Page Text
________________
- - ભૂમિકા
છે?
અવતરણ–
કિંચિત્ વક્તવ્યમાં સૂચવ્યા મુજબ આ શ્રીચતુર્વિશતિજિનાનન્દસ્તુતિ નામના કાવ્યના અનુવાદને પ્રારંભ શ્રીશેભન મુનીશ્વરકૃત સ્તુતિ-ચતુવંશતિકાનું ભાષાન્તર સમાપ્ત થયા બાદ કરવામાં આવ્યું હતું, જ્યારે તેની ભૂમિકા તે મેં તે ગ્રન્થ સંપૂર્ણ છપાઈ ગયે તે પૂર્વે તૈયાર કરવા માંડી હતી, કેમકે શાભન-સ્તુતિ છપાવવી શરૂ થયા પછી આઠેક મહિને આ ગ્રન્થ પણ મુંબઈ વૈભવ મુદ્રણાલયમાં મોકલી આપવામાં આવ્યું હતું. ત્યાર પછી લગભગ છ માસ વીત્યા બાદ શ્રીબમ્પભદ્રિસૂરિકૃત ચતુર્વિશતિકા છાપવાનું કાર્ય નિર્ણયસાગર મુદ્રણાલયમાં શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. આ ગ્રન્થ સૌથી પ્રથમ છપાઈ ગયે અને ત્યાર પછી ટુંક સમયમાં સ્તુતિ-ચતુર્વિશતિકાનું કાર્ય પણ સમાપ્ત થયું, પરંતુ પૃષ્ઠની અપેક્ષાએ લઘુ એવી આ ચતુર્વશતિજિનાનદસ્તુતિ નામની કૃતિ છપાવવાનું કાર્ય તો ચાલુ જ રહ્યું.
આ પ્રમાણેની પરિસ્થિતિને લઈને ભૂમિકાને કેટલોક ભાગ વિષયની અપેક્ષાએ સમાન એવી ચતુર્વિશતિકામાં છપાવી દેવું પડશે. દાખલા તરીકે ચતુર્વિશતિકાના કાવ્ય-મીમાંસામાં આપેલ વસ્તુ, સ્તુતિ-વિચાર અને સ્તુતિ-કદમ્બકને કેમ એ હકીકત આ ભૂમિકાને માટે તૈયાર કરવામાં આવી હતી.
કાવ્ય-સમીક્ષા
વિશિષ્ટતા
પ્રત્યેક જિનેશ્વરની મુખ્યતાવાળી ચાર ચાર પદ્યની સ્તુતિરૂપ આ કાવ્ય પજ્ઞ વિવરણથી વિભૂષિત છે, વળી તેમાં સમગ્ર (૯૬) પદ્યો વસંતતિલકા વૃત્તમાંજ રચાયેલા છે તેમજ એના ચતદિ પદ્યમાં મખ્યતઃ શાસન-દેવીની સ્તુતિ કરવામાં આવી છે એ એની વિશિષ્ટતા સૂચવે છે. સ્તુતિ-ચતુર્વિશતિકા અને ચતુર્વિશતિકાની જેમ અત્ર કેઈ યક્ષની કે શ્રુત
૧ આવી સ્તુતિમાં ચાર જજુદાં જુદાંજ પદ્યો હોવાં જોઈએ એ કંઈ નિયમ નથી. એકના એક પધના અમુક રિતેશ્વર, સર્વે જિનેશ્વર, આગમ અને ભકત-દેવતા એ ચારેને ઉદ્દેશીને અર્થો થતા હોય તે તેવા પધનો પણ આવી સ્તુતિમાં સમાવેશ થઈ શકે છે. શું આનું પણું પ્રમાણ આપવું પડશે ? એમજ હોય તે પાઠક મહાશયને પ્રથમ પરિશિષ્ટ પ્રતિ દૃષ્ટિપાત કરવા વિજ્ઞપ્ત કરું છું.
૨ આ કાવ્યમાં વીસ શાસન-દેવીઓ પિકી સેળ શાસન-દેવીઓની અને સેળ વિધા–દેવીઓ પૈકી છે વિદ્યા-દેવીઓની સ્તુતિ-કરવામાં આવી છે.
૩ તીર્થંકર તીર્થની સ્થાપન કરતી વેળાએ યક્ષ જાતિના શાસન-રાગી દેવ અને દેવીની પણ સ્થાપના કરે છે. આ પ્રમાણે શાસનના હિતાર્થે જે દેવીની નિમણુક થઈ હોય તે “શાસન-દેવી” કહેવાય છે. જૈન દર્શનની માફક બૌદ્ધ દર્શનમાં પણ “શાસન-દેવીનું અસ્તિત્વ સ્વીકારવામાં આવ્યું છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004890 |
| Book Title | Chaturvinshati Jinanand Stuti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hiralal R Kapadia |
| Publisher | Agamoday Samiti |
| Publication Year | 1929 |
| Total Pages | 400 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 21 MB |