________________
समास-विग्रहः
१९९ सुरवाः कर्मधारयः', सुरवैः शोचिताः सुरव० 'तत्पुरुषः', दैत्याना रामाः दैत्य० 'तत्पुरुषः', सुरवशोचिताः दैत्यरामाः यया सा सुरव० 'बहुव्रीहिः । न विद्यते अन्तो यस्य सः अनन्तः (बहुव्रीहिः अनन्तश्चासौ शोकश्च अनन्त० 'कर्मधारयः, तं अनन्त० । सुरस्य वशा सुर० ' तत्पुरुषः । उचितं ददातीति ‘उचि० ' उपपद 'समासः॥
२५–अमृतं अशनं येषां ते अमृता० 'बहुव्रीहिः', तेषां अमृता । रसायां रसाः रसा० ' तत्पुरुषः', रसारसानां पदं रसा. तत्पुरुषः । शोभनौ पाचौं यस्य स सुपार्थः, तं सु० । तारं च सारसं च तार० 'कर्मधारयः', तारसारसवत् पदौ यस्य स तार० 'बहुव्रीहिः', तं तार० । परं च तद् मानं च परमानं 'कर्मधारयः, तद्वन्तं पर० ॥
___ २६--निर्गताः शेषा येभ्यस्ते निःशेषाः ‘बहुव्रीहिः', निःशेषाश्च ते दोषाश्च निःशेष.. 'कर्मधारयः', निःशेषदोषा एव रजन्यः निःशेष० 'कर्मधारयः', कजिनीनां ईशः कजि० 'तत्पुरुषः, निःशेषदोषरजनीषु कजिनीशः निःशेष० 'तत्पुरुषः', तं निःशेष । संसारस्य पारः संसार० ' तत्पुरुषः', आप्तः संसारपारो येन तत् आप्त० 'बहुव्रीहिः', मण्डलश्च मानश्च मारश्च मण्डल. 'इतरेतरद्वन्द्वः', गताः मण्डलमानमारा यस्मात् तद् गत. 'बहुव्रीहिः', आप्तसंसारपारं च तद् गतमण्डलमानमारं च आप्त० 'कर्मधारयः', तद् आप्त० । प्राज्यश्चासौ प्रभावश्च प्राज्य० 'कर्मधारयः', प्राज्यप्रभावस्य भवनं प्राज्य० 'तत्पुरुषः, तत् प्राज्य० । भुवने अतिशायिनी भुवना. 'तत्पुरुषः', भुवनातिशायिनी सा यस्य तद् भुवना० 'बहुव्रीहिः', तद् भुवना० । साराश्च ते पारगताश्च सार० 'कर्मधारयः', सारपारगतानां मण्डलं सार० 'तत्पुरुषः', तत् सार०॥
२७–सर्वे च ते अर्थाश्च सर्वा० : कर्मधारयः', सर्वार्थानां सार्थः सर्वा० 'तत्पुरुषः', सर्वार्थसार्थेन खचितं सर्वा० 'तत्पुरुषः, तत् सर्वा० । यतिषु इन्द्राः यती०. 'तत्पुरुषः', यतीन्द्राणां भाराः यती. 'तत्पुरुषः', तत्सं० यती० । मानवानां इनाः मान० ' तत्पुरुषः, आनता मानवेना यस्य तद् आनत० 'बहुव्रीहिः', तद् आनत । हेलया अवहेलितं हेला.. 'तत्पुरुषः', कुत्सितं च तत् कर्म कु० 'कर्मधारयः', हेलाऽवहेलितं कुकर्म येन तत् हेला. 'बहुव्रीहिः', नत् हेला ० । शर्मणः भा शर्म० ' तत्पुरुषः', शर्मभया राजि शर्म० 'तत्पुरुषः', तस्मै शर्म० । मान एव तमा मान० 'कर्मधारयः', नवश्चासौ इनश्च नवेनः 'कर्मधारयः',. मानतमायां नवेनः मान० 'तत्पुरुषः', तं मान० ॥
___२८-जिनेषु सामजाः जिन 'तत्पुरुषः । तेषां जिन । न शिवं अशिवं 'नञ्तत्पुरुषः, शान्तं अशिवं येन तत् शान्ता० 'बहुव्रीहिः, तत् शान्ता० । वसुधायां आमाः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org