. surI (strI0 ) = vI. senA (strI )=sainya, pheAja. sevU ( 1, A0 ) = sevaryu; pariseva= seva. H jeya ( vi )=AvavA lAyaka. setha ( ghuM. )=nidhi, bhaDAra. sevA (strI. )=sevA, bhakti. Eter (70)=YU. sro ( 4, 10 )=nAza karavA. sauSa (puM., na0 )mahela. stava (puM. )=stuti. su ( 2, 30 )=stuti karavI. Ex ( 1, 30 )=phelAvavuM. sthAna (na. )=dhAma, sthaLa. sthita (mU. )=raheluM. spRz (6, pa0 )=43uvu. phaTa (kuM. )=sApanI pheNu. sphaTA ( strI0 ) -sApanI zu. Tina ( g0 )=sphaTika ( rana ). lin (kuM0 )=sApa. samara (kuM. )=kAma deva. 6 (1, 50 )=yAda karavuM. smRti (strI0 ) = 2bhara. mera (vi. )=hasamukhuM, hAsyathI cukta. syAdvAdina (vi0 )= syAdvAhI. sva (puM0, na0 ) = dhana. stra (vi. )=nija, petAnuM. svarava (10)=15. han ( 2, pa0 ) = vaM. 46 (vi. )=haranAra, tti (kuM. )=(1) siMd; (ra) yama; (3) nAza; (4) sUrya; (5) pavana. has ( 1, pa0 ) = sarvaM. haeNvya ( 10 )=DAmavA lAyaka padArtha. EYE (go)=mla. hAni (strI0 )=nAza. dAri (ii0 )=manAra. dik (7, 10 )=nAza karavA. f9 (360 =nizcayavAcaka avyaya, dita (vi. )=kalyANakArI. hima (na. )=23. hima (vi) = zItala. haiM ( ?, 50 )=haeNravuM; ni=nirAkAra karavA. haidU (10 )=aMtaHkaraNa. hRdya ( 10 )=manahara nRtya (10 )=aMtaHkaraNa. Dhe (40)=he, saMmeAdhanavAcaka zabda, hetu (vRM. )=hetu, yukti. ghelA ( sro. )lIlA. fi (vRM. )=sUrya. phreSThita (ff0 )=tiraskAra karela, Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaturvizatijinAnandastutipadyAnAmanukramaNI padyAGka: padyapratIkam a (1) 32 adhyAsitA navasudhAkarabimbadantaM __ A (1) 1 Anandamandiramupaimi tamRddhivizva u (1) 20 udyadgadA mRgamadAvilakajjalAGka e (1) 45 enAMsi yAni jagati bhramaNArjitAni ka (2) 95 kAdambinIva ziMkhinAmatanodapAstA15 kAma mate jinamate ramatAM mano me 23 gambhIrazabdabhara ! garvitavAdighUka39 gAyanti sArdhamamareNa yazastadIyaM ca (3) 54 cakre marAla iva yo jagatAM nivAsaM 72 caJcadvilocanamarIcicayAbhibhUta3 citte jinapravacanaM caturAH! kurudhvaM cha (1) 92 chAyeva pUruSamasevata pArzvapAda ta (4) 2 taM tIrtharAjanikara smara martya ! mukaM 30 tIrthezasArtha ! natirastu bhavatyudArA50 te me harantu vRjinaM bhavatAM niyogA36 tvaM devate ! vizadavAravibhavAbhibhUta | padyAGkaH padyapratIkam 79 durdAntavAdikumatatripurAbhighAte 51 dUrIbhavana bhavabhRtAM pRthu siddhisaudhaM 81 devendravRndaparisevita ! sattvadatta dha (2) 16 dharmadviSAM kSayamadharmajuSAM karotu 46 dhyAnAntare dharata dhoraNimIzvarANAM na (7) 10 nAzaM nayantu jinapaGkajinIhRdIzA 66 nityaM vahema hRdaye jinacakravAla87 nirmApayantyakhiladehajuSAM niSedha 43 nirvANanirvRtipuSAM pracurapramAda33 nirvANaminduyazasAM vapuSA nirasta26 nizeSadoSarajanIkajinIzamApta13 niHzeSasattvaparipAlanasatyasandho pa (7) 82 pApapravRttiSu parANi nivartayantya69 pIThe padoluMThati yasya surAliragra37 pIDAgamo na parijetari dattamA7pIyUSapAnamiva toSamazeSapuMsAM) 29 pUjyAciMtazcaturacittacakoracakra53 prajJAvatAM tanu tamastanutAmananta88 prAptA prakAzamasamadyutibhirnirasta bha (4) 28 bhaktiM babhAra hRdaye jinasAmajAnAM 17 bhaktijana vihitA tava pAdapadma48 bhaktyA yayA yatigaNaH samapUAja bhinna21 bhavyAdivArijavibodharavinavIna ma (2) 12 mAkandamacaririvAnyabhRtAM bharyA 65 mAM kunthunAtha! zamathAvasathaH prakRSTa 58 dandahyate sma damahAbhujA jinAlI 78 dIkSA javena jagRhurjinapA vimucya Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zrAcaturviMzatijinAnandastutipadyAnAmanukramaNI padyAGkaH padyapratIkam ya (21) 38 yaJcittavRttiravadhIt tamasA prazastA86 yajjJAnasAramukure pratibimbamIyu14 yatpANijavrajamabhAd dhutabuddhanIra94 yatpAdapadmamabhavat patatAM bhavAbdhA25 yaM prAstavaditizayAnamRtAzanAnAM 61 yaM stIti zAntijinamindranatirnitAntaM 44 yasyAH prasAdamadhigamya babhUva bhUspRka 84 yA kAlyakiJcanajanAnatanoditA'bjaM 68 yA jAtu nAnyamabhajajjinarAjapAda80 yA durdhiyAmakRta duSkRtakarmamuktA9 yA durlabhA bhavabhRtAmRbhuvallarIva 40 yA bhejuSI jinapadaM nyadadhad vizAlA56 yA varjitaM vrajamudAraguNairmunInA24 yA sevyate sma danujairvaradAyivaka91 yA stUyate sma jinavAe gahanArthasAthai 19 yA helayA hatavatI kumatiM kupakSa83 yUthaM mamantha hariraibhamivAdhimasta35 ye preritAH pracurapuNyabharairvinamrA18 yeSAM stuvantyApa tatizcaraNAni nRNA63 yo gostanImadhuratAM nijahAra hAni85 yo raivatAkhyagirimUrdhni tapAMsi bhoga ra (1) 62 rAjIbhiraciMtapadA'mRtabhojanAnAM la (1) 42 lakSmImitAnabhajata sadoM'hizaila va (3) 59 vAcaMyamaidhRtavatI dharaNIva gurvI 67 vAcAM tatirjinapateH pracinotu bhadraM 6 vizvezvarA vizasanIkRtavizvavizvA padyAGkaH padyapratIkam za (7) 90 zyAmAsudhAkarasuvarNavarendranIla64 zrIAcireyacaraNAntikasaktacittA 76 zrIjainazAsanahitA nikhilAhitAlI89 zrIpArzvayakSapatinA parivyamAna73 zrImallinAtha ! zamathadrumasekapAthaH 8 zreyamparAganalinI nayatAM navAGgI 41 zreyAMsasarvavidamaGgigaNa ! triyAmA sa (19) 75 saGkocamAnayati yA gRhamastamohA55 sa tvaM satattva ! kuru bhaktimatAmananyAM 57 saddharma ! dharma ! bhavatu praNatirvimukta 5 sayuktimuktitaruNInirata nirasta60 samprApayatyasumataH kavikoTikAmyAM 34 sampApayannatimato'sumato'ticaNDa96 samyagdRzAM sukhakarI madamattanIla31 samyagazAmasumatAM nicaye cakAra 70 sarvajJasaMhatiravApa zivasya saukhyaM 27 sarvArthasArthakhacitaM racitaM yatIndra52 sA kalpavalliriva vo'stu surI sukhAya 4 sA me cinotu suciraM calacaJcunetrA 49 siMhAsane gatamupAntasametadeva11 siddhAnta ! siddhapuruSottama saMpraNIto 93 siddhArthavaMzabhavane'stuta yaM surAlI 22 siddhiM satAM vitara tulyagate ! gajasya 77 sImantinImiva patiH samagasta siddhi 47 so'yaM hinasti sukRtI samavApya zAstra74 syAdvAdinAM tatirananyajamindukAntA | 71 hanti sma yA guNagaNAn parimocayantI Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ spaSTIkaraNasAdhanIbhUtagranthasUcI (25STI2 mA sAdhana35 anthAnI sUcI) kartAraH zrI siddhsendivaakrH| zrI' mAnatuGga 'sUriH kalikAlasarvajJazrI hemacandra 'sUriH jainagranthAH kalyANamandirastotram bhaktAmarastotram abhidhAnacintAmaNiH yogazAstram triSaSTizalAkApuruSacaritram stuticaturvizatikA nirvANakalikA pravacanasAroddhAravRttiH AcAradinakaraH tattvArthAdhigamasUtrabhASyam tattvArthAdhigamasUtraTIkA zRGgAravairAgyataraGgiNI upamitibhavaprapaJcA kathA vairAgyakalpalatA mAhaparAjayanATakam kumArapAlacaritram amarakozaH caukasAya bRhata-TippanikA nyAyakusumAJjaliH zrI zobhana 'munIzvaraH zrIpAdalipta sUriH zrI siddhasena 'sUriH zrI vardhamAna 'sUriH vAcakavaryazrI umAsvAtiH, zrI siddhasena 'gaNiH zrI somaprabha 'sUriH munivaryazrI siddharSiH nyAyAcArya-nyAyavizAradamahAmahopAdhyAyazrI' yazovijayaH' zrI yazapAla zrI jayasiMha 'sUriH zrI amarasiMha 'sUriH pUrvAcAryaH nyAyatIrtha-nyAyavizAradamunizrI nyAyavijaya pUrvamunivaryaH zrI samantabhadraH' zrI akalaGkadevaH' zrI vasunandiH zrI vidyAnandasvAmI siddhANaM buddhANaM devAgamastotram (AptamImAMsA) devAgamastotrabhASyam devAgamastotraTIkA aSTasahastrI AptaparIkSA Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kartA 192 spaSTIkaraNamAM sAdhanarUpa granthanI sUcI. jaina grantha viSayavAsanA tyAga cidAnandajI bhaktAmarasamasyArUpa kAvyasaMgrahane prakAzaka-zrIAgAmodaya samiti prathama vibhAga (pariziSTa ) jainagranthAvalI prasiddhakata-zrI jainetAMbara kaoNnpharansa ajainagranthAH kartAraH chAndogyopaniSad vAmanapurANam gItagovindam kavirAjazrI jayadeva zrutabodhaH kavIzvarazrI kAlidAsaH' kAvyaprakAzaH zrI' mammaTa' sArasvatavyAkaraNam zrI anubhUtisvarUpA'cAryaH vairAgyazatakam maharSizrI bhartRhariH zabda ciMtAmaNi yajaka-savAIlAla vi. choTAlAla, Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAsa-vigrahaH . 1-Anandasya mandiraM Ana. 'tatpuruSaH', tat Ana / Rddhireva vizvaM Rddhi0 'karmadhArayaH', Rddhividhe nAbheyaH Rddhi. 'tatpuruSaH / tatsaMbodhanaM Rdi / devaiH mahitaH deva0 ' tatpuruSaH, taM deva / kena sahitaH sakaH 'bahuvrIhiH, sakazrAsau lAbhazca saka0 'karmadhArayaH', tadvantaM saka0 / bhava eva yodhaH bhava0 'karmadhArayaH, taM bhava / nAbherapatyaM pumAn nAbheyA, nAbheyazcAsau devazca nAbheya. 'karmadhArayaH', taM nAbheya0 / na hitaM ahiMta 'naktatpumA, ta ahitam // 2-tIryasya rAjAnaH tIrtha0 tatpuruSaH, teSAM nikaraH tIrtha0 ' tatpuruSaH, taM tIrthaH / panavad IkSaNe yasaba sa pa 'bahuvrIhiH', taM pa0 / vividhAzca te varNAzca vividha 'karmadhArayaH', vividhavarNAn juSantIti vividhavarNajUSi 'upapada 'samAsaH, teSAM vividhaH / aMhi eca pacaM aMhi. 'karmadhArayaH, yasya aMhipanaM yada0 'tatpuruSaH', tasmin yada0 / pramadaca Adarazca pramadA0 'samAhAradvandaH', tena pramadA0 // 3-rAgAdIn jayantIti jinA, jinAnAM pravacanaM jina0 'tatpuruSaH, tat jina0 / santazca te hetavazca sadetavaH 'karmadhArayaH', saddhetubhiH lAJchitaM saddhe0 'tatpuruSaH', tat sddhe0| aGgajena sahitaM sAGgaja 'bahuvrIhiH', sAGgajaM ca tad AlaM ca sAGga, 'karmadhArayaH', ditaM sAGgajAlaM yena tad dita. 'bhuvriihiH| tad ditaH / varA cAsau vicizca vara0 'karmadhArayaH,, varavittirava lakSmIH vara. 'karmadhArayaH', tAM vara0 / na vidyate tulA yasyAH sA atulA 'bahuvrIhiH', tA atulAm / chito mado yaiste chita0 'bahuvrIhiH', uditA sA yasmAt tat udita. 'bahuvrIhie, chitamadAnAM uditasaM chita. 'tatpuruSaH', aGgAnAM jAlaM aGga. 'tatpuruSaH, chitamadotisaM aGgajAlaM yasmin tat chita. 'bahuvrIhiH', tat chit0|| 4-cakA cakSuryasya sa caLa0, calacatruvat netre yasyAH sA cala. 'bhuvriihie| cakrasya IzvarI ko na vidyate tAntiryasyAM sA atA. 'bahuvrIhi, tA. atAntim / irammadavat AmA Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAsa-vigrahaH yasyAH sA iramma0 'bahuvrIhiH' / hele: ruciH heli0 'tatpuruSaH', tadvat heli. nitambasya cakraM nitamba0 'tatpuruSaH', vilasat nitambacakraM yasyAH sA vilasanika 'bahuvrIhiH / madena AbhA yasyAH sA madAmA 'bhuvriihiH|| 5-satI yuktiryasyAM sA sadyuktiH 'bahuvrIhiH, sadyaktizcAsau muktizca sadhu0 'karmadhArayaH', sadyuktimuktireva taruNI sadyu0 karmadhArayaH, sayuktimuktitaruNyAM nirataH sadyu0 'tatpuruSaH, taM saghu0 / navazcAsau smarazca nava0 'karmadhArayaH, rAmAzca navasmarazca pare ca rAmA0 'itaretaradvandaH, nirastA rAmAnavasmaraparA yena sa nirasta0 'bahuvrIhi, taM nirasta0 / zatrUNAM jAtaM zatru0 'tatpuruSa, jitaM zatrujAtaM yena sa jita. 'bahuvrIhie, taM jita0 / antaraH. javaH anta0 'tatpuruSaH, tena ant0| vijayAyAH aGgajaH vijayA0 'tatpuruSaH, taM vijayA0 / dharma eva rAH dharmarAH 'karmadhArayaH', AttaH dharmarAH yena sa Atta. bhuvriihie| jitAH zatravo. yena sa jita0, jitazatroH jAtaH jita. 'tatpuruSa, taM jit0|| 6-vizvasya IzvarA vizve0 ' tatpuruSaH / prakRSTaH tApaH pratApaH 'prAdi samAsaH, vAmaH pratApo yebhyaste vAma0 'bahuvrIhie, malazca astaM ca tamazca vipakSAzca malA. 'itaretaradvadvapa, vAma. pratApakAzca te malAstatamovipakSAH vAma 'karmadhArayaH, vizvAyAH vAmapratApakamalAstatamovipakSA: vizvA0 ' tatpuruSaH, vizve ca te vizvAvAmapratApakamalAstatamovipakSAzca vizva0 ' karmadhArayaH vizasanIkRtAH vizvavizvAvAmapratApakamalAstatamovipakSAH yaiste viza0 'bahuvrIhiH / na vidyate anto yasya saH anantaH 'bahuvrIhie, taM anantam / vAmazcAsau pratApazca vAma0 'karmadhArayaH', vAmapratApasya kamalA vAma0 ' tatpuruSaH, tamaso vipakSaH tamo0, vAmapratApakamalayA astaH tamovipakSaH yaiste vAma0 'bahuvrIhiH // 7--pIyUSasya pAnaM pIyUSa0 'tatpuruSaH / na vidyate zeSo yeSAM te azeSAH 'bahuvrIhi, azeSAzca te puMsazca azeSa. 'karmadhArayaH, teSAM azeSa / nirgatA mAyA yebhyaste nirmAyAH 'bahuvrIhie, mut ca caraNaM ca muccaraNe 'itaretaradvandara, muccaraNe karotIti mucca0 'upapada'samAsaH, nirmAyANAM muccaraNakRt nirmAya0 'tatpuruSa / na alpaM analpaM 'naJtatpuruSa, tad ana / nirgatA mAyA yasmAt tat nirmAyaM 'bahuvrIhiH' / uccaM ca raNaM ca ucca0 'karmadhArayaH, uccaraNaM kuntatIti ucca* 'upapada 'samAsaH / bhavasya todo bhava0 'tatpuruSa', bhavatodasya dAnaM yasya tat bhava0 'bahuvrIhiH // 8-zreya eva parAgaH zreyApa0 'karmadhArayaH', zreyaHparAgasya nalinI zreyaHparAga0 'tatpuruSaH / navaM aGga yasyAH sA navA0 'bahuvrIhiH / ajitaM balaM yasyAH sA ajita / kalyANAnAM koTiH kalyANa. 'tatpuruSa, tI kalyANa / amena Amena vA sahitaH sAmaH Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAsa-vigrahaH 'bahuvrIhiH, tasmin sAme / paraiH ajitaM parAjitaM ' tatpuruSaH', pasajitaM balaM yasyAH sA parA0 'bhuvriihiH| na vidyate duritAni yasyAM sA aduritA ' bahuvrIhiH // ... 9-duHkhena labhyate iti durlabhA / bhavaM bibhratIti bhava0 'upapada samAsaH, teSAM bhava0 / RbhUNAM vallarI Rbhu0 ' tatpuruSaH / na mitaH amitaH 'naJtatpuruSaH', amitazcAsau dupazca amita0 'karmadhArayaH, mAna eva amitadrumaH mAnAmita0 'karmadhArayaH', himaM iva AmA yasya sa himAbhaH 'bahuvrIhiH', mAnAmitadrume himAbhaH mAnA0 'tatpuruSaH, tatsaM0 mAnA0 / arINAM jAtaM ari0 ' tatpuruSaH', jitaM arijAtaM yena sa jitArika 'bahuvrIhiH', tatsaM0 jitAri0 / zriyA yuktaH sambhavaH zrI0 'madhyamapadalopI' samAsaH, zrIsambhavazcAsau Izazca zrI0 karmadhArayaH', tatsaM0 zrI0 / bhavaM bhinattIti bhava. 'upapada 'smaasH| na vidyate mAnaM yasyAH sA amAnA 'bahuvrIhiH / mahimnaH AbhA mahimAmA ' tatpuruSaH, mitadruvat mahimAmA yasya sa mitadru0 'bahuvrIhiH', tatsaM0 mitadru0 / jitA arayo yena sa jitA0, jitAreH jAtaH jitAri0 ' tatpuruSaH', tatsaM0 jitaari0|| 10-paGkajinyAH hRd paGka0 'tatpuruSaH', paGkajinIhRdaH IzAH paGka. 'tatpuruSaH, jinA eva paGkajinIhRdIzAH jina0 karmadhArayaH / kopazca mAnazca kopa0 'itaretaradvandvaH', nitarAM kopamAnau niSkopa0 'mAdi'samAsaH, niSkopamAnayoH karaNaM yebhyastAni niSkopa. 'bahuvrIhiH', tAni niSkopa0 / jJAnaM eva dyut jJAna0 'karmadhArayaH, tayA jnyaan| bahavazca te bhavAzca bahu0 'karmadhArayaH, bahubhavAnAM bhramaNaM bahu0 'tatpuruSaH, tena bahu0 / taptaM ca niSkaMca tapta0 'karmadhArayaH, taptaniSkasya upamAnaM yeSAM tAni tapta0 'bahuvrIhiH', taptaniSkopamAnAni karaNAni yeSAM te tapta. 'bahuvrIhiH // 11-puruSeSu uttamAH puruSo0 'tatpuruSaH, siddhAzca te puruSottamAzca siddha0 'karmadhArayaH, siddhapuruSottamaiH saMpraNItaH siddha 'tatpuruSaH' / vizvasya avabodhakaH vizvA0 'tatpuruSaH, tatsaM0 vizvA0 / raNasya udaraM raNo0 'tatpuruSaH', raNodarasya dAraH raNo0 'tatpuruSaH', raNodaradAre dhIraH raNo0 'tatpuruSaH / apAya eva jalAdhaH apAya0 'karmadhArayaH', tasya apAya0 / prakaTaM svarUpaM yasyAH sA prakaTa0 'bahuvrIhiH', prakaTasvarUpA vizvA yasmin sa prakaTa0 'bahuvrIhiH", tatsaM0 prakaTa0 / bodhasya karaNaM yasya sa bodha0 'bahuvrIhiH / darazca dArAzca dara0 'itaretaradvandvaH', na vidyante daradArA yasyAM sA adara0 'bhuvriihiH| adaradArA cAsau dhIzca adara0 'karmadhArayaH', adaradAradhiyaM rAtIti adara0 'uppd'smaasH|| 12--mAkandasya maJjariH mAkanda0 'tatpuruSaH / anyaiH bhriyante iti anyabhRtaH, teSAM anya0 / duritAnAM aririva ariH duri0 / na vidyate kakSaM yasyAM sA alakSA 'bahuvrIhiH / Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 samAsa-vigrahaH dAriyaM karotIti dAridha0 'upapada 'spaasaa| saha pattIti sapanA, sapatnabAsau namazca sapatna0 'karmadhArayaH, tasmin sptn| atizAyinaM duHkhaM ati0 'prAdi samAsaH, atiduHkhaM dadAtIti ati. 'upapada 'samAsaH, tasmin ati / barasya sA yasya sa vairasaH 'bahubIhiH', tasmin vairase / duritaM eva ariH duritA. 'karmadhArayaH, duritAreH rasaH duritA0 'tatpuruSaH', vigato duritAriraso yasyAH sA viduritA0 'bahuvrIhi // 13-nirgataH zeSo yebhyastAni niHzeSANi 'bahuvrIhie, niHzeSANi ca sAni sattvAni ca niHzeSa0 'karmadhArayaH, niHzeSasattvAnAM paripAlanaM niHzeSa. 'tatpuruSaH, satyA 'sandhA yasya sa satya0 'bahuvrIhiH', niHzeSasattvaparipAlanAya satyasandhaH niHzeSa. tatpuruSaH / bhuvaM pAlayatIti bhUpAlaH, bhUpAlazcAsau saMvarazca bhUpAla 0 'karmadhArayaH', kulaM eva ambaraM kulA0 karmadhAraya, bhUpAlasaMvarasya kulAmbaraM bhUpAla 0 'tatpuruSaH', patrasya bandhuriva bandhuH pA0 'tatpuruSa, bhUpAlasaMvarakulAmbarasya panabandhuH bhUpAla0 'tatpuruSaH', tatsaM0 bhUpALa0 / bhavAnAM mid bhava0 'tatpuruSaH, tasyai bhava0 / vizeSeNa namrAH vinamrAH 'mAdi'samAsaH, bhuvaM pAntIti bhUpAH, vinamrA bhUpA yasya sa vinamra 'bahuvrIhi, tatsaM0 vinamra0 / saMvarasya kulaM yasyAM sA saMvara0 'bahuvrIhiH', tAM saMvara0 / varA pamA yasya sa vara0 'bahuvrIhiH', tatsaM0 vr0|| 14--pANau jAyante iti pANijA, yasya pANijAH yatpANi 'tatpuruSa, yalpANijAnAM vrajaM yatpANi 'taspuruSaH / nIre jAyate iti nIraja 'upapada samAsaH, 'buddhaM ca tat nIrajaM ca buddha0 'karmadhArayaH, dhutaM buddhanIraja yena tad dhuta0 'bahuvrIhi / dharma kasebIti gharmakaraH, bAlazcAsau dharmakarazca bAla 0 'karmadhArayaH', bAladharmakassya pAdA bAla. 'tatpuruSaH', samastA cAsau padmA ca samasta0 'karmadhAraya, bAlagharmakarapAdavat samastapamA yasya tad bAla. 'bahuvrIhiH / / tIrtha kurvantIti tIrthakarAH, tIrthakarANAM sArthaH tIrtha 'tatpuruSaH tatsaM0 tIrtha / / ena eva jambAlaM enoja0 'karmadhArayaH, enojambAle dharmaH enoja. tatpuruSaH, tatsaM0 enoja / karau ca pAdau ca karapAdaM samAhAradvandu', karapAdena samastaM kara0 'tatpuruSa, karapAdasamastaM panaM yena tat kara0 "bahuvrIhiH // 15---jinAnAM mataM jina ' tatpuruSaH', tasmin jin| na mudmAd mattatpuruSaH', amudaM dadata iti amuddau 'upapada samAsaH, Amazca kAmazca Ama0 'itaretaradvandvaH', 'amudhau ca to AmakAmau ca amu* 'karmadhArayaH', amuddAmakAmayoH bhidA yasmAt saH - amuha0 'bahuvrIhiH', amuhamakAmabhidazcAsau saMvaraca amui0 karmadhAsthA', anudAmakAmabhidasaMgharasya hetavaH amudda0 'tatpuruSaH', asahAmakAmabhidasaMvarahetUnAM lAbho yasmAd yasmin vA tad anuha0 'bahuvrIhiH', tasmin amudda0 / caNDA dyutiryasya sa caNDa. bahudhIhiH', tasmin Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAsa-vigrahaH caNDa / san cAsau prakAzazca saspa0 'karmadhArayaH', taM satpa0 / uhAmazcAsau kAmazca uddAma karmadhArayaH, saddAmakAmasya bhid uddAma0 'tatpuruSaH, na saMvaraH asaM0 "najUtaspuruSaH', uddAmakAmamita cAsau asaMvaraca uddAma0 'karmadhArayaH', uddAmakAmabhidasaMbaraM hantIti badAma 'upapada samAsaH, tasmin uddAma0 / atulA AmA yasya saH atu0 'bahuvrIhiH', tasmin atu0|| 16-dharmasya dviSaH dharma0 'tatpuruSaH, teSAM dharma0 / na dharmaH adharmaH 'natatpuruSaH', adharma juSantIti adharma 'upapada 'samAsaH, teSAM adharma0 / surabhau yAtaM surabhi0 'tatpuruSaH', surabhiyAtaM vapuH yasyAH sA surabhi0 'bahuvrIhiH paramaH Ayo yasyAH sA ramA0 'bhuvriihie| hRdayasya vRttiH hRdaya. 'tatpuruSaH / sAraH Uho yasyAH sA sAro0 'bahuvrIhiH / / surANAM bhI: sura0 ' tatpuruSaH', tayA sur0|| 17--pAdau eva pajhe pAda0 'karmadhArayaH', pAdapadmayoH satkA pAda0 'tatpuruSaH / namitA amitA 'nattatpuruSaH' / zobhanaM mano yeSAM te suma0 'bhuvriihiH| teSAM suma0 / cobhamA matiryasya sa sumatiH, tatsaM0 sumate / / siddheH samRddhiH siddhi0 'tatpuruSaH, siddhi'samuddhaH vRddhiH siddhiM0 'tatpuruSaH / sadbhiH kAmitA satkA0 'tatpuruSaH / suSTu mataM sumataM 'prAdi samAsaH, tena sumatena // .18--ajJAnaM eva ghasmaraH ajJAna0 'karmadhArayaH', ajJAnaghasmarasya parAbhavaH ajJAna. 'tatpuruSaH', azAnaghasmaraparAbhavasya mA ajJAna0 'tatpuruSaH', tAM ajJAna0 / duHkhaM evaM ambudhiH duHkhA0 'karmadhArayaH', tasmin duHkhA0 / aghaM ca smarazca pare ca agha0 'itaretaradvandaH', na vidyante aghasmarapare yasyAH sA anagha0 'bahuvrIhiH' / bhavaM bhajantIti bhava0 'upapada 'samAsA, tAni bhava0 // 19-kutsitA cAsau matizca kumatiH 'karmadhArayaH, tAku0 / kutsitAca te pakSAca kupakSAH karmadhArayaH, taiH ku0 / na jitAni ajitAni 'natatpuruSaH', ajitAni padAni yasyAH-sA anita 'bahuvrIhiH / / zivaM rAtIti ziva0 'upapada 'samAsaH / zaila eva vijJAnaM zaila. karmadhArayaH, zailavijJAnena rAjitau zaila. 