Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ }}}}|||||||||||||| samAyo siddhAMta, AptavANImAM ! praznakartA: dAdA, Ape AptavANImAM to badhAM zAstra aMdara mUkI dIdhAM che. pratyeka praznano tarata ukela jaDI jato hoya che, svayaMbhU ukelI dAdAzrI : zAstromAMya AvuM to hoya nahIM. AptavANImAM to Akho siddhAMta mUkelo che. siddhAMta eTale avirodhAbhAsa. jyAMthI juo tyAMthI tALo maLe evo A siddhAMta kahevAya che. eTale ApaNuM A akrama vijJAna AkhuM saiddhAMtika svarUpe che. jyAMthI pUcho tyAM siddhAMtamAM pariName, kAraNa ke svabhAvika jJAna che A. koI paNa vastu jJAnamAM AvelI, pharI e vastu ajJAnamAM na jAya, virodhAbhAsa utpanna nA thAya. darekanA siddhAMtane helpa karI karIne siddhAMta AgaLa vadhato jAyane koInoya siddhAMta toDe nahIM. AgaLa jevItarAgo thaI gayA, temano siddhAMta che A. dAdAzrI AtmavijJAnI 'e. ema. paTela.' nI mahIM pragaTa thayelA dAdA bhagavAnanA asIma jaya jayakAra ho 14 mAM -2 AptavANI zreNI-14
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAdA bhagavAna prarUpita AptavANI zreNI - 14 bhAga - 2 saMpAdaka : DaoN. tIrubaheta amIta prakAzaka (c) All Rights Reserved - Dr. Niruben Amin Trimandir, Simandhar City, Ahmedabad Kalol Highway, Adalaj, Dist. : Gandhinagar-382 421, Gujarat, India. prathama AvRti : 5,000 bhAva mUlya : zrI ajita sI. paTela mahAvideha phAunDezana 5, mamatApArka sosAyaTI, navagujarAta koleja pAchaLa, usmAnapurA, amadAvAda-380014, gujarAta. phona : (079) 27540408, 2754399 dravya mUlya mudraka phebruArI 2006 : 'parama vinaya' ane kaMI ja jANato nathI', e bhAva ! : 50 rUpiyA (rAhata dare) lesara kaMpojha : dAdA bhagavAna phAunDezana, amadAvAda. : mahAvideha phAunDezana (prinTIMga DIvIjhana), pArzvanAtha cembarsa, navI rijharva beMka pAse, usmAnapurA, amadAvAda. phona : (079) 27542964, 27540216
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa ma Na trimaMtra vizvanA rahasyo, jJAnI khole ahIM ; na bhUto na bhaviSya, AvA jJAnI 'kahIM" ! cha tattvonA guhya maulika phoDa ; AptavANI caudamI A ajoDa ! cha tattvonI anAdinI bhAgIdArI ; na koI kahI zake vadhu, mArI ke tArI ! gati, sthiti sahAya, herApherI ; AkAza kahe bhAgamAM, jagA 'merI" ! kALano vahIvaTa, jaDano mAla ; cetana nirIkSaka, paNa karI dhamAla ! banI beTho mAlika, tUTI pALa ; jJAnI lAve ThekANe, e ja kamAla ! vizrA, prayogasA, mizrasA ; samajAvI sahajamAM, paramANu dazA ! kriyAvatI zakti, mAtra pudgala taNI ; kalpa cetana, pudgalI citarAmaNI ! tIrthakarI vijJAna, pragaTya dAdA thakI ; caudamI AptavANI, jaga caraNe mUkI ! DaoN. nIrubahena amIta
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ (dAdA bhagavAta phAunDezananA prakAzato) 1. bhogave tenI bhUla 37. pati-patnIno divya vyavahAra 2. banyuM te nyAya 38. mA-bApa chokarAMno vyavahAra 3. eDajasTa evarIvhera 39. vANIno siddhAMta 4. athaDAmaNa TALo 1. eDajasTa evarIvhera 5. ciMtA 2. TakarAva TAlie 6. krodha 7. sevA-paropakAra huA so nyAya bhugate usI kI bhUla 8. mAnavadharma 9. vartamAna tIrthakara zrI sImaMdhara svAmI vartamAna tIrthakara zrI sImaMdhara svAmI 10. mRtyu samaye, pahelAM ne pachI maiM kauna hU~? 11. dAna karma kA vijJAna 12. trimaMtra 8. sarva suro mua. 13. huM koNa chuM ? Atmabodha 14. bhAvanA sudhAre bhavobhava 10. jJAnI puruSa kI pahacAna 15. dAdA bhagavAna ? 1. Adjust Everywhere 16. vANI, vyavahAramAM... 2. The Vault ou the suUUerer 17. satya-asatyanA rahasyo 3. Whatever has happened is Justice 18. mA-bApa chokarAMno vyavahAra (saMkSipta) 4. Avoid Clashes Anger 19. paisAno vyavahAra (saM.) Worries 20. pati-patnIno divya vyavahAra (saM.) The Essence ou All Religion 21. pratikramaNa (saM.) Shree Simandhar Swami 22. samajathI prApta brahmacarya (saM.) 9. Pure Love 10. Death: BeVore, During & AUter... 23. karmanuM vijJAna 11. Gnani Purush Shri A.M.Patel 24. pApa-puNya 12. Who Aml? 25. prema 13. The Science ou Karma 26. ahiMsA 14. Ahimsa (Non-violence) 27. camatkAra 15. Money 28. kleza vinAnuM jIvana 16. Celibacy : Brahmcharya 17. Harmony in Marriage 29. guru-ziSya 18. Pratikraman 30. nijadoSa darzanathI, nirdoSa 19. Ulawless Vision 31. AptavANI zreNI 1 thI 14 20. Generation Gap 32. samajathI prApta brahmacarya (pUrvArdha-utarArdha) 21. Apatvani-1 22. Noble use oU Money 34. AptasUtra (bhAga 1 thI 5) 23. Trimantra 35. paisAno vyavahAra 24. Live Without ConUlicts 36. pratikramaNa 25. Spirituality In Speech 'dAdA bhagavAna'koNa ? jUna 1958nI e samI sAMjano chaeka vAgyAno samaya, bhIDamAM |dhamadhamatAM suratanAM sTezana para beThelA e.ema.paTela rUpI dehamaMdiramAM 'dAdA bhagavAna" saMpUrNapaNe pragaTa thayA ane kudarate saryuM adhyAtmanuM adbhUta Azcarya ! eka kalAkamAM vizvadarzana lAdhyuM ! 'ApaNe koNa ? bhagavAna koNa ? jagata koNa calAve che? karma zuM ? mukti zuM ? 'I. jagatanAM tamAma AdhyAtmika praznonAM saMpUrNa phoDa paDyA ! emane prApti thaI te ja rIte mAtra be ja kalAkamAM, anyane paNa prApti karAvI ApatAM, emanA adbhUta jJAnaprayogathI ! ene akrama mArga kahyo. krama eTale pagathiye pagathiye, krame krame UMce caDhavAnuM ! akrama eTale krama vinAno, liphaTa mArga ! zorTakaTa !! - teozrI svayaM pratyekane 'dAdA bhagavAna koNa ?'no phoDa pADatA kahetAM ke, "A dekhAya che te 'dAdA bhagavAna" hoya, ame to jJAnI puruSa chIe ane mahIM pragaTa thayelA che te dAdA bhagavAna che, je caudalokanA nAtha che, e tamArAmAMya che, badhAmAMya che. tamArAmAM avyaktarUpe rahelA che ne 'ahIM' saMpUrNapaNe vyakta thayelA che ! huM pote bhagavAna nathI. mArI aMdara pragaTa thayelA dAdA bhagavAnane huM paNa namaskAra karuM chuM." AtmajJAna prAptinI pratyakSa liMka parama pUNya dAdAzrI gAmegAma-dezavideza paribhramaNa karIne mumukSu jIvone satsaMga tathA svarUpajJAnanI prApti karAvatAM hatAM. teozrIe potAnI hayAtImAM ja pUNya DaoN. nIrubahena amInane AtmajJAna prApti |karAvavAnI jJAnasiddhi Apela. parama pUNya dAdAzrInA dehavilaya bAda pUNya DaoN. nIrubahena temanA pagale pagale te ja rIte mumukSu jIvone satsaMga tathA AtmajJAnanI prApti nimitta bhAve karAvatA hatA. pUNya nIrubahenanA dehavilaya bAda Aje paNa temanA AzIrvAdathI puNya dIpakabhAI desAI AtmajJAna karAvI rahyA che, jeno lAbha laIne hajAro mumukSuo saMsAramAM rahIne javAbadArIo pUrI karatAM paNa mukta rahI AtmaramaNatA anubhave che.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahArika te AdhyAtmika pUrNajJAta sabhara AptavANI ! jJAnI puruSa eTale A varlDamAM koI cIja evI nathI ke je emane jANavAnI bAkI hoya. jJAnI varlDanI ojharveTarI kahevAya. praznakartA: paNa tame je jANo cho e badhuM jAhera karI nA devAya ? dAdAzrI : A jAhera ja karIe chIe ne ! A AptavANI lakhAze, e eTalA mATe che ke A lokone A je pAchalI paribhASAnA zabdo che ne, lokone samajAtA nathI ekuya. eTale A che te ApaNI bhASAmAM, taLapadI bhASAmAM badhAne ApyuM ne, te badhA samajI jAya, ke dharma zuM che ne AtmA zuM che. praznakartA: tame je traNasone chappana DigrI upara beThA cho, te DigrInuM jJAna badhAne ApavuM joIe ne ? dAdAzrI : hA. te A AptavANI (pustaka) che ne, tevI 14 AptavANI nIkaLaze. zyAre 14 AptavANI pUrI thaze, te badhAmAM bheguM thaze tyAre emAM pUruM jJAna AvI jaze. eTale maNakA pUrA thavA joIe ne ? A cAra aMza ja UNuM kevaLajJAna che. eTale A zAstro ja kahevAya. pelA zAstro to sujheya nathI paDatI. praznakartA: pelAM je cha darzana che, evuM A AptavANI eka darzana nA kahevAya ? dAdAzrI : nA, AptavANI e cha darzananuM bheguM svarUpa che. cha darzana potapotAnAM judAM judAM. pelo kahe che, "amAruM A, amAruM A, amAruM A.' A bheguM darzana che. A anekAMta che, ekAMtika nahIM. eTale cha darzananuM bheguM che. cha darzanavALA bhegA ahIM beThA hoya, to koi UThI nA jAya. badhAMne potAnAM darzana jevuM ja lAge. eTale A pakSapAtI nhoya, niSpakSapAtI ! ahIM jainavALo besI zake, vedAMtavALo besI zake, ahIM pArasIye che, badhAM hoya ahIM. praznakartA: dAdAnI vANImAM zraddhA rAkhe, AptavANImAM zraddhA rAkhe to samakti thAya ke nahIM ? dAdAzrI : tamane zI rIte zraddhA beThelI ? praznakartA: AptavANI vAMcIne ja zraddhA besI gai. dAdAzrI : enuM nAma samakita. A dRSTine phITa thai jAya eTale AtmadraSTi kahevAya. A dRSTine (AptavANImAM samajAvelI dRSTine) ApaNI dRSTi saMpUrNa rIte phITa thai jAya eTale AtmaSTi thai. bIjI dRSTi te 'A hoya, A hoya, A, A, A hoya, A, A' ema be jadI jadI mAlama paDe. paNa pachI bIjuM pustaka vAMce nahIM to Ukela Ave. A to badhI AptavANIo helpIMga che. pAchaLanAM lokone jarUra paDaze ne ? ene mATe helpIMga che. A AptavANI to moTI AzcaryanI vastu che. ane AptavANIthI saMsAra vyavahAramAMya aDacaNo badhI jatI raheze. keTalAka mANaso mane ema kahe che ke bahu aDacaNamAM AvuM chuM ane AptavANI laine jarA Ama jouM chuM to e pAnuM nIkaLe che ne mArI aDacaNa kADhI nAkhe che. Ane maLI jAya, liMka maLI. jAya. praznata : saMkalana bahu sarasa thayeluM che. eka-eka sajekTa bahu sarasa saMkalita thayAM che. dAdAzrI : hA. evI mArI icchA che, te sAruM thAya. eTale thoDo thoDo TAIma kADhIne vAMcatA rahevuM jarAM. praznakartA : eTale dAdA, ame kahIe chIe ke amAre AptavANIno ghaNo upakAra che. dAdAzrI : AptavANI to potAnuM jIvatuM jAgatuM svarUpa che ne, eka jAtanuM ! eTale A vANI vAMcene to ema ne ema samati thaI jAya !
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdakIya prastuta graMtha AptavANI zreNI-14 (bhAga-2)mAM avinAzI tattvonuM varNana che. ati ati guhya ne sUkSmatama cha avinAzI tattvonI vAta pUNyazrIe sAdI ne saraLa, taLapadI bhASAmAM sAmAnya manuSyane paNa atre khaMDa-1mAM samajAvI dIdhI che. temAMya cha tattvonI bhAgIdArIno dAkhalo ApI sAva saraLa karI dIdhuM che, brahmAMDanI racanAnuM guhyatama jJAna ! jaDa tattvono mAlasAmAna, gatisahAyaka tattvanuM herApherI (kATIMga)nuM kAma, sthitisahAyaka tatva mAlane goThavI Ape, sTora kare. kALa tattva navuM-jUnuM karI menejamenTanuM kAma kare. AkAza tattva dhaMdho karavA mAla mUkavA jagyA Ape. ane cetana tattvanuM kArya che suparavAIjharanuM. tene badale te mAlika banI beTho ne bhAgIdArImAM bhAMjagaDa paDI ne dAvAo maMDAyA. cetana jo pAcho nirIkSaka (jJAtA-draSTA) thaI jAya to niveDo AvI jAya, A anAdinI kophlIkTa (gUMcavADA, vaDhavADa)no. jaDa pudgala paramANuo temaja pudgalanA rahasyo khaMDa-2mAM khullAM thAya che. temAMya vizrasA, prayogasI ane mizrasA sAdA dAkhalA ApI IjhilI (saraLatAthI) samajAvI dIdhuM che. pudgalanI karAmata ane teno prasavadharmI svabhAva, jagata AkhuM pUraNa-galana che e vAMcatA ja magajamAM UtarI jAya che. pudgalanI kriyAvatI zaktinuM rahasya samajAtAM kartA saMbaMdhInI bhrAMti TheTha tAttvikatA sudhInI UDI jAya che. paramANuonI asaro TheTha dhULa vyavahAra sudhI atre khullI karI che. khorAkanA paramANuonI asaro paNa jJAnInI dRSTie agopita thAya che. prastuta graMtha vAMcatA pahelAM sAdhake acUka upoddAta vAMcavo to ja jJAnInA aMtara Azayano phoDa paDaze ne liMka agopita thaze. pUNyazrInI vANI AtmajJAna pachI vIsa varasa sudhI judI judI vyaktinA nimitte TukaDe TukaDe nIkaLelI che. Akho siddhAMta eka sAthe eka vyakti joDe ATalAM varSomAM to nA nIkaLI zake ne ? te ghaNAM badhAM satsaMgone bhegA karIne saMkalita karIne siddhAMta mUkavAmAM Avyo che. sAdhaka dvArA eka cepTara eka beThakamAM pUruM thAya to ja liMka jaLavAIne samajaNamAM goThavAze. TukaDe TukaDe vAMcavAthI liMka tUTIne samajaNa goThavavAmAM muzkelI thavAnI saMbhAvanA raheze. - jJAnI puruSanI jJAnavANI mULa AtmAne sparzani nIkaLelI che, je amUlya ratna samAna che. judA judA ratno bhegA thaI ane ekaeka siddhAMtanI mALA thaI jAya. ApaNe to pratyeka vAtane samajI samajIne dAdAzrInAM darzanamAM jevuM dekhAyuM tevuM ja dekhAya, tevI bhAvanA sAthe vAMcatA jaIzuM ane ratno jALavIne bhegA karatAM rahIzuM to chevaTe siddhAMtanI mALA thaIne UbhI raheze. te siddhAMta kAyamane mATe hRdayagata thaIne anubhavamAM AvI jaze. 14mI AptavANI pIeca. DI. levalanI che. je tattvajJAnanAM phoDa pADe che. tethI bejhIka vAto ahIM vigatavAra nahIM maLe athavA to bilakuleya nahIM maLe. sAdhaka 13 AptavANIono temaja dAdAzrInA sarve mahAna graMthono phUla sTaDI karIne, samajIne caudamI AptavANI vAMcaze to ja samajAze. ane namra vinaMtI che ke badhuM samajamAM utaryA pachI ja caudamI AptavANIno sTaDI karazo. dareka navA mathALAvALuM meTara navI vyakti sAthenuM che ema samajavuM. tethI pharI pAcho prazna pUche che tema lAgaze. paNa UMDA phoDa maLatA hovAne kAraNe tene saMkalanamAM samAviSTa karavAmAM Avela che. enATomI (zarIra vijJAnanuM) dasamA, bAramA dhoraNamAM, meDikalamAM varNana che. enI e ja bejhika vAta AgaLa jatAM UMDANamAM jAya che. tethI te kaMI enuM e ja badhA dhoraNamAM bhaNavAnuM che evuM nA kahevAya. tamAma zAstronA sAra rUpa jJAnInI vANI hoya che ane te vANI saMkalita thAya tyAre svayaM zAstra banI jAya che. tema A AptavANI mokSamArgI mATe AtmAnubhavInA kathananA vacanonuM zAstra che, je mokSArthIone mokSamArge AMtarika dazAnI sthiti mATe mAIla sTona sama kAma lAgaze. zAstromAM so maNa sUtaramAM eka vAla jeTaluM sonuM vaNAyeluM hoya
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, je sAdhake svayaM khoLIne prApta karavAnuM rahe che. AptavANImAM pragaTa jJAnIe so TakA zuddha sonuM ja ApyuM che. atre saMkalanamAM parama pUNya dAdAzrInI vANIthI vahelA judA judA dAkhalAo guhyatama tattvane samajavA prastuta thayA che. anubhavagamya avinAzI tattvane samajavA vinAzI dAkhalAo haMmezAM maryAdita ja hoya che. chatAM judA judA eMgalathI samajAvavA tathA judA judA guNane samajavA judA judA dAkhalAo khUba upayogI thaI paDe evA che. kyAMka virodhAbhAsa jevuM lAge paNa te apekSita che, mATe avirodhAbhAsI hoya che. siddhAMtane kyAreya chedatuM hotuM nathI. - parama pUzya dAdAzrInI vAto ajJAnathI mAMDIne kevaLajJAna sudhInI che. prastAvanAmAM ke upodaghAtamAM saMpAdakanI kSatio hoI zake. tema ja AjanA UghADa pramANe Aje A jaNAvAyuM hoya, paNa jJAnI kRpAthI AgaLa vizeSa UghADa thaI jAya to e ja vAta judI bhAse. paNa kharekhara to te AgaLanA phoDa hoya. yathArtha jJAnanI samaja to kevaLIgamya ja hoI zake ! tethI bhUlacUka lAge to kSamA prArthIe chIe. jJAnI puruSanI jJAnavANI vAMca vAMca karIne enI meLe mULa vAtane samajavA do. jJAnI puruSanI vANI svayaM kriyAkArI che, jarUra svayaM UgI nIkaLaze ja. potAnI samajaNane phUla poInTa (sTopa) mUkavA jevo nathI. haMmezA komA rAkhIne ja AgaLa vadhIzuM. jJAnInI vANInuM nitya ArAdhana thayA karaze to navA navA UghADa thaze ane samaja vardhamAna thaI jJAna dazAnI zreNIo caDhavAne mATe vijJAna spaSTa anubhavamAM AvatuM jaze. ati ati sUkSma vAto, vibhAva ke paryAya jevI, yadi vAMcatA sAdhakane gUMcavADAmAM mUke to tethI mUMjhAvAnI jarUra nathI. A nA samajAya tethI zuM mokSa aTakI jaze ? jarAya nahIM. mokSa to jJAnInI pAMca AjJAmAM rahevAthI ja sahaja prApya che, tArkika artha ne paMDitAIthI nahIM. AjJAmAM rahe to jJAnInI kRpA ja sarva kSatiothI mukta karAve che. mATe sarva tattvonA sAra evA mokSa mATe to jJAnInI AjJAmAM rahevuM e ja sAra che. - DaoN. nIrubahena amIta
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ upoddhAta [khaMDa-1]. cha avinAzI tava ! [1] cha avinAzI tatvothI cAyuM vizva ! jagata anAdi anaMta che. saMyoga svabhAvathI viyogI che. saMyogothI badhuM UbhuM thAya che, viyogathI vikharAI jAya che. Ano koI kartA nathI. dhI varlDa Ijha dhI pajhala ITaselpha. koIe kriyeTa karyuM nathI. bhagavAna paNa racayitA nathI. kudarata paNa racayitA nathI. kudaratI rIte thaI gayuM che. A jagata koIe banAvyuM nathI ne banAvyA sivAya banyuM nathI. eno artha nimittabhAvathI badhuM kartA che, vAstavikatAmAM nathI. jagatamAM cha zAzvata tattvo che, tenA saMmelanathI jagata khaDuM thayuM che. A buddhithI samajAya tevuM nathI. kAraNa pote ITarnala thAya to ITarnalanI vAta karI zake. AkhI thiyarI oNpha rileTivITI sAyanTisTo oLaMge tyAre riyAliTInI zarUAta thAya che ane trIjI che thiyarI oNpha ebsolyuTijhama, cha dravyo e paramenanTa che. kevaLajJAnathI ja dekhAya. saMto, bhakto paNa ene nA joI zake. A tattvo upara koIno kaMTrola nathI. chae cha svataMtra che. vizvano koI mAlika nathI chatAM tenI niyati paNa che. sUtradhAra vyavasthita zakti che. teya pAchI jaDe zakti che. chamAM paheluM tattva karyuM e je khoLavA gayA te anaMta avatAra rakhaDI maryA ! A to badhuM vijJAna che. cha tattvomAM AtmA akriya che. dareka tattvono potAno vizeSa guNa che. chae tattvo avinAbhAvI rUpe rahelAM che. dAdA evA jJAnI kahevAya ke je vanI oNljharveTarI che. cAra vedanA uparI kahevAya. eka AtmA tattvane jANe te tattvajJAnI ane sarva tattvane jANe te sarvajJa ! AtmA jANyAnuM phaLa che, anaMta pIDAmAMya anaMta mokSa ! A brahmAMDamAM badhAM tattvo sthira svabhAvanAM che. eka paramANu paNa sthira svabhAvanuM che paNa badhAM tattvo bhegAM thavAthI ane vibhAva thavAthI caMcaLa thaI gayuM che, jaDa paramANuo pote ja caMcaLa che, kyAre AtmA svabhAvathI sthira che. chae tattvo svabhAvathI parivartanazIla che. AkAza kSetramAM paramANuo pharyA rAkhe che. dareka tattva dravya, guNa ane paryAya sahita hoya. guNa ane paryAya jemAMthI utpanna thAya te dravya, ene ja vastu kahI.. AtmA ane jaDanA mizraNathI vizeSa pariNAma utpanna thAya che. te navA ja guNo utpanna thAya che. jene vyatireka guNo kahyA. vinAzI ane parivartanazIla e beumAM zo phera ? vinAzI eTale nAzavaMta, zyAre mULa tattva avinAzI che. AtmAnA guNa avinAzI che ane parivartanazIla che. paryAya vinAzI che ane parivartanazIla che. eka paramANu bIjA paramANane oLaMge, enA parathI kALanuM nimitta maLyuM, eTalA kALane 'samaya' kahyo. AtmAmAM zuM parivartanazIla che ? mULa cetana te dravya emAM kazo pheraphAra nathI. eno guNa che anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta sukha... koI paNa zeya jaNAya te A jJAnathI nA jaNAya paNa enA paryAyathI jaNAya che. guNa niraMtara sAthe ja rahe, paryAya badalAya. jema zeya badalAya 13
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ tema jJAnanA paryAya badalAya. chatAMya jJAna to zuddha ja rahe che, saMpUrNa ane sarvAgapaNe. rUpAMtara ne parivartanazIlamAM zuM phera ? rUpAMtara to mAtra pudgalane ke je rUpI che tene lAgu paDe. bahAranA bhAgane rUpAMtara kahevAya. e rUpAMtara jADuM che. mULa pudgala paramANuo paNa rUpAMtara nathI thatA. e parivartanazIla ja che ne mahIM pAchA zuddha ja che. AtmAnA dravya-guNa-paryAya eTale A IlekTrika balba che e vastu (dravya) kahevAya. enI prakAza ApavAnI zakti e guNa kahevAya ane prakAzamAM badhI vastuo jue-jANe e paryAya kahevAya. balba tyAMno tyAM ja rahe. A badhuM ahIM AtmA saMbaMdhI katAya che. saMsAra saMbaMdhI, kaSAya saMbaMdhI badhe kaMtAya paNa AtmA saMbaMdhI to ahIM ja kaMtAya. chae tattvo bhramamANa kare che, temAM koI koIne harakatakartA nathI ke madadakartAya nathI. ekAkAreya thatAM nathI. badhAM zuddha ja che. phakta niraMtara pharyA ja kare che, parivartanazIla che. A paramANuo A lokamAM rIvolvIMga thayA (pharyA) kare che ane cetananeya rIvolvIMga karyA kare. badhA bhegA thavAthI AvaraNa Ave che ane chUTA paDavAthI mukta thAya che. cha sanAtana tattvonuM rIvaoNlvIMga enuM nAma jagata. A che brahmAMDanA cha sanAtana tattvo : 1) AtmA - mULa cetana - arUpI 2) jaDa - paramANu - ekamAtra rUpI 3) dharmAstikAya (gatisahAyaka) - javA-AvavA mATe - arUpI 4) adharmAstikAya(sthitisAyaka) - sthira kare te - arUpI 5) AkAza - jagyA Ape te - arUpI 6) kALa - kALANu che, parivartana lAve - arUpI pAMca tattvo astikAya kahevAya. kALa tattvane astikAya nA kahevAya. A badhI tIrthakaronI zodhakhoLa che, kevaLajJAne karIne ! cha tattva haMmezAM sat hoya. sat eTale avinAzI ane asat eTale vinAzI. AtmAne riyala spesa nathI. dehadhArIne, jIvAtmAne spesa hoya. jIva avyavahAramAMthI vyavahAra rAzimAM Avyo tyAre ene paheluM kayuM tattva coMTyuM ? kALanA AdhAre AmAM paDyo. Ama pravAha vaheto hoya temAM vAro Ave ne ? AnI pAchaLa niyati che. svataMtra nathI niyati ke kALa. koI uparI nathI. chatAM AmAM mukhya bhAga gaNavo hoya to te che pudgala tattvano. eTale mukhya mArAmArI jaDa ane cetananI che. bAkI bIjAM sAIlanTa (mauna) che. paNa AtmA to A pAMceya tattvomAM phasAyo che, anaMta zaktino dhaNI hovA chatAMya ! zyAre AtmAne potAnuM ne jaDa tattvanuM bhAna thaze tyAre badhAyathI AtmA chUTo thaze. AtmAnI joDe pAMca tattvo kyAreya nahotA evuM banyuM ja nathI. badhAM joDe ne joDe ja che anAdithI. chae tattvo milcara rUpe che, kampAunDa rUpe nathI. kampAunDa thAya to to mULa guNadharmo ja badalAI jAya. AtmA zuddha ja che, mAtra bilIpha ja roMga thayelI che. vikalpo limiTeDa che ne AtmaguNa analimiTeDa che. to ja mokSa maLe. ane anaMta guNa eTalA mATe kahyuM ke bebhAna che mATe. bhAnavALAne to kaMI kahevAnI jarUra ja nathI ne ! AtmA sanAtana vastu che. mATe tenuM astitva paNa sanAtana che. sanAtana vastunA astitvanuM koI kAraNa nA hoI zake. AtmA pote arUpI, bIjA cAra arUpI. eka jaDa tattva ja rUpI che. te rUpI tattva evuM che ke jene aDapaluM thavAthI UMcuMnIcuM thAya che ne
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra khaDo thaI jAya che. pote arUpI ne rUpIne dekhIne ene aDapaluM karavAthI jaDa tattva tevuM khaDuM thaI jAya che. vedonA uparI bhedavijJAnI, te ja A tamAma tattvone chUTAM pADI zake. AmAM zAstra kAma nA kare. DirekTa prakAza jJAnIno joIe. saMpUrNa nirAvaraNa AtmAne pAmelA dAdA A kALanA evA jJAnI che ke je be kalAkamAM ja badhuM chUTuM pADI Ape ! [2] AtmA, avinAzI tattva ! AtmA e eka evuM parama tattva che ke jenAmAM anaMta zaktio che. enA ekalAmAM ja cetanatA che, jJAna che, sukha che. bIjA koI tattvamAM AvuM nathI. evA anaMta AtmAo che ane pratyeka AtmA anAdi anaMta che. AtmA caitanyaghana svarUpI che. emAMthI kyAreya ajJAna nA nIkaLe. AtmA trikALa zuddha ja che. paNa vizeSa pariNAmamAM je prakRti UbhI thaI che te mizracetana che. nizcayAtmA paramAtmA ja che. vyavahAra AtmA rileTiva che. cetana e ja bhagavAna che, je saMpUrNa nirAlaMba che. jIva ane AtmAmAM zuM phera ? jIve-mare che evuM mAne che te jIva che. AtmA ajara-amara che. mULa vastune AtmA kahevAya ane avasthAne jIva kahyo. AtmAmAM jANapaNAno guNa che. lAgaNIo batADe che. cetana akriya che, aDola che. AtmAne ekaluM arUpI tarIke bhajIe to bIjA cAra tattvo, pudgala sivAyanAM, badhAM ja arUpI che, to te temane pahoMce. bIjAM cAra AtmAnI jema amUrta che, agurulaghu che, nirlepa che, TaMkotkIrNa che, avicaLa che. cetana e anubhavavAnI vastu che. enuM jJAna-darzana ane nirAkULa AnaMdanI anubhUti e enuM AgavuM che. AtmA pote kyAreya Icyora thayo ja nathI. Icyora thavAnI mAtra bhrAMti ja che. riyalamAM pote zuddhAtmA ja che. rileTivamAM 'huM caMdu chuM' mAne che. | gItAmAM kahyuM che, asat vinAzI che ne sat trikALI avinAzI che. AtmA nitya, avinAzI, aprameya che ane A zarIradhArInA A zarIro nAzavaMta che. bhagavAnanI bhASAmAM koI maratuM nathI ne janmatuMya nathI. "mokSa to tArI aMdara che' evuM zrI kRSNa bhagavAne kahyuM che. eTale 'badhAne choDIne tuM mane bhaja, aMdaravALAne bhaja.' AtmAne ja riyala kRSNa kahe che gItAmAM, ene tuM bhaja. gItAmAM zyAM zyAM 'huM' zabda che te AtmA mATe che. zyAre loko vyaktirUpe laI gayA. aMte AtmA so paramAtmA ! [3] gatisahAyaka tatva - sthitisahAyaka tatva ! jaDa ane cetanane jAte pravahana karavAthI zakti nathI. gatisahAyaka tattva (dharmAstikAya, emane gati karavAmAM sahAya kare che. aMdara bhAvanA thAya, IcchA thAya ke kyAMka javuM che, evuM aMdarathI gaNahAro (aNasAro) mAlama paDyo ke gatisahAyaka tattva ene madada kare. upaniSadamAM che ke AtmA gatimAna che ane nathI. riyalamAM AtmA gatimAna nathI, paNa vyavahAra AtmA bhAva kare eTale gatisahAyaka tattvanI sahAyatAthI e gati kare che. cetana tattva ekaluM ja evuM che ke je svabhAveya karI zake ane vizeSa bhAveya karI zake. vizeSabhAvathI AghupAchuM javAno bhAva kare che ke tarata ja gatisahAyaka tattva tene cAlavAmAM madada kare che. jema mAchalIne pANI cAlavAmAM madada kare che ! pANI nA hoya to mAchalI cAlI nA zake. have ekaluM gatisahAyaka tattva hota to badhA doDadhAma doDadhAma karyA karata, gharamAM, bahAra, badhe ja ! sophA, palaMga, khurazI vasAvavAnI jarUrata
