________________
समास-विग्रहः
૨૦૫
तरद्वन्दः ', रामाच ते नेयमानयमाश्च राम० ' कर्मधारयः ', रामनयमानयमानां आलयाः राम०
"
'तत्पुरुषः ', तेषां राम० ॥
५२ – रागेण सहिता सरागा ' बहुव्रीहि: ' । सुष्ठु प्रभा यस्याः सा सु० ' बहुव्रीहिः' ॥
6
८
५३ - तमसः तनुता तमस्त ० 'तत्पुरुषः ', तां तमस्त० । अन्तस्य मा अन्तमा ' तत्पुरुषः ', अन्तमायाः आयः अन्त० ' तत्पुरुषः ', न विद्यते अन्तमाऽऽयो यस्य सः अनन्त० 'बहुव्रीहि:' । परे च मोहश्च मलश्च पर० ' इतरेतरद्वन्द्वः ', न समाः असमाः नञ्तत्पुरुषः', असमा इताः परंमोहमला यस्मात् सः असमे० ' बहुव्रीहिः ' । न समेतः अस० ' नव्तत्पुरुषः ', मायया असमेतः मायाऽस० 'तत्पुरुषः ', तत्सं० माया स० । परम ऊहो यस्य स पर० 'बहुव्रीहि: ', तं पर० । न लोभवान् अलोभवान् ' नव्तत्पुरुषः ', तं अलोभ० ॥
"
५४—–केन आमोदिताः कामो० ' तत्पुरुषः ', अवनिः धनं येषां ते अवनि० ' बहुव्रीहिः' कामोदिताश्च ते अवनिधनाथ कामो० ' कर्मधारयः ', कामोदितावनिधनैः आहतः कामो० ' तत्पुरुषः ', तत्सं० कामो० । अवन्यां वरः अवनि० ' तत्पुरुषः ' । तीर्थं पान्तीति तीर्थ० ० ' उपपद 'समासः तेषां तीर्थ० । कामं उदितः कामो० ' तत्पुरुषः, तत्सं० कामो० । मानस्य सेना मान० ' तत्पुरुषः ', ऋता मानसेना यस्मात् स ऋत ० ' बहुव्रीहि ' ॥
4
५५ – तत्त्वेन सहितः सत० ' बहुव्रीहि:', तत्सं० सत० । न विद्यते अन्या यस्याः सा अन० ' बहुव्रीहिः', तां अन० । ऊहानां सदनं ऊह० 'तत्पुरुषः ' । ततश्चासौ मोदव तत ० ' कर्मधारयः ', ततमोदस्य मारो यस्मात् तत् तत० ' बहुव्रीहि: ' । चिन्तितश्चासौ अर्थव चिन्ति० ' कर्मधारयः ', चिन्तितार्थस्य जनकः चिन्ति० ' तत्पुरुषः' । यामानां आगमनं यस्मात् से याम० ' बहुव्रीहि:' । हसच्च अनन्तं च हसद ० ' कर्मधारयः ', हसदनन्तं च तमश्च हसद० 'कर्मधारयः ', हसदनन्ततमो ददातीति हसद ० ' उपपद 'समासः, तत् हसद० ॥
५६ -- उदाराश्च ते गुणाश्च उदार ० ' कर्मधारयः ', तैः उदार० । रङ्ग मनो यस्याः सारङ्ग ० ' बहुव्रीहि:' । अघं च मानश्च अघ० ' इतरेतरद्वन्द्वः ' अघमानयोः मतिः अघ० ' तत्पुरुषः ', अस्ता अघमानमतिर्यया सा अस्ता० ' बहुव्रीहिः ' । न विद्यते आदरो यस्मिन् सः अना० ' बहुव्रीहिः ', तेन अना० ॥
५७ - - सन् धर्मो यस्य स सद्धर्मः ' बहुव्रीहिः', तत्सं० सद्धर्म स विमुक्त० ' बहुव्रीहि:', तस्मै विमुक्त० । तनोः भवतीति तनु० तनु० । धराया ईशः घरेशः ' तत्पुरुषः ', घरेशश्वासौ भानुव घरेश ० घरेश० । पवित्रा चासौ मा च पवित्र ० ' कर्मधारयः', पवित्रमाया आयो यस्यां सा पवित्र ०
उपपद 'समासः, तस्मै
' कर्मधारयः ', तस्य
Jain Education International
! विमुक्ता माया येन
1
4
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org