'tatpuruSaH, zailavijJAnarAjitau padAvyasya rasa la0 'bahuvrIhiH / tena zaila0 / zivena rAjate itiH ziva0 ' upapada samAsaH, tena shiv0|| 20-udyantI gadA yasyAH sA udya0 'bahuvrIhiH / mRgamadena AvilaM mRga 'tatpuruSa, mAjAlasya aDUM kajja. tatpuruSa, mRgamadAvilaM ca kajjalADU ca mRga0 'karmadhArayaH, mamadAvikakanakAGkavat kAlI mRga0 'karmadhArayaH / zobhanA rItiryasyAM sA su0 bAnIhiH, Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 samAsa-vigrahaH surItizvAsau matizca surIti0 'karmadhArayaH', surItimati rAtIti surIti 0 'upapada 'samAsaH / rAjatAM antaH rAja 0 ' tatpuruSaH', jitaH rAjadanto yayA sA jita0' bahuvrIhiH" / marmaNo jananI marma0 ' tatpuruSaH, tAM marma0 / atirAjitau rAjadantau yasyAH sA ati 0 ' bahuvrIhiH // 4 21- bhavyAzca te aGginazca bhavyA0 ' karmadhArayaH', bhavyAGgina eva vArijAni bhavya 0 ' karmadhArayaH', bhavyAGgivArijAnAM vibodhaH bhavyA0 tatpuruSaH', bhavyAGgivArijavibodhe raviH bhavyA0 ' tatpuruSaH' / padmaM ca pramezazca padmaprabhezau ' itaretaradvandvaH', navInau ca tau padmaprabhezauca navIna0 ' karmadhArayaH', navInapadmaprabhezavat karaNaM yasya sa navIna 0 ' bahuvrIhiH" / muktireva kAntA mukti0 ' karmadhArayaH', arjitA muktikAntA yena saH arjita 0 ' bahuvrIhiH / nirvRteH sukhaM nirvRti 0 ' tatpuruSaH, tat nirvRti0 / padmasyeva prabhA yasya sa padma0, padmAIza padma0 4 'karmadhArayaH', tatsaM0 padma0 / karaNAnAM UrjitaM karaNo0 ' tatpuruSaH', tat karaNo0 / uktayA kAntaH ukti 0 ' tatpuruSaH // - 22 -- tulyA gatiryasya sa tulya0 'bahuvrIhiH', tatsaM0 tulya0 / mohanaM ca tamaca mohana0 ' itaretaradvandvaH', vidhvaste mohanatamasI yena sa vidhvasta0. bahuvrIhiH / dAnasya vAri dAna0 " tatpuruSaH', navaM dAnavAri yasya sa nava0 ' bahuvrIhiH, tasya nava0 / tIrthaM kurvantIti tIrthaGkarAH 4 'upapada 'samAsaH, tIrtheGkarANAM vrajaM tIrtha 0 ' tatpuruSaH', tatsaM0 tIrtha0 / vibhayA astaH vibhA0 'tatpuruSaH', vibhAstaH vidhuryena tad vibhA0 ' bahuvrIhi:, tad vibhA0 / astaH moho yena saH asta 0 ' bahuvrIhiH, tatsaM0 asta0 | dAnavAnAM arayo dAnavA 0 ' tatpuruSaH', mAnavAzca dAnacArayazca mAnava 0 ' itaretaradvandvaH', natAH mAnavadAnavArayaH yasya sa nata0 'bahuvrIhiH, tatsaM0 nata0 // 4 23- - zabdAnAM bharaH zabda0 ' tatpuruSaH', gambhIraH zabdabharo yasmin sa gambhIra 0 ' bahuvrIhiH, tatsaM0 gambhIra0 / vAdina eva dhUkA vAdi0 ' karmadhArayaH', vAdidhUkAnAM vIthI vAdi0 ' tatpuruSaH', garvitA cAsau vAdidhUkavIthI ca garvita 0 ' karmadhArayaH', kRtAntasya janakaH * kRtAnta 0 ' tatpuruSaH', garvitavAdidhUkavIyAM kRtAntajanakaH garvita 0 ' tatpuruSaH', garvitavAdi - kavIthIkRtAntajanakasya upamA yasya sa garvita 0 ' bahuvrIhiH, tatsaM0 garvita0 / hAriNI zAntiryasmAt sa hAri0 ' bahuvrIhi:' / jinAnAM patiH jina0 ' tatpuruSaH, tasya jina0 / apavargasya vIthI apavarga 0 ' tatpuruSaH', mavarA cAsau apavargavIthI ca pravarA0 ' karmadhArayaH / mahAn cAsau arizca mahA0 ' karmadhArayaH', kopa eva mahAri: kopa0 ' karmadhArayaH', janAnAM kopamahAriH jana0 ' tatpuruSaH', janakopamahAreH zAntiryasmin sa jana0 ' bahuvrIhiH' / / 24 -- varasya dAyI varadAyI tatpuruSaH 1, vaktraM eva zyAmAvaraH vaktra0 karmadhArayaH, varadAyI vaktrazyAmAvaro yasyAH sA vara0 bahuvrIhiH / zobhanAtha te vAzca 4 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAsa-vigrahaH 199 suravAH karmadhArayaH', suravaiH zocitAH surava0 'tatpuruSaH', daityAnA rAmAH daitya0 'tatpuruSaH', suravazocitAH daityarAmAH yayA sA surava0 'bahuvrIhiH / na vidyate anto yasya saH anantaH (bahuvrIhiH anantazcAsau zokazca ananta0 'karmadhArayaH, taM ananta0 / surasya vazA sura0 ' tatpuruSaH / ucitaM dadAtIti 'uci0 ' upapada 'smaasH|| 25-amRtaM azanaM yeSAM te amRtA0 'bahuvrIhiH', teSAM amRtA / rasAyAM rasAH rasA0 ' tatpuruSaH', rasArasAnAM padaM rasA. tatpuruSaH / zobhanau pAcauM yasya sa supArthaH, taM su0 / tAraM ca sArasaM ca tAra0 'karmadhArayaH', tArasArasavat padau yasya sa tAra0 'bahuvrIhiH', taM tAra0 / paraM ca tad mAnaM ca paramAnaM 'karmadhArayaH, tadvantaM para0 // ___ 26--nirgatAH zeSA yebhyaste niHzeSAH 'bahuvrIhiH', niHzeSAzca te doSAzca niHzeSa.. 'karmadhArayaH', niHzeSadoSA eva rajanyaH niHzeSa0 'karmadhArayaH', kajinInAM IzaH kaji0 'tatpuruSaH, niHzeSadoSarajanISu kajinIzaH niHzeSa0 'tatpuruSaH', taM niHzeSa / saMsArasya pAraH saMsAra0 ' tatpuruSaH', AptaH saMsArapAro yena tat Apta0 'bahuvrIhiH', maNDalazca mAnazca mArazca maNDala. 'itaretaradvandvaH', gatAH maNDalamAnamArA yasmAt tad gata. 'bahuvrIhiH', AptasaMsArapAraM ca tad gatamaNDalamAnamAraM ca Apta0 'karmadhArayaH', tad Apta0 / prAjyazcAsau prabhAvazca prAjya0 'karmadhArayaH', prAjyaprabhAvasya bhavanaM prAjya0 'tatpuruSaH, tat prAjya0 / bhuvane atizAyinI bhuvanA. 'tatpuruSaH', bhuvanAtizAyinI sA yasya tad bhuvanA0 'bahuvrIhiH', tad bhuvanA0 / sArAzca te pAragatAzca sAra0 'karmadhArayaH', sArapAragatAnAM maNDalaM sAra0 'tatpuruSaH', tat saar0|| 27-sarve ca te arthAzca sarvA0 : karmadhArayaH', sarvArthAnAM sArthaH sarvA0 'tatpuruSaH', sarvArthasArthena khacitaM sarvA0 'tatpuruSaH, tat sarvA0 / yatiSu indrAH yatI0. 'tatpuruSaH', yatIndrANAM bhArAH yatI. 'tatpuruSaH', tatsaM0 yatI0 / mAnavAnAM inAH mAna0 ' tatpuruSaH, AnatA mAnavenA yasya tad Anata0 'bahuvrIhiH', tad Anata / helayA avahelitaM helA.. 'tatpuruSaH', kutsitaM ca tat karma ku0 'karmadhArayaH', helA'vahelitaM kukarma yena tat helA. 'bahuvrIhiH', nat helA 0 / zarmaNaH bhA zarma0 ' tatpuruSaH', zarmabhayA rAji zarma0 'tatpuruSaH', tasmai zarma0 / mAna eva tamA mAna0 'karmadhArayaH', navazcAsau inazca navenaH 'karmadhArayaH',. mAnatamAyAM navenaH mAna0 'tatpuruSaH', taM mAna0 // ___28-jineSu sAmajAH jina 'tatpuruSaH / teSAM jina / na zivaM azivaM 'naJtatpuruSaH, zAntaM azivaM yena tat zAntA0 'bahuvrIhiH, tat zAntA0 / vasudhAyAM AmAH Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 samAsa-vihAM ksu0 'tatpuruSaH', vasudhAmAna battIti vasu. 'upapaka 'samAsA, vasudhA''madA IhA yassA sA vasu0 'bhuvriihiH|| 29-pUjyaH arcitaH pUjyA0 'tatpuruSaH / / caturANAM cittAni caturu0 ' tatpuruSaH', caturacittAni eva cakorAH catura0 'karmadhArayaH', caturaciMttacakorANAM cakraM catura0 'tatpuruSaH', caturacittacakoracakre candraH catura0 'tatpuruSaH', tatsaM0 catura0 / prabhAvasya bhavana prabhAva. tatpuruSaH' / mohasya sAraM moha. 'tatpuruSaH', ditaM mohasAraM yena sadita. 'bahuvrIhiH' / saMsAra eva sAgaraH saMsAra0 'karmadhArayaH', saMsArasAgarasya jalaM saMsAra 'tatpuruSaH, tasmin saMsAra0 / candrasyeka prabhA yasya sa candra0, tatsaM0 candra0 / bhakaiH nandi bhava0 'tatpuruSaH', bhavanandi ca tat tamaH bhava0 'karmadhArayaH', bhavananditamaH hantIti bhava0 'upapada ' samAsaH, bhavananditamohaM sAraM yasya sa bhava0 'bhuvriihiH|| 30-tIrthAnAM IzAH tIrthe0 ' tatpuruSaH', tIrthezAnAM sArthaH tIrthe0 'tatpuruSaH, tatsaM0 tIrthe0 / Arambha eva agaH Ara0 'karmadhArayaH', ArambhAge sAmajaH Ara. 'tatpuruSaH', tatsaM0 Ara0 / tArA cAsau kAntizca tAra0 'karmadhArayaH', Ananasya tArakAntiH Anana0 'tatpuruSaH, samA AnanatArakAntiryasya sa samA0 'bahuvrIhiH, tatsaM0 samA0 / sandoha eva rAhuH sandoha0 'krmdhaaryH| sandoharAhoH balaM sandoha 0 'tatpuruSaH', sandoharAhubalasya nimathanaM sandoha0 'tatpuruSaH', tasmin sandoha / tamazca saMrambhazca Agazca tamaHsaM. 'itaretaradvandvaH', teSAM tamaHsaM0 / ajena samAnaH aja0 'tatpuruSaH', tatsaM0 aja0 / natAnA AraM natA0 'tatpuruSaH', natArasya kaM natA0 'tatpuruSaH', natArakasya anto yasmAt sa natA. 'bahuvrIhiH', tasmin ntaa0|| 31--samyag dRSTiyaSAM te samya. 'bahuvrIhiH, teSAM samya0 / satI bhA yasyAH sA sadbhA 'bahuvrIhiH' / atizayena varA ati0 'pAdi' samAsaH / marasya rAjiH mara0 'tatpuruSaH', mararAji gacchatIti mara0 'upapada' samAsaH, tasmin mara0 / satI cAsau bhAratI ca sadbhA0 'karmadhArayaH' / ratyA varA rati. 'tatpuruSaH', amarANAM rAniH amara0 'tatpuruSaH', rativarA cAsauM amararAjizca rati0 'karmadhArayaH', rativarAmararAjyA geyA rati0 'tatpuruSaH // 32--sudhAkarasya bimbaM sudhA0 'tatpuruSaH', navaM ca tat sudhAkarabimbaM ca nava0 'karmadhArayaH, navasudhAkarabimbavad dantau yasya sa nava0 'bahuvrIhiH', taM nava0 / svazcAsau anekapazca svAne0 'karmadhArayaH, taM svAne / kamalena muktaH kamala0 'tatpuruSaH', kamalamuktazvAtau ghanAghanazca kamala. 'karmadhArayaH, kamalamuktaghanAcanavad AmA yasya sa kamala. 'bahuvrIhiH, taM kamala / puNvameva svaM puSa0 'karmadhArayaH, samupacaM puNyasvaM yayA saka Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAsa-vigrahaH 201 samu0 'bahuvrIhiH / paGkasya malA: paGka0 ' tatpuruSaH, anekazvAsau paGkamalazca aneka. 'karmadhArayaH', anekapaGkamalena muktaH aneka0 'tatpuruSaH', anekapakamalamukto ghano yasyAH sA aneka0 'bahuvrIhiH' / ghanA AbhA yasya sa ghanAbhaH 'bahuvrIhiH', taM ghanAbham // ____33--induriva yazAMsi indu0 'karmadhArayaH', teSAM indu0 / rAmazcAsau aGgajazca rAmA0 'karmadhArayaH', nirasto rAmAGgajo yena sa nirasta0 'bahuvrIhiH / / na vidyate rujA yasya saH arujaH 'bahuvrIhiH', tatsaM0 aru0 / zobhano vidhiryasya sa su0 'bahuvrIhiH', tatsaM0 su0 / rAmAyAH aGgajaH rAmA0 ' tatpuruSaH', tatsaM0 rAmA0 // 34-atizayena mataH ati0 'prAdi smaasH| atizayena caNDaH ati0 'pAdi'samAsaH, aticaNDazcAsau bhAsvAMzca ati0 'karmadhArayaH, aticaNDabhAsvadvat maho yasya saH ati0 'bahuvrIhiH / zivameva pUH ziva0 'tatpuruSaH, tasya ziva0 / na yazaH ayazaH 'natatpuruSaH', tasmAt ayazastaH / apAyena rahitaH apAya. 'tatpuruSaH / jinAnAM oghaH jinau0 'tatpuruSa / bhAsvat maho yasya sa bhAsva0 'bahuvrIhiH ||shivN puraM yasya sa ziva0 'bahuvrIhiH / vidheyena sahitaM savidheyaM 'bahuvrIhiH', savidheyaM zastaM yasya sa savidheya0 'bahuvrIhiH // 35--pracurANi ca tAni puNyAni ca pracura0 'karmadhArayaH', pracurapuNyAnAM bharAH pracura0 'tatpuruSaH, taiH pracura / vizeSeNa namrAH vinamrAH 'prAdi samAsaH, apagatA apAyA yebhyaste apA0 'bahuvrIhiH', vinamrAzca ne apApAyAzca vinamrA0 'karmadhArayaH', vinamrApApAyA mAnavA yasya sa vinamrA0 'bahuvrIhiH', taM vinamrA0 / sudhAruceH raGgaH sudhA0 'tatpuruSaH', sudhAruciraGga iva tAraM sudhA0 'karmadhArayaH', tat sudhA0 / bhavataH vacanaM bhava0 'tatpuruSaH, tad bhava0 / pApasya Ayo yasmAt sa pApA0 'bahuvrIhiH, pApAyazcAsau mAnazca pApA0 'karmadhArayaH', vyapAstaH pApAyamAno yena sa vyapA0 'bahuvrIhiH' tatsaM0 vyApA0 / vasudhAyAM ruciraM vasudhA0 'tatpuruSaH', tad vasudhA0 / gatam AraM yasmAt tad gatA. 'bahuvrIhiH', bad gatA0 // 36 vAco vibhavaH vAgvi0 'tatpuruSaH, vizadazcAsau vAgvibhavazca vizada0 'karmadhArayaH, sAraM ca tad amRtaM ca sArA0 'karmadhArayaH, vizadavAgvibhavena abhibhUtaM sArAmRtaM yayA sA vizada0 'bahuvrIhiH / tArakANAM Iza: tAra0 'tatpuruSaH', zobhanazcAsau tArakezazca sutAra0 'karmadhArayaH' Asthameva sutArakezaH Asya0 'karmadhArayaH', samudita AsyasutArakezo yasyAH sA samuditA0 'bhuvriihiH|| upapalavAnAM camUH upa0 'tatpuruSaH', tAM upa0 / ucitasya pradAnaM ucita. 'tatpuruSaH, tasmin ucita / na vidyate sAro yasyAM sA asArA 'bahuvrIhiH, to asArAm // Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 samAsa-vigrahaH 37--pIDAnA AgamaH pIDA0 'tatpuruSaH / / mAnAM AnandaH mA0 'tatpuruSaH', datto mAnando yena sa datta0 'bahuvrIhiH', taM datta / na tanUni atanUni 'naJtatpuruSaH', udbhavazca bhayaM ca yazazca udbhava0 'itaretaradvandvaH', atanuni ca tAni udbhavabhayayazAMsi ca atanU0 'karmadhArayaH', teSAM atanU0 / prakRSTA siddhiryasya sa prasiddhiH 'bahuvrIhiH', tatsaM0 prasiddha ! / nandAyAH tanuH nandA0 'tatpuruSaH', nandAtanvoH udbhavo yasya sa nandA0 'bahuvrIhiH', tatsaM0 nndaa0|| 38--cittasya vRttiH citta0 'tatpuruSaH', yasyAH cittavRttiH yaccitta0 ' tatpuruSaH / prazasta Ayo yayA sA praza0 'bahuvrIhiH / tApaM dadAtIti tApa0 'upapada 'samAsaH, tat tApa0 / mAnavAnAM prakaraH mAnava0 'tatpuruSaH', tatsaM0 mAnava / yAtA ApadU yasya yasmAd vA sa yAtA0 'bahuvrIhiH', taM yaataa| AraM ca tamazca rujA ca AlaM ca Ara0 'itaretaradvandvaH', sitAni AratamorujAlAni yena sa sitA0 'bahuvrIhiH', taM sitaa0|| - 39-jinAnAM AgamaH jinA 0 'tatpuruSaH', tatsaM0 jinA0 / dava iva arayaH davA. 'karmadhArayaH', davArINAM haraH davA0 'tatpuruSaH', tasmin davA0 / varNaiH sahitaM savarNa 'bahuvrIhiH, tasmin savarNe / ArambheNa sahitA sArambhA 'bahuvrIhiH, sArambhA cAsau Ajizca sAra0 'karmadhArayaH, sArambhAjireva nAgaH sAra0 'karmadhArayaH', sArambhAjinAgamya madaH sAra0 'tatpuruSaH', sArambhAjinAgamadasya vAri sAra0 ' tatpuruSaH, sArambhAjinAgamadavAriNi hariHsAra0 'tatpuruSaH', tatsaM0 sAra0 / na savarNa asa0 'najUtatpuruSaH', tasmin as0|| 40--jinasya padaM jina0 'tatpuruSaH, tat jina / vizAlA cAsau Apaca vizAlA. 'karmadhArayaH, vizAlApatteH trAyate iti vizAlA. 'upapada 'samAsaH, tad vishaalaa| parazvAsau Agamazca parA0 'karmadhArayaH', parAgamasya dhUH parA0 'tatpuruSaH', tAM parA0 / Amazca zokazca Ama0 'itaretaradvandvaH', vigato Amazoko yasyAH sA vigatA0 'bahuvrIhiH', tAM vigatA0 / smeraM AnanaM yasyAH sA smerA0 'bahuvrIhiH', tAM smerA0 / zobhanazcAsau janazca sujanaH 'karmadhArayaH, tatsaM0 sujana! / parAgeNa madhuraM parAga0 'tatpuruSa', tat praag0|| 41--sarva vettIti sarva0 'upapada samAsaH, zreyAsazcAsau sarvavicca zreyAMsa0 'karma dhArayaH, taM zreyAMsa0 / aGginAM gaNaH aGgi0 'tatpuruSaH, tatsaM0 aGgi / triyAmAyAH kAntaH triyAmA0 ' tatpuruSaH', triyAmAkAntavad AnanaM yasya sa triyAmA0 'bahuvrIhiH', taM triyAmA0 / mAna eva vAtaH mAna0 'karmadhArayaH', tasmin mAna / na vidyate anto yasya saH ananta0 'bahuvrIhiH', ananto mahimA yasya saH ananta. 'bahuvrIhiH', taM ananta / na mA amA 'natatpuruSaH // Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAsa-vigrahaH 203 42-RbhUNAM sadaH Rbhu0 'tatpuruSaH / zailAnAM rAjAnaH zaila. 'tatpuruSaH', aMhI eva zailarAjAH aMhi0 'karmadhArayaH', tAn ahi0 / anantazvAsau mahimA ca ananta0 'karmadhArayaH / anantamahimnaH prabhavo yasyAH sA ananta 'bahuvrIhiH', tAM ananta / AptAnAM nikaraH Apta. 'tatpuruSaH', taM aapt| rAkAyAH rAjA rAkA0 'tatpuruSaH', rAkArAjavad AnanaM yasya sa rAkA0 'bahuvrIhiH', taM rAkA0 / na himA ahimA ' naJtatpuruSaH', ahimA prabhA yasya saH ahima 0 'bahuvrIhiH', ahimaprabhavad vAmaH kAyo yasya saH ahima0 'bahuvrIhiH', taM ahima0 // 43--nirvANasya nitiH nirvANa. 'tatpuruSaH, nirvANaniti puSyantIti nirvANa. 'upapada 'samAsaH, teSAM nirvANa / pracurazcAsau pramAdazca pracura0 'karmadhArayaH', pracurapramAdasya mAro yasmin sa pracura0 'bahuvrIhiH', taM pracura0 / bhava eva ariH bhavA0 'karmadhArayaH,' bhavAreH hariyasmAt sa bhavA0 'bahuvrIhiH', tena bhavA0 / samA cAsau mA ca sama0 'karmadhA. rayaH', samamAyAH Agamo yasmin sa sama0 'bahuvrIhiH', tena sama0 / vidvAMzcAsau janazca vida0 'krmdhaaryH|| Arambha eva vAri Ara0 krmdhaaryH| ArambhavAriNi hariH Ara0 'tatpuruSaH, tena aar0|| 44--sArA cAsau atulA ca sArA0 'karmadhArayaH, sArAtulA AmA yasya sa sArA0 'bahuvrIhiH', taM sArA0 / na vidyate malo yasyAM sA amalA 'bahuvrIhiH / yatireva mA yati. 'karmadhArayaH, yatimayA navInaH yati. 'tatpuruSaH / amalA Ayatiryasya tad amalA0 'bahuvrIhiH', tad amalA0 // 45--bhramaNena arjitAni bhrama0 ' tatpuruSaH / parjanyAzca dAnavAzca parjanya. 'itaretaradvandvaH', suSTu pUjyaH supUjyaH 'prAdi 'samAsaH, parjanyadAnavAnAM supUjyaH parjanya0 'tatpuruSaH', tatsaM0 parjanya0 / suSTu tAnavAni sutA0 'prAdi samAsaH, tAni sutA0 / tava nAma tvannAma 'tatpuruSaH / parjanyavad dAnaM yasya sa parjanya0 'bahuvrIhiH', tatsaM0 parjanya0 / vasupUjyasya sutaH vasu0 ' tatpuruSaH, tatsaM0 vasu0 / na navAni anavAni ' naJtatpuruSaH // 46-dhyAnasya antaraM dhyAnA0 'tatpuruSaH', tasmin dhyAnA0 / maraNaM dadAtIti maraNadaH ' upapada 'samAsaH, maraNadazvAsau amitazca maraNa0 'krmdhaaryH| maraNadAmitazcAsau mohazca maraNa0 'karmadhArayaH, maraNadAmitamohasya nAzo yasyAH sA maraNa 'bahuvrIhiH', tAM mrnn| dattaM ihitaM yayA sA datte0 'bahuvrIhiH', tAM datteH / upakArasya kAriNI upa0 'tatpuruSaH,, upakArakAriNI vAg yasyAH sA upa0 'bahuvrIhiH', tAM upa0 / yamazca Amazca raNazca yama0 'itaretaradvandvaH', yamAmaraNAn dyatIti yamA0 'upapada 'samAsaH, tAM yamA0 / mohanasya AzA moha. 'tatpuruSaH', itA mohanAzA yayA sA ita0 'bahuvrIhi, tAM ita0 // Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 samAsa-vigrahaH 47-zAstrANAM vidyA zAstra. tatpuruSaH, zAstravidyAyAH taraH zAstra: 'tatpuruSaH', tat zAstra0 / bhavaM tudatIti bhava0 'upapada samAsaH, tad bhava / sarve ca te bhAvAzca sarva0 'karmadhArayaH', sarvabhAvAn vitte iti sarva0 'upapada 'samAsaH, tatsaM0 sarva0 / roga eva vibhavaH roga. 'karmadhArayaH, yAto rogavibhavo yasmAt tad yAta 'bahuvrIhiH', tad yAta0 / ditaM AraM yena tad ditA0 'bahuvrIhiH', tad ditA0 // 48--yatInAM gaNaH yati0 'tatpuruSaH / caNDA cAsau Itizca caNDetiH 'karmadhArayaH', bhinnA caNDetirthena sa bhinna 'bahuvrIhiH / / amalA kalA yasyAH sA amaLa0 'bahuvrIhiH', tatsaM0 amala0 / varA zobhA yasyAH sA vara0 'bahuvrIhiH', varazobhA nAbhiryasyAH sA vara0 'bahuvrIhiH, tatsaM0 vara0 / atizayena komalaM ati. 'prAdi samAsaH, atikomalaM ca tat kalevaraM ca ati. 'karmadhArayaH, atikomala kalevarasya zobhanA AmA yasyAH sA ati. "bahuvrIhiH, tatsaM0 ati0|| 49--upAnte sametAH upA0 'tatpuruSaH', devAnAM devAH deva0 'tatpuruSaH', upAntasametA devadevA yasmin tad upA0 'bahuvrIhiH', tasmin upaa0| kamalena kamalayA pA sahitaH sakamala: 'bahuvrIhiH', taM sakamalam / viziSTA mA yasya tad vi0 'upapada 'samAsaH, tasmin vi0 / jineSu varaH jina0 'tatpuruSaH, taM jin| janAnAM oghaH janaughaH 'tatpuruSaH / devaiH IhitaH deve0 ' tatpuruSaH', taM deve0 / vigato malo yasmAt tad vimalaM 'bahuvrIhiH', tad vimalam / vizeSeNa bhAsi vibhAsi 'mAdi 'samAsaH, tad vibhAsi // 50--niyogasya AyaH niyo0 'tatpuruSaH, tasmin niyo0 / anartha dadAtIti ana0 ' upapada 'samAsaH, tad ana0 / ratizca priyaM ca rati. 'itaretaradvandvaH' ratipriye dadatIti rati0 ' upapada 'samAsaH, bhavinAM ratipriyadAH bhavi0 'tatpuruSaH / tIrthasya adhipAH tIrthA0 'tatpuruSaH / varazcAsau damazca vara0 'karmadhArayaH, taM vara0 / na vidyate'rtho yeSAM te'narthAH 'bhuvriihiH||rteH priyaH rati. 'tatpuruSaH, viziSTaH ratipriyaH virati0 'prAdi'samAsaH, dambhazca viratipriyazca dambha0 ' itaretaradvandvaH', anarthAnAM dambhaviratipriyo anartha. 'tatpuruSaH', anarthadambhaviratimiyau ghantIti anartha. 'upapada 'samAsaH / nadInAM inAH nadInAH 'tatpuruSaH // 51-bhavaM bibhratIti bhava0 'upapada samAsaH, teSoM bhava0 / siddhireva saudhaM siddhi0 'karmadhArayaH', tat siddhi / antarazca Amazca anta0 'karmadhArayaH', siddhaH antarAmo yena sa siddha0 'bahuvrIhiH', tatsaM0 siddhA0 / naya eva mA nayamAM 'karmadhArayaH, nayamAyAM na vidyate layo yeSAM te naya0 ' bahuvrIhiH', teSAM naya0 / nayAzca mAnaM ca yamAca naya0 'itare Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAsa-vigrahaH 205 taradvandaH ', rAmAca te neyamAnayamAzca rAma0 ' karmadhArayaH ', rAmanayamAnayamAnAM AlayAH rAma0 " 'tatpuruSaH ', teSAM rAma0 // 52 - rAgeNa sahitA sarAgA ' bahuvrIhi: ' / suSThu prabhA yasyAH sA su0 ' bahuvrIhiH' // 6 8 53 - tamasaH tanutA tamasta 0 'tatpuruSaH ', tAM tamasta0 / antasya mA antamA ' tatpuruSaH ', antamAyAH AyaH anta0 ' tatpuruSaH ', na vidyate antamA''yo yasya saH ananta0 'bahuvrIhi:' / pare ca mohazca malazca para0 ' itaretaradvandvaH ', na samAH asamAH naJtatpuruSaH', asamA itAH paraMmohamalA yasmAt saH asame0 ' bahuvrIhiH ' / na sametaH asa0 ' navtatpuruSaH ', mAyayA asametaH mAyA'sa0 'tatpuruSaH ', tatsaM0 mAyA sa0 / parama Uho yasya sa para0 'bahuvrIhi: ', taM para0 / na lobhavAn alobhavAn ' navtatpuruSaH ', taM alobha0 // " 54---kena AmoditAH kAmo0 ' tatpuruSaH ', avaniH dhanaM yeSAM te avani0 ' bahuvrIhiH' kAmoditAzca te avanidhanAtha kAmo0 ' karmadhArayaH ', kAmoditAvanidhanaiH AhataH kAmo0 ' tatpuruSaH ', tatsaM0 kAmo0 / avanyAM varaH avani0 ' tatpuruSaH ' / tIrthaM pAntIti tIrtha0 0 ' upapada 'samAsaH teSAM tIrtha0 / kAmaM uditaH kAmo0 ' tatpuruSaH, tatsaM0 kAmo0 / mAnasya senA mAna0 ' tatpuruSaH ', RtA mAnasenA yasmAt sa Rta 0 ' bahuvrIhi ' // 4 55 - tattvena sahitaH sata0 ' bahuvrIhi:', tatsaM0 sata0 / na vidyate anyA yasyAH sA ana0 ' bahuvrIhiH', tAM ana0 / UhAnAM sadanaM Uha0 'tatpuruSaH ' / tatazcAsau modava tata 0 ' karmadhArayaH ', tatamodasya mAro yasmAt tat tata0 ' bahuvrIhi: ' / cintitazcAsau arthava cinti0 ' karmadhArayaH ', cintitArthasya janakaH cinti0 ' tatpuruSaH' / yAmAnAM AgamanaM yasmAt se yAma0 ' bahuvrIhi:' / hasacca anantaM ca hasada 0 ' karmadhArayaH ', hasadanantaM ca tamazca hasada0 'karmadhArayaH ', hasadanantatamo dadAtIti hasada 0 ' upapada 'samAsaH, tat hasada0 // 56 -- udArAzca te guNAzca udAra 0 ' karmadhArayaH ', taiH udAra0 / raGga mano yasyAH sAraGga 0 ' bahuvrIhi:' / aghaM ca mAnazca agha0 ' itaretaradvandvaH ' aghamAnayoH matiH agha0 ' tatpuruSaH ', astA aghamAnamatiryayA sA astA0 ' bahuvrIhiH ' / na vidyate Adaro yasmin saH anA0 ' bahuvrIhiH ', tena anA0 // 57 - - san dharmo yasya sa saddharmaH ' bahuvrIhiH', tatsaM0 saddharma sa vimukta0 ' bahuvrIhi:', tasmai vimukta0 / tanoH bhavatIti tanu0 tanu0 / dharAyA IzaH gharezaH ' tatpuruSaH ', gharezazvAsau bhAnuva ghareza 0 ghareza0 / pavitrA cAsau mA ca pavitra 0 ' karmadhArayaH', pavitramAyA Ayo yasyAM sA pavitra 0 upapada 'samAsaH, tasmai ' karmadhArayaH ', tasya ! vimuktA mAyA yena 1 4 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 samAsa-vigrahaH 'bahuvrIhiH', pavitramA''yA Ayatiryasya sa pavitra0 'bahuvrIhiH, tatsaM0 pavitra0 / na tanuH atanuH 'naJtatpuruSaH', atanuzvAsau bhavazva atanu0 'karmadhArayaH', tasmai atanu / dharezavadU bhAnuryasya sa dhareza 0 'bahuvrIhiH', tasya dhareza0 // 58-dama eva havyabhuya dama0 'bahuvrIhiH', tena dama / jinAnAM AlI jinA0 'ttpurussH|| rAgazca marazca rAga0 'itaretaradvandvaH', sampannau rAgamarau yasmAt sa sampanna 'bahuvrIhiH', sampanarAgamazcAsau mAnazca sampanna 'karmadhArayaH, sampannarAgamaramAna eva vanyaH sampanna 'karmadhArayaH', tAH sampanna / radAnAM iva AbhA yAsAM tAH radA0 'bahuvrIhiH', tAH radA0 / satI sampad yasyAH sA satsa0 'bhuvriihiH|| narA eva agamAH narA0 'karmadhArayaH, narAgamAnAM ramA narA0 'tatpuruSaH', nIraM dadAtIti nIradaH, navazcAsau nIradazca nava0 'karmadhArayaH, navanIrada iva AbhA yasyAH sA nava0 'bahuvrIhiH, narAgamaramAyAM navanIradAbhA narA0 ' ttpurussH|| 59-santazca te kAmAzca satkA0 'karmadhArayaH, satkAmAnAM saGgamaH satkA0 'tatpuruSaH', rasAyAM jAyate iti rasAjaH 'upapada 'samAsaH, satkAmasaGgama eva rasAjaH satkA0 'karmadhArayaH', rasasya upamAnaM raso0 'tatpuruSaH', satkAmasaGgamarasAje rasopamAnaM yasyAH sA satkA0 / jinAnAM indraH jine0 'tatpuruSaH', jinendrasya satkA jinendra0 'tatpuruSaH / Amasya saGgaH Ama0 'tatpuruSaH', taM Ama0 / na vidyate raso yasyAH sA arasA 'bahuvrIhiH / / apagato mAno yasyAH sA apa0 'bhuvriihiH|| 60-kavInAM koTiH kavi0 'tatpuruSaH, kavikoTayA kAmyA kavi0 'ttpurussH| tAM kavi0 / prakRSTA jJaptiH prajJaptiH, kAmitA cAsau rasA ca kAmita. 