Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 544

५२८
प्रज्ञापनामुत्रे कषायपरिणामेन परिणमन्तो नैरयिकाः क्रोधकषायिणोऽपि भवन्ति, यावत्-मानकषायिणोऽपि, मायाकषामिणोऽपि, लोभकषायिणोऽपि भवन्ति, 'लेस्सापरिणामेणं कण्हलेस्साचि' लेश्यापरिणामेन परिणमन्तो नैरपिकाः कृष्णलेश्या अपि भवन्ति, 'नीललेश्या अपि 'काउलेस्सा वि' कापोतलेश्या अपि भवन्ति, तथा च नैरयिकाणां कृष्णनीलकापोतरूपास्तिस्त्रएव भवन्ति न शेष लेश्याः, तास्वपि तिसृषु लेश्यासु रत्नप्रभा शर्कराप्रभा पृथिव्योः कापोतलेश्या, वालुकाप्रभायां कापोतलेश्या नीललेश्या च, पङ्कप्रभायां नीललेश्या, धूमप्रभाया नीललेश्या कृष्णलेश्या च, तमायाम् अधःसप्तम्याञ्च कृष्णलेश्यैव भवतीति भावः, 'जोग: परिणामेणं मणजोगी वि वयजोगी वि कायजोगी वि' योगपरिणामेन परिणमन्तो नैरयिकाः मनोयोगिनोऽपि, व बोयोगिनोऽपि, काययोगिनोऽपि भवन्ति, 'उवओगपरिणामेणं सागारोवउत्तावि, अणागारोवउत्ता वि' उपयोगपरिणामेन परिणमन्तो नैरयिकाः साकारोपयुक्ता अपि भवन्ति, अनाकारोपयुक्ता अपि च भवन्ति, 'णाणपरिणामेणं आभिणिबोहि यणाणी वि' ज्ञानपरिणामेन परिणमन्तो नैरयिकाः आभिनिबोधिकज्ञानिनोऽपि भवन्ति, 'सुयणाणीवि' श्रुतज्ञानिनोऽपि 'ओहिणाणी वि' अवधिज्ञानिनोऽपि च भवन्ति, 'अण्णाणपरिणामेणं मइ अण्णाणी वि, सुय अण्णाणी वि, विभंगणाणी वि' अज्ञानपरिणामेन परिणभी, मायाकषायी भी और लोभकषायी भी होते हैं, लेश्या परिणाम से कृष्ण लेश्या वाले, नीललेश्या वाले और कापोतलेश्या वाले होते हैं। नारकों में यही तीन लेश्याएं होती हैं, शेष तीन लेश्याएं नहीं होती। इनमें से भी रत्नप्रभा और शर्कराप्रभा पृथिवयों में कापोतलेश्या, चालुकाप्रभा में कापोत लेश्या और नीललेश्या, पंकपमा में नीललेश्या. धूमप्रभा में नील और कृष्ण लेश्या, तमः प्रभा और तमस्तमः प्रभा में सिर्फ कृष्णलेश्या ही होती है। योग परिणाम की अपेक्षा नारक जीव मनोयोगी भी, वचनयोगी भी और कामयोगी भी होते हैं। उपयोग परिणाम से साकार उपयोग वाले और अनाकार उपयोग वाले भी होते हैं। ज्ञानपरिणाम से नारक आभिनिबोधिकज्ञानी भी हैं, तज्ञानी भी हैं और अवधिज्ञानी भी हैं। अज्ञानपरिणाम से मत्य માયા કષાયી પણ હોય છે. અને લેભ કષ વી પણ હોય છે, વેશ્યા પરિણામથી કૃષ્ણલેશ્યાવાળા, નીલેશ્યાવાળા, અને કતલેશ્યાવાળા હોય છે, નારકોમાં આજ ત્રણ વેશ્યાઓ હોય છે. શેષ ત્રણ લેશ્યાઓ નથી હોતી. તેમાંથી પણ રત્નપ્રભા અને શકરાભા પૃથ્વિમાં કાપતલેશ્યા, વાલુકાપ્રભામાં કાતિલેશ્યા અને નલલેશ્યા, પંકપ્રભામાં નીલેશ્યા, ધૂમપ્રભામાં નીલ અને કૃષ્ણલેશ્યા, તમ પ્રભામાં ફકત કૃષ્ણલેશ્યા જ હોય છે. ગપરિણામની અપેક્ષાએ નારક જીપ મને ગવાળા પણ, હેય છે. વચગવાળા પણ હોય છે કાયયેગવાળા પણ હોય છે. ઉપગ પરિણામથી સાકાર ઉપગવાળા અને અનાકારઉપગવાળા પણ હોય છે. જ્ઞાનપરિણામથી નાક આમિનિબેધિકત્તાની છે, શ્રુતજ્ઞાની પણ હોય છે અને અવવિજ્ઞાની પણ હોય
श्री. प्रशान। सूत्र : 3