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja nA raheta. paNa bIjuM eka tatva che, jene sthitisahAyaka (adharmAstikAya) kahyuM che te darekane sthira karAve. nadImAM nAkheluM lAkaDuM pANI kheMcI jAya che ema lAge che paNa kharekhara to gatisahAyaka tattva ja kheMcI jAya che. gatisahAyaka ane sthitisahAyaka tattvanA pradeza hoya, enA aNu nA hoya. AtmAnAya anaMta pradeza hoya che. buddhithI para che A vAta. kevaLajJAne karIne ja dekhAya. gatisahAyaka tattvano amala pUro thAya eTale sthitisahAyaka tattva kAma kare. mRtyu samaye kahe che ne ke mAre have UThavAnI ke hAlavAcAlavAnIya hAma jatI rahI. eno artha gatisahAyaka tattva jatuM rahyuM. mULa cetana tattvane haravA-pharavAnI mAMgaNI nathI. A to jaDa ane cetana bhegA thavAthI vizeSa bhAva utpanna thAya che. temAM 'huM' utpanna thAya che. e vibhAvika 'huM'ne bhAva karavAno guNa che. e vyatireka guNa che. e bhAva kare che ne gatisahAyaka madada kare che cAlavAmAM. bhAva karavAvALo koNa ? jaDa ke cetana ? bhAva karavAvALo che mAnelo AtmA ! eTale ke vyavahAra AtmA ! bhAva thAya to ja gati ne sthiti sahAyaka tattvo madada kare, nahIM to nahIM. vyavahAramAM badhAnI madada hoya. nizcayamAM to jarUra ja nahIM ne ! vyavahAramAM UbhA rahevA AkAza joIe, kALa joIe. ApaNAmAM chae cha tattvo che. jhADamAM sthitisahAyaka vadhAre ne gatisahAyaka bahu jUja hoya. sthitisAyaka ane gatisahAyaka tattva lokAkAza jeTaluM che. eka che, akhaMDa che, zAzvata che. lokavAyakA che ke maratI vakhate jIvane vimAna teDI jAya che. kharekhara vimAna nahIM paNa dharmAstikAya teDI jAya che. A tattva samajAya nahIM eTale bALabhASAmAM vimAna kahyuM ene. mokSe javAnA bhAva karelA, tenA phaLa rUpe gatisahAyaka ja enI meLe mokSe laI jAya. AmAM AtmAne kaMI ja karavuM paDatuM nathI. AtmA to TheTha sudhI akartA ja rahe che. karma chuTyA eTale AtmAno svabhAva UrdhvagAmI che, te gatisahAyaka tene vaLAvavA jAya siddhakSetramAM ane sthitisahAyaka tattva ene tyAM sthira karI de. Ama potapotAnA bAkI rahelAM kArya pUrAM karI e be tattvo paNa chevaTe chUTAM thaI jAya che ! eTale ja sto zrImad rAjacaMdre kahyuM, 'pUrva prayogAdi kAraNanA yogathI, Urdhvagamana siddhAlaya prApta susthita jo !" apUrva avasara... pUrvaprayoga ApaNane ahIM lAve che ne pherave che. zyAre mokSa janArAono pUrvaprayoga siddhazIlAe laI jAya che. aMteya AtmAne kaMI karavuM paDatuM nathI, mokSe javA mATe. AtmA to AtmA ja rahyo che, AkhA saMsAra kALamAM vinA aDacaNe ! [] kALa tatva ! jagatamAM vastuo navA-jUnI thayA kare che e kALa tattvane AdhIna che. AmAM kALa tattva navA-jUnI pote nathI karatuM paNa tenA nimitte thAya giloDInI kapAyelI pUMchaDI keTalIya vAra sudhI hAlyA kare ! e zAne AdhAre ? jIva to giloDI nAsI gaI temAM gayo to paMchaDImAM bIjo kyo jIva Avyo ? cetananA be TukaDA thAya ? nA. AtmA to pUMchaDI kapAtI vakhate ja tyAMthI khasI jAya, saMkocAIne giloDImAM jato rahe. pachI je pUMchaDI hAlyA kare che te gatisahAyaka tattvane kAraNe. pachI enuM kArya pUruM thatAM ja gatisahAyaka nIkaLI jAya ne sthitisahAyaka sthira paDI rahevAmAM madada kare. vinAzI avasthA keTalo TAIma raheze te kaI rIte mApI zakAya ? kALa tattva thakI. pUraNa-galana, saMyoga-viyoga je khabara paDe che e paNa kALa tattvane lIdhe ja.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahemAnano saMyoga viyoga svabhAvano che, pachI zA mATe emanA javAnI ciMtA ? sukha-du:kha saMyogI viyogI che, meLe ja thaI jAya. bhAvo pramANe saMyogo bhegA thAya. bhAvono rAjA pote ja che. nirpekSa vastune kALa sparzato ja nathI. sApekSane ja sparze. dAdAnA mahAtmAne pAMca AjJAmAM rahe to kALa, karma ne mAyA aDe kALa to jJAnInA velAneya nirvaza kare. bIjA koInI tAkAta nathI. eka paramANu bIjA paramANune oLaMge eTalA kALane 'samaya' kahyo. kALa e kALANu rUpe che. anaMtA che paNa arUpI che, dekhAya nahIM. nicetana che. kRSNa bhagavAna gItA bolyA hatA, te Aje jo koI kALa tattvano sAdhaka hoya to tenA kALANuo Aje pAchA bolAvI zake ne te saMbhaLAvI zake ! eka kalpanA aMta sudhI kALANuo sacavAya che, avasarpiNI ne utsarpiNI sudhI, brahmAMDamAM koI jagyAe. paNa atyAre e vidyA che nahIM, lupta thaI gaI che. dAdA kahe che, amArAmAM paNa e vidyA nathI. e to 360 DigrIvALAne A vidyA AvaDe. nahIM. kALa to niraMtara sarakyA ja kare. enI joDe koIno saMbaMdha baMdhAya ja kema karIne ? kALa be prakArano : 1) vyavahAra kALa 2) nizcaya kALa. paLa, vipaLa, sekanDa, miniTa, kalAka, divasa, aThavADiyuM, mahino, varSa... Ane vyavahAra kALa kahyo ane 'samaya'ne nizcaya kALa kahyo. eka samaya kALano nAnAmAM nAno avibhAzya bhAga che. tIrthaMkaro samaya sudhInI jAgRtimAM pahoMcyA hatA, kevaLajJAne karIne ! dAdAzrI kahe che, mAre to 5OO samaya sudhIya nathI ! kevaLajJAnIne samayasamayanA rivaoNlyuzana hoya ! zyAM darzana che tyAM kALa nathI. kALa dezyamAM che, draSTAmAM nathI. kALa e Ilyujhana (brAMti, bhramaNAM) nathI, vAstavikatA che. dareka saMyoga, saMyogakALa sahita ja hoya. saMyogakALa ja ekabIjA saMyogone bhegA kare che. dasane vIse zuM thaze e kALanA lakSamAM ja hoya. dravya, kSetra, kALa, bhAva ne bhava badhuM bheguM thAya tyAre kArya thAya. dareka saMyoga pAcho viyogI svabhAvano che. dAdAzrI kahe che, ame dravya, kSetra, kALa, bhAva, bhava, deha badhAthI para chIe. badhAthI apratibaddha chIe. akrama vijJAnamAM krama-akrama vizeSaNa che e badalAyA kare, paNa vijJAna vizeSaNa nathI. e kAyamanuM che. vizeSaNa che te kALa maryAdAmAM che. maryAdA patye (patI gaye) vizeSaNa UDI jAya. badhuM 'nizcita kharuM eya kharuM ne 'nizcita nahIM' eya kharuM. eTale yathArtha to 'vyavasthita' che. kALa pAke tyAre mokSe jAya paNa kALa ekalo ja nahIM, pAchA jJAnI maLe, sAdhano maLe to jAya. kALa pAke eTale badhuM maLI ja jAya. tIrthakaro hoya, temanI pAse sarva samarpa saMyama levA taiyAra hoya, to zuM te ja bhave mokSe jaI zake te ? bhagavAna kahe, 'nA'. kema ? to kahe, bhavasthiti pAkI nathI mATe. bhavasthiti upAya karIne vahelI pakAvI. kahe. paNa te vahelI pAkavAnI hoya to ja upAya karIne pAke. nahIM to nahIM. to pachI puruSArthane kyAM sthAna ? bhrAMtimAM puruSArtha che ja kyAM ? puruSa thayA pachI puruSArtha thAya. kramikamAM ahaMkAre karIne puruSArtha karyo kahevAya. AgaLa A ahaMkAraneya ogALavo paDe.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaya puruSArtha nathI, puruSa puruSArtha che. 24 ja tIrthaMkaro kema ? 63 zalAkA puruSo kema ? e badhuM kudaratI che. kAyama A ja krama che. Tu eca + o = pANI. emAM A ja mApa kema ? A badhuM sAyanTiphika che. kudaratI kevuM suMdara che ! dAdAzrI kahe che, "nAnapaNamAM mane bahu vicAra AvatA ke A varasanI goThavaNI koNe karI ? mahino kema ? te dhIme dhIme samajAyuM ke AMbe kerI bAra mahine ja pAke, ghaNAM badhAM phaLa-phUla bAra mahine ja thAya. eTale A jagatanuM esensa bAra mahinAnuM che. vaLI mahino eTale paMdara dahADe caMdra hoya ne paMdara dahADe nA hoya. badhuM ekkekTa che. A badhuM necarala (kudaratI) che. manuSyonA vikalpa nathI. AmAM buddhi vaparAya ema che ja nahIM, kALa badhuM gaNita ja che. phakta pheraphAra kudaratI kramamAM kyAM thAya che ? gRhita mithyAtva manuSyano svabhAva che. gRhita mithyAtvane kAraNe ja mokSa aTakyo che A kALamAM ! karmo kALane AdhIna che ane kALa pAcho bIjAne AdhIna che. koI saMpUrNapaNe svataMtra to nathI. bhagavAna (AtmA) paNa juone, phasAyA che A cakkaramAM ! e to mokSadAtA, taraNatAraNahAra jJAnI puruSa ja choDAve AmAMthI ! AkAza AtmA - jJAna nathI - jJAna svarUpa che. - jagatamAM koI cIja herAna - jagatamAM koI cIja herAna nA karI zake nA karI zake - sUkSma - sUkSma - hareka jagyAe che - hareka jagyAe nathI - be paramANu jagyA roke tyAMthI - badhAmAMthI ArapAra jaI zake trIjuM paramANu nA jaI zake - AkAzamAM pudgala jagyA roke - anavagAhaka (AkAzamAM AtmA jagyA rokato nathI) AkAza AvaDuM moTuM paNa avibhAzya che, eka ja che, akhaMDa che. jagyA ApavAnuM kAma AkAzanuM vibhAvika AtmAne jagyA Ape che AkAza. svabhAvika AtmAne jagyAnI jarUra ja nathI. AkAza svataMtra che, AtmA jeTaluM ja svataMtra che. enA TukaDA nathI thatA, skaMdha thAya enA. koI jagyAe vadhu jAmI gayuM hoya, to koI jagyAe ochuM jAme paNa ekatA nA tUTe. AkAza ekaluM ja dekhAya evuM che, te teno sthULa bhAga. AkAza je raMga dekhAya che te bahu polANavALo bhAga che teno dekhAya che. ane teya dariyAnuM pratibiMba paDe che tyAM. sUryano prakAza dariyA para paDe ne tenuM pratibiMba upara paDe che. bAkI AkAza eTale avakAza. khAlI jagyA. pANIya kalaralesa (raMgavihIna) che pote. darekamAM AkAza tatva hoya. hIrAmAM sauthI ochuM AkAza hoya. tethI te jaladI nA bhAMge. AkAza badhe ja che. siddhakSetramAM AtmA spesa rokato nathI. tethI tene anaavagAhaka kahyo. siddhakSetramAM siddha bhagavaMto hoya. nirAkAra hovA chatAMya temano AkAra hoya. je dehe siddha thayA tenA be tRtIyAMza bhAgano AkAra hoya. [5] AkAza tatva ! (1) AkAza, avinAzI tatva ! AtmA AkAza jevo kahyo, to emAM zuM phera ? AkAza - nicetana - lAgaNI nathI - arUpI - zAzvata tattva AtmA - cetana - lAgaNIvALo - arUpI - zAzvata tattva
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya-kSetra-kALa-bhAva-bhava badhuM badalAyA kare. bhava lAMbo TAIma cAle, paNa dravya, kSetra, kALa, bhAva niraMtara badalAyA kare. svadravya-svakSetra-svakALa ne svabhAva e cAreya bhAve pote ja che, e zuddhAtmA ja che. svakSetra eTale potAno anaMta pradezI bhAva. kharekhara e kSetra nathI paNa parakSetra, svakSetra e samajAvavA kahyuM che. AtmAne svabhAva ja hoya, bIjuM nA hoya. jJAtA-draSTA-paramAnaMdI e ja eno svabhAva, e sivAyano badho parabhAva. parabhAva parakSetrane AdhIna che. AtmA kSetrajJa che. kSetrane jANanAro te kSetrAkAra thaI gayo che. | [2] spesatI anokhI asaro ! AtmA sivAya badhuM ja spesa roke che. pudgalano svabhAva jagyA rokavAno che. zuddha paramANuo paNa jagyA roke che. mAre DaoNkTara banavuM hoya to emAM spesa kaI rIte kAma kare che? TAImiMga, spesa, bIjA badhA kAraNo bhegA thAya tyAre DaoNkTara thavAnA vicAra Ave. pote svAdhInatAthI karma karato nathI. AmAM spesa mukhya che. svabhAva pahelo ke spesa pahelI ? svabhAvathI spesa maLe ne spesathI svabhAva maLe. eTale nimittanaimittika bhAvathI che. karma paNa spesanA AdhAre che. karma mULa tattva nathI, spesanA AdhAre karma che. paNa spesamAM bhAva Ubho thayo kALanA AdhAre. dravya che te kSetramAM AvyuM ane tenA AdhAre kALa bhego thayo ane kALa pachI bhAva utpanna thAya ane pachI karma cArja thAya. kSetramAM dravya - kALa - bhAva = karma cArja dravya eTale brAMtacetana. bhrAMti vagaranuM cetana to spesamAM hoya ja nahIM ne ! eTale mULamAM kSetra paheluM hoya to gADuM AgaLa vadhe. ane spesa zenA AdhAre maLe ? enA kAyadAnA AdhAre. skUlamAM badhA sAthe sAMbhaLe paNa spesa darekanI judI judI, tethI bhAva judo ja hoya darekano. spesa judI eTale ahaMkAra judo darekano ne ahaMkArane laIne spesa judI, anyonya che. - jJAna spesa roke nahIM, karma jagyA roke. bhakti paNa spesavALI. karma ane jJAna sAthe besI zake. kAraNa ke jJAna spesa roke nahIM ne ! karma ane bhakti sAthe besI zake nahIM. kAraNa ke banne spesa roke che. sthaLa (spesa) ane kALanI asara vicAro upara thAya, AtmA para nA thAya. AtmA sivAya varlDamAM koI evI cIja nathI ke jene asara nA thAya. pudgala pote ja IphekTiva che. mANasonA vAIbrezansa (spaMdano) hoya tema kSetramAMya vAIbrezansa hoya. kurukSetramAM laDhavAnA ja vicAro Ave. tyAM laDhI paDeya kharA ! bhakti, jJAna amuka amuka jagyAe ja jAme. kSetra sparzanAnA hisAbo che. puNya hoya tyAre suMvALI sparzanA lAge, ThaMDaka lAge agara to kutaruM dekhe, giloDI (garoLI) dekhe ne cIDha caDhe to tevo hisAba Avyo gaNAya. ApaNe DAhyA thavAnuM che. ApaNe vAMkA to jagyA vAMkI maLe. AmAM bhAva sudhare to kSetra, dravya, kALa badhuM ja sudhare. bhAva phera karavAno che. dareke evI taiyArI rAkhavI ke game te saMjogamAM, koI paNa jagyA bojAvALI nA lAgavI joIe. tIrthamAM jAya to nAstika paNa bhagavAnane mAnato thaI jAya ! tIrthakaro zyAM vicare te tIrtha bane ! dAdA kahe che, amArAthI evuM nA bane. mahAtmAone have badhA DiscArja bhAva che. 'huM caMdu chuM' evI mAnyatA che tyAM sudhI ja bhAva thAya, nahIM to nA thAya. 24
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSyamAtranI hastarekhA (phiMgaraprinTa) judI judI che ! tenA AdhAre to korTo ane Imigrezana cAle che ! eka mAthAnA be vALeya sarakhA nA hoya. kSetra phera kyAre thAya ? svabhAva phera thAya tyAre. duSamA svabhAvavALA ja atyAre A bhUmi para Ave. dAdA kahe che, ameya AvyA chIe ! jJAna pachI svabhAva phera thAya to kSetra phera thAya ne mahAvideha kSetre ekAda avatAramAM javAya. badhA hadamAM ja rahe ane je behadamAM gayo, bAunDrImAMthI bahAra nIkaLyo ke kAma pUruM thayuM ane je behadamAM AvyA te ja behadamAM laI jaI zake. (buddhi limiTavALI che, jJAna analimiTeDa che) [3] rahasya, judA judA mukhaDA taNAM ! darekanA mukhaDA judA judA kema ? jo bhagavAne banAvyA hoya to judA judA zI rIte ghaDyA ? bhagavAnane keTalAMka te bIbAM banAvavAM paDyA haze ? sarakhAM moDhAM thaI jAya to jamAI oLakhavA muzkela thaI jAya ! dhaNI badalAI jAya ! ApaNe je kaMku chAMTelA hatA te nahoya A ! ane dhaNI kaMku dhoIne AvyA hoya ! A goTALAnI kalpanA thaI zake ? spesanA AdhAre phesa che. judA judA moDhAnuM kAraNa che, dareka jIvanI judI judI spesa ! eka jaNa vAta kare tyAre seMkaDo sAMbhaLanArA hoya, darekano kALa eka hoya paNa spesa judI judI hoya tethI badhuM badalAya. bhAva badalAya tene 'vyavasthita' kahyuM dAdAzrIe. bhagavAnamAM jJAna che paNa buddhi nathI. buddhi ja A badhuM sarjana karI zake, jJAna nahIM ! dhodha AgaLa lAkho parapoTA thAya che. nAnA-moTA hoya che, paNa darekanI sAIjhamAM jarAya sarakhApaNuM che ? kAraNa ke spesa judI che. eka eviDansa badalAya ke bIjuMya badalAya. khIcaDImAM dANe dANo judo. AmalInA eka pAna ekabIjAthI judA hoya ! A spesanA AdhAre che. A sAyansa samajavA jevuM che. ATalA sainiko, ATalA suthAra, strIo, puruSo A badho hisAba judI judI spesane kAraNe che. eka AMbAnI dareka kerIno svAda judo ! roTalI pahelI ane teno svAda judo ne bIjI, trIjI.. chellIno svAda judo ! koInA bhajiyAM, koInA maThiyAM prakhyAta thaI jAya, tenuM zuM kAraNa ? spesa, TAIma, bhAva badhuM juduM tethI. koI jIvanI mahIM bIjo jIva nA hoya ane hoya to te sUkSma rUpe hoya. te paNa jIvanI aMdara nahIM paNa bahAra, eTale ke zarIranA polANamAM hoya. kAraNa ke dareka jIvanuM AkAza juduM che. spesa judI tethI bhAva judA, tethI vyavasthita juduM, tenI pAchaLa zuM niyati kAma kare che ? - niyati kyAre lAgu thAya ? eka ja spesa hoya tyAre. to pachI badhAnuM badhuM sarakhuM thAya. niyati zuM che ? e eka pravAha che. jema A pANI vahetuM hoya to te kyAreya eka nA hoya. samaye samaye badalAyA ja kare. tethI spesa darekanI judI bane. eka spesamAM be paramANu ke be jIva nA rahI zake. eTale darekane spesa judI judI maLe che, teno AdhAra che niyati (pravAha) paNa ekalI niyati kazuM nA karI zake. spesa judI tethI ahaMkAra judo ane ahaMkAra badhuM kare che. | niyati to darekane mATe sarakhI ja hoya. baMdhana ne mokSa banne mATe niyatinI helpa sarakhI ja hoya. baMdhanano je AdhAra che, te ja muktino AdhAra che. niyati to khAlI darekane helpIMga che. dareka jIva eka spesamAMthI pasAra thAya tyAre darekane evo sarakho ja anubhava thAya. soLamA mAIle je je Ave te darekane evo sarakho ja anubhava thAya. niyati e DesTinI (nizcita) nathI paNa pravAha che. 21
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ vana oNpha dhI eNvinDasa (saMjoga) che. [vadhu samaja mATe AptavANI-zreNI 11(pU.), peja 270 upa2] maratAM pahelA 48 miniTa pahelA Disijhana Ave ke kaI gati thaze ? mATe chellI 48 miniTa sacavAI gaI to kalyANa thaI gayuM ! chellI 48 miniTamAM AkhI jiMdagInuM saravaiyuM Ave che. AtmA ekasarakho ja che badhAmAM. teno dharmeya sarakho ja che, chatAM judA judA dharmo kema ? spesa judI tethI darekanA vicAro judA, moDhAM, magaja, badhuM juduM. tethI dharmeya judA ! have Ama juo to haMDreDa parasenTa spesanuM kAraNa nathI. spesa badalAya eTale bhAva badalAya, ahaMkAra badalAya, badhuM badalAya. AmAM spesanuM kAraNa phIphaTI parasenTa che ne bAkI bIjAM phIphaTI parasenTa kAraNabhUta che. paNa vadhAre spesanuM kAraNa hovAthI tene mukhya kAraNa kahyuM. DhagalebaMdha dAgInA ekAMtamAM paDyA che ne tyAM ApaNe jaI caDhIe to manamAM corI karavAno bhAva jAge. e bIja paDyuM. A bhAva zenA AdhAre thAya che ? vyavahArika jJAnanA AdhAre ane bhAva judA judA thAya che tethI judA judA paramANuo kheMcAya che. potAno ja projekTa che, potAnA jJAnanA AdhAre nahIM to badhuM niyati ja hota paNa tevuM nathI. spesa judI tethI bhAva, kALa badhuM juduM. spesa svataMtra tattva che. eno koI AdhAra nathI. paNa jIvane A spesa maLI te niyati (pravAha)nA AdhAre. garbhamAM mAtA ne bALakanI spesa eka ja che, tethI beunA bhAva tyAre sarakhA ja hoya. jene je sesa maLe te tenA pAchalA hisAba pramANe maLe che. sArI spesa meLavavA atyAre sArA bhAva karavA joIe, bhAva pheravavA joIe. A jhINI vAto kyAre samajAya ? (jJAna saMbaMdhI, adhyAtma saMbaMdhI) jhaverIpaNuM AvyuM hoya tyAre. ane spesanA kAraNe jhaverIpaNuM juduM juduM hoya ! [] saMsAra eTale cha tattvonI bhAgIdArIno dhaMdho ! dareka zarIramAM cha tattvo che. A saMsAra calAvavA mATe che bhAgIdAro bhegA thayA che, limiTeDa kaMpanI kholI che. e cha bhAgiyA che. 1) paramANu, jaDa 2) AtmA 3) AkAza 4) gatisahAyaka 5) sthitisahAyaka 6) kALa. dhaMdho mAMDyo temAM jagyA ApI AkAza tatve. tethI te banyo vana siksathu pArTanara. joIe teTalI jagyA ApI. mAlasAmAna Apyo jaDa tattva. saplAyara banyA. paramANuo pAse mAMge te vastu maLe. A rUpI tattva mAtra saplAyara che. kAsTiMga kare gatisahAyaka, lAvavA-laI javAnuM kAma enuM. cotho bhAgiyo banyo sthitisahAyaka. mAla sTora koNa kare ? sthitisahAyaka mAla utAre ne eka jagyAe sTora karI Ape. kALa tattva kahe ke menejamenTa mAruM. navAnuM jUnuM kare te kALa. kALANuo sAMyogika purAvAo badhA bhegA karI Ape. (lokAkAzanA eka-eka pradeza upara eka-eka kALA sthita che) ane cetana tattva A badhA ja bhAgIdAronuM dhyAna rAkhe. suparavAIjharanI jema kAma kare. enuM kAma mAtra suparavijhana karavAnuM, bolavAnuM-karavAnuM, vaDhavAnuM kazuM ja nahIM, mAtra nirIkSaNa karavAnuM, dekhabhALa karavAnI. bIjI kaMI bhAMjagaDa karavAnI nahIM. have cetanane mAtra dekhabhALa karavAnI hatI, tene badale e mAlika thaI beTho AkhA dhaMdhAno ! 'huM ja karuM chuM A badhuM mAnI beTho eTale bIjA badhA bhAgiyA vipharyA. (vibhAvika) cetana mAne che, sAmAna to kahe, 'huM ja ne mAro ja' kATiMge mAruM, sTore huM karuM, menejamenTeya mAruM, jagyA paNa mArI, eTale badhA bhAgiyAne UDADI pote mAlika thaI beTho. haoNla eNnDa saoNla ! te bIjA bhAgiyAoe dAvo mAMDyo. tethI have ene bhAre paDe che.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ have jJAna thAya to A laDhavADa baMdha thaI jAya. cetana mAlika thaI beTho, kartAhartA banI beTho hato, te choDI de che ne khAlI jJAtAdraSTA rahe che. eTale jhaghaDo maTI jAya che. A jagatamAM koIthI kahevAya nahIM ke huM karuM chuM. bhagavAna (AtmA) paNa nA kahI zake ke jagata meM banAvyuM. AmAM to bhagavAnanI paNa sarakhI bhAgIdArI che. bhagavAna paNa chaThThA pArTanara che. zarIranI aMdaroaMdara jhaghaDA kevI rItanA hoya che ? ApaNe koIne ghera bolAvyA pachI ApaNA ja manamAM thAya ke Ane kyAM bolAvyA ? eTale zarIramAM ja aMdara matabheda cAle. Thera Thera AvuM cAle. jJAna maLyA pachI aMdaranAM matabhedo ochA thayA ! "karyuM mAnyuM ke bolyA tethI mahIMvALA bhAgiyAonI kacakaca cAlu thaI jAya. 'tame zenA coMTI paDyA ? amArI sarakhI bhAgIdArI che A dhaMdho calAvavAmAM !" dAdAzrIe AkhA brahmAMDanuM rahasya A cha tattvonI bhAgIdArInuM rUpaka ApIne kevI saraLatAthI samajAvI dIdhuM ! bALakane cokaleTa khavaDAvatA khavaDAvatA, ramADatA ramADatA Akho kakko bArAkhaDI zIkhavADI dIdho ! jJAnI haMmezAM agharAne sAva saheluM karI Ape. kyAre ajJAnI guruo sAva sahelAne ekadama agharuM karI nAkhe ! na bhUto na bhaviSyati evA dAdAzrI A kALamAM pAkyA te AkhA vizvanI jabarajasta puNya jAgI tyAre ja thAya ne mAtra have ApaNe teno purepuro lAbha levAno che ! kAma kADhI lo ! kAma kADhI lo !! kAma kADhI lo !!! cha tattvonuM jJAna e to vijJAna che ! e jANavA mATe che, ArAdhana karavA mATe nathI. ArAdhanA to mananuM samAdhAna hara paLe thAya tenuM karavAnuM, dAdAzrInI pAMca AjJAnuM karavAnuM. jhINI bAbatamAM UMDuM utaravAnI jarUra nathI. [khaMDa-2] paramANu, avinAzI dravya ! [1] paramANunuM svarUpa ! AkhuM jagata paramANuothI ja bhareluM che. paramANu e rUpI tattva che. pAMca IndriyothI dekhAya tevuM che. cetana arUpI che. A AMkhe nA dekhAya, divyacakSuthI oLakhAya. paramANuonI zodhakhoLa tIrthakaronI che ane te jJAnIone emanI samajamAM AvI gayuM. tIrthakaro kevaLajJAnathI joI zakatA. dAdA kevaLajJAnathI joI nA zake paNa enI vAta samajamAM AvI jAya ! paramANu avibhAzya che. pudgala paramANuomAMthI ja thAya che. paramANuo anaMta che. eka-eka judA pADI zakAya. paramANu ekamAMthI anaMta nA thAya. amuka paramANuo bhegA thAya eTale aNu kahevAya. e sAdhanathI dekhAya. anaMta paramANuo ne anaMta AtmAo che. AkAza tattva, eka bhAgiyo nA hoya to bIjA pAMca bhAMgI paDe, dhaMdho cAle ja nahIM. caMdubhAInA nAmanI dukAna kholI, temAM cha bhAgiyA. pAcho paiNe. eTale caMdrAbenanA nAmanI dukAnanA bIjA che eTale bAra bhAgiyAnuM korporezana thayuM. pAchA bAbA-bebI Ave ema bhAgiyA vadhatA ja jAya. jJAnI maLe to ja anaMta avatArano dehAdhyAsa chUTe, nahIM to zI rIte chUTe A ? cetane to mAtra 'joyA ja karavAnuM che. dAdA kahe che ke ame mAtra nirIkSaNa karIe chIe. chae tattvo mULa vItarAgI ja che. A nATaka UbhuM thayuM chaenI bhAgIdArImAM ! nATaka karatAM karatAM aham Ubho thaI gayo. tyAMthI ja sAmasAmI jhaghaDA zarU thaI gayA ke eya, A tArA ekalAnuM che ? tane joI laIzuM ! te A jhaghaDo anaMta kALathI cAlyA ja kare che. 31
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmAstikAya tattva, adharmAstikAya tattva eka-eka ja che ! be ke bethI vadhAre paramANuonuM milana thaI javuM ene skaMdha kahevAya. skaMdha eTale jAmI gayuM. zarIramAM eka paramANu nA hoya, jaththAbaMdha skaMdha hoya. vaijJAniko saba eNTaoNmika pArTIkalsa sudhI pahoMcyA che. hajI enuM vibhAjana thaI zake tema mAne che. paNa paramANu sudhI teo pahoMcI zake tevI zakyatA lAgatI nathI. kevaLajJAnI saMpUrNa eNbsaoNlyuTa thayelA hoya te paramANu joI zake. jJAnI paNa nA joI zake. mana-vacana-kAyAne paramANu nA kahevAya, pudgala kahevAya. pudgala mULa paramANurUpe nathI, avasthArUpe che. je avibhAzya che te paramANu te mULa tattva che. zyAre pudgala e vibhAvika thayeluM che. eTale ke be jAtanAM pudgala, eka mULa svabhAvika pudgala ane bIjuM vizeSabhAvane pAmeluM pudgala. jIvamAtrane vaLagelA dehane ja pugala kahevAya, bIjAne nahIM. ekalA paramANuone ke skaMdhane pudgala nA kahevAya. pudgala eTale jIvatuM hovuM joIe. svabhAvika pagalA vibhAvika pudgala avibhAzya vibhAzya dehamAM nA hoya. dehamAM hoya. ekalA hoya, paramANu ke skaMdha kahevAya. jIvatuM hoya temAM ja hoya. vikRta nathI. vikRta che. agurulaghu guru laghu paramenanTa TempararI paramANurUpe hoya. jaththAbaMdha hoya. cokhkhA che. prakRtinA raMge raMgAyelA hoya. cetana gerahAjara cetana hAjara kevaLajJAnI joI zake. jJAnI joI zake. Atma zakti ane paudgalika zaktimAM bahu phera che. paugalika zakti e to AtmAnI hAjarIthI pUrAyelo pAvara che, pAvara cetana che. mana-vacana-kAyAnI traNa beTarIomAM cetanano pAvara purAyelo che, eTale cetana jevuM ja kAma kare. emAM krodha-mAna-mAyA-lobha badhuM ja hoya. zyAre mULa AtmA kaMI ja karato nathI. jIvamAtrane phakta prakAza ja Ape che. pAvara cetana ja badhuM kare che. pudgalanI apAra zakti che. mULa paramANumAMya bhayaMkara zakti che. jJAna-darzana ne cetanAthI je zakti utpanna thaI che te vikRta zakti che. amuka saMjogomAM jaDane zyAre toDene tyAre bhayaMkara zakti utpanna thAya che. mULa paramANu nahIM paNa keTalAya badhA paramANuo bhegA thAya tyAre eka eTama thAya. e eTama tUTI zake. emAMthI eNTomika enarjI utpanna thAya che. IlekTraoNna, nyuTrona, proTaoNna e badhuM ja jaDa che. paramANuonuM bheguM thavuM, vIkharAvuM, pUraNa-galana e eno svabhAva ja che. paramANuo bhegA thavAthI zakti nathI AvatI. paramANuo bhegA thaIne je aNu bane che, e aNune toDavAthI zakti utpanna thAya che, kAraNa A UMdhuM che, akudaratI che mATe. [2] pudgala paramANutA guNo ! pudgala rUpI che. bIjA pAMca tattvo arUpI che. svabhAvika pudgala AtmA ajIva jIva arUpI rUpa, rasa, gaMdha, sparza jJAna, darzana, sukha mUrta amUrta prakRti ane puruSamAM eka paNa komana guNa nathI. svabhAvika pudgalanA mukhya cAra guNa che; rUpa, rasa, gaMdha, sparza. AmAM rUpa badalAtuM hoya che. rUpALI vahu lAve pachI uMmara vadhatI jAya tema tema rUpa bagaDatuM jAya ne ! rUpI
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ svabhAvika rUpa cakSugamya nathI, vibhAvika rUpa cakSugamya che. vyavahArarAzimAM jIva Ave tyAre nAma paDe che. AtmA nAma-rUpathI judo che. bhrAMtithI paugalika rUpo thayAM che. AtmAnuM mULa svarUpa juduM ja che. rUpa aneka prakAranAM hoya, paNa badhuM paulika ne badalAyA kare. AMkha mukhya tejasa paramANuonI banelI che. jaDa sivAyanA bIjA pAMca tattvo che teya badhAM arUpI che. emAM AtmA tattvanA potAnA AgavA guNadharmo che. jemAM mukhya anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta sukha, anaMta zakti che. bIjA guNo jevA ke amUrta, asaMga, TaMkotkIrNa, avinAzI e bIjAM cAra tattvone lAgu paDe che. eTale A guNonI bhajanA kare to temaneya pahoMce ane eTale mULa cetana pamAya nahIM. svabhAvika pudgalano bIjo guNa che rasa. rasa guNanA cha prakAra che; kaDavo, mITho, tIkho, khAro, tUro, khATo. kerI khATI ke mIThI lAgavI te jaDano guNa che. paNa ahIM 'kema AvuM khATuM ? kema gaLyuM ?" ema thayuM to vyavahAra AtmAno mahIM bhAva bhaLyo. bhAva-abhAva vyavahAra AtmAnA che. bhAvAbhAvathI mukta thavA "AhArI AhAra kare che, huM nirAhArI mAtra tene jANuM chuM' e hAjara rAkhavAnuM. jaDano sparza guNeya che. ThaMDuM, garama, suMvALuM, kharabacaDuM e sparzanA badalAyA kare. pUrve karelA bhAvanA paramANuo Aje phUTe che. ugra bhAva hoya, paramANuo temAM tanmayAkAra thAya tene krodha kahyo. ane tanmayAkAra nA thAya to tene krodha kahevAto nathI, ugratA kahevAya che. ahIM krodhaka che te krodha karAve. rAga-dveSa, sukha-duHkha, bhAvakarma, dravyakarma, nokarma, badhAM pudgala pariNAma ane pudgala paramANunA paryAya eTale lAla, pILo, badhA raMgo, suMvALApaNuM e badhuM ja badalAyA kare. pudgala sparzanAno niyama zuM che ? e to ekalA jJAnI ja yathArtha samaje. ApaNA para koIe goLI choDI paNa te ApaNane sparzaze ke nahIM, teno niyama koNa jANe ? A koInA hAthamAM sattA kharI ? A to 'vyavasthita'nI sattA che. gaMdha e svabhAvika pudgalano guNa che ane sugaMdha-durgadha e eno guNa nathI paNa eno paryAya che. AtmAne kaMI levAdevA nathI emAM. sugaMdhamAM upayoga jAya to durgadhamAM e javAno ja. mATe upayoga AtmAmAM devo. kaDavI-mIThI vANI, svAda-besvAda, sudRzya-kudezya e badhA paudgalika guNo che. zabda e pudgalano guNa nathI. paramANuo ekabIjAne athaDAya to ja zabda pragaTe. A pudgalano nitya guNa nathI. rabaranuM haoNrna dabAvIe eTale avAja kare. e goLo dabAvavAthI paramANuo bahAra nIkaLe che te vakhate gharSaNa thAya che teno avAja Ave AtmAnA eka paNa guNanI nakala nA thaI zake. pudgalanA guNonI nakala thAya. vANInI keTalIya TeparekarDanI nakala thAya. avasthAo vinAzI che. mULa dravyo avinAzI che. mATe jagata paNa avinAzI che. eka paramANu vadha-ghaTa thatuM nathI. avasthAo badalAyA kare. jema dUdhanI chAzaya bane ne e ja dUdhano dUdhapAkeya bane ! avasthAo badalAya che. zabda - kAnano guNa rasa - jIbhano guNa rUpa - AMkhano guNa spaze - | tvacAno guNa gaMdha - nAkano guNa