'karmadhArayaH, prajJapteH kAmitarasA prajJapti0 'tatpuruSaH', tAM prajJapti0 / amareSu ucitA amaro0 'ttpurussH|| duSTAzca te doSAzca duSTa0 'karmadhArayaH', tAn duSTa / na mitaH amitaH 'nabtatpuruSaH', amito raso yasyAH sA amita0 'bahuvrIhiH / / rocita Ayo yasyAH sA roci0 'bahuvrIhiH // 61-zAntizcAsau jinazva zAnti. 'karmadhArayaH, taM zAntiH / indrANAM tatiH indra0 'tatpuruSaH / zriyA yuktaM jAtarUpaM zrIjAta. 'madhyamapadalopI' samAsaH, zrIjAtarUpamiva tanuH zrIjAta. 'karmadhArayaH', kAntazcAsau rasazca kAnta0 'karmadhArayaH, zrIjAtarUpatanau kAntarasaH zrIjAta. 'tatpuruSaH', zrIjAtarUpatanukAntarasena abhirAmaH zrIjAta0 ' tatpuruSaH / , taM zrIjAta0 / zrIjAtasya rUpaM zrIjAta. 'tatpuruSaH', nunnaM zrIjAtarUpaM yena sa nunna. 'bahuvrIhiH, tatsaM0 nunna / kAntA rasA yAsa tAH kAnta0 'bahuvrIhiH', tAbhiH kaant0|| Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAsa-vigrahaH 200 4 62 - arcitau padau yasyAH sA arcita0 ' bahuvrIhiH ' / mandArANAM vAraH mandAra0 tatpuruSaH ', mandAravAraca maNayazca mandAra0 ' itaretaradvandvaH ', mandAravAramaNibhiH mAlitaM mandAra0 ' tatpuruSaH ', mandAravAramaNimAlitaM mastakaM yeSAM te mandAra0 ' bahuvrIhi: ', teSAM mandAra0 | jineSu rAjAnaH jina0 ' tatpuruSaH, jinarAjAnAM mAlA jina0 ' tatpuruSaH ' / na mandaH ama0 ' navtatpuruSaH ', amanda Aravo yasyAH sA amandA0 ' bahuvrIhi: ' / aNimnAM Ali: aNi0 ' tatpuruSaH ', aNimAlyAH tA yasmin tad aNi 0 ' bahuvrIhiH ', tad aNi0 / astaM kaM yeSAM te asta0 ' bahuvrIhi: ', teSAM asta0 // 63 - gostanyAH madhuratA gostanI0 ' tatpuruSaH ', tAM gostanI0 / hAni chinte iti hAnicchid 'upapada 'samAsaH / navazvAsau rAgaca nava0 ' karmadhArayaH ', mahAntazca te arayazca mahA0 ' karmadhArayaH', Ajizva navarAgazca mahArayazca Aji0 ' itaretaradvandvaH', AjinavarAgamahArINAM vAra: Aji0 ' tatpuruSaH ', nAzita AjinavarAgamahArivAro yena sa nAzita0 ' bahuvrIhiH', tatsaM0 nAzitA0 / Adhireva zuciH Adhi0 ' karmadhArayaH ', tasyAM Adhi0 / madhusvena cchinnA madhu0 ' tatpuruSaH ' / jineSu varA jina0 ' tatpuruSaH ', jinavarANAM AgamaH jina 0 'tatpuruSaH ', tatsaM0 jina0 / hAri ca tad vAH hAri0 ' karmadhArayaH ', tasya hAri0 // 6 64 -- acirAyAH apatyaM pumAn AcireyaH, zriyA yuktaH AcireyaH zrIAci 0 ' madhyamapadalopI 'samAsaH, zrIAcireyasya caraNau zrIA0 ' tatpuruSaH ', zrIAcireyacaraNayoH antikaM zrIA0 ' tatpuruSaH ', zrIAcireyacaraNAntike saktaM zrIA0 ' tatpuruSaH ', zrIAcireyacaraNAntikasaktaM cittaM yasyAH sA zrIA0 ' bahuvrIhi:' / rasanena rocitaM rasana0 ' tatpuruSaH ', rasanazecitaM ca tad dehaM ca rasana0 ' karmadhArayaH, rasanarocitadehena kAntA rasana0 ' tatpuruSaH ' / nirgato raso yebhyaste nIrasA: 'bahuvrIhi:', nIrasAzca te narAzca nIrasa 0 'karmadhArayaH', ucitaM dadAtIti ucitadA ' upapada 'samAsaH, narisanarANAM ucitadA nIrasa0 tatpuruSaH ' // " 65 -- kunthuvAsau nAthaca kundhu0 ' karmadhArayaH ', tatsaM0 kunthu0 / zamathasya avasathaH zamathA0 'tatpuruSaH' / prakRSTaM ca tat sthAnaM ca prakRSTa0 ' karmadhArayaH', tat prakRSTa0 / arINAM rAzi: ari0 'tatpuruSaH ', navazvAsau arizazizca navAri0 ' karmadhArayaH', moha eva navArirAziH moha 0 ' karmadhArayaH ', tasya moha0 / ambunAthasya tulanA ambu0 ' tatpuruSaH ', tAM ambu0 / na alpA ana0 'natratatpuruSaH ', analpA cAsau AsthA ca ana0 ' karmadhArayaH ', Ananda eva mA Ana0 'karmadhArayaH ', analpAsthAyAH AnandamA ana0 ' tatpuruSaH ', analpAsthA''nandamAyAH Ayo yasmAt saH ana0 ' bahuvrIhi: ', tatsaM0 ana0 / vArINAM rAziH Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 samAsa-vigrahaH vAri0 ' tatpuruSaH', mohanazcAsau vArirAzizca mohana0 'karmadhArayaH, nava eva mohanavArirAziH nava0 'karmadhArayaH', tasya nv0|| 66--jinAnAM cakravAlaM jina0 'tatpuruSaH, tat jina / Anandasya dAnaM yeSAM te Ananda0 'bahuvrIhiH', AnandadAnaiH mahitaM Ananda0 'tatpuruSaH', tad Ananda / narakasya antaH narakA0 'tatpuruSaH', narakAntaM karotIti narakA0 'upapada 'samAsaH, tat narakA0 / hAriNo guNA yasya tat hAri0 'bahuvrIhiH', tat hAri0 / narANAM kAntaM nara0 'tatpuruSaH', narakAntaM karotIti nara0 ' upapada 'samAsaH, tat nr0|| 67-jinAnAM patiH jina. 'tatpuruSaH, tasya jina / bhrAjiSNurmA yasyAH sA bhrAji0 'bhuvriihiH|| narANAM hitA nara0 'tatpuruSaH / na kalitA aka0 ' naJtatpuruSaH / sudhA ca sudhAbhazca abhrANi ca sudhA0 ' itaretaradvandvaH', dhavalimnA astAni sudhAsudhAbhAbhrANi yayA sA dhavalimA0 'bahuvrIhiH / na jiSNuH aji0 naJtatpuruSaH', ajiSNuzcAsau mAnazca ajiSNu0 'karmadhArayaH', ajiSNumAnena rahitA ajiSNu0 'tatpuruSaH' / kalizca tApazca kalitApI 'itaretaradvandvaH', kalitApau karotIti kali0 'upapada 'samAsaH, taiH kali0 // 68--jinAnAM rAjA jina0 'tatpuruSaH', pAdayoH dvandvaM pAda0 ' tatpuruSaH', jinarAjasya pAdadvandaM jina ' tatpuruSaH', tat jina / vibhAyAH AkaraH vibhA0 ' tatpuruSaH', zayayoH vibhA''karaH zaya0 'tatpuruSaH', zayavibhA''kareNa rAjamAnA zaya0 'tatpuruSaH / zriyA yuktA balA zrI0 'madhyamapadalopI' samAsaH, tatsaM0 zrI0 / varaM balaM yasyAH sA vara0 'bahuvrIhiH', tatsaM0 vara0 / samazcAsau saGghakazca sama0 'karmadhArayaH, tasya sama0 / vibhAkarazca rAjA ca vibhA0 'itaretaradvandvaH', vibhAkararAjayoriva mAnaM yasyAH sA vibhA0 'bahuvrIhiH // 69--surANA AliH surA0 'tatpuruSaH' / agrA sevA yasya tat 'bahuvrIhiH' tasmin agr0| zobhanaM ca tad darzanaM ca suda0 'karmadhArayaH', sudarzanaM dharatIti suda? ' upapada '. samAsaH, tasmin suda0 / na vidyate zamanaM yasya saH aza0 'bahuvrIhiH', taM aza0 / zobhanaM darzanaM yasya sa suda0, dharAyA IzaH gharezaH, sudarzanazvAsau dhare zazca suda0 'karmadhArayaH, taM suda0 / antazca vAmA ca anta0 'itaretaradvandvaH', na vidyate antavAme yasya saH ananta. 'bahuvrIhiH', taM ananta // 70--sarvajJAnAM saMhatiH sarvajJa 0 ' tatpuruSaH / bhavazca arayazca janizca zApazca bhavAri0 ' itaretaradvandvaH', bhavArijanizApaiH tirohitA bhavAri0 'tatpuruSaH', bhavArijanizApatirohitA zrIryasyAH sA bhavA0 'bahuvrIhiH / kRtA dhIyaH te kRta. 'bahuvrIhiH', teSAM kRta / Arambha Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAsa-vigrahaH 200 eva vArijaM Ara0 'karmadhArayaH, nizAyAH patiH nizA0 'tatpuruSaH, ArambhavArije nizApati Arambha0 'tatpuruSaH, ArambhavArijanizApativad rohitA Arambha0 'krmdhaaryH| ArambhavArijanizApatirohitA zrIryasyAH sA Arambha0 'bhuvriihiH| // 71-guNAnAM gaNA: guNa. 'tatpuruSaH', tAn guNa / AbhayA sahitA sAmA 'bahuvrIhiH ||rte IzaH ratIzaH 'tatpuruSaH, taM ratI0 / bhavazca todazca mAyA ca bhava0 ' itaretaradvandvaH', tAH bhava0 / jJAnameva zrI jJAna0 'karmadhArayaH, tasyai jJAna / tasya paThanaM tatpa0 'tatpuruSaH, tatpaThane udyatAH tatpa0 'ttpurussH| teSAM tatpa0 / damasya Ayo yasyAH sA damAyA 'bhuvriihiH|| 72-cazcatI ca te vilocane ca caJca0 karmadhArayaH', marIcInAM cayaH marIci0 'tatpuruSaH', caJcadvilocanayoH marIcicayaH caJca0 'tatpuruSaH, caJcadvilocanamarIcicayena abhibhUtA caJca0 'tatpuruSaH, sAraGgasya tA sAra0 'tatpuruSaH', caJcadvilocanamarIcicayAbhibhUtA sAraGgatA yayA sA caJca0 "bahuvrIhiH / sphaTikavad rocitaM sphaTika0 'krmdhaaryH| sphaTikarocitaM ca tad bhAlaM ca sphaTika0 'karmadhArayaH, sphaTikarocitabhAlena kAnto sphaTika0 'tatpuruSaH / sphaTinaH karAH sphaTika 'tatpuruSaH', sphaTikaravad ucitA sphaTi. 'karmadhArayaH' sphaTikarocitA bhA yeSAM te sphaTika 'bahuvrIhiH', alakAntAM antAH alakA0 'tatpuruSaH, sphaTikarocitabhA alakAntA yasyAH sA sphaTi0 'bhuvriihiH|| 73-mallizcAsau nAthazca malli0 karmadhArayaH, zriyA yuktaH mallinAthaH zrImalli. 'madhyamapadalopI 'samAsaH, tatsaM0 zrImalli* / zamatha eva drumaH zamatha0 'karmadhArayaH, zamathadrumasya sekaH zamatha0 'tatpuruSaH, zamathadrumaseke pAthaH zamatha0 'tatpuruSaH' / kAntazcAsau priyaGgazca kAnta 'karmadhArayaH, kAntapriyaGgoH ruciH kAnta. 'tatpuruSaH, kAntapriyaGgurucivad rocitaM kAnta. 'madhyamapadalopI 'samAsaH, kAyasya tejaH kAya0 'tatpuruSaH', kAntamiyaDarucirocitaM kAyatejo yasya sa kAnta. 'bahuvrIhiH', tatsaM0 kAnta / pAda eva abja pAdA0 'karmadhArayaH / madanasya atiH mada0 'tatpuruSaH', madanAtauM madhuH mada0 'tatpuruSaH, tasmin mada / vimuktaM apriyaM yena sa vimuktA0 'bahuvrIhiH', tatsaM0 vimuktA / ciraM ca sad ucitaM ca ciro0 'karmadhArayaH', cirocitaM ca tat kaM ca ciro0 karmadhArayaH, tasmai ciro0 / na jAyate iti ajA, tatsaM0 aja ! // . 74--indukAntavad acchA indu0 'karmadhArayaH / na vidyate saGgamo yeSAM te asa. 'pahuvrIhiH', teSAM asa0 / prakAza eva uchAyA prakAza karmadhArayaH', prakAzacchAyAyA Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 samAsa-vigrahaH vilambaH prakAza. 'tatpuruSaH', kRtA prakAzacchAyAvilambena yatiH yena tat kRta0 'bahuvrIhiH', tat kRt0|| 75--mohazca anazca mohAnau ' itaretaradvandvaH', mohAnayoH AyaH mohA0 'tatpuruSaH', astaH mohAnAyo yasyAH sA asta0 'bahuvrIhiH / ama eva tAmarasaM ama0 'karmadhArayaH', tad ama / vAg eva candraH vAkca0 'karmadhArayaH', vAkcandrasya ruk vAkca0 ' ttpurussH| tamaso bharaH tamo0 'tatpuruSaH', taM tamo0 / AyAsazca mAnazca mamatA ca marazca AyAsa0 ' itaretaradvandvaH', AyAsamAnamamatAmarANAM saMstavaH AyAsa0 'tatpuruSaH, na vidyate AyAsamAnamamatAmarasaMstavo yeSA te anAyAsa0 'bahuvrIhiH', teSAM anaayaas0|| 76--jainaM ca tat zAsanaM ca jaina0 karmadhArayaH, zriyA yuktaM jainazAsanaM zrIjaina0 'madhyamapadalopI' samAsaH, zrIjanazAsanasya hitA zrIjaina. 'tatpuruSaH / ahitAnAM AlI ahitAlI 'tatpuruSaH', nikhilA cAsau ahitAlI ca nikhilA0 'karmadhArayaH', nikhilAhitAlyAH saMbhid nikhilA0 ' tatpuruSaH / amarANAM sabhA amara0 'tatpuruSaH', natA amarasabhA yasyAH sA natA0 'bahuvrIhiH / suraiH bhAsamAnA sura0 'ttpurussH|| dharaNasya priyA dharaNa. 'tatpuruSaH / saMbhinnaM ca tat tAmarasaM ca saMbhinna0 'karmadhArayaH', saMbhinnatAmarasavad bhAsurA saMminna0 karmadhArayaH', saMminnatAmarasabhAsurA mA yasyAH sA saMbhinna 'bahuvrIhiH // 77---mahAntazca te munayazca mahA0 'karmadhArayaH, vismitA mahAmunayo yena tad vismita. 'bahuvrIhie, tad vismita / nirgatA mAyA yasmAt sa nimoyaH 'bahuvrIhiH", tatsaM0 nimoy|| vismitaM maho yasya sa vismita 'bahuvrIhiH // 78--jinAn pAntIti jinapAH ' upapada 'samAsaH / kAntAyAH rasaH kAntA. 'tatpuruSaH, taM kAntA0 / gatyA parAjitAH gati0 'tatpuruSaH', gatiparAjitA rAjahaMsA yaiste gati. 'bhuvriihiH|| kIrtizca kaM ca kIrtike 'itaretaradvandvaH', zobhane kIrtike yasyAH sA sukI0 'bahuvrIhiH, tAM sukI0 / tArA cAsau saGgatizca tAra0 'karmadhArayaH, tArasaGgatyA parAH tAra0 'tatpuruSaH / rAjA ca haMsazca rAja0 'itaretaradvandvaH', jitau rAjahaMsau yaiste jita0 'bahuvrIhiH // 79---duHkhena dAntAH durdA0, durdAntAzca te vAdinazca durdA0 karmadhArayaH', durdAntavAdinAM kumataM durdA0 'tatpuruSaH', durdAntavAdikumatameva tripuraH durdA* 'karmadhArayaH, durdAnta. vAdikumatatripurasya abhighAtaH durdA ' tatpuruSaH, tasmin durdA0 / kAmasya ariH kAmAriH 'tatpuruSaH, te kAmA0 / sarvajJa eva zItaruciH sarvajJa0 'karmadhArayaH', tena sarvajJa0 / kAmazca arayazca mAnazca mamatA ca kAmA0 'itaretaradvandaH, nirastAH kAmArimAnamamatAH yena tat nirasta 'bahuvrIhiH', tat nirasta / pRthulaH kSaNo yena tad pRthula0 'bahuvrIhiH', tena pRthula0 // Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAsa-vigrahaH 211 80-duSkRtasya karmANi duSkRta. 'tatpuruSaH, duSkRtakabhiH muktA duSkRta. 'tatpuruSaH / anazca alIkaM ca anA0 'itaretaradvandvaH', anAlIkayoH bhaJjanaM anA0 'tatpuruSaH', anAlIkabhaJjane parA anA0 'ttpurussH'| arAlA vAlA yasyAH sA arAla. 'bhuvriihiH| nAlIkavad bhA yasya tad nAlIka0 'bahuvrIhiH', tad nAlIka0 / marAlasya bAlA marAla. 'tatpuruSaH', parAstA marAlavAlA yayA sA parAsta 'bahuvrIhiH // 81-devAnAM indraH deve0 'tatpuruSaH, devendrANAM vRndaM deve0 'tatpuruSaH', devendravRndaiH parisevitaH deve0 'tatpuruSaH', tatsaM0 deve / tyAgena sahitA satyAgA 'bahuvrIhiH', satyAgA cAsau mA ca satyA0 'karmadhArayaH, sattvebhyo dattA satya. 'tatpuruSaH', sattvadattA satyAgamA yena sa sattva0 'bahuvrIhiH / madana eva meghaH madana0 'karmadhArayaH', mahazciAsau anilazca mahA0 'karmadhArayaH', mahAnilasyeva AbhA yasya sa mahA0 'bahuvrIhiH', madanameghe mahAnilAbhaH madana0 ' tatpuruSaH', / rateH nAthaH rati0 ' tatpuruSaH', ratinAthasya sarUpaM rati0 'tatpuruSaH', ratinAthasarUpaM rUpaM yasya sa rati0 'bahuvrIhiH / satya Agamo yasya sa satyA0 'bhuvriihie| na vidyate mado yasya saH amadaH 'bahuvrIhiH', tatsaM0 amada ! / hAnebhiH hAni0 'tatpuruSaH', na vidyate hAnelAbho yasya saH ahAni0 'bhuvriihiH|| 82-pApAnAM pravRttayaH pApa0 tatpuruSaH', tAsu pApa0 / na satyAH asa0 'natatpuruSaH', tAsu asa / zivasya saGgamanaM ziva0 'tatpuruSaH', tasmAt ziva0 / na vidyate dAnaM yasyAH sA adAnA 'bahuvrIhiH / jineSu indrAH jine 0 ' tatpuruSaH', jinendrANAM iyaM jaine0, jainandrA cAsau pazizca jaine0 'karmadhArayaH / madIyaM ca tat vittaM ca madIya. 'karmadhArayaH', ta sman madIya0 / zivasya saGgaH ziva0 'tatpuruSaH', zivasaGge mano yasyAH sA ziva0 'bhuvriihiH|| 83-mahAntazca te arayazca mahA0 'ka dhAgyaH', mAyA ca mahArayazca madanazca mAyA. * itareta dvandvaH', astA mAyAmahAAramada nA yena tad asta * 'bahavIhaH / dAnasya vAra dAna 'tatpuruSaH, ditaM dAnavAra yasya tad dita0 'bahuvrIhiH', tad dita0 AyAmena hAri AyAma0 'tatpuruSaH / dAnavAnAM arayaH dAnavA0 'tatpuruSaH', madena nanditA mada0 'tatpuruSaH', madananditA dAnavArayo yena tad mada0 'bahuvrIhiH' // 84-akizvanAzca te janAzca akiJcana 0 'karmadhArayaH', tAn akiJcana / vizadaM mAnaM yayoH te vizadamAne 'karmadhArayaH', gadA ca akSamAlA ca gadA0 'itaretaradvandvaH, vizadamAne gadA'kSamAle yasyAH sA vizada0 'vahuvrIhiH / prathitaH prabhAvo yasyAH sA prathita. 'bhuvriihiH| vizantI amA yeSu te viza0 'bahuvrIhiH tAn viza0 / na vidyate gado yasyAH Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 samAsa-vigrahaH sA agadA 'bahuvrIhiH', akSANAM mAlA akSa0 'tatpuruSaH', agadA akSamAlA yasyAH sA agadA0 'bhuvriihiH|| 85-raivata AkhyA yasya sa raivata. 'bahuvrIhiH', raivatAkhyazcAsau girizca raivatA0 karmadhArayaH', raivatAkhyagireH mUrdhA raivatA. 'tatpuruSaH', tasmin raivatA0 / bhogAnAM rAjI bhoga0 'tatpuruSaH', tAM bhog0| mArasya cayaH mAra0 'tatpuruSaH', janAnAM mAracayo yasyAM sA jana0 'bahuvrIhiH', tAM jana / AntarAzca te arayazca AntarA0 'karmadhArayaH', vigatA AntarArayo yasya sa bigatA0 'bahuvrIhiH' / rAjImatyAH tyajanaM rAjI0 'karmadhArayaH', tad raajii0|| 86-jJAnasya sAraM jJAna0 'tatpuruSaH', yasya jJAnasAraM yajjJAna0 ' tatpuruSaH', yajjJAnasAraM eva mukuraH yajjJAna0 'karmadhArayaH', tasmin yajjJAna / bhAvAnAM AlayaH bhAvA0 'tatpuruSaH' / zriyAM bhAvaH zrI0 ' tatpuruSaH', zrIbhAvasya AlayaH zrI. 'tatpuruSaH / Arasya hitAni Ara0 'tatpuruSaH', tAni aar0|| 87-dehaM juSantIti deha0 ' upapada 'samAsaH, akhilAzca te dehajuSazca akhila0 'karmadhArayaH', teSAM akhila / samatayA paraH samatA. 'tatpuruSaH, tatsaM0 samatA0 / sidaiH racitaH siddha 'tatpuruSaH', tasya siddha0 / ugraM ca tat tattvaM ca ugra0 'karmadhArayaH', ugratattvameva sAro yasyAH sA ugra 'bahuvrIhiH / / tApasya ramA tApa* 'tatpuruSaH' samA cAsau tAparamA ca sama0 'karmadhArayaH', samatAparamA ca raNaM ca sama0 'itaretaradvandvaH', atikrAnte samatAparamAraNe yena saH ati0 'bahuvrIhiH', tasya ati0 // 88-na samAH asamA: 'naJtatpuruSaH', asamAzca tA dyutayazca asama 'karmadhArayaH', tAbhiH asama / tArA ca vibhAvasuzca tArA0 'itaretaradvandvaH', nirastau tArAvibhAvasU yena sa nirasta0 'bahuvrIhiH, taM nirasta / mahAntazca arayazca mahA0 'karmadhArayaH', todazca mahArayazca bandhazca toda0 'itaretaradvandvaH', na vidyante todamahAribandhAH yasyAH sA atoda0 'bhuvriihiH'| amarasya vazA amara0 'tatpuruSaH / tArANAM vibhuH tArA. 'tatpuruSaH', sArveSu tArAvibhuH sArva0 'tatpuruSaH', nemizcAsau sArvatArAvibhuzca nemi0 'karmadhArayaH', tasmin nemi0 / damena hArI dama0 'tatpuruSaH', damahArI bandho yasyAH sA dama0 'bhuvriihiH| // 89-zriyA yuktaH pArthaH zrI0 'madhyamapadalopI' samAsaH, yakSANAM patiH yakSa0 'tatpuruSaH, zrIpArzvazcAsau yakSapatizca zrIpArca0 'karmadhArayaH', tena zrIpArzva0 / parisevyamAnaM pArzva yasya sa pari0 'bahuvrIhiH', tasmin pari0 / amitA cAsau rasA ca amita0 'karmadhArayaH', bhava eva amitarasA bhavA0 'karmadhArayaH, bhavAmitarasAyAH daraM bhavA0 'tatpuruSaH', lAGga Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAsa-vigrahaH 213 lasyeva AbhA yasya sa lAGgalAbhaH ' bahuvrIhi: ', bhavAmitarasAdare lAGgalAbhaH bhavA0 ' tatpuruSaH ', tasmin bhavA0 / rAgayuktaM mano yasya sa rAga0 ' bahuvrIhiH ' / daraM lunAtIti daralaM 4 'upapada 'samAsaH, daralaM ca tad aGgaM ca dara0 ' karmadhArayaH ', daralAGgasya lAbho yasya sa dara0 ' bahuvrIhiH ', tasmin dara0 // 90 - varaM ca tad indranIlaM ca vare0 ' karmadhArayaH', zyAmA ca sudhAkaraca suvarNa ca varendranIlaM ca rAjIvaM ca zyAmA0 ' itaretaradvandvaH', zyAmAsudhAkara suvarNavarendranIla rAjIvavad rAjitataraM zyAmA 0 ' karmadhArayaH ' zyAmAsudhAkara suvarNavarendranIlarAjitataraM ca tad aGgaM ca zyAmA0 ' karmadhArayaH', zyAmAsudhAkarasuvarNavarendranIlarAjIvarAjitatarAGgaM gharatIti zyAmA0 'upapada 'samAsaH / atizAyinI dhI: ati0 ' prAdi 'samAsaH, tAM zre0 / jineSu kuJjarAH jina0 ' tatpuruSaH ', teSAM jina0 / atizayena dhIrA ati 0 ' prAdi 'samAsaH, gharavad atidhIrA dharA0 ' madhyamapadalopI' samAsaH // 6 91 --- jinasya vAg jina0 ' tatpuruSaH ' / gahanAzca te arthAzva gahanA 0 ' karmadhArayaH ', gahanArthAnAM sArthAH gahanA 0 ' tatpuruSaH ', taiH gahanA0 / tamo hantIti tamohA ' upapada 'samAsaH, tAM tamo0 / dUre sthitA dUra0 ' tatpuruSaH', tAM dUra0 / smRteH pathaH smRti0 tatpuruSaH ', smRti0 / muktireva purI mukti0 ' karmadhArayaH ', tasyAH mukti0 / samazvAsau yAtazca sama0 'karmadhArayaH', samayAto moho yasyAH sA sama0 ' bahuvrIhiH ', tAM sama0 // 92 -- pAdau eva padmau pAda0 ' karmadhArayaH', pArzvasya pAdapadmau pArzva 0 ' tatpuruSaH ', tau pArzva 0 / atizAyi IhitaM atI0 ' prAdi 'samAsaH, atIhitaM eva rasAjaH atI0 ' karmadhArayaH', vanasya upamAnaM yasyAH sA vano0 ' bahuvrIhi: ', atIhitara sAje vanopamAnA atI 0 'tatpuruSaH ' / apagato mAno yasyAH sA apa0 ' bahuvrIhiH ' // 9 " 93 - siddhArthasya vaMzaH siddhArtha0 ' tatpuruSaH', siddhArthavaMzasya bhavanaM siddhArtha * " 'tatpuruSaH ', tasmin siddhArtha0 / surANAM AlI surA0 tatpuruSaH / tamo hantIti tamo0 'upapada 'samAsaH taM tamo0 / na vidyate karo yasya saH akara: ' bahuvrIhiH ', tatsaM0 akara 1 / AnatA arayo yasya sa Ana0 'bahuvrIhiH', tatsaM0 Ana0 / sumeruvad dhIraH sumeru0 ' madhyamapadalopI ' samAsaH, taM sumeru0 / hRdaH yAtAH hRdyAtAH ' tatpuruSaH ', mohazca makaradhvajazca mAnava moha 0 ' itaretaradvandaH', hRdyAtAH mohamakaradhvajamAnA yasya sa hRdyAta 0 ' bahuvrIhi: ', tatsaM0] hRdyAta0 // " Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 samAsa-vigrahaH 94--pAda eva padma pAda0 'karmadhArayaH', yasya pAdapadmaM yatpAda0 'tatpuruSaH / / bhava eva abdhiH bhavA0 'karmadhArayaH', tasmin bhavA0 / zamasya dharI zama0 'tatpuruSaH / kAmasya cakraM kAma0 ' tatpuruSaH', kRtaM kAmacakraM yayA sA kRta0 'bahuvrIhiH / jinasya iyaM jainA, jainA cAso rAjI ca jaina0 'karmadhArayaH, tatsaM0 jaina / maJjavazca te zivAzca maJju0 'karmadhArayaH, mazivAzca te dumAzca maju0 karmadhArayaH, teSAM maju0 / kAmasya cakra kAma0 'tatpuruSaH', adharIkRtaM kAmacakraM yayA sA adharI0 'bhuvriihiH|| 95--na rAmA arAmA ' naJtatpuruSaH', na ramA aramA 'naJtatpuruSaH, arAmA cAso aramA ca arAmA0 'karmadhArayaH, apAstA arAmAramA yayA sA apAstA0 / amAM cAso maNI ca amartyaH 'krmdhaaryH|| atizayena matA ati0 'prAdi 'samAsaH, atidhiyaM rAtIti ati. 