Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
प्रमेयषोधिनी टीका पद १० सू० १ चरमाचरमत्वनिरूपणम् अवेयकपश्चानुत्तरविमानानि एवञ्चव-रत्नप्रभा पृथिवीवदेव प्रतिपादनीयानि, ईषत्प्रारभारापिसिद्धशिला, एवञ्चैव-रत्नप्रभा पृथिवीवदेव अवसे पा, लोकोऽपि, एवञ्चैव-रत्नप्रभा पृथिवीवदेव वक्तव्यः, अलोकोऽपि तथैव वक्तव्यः, शर्कराप्रभादिषु तदभिलापस्तु-'सकरप्पभाणं भंते ! पुढवी किं चरमा, अचरमा, चरमाणि, अचरमाणि, चरमंतपएसा, अचरमंतपएसा ? गोयमा ! इमाणं सक्करप्पभा पुढवी नो चरमा, नो अचरमा, नो चरमाई, नो अचरमाइं नो चरमंतपएसा, नो अचरमंतपएसा, नियमा अचरमं चरमाणिय, चरमंतपएसा य अचरमंतपऐसाय, इत्येवंरूपो बोध्यः, एवं वालुकाप्रभादिष्वपि बोध्यः, सौधर्मकल्पे तदभिलापस्तु' सोहम्मे ण भंते ! कप्पे किं चरमे, अचरमे, चरमाई, अचरमाई, चरमंतपएसा, अचरमंतपएसा ? गोयमा ! सोहम्मे कप्पे अचरमे चरमाणि य, चरमंतपएसा य, अचरमंतपएसा य,
इसी प्रकार सौधर्म, ईशान, सनत्कुमार, माहेन्द्र, ब्रह्मलोक, लान्तक, महाशुक्र, सहस्रार, आनत, प्राणत, आरण, अच्युत, नवौवेयक और पांच अणुत्तर विमानों की वक्तव्यता भी समझ लेनी चाहिए । ईषत्माग्भार पृथ्वी भी रत्नप्रभा पृथ्वी के समान ही कहलेनी चाहिए । लोक और अलोक के विषय में भी ऐसा कहना चाहिए। मगर शर्कराप्रभा आदि के विषय में शब्दप्रयोग यों करना चाहिए-'भगवन् ! शर्कराप्रभा पृथिवी क्या चरमा, अचरमा, चरमाणि, अचरमाणि, चरमान्तप्रदेश या अचरमान्तप्रदेश है ? हे गौतम ! यह शर्कराप्रभा पृथ्वी न चरमा है, न अचरमा है, न चरमाणि है न अचमाणि है, न चरमान्तप्रदेश है, न अचरमान्तप्रदेश है । नियम से अचरम, चरमाणि, चरमान्तप्रदेश
और अचरमान्तप्रदेश है। इसी प्रकार वालुकाप्रभा पृथिवी आदि के विषय में अभिलाप करना चाहिए । सौधर्म कल्प में अभिलाप इस प्रकार करना चाहिभगवन् ! सौधर्म कल्प क्या चरम है, अचरम है, चरमाणि है, अचरमाणि है,
से परे सौधमी, शन, सनभा२, भाड-द्र, ४, ards, भाशु, સહસાર, આનત; પ્રાણત; આરણ, અયુત, નવરૈવેયક, પાંચ અનુત્તર વિમાનની વક્ત વ્યતા પણ સમજી લેવી જોઈએ, ઈષ~ાભાર પૃથ્વી પણ રત્નપ્રભાની સમાન જ કહેવી જોઈએ. લેક અને અલેકના વિષયમાં પણ એમ કહેવું જોઈએ. પણ શકરપ્રભા આદિના વિષયમાં શબ્દ પ્રયોગ આમ કર જોઈએ—હે ભગવન ! શર્કરા પ્રભા પૃથ્વી શું ચરમા, અચરમાં ચરમાણિ, અચરમાણિ, ચરમાન્ત પ્રદેશ કે અચરમાન્ત પ્રદેશ છે?
હે ગૌતમ! આ શરામભા પૃથ્વી ચરમાએ નથી, અચરમાએ નથી, ચરમાણિ પણ નથી, અચરમાણિ પણ નથી, નથી ચરમાન્ત પ્રદેશ કે નથી અચરમાન્ત પ્રદેશ નિયમથી અચરમ, ચરમાણિ, અરમાન્ત પ્રદેશ અને અચરમાન્ત પ્રદેશ છે. એ જ પ્રકારે વાલુકા પ્રભા પૃથ્વી આદિના વિષયમાં અભિલાપ કરવો જોઈએ—હે ભગવાન! સૌધર્મ કપ શું ચરમ છે, અચરમ છે. ચરમણિ છે, અચરમાણિ છે. ચરમાન્ત પ્રદેશ છે, અગર અચ
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૩
