Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
प्रमेययोधिनी टीका पद १६ स. २ जीवप्रयोगनिरूपणम् प्रभृतिरूपः, 'जाव थणियकुमाराणं' यावद नागकुमाराणां सुबर्णकुमाराणाम् अग्निकुमाराणाम्, विद्युत्कुमाराणाम्, उदधिकुमाराणाम्, द्वीपकुमाराणाम्, दिवकुमाराणाम्, पवनकुमाराणाम्, स्तनितकुमाराणाश्चापि एकादशविधः प्रयोगोऽवसेयः, । ___'पुढविकाइयाणं पुच्छा' पृथिवी कायिकानां कतिविधः प्रयोगः प्रज्ञप्तः ? 'गोयमा !' हे मौतम ! 'तिविहे पओगे पण्णत्ते' पृथिवीकायिकानां त्रिविधः प्रयोगः प्रज्ञप्तः, 'तं जहाओरालियसरीरकायप्पभोगे' तद्यथा-औदारिकशरीरकायप्रयोगः, 'ओरालियमीससरीरकायपोंगे' ओदारिकमिश्रशरीरकायप्रयोगः, 'कम्मासरीरकायपोगे य' कार्मणशरीरकायप्रयोगश्च ‘एवं जाव वणस्सइकाइयाणं' एवम्-पृथिवीकायिकानासिव यावद्-अप्कायिकानां तेजस्कायिकानां वनस्पतिकायिकानामपि त्रिविधः प्रयोगः प्रज्ञप्तः ‘णवरं वाउकाइयाणं पंचविहे पओगे पण्णत्ते' नवरं-विशेषस्तु पायुकायिकानां पञ्चविधः प्रयोगः प्रज्ञप्तः, वायुकायिकानां चैक्रियमिश्रयोरपि संभवात 'तं जहा-ओरालियसरीरकायप्पभोगे' तद्यथा औदारिकशरीरकायप्रयोगः, 'ओरालियमीससरीरकायप्पओगे य' औदारिकमिश्रशरीरकायप्रयोगश्च, 'वेउब्धिए हैं । इसी प्रकार नागकुमारों, सुवर्णकुमारों, अग्निकुमारों, विद्युत्कुमारों, उद्धिकुमारों, द्वीपकुमारों, दिक्कुमारों पवनकुनारों और स्तनितकुमारों में भी-पूर्योक्त ग्यारह प्रकार का प्रयोग ही पाया जाता है। ___ गौतमस्वामी-हे भगवन् ! पृथ्वीकायिकों में कितने प्रकार का प्रयोग कहा गया है ? ___भगवान्-हे गौतम ! तीन प्रकार का प्रयोग कहा है, यथा-औदारिकशरीरकायप्रयोग, औदारिकमिश्रशरीस्कायप्रयोग और कार्मणशरीरकायपयोग । __पृथ्वीकायिकों के समान अप्कायिकों, तेजस्कायिकों और वनस्पतिकायिकों में भी-तीन प्रकार का प्रयोग कहा है। वायुकायिकों में पांच प्रकार का प्रयोग होता है, वह इस प्रकार है-औदारिकशरीरकायप्रयोग, औदारिकमिश्रशरीर
નારકના સમાન અસુરકુમારેમાં પણ પૂર્વોક્ત અગીયાર પ્રયોગ જ કહેલા છે. એ જ પ્રકારે નાગકુમાર, સુવર્ણકુમારે, અગ્નિકુમારે, વિકુમાર, ઉદધિકુમારે, દ્વીપકુમારે, દિકકુમારે, પવનકુમાર અને સ્વનિત કુમારેમાં પણ પૂર્વોક્ત અગીયાર પ્રકારના પ્રયોગ જ મળી આવે છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન ! પૃથ્વીકાચિકેમાં કેટલા પ્રકારનો પ્રયોગ કહેલા છે?
શ્રી ભગવાન ગૌતમ! ત્રણ પ્રકારના પ્રયોગ કર્યો છે, જેમ કે ઔદ્યારિકશરીર કાય પ્રયોગ, ઔદારિક મિશ્ર શરીર કાયયોગ, ઔદ્યારિક કાર્માણ શરીર કાયપ્રયોગ.
પૃથ્વીકાચિકેના સમાન અપ્રકાયિક, તેજસ્કાયિકે અને વનસ્પતિકાચિકેના પણ ત્રણ પ્રકારના પ્રયોગ કહ્યા છે. વાયુક થિકમાં પાંચ પ્રકારના પ્રયોગ થાય છે, તે આ પ્રકારે છેદારિક શરીર કાયપ્રયોગ, ઔદ્યારિક મિશ્ર શરીર કાયપ્રયોગ, બે પ્રકારના વેકિય પ્રયોગ
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૩