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ A badhA paudgalika guNo che. mana-buddhi-citta-ahaMkAra badhuM pudgalanuM che. krodha-mAna-mAyA-lobha e pudgalanA guNo nathI. AtmAnI hAjarI hoya to ja e thAya, nahIM to nahIM. e prakRtinA guNa kahevAya. paNa che pAchA vinAzI. AtmAnA guNo kAyamanA hoya. satyavAna, kSamAvAna, dAnezvarI, dayALu, paraduHkhabhaMjana, A badhA prAkRta guNo che, vinAzI che. eka 'sanepAta' thAya to bhalabhalo gAMDA kADhe. A nALiyeramAM pANI koNa bhare che ? e svabhAvathI ja che. bhagavAna ke bIjo koI eno kartA nathI. jeTalA prakAranI vastuo hoya eTalA prakAranA svabhAva hoya. anaMta paryAya e zuM che ? svabhAvanuM pariNAma, svabhAva je UMconIco gayo, jADo-pAtaLo paDe, pheraphAra thAya, e badhA paryAya kahevAya. AtmAnI hAjarI vagara svabhAva utpanna thAya nahIM. A khAruM-khATuM vi. e mULa pudgala paramANunA ja guNa che. e AtmAnI hAjarI vagara thaI zake che. zyAre pugala AtmAnI hAjarIthI thAya che. vikArI paramANune pudgala kahevAmAM Ave che. zuM jagatamAM badhA ja paramANuo vikArI hoya ? zuddha svarUpanA paramANuo hoya kharA ? hA, ghaNA badhA zuddha ja che. badhA ja vikArI nathI hotA. mULa zuddha paramANumAM mULa guNo badhA ja hoya. rUpa-rasa-gaMdha-sparza badhuM ja hoya. A nirvikArI guNo AtmAnI hAjarI vagere hoya. vikArI thavAmAM AtmAnI hAjarI mAtra nimitta rUpe ja hoya che, kartArUpe hotI ja nathI. AtmA kaMI ja karato nathI, mAtra prakAzaka ja che. A to ahaMkAra vaccethI laI maMDe che ke A huM chuM ne huM karuM chuM. ane ahaMkAra paramANuonA pakSamAM paDe che, prakAzanA nahIM. ahaMkAra kevI rIte kAma kare che ? e bIjuM kazuM karato nathI, mAtra bhAva ja kare che. bhAvasattA enI pAse che, bIjI koI sattA enI pAse nathI. jJAnI maLe to e ja ahaMkAra 'huM zuddhAtmA chuM' thaI jAya, ogaLI jAya. pachI vikArI paramANuo enI meLe vizvasA thavA mAMDe. vikalpone nIMdI nAkhyA pachI e pharI nA thAya. koI ApaNane kALo kahe paNa ApaNe e vikalpa maTADI dIdho hoya to ApaNane enI asara nA thAya. ApaNane asara thAya agara to ApaNe sAmAne kALo kahIe tyAM sudhI vikalpanI velyu che. ene Divelyu karI nAkhIe to asara nA thAya. e ApaNo puruSArtha che, kALogoro e badhA jaDanA guNo che. A badhI aMte to pudgalanI bAjI che. AtmAmAM anaMta zakti che, paNa sAthe AvelA paramANuonA AvaraNane kAraNe aMdhAruM ghora che. [3] kriyAvatI zakti ! cha tattvomAMthI pudgala ekalAmAM ja kriyAvatI zakti che. acAnaka barapha paDe tyAM buddha jevI ke koI jAnavara jevI mUrti thaI jAya ne ? pUraNa thavuM ne enuM e ja pAchuM galana thavuM e eno svabhAva che. mATe pudgala svayaM kriyAkArI che. svabhAvika temaja vibhAvika pudgala kriyAvAna che. AtmAno bhAva thatAMnI sAthe ja pudgalamAM spaMdana utpanna thaI badhuM kriyAvAna banI jAya che. eTale pudgala banneva rIte kriyAvAna che. be prakAranA pudgala paramANuo : AtmAnA saMsarga vinAnA pyora svabhAvika pudgala paramANuo ane AtmAnA saMsargamAM AvyA pachInA vibhAvika pudgala paramANuo AtmAnA saMsargamAM AvyA temAM AtmAnI koI kriyA nathI hotI, mAtra tenI hAjarI ja che. eTale pudgala svabhAvavibhAva badhI rIte kartA che. chae cha tattvomAM pudgala tattva ekaluM ja Indriyagamya che, bIjA pAMca nathI.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAkaDuM, hADakuM, mAMsa, vigere vastuo mUkI rAkhI hoya to te enI meLe ja saDyA kare. eTale dareka vastumAM enI svayaM kriyA thaI ja rahI che. AmAM pudgala sakriya che ne cetana akriya che. loko cetanane sakriya ne pudgalane akriya mAne che, bhrAMtithI ! pudgala tattva ekaluM ja sakriya che ane tenI sakriyatAne kAraNe ja kALa tattva oLakhAyuM. cetananuM baLa AkhA brahmAMDanA jJAtA-draSTA rahevAmAM che. AtmAnI hAjarIthI pudgala sakriya thAya che. temAM AtmAne kaMIpaNa asara thatI nathI. chae cha dravyomAM pariNamana zakti che, dravya-guNa-paryAya che paNa pudgala paramANu sivAya pAMceya tattvomAM sakriyatA nathI. pariNamana zakti temaja dravya-guNa-paryAya ane riyala sakriyatAmAM bahu pharaka che. mULa pudgala koInA dhakkA sivAya svayaM riyala sakriya che. sakriyatA kAyamano guNa che eno. ane vibhAvika pudgala ko'kanA dhakkAthI UbhuM thayeluM che. e eNkjhekTa, mULa sakriyapaNuM nathI. dehamAM je che te vikRta pudgala che. pudgala sakriyatA pudgalano svabhAva che, tethI AtmA jevA bhAva kare che tevuM pudgala thayA kare. AtmAno bhAva e nathI eno paryAya ke nathI eno e svabhAvika bhAva. e vibhAvika bhAva, vizeSa bhAva che. AtmAno vikRtabhAva, pudgalano vikRtabhAva Ubho thAya che e ja vizeSa pariNAma che. AmAM koI gunegAra nathI. koIne lIdhe thAya che evuMya nathI. mAtra be vastu sAthe AvavAthI vizeSa guNa utpanna thAya che. koInA lIdhe thatuM hoya to e gunegAra gaNAya ne pote nirlepa gaNAya. AmAM AtmAnI IcchApUrvaka kazuM ja nathI. A to be vastu joDe AvavAthI vizeSabhAva utpanna thAya che. pachI je vastu asaravALI hoya to te pakaDe ne asara vagaranI hoya to nA pakaDe, paNa vizeSabhAva to 38 utpanna thAya ja. jaDa paramANuonuM sakriyapaNuM hovAthI e A asarane tarata pakaDI le che. siddhakSetramAM pudgala nathI mATe tyAM asara ja nathI. pudgalanI potAnI pariNamana zakti che. te svataMtra che ne svabhAvika che. jIva ane pudgala banneva sakriya che. AmAM jIva eTale bAvo ke jemAM pAvara cetana pUreluM che ane pudgala e maMgaLadAsa che. mAtra DiscArja ja che ane te paNa sakriya che. kALane AdhIna kriyA thayA ja kare che. eTale pudgalanA mukhya guNadharmomAM pote rUpI che ane kriyAkArI che. 'pote' kalpanA kare kaho ke bhAva kare kaho ke IcchA kare kaho tevuM pudgala thaI jAya, enI meLe ja. tenI A bhrAMti thaI gaI che 'potAne' ke A mArA sivAya koNa kare ? A je badhI icchAo karI te limiTavALI che. moha paNa limiTavALo che. eTale deha mATe be paga, be hAtha, ethI vadhAre cAra paga ne cha hAtha nA thAya. A pudgala zenAthI kheMcAI Ave ? zuM e AtmAnA kaoNnTekamAM AvIne cArja thAya ? evuM nathI. vibhAva thayo ke e kheMcAI AvIne pachI eno kALa pAke eTale enI meLe cArja thaI jAya, enI meLe mUrta thaI jAya. deha eno baMdhAya emAMthI. A badhuMya pudgalanuM potAnuM ja kArya, AtmAne kazuM ja levAdevA nathI. A roMga bilipha paNa niyamane AdhIna che, niyamanI bahAra nathI. jo niyamanI AdhIna jo nA hota to roMga biliphanI rAITa bilipha ja nA thaI zakI hota. AmAM jJAna AtmAnuM ne karAmata badhI pudgalanI. AtmAnI 'kalpa' zaktithI vikalpa thayA. ane A rIte AtmA gunegAra Thare che. A badhuM biliphathI ja zarIra ne badhuM taiyAra thayuM. biliphathI paramANu kheMcAya che ne svabhAvikapaNe kriyAkArI thAya che. A badhI pudgalanI ja karAmata che. phAMsI e pudgala che ne 39
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ eTale ke rUTa kaoNjha ajJAnatA che. zrImad AtmAne akriya-sakriya kahyo, paNa te apekSAe che, nirapekSAe nahIM. ahaMkAra che tyAM sudhI sakriya che ne ahaMkAra gayo to akriya che. polIsavALo pakaDe to huM AtmA chuM ke jJAnI chuM ema nA kahevAya. vyavahArathI guno svIkAravo paDe. kriyA karanAra pudgala ne dhyAna karanAreya pudgala. AtmA e sauthI nyAro, nirlepa. dhyAna karanAra pudgala dhyAnano kartA che ne dhyAnano ja bhoktA phAMsIe caDhAvanAreya pudgala che. lAlacaMda phulacaMdane dhola mAre teya pudgalanI karAmata che ne phulacaMda lAlacaMdane dhola mAre teya pudgalanI karAmata che. jJAnI AmAM chUTA rahe ne ajJAnI bhaLI jAya. zrI kRSNa bhagavAne duniyAmAM be zakti kahI, eka anAtma zakti ne bIjI Atma zakti. jaDanI zakti keTalI badhI pAvaraphUla che ke jeNe cauda lokanA nAthane nAcyA che, bAMdhyA che ! AtmA karmamAM phasAyo che ne ! zyAM sudhI AtmA nija svabhAvamAM nA Ave tyAM sudhI e karma khapAvI zakato nathI. pyaoNra pudgala paramANumAM jabarajasta zakti che ane vibhAvika pudgalamAMya evI ja zakti che. AmAM AtmAno khAlI bhAva ja che, tenAthI pudgalamAM pAvara pUrAya che. darzana phera thavAthI jJAna phare che ne cAritra paNa phare che. dAdAzrInuM jJAna AkhuM darzana pherave che ne dhIme dhIme bAkInuM phare che. ghaNAne prasanna thAya che ke AtmAnI anaMta zakti che te padagalanA AvaraNanA bhukkA bolAvI e bahAra kema nIkaLI jato nathI ? paNa emAM pudgalanI zakti kaMI jevI tevI che ? eNTamanI zakti keTalI badhI che !!! AtmAne jaDamAM phasAvavAnuM kAraNa ja zrAMti che. jaDa ne cetana pAse pAse paDelA che, temAM vizeSa pariNAma UbhuM thAya che ne A vizeSa pariNAmamAM ahaMkAra Ubho thAya che. e ja sarvesarvA banI bese che. A badhI pudgalanI ja karAmata che te jJAnIone ke tIrthaMkarone ja yathArthapaNe samajAya. pudgala sakriya ane AtmA akriya samajAze tyAre bhagavAna thavAze. AtmA vyavahArathI kartA che ane nizcayathI akartA che. pudgala che to nizcaya ne vyavahAra bannethI kartA che. pudgala sakriya-akriya che. eka paramANu hoya tyAM sudhI akriya che, pachI sakriya che. mana-vacana-kAyA sahaja svabhAve kriyAkArI che ane AtmA sahaja svabhAve joyA ja kare che, jANyA ja kare che. AtmAnI jJAnakriyA sivAya bIjuM kazuM che ja nahIM. A to jJAna upara AvaraNa AvI gayuM che ane e buddhino paDado che. jema jema ahaMkAra chUTato jAya, huMpaNuM chUTatuM jAya tema tema karavuM-karAvavuM dUra thatuM jAya ane tema tema anaMtajJAna, anaMtadarzana pragaTa thatAM jAya. anAdikALathI karma kalaMka AtmAnA pradezo upara coTatAM AvyAM che. eTale enI zaktio AvarAI gaI che. bAkI manuSyonA hAthamAM koI sattA nathI. manuSyamAM eka vALa paNa vadhavA devAnI ke nA vadhavA devAnI zakti nathI. sthULa kriyA kone AdhIna ? ahaMkArane AdhIna. ahaMkAra kone AdhIna ? ajJAnatAne AdhIna. jJAna sivAya A jagatamAM koIpaNa akriya rahI zake ja nahIM. mAtra jJAnInI, dAdAnI AjJAthI ja akriya rahI zakAya. akriya eTale A jJAtA-draSTApaNuM. jJAtA-drA e koI kriyA nathI,
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtra samajAvavA jJAnakriyA-darzanakriyA zabda prayoga thAya che paNa vAstavikatAmAM jovA-jANavAmAM evI koI paudgalika kriyA nathI. zrImad rAjacaMdre dareka padArtha kriyA saMpanna hoya che evuM kahyuM che. e kahevAno bhAvArtha e che ke mULa potAnI sakriyatA nathI paNa enI pariNamanatA che. dareka padArtha pariNamanazIla hoya che. zrImad rAjacaMdre AtmAnA kartApaNA vize kahyuM che ke AtmA paNa kriyA saMpanna che mATe kartA che. te kartApaNuM vivecyuM che ke paramArthathI svabhAva pariNatie nija svarUpano kartA che. anupacarita vyavahArathI te AtmA dravyakarmano kartA che ane upacArathI ghara-nagara AdIno kartA che. paNa kharI rIte to e svabhAva mULano kartA che, evuM kRpALudeva kahevA mAMge che. akramamAM to mULa AtmA zuM che ane vyavahAra AtmA zuM che, eno bheda ahIMyAM paDI jAya che. bAkI, kramika mArgamAM to vyavahAra AtmAne ja mULa AtmA manAya che ane tethI ja te kriyA saMpanna che, evuM lAge che. eTale A badhI A kriyAo kare che, samitio kare che, te che to vyavahAra AtmAnI ja vAta che. ane kevaLajJAnamAM to zuM kahe ke mULa AtmAne joI joIne tevo tuM vyavahAra AtmAne banAva. joI joIne pahela pADavAnA che, evuM akrama zIkhavADe che. akramamAM koI kriyA karavAnI nathI. Ama jJAnane joIne ja thaI jAya. kAraNa ke jJAnavidhimAM zuddhAtmA padamAM eTale ke moDelamAM ja besADyA che. kramika mArgamAM Indriya AtmAne AtmA mAnatA nathI, ene to (kAyotsarga eTale) kAya kahe che, enAthI utsarga eTale 'huM judo chuM' evuM phITa karAve che. bIjA kaSAya AtmAne ja e AtmA mAne che ane ene sthira karavA jAya che. ane trIjo mULa (akaSAya) AtmA te to ghaNo cheTo che. 42 A badhI pudgalanI karAmata che evuM bhAna satata rahe te kevaLa darzana che. ane pudgalanI karAmatanI kriyA jANavAmAM Ave to te kevaLajJAna che ! ane pudgalanI karAmata che evuM vartavAmAM Ave to te kevaLa cAritra che ! [4] pudgala, prasavadharmI ! 'ekoDaham bahusyAm' eTale zuM ? 'huM' ekalo chuM, AtmA tarIke ane jagatamAM tadAkAra bhAvathI anekarUpa thauM chuM. pudgala bahurUpI che, tethI Ano bAbo, Ano kAko, Ano sasaro thAya che. AmAM jaDanI zakti che. jaDa rUpI che. tethI bahurUpI thAya che. pudgala prasavadharmI che. ekamAMthI aneka dekhADe. ghauMmAMthI keTalI badhI vAnagIo bane che ! A jagata paramANuonI prasavatAthI bhareluM che. ApaNe eka hoIe ne lAkha arIsA goThavyA hoya to temAM ApaNe lAkha dekhAIe. A che pudgalano prasavadharmI svabhAva. eka TI.vI.mAM bole to AkhI duniyAmAM Thera Thera dekhAya ! A che pudgalano prasavadharma ! dariyAmAM eka ne lAkha ghaDAmAM lAkha caMdramA dekhAya ne ! evuM ekamAMthI aneka, apAra thAya ! mULa jJAna prasavadharmI nathI, e to nirlepa ja che. [5] prayogasA - mizrasA - vizrasA ! tIrthaMkaronI AgavI ne adbhUta zodhakhoLa che paramANuonI traNa avasthAonI, prayogasA, mizrasA ane vizrasA. AkhuM jagata pudgala paramANuothI bhareluM che. zuddha paramANuo ke je jJAnagamya che, cakSugamya nathI, ene vizvasA paramANuo kahyA. vizrasA paramANuo eka pachI be ethI vadhAre bhegA thAya (skaMdha thAya) 43
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne pAchA vikharAI jAya. Ane svabhAvika pUraNa-galana kahevAya. svabhAvika pUraNa-galana ane vibhAvika pUraNa-galanamAM bahu phera che. zvAsa le, ucchvAsa kADhe e vibhAvika pUraNa-galana che. hADa-mAMsa bane ne pAchA kahovAI jAya e vibhAvika pUraNa-galana che. bahAra zuddha paramANuo, vizvasA eka sarakhA ja che paNa krodhamAna-mAyA-lobha thAya tyAre vizrasA paramANuo bahArathI aMdara kheMcAya. ane pachI aMdara IlekTrikala boDI che, tenA AdhAre ja badhuM cArja thaI jAya che. bahAra cArja nA thAya. have A paramANuo krodha Ave tyAre kheMcAya to te nAkathI, kAnathI, AMkhathI, badhethI kheMcAya. vALa hau UbhA thaI jAya ! eka vakhata prayogasA thayA pachI bIjA avatAramAM enI meLe paramANuo mizrasA thaI jAya. mizrasA thatAM ja A zarIra enI meLe ja baMdhAI jAya. mizrasA e ja pudgala. prayogasAne pudgala nA kahevAya. vizrasA, prayogasA e paramANu ja kahevAya. aham Ubho thayo e pudgala. mana-buddhi-citta-ahaMkAra e badhuMya pudgala kahevAya. ahamne mizracetana kahevAya. pudgala badhuM mizracetana kahevAya. prayogasAne prayoga cetana kahyuM. mizracetana zuM che ? vizvamAM vizrasA paramANuo che ke je cokhkhA che. mahIM mAtra vicAra Avyo ke be dhola mAravI che, tenAthI paramANuo mahIM kheMcAya ane IlekTrikala boDIthI enA para prayoga thAya. prayoga thayelA paramANuone prayogasA kahevAya. bhAvaka paramANuo eTale mizracetana. prayogasA sUkSma bhAve hoya te bIjA bhave sthULa bhAve thAya ane phaLa ApIne jAya. prayogasAmAMthI Avate bhava mizrasA thAya. prayogasA e kAraNa paramANuo te garbhamAM jAya tyAre kAryadeha utpanna thAya. akramamAM kAraNa paramANuo baMdha thaI jAya che. 'meM karyuM' kahyuM eTale karma sUkSmamAM baMdhAyuM. kare che vyavasthita ne 44 mAne che meM karyuM, tenAthI paramANu kheMcAya ne prayogasA thAya ne navI mUrti ghaDAya. prayogasA jAya vyavasthita zakti pAse ane te pachI AgaLa sthULa rUpe karI vyavasthita phaLa Ape te mizrasA. sUkSmamAM viSayanI bhAvanA karI, pachI temAMthI strI (patnI) ekalI nA maLe, paNa sasaro, sAsu, kAko sasaro, mAmo sasaro.... keTaluMya laMgara bheguM thAya ! A badhuM vyavasthitanuM kAma. prayogasAmAM hajI kaMI thayuM nathI. mahIM paramANuo bhegA thAya, prayoga thayo, enA para raMga caDhyo ene ja karma kahevAya che. zuddha paramANu judA ne karmanA paramANuo judA. sUkSmatama paramANuo (vizrasA) mahIM AkAzamAM che, te prayogasA thaIne kheMcAya che, te sUkSmatara. pachI mahIM sUkSma thaI jAya che, te mizrasA. ane sUkSmanA te AdhAre bahArathI sthULa pese pachI e phaLa ApIne jAya. phaLa ApatI vakhate sthULa paramANuo bahArathI kheMcAya che ane pachI phaLa Ave eTale baMdhAtI vakhate sUkSma ja baMdhAya ane phaLa ApatI vakhate bahArathI sthULa Ave. phaLa vyavasthita zakti Ape che. sthULa deha, sUkSma deha ane kAraNa deha A traNeva pudgala che. mULa gunegAra sUkSma deha che. tenAthI kAraNa deha, paramANu kheMce che. sthULa deha baLe che, sUkSmadeha baLato nathI. sthULamAMthI sUkSma ne sUkSmamAMthI sthULa ema ghaTamALa cAlyA ja kare. garbhamAM jIva prathamathI ja hoya che. paNa te DaoNramanTa (suSupta) sTejamAM hoya. dhIme dhIme te vadhe. jIvanI hAjarI vagara garbha baMdhAya ja nahIM. kAraNadehanA paramANuo AkhA zarIramAM bharelA che, emAMthI kAryadeha baMdhAya. A bhavamAM sUkSmarUpe hoya, AvatA bhava IphekTiva boDI sthULarUpe thAya. saMcita karma eTale sToka. e sUkSma hoya ane prArabdha ane 45
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ kriyAmANa sthaLa hoya. kriyAmAM Ama jovAmAM Ave te kriyamANa. saMcita karmono sToka A hArTavALA bhAgamAM sUkSma paramANuo rUpe che. kharekhara e karmo nathI. kaDavAM-mIThAM phaLa bhogavAI jAya pachI e pAchA bahAra vizrasA thaIne jAya. A bhAIne mAravo che' bolIe to pApavALA paramANuo cArja thAya. prayoga thaIne. e DiscArja vakhate kaDavAM phaLa Ape. ane 'dAna ApavuM che' bole to puNyavALA thAya. pachI te mIThAM phaLa Ape. kaSAyabhAva pramANe paramANuomAM raMga caDhe, gileTa caDhe ane te pramANe phaLa Ave. huM caMdu chuM' evuM bhAna che tyAM sudhI paramANuo kheMcAya. 'huM zuddhAtmA chuM' evuM bhAna thAya pachI paramANuo nA kheMcAya. kArmaNa zarIra sthULa deha chUTe pachI prayogasA paramANuo rUpe jAya. e prayogasA paramANu sivAya bIjuM kaMI ja nathI. mizrA zyAre phaLa Ape tyAre pharI rAga-dveSa kare eTale pharI prayogasI te ghaDIe thAya. prayogasA thayelA chUTatI vakhate mizrasA phaLa ApIne jAya. prayogasA e avasthita che ane mizrasA e vyavasthita che. paramANuo cArja thAya pachI mahIM paDI rahe che tyArathI te phaLa ApIne jAya tyAM sudhInI avasthAne mizraNA kahevAya che. phaLa ApIne jAya pachI vizrAmAM pariName che, zuddha thaIne ! prayogasA jJAna pachI pheraphAra thAya paNa mizrasAmAM phera nA karI zakAya. jAmI gayelA udayakarmano chUTako ja nahIM ne ! gayA bhavanuM prayogasA A bhavamAM mizraNA thAya, tyAre deharUpe dekhAya. ane phaLa ApIne jAya tyAre vizraNA thAya. hRdayamAM zuddha cAritra AvyuM ke zuddha vizrasA utpanna thAya. jJAna pachI navA paramANuo mahIM pesatA nathI. kAraNa mULa ajJAna 'huM caMdu chuM" e mAnyatA tUTe che. pachI to AtmAnA sukhamAM ja rahevAnuM. pachI kaDavAM-mIThAM phaLa ApatA nathI. mizrasA to janmathI laIne smazAnamAM jatAM sudhI che. mizrA bhogavAya tyAre navA prayogasA thAya. have jJAna pachI koI gALa bhAMDe tyAre zuddhAtmA joIne samabhAve nikAla karI de eTale vizrasAnA vizrasA ja rahe. zuddhAtmA jue toya paramANu zuddha thaIne jatA rahe. jJAna maLyA pachI karma cArja ja nA thAya. tame kadAca ciDhAo to te caMdubhAI ciDhAya. 'tame zuddhAtmA cho mATe tame nA ciDhAo. - ajJAna dazAmAM navA paramANuo kheMcAtA hatA. jJAna pachI kheMcanAro ja gayo. enA jJAtA-draSTA rahevAnuM cUkAyuM to e pharI Avaze. tyAre jJAtA-draSTA rahyA eTale e kAyamanA paramANuo kharI paDe. vizrasAmAMthI prayogasA thAya temAM prayoga thAya eTale A pratiSThita AtmAnA bhAvanA yoga sAthe joInTa thayuM. zyAM sudhI 'huM karuM chuM' e bhAna che tyAM sudhI punarAvartana thayA rAkhaze. akramamAM jJAna maLyA pachI parigraha vadhAravo teya DiscArja ane parigraha saMkoravo eya DiscArja ane aparigrahI rahevuM eya DiscArja. parigraha ke aparigraha karavAnA je pUrve bhAva karelA, te atyAre DiscArjamAM AvyA. teno nikAla ja karavAno che, grahaNa nahIM. jJAna maLyA pachI paramANuo zuM kahe che zuddhAtmAne ? 'tame to zuddha thaI gayA, have amane tamAre zuddha karavAnA rahe che. ame to zuddha hatA ja, tame amane azuddha karyA che. mATe jokhamadArI tamArI thaI che.' A zuddha kaI rIte thAya ? dAdAnI AjJA pALe to enI meLe ja zuddha thaI jAya tema che. paramANue paramANuno samabhAve nikAla karIne hisAba cokhkho karavo paDaze. pachI kalaMka nA rahyuM ane aDola svarUpanI prApti thAya. samatAmAM rahIe ne je cokhkhuM thAya evuM kazAthI nA thAya.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ samatAmAM nA rahevAya to pratikramaNa karavuM sAruM. paNa bhAva to AjJAmAM rahevAno 10 TakA rahevo joIe. pratikramaNathI paramANu zuddha nA thAya. sAmAne du:kha pahoMcADyuM hoya te pratikramaNa karavAthI sAmAne haLavuM thAya yA to asara nA rahe du:khanI. potAno avaLo abhiprAya tUTe. paNa paramANu zuddha to jJAtA-draSTA rahevAthI ja thAya, je sAmAyikamAM thAya che. sAmAyikamAM sIdhesIdhuM DirekTa AtmAnuM ja kAma hoya che. pratikramaNa prajJAnuM kAma che. mATe sAmAyikamAM to badhuM dhovAI ja jAya. bahAra lokone bAdhebhAre kahevAya ke pratikramaNathI zuddha thAya, paNa vAstavikatAmAM sAmAyikathI ja zuddha thAya. mahAtmAne atikramaNa pratiSThita AtmA kare ne pratikramaNeya pratiSThita AtmA kare. DiscArjanA gunA ne DiscArjanA pratikramaNa. pudgala svabhAva caMcaLa to te sthira kevI rIte thAya ? dhIme dhIme sthira thAya, mULa svabhAvane pahoMcatuM jAya. pudgala mULa paramANu svabhAve sthira ja che. kaMpAyamAna thAya ja nahIM paNa vizeSabhAvamAM AvavAthI vikRta thayuM che. dhULa, sUkSma, sUkSmatara ane sUkSmatama paramANuo kone kahevAya ? sUkSmatama - vizrasA sUkSmatara prayogasA e ja kAraNa deha sUkSma - mizrA e ja pratiSThita AtmA sthaLa- DaoNkTaro jue, moTA moTA mAIkroskopathI dekhAya te anaMtA joyone vItarAgoe eka ja zeyamAM joyuM che. dAdAe paNa tevuM ja joyuM che ane te che vizrasArUpe. tamAma ImyaoNriTI jAya eTale mizraNAmAMthI vizrA thAya. bahAra tamAma vastuo, vyaktio parAyA jaNAya, anubhavAya, tyAre potAnA dehanA paramANuo paNa parAyA che ema vartAya. ema karatAM karatAM eke eka paramANu parAyuM che ema vartAya. gajabanI che tIrthaMkaronI zodhakhoLa ! TaMkotkIrNa, vizrasA, prayogasA ne mizrasAe to hada karI nAkhI che adhyAtma jagatamAM ! je zabda (pablikane) lakhatAMya nA AvaDe, tene ArapAra samajIne beThA, te kevA haze e tIrthaMkaro !!! [5] liMka, bhAva ane paramANunI ! paramANu ane bhAvanI liMka (anusaMdhAna) zuM ? jevA bhAva te pramANe paramANuo goThavAI jAya. dAna karavAno bhAva dasa jaNa kare te pramANe goThavAI jAya, paNa darekanA paramANuo judA judA hoya. bhAva kevA prakAranA che, enI pAchaLa hetu zuM che, e pramANe paramANuo cArja thAya ne goThavAya. AmAM mukhya bhAvano AdhAra che. paramANuonA to vacce mAtra ramakaDAM ja UbhAM thAya che. eTale ke bhAva pramANe paramANuo ane tenAthI zarIranI racanA thaI. paramANuo sUkSma che, bhAva paNa sUkSma che. bhAva pramANe paramANuo kheMcAya teya sUkSma che. pachI paramANuo sthULa thaI jAya ane AkhuM zarIra dazyamAna thAya. sUkSma paramANuo badhA bhegA thaIne sthULa thAya. bhAva pramANe mUrti thaI jAya ! mRtyu pachI zarIra bALIe eTale paramANuo UDI jAya, paNa vadhe-ghaTe nahIM. rAgabhAvathI paramANuo kheMcAyA, te tenI para gileTa thaI gayo rAgano, tevI ja rIte dveSano gileTa caDhI jAya. A rAga-dveSanA gileTavALA paramANuo mRtyu pachI AtmA joDe sUkSma rIte jAya ane bIjA bhavanA dehamAM paripAka thAya ne phaLa Ape. rAgavALo sukha Ape ne dveSavALA du:kha ApIne cokhkhA thaI jAya, gileTa UDI jAya. jUno UDe ne navo caDhe. eka kharAba vicAra Ave ke tarata ja bahAranA paramANuo gileTavALA thaIne kheMcAya, aMdara dAkhala thaI jAya ane bhAva pramANe 48 49
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ TUMkamAM Akho prosesa samajavAno ke 1) AgalA janmamAM 'kaoNjhala boDI' cArja thAya che. jIva sAthe kaoNjhala boDI bIjA bhavamAM navA garbhamAM praveze che tyAre tenuM IphekTiva boDI thaI jAya che. 2) IphekTiva boDI' baMdhAI jAya eTale kaoNjhala boDInA paramANuo badhA vaparAI jAya ane IphekTiva boDImAMthI AkhI jiMdagI IphekTa ja ApyA kare. pachI pAchalA kaoNjhala boDInA paramANunI temAM jarUra nahIM. 3) IphekTiva boDInA paramANuo sUkSmAtisUkSma hoya. A paramANuo phaLa Ape tyAre bahAranA judA navA sthaLa paramANuo kheMcAya ane thALImAMthI kArelAnuM zAka khavAya ! A to aMdaranA jUnA paramANuonuM bahAranA navA paramANuo pratyenuM AkarSaNa che. A bahu jhINI sAyanTiphIka vAta che. teno hisAba bese ne tevAM ja phaLa ApIne zuddha thaI jAya. phaLa ApyA vagara ema ne ema khAlI nA jAya. eTale A to paramANuonuM guhya vijJAna che. svayaM kriyAkArI che. phaLa ApanAro koI bhagavAna nathI. devadevIo. graho koI AmAM vacce kartA che ja nahIM, A dharma nathI, sAyansa che. dharma to zyAM sudhI sAyansamAM nA Ave tyAM sudhI yogyatA lAvavA mATe che. bAkI jheranI paDIkI khavaDAvI de to koNa mAravA Ave che ? bhagavAna ? yamarAja ke jhera ? jaDanI zakti paNa bhayaMkara che ! juone, AtmAthIya caDhI gaI hoya evuM lAge che ! AtmA mahIM phasAyo che ne ! (vyavahAra) AtmAno svabhAva jevuM kahyuM tevuM thaI jAya. eTale bhAva karatAMnI sAthe ja paramANuo cenja thaI jAya. 'huM zuddhAtmA chuM' e nirvikalpa dazA che. emAM paramANu pesatA nathI, vikalpamAM pese. deha baMdhAraNanuM sAyansa ! cArja thayelA paramANuono kAraNa deha (kaoNjhala baoNDI) baMdhAya che. je AtmAnI joDe jAya. kAraNa zarIra, tejasa zarIra ane AtmA, A traNa sAthe garbhamAM jAya che. kAraNa zarIra garbhamAM peThuM ke tarata pelI navI IphekTiva boDI baMdhAvAnI cAlu thaI jAya. te janme tyAM sudhImAM IphekTiva boDI baMdhAI rahe. garbhamAM zarIra nAnakaDuM hoya paNa AkhI jiMdagInI badhI ja IphekTasa eTalAmAM samAI hoya. jema jema saMjoga bAjhe tema tema IphekTasa maLe. dA.ta. viSayanA paramANuo AkhI jiMdagInA hoya paNa te phUTe 14 ke 15 varSa pachI, kALa pAke tyAre. bAkI sAmAna (mAla) to pahelethI ja hoya ! jema bIjamAM Akho vaDa samAyelo hoya tema ! garbhamAM dAkhala thAya tyArathI te maratAM sudhInuM badhuM ja hoya. janma kyAM, lagna kyAM, keTalIvAra lagna, maraNa kyAM, badhuM ja hoya. ajJAna dazAmAM karmanuM cArja-DiscArja banne hoya. paramANu A bhavamAM cArja thAya che, tyAMthI laIne bIjA bhavamAM garbhamAM dAkhala thaI ne pachI pAMca IndriyothI anubhavAya, te badhA ghULamAM phaLa Ave che. traNa prakAranA paramANuo traNa vibhAgamAM kaI rIte sAyanTiphikalI kAma kare che te ahIM khulluM thAya che.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ A badhuM sAyansa kevI rIte kAma kare che ? mahIM IphekTiva boDInA paramANuo taiyAra thAya che. be ja rAInA dANA khAvAnA hoya, te bahAra sthaLamAM badhuM bheguM thAya toya be ja rAInA dANA khavAya, traNa nahIM. IphekTarUpe badhA saMyogo bhegA thAya tyAre ahaMkAra zuM kare ke "meM khAdhuM" mAne, kharekhara to aMdaranI DijhAIna pramANe khavAze. emAM rAI mAtra pheraphAra nA thAya. parama pUNya dAdAzrInI A khUba jhINI vAta che ! kaSAyo A bhavanA ke gata bhavonA ? A bhavanA krodha-mAna-mAyA-lobha maratAM sudhI badhAM ja ogaLI jAya che ne AvatA bhava mATe navAM bAMdhe che ne joDe laI jAya che ane te AkhI jiMdagInA saravaiyA rUpe laI jAya che. AvI rIte kaSAyono hisAba baMdhAya che. to Ane bhavobhavanA karmo kema kahyAM ? kharekhara bhavobhavathI bhegAM thayelAM che evuM nathI hotuM. pAchalA bIja ogaLI jAya ne evA ne evAM ja bIjAM navAM bIja pharI naMkhAtAM be cokhkhA paramANunuM milana vyavasthitanA niyamane AdhIna che, to pachI kharaDAyelA paramANunI vAta ja zI karavI ? eka gALa ApaNane maLe to keTalA badhA paramANuo thayA kahevAya ? badhuM ja vyavasthitane AdhIna che. ahIM badhe vibhAvika pudgala paramANu samajavuM. A zuddha paramANunI vAta nathI. cokhkhA ke kadarUpA ane zuddha paramANu judAM ja che. 'vyavasthita' vibhAvika paramANune ja lAgu paDe che. gALa bole che temAM bolanAra ne sAMbhaLanAra beu bebhAna che. sAMbhaLanArane gALanI asara thaI to teTalA paramANuo enAmAM peThA, siddha bhagavAnane asara nA pahoMce. ApaNe jeTalo kakaLATa karIe eTalA sAmenAnA paramANuo ApaNAmAM pesaze ne beunuM bagaDaze. ApaNe bolyA ke "jaja sAro nathI" to tenI asara jajane pahoMcI ja jaze ne jotAMnI sAthe ja jajane paNa avaLI asara zarU thaI jaze. ane "jaja sArA che" kahetAM ja sArI asara thaze. mATe badhAnuM savaLuM ja vicAravA jevuM che. badhA ja sAmaTo bhAva kare ke bhAratamAM varasAda varaso to sarasa varasAda paDe, paNa dhobI bUmo pADe ke varasAda nA AvIza to varasAda bicAro zuM kare ? darekanA paramANunA hisAba phera hoya che. darekanA mananA hiMmatanA paramANuo judA judA hoya che. koI bahAravaTiyA AvyA hoya to nirAMte jame, kyAre bIjo dhrujI jAya ! strI ane puruSa deha paramANunA banelA che. puruSamAM krodha ane mAnanA paramANuo vadhAre che, zyAre strImAM mAyA ane lobha. mAyA eTale kapaTa. jevA paramANu bhare tevo deha AvatA bhave maLe. puruSanA caTapaTiyA paramANu hoya, tenAthI sthiratA nA hoya. Akho dahADo dhakamaka dhakamaka karyA ja kare. strInA paramANu mohavALA hoya. jAya. A bhavamAM kaoNla boDI mATe je paramANuo taiyAra thAya che te bheLaseLa rUpe kaoNjhala paramANu hoya che, spaSTa krodha-mAna-mAyA ke lobhanA nA hoya. e bIjA bhavanA garbhamAM IphekTa UbhI thAya tyAre krodha-mAnamAyA-lobha kahevAya. tyAM sudhI to e paramANa rUpe hoya eTale dAdAzrI spaSTa kahe che ke jJAna pachI je kaMI tamAruM che te A avatAranuM nathI. A avatAranA to badhA baLIne sApha thaI gayA. jJAna pachI A bhavano hisAba, potAno svabhAva badhuM ogaLI jAya. atyAre che tevo svabhAva AvatA bhave nahIM rahe. tyAre to kaMIka navI ja jAtano ora ja haze ! [7] paramANunI asaratuM sAyansa ! paramANu paramANunuM milana 'vyavasthita'nA niyamanI bahAra nathI. 52