'upapada samAsaH / zreyasaH zrIH zreyAzrIH 'tatpuruSaH, tAM atiH / na rINA arINA ' natatpuruSaH', tAM arINAm // 96--samyag dRg yeSAM te samya0 'bahuvrIhiH' teSA samya0 / sukhasya karI sukha0 'tatpuruSaH / madena mattA mada0 'tatpuruSaH', madamattA cAsau nIlakaNThI ca mada0 'karmadhArayaH', madamattanIlakaNThIvad rako yasyAH sA mada0 'bahuvrIhiH / tataM ca tat noditaM ca tata0 'karmadhArayaH, akSamayA sahitaM sAkSama 'bahuvrIhiH, sAkSamaM ca tad AlaM ca sAkSamAlaM 'karmadhArayaH', tatanoditaM sAkSamAlaM yayA sA tata0 'bahuvrIhiH' / kaNThIrave AsitA kaNThI 'tatpuruSaH', kaNThIravAsitA tanuryasyAH sA kaNThI. 'bahuvrIhiH', tatsaM0 kaNThI / na ditA aditA ' naJtatpuruSaH', aditA sA yasyAH sA aditasA 'bhuvriihiH| / kSamA lAtIti kSamAlA upapada 'samAsaH // Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka-pariziSTam / zrIsomatilakasUrIzvarakRtA // sAdhAraNajinastutiH // ( sAvacUriH) tAvat mUlanAyakastutiH zrItIrtharAjaH pdpdmsevaa-hevaakidevaasurkinnreshH| gambhIragIstAratarA vareNya-prabhAvadAtA dadatAM zivaM vaH // 1 // -upajAtiH avacUriH 'zrItIrtharAjaH' zriyA-catustriMzadatizayarUpayA upalakSitaH, tIrthasya-caturvarNazrIzramaNasaGgAdirUpasya rAjA-svAmI, zriyA-jJAnAdiratnatrayarUpayA upalakSitasya vA tIrthasya rAjA (shrii)tiirthraajH| atra 'rAjanasakheH' (siddhahema0 a07, pA03, sU0 106) iti asamAsAntaH, antyasvarAdilope ca siddhiH| kimbhUtaH sa ityAha-padapadmAni arthAt bhagavata eva padakamalAni teSAM yA sevA-paricaryA tasyAH hevAkA-tacchIlatvAt svabhAvo yeSAM le padapadmasevAhevAkinaH, devAsurakinnarezaH-UrdhvAdhastiryagralokanivAsijanAdhipAH, upalakSaNatvAt jyotiSkazeSabhavanapativyantarakhacaraprabhavo'pi gRhyante, tataH padapadmasevAhevAkino devAsurakinnarezA yasya sa tathA / punaH kimbhUtaH ! gAmbhIryAdiguNayutatvAt anuttAnA gIryasya sa tathA / tAraM-( utkRSTaM) aparimitatvAt taro-balaM vIrya vA yasya sa tathA / vareNyAH-prazasyatamAH ye prabhAvA:-mAhAtmyADatizayAstAna, yadvA vareNyaHprakRSTo yo bhAva-bhAvanAtmakazcittAbhiprAyo vibhUtirUpo vA taM ddaatiityevNshiilstthaa| ata eva uktamanekArthe (zlo0538-539) "bhaavo'bhipraayvstunoH| svabhAvajanmasattAtmakriyAlIlAvibhUtiSu" iti // atra zIlArthe tRn, IvizeSaNaviziSTaH san tIrtharAjaH kiM kurutAmityAha-ziva-sukhaM kalyANaM mokSaM ca tannibandhanasanmArgopadezanAd vaH-yuSmAkaM (ddtaam)| iha kathaM dadatAM ityekavacanam ? ucyate'dadi dAne' (siddha0 dhAtupAThe) iti dhAtoH AtmanepadatvAt paJcamI zivi ca siddham, tRtIyastutAvapyevameveti // 1 // eSA muulnaaykaapekssyoktaa|| anvayaH pada-padma-sevA-hevAkin deva-asura-kiznara-IzaH gambhIra-gIH tAra-tarAH vareNya-prabhAvadAtA zrI-tIrtha-rAjaH vaH zivaM dadatAm / Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhAraNajinastuti zabdArtha zrI lakSamI. gammata gaMbhIra, tIrthacaturvidha saMgha. nivANuM. =AjA, svAmI. narmaLa =gaMbhIra che vANuM jenI evA. jItIrtharAgA=lakSmIyukta tIrtharAja. tAra=uttama, v=caraNa, paga. tarabaLa. patrakamaLa. tAratA =uttama che baLa jenuM evA. sevA sevA, bhakti. vAAitura, vacca=prazaMsA karavA lAyaka. deva-deva, sura. kamAva (1) prabhAva, mahimA (2) prakRSTa bhAva. thAi=asura, rAtR=ApanAra. zika-kinnara. kamAvAtA=prazaMsA karavA lAyaka prabhArAsvAmI. vanA dAtA. pArevAdevAdhidevANAirA=jenA cAra rAta (dha =Ape. Na-kamaLanI sevA karavAne Atura che sura, zivaM (F0 ziva )=mokSane asura ane kinnaranA svAmIe evA. | vA (mULa gun )=tamane. padhArtha mULa nAyakanI stuti- "jenA caraNa-kamaLanI sevA karavAne sura, asura ane kinnaranA svAmIe Atura che evA, vaLI gaMbhIra vANIvALA temaja atizaya baLavALA temaja vaLI prazaMsA-pAtra prabhAva [athavA prakRNa cittanA abhiprAyane ApanArA evA tathA trIsa atizayarUpI athavA zAna, darzana ane cAritrarUpI) lakSmI vaDe yukta evA tIrthaMrAja (he bhavya) tamane mekSa Ape."--1 atha sarvatIrthaGkarAnAzritya (pUrvameva padyam ) / zrItIrtharAjaH-zrItIrthAdhipatayaH, atra rAzabdo vyaJjanAntaH, prathamAntazca / arthastu pUrvavat kintu zabdAntaravacanAntarAbhyAM zabdavacanayoratra zleSo draSTavyaH / kiMviziSTAste ? 'padapadmasevAhevAkidevAsurakinarezaH' iha iTazabdo rAdazabdavad vyaJjanAntaH pratItaH, tataH padapadmasevAhevAkino devAsarakinArezA yeSAM te tathA itIha bhuvriihirvidheyH| tathA gambhIrA gIryeSAM te tthaa| samastatribhuvanAddha. taniSpatimarUpayuktatvAd atizeyana tArAHtAratarA-manojJA ityarthaH, tato gambhIragirazca te tAratarAzceti karmadhArayaH, yadvA gambhIrazabdo'yaM hRdayaGgamanA'tisnigdhamadhuratvAdivacanaguNasaDyAhI tato gambhIragirA tAratarA gmbhiirgiistaartraaH| tathA vareNyAH-prazasyatamAH prabhA-bhAsvadehadhutistayA tasyAM vA aya. vAtA-vigata macharAjI), tuSANabhedoSatA, teSAM DhALearattathA tana-"vivAdikasvrnn'| iha 'idAMgakadAne (siddha0 dhAtupAThe) iti ubhayapadatvAt paJcamyAM antAM dvitve siddhm||2|| 1-2-3 sUra Urdhva-kamAM, asura alekamAM ane kinnara matyaM-lekamAM vase che. 4 cetrIsa atizayonI mAhitI mATe juo abhidhAna-citAmaNinA prathama kArDanA pa-64 ke. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatilakasUkita 217 anvayaH pada0 gambhIra-gir-tAratarAH vareNya-prabhA-avadAtAH zrI-tIrtha-rAjaH vaH zivaM dadatAm / zabdAtha rAj2001. jemanI evA tathA atyaMta mane hara; (2) zrItIrtharAjaH sabhIyA yuta tIrtha. gaMbhIra vANI vaDe atizaya manahara, I-cAbhI. prabhAta. avadAta-nirbha. padapadmabhAnA ya2-bhajanI.... vareNyaprabhAvadAtAH= prazaMsA-pAtra prabhAva tArabhanaura2. ni . gambhIragIstAratarAH= (1) bhI2 cha qua ! dadatAM (dhA0 dA )mApo. padhAtha sarva tIrthakarenI stuti "manA ya29-bhajanI .... Atura cha sevA, jI bhAra vANImAtabhara mane hara [ athavA gaMbhIra vANIe karIne mane hara ] tathA vaLI prazaMsA-pAtra prabhA vaDe nirbha mevA shriitiirth| tabhane siddhi sabhI."-2 (zrutajJAnastutiH prathamapadyAtmikA) avacUriH zrItIrtharAjA-zrItIrthAdhinAthasya-pAdAravindanirantaraparicaryAcaturasurAdyadhIzvarasya, atra ubhayatrApi prathamAsthAne SaSThIdAnAda vibhaktizleSaH / ekavacanaM tu vivakSitaikajinApekSaM samAnaguNatvAta jAtyapekSaM vA, evaMbhUtasya tIrthanAthasya sambandhinI gambhIrA cA'sau gIzceti vizeSyabhUtA dadatAM zivaM vaH iti sambandhaH / gambhIratvaM ca tripadIrUpayA'pi samastatribhuvanavatiyathAvasthitadharmAstikAyAdidravyaSaTakaprarUpaNAparatvAt tAratarA-udAttaguNayogAdAyojanavistAritvAcca atizayena tAratarA / yadvA svasvabhASAtvena pariNAmitvAt hRdayasaMzayacchedAJca atimanojJA / nanu jinavacanasya dvAdazAGkIrUpasya pUrvoktaguNAbhAvAt asambhavi vizeSaNamidam, naivam, yato dvAdazAkSI hi tripadIprapaJcarUpaiva, sA ca bhagavatAM dharmadezanArUpA, athavA adbhutaprabhAvatvAt manojJatarA, tathA vareNyaprabhayA-viziSTavibhayA avdaataa-shubhraa| iha liGgazleSaH, zabdArthazleSAvapi vicAroM // 3 // - anvayaH pada0 zrI-tIrtha-rAjaH tAratarA vareNya-prabhA-avadAtA gambhIragIH vaH zivaM dadatAm / zabdAtha zrItIrtharAjaH zrItArthI . avadAta-zuddha gambhIragIlI2 vA. vareNyaprabhAvadAtAsa-pAtra zie u tAratarAmatyaMta manohara. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 sAdhAraNajinastuti padhAtha zrutajJAnanI stuti " 529-bhAnA .... // zrItIrtharAsanI atizaya manohara tamA prazaMsApAtra viziSTa vibhA vaDe zuddha evI gaMbhIra vANuM tamane mekSa arpe."-3 vaiyAvRtyasurastutiH ( atra AdhacaraNadvayaM pUrvavat, tRtIyaturIye tu yathA)gambhIragIstAratarA vareNya-prabhAvadAtA dadatAM zivaM vaH // 4 // avacUriH zrItIrthanAthasya padapadmasevAhevAkinazca devAsurakinnarezAzca dadatAM zivaM vaH iti smbndhH| ihApi zivazabdena mokSavyAkhyAnaM na anupapannam / yataH samyagdRSTisurA hi vyAmUDhAnAM mokSaprAptihetuM sarvajJopajJatattvaprakAzanena mokSaM prayacchantyeva "sammaddiThI devA, ditu samAhiM ca bohiM ca" (vaMdittusaMjJake sUtre gAthAGkaH 47) iti vacanAt, "bhavavirahavaraM dehi me devi! sAraM" (saMsAradAvAnalastutau zlo04) ityAdi vacanAt, metAryAdicaritreSu tathA zrUyamANatvAt cetyalaM vistareNa / tathA gambhIragira:-atucchavacanAH, ida mAdhuryAdiguNavaryavaco vA idaM vizeSaNaM svara sAmudrikavacanAt apratihatazAsanam / tAratarAsvasvasAmAnikAdivRndArakebhyaH sAtizayadehAtikatvAd atiprdiiptyH| tathA avareNyA-aniSTA aprakRSTAzca bhAvAH-kSudravyantarAdisamutpAditagrahamAriprabhRtyupasargavargarUpAH teSAM dAnaM dAMbUka lavane' (siddha dhAtupAThe) iti vacanAt tataHkte sati dAnam / tataH pdtrykrmdhaaryH| atra prkRtiprtyyaadishlessH| iha ca zrItIrtharAjaH padapadmasevAhevAkitvAt samyagdRSTitvam, gambhIragistvAdU apratihatazAsanam, tArataratvAta svasvanikAyeSu vaiziSTayam, avareNyaprabhAvadAtRtvAd dhArmikANAM vighnasAtavighAtatvAdikaM ca devAsurakinnarezvarANAM prakAzitam / iti cturthstutyrthH||4|| // itizrIsomatilakasUrIzvarakRtasakalajinasAdhAraNastutyarthaH smaaptH|| likhitaH paM. haMsavimalagaNinA zrInavInazrInavInanagare // anvayaH zrI-tIrtha-rAjaH pada0 gambhIra-gira-tAratara-a-vareNya-prabhAva-dAtAH (santaH) vaH zivaM dadatAm / zabdArtha padapadma0=324-bhaganI.....naranA svAbhImA. tAra-terAvI. avareNya-maniTa. do . gambhIragIstAratarAvareNyaprabhAvadAtA=mI che vANI jemanI evA tathA atizaya tejasvI temaja aniSTa prabhAvane nAza karanArA evA. pahAtha zAsanAnurAgI suranI stuti- "zrotIthaeNrAjanA caraNakamaLanI sevA karavAnA svabhAvavALA evA sura, asura ane kinnaranA svAmIo ke jeo gaMbhIra vANIvALA, atizaya tejasvI temaja (duSTa vyantarAdi kRta upasarU5) aniSTa prabhAvane nAza karavAvALA che teo tamane mokSa Ape."-4 .* Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aff RTI AT TTTTTT. kaaNgNtraayNgaa Lakshmi Art, Bombay. 8. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kha- pariziSTam / zrIravisAgaramunIzasUtritA drutavilambitacchandobaddhA // zrIgautamastutiH // ( munirAjazrIcaturavijayakRtA'vacUrisamalaGkRtA ) zrI gautamasvAmine vijJaptiH- yagamat parazailabhRgau tamastadapi yad bhavatA bhuvi gautama ! | nu" nirastatastava sevakaM prati bhavAmbudhitaH parva sevakam // 1 // avacUriH 0 ityAdi / yadyasmAt kAraNAt, yat tamaH - andhakAraM pApaM vA "tamo rAhau guNe pApe dhvAnte' ( zlo0 585 ) iti hemyanekArthavacanAt / ' parazailabhRgau ' paraH - prakRSTaH yaH zailo - meruparvataH, tasya bhRguHzikharAcaM "bhRguH sAnau jamadagniprapAtayoH / zukre rudre ca" (zlo0 55) ityanekArthaH tasmin agamat prayayau tadapi he gautama! - he indrabhUte ! bhuvi - pRthivyAm / nanu-nizcayena bhavatA nirastaM parikSiptam, dhvastamityarthaH / ataH asmAd hetoH tava sevAM karotIti sevakastam, sevakaM bhRtyaM prati bhavAmbudhitaH - saMsArasamudrAt pava-rakSa / (he ) gautama ! yad yad tamaH para-zaila-bhRgau agamat tad api bhavatA nanu bhuvi nirastam, ataH tavaH sevakaM sevakaM prati bhavaH - ambudhitaH pava / zabdArtha yad (mU0 yada ). agamat (dhA0 gam ) =jayuM. para= uttabha. zaila=parvata, giri. anvayaH bhRgu=zira. parazailabhRgau= uttama parvatanA zira upara. tamaH (tamas ) = (1) saMdhAra; (2) pAtha. tad ( mU0 tada) = te, Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrIgautamatuti api-pay. tava (mU0 yuSmad )-tArI. ya=2 bhATe. sevakaM (mU0 sevaka) sevA 42nArAne. bhavatA (mU0 bhavat )=mAthI. prati-ne. bhuvi (mU0 bhU) pRthvI 52. bhava-saMsAra. gautama ! (mU0 gautama )=De gautama! ambudhi-samudra nanuparema2, bhavAmbudhitaH saMsAra-samudramAthI. nirastaM (mR0 nirasta)-2 42sa, nAza 428. pava (dhA0 pav )=tuM 2kSaNa 42 (?) ataH methI 4zana. | sevakaM (mU0 sevaka ) sevana, hAsate. padArtha zrIgautamasvAmIne vinati- " gautama (prabhu)! ( azAna35I ) 2 (bhe3 nAmanA) uttama parvatanA zikhara upara gaye hato tene paNa Ape kharekhara pRthvI upara jethI karIne nAza karyo tethI karIne tamArI sevA karanArA dAsane tame saMsAra-samudramAMthI bacAve."--1 sakalajinabahumAnasUcanam tanuvibhAstavikarttanamaNDalaM kRtakRpaM caikrivarjinamaNDalam / ha~di vahe caiMtimAnasabhAsuraM praNatanavyakadivyasabhAsuram // 2 // avacUriH tanu0 ityAdi / tanoH-zarIrasya vibhayA-kAntyA astaM-parAbhUtaM vikartanamaNDalam-ravibimba yena sa tam, cakrivat-sArvabhaumatRpa iva kRtakRpaM, vratinA-saMyaminAM mAnase-cetasi bhAsuraM-dItimat / navyA-nUtanA divyA-devasambandhinI manoharA vA sabhA-saMsadU yeSAM te navyakadivyasabhAzca te surAzca navyakadivyasabhAsurA, praNatA navyakadivyasabhAsurAH yat tat praNatanavyakadivyasabhAsuram, tat praNatanavyA jinamaNDalaM-arhatsamUhaM hRdi-cetasi vahe-dhArayAmi // 2 // anvayaH tanu-vibhA-asta-vikatana-maNDalaM cakri-cat kRta-kRpaM vratin-mAnasa-bhAsuraM praNatanavyaka-divya-sabhA-suraM jina-maNDalaM hRdi vahe / 1 A gautamasvAmInA jIvananI sthUla rUparekhA mATe juo zrIbhaktAmara-stotranI pAdapUrtirUpa vyasaMgrahane prathama vibhAga (pR. 22-25). Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIravisAgaramunIzakRta 221 zabdArtha tanu zarIra, deha. hari (mU0 hR6)=hadayamAM, aMtaHkaraNamAM. vimA kAnti, prabhA. rahe (dhArA vahU) huM vahana karUM chuM. zarata (ghATaka)=dUra karela. tina vatI, saMyamI. virtana=sUrya. mAnava-mana, citta. mave4=maDaLa, bi.... mAkura=dI5tuM. tavimAstavivartanamae=dehanI kAnti vaDe parAsta karyuM che sUryanA manDaLane jeNe gratimAnAmApura =saMyamIonA cittane viSe dI5tA. evAne, abata (pAna)=praNAma karela, vandana karela. kRta (dhA ) karela. Tr=kRpA, maherabAnI. nadaca=navIna. tapaM karI che kRpA jeNe evAne. citradivya, svargIya, svarga saMbaMdhI. =cakavartI. sama=sabhA, vitracakavatInI mAphaka =deva. niraktIrthaMkara. kaLatanacaricaramANu=praNAma karyo che navI mahasamUha temaja divya sabhAvALA suree jene jhinamAruM tIrthakarenA samUhane. evAne, padhArtha sakala jinezvarenuM bahumAna- pitAnA dehanI yuti vaDe jeNe sUryanA maDaLane parAsta karyuM che evA, vaLI cakravartI mAphaka kRpALu, tathA saMyamIonA manane viSe dI5tA temaja jene navIna temaja divya sabhAvALA suroe namana karyuM che evA tIrthakaronA samUhane hRdayamAM vahana karuM chuM."--2 jinavANyAH stavanam sphuritavibhramazubhrasarasvatIbhramitabhaGgivibhaikasarasvatI / bhaMgavato madhurA''zu zubhetarAM'hasi ripupratimA zuzubhetarAm // 3 // avasUri sphurita0 ityaadi| sphuritAH-zobhamAnAHvibhramAH sphuritavibhramAH taiHzubhrA-avadAtA sarasvatI-tara. GgiNI tasyA bhramitA-itastatazcaJcantyaH bhaGgayaH-taraGgAH tAbhiH sadRkSAM vibhA-kAntiryasyAH sA sphuritavibhramazubhrasarasvatIbhramitamaGgivibhA, atizayena nirmalA vividhabhagavatI cetyarthaH, bhagavataH-tIrthakRtaH ekasarasvatI' ekA-advitIyA sarasvatI-vANI zuzubhetarA-atizayanA'zobhata-vyarAjata iti Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 zrIgautamastuti sambandhaH / kathaMbhUtA eka0 ? itarAMhasi-anyajanAnAM pAtake Azu-zIghraM ripupratimA-zatrutulyA, tanAzanazIlatvAt / punaH kathambhUtA? madhurA-priyA rasavatI vA "madhurastu priye svAdI rase ca rasavatyapi (zlo01188) iti hemyanekArthavacanAt / zubhA-zobhanA niSkalaGkA, avisaMvAditvAt // 3 // anvayaH madhurA zubhA itara-aMhasi Azu ripu-pratimA sphurita-vibhrama-zubhra-sarasvatI-bhramita-bhaGgivibhA bhagavataH eka-sarasvatI zuzubhetarAm / zabdArtha sphurita(dhA0 sphura ) zomato. | ekasarasvatImadvitIya vAyA. vibhrama-vizrama. bhagavataH (mU0 bhagavat )-prasunI. zubhra-nirbhaga. madhurA (mU0 madhura)-madhura. sarasvatI-nahI. AzusahI. bhramita (dhA0 bhram )=samatA. zubhA (mU0 zubha)-Gororan. bhaGgi-taraM, bhAj. itara=manya. vibhA=nti, tar. aMhasa-pA5. skuritavibhramazubhrasarasvatIbhramitabhaGgivibhA= itarAhaMsi-manyanA dhApanaviSa. zobhatA vibhrama vaDe zubhra nadInA AmathI tema athaDAtA taraMgenA jevI kAnti che ripu-zatru. jenI evI. pratimA-saramANu eka-madvitIya, ripupratimA zatrunI pratibhA. sarasvatI=quol. zuzubhetarAM (dhA0 zubha)=atyaMta zAlI 2DI. padyArtha madhura, ujajavaLa, anyanAM pApane (naSTa karavAmAM) satvara zatrusamAna temaja zebhAyamAna vibhrama vaDe zubhra evI nadInA AmathI tema athaDAtA taraMgenI jema zobhatI sevA prabhunI advitIya vA atyaMta zAlI 2hI."-3 zrutadevatAyai prArthanA kaThinavinazatAt zrutadevate ! jinapabhaktimataH zrutade'dha te / 'vizadazAsanagaM varamAnavaM pratidinaM maMdinaM na ramAnavam // 4 // Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HODg0000000000 0000000 . 90 o Ea Se8.6 E PO9000 MHRUM 0000000000000000000000000000000000000000000000000 0%9e9709009009009009009009009009009009009 0 0 zrutadevatA Mhuzunda 000 nirvANakalikAyAm "zrutadevatAM zuklavarNAM haMsavAhanAM caturbhujAM varadakamalAnvitadakSiNakarAM pustakAkSamAlAnvitavAmakarAM ceti / " 0 0 Roo000000000000000000000mgooooooo0940 Poon al itimes 10 C AIIBE All rights reserved. ] ni. sA.presa. www.jalnelibrary.org. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIravisAgarasunIzadhruta avacUriH AMkana patyAre| de zrutavate !- jJAnAMbeSThatra ! vi ! / de zrutaMr - jJAnavRiine! / jaya ! jinabhaktimataH - tIrthakRt paricaryAkAriNaH / te tava vizadazAsana gaM- sadAdezavarttinaM AjJAkAriNamityarthaH pratidinam - anuvAsaraM, madaH - ahaGkAro'syAstIti madI taM madinam, na madinaM - nirabhimAnam, ramayAlakSmyA navaM- bhAsuraM varamAnavaM bhavyajanam 'kaThinavighnazatAt' vighnAnAM pratyUhAnAM zataM vighnazatam, kaThinaM - duHsahaM vighnazataM kaThinavighnazataM tasmAt kaThi0 ava-rakSa, trAyasva ityarthaH // 4 // anvayaH (i) zruta-tevate ! gina-5-mAMttamataH zruta-2e ! te ti-vina virAT-rAAlana--AM vina na mAnavuM var--mAnanuM tina--vinna-zatAt ava / zabdArtha dina=kaThina, sakhta. vijJa=vighna, saMkaTa. rAta=sA. zAMtividhnarAtAt=seMkaDA sakhta saMkaTomAMthI, zrutavate ! ( mU. zrutaddevatA)=De zrutanI adhiSThAcikA devI! ninava=tIrthaMkara. mattima=bhaktizALI, bhakta. ninavamAMzamata:=tIrthaMkaranA bhaktane zruta=zruta (jJAna ). gmApavuM. zruta?!=zrutane ApanArI. lava (dhA. gar )=nuM rakSaNa kara. te (mU. yud tArA. virA=nirmaLa. zAsana=AjJA. gam=javuM. virATTurAAsanamaM=nirmaLa AjJAne pAmela. vara=uttama. mAnava=mAnava, manuSya, vamAnavaM=uttama mAnavane. pratitina=mahAniza, darAja, mana (mU. mani ) ahaMkArI, gAvaiSTa. ==nahi. mA=lakSmI, nava=nUtana, tarUNyu. mAnavalakSmI vaDe nUtana, pArtha 223 zruta-devatAne prArthanA "he zrutadevatA! hai tIrthaMkaranA bhaktane zruta ( jJAna ) denArI (devI ) ! pratidina tArI nirmaLa AjJAne pALanArA, nirabhimAnI ane ethI karIne lakSmI vaDe nUtana evA uttama mAnavane tuM seMkaDA sakhta saMkaTAmAMthI bacAva.''