Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 788

७७२
प्रज्ञापनासूत्रे
कियन्ति पुरस्कृतानि - भावीनि द्रव्येन्द्रियाणि सन्ति ? ' गोयमा ! कस्सर अस्थि, कस्सइ स्थि' भगवानाह - हे गौतम ! कस्यचित् सौधर्मदेवस्य विजयादित्वे भावीनि द्रव्येन्द्रियाणि सन्ति, कस्यचिन्न सन्ति, 'जस्स अत्थि अट्ठ वा सोलस वा यस्य सन्ति तस्याष्टौ वा षोडश वा भावीनि द्रव्येन्द्रियाणि सन्ति 'सव्वहसिद्धगदेवत्ते जहा नेरइयस्स' सर्वार्थसिद्धकदेवत्वे यथानैरयिकस्य अतीतबद्धपुरस्कृतद्रव्येन्द्रियाणि प्ररूपितानि तथा सौधर्मदेवस्यापि प्ररूपणीयानि,
'एवं जाव गेवेज्जगदेवस्स सव्ववसिद्धग जाव णेयब्वं' एवम् - सौधर्मदेवस्येव यावद्ईशानसनत्कुमार माहेन्द्रब्रह्मलोकलान्तकमहाशुक्रसहस्रात्नतप्राणतारणाच्युतन वग्रैवेयक देवस्यापि अतीत बद्धानागतद्रव्येन्द्रियाणि सर्वार्थसिद्धकत्वं यावद् ज्ञातव्यम्, नैरयिकत्वादारभ्य सर्वार्थसिद्धक देवत्व पर्यन्तमादायातीतादि विषयकद्रव्येन्द्रियाणां नवग्रैवेयकपर्यन्तस्य प्ररूपणं कर्तव्यम्, गौतमः पृच्छति - ' एगमेगस्स णं भंते ! विजवे जयंत जयंता पराजितदेवस्स नेरइयत्ते
गौतमस्वामी - हे भगवन् ! भावी द्रव्येन्द्रियां कितनी हैं ?
भगवान् - हे गौतम ! किसी की होती हैं, किसी की नहीं होतीं । जिस सौधर्मदेव की विजयदेव आदि के रूप में भावी द्रव्येन्द्रियां होती हैं, उसकी आठ अथवा सोलह होती हैं ।
सौधर्मदेव की सर्वार्थसिद्ध देवपने अतीत, बद्ध और भावी द्रव्येन्द्रियां उसी प्रकार कहनी चाहिए जैसे नारक जीव की अतीत, बद्ध और भावी द्रव्येन्द्रियां कही हैं। सौधर्मदेवलोक के समान ईशान, सनत्कुमार, माहेन्द्र, ब्रह्मलोक, लान्तक, महाशुक्र, सहस्रार, आनत, प्राणत, आरण, अच्युत तथा नवग्रैवेयकदेव की अतीत, बद्ध और अनागत द्रव्येन्द्रियां सर्वार्थसिद्धपने समझलेनी चाहिए । अर्थात् नारकपने से आरंभ करके सर्वार्थसिद्ध देवपने तक अतीत आदि द्रव्येन्द्रियों की नवग्रैवेयक तक प्ररूपणा करनी चाहिए ।
गौतमस्वामी - हे भगवन् ! एक-एक विजय, वैजयन्त, जयन्त, अपराजित
શ્રી ગૌતમસ્વામી હે ભગવન્ ! ભાવી દ્રવ્યેન્દ્રિયા કેટલી છે ?
શ્રી ભગવાન્ડે ગૌતમ ! કોઈની ડાય છે, કાઇની નથી હાતી. જે સૌધમ દેવની વિજય દેવ આફ્રિના રૂપમાં ભાવી દ્રવ્યેન્દ્રિયે! હાય છે, તેની આઠ અથવા સેાળ હાય છે. સૌધર્માં દેવની સર્વાસિદ્ધ દેવપણે અતીત અદ્ધ અને ભાવી દ્રવ્યેન્દ્રિયા એ પ્રકાર કહેવી જોઈએ જેવી નારક જીવની અતીત અદ્ધ અને ભાવી દ્રવ્યેન્દ્રિયા કહી છે. સૌધ हेवसोम्ना समान, ईशान, सनत्कुमार, माहेन्द्र, ब्रह्मसोम, सान्त, महाशुर्डे, सहसार, આનત પ્રાણુત, રણુ. અચ્યુત તથા નવ ચૈવેયક દેવની અતીત, અદ્ધ અને અનાગત દ્રબ્સેન્દ્રિય સર્વો સિદ્ધપણે સમજી લેવી જોઈ એ. અર્થાત્ નારકપણાથી આર ́ભ કરીને સર્વાર્થ સિદ્ધ દેવપણા સુધી અતીત આદિ દ્રબ્સેન્દ્રિયાની નવ ચૈવેયક સુધી પ્રરૂપણા કરવી જોઇએ.
શ્રી ગૌતમસ્વામીહે ભગવન્ ! એક એક વિજય, વૈજયન્ત, જયન્ત, અપરાજિત
श्री प्रज्ञापना सूत्र : 3