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA sivAya badhuM ja liMga kahevAya. traNa jAtanA liMga - strI, puruSa ane napuMsaka liMga hoya che. krodha-mAna-mAyA-lobha thAya ne teno tAMto rahe e khoTuM kahevAya. tAMto koI paNa vastuno nA rahe, jANe kazuM ja banyuM nathI evuM tarata ja rahe to te mAtra AkarSaNa-vikarSaNa, je paramANuno guNa che, te rahe. jJAna maLyA pachI krodhane badale ugratAnA paramANu rahe ane lobhane badale AkarSaNanA paramANu 2he. AkarSaNa-vikarSaNamAM be jAtanA paramANuo che. dveSamAM krodha ne rAgamAM lobha. pojhiTiva-negeTiva bhegA thAya tyAre paramANuonuM AkarSaNa thAya. lohInI sagAI jevuM kazuM ja nathI duniyAmAM. A to paramANuonuM ja AkarSaNa-vikarSaNa che. sarakhA paramANuovALA bIjA bhavamAM bhegA thaIne janme. AkarSaNa-vikarSaNane kADhavAnAM nathI. rAga-dveSanA bhAvone mAtra kADhI levAnA che. Asakti tyAM vera. Asakti e pratyakSa jhera che. zyAM rAga tyAM dveSa avazya thaze. dveSamAMthI rAga ane rAgamAMthI dveSa Ama cAlyA ja kare. dveSane mULathI kADho. paraspara virodhI paramANuovALA bhegA thAya tyAre jAgRti vadhe, nahIM to to ghora AvaraNamAM ja hoya. vItarAgatAnI TesTIMga (kasoTI) kyAre kahevAya ? sApa paDI rahyA hoya ne tyAM besI rahyA te nahIM, sApane chaMcheDyA pachI mahIM hAlyuM ke sthira rahyuM te jovAnuM. AtmAmAM rAga ke dveSa nAmano guNa nathI. zarIramAM je IlekTrikala boDI che te zyAre maLatA paramANuo Ave che tyAre AkhI boDI lohacuMbakanI jema kheMcAya che. lohacuMbaka ane TAMkaNI jevo ghATa che A. 54 tene mAtra jANavAnuM che ke kheMcAyuM, tene badale 'pote' mAne ke 'huM kheMcAyo, mane rAga thAya che.' jJAna maLyA pachI, kaSAya gayA pachI mAtra pudgalanuM AkarSaNa ke vikarSaNa ja rahe che. AkarSaNa ke vikarSaNavALA cuMbakIya paramANuono skaMdha mahIM hoya che te kheMcAya che, icchA nA hoya toya ! A to pudgala pudgalane kheMce che. AtmA mahIM bhaLe to ja rAga kahevAya. mRtyu pachI kayA dehamAM jIva jaze e koNa nakkI kare ? koI karatuM nathI. e kudaratI niyama che. e to hisAbavALA paramANuo zyAM hoya tyAM jIva kheMcAI jAya. AkarSaNanA niyamathI, kaoNjhala boDInA paramANuone kAraNe kheMcAya che. AtmA AmAM nirlepa ja che. AkarSaNamAMthI lAMbe gALe vikarSaNa UbhuM thAya. (kayA AdhAre ? evo paramANuono svabhAva ja che.) karmo pramANe janma maLe che te kevI rIte ? koNa kare ? davA moDhe khAya ne mAthAno dukhAvo maTI jAya e zA AdhAre ? davAne zI rIte khabara paDe mAthAmAM javAnuM ? e to darda davAne kheMce evo niyama che. ema AkarSaNathI gadheDAmAM janme ke manuSyamAM. AkarSaNathI ja AkhuM jagata cAle che. koInI vacce jarUra nathI. ApaNI aMdara ja che badhuM. AkarSaNavALA chUTA paDatI vakhate raDe ne vikarSaNavALA chUTA paDe tyAre khuza thAya. badhI paramANuonI ja IphekTa che. marelAnI pAchaLa raDanArAne raDavA devA. moha-mamatAnA paramANuo nIkaLe che, tene nIkaLI javA devA. game tene zekahenDa karavAthI tenA game tevA paramANuo ApaNAmAM Ave. vhAlo ke aLakhAmaNo aMdaranA paramANuone kAraNe lAge che. koI bahu sAMbhare to tenA paramANuo ApaNI mahIM pesI jAya. sarakhe sarakhA paramANuo svabhAvathI bhegA thaI ja jAya. eka 55
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ dArUDiyAne bIjA dArUDiyA maLI ja Ave. jJAna maLyA pachI ja AkarSaNavikarSaNa kahevAya. kAraNa ke 'pote' jANakAra ja rahe. zyAre ajJAna dazAmAM pote kartA thAya, 'huM kheMcAyo' mAne tethI. ahIM jJAnI pAse bhaktimAM thabAkA (tALIo) pADe tyAre ulhAsa Ave, tyAre kharAba paramANuo nIkaLI jAya ne zuddhi thatI jAya. mithyAtva ogaLe ne samakita thatuM jAya. rAga-dveSa e ahaMkArano guNa che ane AkarSaNa-vikarSaNa pudgalano guNa che. ahaMkAra jAya pachI pudgalane pudgalanuM AkarSaNa rahe, potAne nahIM. zarIramAM IlekTrila boDI che, tenA kAraNe AkhuM zarIra cuMbakIya hoya che. tenA AdhAre AkarSaNa-vikarSaNa thAya che. A badhuM sAyansa ja che. jJAna maLyA pachI pote pudgalanA pakSamAMthI khasIne AtmapakSI thAya che. paNa pudgalanI kheMca anaMta avatAranI jatI nathI. khAsa nukasAnakartA kheMca koI hoya to te strI-puruSanA AkarSaNanI. tyAM khUba khUba jAgRti joIe. AkarSaNathI paraNe ne AkarSaNanA paramANu khalAsa thAya tyAre tyAga kare. tyAre pote mAne ke meM tyAga ryo. e khAlI ahaMkAra ja che. kyAM kyAM AkarSaNa ke vikarSaNa thAya tyAM pratikramaNa karavuM ghaTe. gamatuM ke nA gamatuM darekano ukela lAvavAno che. rAgano nikAla karavo paDaze. (jagatamAMthI) jenA jenA paramANu bharyA te (jagata)ne soMpIne chUTA thavAnuM che. nirbheLa AtmA ne nirbheLa paramANunuM jJAna hoya. tattvajJAna sadAya nirbheLa hoya. mananA ne dehanA paramANuo bhegA thAya tyAre bhayaMkara azAMtino eTeka Ave, ApaghAteya karAve. bhAvamana eTale (vyavahAra) AtmAnuM raMjAyamAnapaNuM. udaya Ave tyAre rUpakamAM Ave. raMjaka paramANuonI gAMTha phUTe te mana. ajJAnatAmAM aNahakkanuM levAnA vicAro Ave tyAre jAnavara thavAnA paramANu kheMcAya. samakitInA paramANuo halakA hoya ne mithyAtvInA bhAre hoya ane menTala mANasanA khUba bhArekhama hoya. dAdAe mahAtmAone vacana ApeluM, "chellI ghaDIe dAdA khaDe page hAjara raheze !" ne samAdhi maraNa thaze ja !! dAdAzrIne je loko maLelA te badhA joDe paramANuo amuka aMze maLatA Ave. tyAre ja e bhegA thAya. paramANuonuM cAlakabaLa koNa ? kayA AdhAre temano AkAra, spesa bhegA thAya che ? paramANuo svabhAvathI ja cAle che. ene koI calAvanAra nathI. niraMtara parivartanazIla ja jagata che. vyavasthitaya calAvatuM nathI. vyavasthita to khAlI saMjoga bhegA karI Ape che.. khUba khUba vizeSa pramANamAM paramANuo maLatA bhegA thAya tyAM viraho utpanna thAya. dAdA bhagavAnane yAda karo to temanI mahIMnA paramANu ApaNAmAM kheMcAya. eTale mahAna vibhUtione, tIrthakarone yAda karavAnA. dAdAnA paramANuo UMcA hoya. tene aDavAthI ja ThaMDaka vaLe. caraNasparzathI to gajabanA paramANuo prApta thAya. tIrthakaronA paramANuo AkhA brahmAMDamAM UMcAmAM UMcA hoya. je carama zarIra kahevAya. tIrthakarone jabarajasta lAvaNamaya deha hoya ! emanI hAjarImAM pAMcaso jojana sudhI dukALa nA paDe ! lokakalyANanI ja eka mAtra bhAvanA pravarte tyAre tIrthaMkarI 56 57
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ cA silonamAM pAke ne muMbaImAM zeThiyo pIe ! cA bhAve che teno artha aMdara paramANu kheMce che ane zokha che te to tenA tame karanArA cho ! tejasa zarIra dareka zarIramAM komana hoya che. khAvAnuM pacAvavAnuM, lohInuM paribhramaNa thavuM e badhuM tejasa zarIranuM kArya che. karoDamAM te mazInarI goThavAyelI che ane tenA tAra badhe pahoMce, tenAthI khAvAnuM tathA bIjuM badhuM cAle che. nonaveja (mAMsAhAra) khAto hoya tenI vRttio ramakhANI hoya. paramANu to vItarAga ja che. khAnAro rAga-dveSI che, tethI je kaMI khorAkamAMthI ke kazAmAMthI sukha le che te pote potAnA bhoge le che. jenuM pariNAma AvyA vagara to nA ja rahe ne ! paramANuo bhegA thAya ! emanuM lAvaNya eTaluM badhuM hoya ke badhAne AkarSaNa thAya. tIrthakarono deha, lohI, hADakAM, mAMsa badhuM juduM ja ane ajAyaba hoya ! emanI vANI syAdvAda hoya. vartamAna tIrthakaranA paramANuo brahmAMDamAM pharatA hoya. emano lAbha bahu thAya. [8] khorAkanA paramANunI asaro ! khAdhuM e pharsTa galana ane saMDAsa jAya e sekanDa galana. pUraNagalana parasattAmAM che. pUraNa kaMIka aMze potAnI sattAmAM che, savAze nathI. jJAna maLe to te sattAmAM AvI jAya. kamikamAM matijJAna, zrutajJAna thAya toya kaMIka aMze sattAmAM AvI jAya. paisA kamAvA teya galana che, vyavasthita che. pUraNa mahenatathI thAya ne gelana svayaM thAya. gayA bhavamAM khAvA mATe bhAvathI pUraNa karyuM hoya tenuM A bhavamAM khavAya tene pharsTa galana kahyuM. je paNa kaMI khavAya che te zA AdhAre khavAya che ? jamanArane khabara nathI ke Aje zuM jamavAnuM Avaze? banAvanArane khabara nathI ke kAle zuM banAvIza ? vaLI keTaluM khavAze ne keTaluM nahIM khavAya e badhuM paramANuo badhA goThavAyelA che. aMdaranA paramANuone gamatuM ja khavAya che. enI ja DimAnDa hoya te pramANe badhuM bheguM thaI jAya che. nAnuM eka varSanuM bALaka jAtajAtanuM khAvAnuM dharo to te nA khAya ane ekAda vastu caTa karIne khaI jAya ! ene vAnagInI samaja nathI paNa mahIMnA paramANu kheMce te mujaba khAya che. amuka vAnagI nathI bhAvatI, tenuM zuM kAraNa ? mahIMlA paramANu kheMcatA nathI ne je bahu kheMce te bahu bhAve. aMdaranA sUkSma paramANuo dhULane kheMce. TI.bI.nI bimArInuM vijJAna jJAnInI dRSTie zuM che ? je vicAra karo tenA paramANuo mahIM kheMcAya ne bhegA thAya. madhapUDo bALavAnA vicAra karyA to TI.bInA paramANuo kheMcAyA. madhamAkhI to zuM paNa koI paNa jIvane mArIe eTale e vera vALe ja ane roga phuTe. kudaratano niyama che ke zarIranA ghA paNa rUjhave. A to khAlI ahaMkAra ja kare che ke meM karyuM. A aNanIya zakti agAdha che, tyAM bhagavAnanIya zakti nathI. kudarata to manuSya karelA sArA-khoTA bhAvanIya AgaLa (rUpaka sudhI) laI jAya che. pudgala eTale eMThavADo. pUraNa-galana emAM harSa ke zoka zuM karavAno ? manuSyo badhA smazAnanI rAkhanA ja lADavA khAya che. dAdAzrI kahe che, "amane to khAvAnuMya nA game. A cAvavAnuM vi. mAthAkUTa te gamatI haze ? ane judA rahIe eTale vAMdho nahIM.' khAvAnuM ja nA game evA dAdA sivAya bIjA koI maLe ? 59
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] pudgalamAM niraMtara thAya pUraNa-galata ! je pUraNa thayuM te galana thAya, saMyoga che te viyoga thAya. jaza maLe teya joyA karo, apajaza maLe teya joyA karo. kAraNa ke jaza-apajaza beu pudgala che, pUraNa-galana che. pahelA pUraNa karatI vakhate zuM kharIdI karavI e AvaDI nathI. tethI galanamAM A apajazano mAra khAdho che atyAre ! pudgala = pur + gala. 2 no 6 thaI gayo che ahIM, saMdhithI puragala, pUraNa ane galana kahevAya. jagatamAM pAMca cIjo che. dehamAM traNa che; pUraNa, galana ane zuddhAtmA. bahAra be ja cIjo che; bhojanAlaya ane zaucAlaya. bhojanAlaya te bhogavavA yogya, zaucAlaya te choDavA yogya. AnA pAchA be vAkyomAM badhuM AvI gayuM. 1) zuddhAtmA 2) saMyogo. be ja che jagatamAM. bolyo evA paramANu badhA thaI jAya ne tyAre e kheMcAya. paramANu AvyA tyAre e puruM kahevAya. pachI e phaLa ApIne galana thAya tyAre gala kahevAya. karma baMdhAtI vakhate paramANuonuM pUraNa thAya che, ene karmano baMdha kahe che ane karma chUTe tyAre galana thAya che, ene karmanI nirjarA kahe che. eTale pUra + gala kahevAya. jevuM pUraNa thAya tevuM ja galanamAM nIkaLe. lImaDAne game teTaluM mIThuM pANI pAIe toya e mITho thAya ? pUraNa-galana banne kudaratI rIte thAya che. ajJAna dazAmAM saMjogonA dabANathI pUraNa thAya che ne saMjogothI galana thAya che. jJAna maLyA pachI mAtra galana ja rahe che, navuM pUraNa thatuM nathI. bhamaraDo mAtra galana kriyA batADe che. bhamaraDAne dorI vIMTIne manuSya pUraNa kare che ne galana kriyA bhamaraDo kare che. tevI rIte manuSyanA kesamAM AtmAno pratinidhi thaI beThelo 'huM pUraNa kare che ane galana deha kare che. "huM" e ahaMkAra ne pote kartAhartA thaI gayo che ane muLa AtmAne kyAMya gAMThato nathI. A pUraNa-galana pudgalanuM che, chatAM 'huM mAne che ke 'huM ja karuM chuM.' pudgala badhuM ja 'vyavasthita' che. jJAna pachI 'huM zuddhAtmA thAya che. jenAthI ahaMkArano nAza thAya che. jIva bhAga kheMcAI jAya che ne nirjIva bhAga rahe che. te pachI jAte galana thayA kare. AtmA zAzvata che ne bIjuM badhuM pUraNa-galana che. emAM 'pote' rAga-dveSa kare che, napho-khoTa mAnIne ane saMsAra bAMdhyA kare che, ajJAnatAthI. pUraNa thatuM kevI rIte aTakAvAya ? AtmajJAna vinA pUraNa nA aTakI zake. hA, temAM pheraphAra thaI zake. jema ke khoTuM kAma thatI vakhate aMdara ema thayA kare ke 'Ama na thavuM joIe' e pUraNa che ane sAruM kAma thAya tyAre ema thAya ke 'Ama thavuM joIe teya pUraNa che. tenA AdhAre galana pharI thAya che. pUraNa pachI galana svayaM ja thayA kare. pUraNa pheraphAra karavAnuM thoDuMka ja 'potAnA" hAthamAM che. kAraNa saMjogo pAMsarA hoya to ja sAruM karavAnA vicAro Ave. saMpUrNa svataMtratA to koInIya kyAMya nathI ja. jJAna maLyA pachI koI mATe kharAba ke sArA vicAramAM tanmayAkAra thaI jAya toya te galana ja kahevAya. dAdAnuM vItarAga vijJAna ajAyaba 'sahajasthiti thavI tene zrI vItarAgoe mokSa kahyo', te mahAtmAone varte che. pudgala sAruM-khoTuM jovAnuM nathI, mAtra jANavAnuM che. koI mahAtmA gAMDA kADhe toya jANavuM ke pUraNa kareluM galana thaI 60 61
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahyuM che ! enA para karuNA rAkhavI. krodha-mAna-mAyA-lobha je thAya che teya pUraNa kareluM te ja galana thAya che. pUraNa dhIme dhIme thAya ane galana ekadama thAya evo niyama che. AtmasvarUpa prApti pachI pratyeka kriyAnA jJAtA-draSTA rahyA to pratyeka kriyA galana svarUpa ja che, pachI suTevo hoya ke kuTevo ! samasta prakAranA pUraNa-galanane je jANI gayo te AtmA paramAtmA che. pote zAnAkAra, AtmAkAra che. te kSetrAkAra zuM kAma thAya che ? 'huM Avo, huM tevo' thayuM ke thaI gayo kSetrAkAra. Indriya sukha pUraNa-galanavALAM che, kalpita che, TempararI che. atindriya sukha te bahAranI koI paNa vastu vagara maLeluM Atmika sukha. pUraNa thAya tyAre garva nahIM ne galanamAM hatAza nahIM e jJAna pAmyAnI nizAnI. tAMtrika vidyA e badhuM pudgala prapaMca che. jJAnI emAM hAtha nA ghAle. 'rajakaNa ke riddhi vaimAnika devanI, sarve mAnyA pudgala eka svabhAva jo.' zrImad rAjacaMdra eka svabhAvI pudgala bhALyuM eTale ke kevuMka te bhALyuM haze ! badhuM pUraNa-galana, pUraNa-galana bhALyuM... - akrama mArge aMte krama-akrama mArga eka thaI jAya che. zyAM sudhI kaSAyo che tyAM sudhI cArja thayA kare. mukta bhAgamAM akrama hoya che. kramika mArgamAMya chellA sTepathI ghaNe AgaLathI karma cArja thavAnuM baMdha thaI jAya che. 62 [10] pudgalatI paribhASA ! zuM pudgala sat che ? sat eTale avinAzI. pudgala eTale pUraNa-galana. e asat kahevAya. mULa je pudgala che paramANu rUpe e sat che, aguru-laghu che, avinAzI che. mULa jaDa tattva paramANurUpe che. pudgala jaDa svarUpe nathI, pudgalanA paramANu jaDa hoya. vikRta eTale ke vibhAvika thayelA paramANune pudgala kahevAya. prakRti eya pudgala che. dareka jIvamAM AtmA sivAya bIjuM badhuM pudgala. zuddhAtmA ne pudgala be ja che. dehamAM je pudgala che te vibhAvika pudgala che. vibhAvika pudgala eTale enI mahIM bIjAM tattvo, dharmAstikAya, adharmAstikAya, kALa, AkAza badhAM ja che. chae tattvo jemAM hoya te pudgala. cha tattvonuM saMmelana thAya tene pachI pudgala kahevAya. pachI visarjana enI meLe ja thayA ja kare che niraMtara. tuM tArI meLe lagAma choDI de. paramANuonA skaMdhane pudgala nA kahevAya, paramANu ja kahevAya. jhADa ke jhADanA lAkaDAne pudgala kahevAya. lAkaDAmAM AtmA nathI paNa AtmAne laIne pudgalanI dazA AvI thaI gaI ne ! pudgalamAM pUraNavALo mAla skaMdha hoya ne galanavALo mAla svabhAvika hoya. skaMdhamAMthI galanamAM paramANurUpe svabhAvikatAe galana thAya. pudgala svataMtra che, AtmAnA avalaMbana vinAnuM che. eka kSaNavAreya jo enA avalaMbanamAM Ave to te kAyamanuM thaI jAya. AtmA choDe nahIM. paNa banne svataMtra che, koI koInA tAbAmAM nathI. koI koIne vaza karI nA zake. IlekTrisITI je zarIramAM che te pudgala tattva che, avasthA che. 63
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'huM caMdu chuM' eTale pudgalane 'huM chuM' mAnyuM. 'meM kahyuM mAnyuM ke kartA thayo. eTale pudgala coMTayuM ene, e ja karma. 'huM AtmA chuM, pudgala nathI" ema thayuM eTale karma nA baMdhAya. pudgala ekaluM karma nathI karatuM paNa joDe (pratiSThita) AtmAnI roMga bilipha che eTale karma baMdhAya che. roMga bilipha e paNa pudgala che. AmAM ahaMkAra khAlI mAne che ke 'huM karuM chuM'. AmAM mULa AtmA kaMI ja karato nathI. AtmAnI hAjarImAM ahaMkAra mAne che ke 'huM karuM chuM, huM bhogavuM chuM.' krodha-mAna-mAyA-lobha, ahaMkAra badhuM pudgala kahevAya. prakRti ne pudgala eka ja gaNAya. mizracetana paNa pudgalamAM gaNAya. ajJAnatA che tyAM sudhI krodha-mAna-mAyA-lobhanAM pariNAma che. krodha-mAna-mAyA-lobha laghu-guru svabhAvanA che ane AtmA aguru-laghu svabhAvano che. cokhkhuM pudgala svabhAvika ane rileTIva pudgala e ja vibhAvika pudgala. e saMjogonA dabANathI UbhuM thayuM. vibhAvika pudgala IphekTiva che, svabhAvika pudgala IphekTiva nathI. rAga-dveSa pudgalanI IphekTamAMthI thAya ne pAchA rAga-dveSamAMthI pudgalanI IphekTa utpanna thAya. Ama cAlyA ja kare. pudgalamAM rAga-dveSa thAya e baMdhana che ne rAga-dveSa nA thAya enuM nAma mukti. pAMca IndriyomAMthI cAra eka pakSe vItarAga che, kyAre sparzendriya banne bAju rAgI che. sparzamAM viSaya vAsanA che. pyora pudgalano vAMdho nathI, paNa vibhAvika pudgalanAM pariNAma jue to rAga nA thAya. khAdhAnuM pariNAma jue to ? paugalika kAdava evo che ke nIkaLavA jAya to vadhAre khUMpe. strI thAya, puruSa thAya e eka ja mAla. zuddhAtmA ne prakRti beu svabhAvathI, guNadharmathI judA ja che tethI oLakhAya. sonuM, tAMbuM, badhI dhAtuo, badhA vAyuo jema ke hAIDraoNjana, oNksijana vi. badhAM eka pudgala tatva ja kahevAya. A badhA eTama baoNmba che te badhA ja jaDa tattvanA che. vAdaLAM, varasAda, pavana badhuM pudgala che ane enuM saMcAlana 'vyavasthita' kare che. jema dhAtu ane adhAtunA pAriNAmika bhAva tadana judA ja che, tema AtmA ane anAtmAnA pariNAmika bhAva tadana judA ja che. anAtmAno pAriNAmika bhAva bhAre thavAno che ne AtmAno pAriNAmika bhAva halako thavAno che. deha chUTe che tyAre AtmAnI sAthe kaoNjhala boDI jAya che, tenA paramANuone kAraNe jIvamAM vajana hoya che. AtmAmAM vajana nathI. pudgala adhogAmI che ne AtmA UrdhvagAmI che. puNyanuM vajana ochuM ne pApanuM vajana vadhAre che. jema pApa vadhe tema jIva nIce utarato jAya. puSya-pApa zUnya thatAM mokSa thAya. pudgalanI sattA 'vyavasthita'nA tAbAmAM che. pudgalanI potAnI svabhAvika sattA nathI eTale jo 'huM karuM chuM' e kartAbhAva gayo to karma jevuM kazuM nA rahyuM ! ane e svarUpanA bhAnamAM Ave tyAre ja jAya. to pudgala kone AdhIna che ? svabhAva dazAmAM (zuddha paramANuo) e svAdhIna che ne vibhAva dazAmAM (vibhAvika paramANuo) sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansane AdhIna che. eTale pudgala pote sattAvAdI nathI, AtmA sattAvAdI che. AtmA svapariNAmI che ne deha e pudgala pariNAma che. dehamAM krodha-mAna-mAyA-lobha thAya, harSa-zoka thAya, temAM AtmA tanmayAkAra nA thAya ne pudgalanA pratyeka saMyogone parapariNAma jANe ene samyak cAritra kahevAya. karmo to pariNAma che ane niraMtara nadInA vaheNanI jema vahyA ja kare che. pariNAma che mATe AtmAne kaMI ja levAdevA nathI emAM. cetana kojhijha ane IphekTasamAM nA hoya. e badhuM pudgalanuM che. 65
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarjana karavuM e potAnI (ahaMkAranI) sattA che ne visarjana karavuM e pudgalanI sattA che. mATe savaLuM sarjana karavuM. avasthAmAM tanmayAkAra eTale saMsAra eTale ja pugala ramaNatA. 'huM AtmA chuM' e sivAyanuM 'huM caMdu chuM' tyAMthI mAMDIne badhuM ja pudgala ramaNatA. AkhuM jagata A paudgalika ramaNatAvALuM che, emAM eka kSaNa paNa AtmA ArAdhe teno mokSa thayA vagara rahe nahIM. pudgala khANuM-pINuM ane ramaNuM che. khANuM-pINuM limiTeDa che ne ramaNuM analimiTeDa che. AtmaramaNatAthI mokSa che. pudgalathI virAma pAmavuM enuM nAma virati. kramika mArgamAM sAdhanone ja ramADa mADa kare. sAdhya bAjue rahI jAya. zAstro ramADe, mALA ramADa ramADa kare, A badhAM pudgalanAM ja ramakaDAM che. AtmAne enI sAthe kazuM levAdevA nahIM. pudgala ramaNatAthI saMsAra phaLa maLe, mokSa nA maLe. je sAdhanathI AtmA prApta karavAno che, te prApta thayA pachI sAdhanane choDavAnA che, pachI ArAdhavAnA nA hoya ! cAnI tapelI utArIne sANasI bAjue mUkavAnI, tene pIvAnI nathI. je rakame guDhyuM te ja rakame bhAgavuM paDe to ja niHzeSa Ave. ene ja mokSa kahyo. AkhuM jagata pudgala calAvI rahyuM che. atikramaNeya pudgala kare che. pudgala janme che, rAMDe che, mare che, badhuM pudgala ja che. A che jJAnIonI bhASA ! bAkI, AtmA marato nathI ne janmatoya nathI, (pratiSThita) AtmA jIve-mare che. pudgala eTale mizracetana ke je caitanyabhAvane pAmeluM che, pAvara cetana che. cArja thayelo caitanya pAvara bIjA avatAramAM galana thAya che. AtmAnA InvolvamenTa (sahamati)thI thAya te pUraNa ne parapariNati thAya te galana che. bhrAMtithI lAge che ke AtmA ja badhuM kare che paNa vAstavikatAmAM A badhI ja pudgalanI bAjI che. bhrAMti eTale bhUlathI AMkha hAthathI dabAI gaI hoya to be dIvA dekhAya ne ? pudgala pudgalane athaDAya che, cetana cetanane kadIya nA athaDAya. jagatamAM cAra vastu che; saravALA, bAdabAkI, guNAkAra, bhAgAkAra. saravALA-bAdabAkI pragala kare che ne guNAkAra-bhAgAkAra vyavahAra AtmAnA che. rAga guNAkAra, dveSa bhAgAkAra. rAtre oDhIne mahIM yojanA kare e guNAkAra. vibhAvika AtmAnA guNAkArathI vizrasAnA thAya prayogasA. prayogasAthI pachI mizrasA thAya ane mizraNAmAMthI bhAgAkAra thAya tenuM vizraNA thAya. kAraNa paramANu - prayogasA rUpaka paramANu - mizrasA pachI phaLa ApIne niraMtara vizrAsA thayA ja kare. vibhAvika AtmAno svabhAva guNAkAra-bhAgAkAra che. guNAkAramAM bhAgAkAranuM ne bhAgAkAramAM guNAkAranuM bIja paDeluM ja hoya che. ene ja ghAlamela kahI. dA.ta.: 1) ThaMDI lAgI ane sveTara paheravAnuM mana thayuM. sveTara mAgyuM e guNAkAra. 2) sveTara paheryuM e saravALo. 3) garamI lAgI ne sveTara kADhI nAkhavAnuM mana thayuM e bhAgAkAra. 4) sveTara kADhI nAkhyuM e bAdabAkI. bAdabAkI sAyanTiphika sarakamasTenDiAyala eviDansanA AdhAre thAya che. dAdAzrI kahe che, "amAro bhAgAkAra niHzeSa thaI gayo che. have kaMI bAkI nA rahyuM." kAzmIramAM rAtre barapha paDe ke buddhanuM pUtaLuM racAya te saravALo. 67
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAre sUrya Uge te ogaLavA mAMDe, te bAdabAkI thaI saravALAnI. jJAnI haMmezAM jenA jenA guNAkAra thayA hoya, tenA tenA bhAgAkAra karyA kare. jJAnI puruSa badhe ja vItarAga hoya. samAnatA hoya emane. badhe ja darzana karavA jAya. koI pudgala pakSamAM nA hoya. mAruM jaina pudgala ke mAruM vaiSNava pudgala evuM nA hoya. badhe bhAgAkAra karI sarakhuM karI khAnAro jANe nahIM ne jANanAro khAya nahIM. pudgala koI divasa dharAya nahIM. e sadA bhikhArI ne bhikhArI ja rahevAnuM. je pudgalane tarachoDa mAre te bhavobhava bheguM nA thAya. A bhave thAya paNa pachI nA thAya. kazAno tiraskAra nA kare to ghera beThAM badhuM maLe tema che, evo to AtmAno vaibhava che !!! oNrnAmenTala jagyA, oNrnAmenTala rastAo badhuM jue eTale paugalika mastI caDhe. enAthI saMsAra anaMto thAya. zrImad rAjacaMdra kahyuM che ke "jaina pudgala bhAva ocho thaye AtmadhyAna pariNamaze." vaiSNavane vaiSNava pugala ne jainane jaina pudgala mokSe nA javA nAkhe. jaDanI jomeTrI (bhUmiti) tenA thiyaramamAM saoNlva thAya che, to A tAro (mizracetanano) thiyarama zuM saoNlva nahIM thAya ? jaDa vyavasthita avaLuM Ape to jJAna ApI jaze ne savaLuM Ape to majhA che ja ne ! bannethI lAbha ja che ne ! keTaluM simpala solyuzana dAdAzrI Ape che ! A badhI ja pudgalanI karAmata che ne oNrgenAIjhezana paNa pudgalanuM ja che. AtmAnuM to AmAM kazuM che ja nahIM, to pachI DakhoDakhala zAne ? sAruM-khoTuM karavAnuM kyAM rahe ja che ? siddhAMta zuM kahe che ? pudgala pudgalane khAya che, AtmA khAto nathI. pachI A khAvAnuM choDo ne te choDo kyAM rahyuM ? taDabUcuM kApe temAM AtmA kapAto nathI. jJAnI to taDabUcuM kApatA pahelA vidhi karI zuddhAtmAne bAjue besADe. pudgala khAya ne pote ahaMkAra kare ke meM khAdhuM. je eka pugalano svabhAva che te sarva pudgalano che. pudgala nija svabhAvamAM ja kAryAnvita hoya che. khAvuM-nA khAvuM e pudgala-pudgalanA AkarSaNa-vikarSaNano niyama che. jamavA bese tyAre gapAgapa khavAI jAya che, jANe mahIMthI rAkSasa khAvAnuM nA kheMcato hoya ! e mahIMluM pudgala bAhya padagalane kheMce che. tethI ja sto jamavAnuM cAluM thayA pachI rAha jovAya nahIM. kaMI ne kaMI cATavAnuM cAlu ja rahyuM hoya ! - je ArAdhyuM te pudgalanI ja ArAdhanA thaI ne ! te ja naDe che ne ! e ja AvaraNarUpa banI jAya che. eTale jaina-vaiSNava e badhI paugalika mAyA che. tenAthI chUTavAnuM che. vaLI tyAgIne tyAgInuM pugala naDe. kSatriya pudgala, vaizya pudgala, zudra pula, badhAne potapotAnuM naDe. A badhI pudgalanI ja mastI che, rAga-dveSa nA hoya to. nahIM to doSa coMTe. bAkI pudgala sAmasAmI laDe che, pudgala mAre che, AtmA tene jue. emAM tanmayAkAra thayo to mAra paDaze. kyAM kyAM kaMdra che, sAruM-khoTuM, napho-toTo e lokoe UbhuM kareluM che. bhagavAnane ghera ThaMdra nathI. bhagavAnanI dRSTie to A badhuM pudgala ja che, pudgalanI mastI kaho ke kustI kaho. ApaNI icchA nA hoya toya thAya che e zuM sUcave che ? A badhuM pUrvakarmano udaya, udayanuM poTaluM ja che A. AtmA jANyA pachI zuM karavAnuM? zuddha thaIne ApaNA gharamAM besI javAnuM. bAkI badhuM enI meLe ja klIyara thaI jAya. bahAranuM vAvAjhoDuM enI meLe ja TATuM paDI jAya. 68 69