--4 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zruta-devatAnuM svarUpa zruta-devatAnAM vividha svarUpA anyAnya granthAmAM najare paDe che. temAM nirvANu-kalikAma nIce mujakhanA ullekha che. zrIgautamastuti spaSTIkaraNa " tathA zrutadevatAM zuklavarNI haMsavAhanAM caturbhujAM varadakamalAnvitadakSiNakarAM pustakAkSamAlAnvitavAmakarAM ceti" arthAta zruta devatAnA zuddha varNa che ane haMsa e enu vAhana che. vaLI ene cAra hAtha che. enA jamaNA e hAtha varada ane kamaLathI zobhe che, jyAre enA DAbA e hAtha pustaka ane japamALAthI virAje che. zrIzAlana-stuti (pR0 25)mAM temaja 'kallANukaMdanI stutimAM te zruta-devatAnuM Asana kamaLa hovAnA ullekha che. zrIpAla-rAsanA rakhAlAvAdhanA prAraMbhika bhAgamAM zrutadevatAnA cAra hAtha paikI eka hAthamAM veNunA ullekha STi-gocara thAya che, e vAtanI nimnalikhita padya sAkSI pUre cheH-- 1 A rahyuM te padya-- " prakaTapANitale japamAlikA, kamalapustakaveNuvarAdharA / dhavalahaMsasamA zrutavAhinI, haratu me duritaM bhuvi bhAratI // " " kuMrdidugok khIratusAravannA, sarojahatthA kamale nisannA / vAsirI putthayavaggahatthA, suhAya sA amha sayA pasatthA " // [ kundendugokSIratuSAravarNA sarojahastA kamale niSaNNA / vAgIzvarI pustakavarga ( vyagra ) hastA sukhAya sA naH sadA prazastAM // ] 2 A bAlAvakhAdha i. sa. 1894 mAM zrAvaka khImajI bhImasiMhu mANuke prasiddha karyAM hatA. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ga-pariziSTam / zrIjinapadmamunivaryaviracitaH // shriipaarshvnaathstvH|| (munirAja kalyANavijaya'viracitayA'vacUryA samalaGkRttaH) tamAlanIlacchavipicchalAGgaH, siddhAntamudrAsahito manojJaH / jIyAjinendraprabhupArzvanAthaH', siddhAntamudrAsahito manojJaH // 1 // -upajAtiH avacUriH tamAleti / tamAlastApicchAparaparyAyo vRkSavizeSaH tadvannIlayA-haritayA chavyA-dhutyA picchalasasnehamaGga-deho yasya sH| "picchalo vijile'nyavad" iti mediniH (zlo0 115 ) / tathA siddhAntapratipAditA mudrA siddhAntamudrA, maitrIpramodAdisUcikA AgamoktA jinamudrA iti yAvata , sthA sahitaH; athavA siddhAnAM-yogasiddhibhAjAM mahAyoginAm antamudrayA-samAdhyavasthAnalakSaNayA antimAvasthayA sahitaH-avinAkRt / manAMsi-antaHkaraNAni jAnAti iti manojJaH-prANigaNamanobhAvavihAyakaH / jIyAta-sarvotkarSeNa vartiSISTa / jinAnAM sAmAnyakevalinAmindro jinendraH, prabhuH-sAmarthyavAn, jinendrazcAsau prabhuzceti vizeSaNasamAsaH, pArzvanAthaH-etadabhidhAnatrayoviMzastIrthakaraH / jinendraprabhuzcAsau pArzvanAthazceti karmadhArayaH / siddhAntasya-jinAgamasya mudrAM-pidhAnam asyanti-kSipanti te siddhAntamudrAsAH-AgamarahasyodghATakAH sUrayaH, teSAM hito-hitAvahaH / athavA siddhAntamudAyAmAmamamaryAdAyAmAsate-upavizanti te siddhAntamudrAsAH, yadvA siddhAntamudrAma asamte-Adadata, vA siddhAntamudrayA asanti-dIpyante te siddhAntamudrAsAH, yadvA siddhAnte muta-prItiryeSAM te, rAyA:lakSmyAH Asa:-kSepo yeSAM te dvandve kRte siddhAntamudrAsA-munayaH teSAM hitaH siddhaantmudraashitH| mnojnyH-abhiraamH||1|| anvayaH tamAla-nIla-chavi-picchala-aGgaH siddhAnta [ siddha-anta]-mudrA-sahitaH manas-jJaH siddhA. nta-mudrA-asa [Asa-hitaH manojJaH jina-indra-prabhu-pArzvanAthaH jIyAt / zabdAthe tamAla-tamAsa, mesatarnu A3. aGga heDa, za2. nIla-zyAma. tamAlanIlacchAvipicchalAGgaH tamAsanAvI chavidhuti, prA. nIla kAMtithI pichala che deha jene evA. picchala snehANa. 'siddhAnta siddhAnta, mArAma. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zrI pArzvanAthastava ridraga-siddha, mahAgI. murA (1) DhAMkaNuM (2) maryAdA. anta =atima. =phekavuM. mudrA (1) mudrA; (2) avasthA. =(1) grahaNa karavuM, (2) dIpavuM. sahita yukta, sAthe. gA--besavuM. siddhAntapujArahita =(1) siddhAntamAM (prarUpe. muhU=prIti, harSa. lI) mudrAthI yukta; (2) siddhanI aMtima re lakSmI. avasthAthI yukta, gAra pheMkavuM te, tyAga. ma=citta. hita hitakArI, kalyANakArI. jJa=jANanAra. sinittamudrAhita =(1) AgamanA rahasyane manojJa =cittane jANanAra. ukelanArAone hitakArI, (2) AgamanI nIyA (ghA ni)=jayavaMtA va. maryAdAne viSe rahelAone kalyANakArI; nina=sAmAnya kevalI. (3) AgamanI mudrAne grahaNa karanArArUnda svAmI, ene hitakArI, (4) AgamanI mudrA kamu=samartha. vaDedI patAone kalyANakArI, (5) siddhApArzvanAthapAzvanAtha, trevIsamA tIrthaMkara. nane viSe prItivALA temaja lakSamInA jinezvamamupArzvanAtha =sAmAnya kevalInA svAmI tyAgI evAone hitakArI. tathA samartha pArzvanAtha manojJA (pUra manora)=manahara. padhArtha "tamAla (vRkSa)nA jevI nIla prabhA vaDe vatsala zarIravALA tathA siddhAnta (mAM sUcavelI maitrI, pramedAdi) mudrAthI (ke cheka jina-mudrA)thI yukta [ athavA (ga-) siddhanI samAdhi-avasthArUpa aMtima avarathAthI yukta ], (prANIonA) mana(nA bhA)ne jANanArA, AgamanA rahasyanuM uddaghATana karanArA (sUrivare)ne hitakArI [athavA Agama( praNIta) maryAdAmAM rahenArA, AgamanI mudrAne grahaNa karanArA, siddhAntanI mudrAthI dIpatA ke Agamane viSe prItivALA temaja lakSmInA tyAgI evA (gijane ne kalyANakArI ], sAmAnya kevalIonA nAtha tathA samartha evA pArzvanAtha jayavaMtA varte."--1 spaSTAkaraNa alaMkAra-vicAra A padya temaja tyAra pachInAM pAMca pagho paNa temaja caturtha pariziSTagata chaThuM padya samapAdasamAnatArUpa yamathI alaMkRta che. vaLI ahIM ApeluM 96 padyanuM mULa kAvya paNa A 1 Ane pAdAbhyAsa yamakanA abhinna samapAda tarIke paNa oLakhAvavAmAM Ave che. juo zizupAlavadha (sa. 18, 0 5)nI zrImalinAthakRta TIkA. AvA yamekanAM udAharaNe A mahAkAvyanA aneka prakAranA yamaka ane citrathI alaMkRta 18 mA sargamAMnAM 5,7,9,15,17,18,21,25,31,38,42,48,50,52,54,56, 64,74,76,80 ane 82 padyo pUrAM pADe che. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinapaddha munivaryakta 227 yamakathI zobhe che, ethI karIne camakane lakSaNa ane vidhAnanI daSTie vicAra kare asthAne nahi gaNAya. A saMbaMdhamAM daDInuM kathana e che ke - "ati-vyapetAtmA, vyavRtti saM . yamakaM tacca pAdAnA-mAdimadhyAntagocaram // 1 // vA-dvi-tri-vatuu-IvAnAM vivarSanA che bAri-bhaththA-nA-maLyA-Darata-mA-DaDaghA-DakathA-DaratarataH 2 ?" A paratve vAbhAlakAra (pari. 4, kale. 22)nI pajJa vRtti tarapha najara karatAM samajAya che ke bhinna athavALAM caraNa ke tenA eka vibhAgarU5 5denI AvRtti te "yamakI che. A AvRtti saMyuta temaja asayata ema ubhaya prakAranI che. vacamAM ke anya pada na AvyuM hoya te te AvRtti sa cuta (joDAyelI ) kahevAya che; ethI viparIta te asayuta che. caraNanI sayuta AvRttinA (prathama ane dvitIya caraNanI samAnatArUpa) AdipAda yamaka, (bIjA ane trIjAnI sadazatArUpa) madhyapAda yamaka ane (trIjA ane cothAnI ekatArUpa) antapAda yamaka (pAdAnta yamaka) ema traNa prakAre che. asaMyuta AvRttinA Adi-madhya (prathama ane tRtIyanI samAnatA), madhya-anta (bIjA ane cothAnI samAnatA) ane Adi-anta (prathama ane caturthanI samAnatA) ema traNa prakAre che. A uparathI jeTalI mAhitI maLe che te karatAM vizeSa hakIkata kalikAlasarvajJa zrIhemacandrasUrikRta kAvyAnuzAsananI paNa vRtti (pR. 210-211) pUrI pADe che. tyAM je pAdayamakanA paMdara prakAre sUcavyA che temAM upara sUcavela chae prakArone samAveza thaI jAya che, paraMtu bIjA nava rahI jAya che. A nava prakAre be karatAM vadhAre caraNonI samAnatAne AbhArI che. jemake "prathamanA traNe caraNonI, prathama, dvitIya ane caturthInI; prathama, tRtIya ane caturthInI; ane dvitIya, tRtIya ane caturthanI samAnatA prathama ane dvitIyanI tathA tRtIya ane caturthInI; prathama ane tRtIyanI ane bAkInAM benI; 11prathama ane caturthI ane madhyanA benI, cAre caraNanI samAnatA ane 13samagra lekanI AvRtti. 1 lATAnakAsamAM ativyApti na thAya te mATe A pada yojavAmAM AvyuM che. 2-7 zrIvida Thakakare racelA kAvya-pradIpa (pR0 204 )mAM temaja zrIrudrayakRta kAvyAlaMkAra(pR. 22-23)mAM Ane mukha, garbha, puccha, saMdeza, saMdaSTaka ane AvRtti tarIke oLakhAvela che. 8 enuM udAharaNa zrI hemacandrIya kAvyAnuzAsana (pR. 211 )mAMthI nIce mujaba maLe che - "prabhAvato'nAsa na vAsavasya, prabhAvato nAma nvaasvsy|| prabhAvato nAma navA savasya, vicchittirAsIt tvayi vissttpsy||" 9-11 Ane anukrame yugmaka, samudagaka athavA ardhAvRtti ane parivRtti kahevAmAM Ave che. juo kAvya-pradIpa (pR. 205) tathA kAvyAlakAra (pR. 24-25). 12 A paMkita kahevAya che. kAvyapradIpa(pR. 205)mAM sUcavyA mujaba keTalAka Ane "mahAyamaka" paNa kahe che. 13 A mahAyamaka kahevAya che. AnA udAharaNa nimna-likhita glaeNka kAvyAnuzAsana (pR0 212)mAM temaja kAvyAlaMkAra (pR. 26 )mAM daSTigocara thAya che - " sa tvAraM bharato vakSya-mabalaM vitatAravam / sarvadA rnnmaanaissii-dvaanlsmsthitH|| sattvArambharato'vazya-mavalambitatAravam / sarvadAraNamAnaiSI, dvaanlsmsthitH||" Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrI pArzvanAthastava A pramANe jema pAda- makanA paMdara prakAra paDe che, tema pada-camakanA paNa aneka prakAre paDe che kemake pratyeka caraNanA be be bhAga pADatAM tenA prathamanA prAraMbhamAM yamaka hoya evA pada-camakanA 14 prakAro paDe che, kemake uparyukta paMdara prakAre paikI lekAvRttirUpa mahAcamaka mATe atra sthAna nathI. evI rIte pratyeka caraNanA antima bhAgamAM yamaka hoya tevA prakAronI saMkhyA paNa caudanI ja che. eTale badhA maLIne Ama 28 bheda paDe che. evI rIte traNa traNa bhAgamAM vibhakta thatA caraNanA prAraMbhamAM yamaka hoya evA 42, jyAre cAra cA2 bhAgomAM vahecAtA caraNa saMbaMdhI pa6 prakAre che. A te sthAnanI niyatatAne lakSIne bhedane vicAra thaye. jemake prathamAdi pAdenA anta bhAganI dvitIyAdi pAdenA prAraMbhamAM AvRtti ItyAdi evI rIte sthAnamAM parivartana thatAM je bheda paDe che tene paNa vicAra thaI zake che. vareNyalAvaNyanidhe ! va(vi)dhehi, sadA mahAnandamahAsukhAni / prabhAvabhIrabhitastriloka-sadAmahAnaM damahAsukhAni // 2 // - pendravajJA avacUriH vareNyati / vareNyaM-prakRSTaM lAvaNyaM-lavaNimA vareNyalAvaNyaM, tasya nidhiH-nidhAnaM, tdaamntrnne| vidhehi-kusa / sadA-nityam / mahA:-utsavAH, AnandaH-pramodA, mahAsukhAni-vizAlasaukhyAni, yadvA nAnA -mela mahAkuNAni "mahAnagaDha si"i kRti dainaH (02, 0 74), tArA "vidha ti ciyA yoganA pramAvA-tAvatha marAvanAra mAma, tA: mitAaabhimukhyen / triloke sIdanti iti trilokasada:-bhuvanatrayavartiprANinaH teSAm AmAnAM-rogANAM. "gAno vArtA ija" UMti meiina, (mo. 2) dAnaM-hAnaH tA dAdA, niH zipi hAzabdasya niSpattiH, damasya-pAparUpasya daNDasya hAH-damahAH, "daNDaH syAt sAhasaM damaH" iti haimH| (abhi0 kA0 3, zlo0400) suSTha khAni-saMvedanAni devalokAni vA sukhAni / "khamindriye pure kSetre zUnye bindau vihAyAsa / saMvedane devaloke zarmaNyapi napuMsakam " iti mediniH (shlo01)| damahAzca sukhAni ca damahAsukhAni tAni / idamapi karmapadaM vidhehi kriyayA yojyam // 2 // anvayaH tri-vA-jo () ratha-strAva-niye ! mada-bAnandu-mahatta-suvi mAva-ma zAma-hA rama-hI-juvAni samiti nA vihipa 1 dikhaDI prathama yAdanA dritIya khaNDanA dvitIya padanA prathama khaDamAM punarAvRtti eTale anta-Adi yamaka, evI rIte prathama yAdanA prathama kharuDanI dvitIya pAdanA dvitIya khaDamAM AvRtti yAne Adi-anta yamaka, tathA A be prakAranA yamakane samuccaya, trikhADI pAda AzrIne prathama pAne prathama khaNDa ane dvitIya pAdano madhya, A benI ulaTA sulaTI temaja samuccaya, tathA prathama pAdane madhya bhAga ane dvitIya pAda antima bhAga, enI ulaTA sulaTI tathA ene samuccaya, A paNa niyamabaddha che. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrIjina munivaryata zabdArtha vacaA1) uttama, (2) icachavA gya. makaracanA, prakAra, DhAvathalAvaNya, lavaNimA. kamAyama=pratApanA prakArene. nidhi nidhi, bhaMDAra. zamitA=abhimukha. vayavani =(1) he uttama lAvaNyanA | trio lo . bhaMDAra ! (2) he IcchavA yogya saunda- ta=rahevuM. ryanA nidhAna! mAma roga. videhi (dhArA dhA)=tuM kara. hAnahAni, nAza. ta=sarvadA, hamezAM, trijo sAmAnaM=lekyamAM vasatA (prANIHutsava. e)nA roganA nAzane. kAnanda Ananda, prada. H=daDe. mahAnandra=mokSa. hA=hAni. mahatva=meTuM. g=zreSatAvAcaka avyaya. suvaM=sukha. a=(1) jJAna, (2) devaka. mahAnalani=(1) utsava, Ananda ane | dattAni=(1) daDanI hAnine temaja zreSTha mahAsukhane, (2) mekSanA moTA sukhane. | jJAnane; (2) daDanA nAzane temaja kamAva=prabhAva, pratApa, sundara devalokane. padyArtha he uttama [ athavA abhISTa ] lAvaNyanA bhaMDAra ! utsava, Ananda ane mahAsukhane, prabhAvanA prakArane, gelekya-vAsI (prANIo)nA roganA nAzane, (pAparUpa) darDanA vinA zane temaja zreSTha saMvedanane [ athavA svargane ] tuM kara."--2 sadarghamuktopama ! tArakAyA-'subandhurA''rAmajayAGgasAra ! / sadargha ! muktopama ! tArakAyAH, subandhurArAma ! jayAGga ! sAra ! // 3 // -30 avacUriH sadarpati / sadarghAbhiH-sanmUlyAbhirmuktAbhirupamA-sAdRzyaM yasya saH, tadAmantraNe / tArayati bhavasamudrAditi tArakaH, tadAmantraNe / yA-saMsAraparibhramaNarUpA yAtrA, "yA yAtrAptidhUmitatyAgeSu" rAti viniH (02) pAyAH -kara cAku, "puratu narmanephAti mejinika ( 1) vighare cAturthaghaH zaru karavAmAM nivRttamamranA rUti mAvA | athavA -amatvrairsubhiH-jnyaanaadibhaavmaannndhuro-nmrH, yadvA ayaH-zubhAvaho vidhiH, asavazca-jJAmAdimAkprANAH tairbandhuro-namraH, teSAM vA bandhuro-mukuTaH, zobhAkAritvena bhUSaNarUpa ityrthH| "bandhuraM mukuTe puMsi vidvatidAvo . vayuda jAdhira iMte tripu cA thanagraMtho ? ti merini (mo81) Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aGga sava-adhamukA 230 zrI pArzvanAthastava ArAmANi-samantAccArUNi "rAmA yoSA hiGgunadyoH klIvaM vaastuukkusstthyoH| nA rAghave ca varuNe reNukeye hlaayudhe| haye ca pazabhede ca triSu cArI site'site" iti mediniH (shlo026-27)| jayasya aGgAni-upAyAH, "ahaM gAtre pratIkopAyayoH 'bhUmni nIvRti" iti mediniH (shlo04)| tAni eva sAraM-dhanaM balaM vA yasya saH, tdaamntrnne| san-samIcIna: arghaH-pUjAvidhiryasya saH, " arghaHpUjAvidhI mUlye" hati mediniH (shlo02),| tadAmantraNe / muktA-tyaktA upamA-upamAnaM yena saH, tathoktaH, anupama iti yAvat, yadvA mukta:-karmabhistyaktaH / tathA upa-samIpe mA-lakSmIryasya sa upamaH, tdaamntrnne| tArakAyAH-kanInikAyAH dRSTervA / "tArako daityabhitkarNadhArayona dvayoTezi // kanInikAyAmRkSe ca na pumAMstrAtari trissu|" iti mediniH (shlo099-100)| subandhurArAmaHatiramyopavanaM, tdaamntrnne| jaya-sarvotkarSeNa vrtsv| 'aGkaH' iti smbodhnaarthe'vyyH'| "akSa sambodhane harSe sambhramAsUyayorapi" iti mediniH (avyaye shlo012)| sAra:-pradhAnaH, tadAmantraNe / atra padye tRtIyapAdasya savisarjanIyatve'pi "nakAra-NakArayorasvaramakAra-nakArayorvisarjanIyasya bhAvAbhAvayorapi na virodha iti kecit" iti vacanAt na yamakabhaGgaH // 3 // anvayaH dha-muktA-upama! tAraka! a-yA-su[aya-asu]-bandhura ! A-rAma-jaya-aGgasAra ! sat-argha ! mukta-upama ! [ mukta ! upa-ma !] tArakAyAH su-bandhura-ArAma ! sAra ! jaya / zabdArtha sat-zreSTha. bhanmathI 2hitanA bhuraTa !;(3) sthAyI argha-bhUkhya. prANa vaDe manahara !; (4) he zubha vidhi muktA-mAtI. bhane prAthI thittara! upamA 64bhA, samAnatA, A samasta rIte. sadarghamuktopama! zreSTha bhUkSyavANAM mAtI. rAmabhanAi2. mAnA samAna! jaya-vinaya. tArakatAranAra! aGga%3pAya. yA yAtrA. sAra=(1) 41; (2) sapatti. su-prasUti, ma. ArAmajayAGgasAra!=(1) samasta zate manA 2 ayAsu-(sa'sA2-527bhayu35 ) yAtrAno evA vijayanA upAyarUpa baLa che jenuM nmamA nathI mevA. evA ! (2) he badhI rIte manejha evA aya=(1) nahi nA2, sthAyI; (2) vijayanI sAmagrInI saMpattirUpa! (3) zubha ya. sat-samuthita. asu-prAe. argha=adha, pUnavidhi. bandhura-(1) bhanAza; (2) bhugaTa. ayAsubandhura !=(1) ( sasAra paribhASa- sadargha !=De sathita mANa! 35) yAtrAnI prasUtithI 2hita bhara mukta (dhA0 muc )=tya sAdhela. bhanAza ! (2) (sa'sA2- )yAtrAnA / muktopama! 3 65mA 2Dita! 1 zrIhemacandrIyakAvyAnuzAsanaTIkAyAm ( pR0 210) / Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mutte ! ( mU. murtta )=De tyajAyela ! 35=samIpa. mAlakSmI. zrIjinapadma munivaryakRta 35ma !=samIpa che lakSmI jenI evA ! tALAyA: (mU. tAraTTA)= (1) AMkhanI kIkInuM; (2) dRSTinuM. padyArtha " he zreSTha mUlyavALAM meAtIonI upamAvALA ( nAtha ) ! hai ( bhavasamudramAMthI prANIAne ) tAranAra ! he saMsAra-paribhramaNurUpa ) yAtrAnI prasUtithI rahita temaja manAza ! [ athavA saMsArayAtrAthI rahita janAnA mugaTa !, he sthAyI ( jJAnAdika bhAva )prANAthI manahara ! ke helAbha ane ( bhAva- )prANAthI cittaraMjaka !], he samarata rIte manahara evA vijayanA upAyarUpa baLavALA ! [athavA hai badhI rIte manojJa evA vijayanI sAmagrInI saMpAtta !], ke samucita arthavALA ! hai nirUpama ! [ athavA he ( kamAMthI ) rahita ! hai samIpa lakSmIvALA ! ], hai AMkhanI kIkIne [ athavA dRSTine ] atizaya manahara udhAna ( samAna ) ! huM uttama (yogIzvara ) ! tuM jaya pAma. '' spaSTIkaraNa camaka-vicAra-- A padya ardhAbhyAsa lakSaNathI lakSita samudra yamakathI zAle che. enuM lakSaNa dhRthvInA zabdomAM e che ke 231 nu=atizayatAvAcaka avyaya. bArAma=udyAna, bagIcA. suvanturArAma !=he atizaya manahara udyAna ! naya ( dhA0 ni )=tuM jaya pAma. ana=sa'madhanavAcaka avyaya, sara ! ( mU. sAra )= huM uttama ! " abhyAsaH samudraH cAlya mevAAco matAH'' arthAt ardhAbhyAsa te samruga kahevAya che ane tenA traNa prakAro svIkAravAmAM AvyA che. (1) prathama ane dvitIya caraNAnI samAnatA ane evI rIte tRtIya ane caturtha caraNAnI abhinnatA; (2) prathama ane tRtIya caraNAnI ekatA ane dvitIya ane caturtha caraNAnI samatA; ane (3) prathama ane caturtha caraNAnI ekarUpatA ane dvitIya ane tRtIya caraNAnI tulyatA. A traNa prakAro paikI atra temaja A pachInA padyamAM dvitIya prakAra najare paDe che, jyAre bAkInA prakAro caturtha pariziSTagata kAvya pUrA pADe che, kemake enA ceAthA ane navamA padyamAM tRtIya prakAra jovAya che, tyAra pachInA dazamA padyamAM prathama prakAra ke jenA udAharaNa tarIke zizupAlanA 19 mA sarganA 118 mA padmanA ullekha karI zakAya tema che ane agyAramA padyamAM dvitIya prakAra dRSTigocara thAya che ke jenA udAharaNanI garaja A saganuM 58 muM padya paNa sAre che. 0: Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 zrIpArzvanAthastava satyAgamA'sAradharA'GganAnA-darAdhikanto'lasamAnananda / satyAgamAsAradharAGga ! nAnA-''darAdhikaM tola samAna ! nanda ||4||-up0 avacUriH satyAgameti / satyApramANapratiSThitaH, AgamaH-siddhAnto jJAnaM vA yasya saH, tadAmantraNe / sAraMdhanaM, "sAro bale sthirAMze ca majni pusijale dhane" iti mediniH(shlo095)|dhraa-pRthvii, aGganAstrI,anAdaraH-tiraskAraH, AdhiH-cittapIDA, kantuH-kAmaH "kantuH kanda" iti 'jinadevaH / eteSAM dvandvaM vidhAya, na vidyante sAradharAGganAdarAdhikantavo yasya saH, tathoktaH, tadAmantraNe / laso-vilAsaH,mAna:ahaGkAraHtAbhyAM nandatIti lasamAnanandaH, na lasamAnanando'lasamAnanandaH,krIDAhakArarahita iti yAvat, tadAmantraNe / tyAgena-dAnena sahitA mA-lakSmIH satyAgamA "mA mAtari tathA lakSamyAm" iti sudhAkalazaH (shlo034)| tasyAH sAraM-sarvasvaM dharatIti tathoktaH, tdaamntrnne| ' aGga' iti AmanvaNe / nAnA''dareNa-vividhasammAnena adhika-nAnA''darAdhikaM yathA syAt tathA, kriyAvizeSaNamidam / tolayati iti tolaH-vastusvarUpanirNAyakaH, tadAmantraNe / mAnena-jJAnena pratiSThayA vA saha vartate iti samAnaH tadAmantraNe / yadvA tasya-puNyasya "tazcaurAmRtapuccheSu koDe mlecche ca kutracit / apumAMstaraNe puNye kathitaH zabdavedibhiH" iti mediniH (shlo01)| U-rakSaNaM "puMlliGga Ustu rakSaNe" iti sudhAkalazaH (zlo05), tatra lasamAnaH-zakratulyaH, "laH zake lA tu dAne syAd grahaNe'pi nigadyate" iti mediniH (zlo0 1), tadAmantraNe / nanda-samRddhi prApnuhi // 4 // anvayaH aGga satya-Agama! a-sAra-dharA-aGganA-anAdara-Adhi-kanto! a-lasa-mAna-nanda! sa-tyAga-mA-sAra dhara! tola! [ta-U-la] sa-mAna! nAnA-Adara-AdhikaM [nAnA a-dara! adhi-kaM] nanda / zabdArtha sty-saath| / asAradharA'GganA'nAdarAdhikanto !pamAna Agama=(1) mAgama, siddhAnta; (2) jJAna. che sabhI, pRthvI, nArI, ti22412, mAnasatyAgama !=(1)sAya cha siddhAnta nA !; sika pIDA ane madana jene viSe evA ! (2) sAyu cha zAna renu sevA! lasa-visAsa, bhAnazAsa sAra=sabhI, dravya. mAnama2. dharA-pRthvI. nandU-muzI . aGganA=nArI. alasamAmananda !- visAsabhane sArathI anAdara ti22412. mAnanhita nayanA2 ! AdhibhAnasipI.. saha-sahita. kantu mahana, bhava. tyAgadvAna. 1 etanmunirAjapraNIte abhidhAnacintAmaNiziloche (kA0 2,zlo. 10) / Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 landra adhika ma4i, 4 zrIjinapala munivakRta mA sakSamI. daralaya. sAra-sAra, sarvasva. adara ! 