Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
৩৩০
प्रज्ञापनासूत्रे पृच्छति-'एगमेगस्स णं भंते ! मणूसस्स सव्वसिद्धगदेवत्ते केवइया दविदिया अतीता?' हे भदन्त ! एकैकस्य खलु मनुष्यस्य सर्वार्थसिद्धक देवत्वे कियन्ति द्रव्येन्द्रियाणि अतीतानि सन्ति ? 'गोयमा ! कस्सइ अस्थि, कस्सइ नत्थि' हे गौतम ! कस्यचिन्मनुष्यस्य द्रव्येन्द्रियाणि अतीतानि सन्ति, कस्यचिद् मनुष्यस्य न सन्ति,-'जस्पत्थि अट्ट' यस्य मनुष्यस्य अतीतानि द्रव्येन्द्रियाणि सन्ति तस्य अष्टौ अतीतानि सन्ति, 'केवइया बद्धेल्लगा? कियन्ति वद्धानि वर्तमानकालिकानि, द्रव्येन्द्रियाणि सन्ति ? ‘णस्थि' बद्धानि न सन्ति, मनुष्यत्वे वर्तमानस्य मनुष्यस्य सर्वार्थसिद्धकदेवत्वे वर्तमानत्वासंभवात्, 'केवइया पुरेक्खडा ?' कियन्ति पुरस्कृतानि-भावीनि द्रव्येन्द्रियाणि सन्ति ? 'कस्सइ अत्थि कस्सइ नत्थि' कस्य चिद् मनुष्यस्य भावीनि द्रव्येन्द्रियाणि सन्ति, कस्यचिद् न सन्ति, 'जस्स अस्थि अट्ठ' यस्य __ गौतमस्वामी-हे भगवान् ! एक-एक मनुष्य की सर्वार्थसिद्ध देव के रूप में अतीत द्रव्येन्द्रियां कितनी हैं ?
भगवान-है गौतम ! किसी मनुष्य को अतीत द्रव्येन्द्रियां होती हैं, किसी की नहीं । जिसकी होती हैं, उसकी आठ ही होती हैं, क्योंकि सर्वार्थसिद्ध विमान का मनुष्य एक ही भव करता है।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! बद्ध द्रव्येन्द्रियां कितनी होती हैं ?
भगवान् हे गौतम ! बद्ध द्रव्येन्द्रियां नहीं होती, क्योंकि जो मनुष्य मनुज्यभव में वर्तमान है, वह सर्वार्थसिद्ध देवकी अवस्था में वर्तमान नहीं हो सकता।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! भाची द्रव्येन्द्रियां कितनी होती हैं ?
भगवान्-हे गौतम ! किसी मनुष्य की भावी द्रव्येन्द्रियां होती हैं, किसी की नहीं होती। जिसकी होती हैं, उसकी आठ ही होती हैं। तात्पर्य यह है कि प्रत्येक मनुष्य सर्वार्थसिद्ध विमान में उत्पन्न होगा ही, ऐसा नियम नहीं है।
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન! એક એક મનુષ્યની સર્વાર્થસિદ્ધ દેવના રૂપમાં અતીત દ્રવ્યેન્દ્રિયો કેટલી છે?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ! કે માણસની અતીત દ્રવ્યક્તિ હોય છે, કોઈની નહીં જેની હોય છે તેની આઠ જ હોય છે. કેમકે સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનનો મનુષ્ય એક જ ભવ કરે છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન બદ્ધ દ્રવ્યક્તિ કેટલી હોય છે?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ! બદ્ધ દ્રવ્યેન્દ્રિય નથી હોતી, કેમકે જે માણસ મનુષ્ય ભવમાં વર્તમાન છે, તે સર્વાર્થસિદ્ધ દેવની અવસ્થામાં વર્તમાન નથી થઈ શકતું
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્! ભાવી દ્રવ્યક્તિ કેટલી હોય છે?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ! કોઈ મનુષ્યની ભાવી ઢબેન્દ્રિય હોય છે, કોઈની નથી હતી. જેની હોય છે, તેની આઠ જ હોય છે, તાત્પર્ય એ છે કે પ્રત્યેક મનુષ્ય સર્વાર્થ સિદ્ધ વિમાનમાં ઉત્પન્ન થશે જ, એ નિયમ નથી કોઈ ઉત્પન્ન થાય છે, કેઈ નથી
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૩
