Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
७९८
प्रज्ञापनासूत्रे
कानामपि यथायोग्यं भावेन्द्रियाणि वक्तव्यानि, 'एगमेगस्स णं भंते ! नेरइयम्स केवइया भाविंदिया अतीता?' हे भदन्त ! एकैकस्य खलु नैरयिकस्य किन्ति भावेन्द्रियाणि diara ? 'गोमा ! अगंता' हे गौतम! अनन्तानि भावेन्द्रियाणि अतीतानि सन्ति 'केवइया बद्धे लगा ?' कियन्ति भावेन्द्रियाणि नैरयिकस्य बद्धानि सन्ति ? 'पंच' पञ्च भानेन्द्रियाणि बद्धानि सन्ति, 'केवइया पुरेक्खडा ?' कियन्ति भावेन्द्रियाणि पुरस्कृतानि - अनागतानि सन्ति ? 'पंच वा, दस वा, एकाररा वा, संखेज्या वा, असंखेज्जा वा, अनंता वा ' पञ्च वा जघन्येन, दश वा एकादश वा संख्येयानि वा, असंख्येयानि वा उत्कृष्टेन अनन्तानि वा भावेन्द्रियाणि एकैकस्य नैरयिकस्य अनागतानि सन्तीति भावः,
7
' एवं अमरकुमारस्स वि' एवम् नैरयिकस्येव असुरकुमारस्यापि अतीतवद्धानागतभावेन्द्रि याणि वक्तव्यानि, किन्तु - 'णवरं पुरेक्खडा पंच वा, छ वा संखेज्जा वा, असंखेज्जा वा, पंचेन्द्रिय तिर्यचो, मनुष्यों, वानव्यन्तरों, ज्योतिष्को और वैमानिकों की भावेन्द्रियां भी यथा संभव कहलेनी चाहिए ।
गौतमस्वामी - हे भगवन् ! एक-एक नारक की भावेन्द्रियां अतीत कितनी हैं ? भगवान् - हे गौतम! अतीत भावेन्यिां अनन्त हैं ।
गौतमस्वामी - हे भगवन् ! नारक की बद्ध भावेन्द्रियां कितनी हैं ? भगवान् - हे गौतम ! बद्ध भावेन्द्रियां पांच हैं।
गौतमस्वामी - हे भगवन् ! भावी भावेन्द्रियां कितनी हैं ?
-
भगवान् हे गौतम! पांच, दश, ग्यारह, संख्यात, असंख्यात या अनन्त भावी भावेन्द्रियां हैं ।
असुरकुमार की अतीत, बद्ध और भावी भावेन्द्रियां नारक के समान ही समझलेनी चाहिए | विशेषता यह है कि असुरकुमार की भावी भावेन्द्रियां पांच, छह, संख्यात, असंख्यात अथवा अनन्त होती हैं । अधुरकुमार के समान વ્યન્તરા, જ્યાતિષ્કા અને વૈમાનિકાની ભાલેન્દ્રિયા પણ યથા સ ંભવ કહેવી જોઈએ.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્! એક એક નારકની ભાલેન્દ્રિય અતીત કેટલી છે? શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ ! અતીત ભાવેન્દ્રિય અનન્ત છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્-નારકની અદ્ધ ભાવેન્દ્રિયા કેટલી છે ?
શ્રી ભગવાન હૈ ગૌતમ ! ખદ્ધ ભાવેન્દ્રિય પાંચ છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન ! ભાવી ભાવન્દ્રિયા કેટલી છે ?
श्री भगवान-डे गौतम ! यांय, हरा, अशीयार, संख्यात, असं ज्यात अगर अनन्त ભાવી ભાવેન્દ્રિયા છે.
અસુરકુમારની અતીત, અદ્ધ અને ભાવી ભાવેન્દ્રિયા નારકના સમાન જ સમજી લેવી જોઈએ. વિશેષતા એ છે કે અસુરકુમારની ભાવી લાવેન્દ્રિય પાંચ, છ, સંખ્યાત
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૩