________________
૧૩૪
શ્રી ચતુર્વિશતિજિનાનન્દાસ્તુતયઃ [ ૧૯ શ્રીમલિ– મિત્રભેદનારી.
ફુર્તિ (મૂ૦ ફુરિત)=પાતકને, પાપને. નિહિતાશ્રીમ=સમસ્ત શત્રુઓની છે- પર=ધરણેન્દ્ર, ણિને ભેદનારી.
વિચા=પત્ની. સમ=સભા,
ધરવા = (૧) ધરણેન્દ્રની પત્ની, (૨) નતામાનમ=પ્રણામ કર્યો છે સુરની સભા
ધરણુપ્રિયા,
સંમિજ (ધા મિ =વિકસિત, ખીલેલ. ઓએ જેને એવી.
મારોભાયમાન, તેજસ્વી. માણમાના (ઘા માર્)=પ્રકાશમાન, દીપતી.
સંમિતામરામાપુરમા=વિકસિત કમળના જેગુમાસાના દેવે વડે દીપતી.
વી શોભાયમાન છે શોભા જેની એવી. સેવ દેવી.
સમાના (મૃસમાન)=માનયુક્ત. સુનો (ઘા ડુ)=દુઃખ દે.
શરમના (મૂ૦ ગણમાન) અસાધારણું.
શ્લેકાર્થ ધરણુપ્રિયા દેવીની સ્તુતિ
કીજૈન શાસનનેં હિતકારી, વળી સમત શત્રઓની શ્રેણિને સંહાર કરનારી, તથા વળી સુરોની સભાઓ જેને પ્રણામ કર્યો છે એવી, તેમજ દેવો વડે દીપતી તથા વળી વિકસિત કમળના જેવી શોભાયમાન શોભાવાળી એવી અને વળી માન–યુકત [અથવા અનુપમ]. એવી ધરણપ્રિયા દેવી તમારા પાપને દુઃખ દે (અર્થાત્ પાપને દૂર કરે)–૭૬
સ્પષ્ટીકરણ ધરણપ્રિયા દેવીનું સ્વરૂપ ધરણેન્દ્રને છ પટ્ટરાણુઓ છે, પરંતુ તેમાં વૈરાટયાનું નામ આવતું નથી. છતાં સામાન્ય
છે. આ વિરટચા પણ એક વિદ્યા–દેવી છે. આ વિદ્યા–દેવીને વર્ણ શ્યામ છે અને તેને અજગરનું વાહન છે. તેના ચાર હાથ પૈકી તેના જમણું બે હાથ પગ અને સર્પથી શોભે છે, જ્યારે તેના ડાબા બે હાથ ઢાલ અને સર્ષથી અલંકૃત છે.
૭ર મા પધમાં ચકધરા નામની વિદ્યાદેવીની સ્તુતિ કરવામાં આવી છે એટલે અત્ર પણ વૈરયા નામની વિદ્યા–દેવીની સ્તુતિ કરવામાં આવી છે એ વાત સર્વાગે સ્વીકારવામાં એક વધે આવે છે અને તે એ છે કે વૈરટયા એ ઓગણીસમા તીર્થંકરની શાસન-દેવીનું પણ નામ છે. પરત આ શાસન-દેવી પણ ધરણેન્દ્રની પત્ની છે કે નહિ એ પ્રશ્ન વિચારે બાકી રહે છે. એ દેવીના સ્વરૂપ ઉપર મૂળ લેકમાં પ્રકાશ પાડવામાં આવ્યું નથી એટલું જ નહિ, પરંતુ સ્વપજ્ઞ ટીકામાં પણ સ્તુતિકારે ધરણ-પ્રિયા સંબંધી ખુલાસો કર્યો નથી; વાસ્તે ધરણુપ્રિયાથી વૈટયા નામની શાસન-દેવી સમજવી કે વિદ્યા–દેવી કે અન્ય કેઈ એને નિર્ણય કર બાકી રહે છે. છતાં પણ સાથે સાથે શાસન-દેવી તરીકેનું વૈયા દેવીનું સ્વરૂપ આપવું અસ્થાને નહિ ગણાય, એમ માની તે આલેખવામાં આવે છે.
- આ દેવીને શ્યામ વર્ણ છે અને તે પદ્માસની છે. વળી તેને ચાર હાથ છે. તેના જમણુ બે હાથ વરદ અને અક્ષસૂત્રથી અલંકૃત છે, જ્યારે તેના ડાબા બે હાથ બીજપૂરક અને શક્તિથી વિભૂષિત છે.
૧ આ સંબંધમાં જુઓ સ્તુતિ-ચતુર્વિશાંતકા (પૃ. ર૭૭).
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org