3 niya! dharadharanA2, dhAraNa 42nA2. adhikaM (mU0 adhika )adhi. satyAgamAsAradhara ! hAna sahita sabhInA | tola ! (mU0 tola )= tulanA 42nAra ! sArane 52nAra! taYthya. aGga-saMmadhinAya zaha U2. nAnA-vividha Adara-mAha2, sA2, sanmAna. tola ! De puzyatuM 2kSaNa 42pAmA chandra! mAna=(1) jJAna; (2) pratiSThA. nAnA''darAdhikaM vividha mAthI mAthi vA samAna !-(1)zAnI !; (2) atinI ! nanda (dhA0 nand )-tuM samRddhi pAma. pArtha " he saay|| ( prAmANi) siddhAnta ! [ 25thA se satya-l ! ] se sakSmI, pRthvI, lalanA, anAdara, mAnasika pIThA ane madanathI vimukha ! he (viSyajanya) vilAsa ane garvathI nahi khuzI thanAra ! he dAna sahita lakSmInA savane dhAraNa karanAra ! he ( vividha vastunA svarUponI) tulanA karanAra ! [athavA he puNyanuM rakSaNa karavAmAM Indra (samAna) !] he jJAnI ! [ athavA he pratiSThAzALI !] he nirbhaya ! tuM vividha ane adhika samRddhi pAma [athavA tu vividha mAthI aghi vI Na] sabhRkSa thA."-4 zata. guro ! sdaaloknbaalbhaal-vibhaavriinaathvibhaa'stbhaav!| vAmeya ! me kAmitamAtanu zrI-guro ! sadA''lokana ! bAlabhAla ! // 5 // . --upa0 avacUriH guro ! iti / he guro!-tattvavAdin ! sad AlokanaM-darzanaM yasya saH, tathoktaH bhAlaM-lalATameva vibhAvarInAtha:-candraH bhAlavibhAvarInAthA, bAlazcAsau bhAlavibhAvarInAthazca tathoktaH, sadAlokanazcAsau bAlabhAlavibhAvarInAthazceti karmadhArayaH, tasya vibhayA-kAntyA nirasto bhAvaH-kAmaH krIDA vA yena saH, "bhAvaH sattAsvabhAvAbhiprAyaceSTAtmajanmasu / kriyAlIlApadArtheSu / tibudhajantuSu // " iti mediniH (zlo020-21), tadAmantraNe / vAmAyAH pumAnapatyaM vAmeyaH, tdaamntrnne| me-mama / bAhulakAdAmantritapadAdapi 'me' AdezaH, avyayaM vA'smadekavacanapratirUpakamidam / kAmitam-iSTam / Atanu-samantAd vistAraya / zriyA-lakSmyA zobhayA vA guruH-mahAn zrIguruH, tdaamntrnne| AlokanamAlokaH, jJAnarUpaH prakAza ityarthaH, sadA-nirantaramAlokanaM yasya saH, tdaamntrnne| bAlAnajJAn bhAlayati-nirUpayati iti bAlabhAla, uddhArakabuddhayA mUrkhanirIkSaka ityarthaH, tdaamntrnne||5|| Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpArzvanAthastava anvayaH (he) ro! sat-bAjona-vANa-mAja-vimAvarInAtha-vimA-ta-mAya ! zrI-tuze ! saTTA-bAhozana ! vAha-mAjI ! vAmeya ! me jJAmita jJAtanu / zabdArtha 234 juo ! (mU. 3 )=he gurU !, hai tattva-vivecaka! sat=sundara. bahoLana=avalokana, STi. vALa=mALaka. samAja lalATa. vimAva=nizA, rAtri, nAthasvAmI. vimA=teja. banta ( dhA. as )=dUra karela. mAva=(1) madana; (2) krIDA. sadAlokanabAlabhAlavibhAvarInAthavibhA'stabhAva ! =suMdara dRSTi ane lalATarUpa mAla-candranI prabhA vaDe parAsta karyAM che bhAvane jeNe evA vAmeya ! (mU. vAmaya )=he vAmA ( rANI)nA nandana !, he pArzvanAtha ! me (mU. amar )=mArA. mita (mU.TTAmila )=manAvAMchitane. gAtanu (dhA. tar )=tuM atyaMta vistAra. zrIlakSmI. gu=mahAt, mATA. zrIguro !=he lakSmI vaDe mATA ! saddAsarvadA. zAhona=jJAna. sarADaDona !=sarvadA che jJAna jene evA ! vAha=mUrkha. mA=jonAra. vAjamANa !=he mUkhane jonAra ! pArtha hai tattva-vivecaka (vibhu ) ! huM suMdara dRSTi ane lalATarUpa khAla ( aSTamInA) candranI prabhA vaDe madanane [ athavA (vilAsamaya) krIDAone] jeNe parAsta karela che evA hai ( coginAtha ) ! hai ( jJAnAdi aMtaraMga) lakSmI vaDe meTA ( maheza)! huM niraMtara jJAnavALA ( prabhu ) ! hai (jagatnA uDDAra karavAnI buddhithI) sUrkhanA nirIkSaka ! he vAmAnandana ! tuM mArA vAMchitanA cAre bAju vistAra kara. --pa '' -80: kalyANa ! mAlAskaraNA''dhihArI - kalyANamAlA'karaNA''dhihArI / kalyANamAlA'karaNA'dhihArI, kalyANamAlAH kara NAdhihArI // 6 // - indravajrA avacUri: kalyANeti / kalyA- zubhAM vANIM aNati vadatIti kalyANaH, tadAmantraNe / mAlAH- kirAtavizeSAH "mAlaM kSetre striyAM pRkkAstrajorjAtyantare pumAn" iti mediniH (zlo0 45) / na vidyate kaM sukhaM yatra sa akaH, "tulazIrSalahevu s'' kRti meTTiAnA (o 26) / raLo-yuddha rAjo vA LaH jone dhAne puMtti samaye vuMna Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinaparA munivaryakRta 235 puMsakam" iti mediniH (shlo028)| akazcAsau raNazca akaraNaH, mAlAnAmakaraNo mAlAkaraNa:caurajanitaM duHkhapracuraM yuddhaM teSAM zabdo vA traasdaaykH| AdhiH-vyasanam "AdhiH pumAMzcittapIDApratyAzAbandhakeSu ca |vysne cApyadhiSThAne' iti mediniH (zlo0 3) / hAri:-chUtAdibhaGgaH / " hAriH pathikasantAnadyUtAdibhaGgayoH striyaam|" iti mediniH (shlo0101)| i:-kAmaH "i. kAme puMlliGgai ca" iti sudhAkalazaH (shlo03)| kalyaM-mayaM ireva kalyam ikalyaM-kAmamadirANasya-jJAnasya abhAvo'Nam-ajJAnam "NaH prakaTe niSkale ca prastute jJAnabandhayoH" iti sudhAkalazaH (shlo022)| mAlaM. graamyorntraalaattvii| karaNAni-indriyANi teSAmabhAvo'lpatA vA akaraNam / mAlAkaraNazca Adhizca hArizca ikalyaM ca aNaM ca mAlaM ca akaraNaM ca mAlAkaraNAdhihArIkalyANamAlAkaraNAni eteSAM sambadhinaH etajanitasya vA Adhe:-cittapIDAyA hArI-haraNazIlaH, tthoktH| kalyANasya mAM-mokSasya lakSmI, " kalyANamakSaye svarga maGgale'pi napuMsakam " iti mediniH (zlo040), lAti-dadAti iti kalyANamAlaH, tadAmantraNe / na vidyate karaNaM-deho yasya saH akaraNaH, tadAmantraNe, deharahita ityarthaH / adhikaM haarii-mnohr:-adhihaarii| kalyANasya mAlAH-malaGgasya zreNI kara-kuru / bhauvAdipAThAt karoteH pAkSike zavi saptamyAM madhyamapuruSaikavacanAntakriyApadamidam / Nasya-bandhasya adhihA:-hAnaM, jihIterbhAve kvipi adhihAH, karmabandhahAnirityarthaH, tatra ari iva-cakramiva nnaadhihaarii| etAdRzastvaM kalyANamAlAH kuru ityrthH||6|| anvayaH kalyA-aNa! kalyANa-mA la! a-karaNa! mAla-a-ka-raNa-Adhi-hAri-i-kalyA-aNamAla-a-karaNA-Adhi-hArI adhi-hArI Na-adhi-hA-ari kalyANa-mAlAH kr| zabdAthe kalyA-zubhavI, sAmAzI. mAlA'karaNA''dhihArIkalyA'NamAlA'karaNASSaNsa g, 16g. dhihArI-(1) bhAra(anita) 35 kalyANa! zulavAnA ! yuddha, vyasana, chUtAdinA bhaMga, madanarUpa mAlabhAsa, lIsAnI se ta. madya, ajJAnarUpa khetara, ane indriyanA aka-du:. mA samadhI mAdhina (naa|); raNa=(1) yuddha; (2)za6. bhAva(nita) du: mane mAna, Adhivyasana, vyasana, dhUtAdinA , mahana35 madha, hArita vagerenA ajJAnarUpa khetara ane indriyanI a5ibhv, mahana. tAthI uddabhavatI Adhine haranAra. kalyabhadha, 3. kalyANa-bhAkSa. aNa-majJAna. mAbhI. mAla AmanI pathyenusa, meta2. lAmApay. a=(1)niSedhavAya za; (2) mayatA- kalyANamAla != mokSanI sabhIna gAnA ! vAcaka zabda. karaNahe. karaNandraya. akaraNa ! rahita ! AdhibhAnasipI.DA. adhi-madhitAvAya za hArin 29 42vAnA svabhAvANI. hArin bhanA?. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrI pArzvanAthastava bihAra=adhika manohara. i=adhUna. kalyA kalyANa, maMgaLa, gaNi hAni, nAza. mArA=mALA, zreNi. ni=caka. cI mATI =maMgala-mAlAe. vidyArabandhanane nAza karavAmAM cakra vAra (0 )=tuM kara. (samAna). padhArtha he zubha vANuM vadanAra ! he mukti-lakSmIne ApanAra ! he deha rahita ! "mAla" (janita) duHkharUpa yuddha [athavA duHkha ane avAja ], vyasana, vRtAdinA bhaMga, madanarUpa madha, ajJAnarUpa khetara ane indriyanA abhAva saMbaMdhI [athavA indriyanI a9patAthI udbhavatI) Adhine haranAra, adhika manahara, temaja (karma)bandhanane nAza karavAmAM cakra (samAna) evo tuM maMgala-mAlA kara."--6 spaSTIkaraNa A padya paMkti nAmanA yamakathI alaMkRta che, kemake enAM cAre caraNe samAna che. AvAM anya udAharaNe tarIke caturtha pariziSTagata kAvyanA AThamA padyane ullekha thaI zake tema che. vizeSamAM AvuM eka udAharaNa vAkSaTAlaMkAranI paNa vRtti (pR. 35) paNa pUruM pADe che, te nIce mujaba che - " rambhArAmA kurabakakamalA-sraM bhArAmA kurvkkmlaa-| rambhA rAmA'kurabaka ! kamalA-rambhArAmA'kurabakakamalA // " A bhramaravilasita chaMdamAM racAyelA padyanA dvitIya caraNanA antima padane ane tRtIyana prAraMbhika padane samAsa che eTale ke dvitIya ane tRtIya caraNanI vacce yati nathI. A prayoga kavisampradAyathI siddha hoya e zaMkAspada che (joke AvuM eka padya "zrIbhaktAmara stotranI pAdapUrtirUpa kAvyasaMgraha"nA dvitIya vibhAganA 190 mA pRSThamAM che) ane ethI A paghagandhI gadya te na hoya e tarka skare che. itthaM stutaM suyamakairyamakairavenduM , cArUpabhUmiramaNIramaNIyahAram / zrIpArzvanAthajinapaM jinapadmayA''yaM, dhyAyAmi bhAvasahitaM sahitaM smntaat|7| ---vasantatilakA avacUriH itthamiti / ittham-evaMprakAreNa stutaM-nutam , suyamakaiH-mahAyamakaiH / yamAH-niyamA mahAvratAni vA te eva kairavANi-kuvalayAni teSu induH-candraH, tm| cArUpam-aNahillapaTTanataH uttarasyAM vizi catuHkrozadUravartI grAmavizeSaH, tasya bhUmireva ramaNI-sundarI tasyA bhUSAkRte ramaNIyo-manoharo Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ za jinava munivaryakRta 237 hAro-muktAvalI, tam / zrIpArzvanAthajinapatim / jinasya-arhataH padmA-prAtihAryAdilakSmIH, tayA mArca-samRtama "jina" ti vacana vinA nAnA samati dhyAyAma-cittayaami| bhAvana-mAnasollAsena sahitam / hitena saha vartamAnaH sahitaH, tam / smntaat-srvtH||7|| 'pArzva stavanakaraNDaM, mahAyamakamudrayA nigUDhataram / 'kalyANavijaya 'muninA, bhittvA prakaTIkRto'rthabharaH // 1 // iti munirAjakalyANavijayaviracitA zrIpArzvanAthajinastavA'vacUriH samAptA // anvayaH itthaM su-yamakaiH stutaM yama-kairava-induM cArUpa-bhUmi-ramaNI-ramaNIya hAraM jina-padmayA ADhyaM sa-hitaM zrI-pArzvanAtha-jina-paM bhAva-sahitaM samantAt dhyAyAmi / zabdArtha A pramANe. =mAnavAcaka zabda. suta (mULa stuta) stuti karAyela. pArzvanAtha=pArzvanAtha raju zreSThatAvAcaka avyaya. ninA=jinapati, tIrthakara. ca =zabdAlaMkArane eka prakAra, jhamaka, zrI pArzvanAthabanavaM=zrI pArzvanAtha tIrthakarane. yama sundara yamake vaDe. jina=arihaMta, tIrthakara. cama=(1) niyama; (2) vrata. pannA lakSmI. =candramukhI kamaLa, ginapadmacA=arihaMtanI lakSmIthI. garlsa (mULa zAstra)=samRddha. ca nuMyamarUpa kerava prati candra, thIyA (ghA dahai )=huM dhyAna dharuM chuM. vApa=cArUpa, mAva=mAnasika ullAsa. mani=sthaLa, hita yukta, sAthe. ramaf=lalanA, mahilA, bhAminI. mavihitaM mAnasika ullAsa sahita, ranara manahara, bhavya, rasadaM=sAthe. hA=hAra. hita=kalyANa. rAjapUmimAcA=cArUpa bhUmirUpa hataM=kalyANathI yukta, bhAminInA bhavya hAra. santA=sarva bAjuthI. padyArtha "A pramANe sundara yamaka vaDe stuti karAyelA, yamarUpa kairavane (vikasita karavAmAM) candra (samAna), "cArUpa bhUmirUpa bhAminInA bhavya hAra (ya), AhaMta saMpatti vaDe samRddha tathA kalyANathI yukata evA zrI pArzvanAtha jinezvaranuM huM sarva bAjuthI mAnasika u9lAsa pUrvaka dhyAna dharuM chuM."--7 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gha-pariziSTam / zrIjinaprabhasUrisUtritaM // zrIajitajinastotram // (saTippaNakam ) vizvezvaraM maithitamanmatha pamAnaM devaM kSamA'tizayasaMzritabhUpamAnam / tIrthAdhirAja'majitaM "jitazatru'jAtaM prItyA stavImi yamakairjitazatrujAtam // 1 // Ti0-1 dalitakAmanRpatimadam / 2 kSamA'tizayena-zAntyatirekeNa saMzritaM-kalitaM bhuvaHpRthivyAH upamAna-sAmyaM yena (tam ) / 3 zrIjitazatrunRpatitana ym| 4 parAbhUtazatrusamUham // 1 // andhayaH vizva-IzvaraM mathita-manmatha-bhUpa-mAnaM devaM kSamA-atizaya-saMzrita-bhU-upamAnaM tAtha-a jita-zatru-jAtaM 'jitazatru-jAtaM 'ajitaM' yamakaiHprItyA stviimi| zabdArtha vizvagata, duniyA. saMzrita (dhA0zri) prApta aresa, Izvara=zvara, svAmI, nAya. bhUpRthvI. vizvezvaraM duniyAnA svAbhIna, manAthane. upamAna-upabhA. mathita (dhA0 manth ) bhasa, jInaide. kSamA'tizayasaMzritabhUpamAnaM-kSabhAnI mapitAmanmatha-maheva, mahana. thI prApta karI che pRthvInI upamA bhUpa-200. 22 se. mAna%DM tIrtha-tIrtha. mathitamanmathabhUpamAnaMhI naivye cha bhahana / adhirAjanAtha, zva2. rAjAnA ahaMkArane jeNe evA. tIrthAdhirAja-tArthanA nAyane devaM (mU0 deva) hepana, paramezvarane. ajitaM (mU0 ajita )-malita(nA)ne. kSamA-kSamA, bhArI. jitazatru-nitazatru, matinAthanA patA. atizayamati24, aghiyA. jAta-putra. * A camaka mATe juo bhUmikA (pR. 21) temaja A stotranA 14mA tathA 18 mA padho. zizupAlavadha (sa. 19)nuM dara meM padha thoDe aMze A sAthe maLatuM Ave che. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nisarAnujJAtaM=jitazatrunA putrane, IyA (mU. prIti )=premathI. sarvajJani (yA. tu) huM stavuM chuM, huM stuti karUM chuM. yamaH (mU. yama )=yamA vaDe, eka jAtanA zabdAlaMkAthI. 66 pArtha jaganA nAtha evA, vaLI jeNe madana mahIpatinA madanuM mardana karyuM che evA, paramezvara, kSamAnI adhikatAthI jeNe pRthvInI upamA prApta karI che evA ( arthAt pRthvInI jema sahanazIla ), tIrthanA svAmI tathA jitazatru(nRpati)nA nandana evA (dvitIya tIrthaMkara) ajita( nAtha )nI huM premathI yamakamaya stuti karUM chuM. '--1 zrIjinaprabhasUriSkRta vijJA: ( mU. vijJa )=vicakSaNa, catura. nA: (mU. nar )=manuSyA. vi (mU0 mo)=pRthvI upara. du=kalaMka, lAMchana. ra=dezA, avasthA. 'vijJA narA gevi kailaGkadazAM tamoha ! vijJAnarAvinuM va ! zAntamaur ! tvAmuLe satpulaka pakSmaladeha dezAH samyak praNamya na lebhanti kadAcanApi // 2 // 1 --i2 vijJA:-vicakSaLaH |2mava-vRziyAm| OM hrajapUtAM-kUdAvasthAm 4 che toha ! / , viziSTajJAnaM rAtim / 6 -mukuM vAsIti 9 / 7 32AntamoDha ! / 8 ullasadUromAJcakaJcukitadehAvayavAH / 9 na prApnuvanti // 2 // anvayaH dazAM=kalaMkanI dazAne, (de) kSamat-TM ! vi-jJAna-ga-viruM-?! zAta-moddIrAM samyak pramya 3jIsanpulk-pkssml- deha-dezAH vijJAH narAH gavi kalaGka -dazAM na kadAcana api labhanti / zabdArtha tamaajJAna, nanheNuvuM, anta ANavA. nita (pA. ni )=jItela. rAtru=duzmana. nAta=samudAya. gatarAtrujJAta=jItyA che. duzmanAnA samudAyane jeNe evA. 239 samoha !=he ajJAnanA anta ANunAra ! vijJAna=viziSTa jJAna, kevalajJAna, rAma=rAga, sneha. vijJa=rahita. vijJAnAviSTharuM=viziSTa jJAna sahita ane rAga rahita. =sukha. na=ApavuM. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 = !=he sukha ApanAra ! zAnta (dhA. rAma )=zamAvI dIdhela, nAza karela, mo=meAha, mamatva. sAtamoha !=nAza karyAM che mAhunA jeNe evA ! ravAM (mU. cunar )=tane. 34sat (dhA0 31 )=ullAsa pAmatA. purutta=rAmAMca. vanaru=pAMkhavALA. 7 =zarIra. zrIajitajinastAtra pherA=avayava. 3jItavu pakSmavRMdatA =ullAsa pAmatA romAMca vaDe pAMkhavALA che zarIranA avayavA jemanA evA. sabhya =rUDI rIte. maLaT (dhA0 namU )=praNAma karIne. 7=nahi. hamati (dhA0 ham )=meLave che, pAme che. vAcana=kAi vAra, vi=paNuM. pArtha " huM ajJAnanA anta ANunA ( ajitanAtha ) ! huM viziSTa jJAnathI yukta ane rAgathI mukta evA sukhanA dAtA ! huM nirvAha ! rUDI rIte praNAma karIne jemanA zarIranA avayavA ( bhakitathI ) ullAsa pAmatA rAmAMca vaDe padmala banyA che evA vicakSaNa manuSya ( A ) pRthvI upara kalaMkita avasthAne kadApi prApta thatA nathI. ''--ra spaSTIkaraNa prayAgavicAra A padyamAM harmAnta evA je prayAga che, te cittva che, kemake har dhAtu AtmanepadI che. AthI Ane badale chumate evA prayAga hAvA samucita che, para'tu tema thatAM chaThThanA bha'ga thAya che. tyAre zuM pi mAM maLyuM ryA indomar3e tyanam " e niyama anusAra chaThThAbhaga na karavAnA uddezathI virAje AvA prayAga karyAM haze ke temaNe hantinA sthAne mati jevA koi anya prayAgaja karyuM haze ane lekhakane hAthe AvA doSa upasthita thayA haze ? AnandakandalitamAna sadaiva tena stotavya ! yaH surapurandhikaTAkSapAzaH / Ananda ke delitamAna ! sadaiva tena tvAmekavIramapahAya na manmatho'nyam // 3 // 1 sarakhAvA kalyANamandir stotranA 43 mA pathagata nimna-likhita pADaH-- cr " sAndrollasatpulakakaJcukitAGgabhAgAH " Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinaprabhasUrikRta 241 Ti0-1 pramodAkaritahRdayasurapatistavanIya ! / 2 yaH surAGganAkaTAkSapAzo vidyate / 3 aannd-vbndh| 4 kam ? janam / 5 dalitamada ! / 6 tena-devAGganAkaTAkSapAzena / 7 bhavantaM carivIra yAtrA rU anvayaH vAnara-narita mAnasa-raivata-na-ratiya ! rita-mAna ! : sura-purika-rAkSapaashH manmathaH (vidyate), tena tvAM eka-vIraM apahAya sadaiva anyaM kaM na Ananda ! / zabdArtha mAna=Ananda, harSa. | gAjara (ghA gar)=bAM . wta (mUha ko=aMkurita, aMkura | (pU0 di) kene. pAmela. skita (dhA va daLI nAMkhela, nAza karela. mAna=mana, citta. mAna=mada. vaivata dene samudAya. nasvAmI, pati, 4itamAna !=nAza karyo che madane jeNe evA ! totaDA (ghAhatu)stuti karavA gya. ra=hamezAMja. AnandakandalitamAnasadaivatenastotavya !=De | tera (mUtra tara)=tenAthI. AnandathI aMkurita citta vaDe surapatine tyAM (H0 yugama)-tane. stuti karavA gya! gvA=asAdhAraNuM, advitIya. (mULatha)=je. vA=vIra. =deva. gvI asAdhAraNa vIrane. puSikastrI, dayitA. rAkSa-kaTAkSa, AMkhanA keNathI jevuM te. pahAtha (dADhI)-cheDIne. rA=pAza, jALa. na=nahi. surapunitAra=devanI dayitAnA kaTA- | manathaH (mULa mamatha)madana, kAmadeva. kSarUpa jALa che jenI pAse e. ' je (mULa vA5)=apara, bIje. padyArtha "he AnandathI aMkurita citta vaDe (cosaTha) surapatione (paNa) stuti karavA lAyaka (jinezvara) ! he nirahaMkArI prabhu! jenI pAse divyAMganAnA kaTAkSarUpa pAza che. e je madana che, teNe advitIya vIrarUpa tane choDIne anya kene (A pAzathI). baLe nahi?"--3 - - 01 Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrIajitajinatetra rAjanmade varamaNIrucirAjitAraM nAnAvidhaM vapuSi bhUSaNamudvahantI / nAcukSubhajina ! bhavantamudArakAntirAjanma devaramaNI rucirA'jitAram // 4 // ' anvayaH (he) nita ! nina !aa kAra-nita vara-bhaof-nAna-tAruM nAnavirSa pUrejnm-de vapuSi araM uvvahantI, A-janma deva-ramaNI bhavantaM na acukSubhat zabdArtha zaikalakSmI. tUhartA (ghA )=dhAraNa karatI. ====janma, utpatti. na=nahi . =ApavuM. guphAmata(pA kSama)=vAraMvAra kSobha pamADyo. janarama lakSmI-nandanane ApanAra,madanadAyaka. nira! (mU0 kina)=he jinA, he vItarAga! vara=uttama. mavanta (H0 maDhata)=Apane, maLa=maNi, ratna. rA=ghaNuM. vi=prabhA, teja, vAnita=kAnti, teja, ba=zreNi, rekhA. kArarita:=ghaNuM teja jenuM evI. tAra=manahara. ba=maryAdAsUcaka avyaya. vAmanatA-uttama maNinI prabhAnI mAnanA=janmathI. rekhA vaDe manahara. seva deva, sura. nAnA=vividha, mA =strI. vi=prakAra, jAta, viramadevanI strI, divyAMganA. nAnAviSe judI judI jAtanuM. tti (mU0 hari)=manahara.. vapura (mU0 vapu =deha upara. nita! (H0 nita)=he ajitanAtha)! magi (mULa mukhar)=alaMkArane, ghareNAne. | =jaladI. padhArtha he ajita jina ! mane hara, atizaya kAntivALI, tathA uttama maNionI prajAnI rekhA vaDe rUcikara temaja vividha jAtanA bhUSaNene madanadAyaka zarIre atyaMta dhAraNa karanArI evI janmathI surAMganA Apane eka vAra paNa kSobha pamADI zakI nahi."-4 1 prathama ane caturtha caraNanI samAnatAthI vibhUSita A paghanuM TipaNu pratimAM ApavAmAM AvyuM nathI. For Private & Personal use only w Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinaprabhasUriSkRta bhIme bhave'tra 'jitazatru' nrendrvNshAsAratAmarasa ! mAnitaphremarIte ! | kAsAratA mairasabhAjita / he'maidIse da--? hrA sAratA ? isAstram ? na jamAvI 2 tenA taiyIta-stro yo mavattasmina // 1 // svAmin ! vimulya tava pharzanamemanyA // 1 // mIme (mU. mIma )=bhayaMkara, bhayAnaka mane (mU. mana )=bhavamAM. atra=mAM. aitazatru=jitazatru. narendra=rAjA, narapati. paMrA=vaMza, kuLa. vyAsAr=taLAva, sarAvara. sAmasa=kamaLa, anvayaH hai gitarAtru-na-dha-vaMza-jAttAra-tAmala ! mA-ti-hemantrIne ! kAma-kSamAnita ! svAmin ! atra ama- dIpte bhIme bhave tava ekaM darzanaM vimucya anyA kA sAratA ! | zabdArtha bitAvrato-varAtAbhAratAmasa !=De jitazatru nRpatinA vaMzarUpa sarovarane viSe kamaLa (samAna)! mA=prabhA, kAMti. nita (dhA. fs)=jItela. heman=suvarNa, sAnuM. phrema= 27 rIti=dyuti, teja. "" mAnityuma+Ite !=prabhA vaDe jItyuM che senAnA tejane jeNe evA ! 243 sevita| OM gamA jA (mU. ri )=zI. vAratA=sAratA, sArapazu. amara=deva. samAnita=sevita, sevAyela. amarttamAnita !=he devA vadhu sevita ! =he, saMbadhanasUcaka avyaya. gama=rAga. Tra|ta=uttejita. TvIR=si hu. gamaate=(1) rAga vaDe uttejita, (ra) rAgarUpa si'Thu che jene viSe evA. svAmin ! (mU. svAmi6)=he nAtha ! vimuya (dhA. mukhya)=cheADIne. tava (mU. cumma' )=tArA. vRrzana (mU. varzana )=darzanane. pa (mU.)=advitIya, asAdhAraNa. myA (mU. gamya )=mIjI. pA " huM jitarAtru nRpatinA vaMzarUpa kamalAkarane viSe kamaLa ( samAna ) ! (dehanI ) ghuti vaDe jeNe suvarNanI prabhAne parAsta karI che evA De ( jinezvara )! he surA vaDe sevita 1 sarovarane, Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrI ajitajinatetra avA (vASie )! 7 (toyanA) nAya ! roma35 siMhayA yukta [ 24440 rogI paDe baLatA ] A bhayaMkara bhavamAM tArA advitIya darzana sivAya anya zI sAratA che?"