Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 465

प्रमेवबोधिनी टीका पद १२ सू० ३ नारकादिसम्बध्यौदारिकादिशरीरनिरूपणम् ४४९
टीका-पूर्वम्-सामान्येनौदारिकादि पश्चापि शरीराणि समुच्चयरूपाणि प्ररूपितानि अथ नैरयिकादीनामौदारिकादि शरीराणि प्ररूपयितुमाह-'नेरइयाणं भंते ! केवइया ओरालियसरोरा पण्णता ?' गौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! नैरयिकाणां कियन्ति-कियत्प्रकारकाणि
औदारिकशरीराणि प्रज्ञप्तानि-प्ररूपितानि सन्ति ? भगवानाह-'गोयमा!' हे गौतम ! 'दुविहा पण्णत्ता' नैरयिकाणामौदारिक शरीराणि द्विविधानि द्वि प्रकाराणि प्रज्ञप्तानि, 'तं जहा-बद्धेल्लमा य, मुक्केल्लगा य' तद्यथा-बद्धानि च मुक्तानि च 'तत्थ णं भंते जे ते' बद्धेल्लगा ते णं पत्थि' तत्र खलु-तदुभयेषां मध्ये यानि तावद् बद्धानि औदारिकशरीराणि उक्तानि, तानि खलु नैरयिकाणां सन्ति भवप्रत्ययतस्तेषामौदारिकशरीरासंभवात्, 'तत्थ णं जे ते मुक्केललगा ते णं अणंता' तत्र खलु-तदुभयेषां मध्ये यानि तावद मुक्तानि औदारिकशरीराणि, तानि खलु नैरयिकाणामनन्तानि भवन्ति, तानि अतिदिशन्नाह–'जहा ओरालियमुक्केल्लगा तहा भाणियव्वा' यथा औदारिकमुक्तानि समुच्चयशरीराणि भणितानि तथा
टीकार्थ-इससे पूर्व सामान्य रूप से औदारिक आदि पांचो शरीरों का समुच्चय रूप में प्ररूपण किया गया है। अब नारक आदि के औदारिक आदि शरीरों की प्ररूपणा की जाती है
गौतम-हे भगवन् ! नारक जीयों के औदारिक शरीर कितने कहे गए हैं ! ___ भगवान-हे गौतम ! नारकों के औदारिक शरीर दो प्रकार के कहे गए हैं । वे इस प्रकार हैं-बद्ध और मुक्त । इन दोनो में जो बद्ध औदारिक शरीर हैं, वे नारकों के नहीं होते, क्यों कि भव के स्वभाव से ही उनमें औदारिक शरीर का अभाव होता है। हां, मुक्त औदारिक शरीर उनके अनन्त होते हैं। जैसे समुच्चय मुक्त औदारिक शरीरों का कथन पहले किया गया है, उसी प्रकार नारको के मुक्त औदारिक शरीरों का भी कथन समझ लेना चाहिए।
गौतम-हे भगवन् ! नारकों के वैक्रिय शरीर कितने कहे गए हैं ?
ટીકાઈ–આનાથી પહેલાં સામાન્ય રૂપથી ઔદારિક આદિ શરીરની સમુચ્ચય રૂપમાં પ્રરૂપણા કરાએલી છે. હવે નારક આદિના ઔદારિક આદિ શરીરની પ્રરૂપણ કરાય છે
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન! નારક જીવના ઔદારિક શરીર કેટલાં કહ્યા છે.
શ્રી ભગવાન !–હે ગૌતમ! નારકેના દારિક શરીર બે પ્રકારના કહેલા છે. તે આ પ્રકારે છે–બદ્ધ અને મુક્ત એ બન્નેમાં જે બદ્ધ ઔદારિક શરીર છે, એ નારક છના નથી હતાં, કેમકે ભવના સ્વભાવથી જ તેઓમાં ઔદારિક શરીરને અભાવ હોય છે, હા ! મુક્ત ઔદારિક શરીર તેમના અનન્ત હોય છે. જેમ સમુચ્ચય મુક્ત ઔદારિક શરીરનું કથન પહેલું કહેવાયેલું છે, એજ પ્રકારે નારકના મુક્ત ઔદારિક શરીરનું પણ કથન સમજી લેવું જોઈએ.
શ્રી ગૌતમસ્વામી ભગવાન નારકોના વૈક્રિય શરીર કેટલાં કહેલાં છે? प्र० ५७
श्री प्रशान। सूत्र : 3