Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
प्रज्ञापनासूत्रे असंख्येयाभिरुत्सपिण्यवसर्पिणीभिः कालतः-कालापेक्षया अपहियते इति पूर्वेणान्वयः, 'खेत्तओ अंगुलपयरस्स आवलियाए य असंखेज्जइभागपलिभागेणं' क्षेत्रत:-क्षेत्रपेक्षया अङ्गुलप्रतरस्य-अशुलमात्रस्य एकप्रादेशिकश्रेणिरूपस्य असंख्येभागप्रतिभागप्रमाणेन खण्डेन अपहियते इति पूर्येण सम्बन्धः, इदं क्षेत्रविषयं परिमाणं बोध्यम्, कालविषयं परिमाजन्तु-आवलिकायाश्च असंख्येयभागप्रतिभागेन असंख्येयतमप्रतिभागेन अपहियते इत्यर्थः, तथा चैकेन द्वीन्द्रियेणाङगुलासंख्येयभागप्रमाणं प्रतरखण्डमावलिकाया असंख्येयतमेन भागेनापहियते, द्वितीयेनापि द्वीन्द्रियेण तावत्प्रमाणमखण्डं तावता कालेनैवापहियते इत्येवं रीत्या अपहियमाणं प्रतरं सर्वै वीन्द्रियैरसंख्येयाभिरुत्सर्पिण्यवसर्पिणीभिः सकलमेवापहियते इति भावः, 'तत्थ णं जे ते मुक्केल्लगा ते जहा ओहिया ओरालियमुक्केल्लगा' तत्र खलुबद्धमुक्तौदारिकशरीरेषु मध्ये, यानि तावद् मुक्तानि द्वीन्द्रियाणामौदारिकशरीराणि सन्ति तानि यथा औधिकानि समुच्चये प्रतिपादितानि औदारिकाणि मुक्तानि तथैव प्रतिपत्तव्यानि,
द्वीन्द्रियों के औदारिक बद्ध शरीरों के प्रतर का अपहार होता है । काल से होने वाला अपहार कहते हैं-काल की अपेक्षा असंख्यात उत्सर्पिणी अवसर्पिणी कालों से अपहार होता है । क्षेत्र की अपेक्षा एक प्रादेशिक श्रेणीरूप अंगुलमात्र प्रतर के असंख्येय भाग प्रतिभाग प्रमाण खंड से अपहार होता है। यह क्षेत्र विषयक प्रमाण जानना चाहिए, काल विषयक परिमाण यह कि आवलिका के असंख्यातवें भाग से अपहरण होता है । इस प्रकार एक द्वीन्द्रिय के अंगुल के असंख्यातवां भाग प्रमाण प्रतर खण्ड आवलिका के असंख्यातवें भाग से अपहृत होता है। दूसरे द्वीन्द्रिय के द्वारा उतने ही प्रमाण वाला खड उतने ही काल में अपहृत होता है । इस प्रकार से अपहृत किया जाने वाला प्रतर सब द्वीन्द्रियों द्वारा असंख्यात उत्सर्पिणी अयसर्पिणी कालों में अपहृत होता है।
बद्ध' और मुक्त औदारिक शरीरों में से जो द्वीन्द्रियों के मुक्त औदारिक
દ્વાદ્રિના ઔદ્યારિક બદ્ધ શરીરોથી પ્રતરને આહાર થાય છે. કાળથી થનારાં અપહારને કહે છે-કાળની અપેક્ષાએ અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી–અવસર્પિણી કાળથી અપ હાર થાય છે. ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ એક પ્રાદેશિક શ્રેણીરૂપ આંગળમાત્ર પ્રતરના અસંખ્યયભાગ પ્રતિભાગ પ્રમાણ ખંડથી અપહરણ થાય છે. આ ક્ષેત્ર વિષયક પરિમાણ જાણવું જોઈએ. કાળ વિષયક પરિમાણ એકે આવલિકાના અસંખ્યાતમા ભાગથી અપહરણ થાય છે. એ રીતે કીન્દ્રિયના દ્વારા અંગુલના અસંખ્યાતમા ભાગ પ્રમાણ પ્રતર ખંડ આવલિકાના અસંખ્યાતમાં ભાગથી અપહૃત થાય છે. બીજા દ્વીન્દ્રિયના દ્વારા એટલા જ પ્રમાણુવાળ ખંડ તેટલા જ વખતમાં અપહૃત થાય છે. એ પ્રકારે અપહૃત કરાતા પ્રતર બધા દ્વીન્દ્રિ દ્વારા અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી-અવસર્પિણ કાળમાં અપહત થાય છે
બદ્ધ અને મુક્ત ઔદારિક શરીરમાંથી જે દ્વીન્દ્રિયના મુક્ત ઔદારિક શરીર છે, તેમની પ્રરૂપણ સમુચ્ચય મુક્ત ઔદારિક શરીરેના સમાન સમજવી જોઈએ. દ્વીન્દ્રિય
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૩