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddha cetana sivAya badhuM ja pudgala che. jJAnI puruSanuM pudgala divya hoya ane temAMya tIrthakaronuM pudgala divyAtidivya hoya, AkhA brahmAMDamAM TopamosTa hoya ! dAdAzrI kahe che, zAstromAM pudgala zabda che paNa teno yathArtha artha samajavAmAM ame vIsa varSa kADhyAM ! 1945mAMya mane nahIM samajAyeluM. pUraNa-galana ane zuddhAtmA ATalo ja bheda samajAI jAya to kAma thaI gayuM. pAMca tattvone eka pudgalamAM ghAlyAM ane chaThTho AtmA. eTale AtmA ane pudgala be ja vastu che dareka zarIramAM, enI vaheMcaNa karatAM AvaDI to AtmA jaDI jAya ! ane A vaheMcaNa jJAnI kRpA vinA zIdane zakya bane ? mana-vacana-kAyA IphekTa che, emAM hAtha ghAlavAnI jarUra ja nathI. deha paDachAyAnI jema vaLagelo che. bhrAMtithI paDachAyAne ja 'huM chuM" mAne che. bapore bAra vAge sUrya samabhAvamAM Ave eTale paDachAyo samAI jAya. ema samatAmAM Ave eTale badhuM UDI jAya. pudgala joDe ekatA thAya te potAne vinAzI thavuM paDe ane tenAthI judo rahe to avinAzI che. kartApaNAnA bhAnathI eka thAya che. pudgalanuM svAmIpaNuM chUTe tyAM svasvAmIpaNuM anubhavAya. vartana pudgalanuM che ne jJAna AtmAnuM che, mATe vartana ne jJAnane kaMI levAdevA nathI. vyathA pudgalanI ne tene jANanAra AtmA. pautralika rIte koI jitendriya jina thAya nahIM, 'jJAna' thAya to ja thavAya. atindriya pratyakSa AtmA thakI che, Indriya pratyakSa saMpUrNa yugala thakI ja che. A dAdAzrInuM jJAnAvalokana che. tamane zeyo paramANu svarUpe nA hoya, skaMdha rUpe hoya. pUraNa-galana che badhuM. pUraNa nA dekhAya, galana dekhAya. bhagavAna mahAvIranI dRSTimAM zuM hoya ? satI, vezyA, cora, dAnavIra, DAhyo, gAMDo, badhAmAM eka pudgala ja joyuM. jema bhAtabhAtanA dAgInAmAM mAtra sonuM ja jue tema bhinna bhinna prakRtiomAM badhuM pudgala ja che ekasarakhuM ema jovAnuM. kharekhara chevaTe to mAtra eka potAnuM ja pudgala jovAnuM che, bIjAnuM nahIM. jJAnInuM chelluM pudgala hoya. mokSe janArAonuM chelluM pudgala hoya. temanuM je je pudgala hoya te sarva choDAvanArAM pugala che. jJAnIno sUkSma dehano kayo bhAga bahAra jAya ? pudgalano bhAga jAya ane teya parasattA che. 70 [11] pudgala bhAva ! pudgala bhAva kone kahevAya ? rastAmAM jalebI tAjI taLAtI joIne mahIM khAvAno bhAva enI meLe ja utpanna thaI jAya ne ! ene pudgala bhAva kahevAya. bhAva mAtra pudgala kahevAya, AtmAnuM kaMI nahIM emAM. IcchApUrvakanI vRttine bhAva kahevAya. bhAvo be prakAranA che. eka pudgala bhAva ane bIjA vyavahAra AtmAnA bhAvo. mana-vacana-kAyAnA tamAma bhAvo e pudgalanA bhAvo, jema ke mane A bhAve che, A game che. tenA parathI vyavahAra AtmA potAnA bhAvo kare che, jenAthI saMsAra Ubho thAya che. sonAnA bhAva tAMbAmAM nA hoya ne tAMbAnA sonAmAM nA hoya, beu judA ja che. tema mana-vacana-kAyAnA tamAma bhAvo e pudgala bhAvo che. te cetananA bhAvo nathI. beu judA ja che. A pudgalanA tamAma bhAvo pUraNa-galana svabhAvanA che. zyAM sudhI pudgala bhAva naSTa nA thAya tyAM sudhI zuddhAtmA nA thavAya.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajJAna dazAmAM mizracetanane pote cetana mAne che. rAga-dveSa thavA e 'ApaNo' dharma ane bhAva-abhAva thavo e pudgalano dharma. bhAva-abhAva vyavasthitane AdhIna che, paNa 'ApaNe' tene 'jovAnuM' phakta. ane Dakhala karIe to e UbhA raheze, nahIM to jovAthI jatA raheze. bhAvo kahe che, 'ame amArA pUraNa-galananA raste ane tame vItarAgatAnA raste cAlavA mAMDo !' to banne chUTA paDI jAya. vItarAga thavAnI jarUra che. bhedajJAna hoya tene A pudgala bhAva che ne A Atma bhAva che ema niraMtara dekhAya. sArA-kharAba vicAro e pudgala bhAva che badhA. AtmAne emAM kaMI levAdevA nathI. vicAro zeya ne 'pote' jJAtA che. mahIM jaDa bhAvo, prakRti bhAvo kUdAkUda kare, tene ApaNe sAMbhaLavA nA joIe. lepAyamAna bhAvo e jaDanA bhAvo che, tenAthI 'huM' (AtmA) sarvathA nirlepa ja chuM. lepAyamAna bhAvo e mAruM svarUpa nathI, jaDanuM che. AkhuM jagata jaDa bhAvothI mUMjhAyeluM che. jaDa bhAvo to jJAnIneya kUdAkUda kare. paNa jJAnI ene oLakhI gayelA hoya, eTale ene gAMThe nahIM. dharatIkaMpanuM dRzya joyuM hoya, anubhavyuM hoya, tene mahinAo ke varSo sudhI e citrapaTa khase nahIM. e lepAyamAna bhAvo che. jJAna hoya te chUTuM pADI zake, DaravAnI jarUra nahIM. dAdAzrI kahe che, 'amaneya satsaMgamAM koI herAna karato hoya badhAne to mahIM thAya ke nAlAyaka che, kharAba che.' evuM tophAna mahIM thAya paNa pachI ame kahIe ke 'e to upakArI che', to mahIM badhuM cUpa thaI jAya. nAlAyaka kahyuM, negeTiva kahyuM ke mahIM kUtarAM (pudgala bhAvo) bhasAbhasa karaze. sAmAne ApaNe doSita kahIe tyAre ApaNI icchAmAM e doSita che evuM lAge tyAre ja lepAyamAna bhAvo badhA pharI vaLe. ane ApaNe kahIe, 'nA, e to bahu sArA mANasa che, upakArI che' eTale badhuM baMdha 72 thaI jAya. A vijJAnamAM je saphaLa thaI gayo pachI tene prArabdha paNa yArI ApyA ja kare. ko'ka ja phero vAMkuMcUkuM cAle. Akho siddhAMta siddha nA thAya tyAM sudhI svapuruSArtha, svaparAkrama ghaTe. zyAre kaMI mahIM bagaDe, lokonA doSa dekhAvAnA cAlu thAya to samajI javuM ke pelA jaDa bhAvo mUMjhavI rahyA che. eka jaDa bhAva ne eka cetana bhAva ema be che. jaDa bhAvane laIne sahI ApaNI thaI jAya to doSa baMdhAya, nahIM to kazuM ja nahIM. bIjA zabdamAM cetana bhAva bhaLe to doSa baMdhAya. ATaluM ja samajI gayo te pAra utarI gayo. cetanamAM jJAtA-draSTA bhAva che ane bIjA aneka bhAva che je aguru-laghu che. zyAre guru-laghu svabhAva e vibhAvika pudgalano guNa che. 'meM karyuM' e jaDa bhAvo che. meM sAmAyika karI, pratikramaNa karyuM, japa-tapa karyAM, e badhA jaDa bhAvo che. A jaDa bhAvo che ane A cetana bhAvo che, evI bhedapUrvakanI zraddhA bese, evuM eka kiraNa phUTe, dhAraNa kare, tene samyaktva kahyuM. [12] pudgala ane AtmA ! AtmAnuM vajana kharuM ? mULa AtmAnuM vajana nA hoya paNa vyavahAra AtmAnuM vajana thaI zake. mULa AtmAnI sAthe bIjA paramANu hoya te paramANunuM vajana ene vyavahAra AtmAnuM vajana manAya che. mULa dRSTi badalAyA sivAya je kaMI paNa karavAmAM Ave te baMdhana che. paramANu ne AtmA ekabIjAthI svataMtra che, koIno koInA para prabhAva nathI. paramANuothI bhagavAna baMdhAyA che. dAdAnI bhASAmAM pudgala AtmAne vaLagyuM che, AtmA pudgalane 73
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahIM. cha tattvothI UbhuM thayeluM pudgala ja AtmA mATe jela che. dAdAzrI A badhuM kevaLajJAnamAM joIne kahe che. bhakti koNa kare che ? pagala. pudgalano svabhAva ja che ke brahmanI sAme brahma laTakAM kare. bhaktithI AvaraNa tUTe ne dekhAya. cetananI bhakti pudgala kyAre karI zake ? cetana prApta thayA pachI. cetana prApta karelAnI bhaktithI cetana prApta thAya. zuddha cetana anaIphekTiva che ane pragala ja IphekTiva che sadA. paNa e paugalika IphekTamAM 'huMpaNAno Aropa kojhijha utpanna kare che. tenI pachI IphekTa Ave che. cAlatAM cAlatAM mAthAnA vALa UDe to te zuM ApaNane harakata kare ? tema saMsAranAM pudgalo 'ApaNane' harakata karatAM nathI. parAI cIjanA svAmI thaI beThA che, tethI duHkhono pAra nathI. potAnI cIjanA svAmI thAya te AkhA brahmAMDanA svAmI thAya. zuddha upayogapUrvaka AhAra le to AhAra ne 'huM' banne judA rahe. paNa 'meM khAdhuM" kahe tethI viSa naMkhAya che. zuddhAtmAnuM sukha cAkhyA pachI A badhA pudgalanA sukho lImaDA jevA kaDavA jhera lAgavA joIe. zyAM sudhI mIThAza jAya nahIM tyAM sudhI chUTAya nahIM. - tyAgavAnI keTalI vastuo che ? anaMtI. 'huM'ne vosarAvAnuM hatuM tene badale sacoDo AtmA ja vosarAvI dIdho ! zI dazA thAya ? pudgala svabhAvathI ja caMcaLa che ne AtmA acaLa che. jeTalI caMcaLatA vadhe teTalo pudgala tarapha jAya ne AtmAthI dUra thAya. pAMceya Indriyo ne mana muddagalanAM banelAM che. te jItyA jItAya evAM nathI. e badhA zeya bane ne pote jJAtA thAya tyAre jitendriya jina thAya. pahelA je (pratiSThita AtmA) jJAtA banI beTho hato, te zeya thaI jAya ne mULa AtmA jJAtA banI jAya, tyAre kAma thAya. pudgalane ja jANavuM ne samajavuM enuM nAma jJAtA. je AtmAne jANe te pulane jANe. bemAMthI eka jANe to bIjuM jaNAI jAya svaya. 'koNa chuM' jANe to AkhuM pudgala bAkInuM jaNAI jAya. kramikamAM AtmA jANavo bahu muzkela che. chellA avatAramAM Akhoya AtmA jaNAya. akramamAM to be kalAkamAM ja AtmA jaNAI jAya che. pachI bAkI raheluM nikAlI. jJAnInI vANI nimittAdhIna hoya. darekane tenI samaja zakti pramANe judI judI rIte samajAvavuM paDe. pudgalane laIne AtmAnuM ajJAna thayuM che ane pAchuM pudgalane laIneya jJAna thAya che. AdhAra ja che pudgalano. AtmA niraMtara sthira ja che. jJAna pachI pudgalane bhagavAna kahevuM paDe evuM sthira thaI jAya che. koI paNa saMjogomAM kaMpAyamAna thAya nahIM. chevaTe to pudgalane niSkriya thaI javAnuM che, AtmAnI jema. AtmAnubhava thayA pachI pudgala niSkriya thaI jAya. kevaLIno phoTo paDe tyAre jANavuM kevaLI thayA. eTale ke pudgaleya kevaLI thAya tyAre mokSa thAya. AtmA to kevaLI che ja paNa 'potAnI samajaNamAM kevaLI thavo joIe. kevaLI bhagavAnamAM kartAbhAva ja nathI. mana-vacana-kAyA joDe temane kaMI paNa levAdevA ja nathI. tadana judA ja rahe tenAthI. jJAnI AtmasvabhAvanA ja rakSaka hoya, pulanA nahIM. - DaoN. nIrubahena amIta 74 75
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 (anukramaNikA) khaMDa-1 : cha avinAzI tattvo [1] avinAzI tatvothI racAyuM vizva ! utpatti thaI, vijJAnathI ! 1 cha ITarnalsanuM rivolyuzana ! na paheMce tyAM buddhi ! 4 A che brahmAMDanA cha tattvo ! riyala ane rileTiva ! 6 tatva kone kahevAya ? vAstavikatAmAM dekhAya paramenanTapavuM! 7 riyalamAM nathI koI levAdevA ! nathI koI kaMTrelara emano ! 7 AtmA phasAyo zemAM ? dareka tattvo saMpUrNa svataMtra ! anAdithI chae sAthe ja ! dAdA che varlDanI oNTarI ! 10 vikalpo limiTeDa, AtmaguNa anUlimiTeDa ! ra5 chanA mizraNathI thayo saMsAra ! 10 mukta ja apAve mukti ! AtmA parivartanazIla, zeyane kAraNe ! 13 zyAM buddhi nathI tyAM che AtmajJAna ! phera, vinAzI ane parivartanazIlamAM ! 14 [2] AtmA, avinAzI tatva ! AtmAnuM svarUpa ! 28 chayemAM nyAruM cetana ! phera, AtmA-anAtmA tattvomAM ! ra9 pyora koNa ne Imyora koNa? jIva ane AtmA ! >> gItAnA phoDa, jJAnInI dRSTie ! [3] gatisahAyaka tatva - sthitisahAyaka tatva ! gati thAya gatisAyakane kAraNe! ja e nathI paramANuo! vibhAve karIne 'gati'nA bhAva ! 4 pramANa, bhinna bhinna darekamAM ! upalaka jANavAmAM mukti! 0 e tattva che sanAtana, riyala ! sthira karAve sthitisahAyaka ! 1 moyeya laI jAya gatisAyaka ! gatinA bhAva kare koNa ? 42 mokSe jatAM AtmA, Tha sudhI akartA ! para kapAyelI pUMchaDI kema hale ? 45 saMsAra kALamAM nathI ko' aDacaNa AtmAne !57 e che gatisahAyaka ! [4] kALa tatva ! navAne jUnuM kare kALa tatva ! navuM jUnuM kare kALa tattva ! - saMyoga hoya saMyogakALa sAthe ja ! 71 avasthA jonArane upAdhi ! pa9 saMyoga mAtra viyogI svabhAva ! e che kALano svabhAva ! 61 bhAvonA rAjA pote ja ! jJAnInA velAneya kare kALa nivaMza ! dara pAMca AjJA banAve kALathI para ! sAyanTisTonI dRSTie kALa ! dura jJAnI kALAtIta ! sUkSmAtisUkSma che tattvonuM jJAna ! 63 vizeSaNa tyAM kALanI maryAdA ! kALanuM kALANu rUpe vahana ! ja nizcita nahIM, vyavasthita che ! eka kalpa pUratAM ja kALANuo.... 5 heDIMga ! nizcaya ne vyavasthara kALa ! 59 zalAkA puruSo kema 63 ? kALa zreya dRzyane, draSTane nahIM ! cha mokSadAtA jJAnI puruSa ! kALa nathI Ilyujhana! [5] AkAza tatva ! (1) AkAza avinAzI tava ! AtmA paDe judo, anya tattvothI ! 87 AkAzano raMga ! jagyA ApanAra AkAza tattva ! 89 AtmA, anuavagAhaka ! AMkhe dekhAya e heya AkAza ! cha AtmAnuM svatra ? (2) spesatI anokhI asaro ! kSetra badalAvAthI, badalAya badhuM ! 4 sthaLanI asara, vicAro upara... aMtaHkaraNeya roke spesa ! 4 kSetra sparzanAnA hisAbo ! esanA AdhAre vadhe AgaLa ! 1cha keranoya prabhAva ! badhuM che nimitta-naimittika bhAvathI ! 11 hadamAMthI behadanI vATe... karma ne jJAna, eka ja spesamAM ! 1A (3) rahasya, judA judA mukhaDA taNAM ! darekane koNe ghaDyA? 113 gatibaMdhano niyama... jANe dANo judo ! 115 kema nahi, eka ja dharma ? 'esanA AdhAre 'phesa" ! 116 karmaneya calAve kudarata ! AmalInA be pAneya judA ! 118 brAMta puruSArthano AdhAra, jJAna-spesa ! 1 juo, jarA jhINavaTathI ! 119 aMtaHkaraNa paNa sesanA AdhAre ! vANI eka, kALa eka, spesa judI ! 121 bhAva pheravavAthI spesa phera ! AmAM niyati kyAM ? 122 jhaverI ja pArakhe hIrAne ! [6] saMsAra eTale cha tattvonI bhAgIdArIno dhaMdho ! cha bhAgIdAro! 134 banI beTho mAlika, cetana ! jagyA ApI AkAze ! 134 vizeSabhAvathI thayo saMsAra ! mAlasAmAna jaDano ! 135 AmAM bhagavAna che chaThThA pArTanara ! 14) kATiMga kare gatisAyaka ! 1rUpa aMdaranI vaDhavADa ! sTereja kare sthitisahAyaka ! 136 chanA karyA bAra ne... menejamenTa che, kALa tattvanuM ! 136 cetane rahevAnuM mAtra jJAtA-draSTa... cetana, sarvano suparavAijhara ! 136 ArAdhana karo mAtra AjJAnuM ! Ama cAle chathI dhaMdho ! 137 khaMDa - 2 : paramANu, avinAzI dravya ! [1] paramANunuM svarUpa ! rUpI che svarUpe e ! 147 phera, pudgala ne paramANumAM ! 154 paramANuo, eka ke aneka? 148 pudgalanI svataMtra zakti! 156 7 - 16 $ $ $ $ $ $ $ $
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMdhanI sAcI samaja ! 150 aNu toDe tyAre zakti vyakta ! 158 nathI eno zabda aMgrejImAM ! 151 bhegA thavAthI zakti utpanna thAya? 161 vaijJAnikonI paNa che maryAdA ! upara | [2] pudgala paramANutA guNo! rUpI badhuM ja pudgala ! 164 gaMdha e guNa, sugaMdha-dugaMdha e paryAya ! 176 rUpa haMmezAM ghasAya ja ! 166 zabda, pudgalano paryAya ! 14 rUpALuM koNa, huM ke paramANu ! 169 jagataelapaTTAlinI badalAtI avasthAe 179 jaDa rUpI, AtmA arUpI ! 17ra ,TTAla pariNAma paramANunA pariNAmamAM. 180 pase ya pudgala ! - 173 prApta guNo, prApta svabhAva ! paulika guNa-sparza ! 173 paryAya che svabhAvanuM pariNAma ! niyama, pudgala sparzanAnA ! 175 saba bAjI pudgala kI ! [3] kriyAvatI zakti ! kiyAvatI zakti, cetananI ke jaDanI ? 193 vibhAva pachI vikRta pudgala ! phera, paramANu ne pudgalano ! 197 kalpe tevuM thAya ! utpatti, sthiti, laya, pudgala taNuM. 198 pulanIya zakti virATa ! 210 jJAnanaitra bhALe palanI karAmata ! 199 jJAnIe ja bhALI pudgala karAmata ! ra12 hAjara chatAM nirlepa ! raLa rtA-dhyAtA, beu pudgala ! ra14 bemAM pudgala ja pakaDe asaro ! rana nathI koI rIte AtmA kartA ! 217 [4] pagala, praNavadharmI ! ekoham. bahusyAm ! rarara dariyAmAM eka ne ghAomAM aneka ! ra24 prasavadharmathI gUMcAmaNa ! 223 [5] prayogasA - mizrA - vizrayA ! tIrthakaronI AgavI zodha ! rara7 nathI prayogasA, jJAna pachI ! prayogasA' kheMcAya AkhA zarIra dvArA... 228 jIvanabhara mizrA ! phaLa Ape te mizraNA ! ra31 na thAya cArja karma have ! karma baMdhAya, kartApaNAthI ! 233 have parigraha DiscArja ! 247 sthaLa, sUma, kAraNa deha ! 234 AjJAthI thAya zuddha ! 248 saMcita, prArabdha, kriyAmANa karma ! ra6 pUrNa kalaMkarahita avastha mokSa ! ra49 bhAva pramANe gileTa ! 237 pratikamathI naImbasastA anAthI' ja! vANI raMgAya, kaSAyathI ! 238 niveche, sAmAyika-pratikramaNathI ! rapa1 vyavasthita te mizraNA ! ra4 niSkapAyamAna thAya tyAM... yojanA Ave rUpakamAM... 241 vicarAgonuMcULathI sUramatama sudhInuM sAyansa ! rapada [5] liMka, bhAva ane pamANutI ! paramANu goThavAya bhAva pramANe ! 258 guhya vijJAna -kArava dehamAMthI kArya deha. ra63 guhya vijJAna, paramANu taNuM... ra67 hisAba, navA-jUnA kaSAyono ! ra68 [7] paramANunI asaranuM sAyansa ! paramANu paramANunuM milana ! ra71 e che cuMbandha ! bhinna paramANuonuM pramANa ! ra73 tyAgaya che vikarSaNa ! paramANuo, krodhanAM.... - 275 khape pratikramaNa, rAga-dveSanAM ! e che pojhiTiva-negeTivanuM kheMcANa ! ra% paramANuo : samakitI - mithyAtvInA ! raddha rAga-dveSa, saMsAranuM mULa ! 280 phera, nirvANa ne maraNamAM... ra9ra devoneya rAga 281 kheMcAya maLatA paramANuovALA ja 'ahIM' !ra4 nathI rAga, AtmAmAM ! ra8ra tIrthaMkaranA paramANuo ! ra98 siddhAMta, AkarSaNavikarSaNano ! 283 [8] khorakatA paramANunI asaro! mahIMthI inTa, bArathI saplAya ! cha rahasya, TIbInI bimArI taNuM ! 9 khorAkanI asaro... khAdhA sadA lADavA, mazAnanI rAkhanA ! - [9] pudgalamAM niraMtara thAya pUraNa-galata ! pUraNa-pharsTa galana-sekanDa galana ! 31ra mahAtmAnA karmo, galana ja ! 318 puruM gala = pudgala ! 313 badhuM pudgala prapaMca ! 3ra) zuddhAtmA ne pUraNa-galana ! 314 chelle kramikamAM paNa akrama ! 3rara ajJAnatAmAM paNa aTake nahIM, paNa phare ! 16 [10] pudgalanI paribhASA ! satu dheya tattva ! 3ra3 piMDanuM aMkagaNita ! pudgalanuM svarUpa, vibhAvika-svabhAvika 3ra4 khAya pudgala, pudgalane ! pUraNathI skaMdha, galanathI paramANuo.... 3ra7 dhArmika pudgaleya bane aTakyuM ! IlekTrisiTI paNa pudgalamAM ! 328 che pudgala taNI mastI ! phera, karavAmAM ne kriyAmAM ! 3ra9 sivAya AtmA, badhuM pudgalAdhIna ! 30 kaSAya che pudgala ! 331 AtmA mAnyo pudgalane ! rAga-SanuM nAma baMdhana ! 33ra deha, paDachAyA sama ! palano bhAra, gatino AdhAra ! 333 vyathita koNa ? jANunAra koNa? 364 pudgala, kone AdhIna ? 36 mahAvIra bhALyAM eka pudgala 5 e che samyapha cAritra ! 38 zuddhAtmA sivAya badhuM pudgala ! ramaNatA, paugalika ke Atma? 339 kaLiyugamAM A kriyAkArI zAstro ! 369 maratuM jIvatuM nathI koI ! 34ra prAdhAnyatA kevaLa AtmAne ja ! 3jI [11] pudgala bhAva ! IcchApUrvakanI vRtti e bhAva ! 37ra jANavuM paNa sAMbhaLavuM nahIM ! 3% A "ame' 'amAre' ghera jaIe.... 37pa cetanano bhAva, jJAtA-draSya ja ! 84 e che badhA pudgala bhAvo ! 76 tamAma jJAnIo tyAM eka ! 386 [12] pudgala ane AtmA ! AtmAnuM vajana keTaluM? 389 vosirAvyo sacoDo AtmA ! 361 244
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 pudgala ja vaLagyuM AtmAne ! brahmanI sAme, brahma laTakAM kare ! mAre koNa? vAge kone ? AtmA aIphekTiva ! khAnAro thatAM ja bane viSa ! 10 pudgalane jANe te jJAtA ! 11 nAma konuM? jJAna konuM? 397 92 AtmA svabhAvathI sthira, tevuM pudgala asthira !39 pudgala bane kevaLI tyAre mokSa ! 39 4 AtmarakSaka te jJAnI !
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-2) AptavANI zreNI-14 bhAga-2 khaMDa : 1 cha avinAzI tattvo ! avinAzI tatvothI racAyuM vizva ! | utpatti thaI, vijJAtathI ! praznakartA : jIvAtmaka, pudgala paramANu vagere cha dravyano paricaya tattvakhaMDa darzanamAM ApIne enA saMyoga tathA vibhAga, sRSTinI asIma AkRtitatA anAdi anaMtanuM pratipAdana kare che. e saMyoga ane vibhAganI vAta samajAvo. dAdAzrI : eTale tattvakhaMDa darzanamAM zuM batAve che ke A cha dravyo niraMtara parivartanazIla che. eTale A jagata badhuM UbhuM thAya che, saMyogaviyogathI. eTale sRSTinI asIma AkRtitatA eTale eno koI banAvanAra hovo na joIe. praznakartA : saMyoga je zabda vAparyo ne ane viyoga nathI mUkyo, vibhAga mUkyo che. vibhAga zabda jarA samajAvo. saMyogane tame sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa kahyo, paNa vibhAga ? dAdAzrI : nirjarA thaI e vibhAga che badho. je vibhAjya thaI jAya, te sRSTinI asIma AkRtitatA eTale vibhAga karavA mATe che te temAM koInI jarUra nathI. saMyoga karavA mATe koInI jarUra nathI, enI meLe thayA ja kare che A. eTale anAdi anaMta paNa pUravAra thAya che. prazanakartA : samagra sRSTi vijJAna para nirbhara che, Apa Ama kaho cho to vijJAnano racanAra koNa ? dAdAzrI : vijJAnano racanAra koI hoya nahIM. vijJAna eTale A cha tattvo upara A jagata racAyeluM che. prazanakartA : samagra sRSTinA aNu aNumAM vaijJAnika guNadharmo samAyelA che, to te dareka aNumAM cokkasa gaNatarIpUrvakanA guNadharmo koNe mukyA ? dAdAzrI : koI mUkanAra nathI eno, svabhAvika(svAbhAvika) che. mUkanAra hoya to to ko'ka DaphoLa Ubho thayo. te ApaNane badhAne mokSamAM ja nA javA de. eTale koIe karyuM ja nathI. che, che ne che, hatuM, hatuM ne hatuM ane raheze raheze ne raheze ja. A anAdi che ane anaMta che. eTale che, che ne che. kAraNa ke je sanAtana vastune ApaNe "thayuM hatuM evuM bolIe, te ApaNI bhUla thAya che. A vinAzI vastune kahevAya ke A thayuM hatuM. dhera Ara siksa paramenanTsa, e paramenanTane to thavAnuM ke nA thavAnuM rahetuM ja nathI. thavAnuM nA thavAnuM e konI zodhakhoLa che ? tyAre je potAnI jAtane vinAzI mAne che, e vinAzI tattvo jo jo karyA kare. je avinAzI che e avinAzI jo jo ryA kare che. evI banneya jAtanI dRSTi che. praznakartA : eka vastu khyAla nA Avyo. Ape kIdhuM, jagata kALathI anAdi che paNa enI utpattinuM mULa kAraNa to kaMIka hovuM joIe ?
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) avinAzI tattvothI racAyuM vizva ! AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : A badhuM vaijJAnika rUpe UbhuM thayeluM che. kharI rIte zuM che A jagatamAM e jANavuM joIe. kharI rIte cha tattvo A jagatamAM che, e avinAzI tattvo che ane A badhuM AMkhe rUpI dekhAya che, e enI avasthAo dekhAya che. tattva avinAzI hoya ane tattvanI avasthAo mAtra vinAzI hoya. eTale A badhuM samajAya nahIM, te pachI lokoe ThokyuM ke Ano kriyeTara bhagavAna che. kriyeTara e vAta nAnA bALako mATe che, nahIM ke samajadAra mANaso mATe. vAstavikatAmAM kriyeTara nathI. praznakartA : to kudarate sRSTi racI hoya evuM che ? dAdAzrI : kudarate racI nathI, kudaratI rIte thaI che. A jagata kevI rIte UbhuM thayuM che, e badhuM amane amArA jJAnamAM dekhAya. eTale bhagavAne banAvI nathI A duniyA. A duniyA bhagavAne banAvI hoya to bhagavAnano dhaMdho zuM hoya ? banAvyuM hoya pachI zuM kare ? besI rahe ? praznakartA : bhagavAne nathI banAvI ane bhagavAna vagara banI paNa nA zake. dAdAzrI : e to naimittika vAta che. potAnA hakkathI nathI thayelI. nimitta bhAvathI A badhuM kartA che. svataMtra bhAvathI koI kartA nathI. A duniyA koIe banAvI nathI ane banAvyA sivAya banI nathI, eno artha eTalo che ke nimitta bhAvathI che. ane nimitta kartA nahIM hovAthI Ano koI kartA nathI. praznakartA : kartA ne akartA banne nathI ane bane che ja ? dAdAzrI : hA, sApekSa bhAva che. eTale amuka apekSAe, ajJAna apekSAe kartA paNa che ane jJAna apekSAe kartA nathI e. A cha ITarnala tattvonuM A jagata UbhuM thayeluM che ane kharekhara to UbhuM thayeluM nathI, che ja kAyamanuM, anAdi-anaMta che ja. sAtamuM iTarnala che nahIM A jagatamAM. A cha tattvonuM bheguM thayeluM svarUpa A jIvamAtramAM che. jeTalA jIva hoya, emAM cha vastu hoya ja. A jagatamAM cha tattvo che, te vastu rUpe rahyA che. te potAnA vastutvanA saMpUrNa svabhAvamAM rahe che. A cha vastunA saMmelanathI jagata AkhuM UbhuM thayuM che. A jagatane buddhivALo kyAMthI samajI zake ? ta pahoMce tyAM buddhi ! tattva Indriyagamya nA hoya, tattva jJAnagaNya hoya. eTale A bIjI badhI avasthAo dekhAya che ne avasthAo vinAzI hoya. eTale 'ApaNe' vinAzI ja jotA AvyA chIe ne vinAzI ja anubhavamAM lAvelA chIe. eTale ApaNI jAtane A badhuM vinAzI ja lAge che. praznakartA : enI pAchaLa kaMI samajaNa to maLavI joIe ke A kevI rIte thayuM ? zAzvata eTale zuM ? dAdAzrI : sanAtana. praznakartA : dAdAjI, Ape dAkhalo Apyo'to ke A sarkalamAM biginIMga zuM ane enuM zuM ? upamA ApavAthI praznano niveDo Avato nathI. dAdAzrI : nA Ave e vAta kharI che. paNa vastusthitimAM A jagata che te tattvothI che. manuSyo joI zake che e avasthAne ja joI zake che, tattva joI zakatAM nathI. eTale avasthAmAM rahIne tattvanI vAta kare che, e pahoMcI zake nahIM vAta. e to tattvamAM pesIne tattvanI vAta kare to pahoMcI zake. eTale 'pote' ITarnala thaIne ITarnalanI vAta kare, to pahoMcI zake. praznakartA : tame haju pelAM cha tattvo kahyAM nahIM. dAdAzrI : hA, huM kahuM chuM. cetana (AtmA), jaDa (pudgala paramANu rUpe), gatisahAyaka, sthitisahAyaka, kALa, AkAza. basa, A
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) avinAzI tattvothI racAyuM vizva ! AptavANI-14 (bhAga-2) cha avinAzI tattvo che A jagatamAM. thIyarI oNpha rileTiviTI sAyanTisTo jyAre oLaMgaze tyAre ja A vAta samajamAM Avaze. rileTiviTInI thIyarI AkhI oLaMge tyAre tyAM AgaLa biginIMga oNpha riyAliTI (riyAliTInI zarUAta) thAya che. praznakartA : e thIyarI oNpha riyAliTI zuM che ? dAdAzrI : traNa ja thIyarI jANavAnI che. paNa AgaLa pachI tyAM ene mATe vANI ja nathI hotI. huM samajAvI zakuM kharo, paNa mULa vastu tame jyAre jANazo tyAre ja samajAze, eTale tyAM AgaLa A cha tattvo rahelAM che. cha tattvo ne A (jagata) kevI rIte Ama cAlI rahyuM che ne bhagavAna zuM karI rahyA che te badhuM tyAre jaNAze. A thIyarI opha rileTiviTI oLaMgI gayo to rileTIva krosa (pUruM) thaI jAya ne riyalanI zarUAta thAya. A to haju thIyarI oNpha rileTiviTImAM ja pharyA kare che, ethI AgaLa khasyA nathI. eTale eTaluM jANavAnI jarUra che ane tamAre jo anavelDa (vyakta) karavo hoya AtmA, to AvIne tame samajo ne pachI ekavAra tameya thaI zakazo tyAM AgaLa. dhera Ara zrI thIyarI; thIyarI oNpha rileTiviTI, thIyarI oNpha riyAliTI enDa dhI ebsaoNlyuTijhama thIyarI. te ebsolyuTamAM rahIne vAta karIe chIe, A riyAliTInI ! praznakartA : huM pote je bhaNyo chuM ne je jANuM chuM e huM bhaNAvuM chuM mArA vidyArthIone paNa vidyArthIone e mArI je samajamAM che e emanI samajamAM Ave eTalA mATe mAre emanAM levala upara paheluM javuM paDe che ane pachI Aste Aste emane upara lAvavA paDe che. dAdAzrI : yasa, yasa, rAITa. praznakartA : to e pachI mArI kakSAe AvI zake ke mArAthI paNa upara jaI zake. to tame evuM nIce AvIne amane upara nathI laI jaI zaktA ? dAdAzrI : tyAM (riyAliTImAM) bhASA nathI rahI. riyAliTImAM bhASAthI tamane samajAya kharA, paNa tamane ebsolyuTa batAvI zake nahIM e. atyAra sudhI meM A nIce utarIne ja vAta karI che tamArI joDe. prasanakartA : riyAliTI viSe kaMI paNa rasa jAge evuM thoDuM kaho. dAdAzrI : bAya riyalI spikIMga, dhera Ara siksa ITarnala elimenTas Ina dhIsa varlDa, bAya rileTivalI spikIMga, dhera Ara oNnsI phejhIjha, no ITarnala elimenTa. prazanakartA : eTale rileTiva pharI kaho, rileTivamAM zuM kahyuM tame ? rileTivamAM phejhIjha che ? dAdAzrI : rileTivamAM phejhIjha che ane A riyalamAM ITarnala che. dhera Ara siksa ITarnala elimenTasa. varDanI oNrijinAliTI A che. varlDamAM zuM che orijinamAM ? to A che, ethI AgaLa kazuM che nahIM. yila ane rileTiva ! je sanAtana hoya ene ja riyala kahevAmAM Ave che ane emanA bhegA thavAthI milcara svarUpe je badhuM UbhuM thayuM e rileTiva. prazanakartA : riyala ne rileTiva zuM che ? te be karyuM ne te bene zuM saMbaMdha che ? liMka zuM ? dAdAzrI : riyala paramenanTa vastu che. have chamAM zuddha cetana paramenanTa che ne bIjA pAMca je paramenanTa che, emAM cetana bhAva nathI. bIjA anaMta prakAranA guNadharmo che. te badhAnA guNadharmone laIne A rileTiva bhAva utpanna thayo che khAlI. AtmA to niraMtara AtmA ja rahe che. A gadheDAmAM, kutarAmAM, darekamAM AtmA cetanarUpe ja rahe che. niraMtara. kSaNavAreya badalAyo nathI, phakta bilIpha roMga thAya che.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-2) bhinna bhinna hoya to aMdara aMdara emanI AMtara kriyA kevI rIte thAya (1) avinAzI tattvothI racAyuM vizva ! prasanakartA : riyAliTI e riyalanuM AvirbhAva che A ? dAdAzrI : hA, e AvirbhAva ja che. bIjuM kaMI che ja nahIM. vAstaviktAmAM dekhAya parametaTapaNuM ! prasanakartA : e vAstavikatAmAM je dekhAya, emAM zuM dekhAya ? dAdAzrI : paramenanTapaNuM. A jagatamAM rileTiva TempararIpaNuM batADe che. praznakartA: A badhuM TempararI dekhAya che. dAdAzrI : have paramenanTa dekhAtuM nathI. jJAnI puruSa jJAna Ape tyAre potAnI dRSTi paramenanTane joI zake, badhI ja vastu. have paramenanTa ekadama jovAya nahIM. paNa 'pote' paramenanTa thayo eTale dhIme dhIme dhIme paramenanTa dekhAtuM jAya pachI. te chevaTe A paramenanTamAM che keTaluM? chevaTe A cha tattvo che, e ja dekhAya. A tamAre (A jJAna lIdhA pachI) eka cetana ekaluM ja dekhAya atyAre. pudgala paramANu kyAre dekhAya ? kevaLajJAna thAya tyAre. paNa A mArga mULa avinAzI tattva jovAno che. thIyarI oNpha riyAliTI tattvane sparza kare che. koI saMto-mahaMto tattvathI bhagavAna zuM che te samajatA nathI. teo temanA vicAra ane kalpanAthI ja samaje che. tathI koI kaMTrolara emato ! prazanakartA: A tattvo je kahyAM Ape, enA upara koIno paNa kaMTrola kharo ? dAdAzrI : A jagatanI upara koIno kaMTrola che ja nahIM, badhAM svataMtra che. AtmA AnAthI bilakula chUTo ja che. prazanakartA : jo cha e cha svataMtra rIte, alaga alaga, chUTAM chUTAM, dAdAzrI : hA, e ja jovAnI jarUra che. A varlDano koi mAlika nathI, calAvanAro nathI, chatAM tenI niyati che. sUtradhAra vyavasthita zakti che, teya pAchI jaDa zakti che. praznakartA : A zakti jaDa che, evuM koNe jANyuM ? dAdAzrI : je pote AtmA thAya, jJAtA-draSTA thAya, teNe. AtmA pote ja badhuM jANanAro che. jaDamAM paNa apAra zakti che. praznakartA: paheluM cetana ke jaDa ? dAdAzrI : paheluM chelluM na hoya. badhAM sAthe maLIne samuccaya thAya che. paheluM ne chelle tapAsa karavA jazo to anaMta avatAra pharavuM paDaze. mokSe na javAya. sApaneya daramAM jatAM sIdhuM thavuM paDe. e tattvone kaMTrola karavAnI jarUra ja nathI rahetI. e cha tattvo ITaselpha potAnI jAte ja pharI rahyAM che. saMsAra eTale samasaraNa. samasaraNa eTale vastuo niraMtara parivartana thayAM kare. svabhAvika rIte, koIne karAvavAnI jarUra nathI. jo Ano koI calAvanAro hota ne to to ApaNo dama kADhI nAkhata ! koI uparI ja nathI Ano. koI mAlika ja nathI, Ano koI banAvanAro ja nathI. A jagata AkhuM vijJAnathI UbhuM thayeluM che ane huM jAte joIne boluM chuM. huM jAte enI javAbadArI lauM chuM ke koI banAvanAra nathI. dareka tatvo saMpUrNa svataMtra ! prazanakartA : cha tattvo che emAM AtmA sivAyanA pAMca tattvo che enuM svataMtra astitva che ?
