Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 286

प्रज्ञापनासूत्रे पृच्छति-'अह भंते ! मंदकुमारए वा मंदकुमारिया वा जाणइ अयं मे भट्टिदारए, अयं मे भट्टिदारियत्ति ?' हे भदन्त ! अथ मन्दकुमारको वा, मन्दकुमारिका वा किं जानाति अयं मे भतदारको वर्तते, अयं मे भर्तदारको वर्तते इति ? भर्ता स्वामी तस्य दारकः पुत्रो भर्तृदारकः, भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'णो इणढे समढे' नायमर्थ समर्थः- युक्त्योपपन्नो भवति, प्रागुक्तयुक्तेः । अथ तर्हि किं न कोऽपि जानातीत्यत आह-'णण्णत्थ सणिणो' नान्यत्र संज्ञिन:-अवधिज्ञानिनोऽन्यो न जानाति संज्ञी पुनर्जानात्ये वेत्याशयः, गौतमः पृच्छति- 'अह भंते ! उट्टे गोणे खरे घोडए अए एलए जाणइ बुयमाणे अहमेसे बुयामि ?' हे भदन्त ! अथ उष्ट्रो गौः खरः-गर्दभः, धोटक:-अश्वः, अजः, एडक:-मेषः ब्रवाणः किं जानाति-यद् अहमेतद् ब्रवीमीति ? भगवानाह-'गोयमा !" हे गौतम ! 'णो इगढे समढे'नायमर्थः समर्थ-युक्त्योपपन्नः संभवति, प्रागुक्तयुक्तेः, अथ तर्हि किं न कोऽपि जानाति ? इत्यत-आह-'णण्णस्थ सणिणो'-नान्यत्र संज्ञिनः, संज्ञिनम्-अवधिज्ञानिनं विहाय तदन्यो
गौतमस्वामी हे भगवन् ! मन्दकुमार अथवा मन्द कुमारिका क्या यह जानती है कि यह मेरा मतदारक अर्थात् स्वामी का पुत्र है ? यह मेरी भतदारिका है ? भगवान्-हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं, अर्थातू उसे यह नहीं मालूम होता । इसका कारण बतलाया जा चुका है। क्या कोई भी नहीं जानता है ? इसका उत्तर देते हैं-संज्ञो को छोड कर अर्थात् सिर्फ संज्ञी कुमार या कुमारिका को ही यह ज्ञान होता है कि यह मेरे स्वामी का पुत्र या पुत्री है। ___गौतम-हे भगवन् ! ऊंट, गौ, गर्दभ, घोडा, बकरा या मेढा जब बोलता है तो क्या उसे यह मालूम होता है कि मैं यह बोल रहा हूं?
भगवान्-हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है, अर्थात् वह नहीं जानता कि मैं यह बोल रहा हूं। तो क्या कोई भी ऊंट आदि नहीं जानता? इसका उत्तर है-संज्ञी को छोड कर । अर्थात् कोई विशिष्ट ज्ञानवान् ऊंट ही ऐसा जान
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન્! મન્દકુમાર અથવા મન્દકુમારિકા શું એ જાણે છે કે આ મારે ભતૃદારક અર્થાત્ સ્વામીને પુત્ર છે? આ મારી ભદારિક છે?
શ્રી ભગવાન–હે ગૌતમ ! એ અર્થ સમર્થ નથી, અર્થાત્ તેને એ નથી માલુમ થતું એનું કારણ બતાવી દિધેલું છે. શું કઈ પણ નથી જાણતું ? તેને ઉત્તર આપે છે-સંસી સિવાય અર્થાત્ કેવળ સંજ્ઞીકુમાર અગર કુમારિકાને જ એ જ્ઞાન થાય છે કે અમારા સ્વામીને પુત્ર કે પુત્રી છે.
श्री गौतमस्वामी-उलगवन् ! 2, आय, ग, घोडा, ५४२१, मगर भेढा (पेटा) બેલે છે તે શું તેને એ માલુમ પડે છે કે હું આ બેલી રહ્યો છું ?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ! એ અર્થ સમર્થ નથી અર્થાત્ તે નથી જાણતા કે હું આ બલી રહેલ છું. તે શું કઈ ઊંટ આદિ નથી જાણતા ? તે તેને ઉત્તર છે-સંજ્ઞીના સિવાય
श्री. प्रशयन सूत्र : 3