-pa tvayyAtmavRttimakarojjanatA janAnAM yA vallabhe tetarasAmahitAsadakSe / kiM kautukaM divi zive'pi sukhazriyaM sA yAvallabheta tairasA mahitA sedakSe // 6 // Ti0-1 vistIrNAnurAgA ? / 2 ahitAnA-AntarArINAM AsaH-kSepaH tasmin nipuNe / 3 vegena / 4 pUjitA / 5 avidyamAnendriye, tatkAyAjA(bhA )vAt // 6 // anvayaH janAnAM vallabhe ahita-Asa-dakSe a-sad-akSe tvayi yA jamatA tata-rasAM Atman-vRtti akarota, sA narasA divi mahitA yAvat zive Api sukha-zriyaM labheta ( tatra ) kiM kautukam ? zabdArtha svayi (mU0 yuSmad )-tAre viSe. | kiM (mU0 kim )-zu. Atman-mAtmA. kautukaM (mU0 kautuka )-autu, mAzcarya. vRtti-vRtti. divi (mU0 div )- bhA. AtmavRttimAtmAnI vRttine. zive ( mU0 ziva )-mutimA, mokSamA. akarot (dhA0 kR) . api-5g. janatA-manuSyano samUha sukha-supa, janAnAM (mU0 jana )=bhAnavAnA zrIbhI. yA (mU0 yad )=d.. sukhazriyaM bhu535 sabhIna. vallabhe (mU0 vallabha )=priya, 4. sA (mU0 tad )-te. tata (dhA0 tan )vistAresa. yAvat-sudhI. rasa-2sa, prema. labheta (dhA0 lam)-pAbhe. tatarasAM vistaar| cha prema ra viSa mevA tarasA-vega514, sahI. ahitazatru. mahitA ( mU0 mahita )=pUsa. Asa-34 te. sat ( dhA0 as ) vidhamAna, yAtI gharAtuM. dakSa-nipura, yA. akSadhandriya. ahitAsada zatrubhAne 5242vAbhAniyy. | asakSemavidhamAna chendriyorenaSa mevA Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinaprabhasUrikRta 245 paghAtha "kapriya tathA vaLI (kAmAdi Abhyantara) zatruone parArata karavAmAM nipuNa temaja (azarIrI hovAne lIdhe) indriyathI rahita evA tAre viSe je janatAe vistRta premavALI AtmavRtti karI (arthAta je janenI samitie tAre viSe ekadhArI prema karyo che, te satvara svargamAM pUjita banI mukitamAM paNa sukhanI saMpatti pAme, te temAM zI navAI?"--6 --:0: --- vyApAritA stutividhau tava kovidaiH svA kAM kAM karoti kamalAM vigalatkalaGkAm / nAgena dhIretaralAM chitavigrahasya nAgena dhIratara ! lAJchitavigrahasya // 7 // Ti0-1 hastinA / 2 sthirAm / 3 vidhvaMsitakalahasya // 7 // anvayaH he agena dhIratara ! nAgena lAJchita-vigrahasya chita-vigrahasya tava stuti-vidhau kovidaiH vyApAritA svA dhIH vigalat-kalaGkAM a-taralA kAM kAM kamalAM na karoti / zabdArtha cAritA (mULa dhyApArita)=kAme lagADAyelI, nAna mULa nA)=hAthI vaDe. vaparAyelI. dhI (mU0 ghI )=mati, buddhi. stuti=ratuti, guNenuM anumodana. tarasTa (pU0 attara)=caMcaLa nahi evI, dhi kArya. sthira. rastutividhaututirUpa kAryane viSe chita (ghATa cho)=kApela, nAza karela. tA (pU. guHTu) tArI. zavi (pU zrovi)=vicakSaNathI, paDitethI, vigha=(1) kalaha, kaMkAsa; (2) laDAI, yuddha. cA (sva)-pitAnI. tiviheMca=vinAza karyo che vigrahane jeNe vaDAM (mULa mi)=kaI. evA. vasati (ghA ) kare che. ==nahi. mAM (mUva kramA) lakSamIne. na (jU0 gA)=parvatathI. virata (ghA)=gaLI jatuM. dhAtA (mU0 dhIra+1)=he vadhAre pairyavALA ! chaThTha kalaMka, lAMchana. &Achita lAMchanavALA. vinA =vinAza pAme che kalAko jene vida=zarIra. viSe evI. yAtivikalAMchanavALA dehadhArI, Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 zrIajitajinartotram padArtha " hai ( subhe3 ) parvatathI 595 adhi: dhairyavANA (nA)! hAthInA sAMchanayukta dehadhArI temaja vigrahanA vinAzaka evA tArI stutirU5 kAryane viSe vicakSaNe e kAme lagADelI pitAnI mati kalaMkathI vimukata temaja rithara evI kaI kaI lakSmIne (utpanna) karatI nathI?"_7 satpAdazAjata ! samAnava kAmadauro' satpAdarAjitalamA'navakAmadAro! / satpAdarAjita ! samAnavakAmadAro satpAdarojitasa ! mAnavakAmadAro // 8 // Ti0-1 sadbhyAM pAdAbhyAM rAjitaH tasyAmantraNam / 2 kAma-darpa dyati (dArayati ?) khaNDayati iti kaamdaarH|3 asantI-dIpyamAnA pAdAnAM rA-lakSmIH tayA jitaM samaM-sarva yena / 4 jIrNarogavidhvaMsakaH yadivA dAru-oSadhivizeSaH / 5 sataH-sAdhUn pAtIti he satpa! / 6 sama !-salakSmIka ! 7 AnavaM-stutiM kurvantIti Niji Anavayanti, AnavayantIti Naki AnavakA:-stotAraH teSAM ama-jJAnaM dayate-pAlayati AmadaH / 8 pAdAnAM samUhaH pAdaM santIviziSTAM pAda-pratiSThAM rAti-dadAti satpAdaraH tasya sambo0 / 9 Aji-saGgrAmaM tasyatikSipati AjitaH / 10 kAmaM dadAtIti kAmadA [ saH] mAnavAnA kAmadA tasya saM0 // 8 // anvayaH (he ) sat-pAda-rAjita ! a-sat-pAda-rai-jita-sama ! a-navaka-ama-dAro! sat-pa ! adara! sa-ma! Anavaka-ama-da ! u Ara! sat-pAda-ra! Aji-tasa! mAnava-kAma-da! u a-ra! ajita ! kAma-dAraH samAna av| zabdArtha sat-suM42. pAda-ya2. rAjita (dhA0 rAj)-suzAmita. satpAdarAjita !-De suMdara y2|| suzobhita! samAna (mU0 sama ) sarvane. ava (dhA0 ava)-tuM 2kSa 42. kAma- 12. dAra-9una 2nA2. kAmadArama 2rnu bhaena 42nA2. asat (dhA0 as )= zamAna, 5tI. pAda-ya24. rai-sabhI.. jita (dhA0 ji ) . samasa, madhu. asatpAdarAjitasama!=pAhanIzamAna sabhI vaDe jItyAM che sarvane jeNe evA ! Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 zrIjinaprabhasUrikRta nava-nave. thu=pALavuM. zrama roga. jAnavara !=he stuti karanAranA jJAnane Ama roga, pALanArA ! rAsa=eka jAtanI auSadhi. zAra! (mULa gA) he muni! navAmA !=jIrNa vyAdhi ne viSe auSa- | sa=viziSTa. dhivizeSa. pA=pratiSThA. banevAnA ! he jUnA roganA vinAzaka ! =ApavuM. 3=sa dhanavAcaka avyaya, Faa !=he viziSTa pratiSThAne ApanAra! ta=sAdhu. thAni= laDAI. pA=rakSaNa ka2vuM. tara=dUra pheMkanAra, tara!=he sAdhuonuM rakSaNa karanAra ! janatara !=he laDAIne vinAza karanArI =bhaya. lakSmIvALA ! cara =he nirbhaya ! mAnava manuSya. nita !=(1) he ajitanAtha) , (2) he zrAma=manavAMchita, nahi jItAcala ! sA ApavuM. mA=lakSmI. mAnavAnara!= manuSyanA manavAMchitane sama !=he lakSmI yukta ! ApanAra ! zanivA=stuti karanAra, =abhilASA. =avidyamAna che abhilASA jene viSe evA ! paghArtha "he sundara caraNa vaDe suzobhita (svAmI)! jeNe pAdanI prakAzamAna lakSmI vaDe sarvane jItyA che evA (jagadIza ! he junA reganA vinAzaka (prabhu) ! he sAdhuonuM rakSaNa karanAra (Izvara)! he nirbhaya (nAtha) ! he (jJAnAdi aMtaraMga) lakSmIthI yukata (gIra) ! he stuti karanArAne jJAna ApanAra ! he muni! he viziSTa pratiSThAne ApanAra! he saMgrAmane saMhAra karanArI saMpattivALA ! he mAnavanA manorathane pUranAra ! he anabhilASI ajita (nAtha). mAnane miDanAra e [ tathA purANa vyAdhine viSe auSadhi samAna ] tuM samasta (prANIo)nuM rakSaNa kara."--8 natvA'bhavanniha tamoharaNaM bhave'raM kalyANagauravapuSaM yatayo gatete ! / kalyANagauravapuSaM yatayoga ! te te na tvA''bhavaM nihatamoharaNaM bhaveram // 9 // Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIajitajinastAtra C Ti0 -- - prasiddhA uttama puruSAH tvA-tvAM natvA - praNamya yatayo nAbhavan ! api tu abhavanniti sambandhaH / katham ? abhavam / tvA kiMviziSTam ? kalyANagauravapuSaM ' maGgalagauravaM puSNAtIti / punaH kiMvi0 ? kalyA0 - suvarNagauravapuSam / nihatamoha saGgrAmam ||9|| 248 anvayaH ( je ) tatkRte ! catayoga ! te te haiM mane tamasa-haraLa nita-moha-La cALa-maurava-paM kalyANa- gaura-vapuSaM bhava- IraM tvAM natvA yatayaH A-bhavaM araM na abhavan ! | zabdArtha nahvA ( dhA. nam )=njIna karIne. gamavana (dhA0 5 )=thayA. 66=AmAM. tamanna"ajJAna. dUra=dUra karanAra, tamorrf=ajJAnanA nAza karanArAne, mane (mU. mava )=saMsAramAM. karja laTTI. zalyAba=maMgaLa. gaurava=mahattva. pu=pASaNa karavuM. yALanauravavuA=maMgaLanA mahattvane poSanArAne. cataya: ( mU. ti )=munie. gata ( dhA. gam )=nAza karela. kRtti=iti, upadrava. tete !=nAza karyAM che itinA jeNe evA ! vALa=suvarNa, sAnuM. gaura=gaura, ujajavaLa. TIR=deha. vAhyALano vapuSa=suvarNanA samAna gaura che zarIra jenuM evAne. cata ( dhA0 caN )=saMyama karela, yoga=pravRtti, ceSTA. p caDhayoga !=sayamita che pravRtti jenI evA ! te (mU. tam )=prasiddha ==nahi. tyA ( mU. cumatlR ) tane. =maryAdAvAcaka avyaya, mana=bhava. AmavaM=bhava paryanta. nivRta ( dhA0 41 )=nAza karela. du=mAha. =yuddha. nitanoLa = (1) nAza karyAM che mAThunA temaja yuddhanA jeNe evA; (2) vinAza karyA che mAhathI uddabhavatA yuddhanA jeNe evA. pArtha "l jemaNe itionA nAza karyo che evA he ( adhIzvara ) ! jemaNe kAyika, vAcika ane mAnasika cegeAne saMyamita karyAM evA hai ( nAtha ) ! ajJAnane dUra karanArA vaLI jemaNe meha ane yuddhanA [ athavA mehajanya saMgrAmaneA ] nAza karyAM che evA, maMgaLanA mahattvane poSanArA, suvarNanA jevA ujjavaLa dehavALA tathA saMsArane dhakakA mAranArA evA tane A saMsAramAM namana karIne te te ( uttama janA) bhava paryaMta satvara yati na thayA ? '--t mavasa sAra. $=preraNA karavI. marasa'sArane dhakko mAranArAne, Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrIjinaprabhasUrikRta zaMvardhinaM ditamalaM premadA''darA'ga! zaivArddhananditamalaM pramadAdarAga! / mandetarAmamalato yamadaM bhavantaM mandetarAmamalatoyamadambhavantam // 10 // Ti0-1 zaM-sukhavardhanazIlam / 2 ditaM-chitaM pApam / 3 pramadAnAmAdaraM na gacchatIti pramadAdarAgaH tasya sambo0 / 4 'zaM-sukhaM asyAstIti zaMvA, 'kaM-zaMmyAM yu(ma-ti-yas-tuta-va-bham ) (siddha0 7-2-18) anena vama(tyayaH), sA cAsau Rddhizca zaMvaddhiH tayA nanditaM-samRddham / 5 'maduG stuti-abhi( vAdanayoH siddha0 dhA0) madaH 'varta( mAnA) e' (siddha0-3-3-6) 'udi(ta: svarA)nonta:' (siddha04-4-98) tarAmagre / 6 pramadAt kiMbhUtAt ? amalata:-amalAt // 10 // anvayaH he pramadA-Adara-a-ga ! (he) a-rAga ! zaM-varddhinaM dita-malaM zaMvA-Rddhi-nanditaM yama-daM a. dambhavantaM bhavantaM manda-itara-ama-mala-toyaM amalataH pramadAt alaM mandetarAm / zabdArtha zaM sumavAya bhavyaya. nandita (dhA0 nand )=samRddha. vardhinyavAnA svabhAvANI. zaMvardhinanditaM subhayuta sapattithI samRddha zaMvardhinaM sumanI vRddhi 42nArane. alamma tyaMta. dita (dhA0 do )= 428. pramadAta (mU0 pramada ) huthI. rAga-rAga, sneha, mamatA. mala-pA5. arAga !=mavidyamAna cha / viSa mevA!, ditamalaM nA cha pApanA mevAne. vAta! pramadApanitA, yupati, sundarI, mandetarAm (dhA0 mand )- satyaMta stuti chu. Adara-sA2. amalataH (mU0 amala ) ni . agahanA2. yama-saMyama. pramadAdarAga !=sundazamAnA sa4422 na8 dAmA5g. svImaranA! yamadaM saMyama maanaa| zaMvA-sumayuta. bhavantaM (mU0 bhavat ) Apane. Rddhi-sapatti manda-manha. 1 'madi stuti-moda-mada-svapna-kAnti-gatiSu'(pA0 dhA0 13) / 32 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitajinatetra itara-manya. mandetarAmamalatoyaM bhanthI tara zaga35 mesa amarA. prati . malabheta. dambha358. toya=pANI. | adammavantaM- nipaTAne. padhArtha he sundarIonA sakArane nahi svIkAranAra ! he vitarAga ! sukhanI vRddhi karanArA, pApanA ghAtaka sukhayuta saMpattithI samRddha, saMyamane ApanArA, niSkapaTI temaja tIvra rogarUpa bhasane (2 42vAmA ) ( samAna ) mevA mApanI (zrInilari) nirbha AnandapUrvaka atyaMta stuti karUM chuM."--10 --08jJAnaM dedAna! naya sajjanatA prakAza___ mAnanditAM gajagate! htmohraaj!| jJA''nandadAnanayasajja ! natAM prakAza mAnaM ditAGgaja ! gateha ! tmohraa'j!|| 11 // Ti0-1 naya-prApaya / 2 kaM karmatApanam 1 prakAzam / 3 he dadAna ! / 4 kim ? jJAnam / 5 kiMviziSTam ? prakAzamAnam / 6 jnyaa-budhaaH| anvayaH he prakAzamAnaM jJAnaM dadAna ! gaja-gate! hata-moha-rAja!jJa-Ananda-dAna-naya-sajja / ditaaGgaja ! gata-iha ! tamasU-hara ! aja nitAM AnanditAM sajjanatAM prakAzaM ny| zabdArtha jJAnaM (mU0 jJAna )jJAnane, mAdhana. | gajagate ! hAthInA yAda chenI mevA! dadAna ! (mU0 dadAna ) ApanA ! hata (dhA0 han) , nAza 428. naya (dhAnI)wasn. moha-mAla, ajJAna. sajjanatA (mU0 sajjanatA) sanayAna. rAjana-20, nRpati. hatamoharAja !=IA yachi bhADa35 nRpatinA prakAzaM (mU0 prakAza )= zane. reze mevA! AnanditAM (mU0 Anandita )=pita. jJajJAnI. gaja-hAthI. Ananda-mAnanda gati-yAta. dAna-hIna, mApaga. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinaprabhasUrikRta 251 nayanata. ditAGgaja ! mAyA cha bhanana ! sajja-taiyAra. gata (dhA0 gam )gaye. jJAnandadAnanayasajja! bhuddhizAjImAna / IhA=2. Ananda ApavAnI nItimAM tatpara! gateha !naTa 442ch| nImevA! natA (mU0 natA)I . tamasma jJAna, prakAzamAnaM (mU0 prakAzamAna )-- zatuM. hara-2nA2. dita (dhA0 do)InAmesa, mArInAmesa. tamohara ! ajJAnana nA ! aGgAjamahana, 45. aja! (mU0 aja)- bha-2Dita ! padyArtha "he prakAza pADatA jJAnane ApanAra ! he hAthInA jevI cAlavALA ! he mahArAjAnA vinAzaka ! he jJAnIone Ananda ApavAnI nItine viSe taiyAra! he madananA ghAtaka ! he icchA rahita ! he ajJAnane haranAra ! he janma rahita (nAtha) ! tane praNAma karelI Adita sajajanatAne tuM prakAzamAM lAva."--11 sampannakAma ! lasadAgama ! nAbhibhUta bhaavaaritaapcitikaarsbhaa'rtiite!| bhavyAya dehi terasA tarasA prasiddha bhUmAnamatra bhaivatIH kamalA yetAkSa! // 12 // sampanna kAu~malasadAgamanA'bhibhUta bhAvAritApacitikA'rasa ! bhAratI te / bhevyAyadehitara! sAtarasA prasiddha bhUmA namatUtra ! bhavatIH kamalAyatAkSa ! // 13 // -yugmam Ti0-1 nAbhi0-mUlabhUtA bhA-kAntiH tayA vAritA 'apcitiH| pUjAkArANAM sabhAyAH-samUhasya aratireva-ItirUpa upaplavo yena / 2 tarasA-balena / 3 prasiddhaM bhUmAnaMbahutvam / 4 bhvtiiH| 5 ytaakss!-ytendriy|| 6 te-tava bhAratI kA na sampat ? srvaa'piityrthH| 7 amalaM sat-prazasta AgamanaM yasyAH sA / 8 abhibhUtA bhAvArINAM tApasya citikA yyaa|9 bhavyAnAM AyadaM yadIhitaM-ceSTitaM rAti-dadAti / 10 prasiddhA bhuvi umA-kIrtiH ysyaaH| 11 bhavaM-saMsAraM taratIti bhavatIH // 12-13 // Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 sampanna--Ama ! sad-gama! nAmi-mUtra-mA-vAti-ati-vAr-samA-ati-te cata-nnakSa ! -sa! ma-bAyata-akSa! namata-tra! manya-bAya-?! dita-! zramaNa-sat-aagmnaa abhibhUta-bhAva-ari-tApa-citikA sAta rasA bhava- tIra prasiddha-bhU-umA te bhAratI kI na sampat ? tarasA tarasA atra prasiddha-bhUmAnaM bhavatIH kamalAH bhavyAya dehi / zabdArtha sampanna (vA0 var)=paripUrNa thayela. jAma=IcchA. sampannAma !=pUrNa thaI che icchA jenI evA ! tat (1:0 46 )zelatA. (gama=siddhAnta. halavAnama !=zAbhatA che siddhAnta jenA evA! nAma=nAbhi, du'TI. sUta (40 mU )=thayela, mAteja. vAta ( dhA. vAr)=rA kela. gati=pUjA. jA=karanAra. zrIajitajinastAtra anvayaH samA=sabhA, pariSad. ti=aprIti, dveSa. kRti=iti, upadrava, nAbhibhUtabhAvAritApacitikArasabhAratI ! - bhu khya kAnti vaDe nivAraNa karyuM che. pUjA karanArAnI sabhAnI aprItirUpa itinuM jeNe evA ! mavyAya ( mU. manya)=bhavyane. kRtti (dhA. vA )=A5. sattA=baLathI. tarasA=jaladI. ziddha=prasiddha. yUman=bahupaNuM, RSiddhabhUmAnaM=prasiddha che ahupaNuM jenuM evA, tra= duniyAmAM. mavatI: ( mU. mavatI )=mAnavAcaka zabda mA: ( mU. :mahA )=saMpattie, Rddhi. yata (dhA0 25 )=vaza karela. akSa=indriya, yatAkSa !=za karI che. indriyAne jeNe evA !, jitendriya ! samvat (mU. samyak )=saMpatti, vaibhava. ==nahi. jJA (trima )=zI. zramaja=nirmaLa. sat=sArUM, prazasta, bALamana=AvavuM te. zramajaladAnamanA=nirmaLa temaja prazasta che Agamana jenuM evI. mimUta (dhA. mU )=parAbhava pamADela. mAva-bhAva. =iduzmana, zatru. tApa=saMtApa. nitijJA=citA. mibhUtamavAtiApiitajJA=parAbhava pamADyo che bhAva-zatrunA saMtApanI citAne jeNe evI. rata=rasa. asa !=rasa rahita / mArata=vANI. te (mU. cumar )=tArI. manTa=vahelA ke mADI mAkSe janAra. 1 ' 4 | Tvita-6 | ' ravi sajja chate| Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinaprabhasUrikRta 253 sikramamA=prasiddha che pRthvIne viSe kIrti =dAyaka jenI evI. hita=vAMchita, nama (ghA) nama)=namana karanAra, vandana karanAra. ja=ApavuM. gA=rakSaNa karavuM. bhavyAhitara !=he bhavyane lAbhadAyaka vAMchita namatra !=he namana karanArAnuM rakSaNa karanArA ! ApanAra ! ma=saMsAra. sata=sukha, taktaranAra, rata=bhUmi. mata =saMsArane taranAra. sAtasukhanI bhUmi. mahikamaLa, pari=prasiddha vAyetikadIrgha, vizALa, mU-pRthvI. zakSi netra, lecana. 3 =kIrti. nAcatA =he kamaLanAM jevAM dIrgha netravALA! padyArthI jenI icchAo tRpta thaI che evA he (nAtha) ! jene siddhAnta (vizvamAM) zobhI rahyo che evA he (sarvajJa) ! jeNe pradhAna prabhA vaDe pUjekenI sabhAnI aprItirUpa Itine dUra karI che evA he (devAdhideva ) ! he jitendriya ! he kamaLanAM jevAM dIdhe lenavALA (lekezvara ) ! he ( tane ) praNAma karanArAnA rakSaka ! he bhane lAbhadAyaka manavAMchitanA arpaka ! he saMsArane viSe rasarahita ( arthAta vitarAga)! nirmaLa temaja prazasta AgamanavALI, bhAva-zatrunA saMtApanI citAne zAnta karanArI, saMsArathI tAranArI tathA pRthvIne viSe prasiddha kIrtivALI evI tArI vANI kaI saMpattirUpa nathI? (tethI) baLathI jenI bahulatA prakhyAta che evI mAnapAtra samRddhi bhavya (jana)ne tuM Apa."--12-13 asmAri yena nahi sarvaramAnivAsaH prItyA bhavAn prathitakIrtiraimAnivAsaH / sampadyatAM kathamivAtra naro gatApat svAmin ! vidhUtavinamajjanarogatApa ! // 14 // Ti0-1 na vidyate mAno yeSAM te amAnAH teSu vAso ( yasya ) // 14 // anvayaH (2) vidhUta-vinAno-to! cAmina ! je kathitartiH -nmAnina-vAraH sarva-ramA-nivAsaH bhavAn bhItyA nahi asmAri, (sa) naraH atra kathaM iva gata-Apat sampadyatAm / Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrI ajitajinatetra zabdArtha karamari (ghA ) yAda karAvAye. sapUtAM (vAva juduM)=bane. thena (pU car)=jenAthI. rAthamikakevI rIte. nahiM=nahi. ==A duniyAmAM. sarva samagra. naH (mULa nara)=mAnava. ramA=lakSamI, saMpatti. mata (dhA )=gayela. nivAraM-vAsa, raheThANa. bApat=Apatti, vipatti, kaSTa. rAmanivAsa =samagra saMpattinA nivAsa. jatA =gaI che Apatti jenI e. racA (kUTa prIti) prItithI, premathI, sanehathI. svAmina ! (mULa svAmina) he nAtha ! mavAna (mU0 mavata)=Apa. vidhuta (vA dU)=naSTa karela. kathita (dhA v)=prasiddha vinamata (ghA nama)=praNAma karate. zarsiyaza, AbarU, bana=mAnava, manuSya. tirli =prasiddha che kIrti jenI evA. . na rega. manina-ahaMkArI, abhimAnI. tApa saMtApa. vAra=nivAsa. vidhRvinamajJAnotApa !=naSTa karyA che praNAma anivAra =nirabhimAnIone viSe vAsa che karatA mAnavenA reganA tApane (ajene evA. thavA rogo ane tApane) jeNe evA ! padyArtha praNAma karatA mAnA rogonA saMtApa (athavA rogo ane saMtApa)ne jeNe vinAza karyo che evA he nAtha ! prasiddha kIrtivALA, nirabhimAnI(nA hRdayane viSe vAsa karanArA temaja samagra saMpattinA nivAsarUpa evA Apane je mAnave premapUrvaka yAda karyA nahi, te A jagatamAM kevI rIte vipatti vinAne bane ?"--14 mArAjitaM bhuvanarakSaNabaddhakakSa mArA'jitaM jinapati prati namratAM yaH / mArAjitaM pravitataM labhate sa rAjya mArAjitantritajayazyupayAmadIkSaH // 15 // di - jJAtijJA sakSamA (?) : Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinaprabhasUrikRta 255 anvayaH mAra- taM muvana-rakSar-a-fkSa niti nirti gati ja jannata jAra, gAra-- - tantrita-jaya-zrI-upayAma-dIkSaH mA-rAjitaM pravitataM rAjyaM lbhte| zabdArtha bhA=madana, bita (dhA rAnna)=obhita, nitaM=nahi chatAyela. mAnitaM=lakSmI vaDe suzobhita. mAnita madanathI nahi chatAyelA. kavitai (mULa kavitA)=atyaMta vizALa muvA=jagata , vizva, sTama (ghA jhama)=pAme. rakSA=bacAva, vaDha (ghA vadhu )=bAMdhela. rAH (mULa tat =te. rakSA=(1) kamara; (2) pratijJA (?) sarca (mULa pAtha)=rAjyane. muvana rakSAvAM vizvanA bacAva mATe bAMdhI. A =zatrune samUha. che kakSA jeNe evA. zani= laDAI. A (chA 7) prApta thaye. tani=prApta karelA. taM (pU0 nita)=ajitanAtha)ne. gaya=jaya, phatteha. nira=sAmAnya kevalI. =lakSmI. pari=nAtha. 3payAmaHlagna. vinatiMtratIrthakarane. rIkSA dIkSA. pravi=ne. zA-nirvAnnitanayagrupathamIkSA=zatrunA samUha tarata (H0 namratA)=manazIlatAne, sAthe laDAI (karavA)thI prApta karI che caH(thar)=je. jayazrI sAthe lagna karAvanArI dIkSA mA=lakSmI. jeNe e. padhArtha madanathI ajita tathA vaLI vizvanA rakSaNa mATe jeNe kakSA bAMdhI che evA ajita tIrthaMkara prati jeNe namratA rAkhI ( arthAt jeNe praNAma karyo), te ke jeNe jyathI sAthe lagna karAvanAra dIkSAne zatruonA samUhane yuddhamAM (harAvI) prApta karI che (e mAnava) lakSmI vaDe suzikSita temaja vizALa evA rAjayane pAme che."--15 spaSTIkaraNa camaka-vicAra- A pAnA dareka pAdane prAraMbha yamakathI alaMkRta che. eTale ke pratyeka pAdanI zarUAta mAnita"thI zobhe che, jyAre A pachInuM padya pAdAnatayamakathI vibhUSita che arthAt tenA pratyeka 1 A sAthe zizupAla0 (sa0 18)nuM 36 muM parva sarakhAvAya. Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zrIajitajinartotra caraNane anta "jJAna" thI jhaLakI uThe che. viSama caraNanA prArambhamAM ane samAcaraNanA aMtamAM ekanA eka akSaro hoya evAM zizupAlavadha(sa. 19)mAM 23 mA ane 62 mA ema be padyo che. yA nirmalena janatA manasA rasena! devArcitAhiyuga! sajjanasArasena ! / AjJAvidhau bhavati te'nalasA resena bambhramyate bhavasarasvati sA'rase na // 16 // Ti - rUnA- 2 rana--anurAnA rU 10- 26 anvayaH (huM) rasA-na! reva-jaMta-! -na-sAra-na : (sAra-senA sAra-lhA-na! vA) thA anAjInA sattatA narmana nana narena te -vidhau matAti, -re mAsrsvti na bambhramyate / zabdArtha zA (mRthar)=je. sAhi=kamaLa. nirmasTena (mUha nirmaDha)=nirmaLa, cekhA. sUrya. banatA loka. tA=sAra, tatva, manasA (kU0 manaH) cittathI. tenA=lazkara. rasA=pRthvI. sA=lakSmI. na=svAmI, pati. ratananatArasena !=(1) he sajajanarUpI kamaLa narena!he pRthvI pati ! prati sUrya ; (2) sajajananA sArarUpI leva=nsara. senA che jenI pAse evA ! (3) he. ndrita (ghAsa)=pUjela. iDhacaraNa, paga. sajajananA sArarUpa lakSamIvALA nAtha ! yuga yugala, be. AjJA zAsana, hukama. varjitahiA !=suroe pUchyuM che caraNa vidhi=kArya. yugala jenuM evA ! zrAvidha=zAsananA kAryamAM sata=sAdhu. mati (vA mU)=thAya che. kanaka, te (pU0 yuHs) tArI. 1 A sAthe zizupAla0 (sa. 18)nA 112 mA padhanuM saMtulana karAya. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinaprabhasUrikRta 2pa7 ana=ALasu nahi evI, udyamI. || maracati=saMsArarUpa samudramAM, na (mU0 24)=rasapUrvaka, bhAvathI. sA (pU ta)=o. vastra (ghA jhama)vAraMvAra bhamAya che. rA=rasa, sAra. ma=saMsAra, kara=sArarahita, nisAra. sarvatrasamudra na=nahi. padArtha he pRthvIpati ! he suro vaDe pUjita caraNayugalavALA (nAtha) ! he sajajanarUpa kamaLane (vikasita karavAmAM) sUrya (samAna!) (athavA sajajananA sArarUpI sevAthI yukata ! athavA sajajananA sArarUpa saMpattinA pati !) je udyamI leka cekhA cite bhAvapUrvaka tArA zAsananuM kArya kare che, te niHsAra saMsAra-rAmudramAM vAraMvAra bhramaNa karatA nathI."--16 AkhyAtamIza! bhavatA bhavatApatapta bhavyAGgicandanarasaM narasaGghamukhyAH / kecit kRpArasamayaM samayaM zaraNyaM dhanyA vrajanti zaraNaM zaraNaM guNAnAm // 17 // 0i-rAra pUraka che ?7 . anvayaH () ! rita ratna-suvicAra pracAra mAtA tyAre mava-tApa-at-maraca-gAgnindn-rsN kRpA-rasa-mayaM guNAnAM zaraNaM samayaM zaraNaM vrajanti // zabdArtha rd (mULa gAthAta) kaheluM, prakAzela. jana=cadana. phA! (pU ) he nAtha! rata=rasa. vitA (mUTha mava)=A5thI. maratApatamArirasaM=saMsAranA saMtAvi=saMsAra. pathI tapta thayelA bhavya prANIo prati Tv=saMtApa. (ghA tay )tapela, caMdananA rasa jevA. li=bhavya, vahelo ke moDe mokSe janAra, na=mAnava. dina=prANa. ratha samUha Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zrI ajitajinartotra mutha mukhya, pradhAna. samartha (mu. samA)=siddhAntane. parazupaDyA=mAnavenA samUhamAM mukhya. pU0 rAkhya)=zaraNa karavA lAyaka. zendrita (mU0 di+vita)=kaIka, dhanyA (pU0 dhanya) dhanya, bhAgyazALI, pA=kRpA, maherabAnI. rAtti (ghA tra)=jAya che. =rasa. rAdi (mULa rUAraNa)=bacAva. maca=pUrNatAvAcaka zabda. rApara (mU0 rA5) gRha, ghara. pArasamaNUMkakRpAnA rasathI paripUrNa. guNagAnA (mULa guOT )=guNonA. padyArtha he nAtha ! mAnavanA samUhamAM mukhya evA kAIka dhanya (jane) Ape kathelA, saMsAranA saMtApathI tapta evA bhavya prANIone (zItalatA arpavAmAM) caMdananA rasa jevA, kRparasathI paripUrNa, zaraNa karavA lAyaka ane guNenA gRharUpa siddhAntane zaraNe jAya che."--17 spaSTIkaraNa A padyanuM pratyeka caraNa je yamakathI zobhe che, tenAthI 20 muM padya paNa dIpI rahyuM che. AvAM anya udAharaNane zrIzobhana munIzvarakRta stuti-caturvizatikA (granthoka 51)nI saMskRta bhUmikA (pR. 6-9)mAM meM nirdeza karyo che. -- - 0: dRSTvA tavAsyakamalaM kamalAnizAntaM zAntaM dRzoramRtamotmagataM maharSe ! / harSeritAzrusalilapravahaiH kadA'haM dAhaM bhavAgnijanitaM prazamaM nayAmi // 18 // Ti0-1 nirvikAram / 2 A0-svaviSayaM dRzoramRtam // 18 // anvayaH mahat-RSe! tava kamalA-nizAntaM zAntaM dRzoH amRtaM Atman-gataM Asya-kamalaM dRSTavA kadA ahaM bhava-agni-janitaM dAhaM harSa-Irita-aca-salila-pravahaiH prazamaM nayAmi / zabdArtha daMDyA (ghA =joine. zAnadaM mukha-kamalane. tava (kR0 suHs) tArA, rAmahAlakSmI. baca=mukha. nizAna=maMdira, samaSTikamaLa, maMchAnirAnti lakSamInA maMdirarUpa. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 259 zrIjinaprabhasUrikRta rAnta (mULa zAkad)=nirvikAra, rAga-dveSathI | prava=pravAha, vahevuM te. rahita. pitAzrumilAhai =harSathI prerita agnanA dara (mULa da)=netrenA. jaLanA pravAhothI. navRta (mU0 amRta)=amRtarU5. =kayAre. tmina=AtmA. (mULa mad )=huM. mata (ghA )=gayela. hiM (mULa vAha)=saMtApane, tApane. gAmai=AtmAne viSe gayela, svaviSayI. ma=saMsAra. mahatva=moTA. ri=gI, muni. zi=agni, Aga, maLe !=he mahAgI! ganita (ghA jhana) utpanna karAyela. harSa harSa, Ananda. manninanitaM=saMsArarUpa agnithI utpanna pharita (dhA )=prerAyela. karAyela. yu=AMsu. karA* (mU0 pA5)=zAntine, nAzane. kijaLa, pANa. nathami (ghA ne)=laI jAuM chuM. padhArtha he mahAyogI ! (samaya) lakSmInA maMdirarUpa, nirvikAra, (darzana karanArAnA) nene amRtarUpa tathA svaviSayaka (Atma-ramaNanA svarUpavALA) evA tArA mukha-kamalane joIne, huM kyAre harSathI prerita azrunA jaLanA pravAhathI saMsArarUpa agnithI utpanna karAyelA tApane zAnta karIza?"--18 spaSTIkaraNa A padya kAMcI-makathI zobhI rahyuM che, kemake enA pAdAnta akSarothI anya pAdana prAraMbha thAya che. A camaka sAthe thoDe aMze harIphAImAM utarI zake evuM nimnalikhita padya che ke jenA camakane "saMdeza" tarIke oLakhAvavAmAM Ave che - 1 A zabdAlaMkAra "lATAnuprAsa'ne nAmathI paNa oLakhAya che ema kalikAlasarvajJa zrIhemacandrasUrikRta kAvyAnuzAsananI pajJa TIkA (pR. 208) jotAM jaNAya che, kemake tyAM enA daSTAna tarIke nimnalikhita pada ApavAmAM AvyuM che - "vastrAyante nadInAM sitakusumadharAH zakasaGkAzakAzAH kAzAbhA bhAnti tAsAM navapulinagatAH striindiihNshNsaaH| haMsAbhAmbhodamuktasphuradamalavapurmedinIcandracandra candrAkuH zAradaste jayakRdupanato vidviSAM kAlakAlaH" // AvAM prAkRta udAharaNanA abhilASIne zrIdhanezvara munIzvare racela surasuMdarI-carie (pari0 8, 0 203-276; 50 10, zla0 3-5 tathA 50 11, 0 171-176) jevA bhalAmaNuM che, For Private & Personal use only Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 zrI ajitajinastotra prApya bhImamasau janyaM, saujanyaM ddhdaante| vidhyanmumoca na ripU-nari pUgAntakaH zaraiH // 13 // -zizupAra sa. 16 AvAM vizeSa udAharaNa mATe juo 257 mA pRSThamAM nirdiSTa bhUmikA (pR. 11-12) temaja "zrIbhaktAmara stotranI pAdapUrtirUpa kAvyasaMgraha"nA dvitIya vibhAgagata kapariziSTa. paJcAzadaJcitacatuHzatacApamAnaM hemnaH sRjantamabhirAmarucA'pamAnam / vizvAdhipaGkaparizoSaNadharmarazmi vizvAdhipaM zaraNameSa jano gatastvAm // 19 // Ti0-1 dharma0-sUryam // 19 // anvayaH eSaH janaH pazcAzat-azcita-catura-zata-cApa-mAnaM abhirAma-rucA hemnaH apamAnaM sRjantaM vizva-Adhi-paGka-parizoSaNa-dharman-razmi vizva-adhipaM tvAM zaraNaM gtH| zabdArtha paJcAzat payAsa. vizva samasta. aJcita (dhA0 ac)-prAta thaye. AdhibhAnasipI. catura yA2. paGka 41. zata-se. parizoSaNa-sUvI nAma ta. cApa-dhanuSya. dharmarazmi-sUrya. mAna-prabhA. vizvAdhipaGkaparizoSaNadharmarazmi samabhAnasi paJcAzadazcitacatu:zatacApamAnaM-450 dhanuSyanA pIDArUpa kAdavane sUkAvI nAMkhavAmAM sUrya. prabhAvAmA. vizva-vizva, prajhAe, gata. hemnaH (mU0 heman)) sonAnA. adhipa-svAbhI, nAtha. sRjantaM (mU0 sRjat ) utpanna 42tA. vizvAdhipaM-vizvanA svAbhI. abhirAma bhanA2. zaraNaM (mU0 zaraNa)=zaraNe, Azraye. ruc=dhuti, prabhA, te. eSaH (mU0 etad )-mA. abhirAmarucAmanAGa2 mA 19. janaH (mU0 jana )mAnava. apamAnaM (mU0 apamAna ) ma nAne, gataH (mU0 gata) Aya. tiraskArane, tvAM (mU0 yuSmada)-tane. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinaprabhasUriSkRta pA 6 450 dhanuSyanA mApa ( jeTalA UMcA deha )vALA, ( zarIranI ) maneAhara prabhA vaDe suvarNanA tirarakAra karanArA ( arthAt suvarNa karatAM paNa sundara dhRtivALA ), samagra mAnasika pIDArUpa kAdavane sUkAvI nAMkhavAmAM sUrya ( samAna ) temaja vizvanA svAmI evA tAre zaraNe khanana (zrIbhinayalasUri) Avyo che. " - 18 stotre tavAtra yamakairyama kairavendo ! puNyaM yadArji surase surasevya ! dRbdhe / tenaidhi me kRtabhavAnta ! bhavAntare'pi svAmI tvameva zamitAzamitAntarAre ! // 20 // Ti0 - 1 zama (mi) tayA zamitAH AjavaMtItA ( abhAvaM nItA ) antarArayo yena sa tathA / stotre (mU0 stotra )=stotra, stuti. tava ( mU0 yuSmad ) =tArA. 3TET=241. yamakaiH ( mU0 yamaka )=ybh}| vaDe. yama=bhaDAvrata. kairava=thandrabhuNI ubha -:0: anvayaH (he ) yama- kairava - indo ! sura-sevya ! kRta- bhava-anta ! zamin-tA- zamita - Antara - are ! yamakaiH su-rase atra tava dRbdhe stotre yat puNyaM Arji tena me bhava- antare api tvaM eva svAmI edhi / zabdArtha indu=thandra. yamakairavendo ! =he bhaThuAvatoya ubhaNa prati yandra ! go ( Ho qua )=y34, 234 34 yad (mU0 yad )=e. Arji (dhA0 arja ) = prApta thayuM. surase ( mU0 murasa ) = sundara rasavAjA. sura=heva, sevya = sevA 12vA sAya. surasevya != De surone sevA vA yogya ! tena (mU0 tad ) = tethI. edhi (dhaH0 as ) =thA. me ( mU0 asmad ) =bhArA. kRta ( ghA0 kR ) = resa. bhava=saMsAra. 1 anta=nAza. kRtabhavAnta !=5ye che saMsAranA nAzanele bA ! bhavAntare ( mU0 bhavAntara ) = anya lavabhAM. api =pazu. svAmI ( mU0 svAmin ) = nAtha, ghANI. tvaM (mU0 yuSmada) = tu. eva =4. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 zrI ajitajinastotra rAbi=zamathI yukta. zAnta Antarika tA=lakSamI. ri=duzmana, =zAnti. mitIrAmitAntara!=zamathI yukta (jane)nI lakSamI (zAnti) vaDe zAMta karyA che AMtarAnita (gha0 rA5)=zAnta karela, nAza karela. ! rika zatruone jeNe evA! paghAtha he (pAMca) mahAvratarUpa kairavane ( vikasita karavAmAM) candra (samAna) ! he surane (paNa) sevavA yogya ! jeNe saMsArane nAza karyo che evA he (nAtha) | zamatA vaDe jeNe (kAmAdi che) Antarika zatruone zAna karyA che evA he (devAdhideva) ! yamakathI surasa evuM A tAruM stotra racavAthI je puNya meM upArjana karyuM, tenA prabhAvathI bhavAntaramAM paNa tuM ja mAro nAtha thaje (eTalI mArI tane vinati che)."--20 yaM trailokyapitastava stavamimaM sandRbdhavAna mugdhadhI rapyAcArya jinaprabhA' zravaNayorAnandanisyandinam / bhaktivyaktitaraGgaraGgimanasAM puMsAmamuM sAdaraM pApaH pApaThatAM prayAti vilayaM saMsAranAmA ripuH // 21 // anvayaH (he) trailokya pitaH ! yaM imaM zravaNayoH Ananda-nisyandinaM tava stavaM mugdha-dhIH api AcAryajinaprabhaH sandabdhavAn, aK saha-AdaraM pApaThatAM bhakti-vyakti-taraGga-raGgina-manasAM puMsAM saMsAranAmA pApaH ripuH vilayaM prayAti / zabdArtha caM (mULa vas)=jene. hovaca traNa lokene samUha. pitRRpitA, janaka, vipata !=he traNa lekanA janaka! tava ( guH)-tArA. stava (mU0 rUa)=statrane. g ( [ sUva)=A. sAdhavA (mU0 sanadadhavata)=guMcyuM, racyuM. sudha=manda, dha=mati. sudhI manda che mati jenI evA. pikapaNa. vArya AcArya, paMcaparameSThI paikI trIjA. nigama jinaprabha, tetranA kartA. bhAvArthaninAma =jinaprabhasUri. zravAH (pU. zravaNa)karNane, kAnane. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnavR=Ananda, harSa, nintina=pravAhavALuM, jJAnavRnintina=AnandanA pravAhavALA. matti=bhakti, sevA, tti=prakAza, khulluM karavuM te. ta=taraMga, meAjI', tta=raMgAyela, zrIjinaprabhasUriSkRta mana=mana, citta. maLiyaMti :nimanasAM=bhaktinA prakAzarUpa tara'gathI ra'gAyeluM che citta jemanuM evA. puMsAM (mU. puMr )=purUSonA. namuM (mU. gavam )=e. sadda=sahita. ba=mAna, sanmAna, sAr=samAna pUrvaka. pApaH (mU. vAva)=pApI. 263 pAvatAM (mU0 pA5t)=vAravAra paThana karanArAnA. prati (dhA. yA )=pAme che, vijayaM ( mU. virupa )=nAza. saMtA=saMsAra. nAmanuM=nAma. saMsAranAmA=saMsAra che nAma jenuM evA. rivuH (mU. fig )=zatru. pArtha " " he ( svarga, martya ane pAtAlarUpa ) traNa lokanA nAtha ! kAnene AnandanA rasathI tarabela karanArUM evuM je A teMtra mandamati (DhAi karIne) paNa ( maiM zrI ) jinaprabhasUrie racyuM, tenuM sanmAnapUrvaka vAraMvAra paThana karanArA evA tathA bhaktine vyakta karavA rUpa tara MgAthI ragita cittavALA purUSAnA saMsAra nAmaneA zatru nAza pAme che. '--21 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka-pariziSTanAM pAThAMtaro. 10 vareNyaH pRSTha paMkti pATha pAThAntara 215 11 0 zrImatIrthapatIn sarvA-nanarvAcInacinmayAn / advaitasaMvide vande, sAnandena svacetasA // 1 // --anu0 adhikRtya zleSamahaM, prakRti-pratyaya vibhkti-vcnaadym| ekAmapi hicaturdhA, vivRNAmi stutimimA svakRtAm 2 sA ceyam 0zayarUpayA 0zayasamRddhirUpayA caturvarNazrI. caturvidhasya zrI0 tIrtharAjaH zrItIrtharAjaH 14 kimbhUtaHsa ityAha-pada0 kiMviziSTa ityAha-pada0 padI eva pajhe tayoH sevAyAM hevAkino devA suranarezA yasya saH, pada eva padakamalAni [ pada ] kramakamalAni khacaraprabhavo'pi khacaranaraprabhavo'pi kimbhUtaH ? gAmbhIryAdi0 kiMviziSTaH ?'gambhIragI' gambhIramahArthatAdi0 gIryasya gI:-dezanAvAy yasya 16 vareNyaH-zobhanatamaH 20 ata eva uktamane uktaM cAne tRn tRn pratyayaH mityAha-zivaM mityAha-dadatAM ddaatu| kiM tadityAha-zivaM 23 va keSAm ! va 24 padatvAt paJcamI zivi 0paditvAt paJcamyAstAvi zavi ca pratyaye datte (2) ca siddham iti siddham veti|| eSA mUla0kSayoktA veti prthmstutyrthH||1||iyN ca mUlanAyakatvAdyaye. kSayA vivakSayA prAdhAnyAdekaM kazcit tIrthakaramadhi kRtya prathama bhnnniiyaa| 24 (pUrvameva padyam ) dvitIyavAramapyeSA vaktavyA / tatra cetthamarthaH pratha niiyH| tathAhiprathamAntazca prathamAvahuvacanAntazca 27 kiMviziSTAste ? kiMviziSTAsta ityAha tathA gambhIrA gIryeSAM tathA gambhIragIstAratarAH gambhIrA gIryeSAM te gambhIrate tathA giraH tathA ataH paraM ka-prato pATho naasti| Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 16 33 77 17 "" "3 27 217 RRRRAA 22 77 " 5 77 " 77 pati pATha 30 manojJA 1 karmadhArayaH 31-32 guNasaGgrAhI tato gambhIragirA tAratarA gambhIra tathA 3333 3ra " 36 12 17 19 20 21 2 12 23 * 24 ka--pariziSTanAM pAThAtarI ubhayapadatvAt paJcamyAM antAM dvitve siddham // 2 // 34 ( zrutajJAna0 ) prabhA - bhAsva0 prabhA - prakRSTA yA bhAsvadU0 vigata0 ( vigata0 ) steSAM paJca / tathA coktam- steSAM hi samuccayenAbhidhAnAt paJcavarNatA samIcI svarNa0 " / iha pAyAntara atimanojJA karmadhAraye gambhIra0 nAthasya pAdAra0 0pekSaM samAna0 gIzceti vizeSya0 ca tripadI0 samastatribhuvanaparatvAt tAratarA udAttaguNa0 guNasaGgRhItavo (!) gambhIragirA vizvatrayaspRhaNIya tvAt tAratarA- manojJatamAH / tathA 265 natAmaJcati / yadUcesvarNapadmarAgAjjanaprabhaH // prabho ! tavAdvaitazuciH kAyaH kamiva nAkSipeta " // iti vimalatvaM ca paJcasvapi varNeSvastyeveti / dadatAM zivaM vaH- yuSmAkaM zivaM pUrvoktazabdArthaM dadatu, prayacchantu ityarthaH // iha ca dhAtorubhayapaditvAt paJcamyA aMbA (?) midate havaH zitIti dAprakRterdvitve hrasva iti pUrvasva hasvatve kRte pazcAt ityakAralope anto no luk iti nakAralope saMhitAyAM ca satyAM dadatAmiti siddham / ityatra dhAtyantaravacanAntarAbhyAM prakRti-vacanayoH zleSaH / iti caturthastutAvapi / iti dvitIyaH stutyarthaH // 2 // athaiSeva zrutajJAnanidAnabhUtAM zrItIrthanAthagiramuddizya tRtIyavAramapi bhaNanIyA / tatraivamarthaH kathyate / tadyathAnAthasya / kathambhUtasya ? 'pada0 ' pAdAra0 0pekSaM sarvatIrthakRtAM samAna0 gIzva sa gambhIragIH vizeSya0 ca giraH prAk tripadI0 samasta tribhuvanodara vivaravartiyathAsthitadharmAstikAyA diSadravyaprabhRtibhAvasvarUpaprarUpaNAdbhutaprabhutvayuktatvAd dvAdazAGgIrUpapravacanaprapaJcanacAturyavaryatvAt / kIdRzItyAha-- 'tAratarA' audAtyaguNa0 tAratarA / yadvA svasvabhASA0 tArA - atyuccairdhvanirUpA yadvA dharmadezanA samayasamAyA tasamagra jagajjantusantAna bhASAsu svabhASA0 hRdayAspadavidyamAnasaMzayazatayugapannirAsalAlasatvAcca hRdayasaMzayacchedAt Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka-pariziSTanAM pAThAntaro pRSTha paMkita pATha pAThAntara 217 26 0rUpA,athavA adbhutapramAva- rUpA / tasyAstu prAg vyAvarNitaguNayuktatvAd yuktametvAt manojJa0 veda vizeSaNam / athavA bhuvanatrayAdbhutasamastaprabhAvana mitvA ( ? ) mnojny0| shubhraa| zubhrA, tasyAstadvarNatvena pratItatvAt / , 27 vicAryoM // 3 // vicAroM, zeSaM prAgvat / iti tRtIyaH stutyarthaH // 3 // 218 7 vaiyAvRttyasurastutiH atha iyameva vaiyAvRttyakarasurAnAzritya caturthavAramapyu ddhAryA / tatra ca vyAkhyAnavidhirayam / tathAhizrItIrthanAthasya zrItIrtharAjaH--zrItIrthanAthasya kinnarezAzca kinnarezAzca-vaimAnikAdyadhIzvarAste cetyalaM vistareNa / tathA ceti kRtaM vistareNa / prkRtmucyte| gambhIra0 kiviziSTAH ? 'gambhIra gambhIra0 15 svare svare cAkSeti zAsanam zAsanatvaM teSAM khyApayati / aniSTA aprazatvAdaniSTAH prakRSTAzca dAnaM dAMbaka lavane dAtaM 'dApU lavane' tataH kte sati0 shlessH| klIbe te dAta-lavanaM samUlIcchedanaM yebhya te avareNyaH / ih| atra prakRtipratyayAdizleSaH / tato gambhIragirazca te tAratarAzca gambhIragIstAratarAH teca te'vareNyaprabhA vadAtA iti padatrayasya krmdhaaryH| zeSaM yojitmev| iha , 22 iti zrIsomA zrIsomatilakasUriH stutimityekAmapi samAracitAm / vivRNoti sma caturdhA zleSavazAt svaparahitakRtaye // 1 // ityekarUpastuticatuSTayavRttiH samarthiteti bhadram MAND Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stuti-caturvizatikA ane caturvizatikA saMbaMdhI abhiprAya. - stuticaturvizatikA prakAzaka upara pramANeja (prakAzaka zrImatI AgamAdaya samiti, saMzodhaka pro. hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA ema e). AnA be grantha che. eka stuti zrI. zebhana munikRta ane bIjI zrI. bappabhaTTasUrikRta che. dareka bhAgamAM chuTA zabdonA artha, lekamAM vaparAyelA yamaka nAmanA alaMkAranI samaja, ane te darekanA rAgonuM spaSTIkaraNa karyuM che. granthamAM soLa vidyAdevIonAM citrapaTe paNa che. zrI. zebhana munikRta stutimAM te dareka tIrthakaranuM saMkSipta jIvanacaritra, ane dareka kSekanA artha uparAMta temAM AvatA zabda upara keTaluMka vivaraNa paNa karyuM che. tatvajJAnanuM vivaraNa ane spaSTIkaraNa umerI saMzodhanakartAe tenI upayogitAmAM vadhAre karyo che, ane vizeSamAM nyAyavizAradA zrImadda yazovijayajI upAdhyAyakRta endrastuti paNa AvI che. zrI. bappabhadrisUrikRta stutimAM AcAryavaryanuM jIvanavRtta che. je aneka praznanI cacAM upasthita kare tevuM che. A baMne grathane gujarAtI anuvAda saraLa bhASAmAM ja che ane tatvajJAnanuM vivaraNa paNa teTalI ja spaSTa ane sarala bhASAmAM ja che, tethI te banne grantha sAmAnya janatAne paNa upayogamAM Ave tevA che. uparyukta traNe granthomAMnA darekanI kIMmata cha rUpiyA che, zrama, viveka ane buddhipaTutAnA pramANamAM te vAstavika che. paraMtu gujarAtI grantha jene lAbha sAmAnya vAcake laI zake temane sArU AvA sAhityanI sastI AvRtti na kADhI zakAya? sAmAnya sArA kAgaLa upara te chapAvI, kAcuM bAIDIMga rAkhavAmAM Ave che tevI AvRtti sAhityapracAramAM pitAne phALo na Ape? kAryakartAo A sUcanA prati lakSya Apaze ? suSA pu. 2, aM. 11, pR. 6-7 tA. 15-8-28 SSA 9 64 che. 1 trIje grantha te vAcakavarya zrI umAsvAtikRta tatvArthAdhigamasUtra paNa bhASya ane zrI siddhasenagaNivarakRta TIkA (prathama vibhAga) che. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TuMka samayamAM bahAra paDanAra grantho. (1) zrIzobhana munIzvarakRta stuti-caturvizatikA zrI jayavijayagaNi pramukha cAra munivaree racelI TIkA yukta temaja nyAyAcArya zrIyazovijayagaNikRta aindra ratuti anvayAMka ane avacUrithI alaMkRta, jaina sAhitya, stutikAra ane TIkAkAra saMbaMdhI vistRta mAhitI pUrvakanI prastAvanA temaja triraMgI ra4 suMdara citra sahita ucca keTinA kAgaLa ane mane hara chapAI hovA chatAM mUlya rUA. 8-00 (2) zrIbhakatAmara-stotra, zrI kalyANa maMdira-staMtra ane zrInamiUNa-stotra, temaja pUrvAcA e racelI TIkAo, bhaktibhara-stotra, zakastava vagere, pro. kebIkRta AmukhathI alaMkRta, sacitra (3) kavIzvara zrIdhanapAlakRta RSabha-paMcAzikA, zrIvIra-stuti vagere, pUrva munivaryakata vRttio temaja che. hIrAlAlakRta zabdArtha, padhArtha ane spaSTIkaraNa tathA zrIjinapatikatA vidhAlaMkArathI maMDita zrISabhastuti sahita, sacitra (4) lIMbaDIAdi bhaMDAranI prationuM sacIpatra (5) zrIbhAvaprabhasUrikRta jainadharmavarastotra(kalyANa maMdiranA caturtha caraNanI pUrtirUpa) svapajJa TIkA sameta. (6) leka prakAzanuM gujarAtI bhASAMtara bhA. 1-2. (7) zrI mahAvIra cariyuM. 8) zrIjinasUri munirAjakRta priyaMkaranRpakathA ane zrIbhadrabAhusvAmikRta upasargahara- stotra dvija zrI pArzvadevagaNikRta vRtti sahita, Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________