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) avinAzI tattvothI racAyuM vizva ! AptavANI-14 (bhAga-2) tattvo avinAbhAvI rUpe (ekabIjA vinA rahI ke hoI nA zake tevo bhAva) che. dAdA che varlDanI oNjharveTarI ! dhIsa Ijha dha varlDas okjharveTarI. cAra vedanA uparI che A dAdA. eTale tamArA manamAM badhA khulAsA thaI javA joIe ane to ja samajAya ane to ja niveDo Ave. nahIM to A gappAM hajAra varSathI gAyA karatA'tA, kazuM vaLaze nahIM. eTale tamane samajAya tyAM sudhI pUcho. ahIM pUchavA jevuM che. tamane A badhI vAta game che ? sAyansa che A to. AkhA varlDamAM koI jagyAe A sAyansa utpanna thayuM nathI. dhIsa Ijha dhI keza benka oNpha DIvAIna solyuzana ! pahelI ja vakhata A bahAra paDe che lokomAM ! dAdAzrI : hA, jeTaluM AtmAnuM svataMtra astitva che eTaluM ja pAMca tattvonuM che. badhAMya tattvo saMpUrNa svataMtra che. prazanakartA : AtmAnI apekSAe che ke svataMtra hoya che bIjA pAMca tattvo ? dAdAzrI : e svataMtra che badhAM, bilakula svataMtra che. koI koIne levAya nahIM ne devAya nahIM ane atyAre paNa svataMtra, ene kazI levAdevA nathI. AtmA koInA tAbAmAM nathI, koI AtmAnA tAbAmAM nathI. praznakartA : paNa AtmA akriya che, AtmA kaMI karato nathI ? dAdAzrI : hA, bilakula akriya che. praznakartA kaMI karyuM nathI, to ene pudgalano saMjoga kevI rIte thayo ? dAdAzrI : pudgalamAM ja rame che . A badhAM che tattvo bhegAM ja che. paNa koI tattva ekabIjAmAM praveza nathI pAmatuM, judAM ja che. koI tattva koI tattvanI para asara karI zakatuM nathI. emAM phakta bheda zuM che ke bIjA pAMceya tattvomAM cetana bhAva nathI ane AtmAmAM cetana bhAva che. AtmA ekalAne InAma maLe evuM nathI. pAchuM te darekano vizeSa guNadharma che ke je bIjAnAmAM nathI. bIjAmAM nathI evo vizeSa cetana guNadharma A AtmAmAM che. pudgala paramANumAM judo vizeSa guNa che, pudgala paramANumAM rUpI guNa che ke je bIjA pAMcamAM che nahIM. eTale darekanAmAM vizeSa guNa hoya pAcho. jagata AkhuM tattvothI bhareluM che. cetana tattva eka AtmA ekaluM ja che, te ja paramAtmA che. ane bIjAM tattvo jaDa che, e cetana nathI. acetanabhAvavALAM, paNa bahu jAtajAtanA guNadharmavALAM che. jagatamAM bIjAM tattvo nA hota to AtmAya nA hota. A badhAM eka tattvano jJAtA jJAnI kahevAya. AtmA ekalo ja jAyo te tattvajJAnI kahevAya. jeNe badhAM ja tattvo jANyAM, judAM judAM dareka tattvo zuM karI rahyA che te paNa jANe, te sarvajJa kahevAya. AtmA jANyAnuM phaLa mokSa. anaMta pIDAmAM paNa mokSa che. jeNe AtmA jANyo te sarva tattvono jJAtA-draSTA thayo. chatA mizraNathI thayo saMsAra ! prazanakartA : A brahmAMDamAM sthira vastu zuM che ? dAdAzrI : pAMca IndriyathI dekhAya che emAM sthira vastu ja nA hoya. badhuM rileTiva svabhAvathI caMcaLa ja che. AtmA sthira che. badhAMya tattvo sthira svabhAvanAM che, paNa ahIMthI (saMsAramAMthI) badhAM chUTAM thAya (riyalamAM AvI tyAre sthira thAya, tyAM sudhI bheguM (rileTiva) badhuM caMcaLa ja. eTale sthira vastu ja nathI koI. kharI rIte AtmA sthira che paNa ene A caMcaLano prasaMga thayo che ne caMcaLa tarIke eneya pharavuM
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 AptavANI-14 (bhAga-2) (1) avinAzI tattvothI racAyuM vizva ! 11 paDe che. ahIMthI chUTo thaI gayo, potAnA guNa-svabhAva jANyA ane jJAnI puruSa chUTo karI Ape, tyAra pachI e muktimAM jAya. te muktimAM tyAM pachI kAyamane mATe sthira, kAraNa ke tyAM bIjAM tattvo nathI. bIjAM tattvo hoya to ene herAna kare, pAchAM pravAhamAM joDe kheMcI jAya. praznakartA : AtmA paramenanTa che paNa pachI A pudgala sAthe miksiMga badhuM kema thayuM ? enuM rijhana (kAraNa) zuM pAchuM ? dAdAzrI : koI kAraNa nathI miksa thavAnuM. A cha tattvo badhAM bhegAM ja che ene loka kahevAyo. paNa loka eTale zuM ? tyAre kahe, 'saMsAra." tyAre saMsAra eTale zuM ? samasaraNa. samasaraNa eTale zuM ? niraMtara parivartana. te A cha tattvo ekamekanI pAchaLa Ama bhegAM thaIne badhAM pharyA ja kare che. koI dahADo (kampAunDa svarUpe) bhegAM thaI jatAM nathI. koI dahADo judAM paDavA jevuM che nahIM, evI rIte (milcara svarUpe) pharyA ja kare che. atyAreya judAM che. A manuSyono deha che emAMya judAM che. paNa A to vijJAnathI A badhuM UbhuM thaI gayuM che, te mANasa gUMcAyo che. vastu eTale avinAzI. A cha dravyo sAmasAmI bhegAM thAya tyAre avasthA utpanna thAya. praznakartA : e cha dravyo ekabIjAmAM bhaLI jAya kharAM ? dAdAzrI : bhaLe. cha dravyo ekabIjAmAM (milcara svarUpe) bhaLavAthI ja AvuM thayuM che. praznakartA : otaprota thaI jAya kharAM ? dAdAzrI : eTale ke parivartana pAme, A badhAM cha dravyo parivartanavALAM che. AkAza kSetra che ane enI aMdara paramANu Ama phare. AtmA ne paramANu badhuM bheguM thaIne pachI A milcara UbhuM thaI jAya che. utpatti jenI thAya eno vinAza che. eTale e avasthAnI utpatti che. eTale e vinAza thAya, paNa AtmA to utpanna thayo nathI ane vinAza thavAno nathI. e cha sanAtana tattvonA AdhAre ja A jagata thayeluM che. praznakartA cha tattvo inTarekzana thavAthI A badhuM banyuM. to haju evuM thayA kare che ke eka vAra thaIne pachI aTakI gayuM ? dAdAzrI : nA, e niraMtara thayA kare che ne cAlyA kare. thayA kare ne cAlyA kare. praznakartA : emAMthI chUTI paNa jAya ne navA pesatAM paNa jAya ? dAdAzrI : utpanna thAya, thoDA vakhata rahe pachI laya thAya. ema niraMtara thayA kare. praznakartA : eTale laya thAya eTale mokSa thaI jAya ? dAdAzrI : nA. A mANasa jema janme chene, thoDo vakhata rahe che ane pachI mare chene, evuM A badhuM jagata cAlyA kare. prazanakartA : have dravya ane vastu... dAdAzrI : guNa ane paryAya jemAMthI utpanna thAya che e dravya praznakartA : ane vastu ? dAdAzrI : dravya e ja vastu. praznakartA : ApaNe A je vAta karIe ne, ApaNuM A je tattva ane jaino je vAta kare che e tattva, e bemAM phera zuM ? dAdAzrI : eka ja, phera kazoya nahIM. praznakartA : AtmA kevI rIte badalAyA kare che ? parivartana thayA kare che? dAdAzrI : A je badhuM dekhAya che ne, te badhuM eka ja jAtanuM
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) avinAzI tattvothI racAyuM vizva ! 13 14 AptavANI-14 (bhAga-2) kAraNa ke e pote aparivartanazIla ja hoya to kayuM karyuM jue e ? jonAra teno te ja ane jovAnI vastu pharyA kare. e cAle nahIMne ! jovAnI vastu gaI. tenI joDe jonAreya gayo. pharI jovAnI vastu gaI, tenI joDe jonAreya gayo. kAraNa ke vastunA paryAyo vinAzI ane parivartanazIla. vastunA guNa avinAzI ane parivartanazIla ane vastunuM dravya avinAzI ane aparivartanazIla. phera, vitAthI ane parivartanazIlamAM ! praznakartA : have dAdA, vinAzI ane parivartanazIla bemAM zuM dekhAyA kare to parivartana nA kahevAya. badhuM vArApharatI dekhAyA ja kare. badhAne pote jue-jANe. ane badhAM tattvo kudaratI rIte pharyA ja kare che. dareka tattva Ama karatAM karatAM bhegAM thaI jAya che. emAM jyAre pudgala ne AtmA be pAse Ave che tyAre tyAM eDajasTamenTa AvuM thaI jAya che, ke beumAM potAnAmAM je guNa che nahIM evAM navA guNa UbhA thAya che, vizeSa pariNAma UbhA thAya che. koIne IcchA nathI AvI paNa svabhAvathI AvuM UbhuM thaI jAya che. badhAM tattvono ja svabhAva parivartanazIla che. AtmA parivartatazIla, yate kAraNe ! praznakartA : Ape kahyuM ke jagatamAM badhI ja vastu parivartanazIla che, AtmA paNa parivartanazIla che. caitanya parivartanazIla kaI rIte hoI zake, e jarA samajAvo. dAdAzrI : caitanyanA guNadharma che potAnA. guNeya che ne pAchA dharmaya che. guNa e kAyamanA che ne dharma parivartanazIla che. jeTalI cIjo A jagatamAM paramenanTa, sanAtana, ITarnala che e badhAne guNa ane dharma banne hoya to AtmAnA guNa kayA ? to A anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta zakti, anaMta sukhadhAma, bIjA ghaNA guNo che. A badhA je enA guNa che, te tenA kAyamanA, paramenanTa. have dharma zo ? mahIM je paramenanTa guNo che, jema ke anaMta jJAna, jJAna eTale prakAza eka jAtano. te prakAza enI je bahAra avasthI thAya, te parivartanazIla hoya eTale zeyanA pramANe jJAna pharyA kare. zeya parivartanazIla che eTale jJAna paNa parivartanazIla thAya. darzana, dezya paNa parivartanazIla che eTale draSTA paNa parivartanazIla thAya. e (zayo-dezyonA) AdhAre pote potAnI (jJAna-darzana) avasthA hoya, e avasthA parivartanazIla hoya. praznakartA : mULa AtmAne to aparivartanazIla ja kahevAya che dAdAzrI : vinAzI to nAza ja thaI jAya. eka vastu sanAtana hovA chatAMya niraMtara parivartanazIla hoya ane vinAzI cIja to parivartanazIla svabhAvanI kahevAya ja nahIM. parivartanazIla je che, eno vinAzI to amuka bhAga ja che. ane parivartanazIla to AtmA paNa che. A cha ye tattvo parivartanazIla che. prazanakartA cha tattvo e parivartanazIla che, e kevI rIte ? cha tattvo ane AtmAnI hAjarImAM UbhuM thayeluM vizeSa pariNAma parivartanazIla dAdAzrI : vizeSa pariNAmeya kharuM. e to saMsAra apekSAe vizeSa pariNAma. prazanakartA : hA, paNa e ja parivartanazIla che ne ? dAdAzrI : paNa svabhAvika apekSAe parivartanazIla. enI che te avasthAo hoya che, AtmAnI avasthA, pudgalanI avasthA, e avasthA vinAzI che. dAdAzrI : evuM che ke, A (jJayo-dezyo) parivartanazIla hoya to ene parivartanazIla ja joI zake. aparivartanazIla joI zake nahIM. praznakartA : avinAzInA parivartanazIla svabhAvathI vinAzI cIja utpanna thAya che e dAkhalo ApI samajAvo. * vizeSa phoDa mATe juo AptavANI zreNI-3, pAna naM 60 thI 62, AtmaguNo : jJAna-darzana
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) avinAzI tattvothI racAyuM vizva ! 15 AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : A badhuM je parivartana thAya che ne A badhuM dekhAya che vinAzI. ghaDI pachI kaMInuM kaMI vAdaLI thaI jAya ne kaMInuM kaMI thaI jAyane badhuM A ? avinAzI tattva dekhAya nahIM ane je dekhAya che e vinAzI dekhAya che. vinAzI badhA avaLahavaLa thayA kare che paNa tenI aMdara tattvo che, te avinAzI che, parivartanazIla che. aMdara brAmaNatA ja karyA kare che, bIjuM kazuM karatAM nathI. ane te ghaDIkamAM Ama dekhAya ne ghaDIkamAM Ama dekhAya. ghaDIkamAM A bAju vAdaLa dekhAya, ghaDIkamAM Ama tUTI jAya ne AmathI Ama jatuM rahe, ghaDIkamAM pAchuM Ama meghadhanuSa dekhAya, ghaDIkamAM UDI jAya pAchuM e badhuM. mULa svarUpa avinAzI, A jagatamAM mULa avinAzI ja che badhuM, vinAzI badhuM dekhAyA kare ane avinAzI AMkhe dekhAya nahIM. A badhA paramANuo che ne, te avinAzI che. te Ama pharyA ja kare, niraMtara pharyA ja kare. eka paramANu bIjA paramANune oLaMge eTalA bhAgane samaya kahyo. enA parathI kALanuM nimitta kADhyuM. e badhuM A niraMtara parivartana thayA ja kare. A AtmA ne bIjuM badhuMya parivartana thayA ja kare. praznakartA: A je paramANu niraMtara pharyA kare, ene parivartanazIla kaho cho ? dAdAzrI : bIjuM zuM tyAre ? eka sthitimAM nA rahevuM. sthiti pharyA ja karavI, niraMtara avasthA badalAyA ja kare... praznakartA : e parivartanazIla kahyuM, to AtmA avinAzI che ne parivartanazIla che e kevI rIte ? dAdAzrI : koI paNa vastu) avinAzI kyAre kahevAya ? vastu parivartanazIla hoya to ja che te vastu hoya, nahIM to vastu ja nA hoya. praznakartA : to badhI vastu parivartanazIla thaI ? dAdAzrI : hA, badhI vastu... praznakartA: nAzavaMta ne avinAzI, beya ? dAdAzrI : nahIM, nAzavaMta to avasthAo, paNa A to mahIM parivartanazIla eTale niraMtara paryAya pharyA ja kare. praznakartA : enA svabhAvamAM rahIne pharyA kare ? dAdAzrI : svabhAvamAM rahIne. praznakartA : AtmA avinAzI che, have AtmAnuM kayuM parivartana thAya che emAM ? dAdAzrI : A AtmA, mULa cetana dravya, pachI emAM guNa. te guNamAM anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta zakti, te A jJAnathI tame jotA nathI, e paryAyathI juo cho. jJAna to eno guNa che. guNa AghopAcho nA thAya. eno paryAya ja AghopAcho thAya, guNa niraMtara sAthe rahenAro. vinAzI vastunuM parivartana thAya che. emAM AtmAnI jJAnazakti parivartana pAme che. kAraNa ke avasthAone 'jonAra' 'jJAna' che. te avasthA badalAya tema jJAna paryAya badalAya che. paryAyonuM niraMtara parivartana thayA ja kare che. chatAM temAM jJAna zuddha ja rahe che, saMpUrNa zuddha rahe che, sarvAga zuddha rahe che. praznakartA : jJAna kayA svarUpe phare che ? paryAya svarUpe ? dAdAzrI : hA. ane potAnA paryAyane paNa je jANe che te pote che, zuddhAtmA che. praznakartA : paNa enAthI vinAzI cIjo utpanna thAya che ? dAdAzrI : A vinAzI che tethI ja dekhAya ne Ama A. eka cIja bIje jatI hoya, te trIjA enA paDaghA dekhAya ApaNane. ApaNe AkAzanA sAmuM joIe ane ghaDIkamAM vAdaLa AvIne UbhuM rahe. te vAdaLa bleka (kALuM) hoya to ApaNane kazuM nA dekhAya, paNa be miniTa,
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) avinAzI tattvothI racAyuM vizva ! 17 18 pAMca miniTa pachI pAchuM jarAka khasI jAya eTale mahIM lAla dekhAya kazuM. enuM zuM kAraNa ? e hamaNe thoDI vAra pahelAM nahotuM dekhAtuM. to kahe, eviDansa pheraphAra thayo ane enuM je praznakartA: to to rUpAMtara kaho, parivartana nA kahezo. dAdAzrI : rUpAMtara ene nA kahevAya. rUpAMtara to eka ja tattvane lAgu paDe. rUpAMtara kone lAgu thAya ke A rUpI tattvane, pudgala ekalAne ane teya parivartanazIla ja kahevAya. rUpAMtara to jADuM kahevAya e bahAranA bhAgane. mULa je pudgala che ne, e parivartanazIla. mahIM zuddha ja hoya, tattva enuM nAma. AtmAnA guNa kayA ? to kahe, jJAnadarzana. guNa che te reDI rahe ane avasthA kaI ? tyAre kahe, dekhAvAmAM Ave, jANavAmAM Ave e avasthAo badhI. praznakartA : parivartanazIla e zabda sAmAnya bhASAmAM jato rahe che. AptavANI-14 (bhAga-2) bolo cho e nIrubena Tepa kare che. paNa TeparekarDa bolatuM nathI ke A zuM kahevA mAMgo cho tame. eTale khulAsA pUchavA paDe che. dAdAzrI : khulAsA pUchavAnA e to, pUcho e. e pUche che e TAIma zemAM jAya te kiMmata kahuM chuM. eka kalAka AvA dhyAnamAM hoya ne toye kAma kADhI nAkhe. kAraNa ke A dhyAnane pugalamAM nAkhatA nathI bhagavAna. rileTiva riyalamAM nAkhe che. AkhuM jagata ja rileTiva vAto kare che ne A rileTiva riyalanI vAto che. cha ITarnalsanuM sviolyuzana ! praznakartA : pAMca tattvanI joDe chaThThA tattvano meLApa kevI rIte thAya che ? dAdAzrI : A cha tattvo A jagatamAM bhramamANa karI rahyAM che. emAM A badhAM tattvo pAchAM evAM che ke koI koIne madada kare nahIM, koI koIne che te upakAra karatuM nathI, koI koIno kartA nathI, koI koIne trAsa Ape nahIM, ekAkAra thAya nahIM evAM tattvo che. eTale kliyara che badhAM. A jagatamAM je AkAza che, emAM A tattvo phakta samasaraNa karyA kare che niraMtara ane pharyA ja kare, basa. have A cha vastuo che e koI koIne DipenDanTa che ja nahIM kharI rIte. e to evuM lAge che ke A DipenDanTapaNuM che. DipenDanTa che ja nahIM, pota potAnA svabhAvamAM ja rahe che. jagata bahu vizALa samajavA jevuM che. tamane je je vicAra Ave te kahone, bolone, pUchone.... pUrepUruM pUcho ne ! prazanakartA : bheguM kyAre thayuM ? | dAdAzrI : A badhA paramANu che te Ama rivolvIMga thayA kare che ne cetanane rivolvIMga kare che. badhuM bhegAM thaI jAya eTale tarata AvaraNa AvI jAya. pachI chUTAM pADe tyAre AvaraNa tUTI jAya ane judAM paDI jAya. dAdAzrI : sAmAnya bhASAno ja zabda che A, mULa bhASA nathI. praznakartA : mULa bhASAno kayo ? dAdAzrI : paNa mULa bhASAno artha kAmano ja nahIM. tamAre kAmamAM zuM lAge ? ahIM je bhASA vaparAtI hoya te ja kAmanI. AtmA saMbaMdhI kAMte che A loko. badhI vAto pUche che e AtmA saMbaMdhI kAMtyuM kahevAya. saMsAra saMbaMdhI kAMtavuM, kaSAya saMbaMdhI kAMtavuM, puNya saMbaMdhI kAMtavuM, pApa saMbaMdhI kAMtavuM ane A kAMtavuM emAM bahu phera. AmAM TAIma ghAlyone e kaMI ora ja jAtanuM A ! A duniyAmAM koI AmAM TAIma bagADe ja nahIM. kAraNa ke A vastunI carcA ja nA hoya. ApaNe tyAM je vAta thAya che te vAta varlDamAM koI jagyAe karI zake nahIM koI. praznakartA : tame je bolo cho ke emAM samajaNa nA paDI ? tame
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) avinAzI tattvothI racAyuM vizva ! praznakartA : bhegAM thayAM, eno artha evo to thayone ke kyAreka e judAM hatAM. 19 dAdAzrI : badhAM chae cha Ama goLa pharatAM pharatAM pharatAM rivolvIMga thayA tyAre bhegAM thaI jAya che. praznakartA : eTale zarUAtathI ja chae cha rivolva thayA kare che ? dAdAzrI : haMa... basa. A bhegAM thayAM. eTale siksa ITarnalsanuM rivolyuzana, enuM nAma jagata. A che brahmAMDatA cha tattvo ! A to koIe banAvyuM ja nathI jagatane. cIjo badhI kAyamanI ja che. praznakartA : dAdA, e kayA kayA ? e cha tattvonuM kArya zuM che, e badhuM samajavuM che. dAdAzrI : e badhAM tattvo potapotAnuM kArya karyA kare che. emAM eka AtmA, je mULa cetana, jene cetana kahevAmAM Ave che ane bIjuM jaDa, jene aNu kahe che ne, aNu-paramANu te. trIjuM che te, A beunAmAM zakti nathI, javA-AvavAnI te zakti ene laI jAya che. enuM nAma dharmAstikAya. have dharmAstikAya ekaluM hoya to ahIMthI javA nIkaLe to pachI Ubho ja nA rahe. eTale sthira karavA mATe sthitisahAyaka che. e cAra thayAM ne ? pAMcamuM tattva AkAza ke jenI aMdara dareka tattvo jagyA mAMge che, jagyA joIe ne ? jagyA vagara zI rIte cAle ? eTale jagyA ApanAra pAMcamuM AkAza tattva ane chaThThuM kALa tattva. ane kALa to aNu sAthe che, potAnA kALANu. eTale A cha tattvo che. kALa, AkAza, gatisahAyaka, sthitisahAyaka, jaDa ane A AtmA. emAM eka ja jaDa vastu rUpI che. praznakartA : rUpI eTale ? AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : rUpI eTale badhuM dekhAya, IndriyathI anubhavAya eTale rUpI. te A jaDa ekalI ja rUpI che. AtmA e rUpI nathI, A AkAze rUpI nathI. e TAImeya (kALa) rUpI nathI. gatisahAyaka che te rUpI nathI. sthitisahAyaka che te rUpI nathI. pAMca arUpI che ane eka rUpI che. pAMca acetana che, eka AtmA cetana che. evI rIte cha tattvothI A baneluM che. 20 A vAta to evI che ne bahu UMDI vAto, te jJAnI puruSa pAse jANavA jevI che. jANyA pachI bIjuM kazuM jANavAnuM bAkI nA rahe. AkhA jagatanA pIstAlIsa zAstro (Agamo) AnI mahIM AvI gayAM hoya. tIrthaMkaro kahe che ke cetana, pachI paramANu, trIjuM kALa tattva, pachI AkAza tattva che cothuM ane dharmAstikAya ane adharmAstikAya. A (kALa sivAya bIjA) pAMca astikAya kahevAya che. evA cha tattvonI zodhakhoLa tIrthaMkaroe karelI che, kevaLajJAne karIne. tattva kone kahevAya ? tattva kyAre kahevAya ke enA guNadharma sahita hoya to ja tattva kahevAya ane sat hoya. praznakartA : sat kone kahevuM ? dAdAzrI : A saMsAranuM sat to vinAzI hoya, ene satya kahevAya. saMsAramAM jene Trutha kahe chene, te satya vinAzI hoya ane kharekhara sat che te avinAzI hoya. te avinAzI 'tamAruM' svarUpa che. ane A jagatanuM satya te to bhagavAnane tyAM asatya che. A to rileTiva satya che, riyala satya nathI. riyala satya koI dA'Doya nAzavaMta nA hoya. A to rileTiva satyane tame satya karavA jAva to vaLe kharuM kazuM ? pachI bIjuM zuM pUchavuM che, satno khulAso thayo tamane ? praznakartA : pUro thayo nathI hajI.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) avinAzI tattvothI racAyuM vizva ! 21 dAdAzrI : hA, zuM pUchavuM che kaho have. praznakartA : AtmA che e sat kahevAya ? dAdAzrI : jeTalI sanAtana vastuo hoya e badhI sat kahevAya. cha iTarnala che, e badhI sat kahevAya. AtmA sat che. riyalamAM tathI koI levAdevA ! praznakartA : AkAza, gatisahAyaka, sthitisahAyaka, paramANuo ane kALa A badhA sApekSa kahevAya ? dAkhalA tarIke ahIMthI tyAM gayA eTale gati thaI, pachI sthiti che ane gati nathI eTale sthiti nathI to AkAza nathI. dAdAzrI : jyAM gati hoya ane sthiti hoya tyAM AkAza hoya. praznakartA : eTale A to nona rileTiva vAta thaI. A rileTeDa spesanI vAta nathI. dAdAzrI : AtmAne riyalamAM spesa hotI nathI, sthitiya nathI hotI. sthiti hoya te sApekSa che, gatiya sApekSa che. dehadhArI AtmA avakAza vagara nA hoya ne ! dehadhArI nA hoya evo AtmA e ahIM AgaLa hoya nahIM. eTale badhAM tattvone riyalamAM levAdevA ja nathI, saMbaMdha ja nathI. eTale ApaNe rahetA hoIe te ghaDIe bIjuM tattva bAjumAM hoya, to AtmA kaMI mAlika nathI ke bIjAM tattvone kahe ke tame cAlyA jAva ahIMthI. praznakartA : avyavahAra rAzimAMthI jIva je vyavahAra rAzimAM Avyo tyAre ene kALa pahelo coMTyo ke pudgala coMTyuM ke zuM coMTyuM ? kayuM tattva paheluM coMTe ? dAdAzrI : kALanA AdhAre AmAM paDyo. Ama pravAhanI peTha vahe che. koIpaNa pravAha Avato hoya to eno vAro Ave ke nA Ave ? AptavANI-14 (bhAga-2) evI rIte Aye paDe che. koI ene pADanAra nathI, AnI pAchaLa niyati che. niyati eTale pravAha ! 22 niyati kaheze ke A meM karyuM.' tyAre pAcho kALa kaheze, "tuM zuM karanAra, huM hato tyAre thayuM.' eTale badhAM koIne mAthe nA AvavA de. koI uparI nathI, evuM TharAve. keTalAka lokoe to evuM ja mAneluM ke A jagata niyatine AdhIna ja che. zAstrakAroe vAMdho uThAvyo. nahIM to niyatino ropha paDI jAya ke mAre lIdhe ja cAle che A ! eTale koIthI A duniyAmAM evuM bolAya nahIM ke mAre lIdhe A jagata cAle che. AtmAthI ema bolAya nahIM ke mAre lIdhe cAle che A. pudgalathI ema bolAya nahIM. evuM A nimita-naimittika che badhuM. sUrya ane dariyo be bhegA thayA tyArathI A varALa UbhI thaI. bhegA nA thayA hota to nA thAta. evuM lAge chene tamane ? praznakartA : hA. dAdAzrI : chatAM mukhya bhAga kono che ? A pudgalano bhAga che, mukhya. kALanI to ApaNane bahu paDelI nathI. bAkI, kALane ane ApaNane zuM levAdevA ? oLakhAto nathI, khabareya paDatI nathI. eTale ene bAda karIe. A gatisahAyaka, A sthitisahAyaka ane ApaNe kazuM levAdevA nathI. eTale traNa bAda karIe ane cothuM AkAza. te AkAza to ApaNe jANIe chIe ke AkAza eTale A eka jagyA ApanAruM che. mATe AkAzane ApaNI sAthe levAdevA nathI. have cArane bAda karIe. phakta A jaDa ane cetana (ApaNe pote) be tattvonI mArAmArI che ane bIjA cAra tattvo ene helpa kare che. AtmA phasAyo zemAM ? praznakartA : A jaDa tattva, pudgalamAM AtmA phasAya che, e pramANe bIjA koI tattvamAM phasAI zake ?
