Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१०९
प्रबोधिनी टीका पद १० सू. ३ अलोकादि चरमाचरमगताल्पबहुत्व निरूपणम् भवन्ति, 'पसाए सच्चत्थोवा लोगस्स चरमंतपरसा' प्रदेशार्थतया सर्वस्तोका लोकस्य चरमान्तप्रदेशा भवन्ति, तत्राष्टखण्डसत्कानामेव प्रदेशानां सद्भावात्, तेभ्यः 'अलोगस्स चरमं तपसा विसेसाहिया' अलोकस्य चरमान्तप्रदेशा विशेषाधिका भवन्ति, तेभ्योऽपि 'लोगस्स अचरमंतपएसा असंखेज्जगुणा' लोकस्य अचरमान्तप्रदेशा असंख्येयगुणा भवन्ति, तत्क्षेत्रस्यातिप्रचुरतया तत्प्रदेशानामपि अतिप्रचुरत्वात्, तेभ्योऽपि 'अलोगस्स अचरमंतपear अनंतगुणा' अलोकस्याचरमान्तप्रदेशाः अनन्तगुणा भवन्ति, तत्क्षेत्रस्यानन्तगुणत्वात्, तेभ्योऽपि 'लोगस्स य अलोगस्स य चरमंतपएसा य अचरमंतपएसा य दोवि विसेसाहिया' लोकस्य चालोकस्य च चरमान्तप्रदेशाश्च अचरमान्तप्रदेशाश्च द्वयेऽपि समुदिता विशेषाधिका भवन्ति अलोकस्याचरमान्तप्रदेशो लोकस्य चरमाचरमान्तप्रदेशानाम् अलोकस्य चरमान्तप्रदेशानाश्च प्रक्षेपात् तेषाञ्च सर्वसंख्याऽपि असंख्येयानामनन्तराश्यपेक्षयाऽपि स्तोकत्वमेवेति तेषां तत्र प्रक्षेपेऽपि अलोकस्याचरमान्तप्रदेशेभ्यो विशेषाधिकत्वमेवेति भावः । ' दव्वहपएहै । इस प्रकार अलोक के चरम खंडों से लोकालोक के चरमाचरम खण्ड मिल कर भी विशेषाधिक ही होते हैं ।
प्रदेशों की दृष्टि से सब से कम लोक के चरमान्तप्रदेश हैं, क्यों कि उसमें आठ ही प्रदेश हैं उनकी अपेक्षा अलोक के चरमान्तप्रदेश विशेषाधिक हैं, उनसे लोक के अचरमान्तप्रदेश असंख्यातगुणा हैं, क्योंकि अचरमक्षेत्र बहुत बडा है, इस कारण उसके प्रदेश भी बहुत अधिक हैं । उनकी अपेक्षा अलोक के अचरमान्तप्रदेश अनन्तगुणा हैं, क्योंकि वह क्षेत्र अनन्तगुणा है । उनकी अपेक्षा भी लोक और अलोक के चरमान्तप्रदेश और अचरमान्तप्रदेश दोनों विशेषा. धिक हैं, क्योंकि अलोक के अचरमान्तप्रदेशों में लोक के चरमान्तप्रदेशों को, अचरमान्तप्रदेशों को तथा अलोक के चरमान्त प्रदेशों को मिला देने पर भी वे सब असंख्यात ही होते हैं और असंख्यात, अनन्त, की अपेक्षा कम ही है, ચરમ ખડાથી લેકાલેાકના ચરમાચરમ ખડ મળીને પણ વિશેષાધિક જ થાય છે.
પ્રદેશેાની દૃષ્ટિએ બધાથી ઓછા લાકના ચરમાન્ત પ્રદેશ છે, કેમકે તેનામાં આ જ પ્રદેશ છે. તેમની અપેક્ષાએ અલાકના ચરમાન્ત પ્રદેશ વિશેષાધિક છે. તેમનાથી લાકના અચરમાન્ત પ્રદેશ અસંખ્યાતગણા છે, કેમકે અચરમ ક્ષેત્ર ઘણું મેલુ છે. એ કારણે એના પ્રદેશ પણ ઘણા અધિક છે, તેમની અપેક્ષાએ અલાકના અચરમાન્ત પ્રદેશ અનન્ત ગણા છે, કેમકે તે ક્ષેત્ર અનન્તગણું છે. એમની અપેક્ષાએ પણ લેાક અને અલેકના ચરમાન્ત પ્રદેશ અને અચરમાન્ત પ્રદેશ ખન્ને વિશેષાધિક છે, કેમકે અલાકના અચરમાન્ત પ્રદે શેમાં લેકના ચરમાન્ત પ્રદેશાને અચરમાન્ત પ્રદેશાને તથા અલેાકના ચરમાન્ત પ્રદેશને મેળવવાથી પણ તેઓ બધા અસંખ્યાત જ થાય છે અને અસંખ્યાત, અનન્તની અપેક્ષાએ આછા જ છે, તેમને તેમાં મેળવી દેતા પણ તેઓ અલેાકના અચરમાન્ત પ્રદેશેાથી વિશે
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૩