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) avinAzI tattvothI racAyuM vizva ! 23 24 AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : mukhya A jaDa tattva, pudgala ekaluM ja. praznakartA : AkAza tattva ke evAM bIjAM koI tattvamAM phasAya dAdAzrI : Ama to e badhAM tattvomAM ApaNe phasAyA chIe. AtmA sivAya bIjA pAMca che te badhAMmAM atyAre phasAyA chIe. badhAMe ApaNane bAMdhyA che. prazanakartA : khAlI ekalA avakAzamAM bhagavAna phasAya ke badhAM tattvomAM phasAyA che ? dAdAzrI : ema nahIM, A phasAyA che te badhAM tattvothI phasAyA chIe ane vaijJAnika kAraNa che enuM. vaijJAnika upAdhi che. A phasAyA konuM nAma kahevAya ke A huM dhotiyuM paherIne rastAmAM jato houM ane pavana Avyo, pavanamAM dhotiyuM UDIne pelI bAju kAMTAnA jALAmAM phasAyuM eTale pAcho e tyAM kADhavA mAthAkUTa karuM, tyAre horo bIjo pavana Ave ane bIjI bAju phasAyuM eTale jALAM ApaNane choDe nahIM. eTale ApaNe zuM jANIe ke ApaNe phasAyA ke jALuM phasAyuM ? praznakartA : ApaNe phasAyA. dAdAzrI : haM. evI rIte AtmA phasAyo che, anaMta zaktino dhaNI ! zaktine zuM kare paNa, mAthA phoDe ? praznakartA : ekalA jaDa tattvamAM phasAyo che ema ja ekaluM mAnavAnuM nathI, badhA tattvonI aMdara phasAyelo che. dAdAzrI : A jaDamAM phasAyo te phasAyo paNa badhAM tattvonI aMdara phasAyo che. have jyAre badhA tattvonI ane jaDanI ne potAnI benI oLakhANa paDaze ke tarata chUTo thaI jaze. A mane bAMdhyA che te tattvo AvAM che ne huM Avo chuM, evuM bhAna thaze tyAre chUTuM thaI jaze. A to peluM bebhAnapaNe cAlyuM ke A mAro guNa ane A arUpIye mAro guNa, kahe che. tyAre bIjA tattvo arUpI to che ja, baLyA. te evo thaI gayo pAcho. praznakartA : eka jaDa sivAya badhA arUpI. dAdAzrI : arUpI chatAM cetana nahIM ane ApaNe cetanane arUpI karI enA upara madAra bAMdhIe, tyAre kahe, to mAra khAIza ! atAdithI chae sAthe ja ! praznakartA : pAMca tattvo nahotAM tyAre AtmA kyAM hato ? dAdAzrI : A pAMca tattvo hatAM nahIM. evo divasa ja nathI Ugyo. AtmA enA AdhAre ja atyAre rahyo che. e jyAre potAnuM svarUpa jANe tyAre ahIMthI chUTo thAya, te pAMca tattvo baMdha thai jAya. bAkI pAMca tattvo AtmAnI joDe ne joDe ja che, e pachI nAnA jIvaDAMrUpe hoya ke moTAMrUpe ke jhADarUpe hoya. jhADamAMya pAMca tattva, nAnAmAM nAnA jIvamAMya pAMca tattva, be indriyamAMya pAMca tattva, traNa indriyamAMya pAMca tattva, cAra indriyamAMya pAMca tattva ane A pAMca indriyamAMya pAMca tattva joDe ne joDe ja che. A zarIramAM chae cha tattvo bhegAM thayelAM che. A tattvo milcara rUpe che, kampAunDa nathI. eTale judA pADI zakAya. kampAunDa thayo eTale AtmAnA guNadharma badalAI jAya ane A jaDanAya guNadharma badalAI jAya. emAM AtmAnuM kazuM bagaDyuM nathI. AtmA AmAM saMyogI padArtha che. badhI vastuo A cha bhegI thAyane, e saMyogI che. eTale jJAnI puruSa Ane pAchuM chUTuM pADI ane AtmA judo karI Ape. AtmA cokhkho ja che, svaccha ja che, phakta bilIpha roMga che. vikalpo limiTeDa, AtmaguNa alimiTeDa ! jagata to bahu moTuM vizALa samajavA jevuM che. kazuM banyuM ja nathI. A enA e ja cha tattvonI ja A badhI ghAlamela che, bIjuM
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) avinAzI tattvothI racAyuM vizva ! 25 AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : e bhaLe nahIM. enA bhegAM thavAthI avasthAo utpanna thAya che. kazuM nathI. temAM to keTalIya vastu, vikalpo keTalA badhA ! tyAre pachI koI pUche, ke vikalpo keTalA badhA haze ? enI koI limiTa-bimiTa ? tyAre kahe, alimiTeDa vastu ja A jagatamAM nathI koI. badhI limiTavALI vastuo. limiTavALI nA hota to to koI pahoMcI ja nA zakata. mokSanI to vAta ja nA hota. badhuM ja limiTavALuM che. A limiTavALuM che tethI ApaNane mokSa maLe, nahIM to A kaDhApo-ajaMpo ne ciMtA pAra vagaranI hoya. praznakartA : jo limiTavALuM ja che badhuM, to pachI anaMta zabda kyAMthI Avyo ? dAdAzrI : anaMta ene lAgatuMvaLagatuM nathI. 'anaMta' ne ene zuM levAdevA che ? A badhuM limiTavALuM che. anaMta to AtmAnA guNo ApaNe kahIe chIe, teya tamane samajAvavA mATe. kAraNa ke e lokone (cha tattvone) to cha tattva jANavAnI jarUra ja nathI. A to 'tamane' tamAruM' bhAna karAvavA mATe. 'tame' kevA cho te ? bAkI emane kaMI jANavAnuM hoya ja nahIM ne ! A to bebhAna thayelo hoya tene bhAna karAvavAnuM, tene ema kahevAnuM ke "bhaI, tuM anaMta jJAnavALo chuM. tuM anaMta darzanavALo." paNa je bhAnamAM hoya tene kazuM kahevAnuM hoya ja nahIM ne ! jo A alimiTeDa hotane to A mANaso badhA sarakhA dekhAya evuM ne evuM badhuM sarakhuM nA hota. ko'kane traNa paga hota, ko'kane sADA traNa paga hota, ko'kane traNa hAtha hota, ko'kane cAra hAtha hota, ko'kane traNa AMkho hota. paNa nA, ema nathI. jo analimiTeDa hotane to A bahAragAmanA mANaso Ave, te kaMI navI ja jAtanA dekhAya. pelA gAmanA judA. eTale limiTeDa che, e ejhekTa che. koI paNa dezamAM jAva to mANasa be pagavALo ne badhuM sarakhuM dekhAya. praznakartA: eka tattva bIjAM tattvamAM bhaLatuM ja nathI, e banne alaga ja rahe che ne ? praznakartA : bhegAM thAya che ke ekabIjA najIkamAM AvavAthI avasthAo utpanna thAya che ? dAdAzrI : hA, e ja sto ne. pharatAM pharatAM bhegAM thayAM eTale avasthAo pharyA kare. mULa vastune kazo pheraphAra thato nathI. praznakartA : chatAM e tattvo to badhAM alaga ja rahevAnone ? dAdAzrI : hA, e kAyama alaga. atyAreya alaga che. atyAreya zarIramAM che, toya alaga che badhA. praznakartA : emanA guNa-doSo alaga ja hoya ? dAdAzrI : badhuM alaga, svataMtra, guNa-doSo alaga ! eTale A tattvane ame judA pADIe. jema sonuM ane tAMbuM be bhegAM thayelAM hoya. te pelA sonI loko judA pADe ne evI rIte A jJAnI puruSa judAM pADI zake. bheda vijJAnI, jene bhagavAnanuM pratinidhipaNuM hoya te bhAga pADI zake. te ame pADI zakyA. eTale judo thaI jAya AtmA. AtmA judo thaI jAya eTale karma baMdhAya nahIM. 'huM karuM chuM evuM bhAna che tyAM sudhI karma baMdhAya. 'huM koNa chuM evuM bhAna thAya eTale karma nA baMdhAya. praznakartA : e AtmAnuM astitva paNa kaMI kAraNane lIdhe ja hazene ? dAdAzrI : astitvane kAraNa hotuM nathI ne ! je astitva che, te kevuM che? astitva che, te vastutvavALuM che, sanAtana che. sanAtanane koI kAraNa lAgatuM ja nathI. badhAM kAraNo lAgu thAya che avasthAone. pote' avasthAmAM che ane dekhAya e badhIya pAchI avasthAo ja
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) avinAzI tattvothI racAyuM vizva ! [2] AtmA, avinAzI tatva ! AtmAnuM svarUpa ! praznakartA : AtmA zuM che ? " dAdAzrI : AtmA e vastu che. vastu eTale ITarnala cIja che ane potAnA dravya-guNa-paryAya sahita che. potAnuM vastutvapaNuM jALave che. potAnA guNa paNa badhA jALavI rAkhe ane ene avasthAo paNa mukta ja apAve mukti ! A jagatamAM cha ja tattvo che ane te dareka nija svabhAvamAM ja che. ane dareka potAno ja bhAga bhajave che chatAM cha tattvo anaMta kALathI rahe che. pAMca acetana ane chaThThuM pote cetana, je badhuM ja jANe. eka (pudgala paramANu) tattva evuM che ke pote (cetana) jevuM aDapaluM kare tevuM ja e thaI jAya. rUpIne dekhIne pote rUpI thAya che. mULa pote arUpI che. pote aDapaluM karavAthI rUpI UMcuMnIcuM thAya che paNa nAza kazAno thato nathI. avasthAno nAza thAya che. aDapaluM karavAthI saMsAra ane nA karavAthI mokSa. aDapaluM kyAre nA kare ? jyAre pote bhAnamAM Ave tyAre. vedanA uparI bhedavijJAnI kahevAya, je AtmA ane bIjA pAMca tattvo che e badhAMne judA pADI de. amArI siddhio loko tattva svarUpa pAme emAM cAle. jyAM buddhi nathI tyAM che AtmajJAta ! tattva vastu jANavI hoya to, jyAM buddhi nathI tyAM ja jANavA maLe, bIjI koI jagyAe tattva hoya nahIM. kAraNa ke buddhine limiTezansa che ane jJAna anUlimiTeDa che. e jJAnI puruSa hovA joIe. jJAnI to varlDamAM ko'ka ja phero hoya che. jJAnI hoya ja nahIM ne ! varlDamAM koI cIja evI nA hoya ke je jJAnInA jJAnanI bahAra hoya. A dekhIne boluM chuM. A kaMI pustakanI vastu nathI. pustakanuM kAma lAge nahIM ne ! pustakanI vastu jaDa hoya haMmezAM, ane pustakamAMthI tame grahaNa karelI cIja hoya, te zuM hoya ? e paNa jaDa hoya. jJAnI pAsethI DirekTa hovuM joIe. DirekTa prakAza hovo joIe to ja ukela Ave. niraMtara jAgRti che dAdAnI eTale e samajI zake che ene, AtmA phullI anDarasTenDa thayelo (samajAyelo) che. A badhuM anavelDa (nirAvaraNa) AtmAthI ja joI zakAya che. cha tattvomAM eka cetana tattva che. jene ApaNe AtmA kahIe chIe, zuddhAtmA kahIe chIe ke bhagavAna kahIe chIe e cetana tattva che ane bIjA pAMceya tattva acetana che. eTale cetanatA emanAmAM nathI. eTale je tattvo badhAM che emAM parama tattva hoya to paramAtmA. parama tattva jenI saradArI hoya, je moTAmAM moTuM tattva hoya, anaMta zaktino dhaNI hoya, e paramAtmA. AtmA eTale parama tattva jemAM cetana che. bIjA koImAM cetana nathI. bIjAM tattvonI bahu ja zakti che, jabarajasta. tethI to jagata badhuM AvuM dekhAya che. paNa cetana nathI eTale emanAmAM jJAna nathI. ane jyAM jJAna nathI tyAM AtmA nathI, paramAtmA nathI. cetana tattva te eka tattva nathI, anaMtA cetana tattvo che. e badhAMne bhegAM karIe to eka svabhAvanAM che. jema ApaNe sonAnI lagaDIo hoya badhI, te karoDo hoya toya paNa sonuM ja kahevAya ne ! * AptavANI zreNI-14 bhAga-3ne 4mAM AtmatattvanA dravya-guNa-paryAya saMbaMdhI vizeSa vANI che.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 AptavANI-14 (bhAga-2) (2) AtmA, avinAzI tattva ! eTale ene cetana tatva kahyuM. e tattva svataMtra che ane anAdi ne anaMtanuM che. anaMtA AtmA che ne badhA che ja ane rahevAnA ja che. ene kazuM ja thavAnuM nathI. vItarAgoe, mahAvIra bhagavAne kahelI A vAta che. niraMtara enuM hovApaNuM che. avinAzI tattva che, mokSamAM paNa te rUpe che. atyAre paNa te rIte ja che paNa bhAna thavuM joIe. phera, AtmA-atAtmA tatvomAM ! AtmA to koI dahADo anAtmA thAya ja nahIM. caitanya, acaitanya kyAreya paNa nA thAya. eno koI TUkaDo, koI pisIsa acaitanya nA thAya. ane acaitanya che, enuM ApaNe DuMgaLIne samArIye chIe ne pelI slAIsa pADIe chIe ne, evI game eTalI A anAtma vibhAganI slAIsa pADIe to paNa ekuya TUkaDo evo nA nIkaLe ke jemAM ajavALuM hoya. beu jude judI vastu che. svabhAvika vastu che pAchI. A kaMI evI tevI vastu nathI. svabhAvika eTale pote svabhAvasahita che. AtmAnI koI paNa bAbata vinAzI che nahIM. eno svabhAva, enA guNeya vinAzI che nahIM. e to phakta AtmAnI avasthA te ekalI ja utpanna thAya che, vinAza thAya che. e niraMtara thayA ja kare che. ane pote' dhruva rahe che. have AtmAnI badhI avasthAo cetana che ane pudgalanI avasthAo badhI acetana che. AtmA zuddha cetana che. A dekhAya che ne, e mizracetana dekhAya che. ane zuddha cetana e zuddhAtmA che ane e ja paramAtmA che. praznakartA : AtmAnuM azuddha svarUpa kharuM ? dAdAzrI : A je prakRti svarUpa che e AtmAnuM azuddha svarUpa darekanI jagyA to judI ja, paNa eka jagyAmAM be-cAra nA rahI zake ne ? enuM nAma vyavahAra judo. ane nizcaya eka ja che ApaNo AtmA. jevo A AtmA, evo A AtmA, badhA eka ja sarakhA svabhAvanA che. praznakartA : cetana tattva kabUla che, paNa cetana tattvane dharAvanAra koI bIjuM tattva hovuM joIe ke nahIM ? dAdAzrI : nahIM, ene dharAvanAra hoya ja nahIM. cetana tattva, cetana ja che ane svabhAvika che. cetana tattva tamArI aMdara AkhuMya beTheluM che. jIvamAtranI aMdara beTheluM che ane ene koInI kazI jarUriyAta nathI paDI. avalaMbana nahIM, cetana tattva avalaMbana sivAyanuM che. jo avalaMbana hota ne, to to ene mArI nAkhata loko. paNa cetana e ja bhagavAna che. praznakartA : eTale nirAlaMbI che ? dAdAzrI : hA, nirAlaMbI. praznakartA : paNa cetananuM dhAraka tattva, advaita vedAMtamAM enA mATe parAtpara caitanya evo zabda vAparyo che. dAdAzrI : parAtpara eTale ja zuddha cetana. ene koI avalaMbana nA hoya. huM deha sAthe kahI zakuM chuM ke huM nirAlaMba chuM, tyAre mULa cetana kevuM haze ! jIva ane AtmA ! prazanakartA : koI ThekANe ene A jIva che, ema kahe che ane keTalAka ene A AtmA che, ema kahe che. dAdAzrI : evuM che ne ke bhagavAnanI bhASAmAM ene (AtmAne) jIva kahetA hatA e ane atyAre ApaNA loko jIva zene samaje che ? A jIve che tene jIva kahe che e. ane marI jAya tene che te marI nizcaya parama tattva bhagavAna svarUpa che ane vyavahAra to judo che ja ne ! A tame judA beThA cho ne A sAheba judA beThA che.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) AtmA, avinAzI tattva ! 31 AptavANI-14 (bhAga-2) gayo, kahe che. eTale ApaNe avasthAne jIva kahIe chIe ane bhagavAna mULa vastune jIva kahetA'tA. te ApaNe have mULa vastune AtmA kahIe, to che te A jIva samajAya. jIva kone kahevAya ? jIve ne mare, enuM nAma jIva. AtmA teno te, paNa bhagavAne mULa vastune jIva kahyo che. eTale emanI bhASAmAM jo samajavuM hoya to vAra lAge. eTale ApaNe ene AtmA kahevo eTale kAyamanI vastu thaI gaI. prazanakartA : A ApaNo AtmA, sarva prANIono AtmA tathA sarve jaDa vastuono AtmA vAstavikatAe eka ja che ke judA judA dAdAzrI : judA judA che. je jaDa vastumAM mAlikIpaNuM koinuMya hotuM nathI, temAM AtmA nathI. praznakartA: jaDa vastu zA AdhAre TakatI haze ? dAdAzrI : paramANu svarUpe e vastu che, te avinAzI che, svataMtra che ne jaDa che. koI kaheze ke 'jaDamAM saccidAnaMda vyApta che ?" tyAre kahe, "nA, saccidAnaMda jaDamAM vyApta nathI ane saccidAnaMdamAM jaDa vyApta nathI. beu potapotAnI rIte alaga ja rahe che. ekAkAra koi dahADo thatAM ja nathI. dehamAM beu sAthe hovA chatAMya guNadharmeya beumAM judA che.' A AMkhe dekhAya, kAne saMbhaLAya, jIbhathI cakhAya che te badhuM jaDa che. A pAMca indriyothI je dekhAya che te jaDa che. divyacakSuthI cetana AtmA bhego thaI jAya to jaDa thaI jAya ane A jaDa to AtmAne oLakhatA ja nathI, AtmA emane oLakhe che. praznakartA : e jANavAno guNa phakta cetanamAM ja che ? dAdAzrI : hA, eTale jAtane jANavAno, pachI enAmAM lAgaNIo dharAvavAno, bIjA badhA prakAranA guNo enA che. chayemAM nyAruM cetana ! koI paNa mANasa cetanane oLakhI zake nahIM ke A cetana che. cetana joI zakAya nahIM, cetana sAMbhaLI zakAya nahIM. cetananI kriyA paNa na dekhAya. praznakartA: je akriya che, aDola che, ene cetana kema kahyuM ? dAdAzrI : je aDola hoya, akriya hoya, e ja cetana hoya. praznakartA : e zI rIte samajAvo. dAdAzrI : cetanano artha zuM ? jene A badhuM je thaI rahyuM che, enuM jANapaNuM thAya, khabara thAya e cetana ! A badhAM cha tattvomAM eka ja tattvane, cetanane A badhuM khabara paDe che. jaDane kazI khabara paDe nahIM. eTale jJAna-darzana enuM nAma cetana. jenAmAM jJAna-darzana che e cetana. A jhADamAMya jJAna ne darzana be che. A badhA chamAM AtmA ekalo ja cetana che. eTale lAgaNIbAgaNIo badhuM khabara paDI jAya. jene bhAna che te cetana che, ene kaMI paNa karo to ene bhAna, khabara paDe. bIjA badhAne khabara na paDe. bIjA badhA acetana tattvo che. guNo badhA bahu che emanI mahIM, pota potAnA svabhAvika guNo paNa te lAgaNI nahIM enI mahIM, koIne. ApaNe kacaDa kacaDa karIene to kazuMya nahIM. jo AtmAne arUpI tarIke ja bhajazo to arUpI bIjA cAra che temane pahoMcI jAya. asaMga Atma sivAya badhAMyane pahoMcI jAya. A dekhAya. praznakartA : A cetana tattva che te bAkInAM je A gati, sthiti, kALa, AkAza tattvo che e badhAMmAM e cetana tattva komana nahIM ? dAdAzrI : nA, zenuM komana ? levAdevA nahIM. A jaDa joDe
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-2) (2) AtmA, avinAzI tattva ! 33 AtmAnA ekalA ja guNo nathI. have AtmA arUpI te AtmA ekalo ja arUpI nathI. ApaNA loka arUpI eTale AtmA ja mAnI le che. AkAza paNa arUpI che. pachI gatisahAyaka arUpI che. sthitisahAyaka arUpI che ane kALanA paramANuye arUpI che. eka phakta A pudgala ekaluM ja rUpI che, pudgala ekaluM ja mUrta che. AtmAne amUrta tarIke ekaluM bhajavAthI kAma nA thAya. bIjAM cAra tattvoya amUrta che. badhAya tattvo aguru-laghu svabhAvanAM che. je (vibhAvika) pudgala ApaNe choDI devAnuM che, te gurU-laghu svabhAvanuM che. krodha-mAna-mAyAlobha e vikArI pudgala che ane te guru-laghu svabhAvanuM che. agurulaghu svabhAva badhAM ja tattvone che. chaye tattvo nirlepa che. tethI tene TaMkotkIrNa kahIe chIe. badhAM ja avicaLa che. eka (vibhAvika) pudgala tattva caMcaLa che. bIjA badhAM ja avinAzI che. eTale ekalA A guNo bhajavAthI AtmAnI bhajanA thatI nathI. praznakartA: mane A AMkhe spaSTa cetana binduo dekhAya che, e zuM che? - dAdAzrI : nA, cetana AMkhe kazuM dekhAya nahIM, kalpanAthI kazuM dekhAya nahIM. cetana nirvikalpa che. e to anubhavamAM ja Ave. sAkara gaLI che, paNa gaLI che e vastu dekhAya nahIM. gaLI che e vastu dekhAya ? praznakartA : nA dekhAya. dAdAzrI : ApaNe kahIe, gaLI eTale zuM dekhAya ? e to moDhAmAM tame muko eTale tame samajI jAva. eTale cetana e anubhavanI vastu che. jyAM nirAkuLa AnaMda varyo, nirAkuLatA vartI e cetana. nahIM to AkuLatAvyAkuLatA e cetana nahIM. prasanakartA : jevA jevA jJAnI puruSo hoya, emaNe jevuM jevuM kartavya karyuM hoya, te rUpa tene dekhAya ? dAdAzrI : nA, evuM nahIM. e to badhuM kyAM sudhI ? jyAM sudhI ahaMkArI che ne, tyAM sudhI juduM juduM dekhAya. nirahaMkArI thayA pachI karoDa nirahaMkArI hoya to paNa eka ja jAtanuM tattva dekhe ane so ahaMkArI hoya ne, to pAMcaso jAtanAM tattva dekhe. prazanakartA : je rUpa joyuM hoya e tattva maLI jAya to te pAcho Ave kharo ? dAdAzrI : nA, pachI zuM karavA Ave che ? kAraNa ke e tattva maLyA pachI IcchAo hoya nahIM. ene IcchA hoya tyAM sudhI A badhuM tophAna che. ane A badhuM jANavA jevuM che. A vItarAga vijJAna. tamAre to je (sukha) cAkhavAnuM maLe te cAkhI lIdhuM pachI bIje dahADe AvavuM, ema karIne besavuM nirAMte. pachI mArI vAta tamane samajaNa paDaze. paheluM tamArI buddhithI mApavA jAva to buddhithI zI rIte mapAya ? evI vastu nA hoya A. kAraNa ke huM buddhi vagarano mANasa chuM. eka senTa paNa mArAmAM buddhi na hoya. ane buddhi hoya tyAM sudhI kazI vAta sAcI samajaNa paDe nahIM. pyaoNra koNa te ImyaoNra koNa ? praznakartA : huM pyaoNra saoNla (zuddhAtmA) chuM, to A caMdu Ipyora (azuddha) kevI rItanA thayo ? dAdAzrI : A cha tattvo che ne, e avinAzI che. Ama sAmasAme pharavAthI vinAzI avasthA thAya che. te A caMdubhAI che te A pudgalanuM svarUpa che ne 'pote' 'huM caMdu chuM' mAne che, tethI A doSo thayA kare che. te kharekhara A potAnuM svarUpa nathI. pote IpyaoNra thayo ja nathI paNa IcyaoNra thayAnI bhrAMti ja che. kAraNa tuM to pyaoNra ja hato, paNa bhrAMtithI tArI mAnyatAmAM AvyuM ke 'huM A caMdu chuM." bAkI bAya rileTivalI spikiMga yu Ara caMdu. riyalI spikiMga yu Ara pyaoNra saoNla, noTa rileTivalI sthikiMga.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) AtmA, avinAzI tattva ! have 'ANaM' zuM karavuM joIe ke riyalI spikiMgamAM ja rahevuM joIe ane rileTivalI spikIMgamAM 'tuM' je tArI jAtane mAnato hato, tenuM nAma IgoIjhama hatuM. 'tame' to cetana cho, tamAruM kriyezana kudarata karI zake nahIM ane kudarata nirjIva che. eTale kudarate A tamane karyA nathI. tame kriyecara nathI kudaratanA. 35 gItAtA phoDa, jJAtItI dRSTie ! praznakartA H jagatanI utpatti Ape kIdhuM ke svayaM che, anAdi kALathI cAlI Ave che', to gItA ema kahe che ke "jyAM sUrya paNa nathI jaI zakato, caMdra paNa nathI jaI zakto ane je ucca koTinuM dhAma che e mAruM dhAma che'', to e dhAma to jagatathI bIjuM haze ke jagatamAM ja haze ? dAdAzrI : jagatamAM ahIM (AtmAmAM) ja che, bIje kyAM AgaLa ? e tamane avaLuM samajAya che. vAMkI dRSTione badhuM vAMkuM dekhAya. samyak dRSTivALAne samyak dekhAya. samyak dRSTi thaze ne, tyAre dekhAze sAcuM. praznakartA : bahu mazahUra zloka che, 'e tattvane sUrya prakAza nathI Apato, caMdra prakAza nathI Apato.' dAdAzrI : cetana to sUryane ja e prakAza kare che. hA, tyAre pachI ! have zuM kahe che, "nAsato vidyate bhAvo, nAbhAvo vidyate sat' bhagavad gItA, adhyAya-2, zloka-16 '"asatno bhAva nathI", eTale astitva ja nathI. asat eTale je vastu che nahIM, ahIM enuM astitva ja nathI. ane satno abhAva nathI. sat eTale vastu. je trikALI vastu ene sat kahevAya. traNeya kALa rahe. jeno vinAza kyAreya nA thAya, tene sat kahevAya ane je AptavANI-14 (bhAga-2) vinAzI ene asat kahevAya. "A tattvadarzIoe baMneno nirNaya joyo che ke A avinAzI ane A vinAzI. je vaDe A saghaLuM vyApta che tene tuM avinAzI jANa'", te kahe che. "AtmA vaDe A badhuM vyApta che." AtmA che to A vyApta che, nahIM to A AtmA nA hota 36 to vyApta nA hota evuM kahevA mAMge che. "avyayano vinAza karavA koI samartha nathI." avinAzIno vinAza karavA koI samartha nathI, ema gItAmAM kahe che. pachI... "AtmA nitya che, avinAzI che, aprameya che. evA zarIradhArI AtmAnA A zarIro te badhAM nAzavaMta kahyAM mATe, he bharata, tuM yuddha kara.' kahe che. e to lokabhASAmAM mare che. bAkI bhagavAnanI bhASAmAM koI maratuM nathI ne koI janmatuMya nathI. A pUtaLAM janme che ne pUtaLAM mare che. koI mare che, e maratuM kone kahevAya ke je kAyamane mATe khalAsa thaI jAya te. A to utpanna thavuM, pachI vyaya thAya, pAchuM utpanna thAya, pachI vyaya thAya che. praznakartA H utpAta, vyaya, dhruva ? dAdAzrI : hA. ane dhruva pote, kAyamano rahe che ane avasthA utpanna-vinAza thayA kare. utpanna-vyaya, utpanna-vyaya. 'javAnI' utpanna thaI'tI, nahIM ? na'tI thaI tamane ? ane vyaya thaI gaI ne ? praznakartA : hA, thaI gaI. dAdAzrI : A vaiDapaNa utpanna thayuM che. have vyaya thaI jaze ne ? A badhuM utpanna-vyaya thayA kare. je A AtmAne mAranAra jANe athavA je Ane (AtmAne) marAyelo ja mAne che, teo banne nathI samajatA. kAraNa ke A AtmAne koI mArI zake ema che nahIM. agara je ene marI gayo che ema mAne che, te badhAya samajatA nathI. kema ke A AtmA nathI marato ke nathI marAto. A AtmA kadI janmato nathI ne marato nathI. A pUrve nahIM hoya, pharI nahIM hoya ema paNa nathI, che ja trikALI. A ajanmA, nitya, zAzvata, purAtana che; tethI zarIra marAyA chatAM marAto
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) AtmA, avinAzI tattva ! - 37 AptavANI-14 (bhAga-2) [3] gatisahAyaka tatva - sthitisahAyaka tatva ! nathI. he pArtha ! je Ane avinAzI, nitya, ajanmA ane avikArI jANe che, te puruSa kone kevI rIte mAre che tathA koNa kone marAve che? e badhuM samaje che. A to jUnAM vastra choDIne navAM vastra dhAraNa kare che." bIjuM kazuM che nahIM. 'A marI gayuM" enI ghaDabhAMja ne bhAMjagaDa e be lokone che. (gItA adhyAya-2, zloka-16 thI 22) praznakartA : gItAmAM kRSNa bhagavAne arjunane evuM kahyuM, ke mokSa che te mArA aMdara ja che, to mokSa aMdara ja che ? dAdAzrI : hA, paNa aMdara ja che ne, bahAra kyAM che ? praznakartA : kRSNa bhagavAne ema kahyuM ke mArAmAM che. dAdAzrI : hA, emanAmAM ja che paNa bahArathI kyAMthI lAve ? praznakartA : eTale A to A gItAno kahevAno Azaya che ke 'tuM badhAne choDI de. tuM kevaLa mane ja bhaja' ema aMdara lakhyuM che. dAdAzrI : e zuM kahevA mAMge che ke, 'e kRSNa e huM chuM" ane kaSNa eTale AtmA. darekanA zarIramAM AtmA che, e pote ja kRSNa che ane temAM ja mokSa che, kahe che. praznakartA : 'AtmA so paramAtmA' kIdhuM che eTale ? AtmA e ja kRSNa ? dAdAzrI : hA, AmAM je kRSNa kahevA mAMge che ne, "A huM karuM chuM te...' e pote AtmasvarUpe bole che. eTale samajavAmAM bhUla thaI. loko jANe ema samajI gayA ke A vyaktirUpe bole che, eTale 'huM karanAra chuM ane meM ja A duniyA karI che.' e badhuM evuM nathI, e AtmArUpe bole che. A mArI pAse badhI AkhI gItA samajI lo, to tamane pachI samajAya. gati thAya gatisahAyakane kAraNe ! A jaDa-cetanane ahIMthI pravahana karAvanArI zakti joIe. cetanamAMya pravahana karavAnI zakti nathI ane jaDamAMya pravahana karavAnI zakti nathI. AtmAmAM svabhAvika guNa nathI A gati karavAno. paramANu ahIMthI AghuMpAchuM thaI zake nahIM ane A cetana paNa AghuMpAchuM thaI zake nahIM. te AghuMpAchuM karAvanAruM, bannene sthAnaphera karavA mATe eka gatisahAyaka nAmanuM tattva che. ene sahAya kare ane gatimAM laI jAya ene. praznakartA : e gati zenAthI thAya che ? pojhiTiva-negeTiva pAvarathI gati thAya che ? dAdAzrI : nA, nA. gatisahAyaka tattva ja che ke je vastuone gati karAvaDAve che, vyavahAramAM helpa kare che. mahIM bhAvanA thaI (vyavahAra) AtmAmAM ke javuM che evo aMdara kaMIka gaNahAro (aNasAro) mAlama paDyo, te gatisahAyaka tattva ene helpa kare. prazanakartA : bhagavad gItAmAM parA prakRti ane aparA prakRti evuM kahyuM che. dAdAzrI : e prakRtine kahe che. aparA ne parA banne prakRtine kahe che. have A judI vastu che ke A je paMca tattva che boDI, e boDImAM hAlavA-cAlavAno guNa nathI. ahIMthI hAlavuM, ahIMthI javuM * AtmAne gati karavAnI bhAvanA thaI, tyAM vyavahAra AtmA badhe samajavo.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) gatisahAyaka tattva - sthitisahAyaka tattva ! 39 AptavANI-14 (bhAga-2) jatuM rahe kharuM ? pANI laI jAya ene. evuM A gatisahAyaka tattva che. jo gatisahAyaka ekaluM ja hota ne to A koI besata nahIM. doDadhAma, doDadhAma, doDadhAma cAlyA ja kare. A gharo paNa phara phara kare ne lokoya phare. eno pAra ja nA Ave. eTale A saMsArI kArya thAya nahIM. eTale sthitisahAyaka tattva che ne, te gharane sthira rAkhe. tame badhA beThA cho ne, tene sthira rAkhe. pachI pAchuM javuM hoya to javA de. jaDa tattva gati kevI rIte karI zake ? e (gatisahAyaka) tattva hoya to ja gati karI zake. jema ApaNe nadImAM eka lAkaDuM nAkhIe e gati koNa kare che ? lAkaDuM zI rIte kare che ? nadImAM cANoda AgaLa lAkaDuM nAkhIe ane tyAM bharUca AgaLa che te kADhIe to e gati koNa karAve che ene ? praznakartA : vyavahArathI jaDa tattva hoya to jaDathI Ano ukela Ave. hoya to mAIla jaI zake nahIM. AtmAmAMya hAlavA-cAlavAno guNa nathI. praznakartA : upaniSadamAM evuM varNana che ke 'AtmA gatimAna che ane AtmA gatimAna nathI', to AmAM bemAM kayuM sAcuM ? dAdAzrI : AtmAye gatimAna nathI ane A paMca tattvaya (zarIra) gatimAna nathI. e gatimAna tatva aMdara che ane te gatimAna tattva eTaluM badhuM kAma kare che ke pote jANIjoIne gati nathI karatuM, AtmAne mahIM icchA thAya, eTale cAlu thaI jAya. vibhAve karIne gati'nA bhAva ! e 'ene' pravahanano bhAva thayo, tenI sAthe helpa karanAruM tattva che A. je ene ahIMthI dorI jAya. nahIM to cetana ke jaDamAM evI zakti ja nathI, evo guNeya nathI ke pote potAnI meLe ahIMthI khasI zake. eTale e gatisahAyaka tattva che. gatisahAyaka tattva che eTale cAla cAla ja kare, eTale pachI e pAcho aTake kema karIne ? tyAre kahe, bIjuM sthitisahAyaka tattva che. ene sthiti karI che. eTale jyAM anukULa Ave tyAM besavuM hoya to besADI de. eTale A tame beThA cho ne, e sthitisahAyaka tattvane AdhAre.. praznakartA : cetana tattva javAno bhAva kare che ? bhAva kono ? dAdAzrI : eka cetanamAM ja potAno bhAva karavAnI zakti che. eTale e svabhAvaya karI zake che ane vizeSa bhAveya karI zake che. hA, te vizeSabhAvathI, ene ahIMthI Ama Aghe javAnI icchA thAya che, evo bhAva thAya che. tyAre e enI IcchA ja ane bIjuM eka tattva evuM che ke je ene helpa karIne tyAM laI jAya. ene dharmAstikAya kahe che, gatisahAyaka tattva. Ane gati karavI che ne e gatine sahAya kare. jema mAchaluM hoya ne te vahetAM pANImAM hoya ne, e pote taratuM nA hoya ne ema ne ema paDI rahyuM hoya ne, toye e pahoMcI jAya AgaLa. mAchaluM dAdAzrI : nA, ema nahIM. e pANI ene kheMcI lAve che, te ApaNane ughADuM dekhAya che. evuM A badhAM kheMcAya. Ama koNa laI jAya che ne lAve che ? e gatisahAyaka nAmanuM tattva che, te A gati karAvI zake che. praznakartA : dharmAstikAya, adharmAstikAya e badhuM zuM che ? e nA samajAyuM. - dAdAzrI : e badhuM che ke, pAribhASika zabdo che. dharmAstikAya e gatisahAyaka hoya ane peluM adharmAstikAya e sthitisahAyaka. pAribhASika zabdo eTale emAM samajaNa nA paDe. ApaNuM sAdI bhASAmAM lakheluM che, te sAcuM. ApaNI zuddha gujarAtI bhASAmAM lakheluM, ApaNuM. ane te pAchI grAmINa, gAmaThI bhASAmAM. Ama sarasa ApaNane e badhuM samajAya. peluM adharmAstikAya emAM pelA dharmAdharmane levAdevA nahIM, A to nAma ja dharma che.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) gatisahAyaka tattva - sthitisahAyaka tattva ! 41 AptavANI-14 (bhAga-2) upalaka jANavAmAM mukti ! praznakartA : gatisahAyaka ane sthitisahAyaka e zakti che ke enA paNa aNuo che ? dAdAzrI : nA, nA, e to moTA pradezarUpe che. bahu moTuM ke jene je icchA thAyane, eTale ene helpa kare che. e aNu nA hoya enA, pradeza hoya. e kahevAya pradeza paNa tamane tamArI buddhithI na samajAya e.. praznakartA : Ape zuM kIdhuM, gatisahAyaka pradeza svarUpa che ? dAdAzrI : AtmAnAye anaMta pradeza che. praznakartA : dAdA, pradeza vize kahone. pradeza eTale ? dAdAzrI : tamArI bhASAnuM nA bolazo ane A zabda khAlI ApelA eTaluM ja, e to jyAre e dazAe pahoMce tyAre sukSma bhede samajAya. ApaNane kAmanuM nahIM, bahu UMDuM UtaravAnuM nahIM. A pANI AvyuM kaMIthI ? tyAre kahe, TAMkImAMthI AvyuM. zemAM Avaze ? naLImAM. A pachI hAtha-paga dhoI nAkhIe, moDhuM dhoI ne nahAyA pachI kyAM jAya che ? tyAre kahe, A gaTaramAM. basa, eTaluM ja jANavAnI jarUra che. gaTara zemAM vahe che ? tyAre kahe, nadImAM. upalaka jANe, temAM mukti ane bahu jANavA gayo UMDA arthamAM, to tyAM te tyAM besI rahevuM paDe. kAma zuM ApaNe, kAma sAthe kAmane ? gADImAM bese ne pUche kyAre banAvI, zenI banelI che, e badhuM jANavAnI jarUra ? ApaNe gADImAM besIne sTezane gayA, pachI gADI ene ghera ane ApaNe ApaNe ghera. sthira karAve sthitisahAyaka ! prazanakartA : dAdA, adharmAstikAya tattvanuM kArya zuM ? dAdAzrI : sthira kare e adharmAstikAya. jyAre gati ApyA pachI baMdha ja nA thAya tyAre karavuM zuM ? tyAre kaheze, adharmAstikAya tattva che te ene sthira kare. nahIMtara to gati ekalI ja cAlyA kare. basa, A badhA mANaso-bANaso koI bese-kare nahIM. badhuM doDadhAma, doDadhAma, doDadhAma, doDadhAma rAta-dahADo karyA ja kare. paNa sthitisahAyaka che A badhuM, tethI nirAMte sUI jAya che ne badhA. A gADI cAle che ne, te gatisahAyaka tattvane laIne cAle che. nahIM to cAle nahIM ane sthitisahAyaka tattvathI UbhI rahe. e sthira tattvano udaya Ave eTale sthira thaI jAya. gatisahAyakano amala pUro thaI rahe, te vaparAya jAya pachI sthitisahAyaka tattva kAma kare. loka kahe che ne ke mArI cAlavAnI hAma (hiMmata) jatI rahI have. have mArAthI uThAtuM nathI ne calAtuMye nathI. to zuM jatuM rahyuM ? tyAre kahe, pudgalanuM nahoya, AtmAnuM nahoya, tyAre dharmAstikAya jatuM rahyuM, gatisahAyaka jatuM rahyuM. e jyAre UThavAnI hAma jatI rahe che, maratI vakhate UThavAnI zakti bilakuleya khalAsa thai jAya, tyAre peluM gatisahAyaka tattva khalAsa thaI gayeluM hoya che. gatinA bhAva kare koNa ? praznakartA : eTale A gatisahAyaka tattva che e evI rIte pAse laI Ave ke A saMjogo UbhA thaI jAya ? dAdAzrI : nA, gatisahAyaka tattva Ane A rIte kAma karatuM nathI. badhAM tattvo parivartanazIla svabhAvanA ja che, paNa gatisahAyaka tattva to, pudgala vikRta thAya ane AtmA vikRta thAya tyAre madada kare. prAnakartA : dAdA, je gatisahAyaka tattvanI vAta karI, to e gati utpanna karanAruM tattva che ke gati utpanna thayA pachI ene sahAya karanAruM tattva che ? dAdAzrI : sahAya karanAruM che. praznakartA : to pachI gati utpanna kare che e koNa kare che ? dAdAzrI : cetana tattvanI potAnI mAMgaNI nathI, vyatireka guNa
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) gatisahAyaka tattva - sthitisahAyaka tattva ! 43 che. eTale potAno guNa nathI, jaDano guNa nathI. e to sahAya kare che, gati karavAnI IcchA thAya tyAre. prazanakartA : eTale e cetanano vyatireka guNa che e gati ? dAdAzrI : nA, e cetananuM ane jaDanuM, beunuM che. be ja vastune gati sahAya karI zake. praznakartA : jaDa ane cetananA vizeSabhAve karIne Akho saMsAra Ubho thayo, to emAM gatisahAyaka tattva ane sthitisahAyaka tattva e kaI rIte kAma kare che ? dAdAzrI : e to A cetana ane jaDane ahIMthI AghuMpAchuM thavAnI potAnI zakti che nahIM, agara enAmAM e svabhAva ja nathI. jema pANIne ApaNe Ama reDIe eTale DhALa hoya te bAju jAya, koInI zarama rAkhyA vagara, vacce khANa UbhI hoya to khANamAM rahIne cAlyuM jAya. ene koInI paDelI nathI. evI rIte jaDa ne cetananI ahIMthI bIjI jagyAe javAnI zakti nathI, paNa enAmAM bhAva che ke mAre Ama javuM che to pachI e bhAva che to ene madada kare che. praznakartA : bhAva jaDamAM che ke cetanamAM che ? dAdAzrI : e che cetanamAM. mahIM bhAva karene mANasa ke mAre ATaluM laI javuM joDe. prazanakartA : e bhAva karavAvALo AtmA ke jaDa ? dAdAzrI : mAnelo AtmA (vyavahAra AtmA). prazanakartA : acchA, to pachI bhAva zuM kAma kare che e ThekANe ? dAdAzrI : bhAvathI to A bheguM thAya, teDI jAya. praphanakartA : ane kSetrathI ? dAdAzrI : kSetrathI to krodha-mAna-mAyA-lobha vadhatA-ochA pramANamAM AptavANI-14 (bhAga-2) paDI jAya. kSetra pheraphArathI sarakhuM pramANa nA rahe, ane bhAva pelAne teDI jAya che. nakkI kare ke mAre savAramAM javuM che, kalakatte. prazanakartA : to emAM gatisahAyaka ane sthitisahAyaka tattvo zuM kAma kare che ? dAdAzrI : madada kare. e (vyavahAra AtmA) bhAva kare to madada kare, bhAva na kare to madada nA kare. prazanakartA : A je gatisahAyaka ane sthitisahAyaka tattvono upayoga kevI rIte laI zakAya ? dAdAzrI : ApaNAthI laI zakAya nahIM. praznakartA : to kaI rIte eno upayoga thato haze ? dAdAzrI : A to ApaNe nakkI karIne ke mAre ahIMthI Ama javuM che eTale e upayogamAM Ave. eTale ApaNI icchAo pramANe jamA thaI jAya nahIM. kAraNa ke bannemAM potAnAmAM gati karavAnI zakti nathI. eTale potAnI icchA thAya to A madada kare ene. ane AkAza hoya to ApaNe UbhuM rahevAyane mahIM. vyavahAramAM UbhuM rahevuM hoya to AkAza joIe. nizcayamAM UbhuM rahevuM hoya to AkAzanI jarUra nathI. eTale vyavahAramAM rahevuM hoya to TAImanI jarUra. kAraNa ke anitya che. eTale. nizcayamAM nityamAM TAIma nA hoya. ApaNAmAM chae cha che ja mahIM. praznakartA : to A gati sahAyaka tattvamAM ne sthiti sahAyaka tattvamAM paNa kaMi sudhAro karI zakAya ke e paNa bhAvathI ja thAya ? dAdAzrI : badhuM bhAvathI ja thAya. jeno bhAva cokhkho tenuM e cokhkhuM. bhAva cokhkho AvaDe nahIM ne ! nahIM to e AvaDato hoya to to bahu kAma ja thai gayuM ne ! ghaNA kharA makAna para moTA moTA chAparAM hoya che te AkhA
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) gatisahAyaka tattva - sthitisahAyaka tattva ! UDADIne laI jAya che ne ! te koNa ? gatisahAyaka kare che. e tattva che. A pavana ekalo nathI karato. pavananI aMdara tattva raheluM che, e tattva Ave che to UDe, nahIM to UDe nahIM. ahIMthI Ama ApaNA gharanuM chAparuM UDyuM, pachI UbhuM ja nA rahe. tyAre mUA kaMI jAya e ? uparanuM chAparuM che te gati karIne ahIMthI hajAro phUTa cheTe paDe. paDe ke nA paDe ? e gatisahAyaka tattvathI thAya che. bIjuM sthitisahAyaka. ahIMthI patarAM UDyAM e to UDa UDa ja karyA kare. e gatisahAyaka tattva ekaluM ja hoya to pachI e chAparuM pachI paDe nahIM pachI, e pharyA ja kare. eTale pAchuM bIjuM sthitisahAyaka tattva rAkhyuM. praznakartA : sthitisahAyaka tattvane A gurutvAkarSaNa je kahIe chIe che te ? dAdAzrI : nA, nA, bhUlI jAva. gurutvAkarSaNane kazI levAdevA nathI. 45 pAyelI pUMchaDI kema hale ? have giloDIne pUMchaDI kapAI jAya, joyelI tame ? praznakartA : hA, hA, dAdA. dAdAzrI : zuM joyuM hatuM ? praznakartA : e pUMchaDI kapAI jAya toya pUMchaDI enI mete (meLe) e halyA kare... dAdAzrI : ane giloDI zuM kare ? praznakartA : giloDI jatI rahe. dAdAzrI : jatI rahe ane pUMchaDI halyA kare. ne pachI enA mATe zuM samAdhAna thAya ? e pUMchaDI Ama Ama UMcA-nIcI thayA kare. e zuM sUcave che ? e zuM thatuM haze ? koNa halAvatuM haze ? 46 AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : cetana. dAdAzrI : cetana giloDInI joDe jatuM rahyuM. A ahIM zuM rahyuM have ? eTale AkhuM jagata ene cetana kahe. A cetana nahoya. praznakartA H to e zuM hoya ? dAdAzrI : acetana tattva che. praznakartA : to e kUdAkUda kevI rIte thaI zake ? dAdAzrI : A enjIno phare che kevI rIte ? eno nathI pharatAM ? A badhI gADIo-moTo hoya, e jaDa kUdAkUda kare, e cetana nathI. cetanano kUdAkUda karavAno potAno guNa ja nathI. eTale A DaoNkTaroe koI dahADo cetana joyeluM nA hoya. koIe cetana joyuM ja nA hoya. haratAM-pharatAM mANasone cetana kahevAtuM nathI. e to mikenikala mANasoya Avaze, jyAre mikenikala banAvaze loko tyAre e bhaI haratA-pharatA haze. hA, vAto-bAto badhuM karaze. praznakartA : aMgrejImAM je roboTa kahe che ? dAdAzrI : hA, eTale e kaMI cetana nathI. have enuM saoNlyuzana loko lAvI zake nahIM. eTale loko zuM kahe ke jIva AmAMthI nIkaLe che ane jIva nIkaLI raheze eTale pachI paDI jaze. evuM kahene ? jIva kapAya nahIM. ane pUMchaDI kapAI gaI. Ama kapAtAnI sAthe ja pelAmAM cetana eka ja thaI jAya. juduM paDe nahIM ane giloDI pachI AkhA cetana sAthe jatI rahe. A rahyuM pUMchaDuM enuM. praznakartA : pUMchaDImAM kaMIka haju jIva che eTale kUdAkUda kare che ? dAdAzrI : jIva to AgaLa AgaLa giloDI je gaIne, enI mahIM jIva gayo, AmAM jIva rahyo nathI. A moTA moTA saMto hau
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) gatisahAyaka tattva - sthitisahAyaka tattva ! mUMjhAyelA. e to pachI ame jJAnI puruSa khulluM kahIe. A to kevuM che ? jIva haMmezAM prakAzaka che ane jIvanA pisisa thaI zakatA nathI. jo enA kakaDA kare to marI jAya. marI jAya to Akho jIva jato rahe ane nahIM to giloDI AgaLa cAle ane pAchaLa jIva rahyo, evuM bane nahIM. to enuM zuM kAraNa haze ? 47 jIva to zenuM nAma kahevAya ? jyAM lAgaNI hoya, vedanA hoya. A pUMchaDImAM lAgaNI nA hoya. kapAyelI pUMchaDI upara devatA mUkIene toya ene lAgaNI nA hoya. ane giloDI pelI nAsI gaI, tene vaLI pAchI tyAM lAgaNI hoya. eTale jIva to Ama pelAmAM ja gayo. cetana kapAya nahIM, cetananA pisa thAya nahIM. kRSNa bhagavAne zuM kahyuM ? cetanane kApI zakAya nahIM. cetananA be TUkaDA thAya nahIM koI dA'Do. cetana sarvAMga hoya. tyAM amerikAmAM sAyanTisTone meM pUchyuM tyAre e to kahe che, 'cetana ja che.' 'saoNla' kahe che. meM kahyuM, 'nhoya saoNla. saoNlanA pisisa nA hoya.' eTaluM samajaNa paDe to kAma ja nIkaLI jAya ne ! AtmA AMkhe dekhAya evI vastu nathI ane bIjI koI vastuthI nA dekhAya. e che te DuMgaranI ArapAra jato rahe. keTalo jADo haze ? praznakartA : ekadama sUkSma. dAdAzrI : sUkSmAtisUkSma. DuMgaranI ArapAra, bhIMtanI ArapAra jato rahe. eTale giloDImAM Akho saMkoca ja thaI jAya. eTale tarata jIva Akho giloDImAM ja rahI gayo ane A je kapAyuM te kUdAkUda kema kare che ? kUdAkUda kare che to baMdha kema thAya che ? zuM kAraNa che ? voTa Ara dhI kojhijha ? kAraNa ke e AtmA nathI. AtmAno svabhAva evo che ke jyAM AgaLa bhAga chUTo thayo, ke saMkoca thaI jAya. e cetanano svabhAva saMkocAI javuM ane vikAsa paNa thaI jAya. hAthImAM jAya tyAre moTo vikAseya thAya. kIDImAM jAya tyAre saMkocAI jAya. A cetananA svabhAva che badhA. 48 AptavANI-14 (bhAga-2) e che gatisahAyaka ! praznakartA : e to eka jAtanuM inarziyA ja hazene ? jema relvenA DabbAne enjIna eka dhakko mAre che ane thoDo TAIma DabbA cAle che, ema Ane cetanano dhakko ja haze, cetana nahIM hoya ? dAdAzrI : cetanano dhakkoya nathI. eka gatisahAyaka nAmanuM tattva che e A nIkaLI jAya che. ene dharmAstikAya kahevAya che. ane pachI khalAsa thaI jAya eTale adharmAstikAyathI paDI raheze, sthira thaI jaze. praznakartA : paNa dAdA, e cetananI je zakti pahelAM hatI te e dhakkAne lIdhe te cAlene, nahIM to to kAyama cAlavuM joIene ? dAdAzrI : dhakkAthI nahIM. dhakkA karatAM vastu bIjI che. A to enI mahIM je bharelo mAla che, darekanA zarIramAM, te gatisahAyaka nAmanuM tattva bhareluM che, AkAza nAmanuM tattva bhareluM che. A badhAMya tattvo che ne, te tarata nIkaLI jAya che. praznakartA : eTale peluM tattva jyAM sudhI hoya tyAM sudhI peluM gati karyA kare ? dAdAzrI : AkAza rahe mahIM paNa A je gatisahAyaka che te nIkaLI jAya. eTale pUMchaDI halAhala thAya pachI sthitisahAyaka ekaluM rahe. eTale pUMchaDI sthira thaI jAya che. ApaNe A bola ahIMthI eka phero nAkhIe, te ApaNe nAkhelo bola koI be-cAra jaNe joyo. ane pachI bIjA loko bahArathI AvyA teNe bola nAkhelo joyo nathI. te pachI bola pharI kUde tyAre pelA kaheze, A bolane koNa kUdADe che ? to tame zuM javAba Apazo, pharI kUde bIjI vakhata kUde to ? A bola ahIMthI nAkhIe ApaNe to traNa phUTa kUde pachI bIje vakhate sADA traNa phUTa kUde ?
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) gatisahAyaka tattva - sthitisahAyaka tattva ! 49 pa0 AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : aDhI. dAdAzrI : aDhI. trIjI vakhata be, cothI vakhata... praznakartA : doDha. dAdAzrI : e pharI koNa kUdADe che A ? praznakartA : cetana tattvathI e prabhAvita che, mATe kUde che. dAdAzrI : e je Ama nAkhyo ne, tene sahAya ApI, gatisahAyakano guNa Apyo. pachI gati karyA kare. te jyAM sudhI enI gati pUrI nA thAya tyAM sudhI paDI nA jAya. ApaNe kahIe ke eya meM nAkhelo, baMdha thaI jA ! toya nA aTake. praznakartA : giloDI pote je AkhI jIvatI jatI rahI AtmA sAthe e paNa dharmAstikAyanA kAraNe cAle che. AtmA che eTale cAle che ke dharmAstikAya che mATe cAle che? dAdAzrI : AtmA che to ja cAle che. kAraNa ke AtmA nIkaLI jAya pachI nA cAle. praznakartA : paNa AtmA calAve che ? AtmA kartA che ? e cAlavAno ? dAdAzrI : AtmA nahIM, paNa AtmAne laIne cArja thayeluM che. cArja thayeluM che e DiscArja thavAthI cAlI rahyuM che. praznakartA : AtmA to cAlI nA zakene ? AtmAmAM kyAM cAlavAnI zakti che ? dAdAzrI : paNa AtmAne laIne cArja thayeluM che. ane Aje jo mahIM giloDImAMthI AtmA nIkaLI jAya to to pachI cAle ja nahIM. praznakartA : paNa AtmA to akartA che ne ? dAdAzrI : hA, akartA kharo, paNa ene cArja thayuM eTale bIjo AtmA Ubho thayo ne ? praznakartA : bIjo AtmA ? dAdAzrI : giloDI e bIjo AtmA ja kahevAya. ene pratiSThita AtmA kahyo, te cAlyA kare che. ane pUMchaDuM je kapAya chene, e to kaMI paddhatasara cAlatuM nathI. halamUhalA kare, kUdAkUda kare. e nathI pamANuo ! praznakartA : eTale A pUMchaDImAM ja kema baMdha thaI gayuM gatisahAyaka tattvanuM kArya ? dAdAzrI : kAraNa ke AtmA pUMchaDImAMthI chUTo thaIne giloDI mahIM gayo ne ! AtmA rahe tyAM sudhI badhAM tattvo raheAtmAe khAlI karyuM ke badhuM khAlI. e bIjA tattvo saMkoca-vikAsa thaI zake ema nathI. eka AtmA ekaluM ja tattva saMkoca-vikAsa thaI zake ema che. gatisahAyaka ane sthitisahAyaka be tattvo bhegAM thaI ane pachI Ama Ama (halamUhalA) thayA kare. e tattva mahIMthI nIkaLI gayuM eTale khalAsa ! e tattva pAchuM AkhA zarIramAM giloDI sAthe rahe che. praznakartA : have paMchaDI je A badhA paramANuonI banelI che ane paramANuo kendranI AjubAju goLa phare, e paramANumAM to haju gati che ja. pUMchaDI marI gaI che paNa paramANu to haju phare ja che ne ? dAdAzrI : paramANune A kazuM levAdevA nathI ne ! badhuM svataMtra che, potapotAnuM che. prazanakartA: to e pUMchaDI thoDAka divasa pachI kahovAI javAnI. dAdAzrI : e saDI javAnI. praznakartA : enuM thavAnuM zuM ? dAdAzrI : ane je paramANu hatA tenA te ja thaI jAya pAchA.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ para. AptavANI-14 (bhAga-2) mAnavayonimAM kharAM ? dAdAzrI : badhAmAM, darekamAM hoya, e vagara to A jagata cAle ja nahIM. (3) gatisahAyaka tattva - sthitisahAyaka tattva ! pa1 emAM je A paramANu micara thayA che e te rUpe ja chUTA paDI jAya. A to khulAso joIe ne ? A huM nAnapaNamAM bahu vicAra karIne thAkelo ke A jIva nIkaLe che ke zuM nIkaLe che ? jyAre huM A tattva samajyo, e tattvo suratanA sTezane mArA prakAzamAM AvyA, tyAre mane samajAyuM A badhuM ! pramANa, bhinna bhinna daskamAM ! praznakartA H jhADamAM sthitisahAyaka guNa vadhAre hoya ? dAdAzrI : bahu thoDuM hoya ane gatisahAyaka paNa ochuM hoya. praznakartA : to dAdA, darekamAM gatisahAyaka ane sthitisahAyaka, enI prakRti pramANe hoya ? dAdAzrI : hA, prakRti pramANe. enAmAM peluM sthitisahAyaka guNa vadhAre hovAthI e sthitisahAyakapaNuM bhogave che. keTalAka tattvomAM gatisahAyaka vadhAre hoya to gati ja karyA kare ane keTalAkamAM sthiti ane gati banne hoya, sarakhA samAna hoya to evuM hoya. praznakartA : A zArIrika pravRttio je badhI cAle che, e kone AdhIna che ? koNa calAve che ? dAdAzrI : meM tane kahyuMne, peluM gatisahAyaka calAvanAra che. e gatisahAyaka pAchuM puNya-pApane AdhIna helpa kare che. jo puNya hoya to gatisahAyaka helpa karyA kare. praznakartA : dAdA, sthitisahAyaka ane gatisahAyaka tattvo che emAM sAruM-kharAba kaMI kharuM ? dAdAzrI : nA, e to pApIneya helpa kare ane puNyazALIneya helpa kare. e niSpakSapAtI che. AkAza koIne helpa kare nahIM. prazanakartA: to AvA gatisahAyaka tattvo ke sthitisahAyaka tattvo prazanakartA : eTale dAdA, ahIMthI tame sAMtAkrujha jAva to tamane dharmAstikAye kaMI madada karI kahevAya ? dAdAzrI : hA, e dharmAstikAya ja kare che ne ! praznakartA : to pachI A jIva zuM kare che ? dAdAzrI : jIva, pratiSThita AtmAe bhAva karelA. pratiSThita AtmA vyatireka guNane laIne, gatisahAyaka tattvathI khase che. pratiSThita AtmA kahe, te pramANe dharmAstikAya badhuM bheguM thAya. A mAla dharmAstikAya bharelo che. have koI mANasane ApaNe UThavAnuM kahIe to uThAya ja nahIM. e adharmAstikAya mAla bharelo che. eTale zI rIte thAya ? ane koIne caMcaLa svabhAvano, te bese nahIM ghaDIvAra. ahIM pagamAM bhamaro che, evuM bole loka. te besAtuM ja nathI. te enuM dharmAstikAya vadhAre bharelo. A to bhagavAne kahyuM'tuM ke sama pramANa bharaje. A saMsArano upAya normAliTI che. AkhI rAta tapanuM bIDuM nA jhaDapIza. jarA sUI jaje, khAdhuM che, zarIrane muzkelI paDe. toya AkhI rAta (kAmakAjamAM) mUo maMDyo che, kaheze. e tatva che satAtata, riyala ! praznakartA : peluM je sthitisahAyaka tattva kahyuM, e rileTiva ke riyala ? dAdAzrI : riyala ja che, rileTiva hoya nahIM e. pote ITarnala haMmezAM riyala ja hoya. pachI 'ene' gati ApanAruM tattva che, enA TukaDA pisisa thatA nathI. je gatisahAyaka che te AkhuM lokAkAzanA
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) gatisahAyaka tattva - sthitisahAyaka tattva ! pa3 54 AptavANI-14 (bhAga-2) jeTaluM akhaMDa che, eTale jyAM AgaLa tamAre kAma joIe, tyAM AgaLathI maLI rahe e tamane. have jyAre gati karanAruM tattva che. tyAre evuM sthira karanAruM tattva paNa akhaMDa ja che. te paNa avinAzI che. A pramANe badhAnA svabhAva che pAchA. e badhA potapotAnA guNadharmanA AdhAre hoya che. A jaDa ane cetana sanAtana tattvo che. eTale ahIMthI ene gati karavI hoya to ene gati karAvanAruM sanAtana tattva hovuM joIe to dahADo vaLe. praznakartA : pudgalane ane AtmAne eka ja gatisahAyaka tattva gati Ape che ? dAdAzrI : hA, eka ja tattva. gati ApanArI zakti e anAdi zakti che, avinAzI che, anaMta che. tene traNeva kALa che ane e zakti dareka paramANune khaseDe che. te zakti aNunI aMtargata che paNa paramANunI bahAra che, AtmAnI bahAra che. te zakti pote kaMi ja halAvatI nathI paNa khaseDavAmAM helpa kare che. A gatisahAyaka tattva che. mokSeya laI jAya gatisahAyaka ! praznakartA: A jIvane maratI vakhate uparathI vimAna laI jAya, AtmAne upara laI javA mATe vimAnanI vAta kare che ne ? dAdAzrI : vimAna to A bALa lokone samajAvavA mATe. e to dharmAstikAya laI jAya che. eTale A lokone dharmAstikAya samajAvAya nahIMne, te A vimAna kahe. praznakartA H to enA thakI ja ApaNe je kaMI karavuM che, te emanI madadathI ja thaI zake. ApaNe mokSe javuM che to e gatisahAyaka ane sthitisahAyaka tattvanI madada kevI rIte levAnI ? dAdAzrI : upayoga thaI ja rahevAno. A tame gherathI ahIM AvyA, e tamArA bhAva pUrve karelA. atyAre tame navA karatA nathI. praznakartA : atyAre mokSe javAnA bhAva karIe chIene ApaNe ? dAdAzrI : atyAre tame bhAva nathI karatA. praznakartA : to ? dAdAzrI : e to pUrve karelA che, e udayamAM AvyA. eTale e badhuM DiscArja karma che. dharmAstikAya ane adharmAstikAya e beu DiscArja karma che. navAM karma bAMdhe tyAre e pAchAM navesarathI karavAM paDe. eTale sudhI ke TheTha moze pahoMcADatAM sudhI e DiscArja. prazanakartA : huM e ja pUchuM chuM ke mokSe javA mATe e helpaphUla kharAM ke nahIM ? dAdAzrI : e TheTha moze pahoMcADe tyAre e DiscArja pUruM thAya. praznakartA : mokSe javA mATe eno kaI rIte upayoga karavo ? dAdAzrI : ApaNe upayoga nahIM karavAno, e to e pote ja laI jAya. praznakartA : dAdA, e je tattvo che eno amala oNTomeTika ja thAya che ? dAdAzrI : e oNTomeTika ja. praznakartA : paNa bhAva to karavo paDe ? dAdAzrI : bhAva pahelAM karelA, tenuM phaLa AvyuM A. navuM karavAnuM nahIM ApaNe. TheTha moze pahoMcADe tyAre pachI enuM kArya pUruM thAya. prazanakartA : jo ApaNe bhAva karIe to gatisahAyaka tattva ane sthitisahAyaka tattva ApaNane madada kare kharA hajI paNa ? dAdAzrI : haM.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) gatisahAyaka tattva - sthitisahAyaka tattva ! 55 mokSe jatAM AtmA, TheTha sudhI akartA ! A baMdhAyelo kyAM sudhI lAge che ? ahaMkAra che tyAM sudhI baMdhana che. pote jyArathI mAne have huM chUTo thayo, e ja mokSa ! praznakartA : mokSamAM tyAM kevI rIte jAya ? dAdAzrI : e tamAre kazuM karavuM ja nA paDe. e svabhAvathI ja tamane laI jAya. jo A badhAM karma chUTI gayAM ne, to AtmAno svabhAva UrdhvagAmI che. pudgala ene adhogAmI kare che. pudgala vaLagIne ene nIcuM laI jAya che. A benA jhaghaDAmAM jyAre 'eno' pudgala bhAva chUTI jAya che, tyAre oTomeTikalI pote mokSe jato rahe. praznakartA : AtmAnuM svarUpa to je che te ja rahe che ? dAdAzrI : hA, ene pAchuM dharmAstikAya vaLAvavA hau jAya TheTha. dharmAstikAyanI madada vagara jaI nA zake. te eTalo karmano hisAba A cUkave che, TheTha pahoMcADatAM sudhIno hisAba. praznakartA : konI sAtheno, dharmAstikAya sAtheno ? dAdAzrI : A dharmAstikAya e cUkave chene ! mokSa svarUpa thaI gayo e ApaNe vyavahArathI kahevAya che evuM, bAkI AtmA to mokSa svarUpa hato ja. A to e sahAyaka che. 'potAnI' IcchA hatI tethI sahAya kare che. praznakartA : jyAre AtmA mokSe jAya che te vakhate gatisahAyaka ne sthitisahAyaka A be ja tattvo rahe che, bIjuM kazuM rahetuM nathI. to A be tattvo kyA kAraNosara enI sAthe rahe che ? dAdAzrI : je tattvonuM kAma bAkI che, e tattvo rahe che. jene kAma bAkI nathI, e koI tattva rahetuM nathI. have AtmAne mokSamAM laI javAnuM kAma bAkI, e gatisahAyaka tattva ane tyAM sthira karavAnuM sthitisahAyaka tattva, e be tattvo kAma karIne cAlyA jAya pachI emane pada AptavANI-14 (bhAga-2) ghera. goThavaNI ja hoya che evI. praznakartA H tyAre AtmA koI amuka dazAmAM hoya che ke ene A be tattvo... dAdAzrI : nA, dazA-bazA kazuM ja nahIM. AtmAne mokSe javuM che. evo bhAva karelo ne eTale e bhAvanA AdhAre, e gatisahAyaka tattva ne sthitisahAyaka tattva joInTa thaI gayAM. ahIMthI ApaNe navasArI javAno bhAva karIe, eTale gatisahAyaka tattva kAma karyA kare ne sthitisahAyaka tattvaya kAma karyA kare. praznakartA : have e kevaLIo, tIrthaMkaro je kevaLajJAna prApta karIne A pRthvI uparathI mokSe gayA, e AtmA je mokSe gayA ene gatisahAyaka tattvono mahIM Teko maLyo hazene ? dAdAzrI : e gatisahAyaka je tattva che, te enuM DiscArja karma mahIM taiyAra ja che. te ene upara laI jAya che, basa. emAM potAnuM kartApaNuM nathI. eTale zrImad rAjacaMdrae kahyuM ke pUrva prayogAdi kAraNanA yogathI, Urdhvagamana siddhAlaya prApta susthita jo.' eTale dharmAstikAya ane adharmAstikAya e badhA A pUrva prayoga eTale cArja thayeluM che. mATe A DiscArjathI tyAM mokSamAM pahoMcADI de che. atyAranA kartApadathI A nathI. cArja thayuM che e DiscArja thAya che. ko'ka kaheze, 'bhaI, Urdhvagamana zA AdhAre thayuM ? e potAnI zaktithI karyuM Ama ?" tyAre kahe, 'nA, e hoya nahIM kazuM.' vyavahAra nirmAlya che. eTale pahelAMnuM cArja thayeluM, A chelluM DiscArja thaI mUkI de TheTha. ApaNane tyAM siddhakSetramAM TheTha mUke, eTaluM ja nahIM paNa ahIM AgaLa Avo cho ne pharo che ne, e pUrva prayogAdi yogathI. e ApaNo pUrva prayoga ahIM lAve che ane emano pUrva prayoga tyAM siddhakSetramAM laI jAya, kAraNa ke bAkI rahyuM nahIM ne have !
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) gatisahAyaka tattva - sthitisahAyaka tattva ! [4] ApaNe AvavA-javAnuM pUrva prayogAdi kAraNathI cAle che. pUrva prayogAdi kAraNa te ane navA pUrva prayogI taiyAra thaI gayA che. pachI AgaLa joIze ne ? ema karatAM karatAM je chelluM pUrva prayoga te TheTha pahoMcADI de upara siddhagatimAM. koNe pahoMcADyo tamane ? e AtmAne kevI rIte upara laI gayA ? eka to AtmAno UrdhvagAmI svabhAva ane eka bAju A dharmAstikAya ene helpa karanAruM, svabhAvane madada karanAruM gatisahAyaka te TheTha pahoMcADI de haDahaDATa. vijJAna che A to. saMsAra kALamAM tathI ko' aDacaNa AtmAne ! basa, cha tattvothI ja A saMsAra cAlI rahyo che. ane A che tattvomAMthI AtmA chUTe to mokSe jAya, siddhagatimAM jAya. pachI kAyama siddhagatimAM ja, pachI paramenanTa sukha, tyAM bIjuM tattva nathI eTale gUMcavADo Ubho thato nathI. ahIM tattvo che eTale guMcavADo Ubho thayo che. AkhA saMsArakALamAM AtmA AtmA ja rahyo che ne sahejeya cAlyo nathI. jyAre chelle dehe mokSe javAno thAya ne toya gatisahAyaka tattva laI jAya che. emAMya niraMtara AtmA AtmA ja rahe che. eTale mAruM kahevAnuM koI AtmAne kazuM aDacaNa paDI nathI, evo A saMsAra kALa che. kALa tatva ! tavAte jUtuM kare kALa tatva ! A jagatanI badhI vastuo parivartana thayA kare che niraMtara. eTale navA-janI thayA kare che te kALanA AdhIna. eTale kALa kAma karI rahyo che. e ITarnala vastu che, kAyamanI che, sanAtana che. A tattvo phare che te TAImane laIne che. prazanakartA : jo cetana hoya, pyaoNra kaoNnsIyasa hoya to e TAImane AdhIna kema che ? dAdAzrI : nA, evuM AdhIna koI koIne nathI, paNa kALa tattvane laIne A niraMtara navA-jUnA thAya che. e kALa tattva badhuM kare che. praznakartA : eTale badhAne mATe kALa sarakho nA hoya ? dAdAzrI : e kALa to bicAro zuM kare ? navAnuM jUnuM karavuM e eno dhaMdho ne chevaTe ene nAza karavuM. pAchuM navuM utpanna karavuM e eno dhaMdho. ene bIjuM levAdevA nahIM ne ! ApaNo hisAba hoya te cUkavAya. praznakartA : Ape kahyuM ke nAza karavuM ne pAchuM utpanna karavuM, e kALano dharma che, ekyualI ? dAdAzrI : kALa pote karato nathI, kALanA nimitte thAya che A. praznakartA H hA, nimitte thAya e barobara che, eTale emAM kALa nimittarUpa bane che ne ?
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) kALa tattva ! AptavANI-14 (bhAga-2) pachI enI meLe nAza thayA ja kare e avasthAo badhI. AmAM kazuM tattva to badalAtuM ja nathI. tattva jUnuM thatuM nathI, badhI avasthAo jUnI thAya che. avasthA utpanna thAya che, avasthAo jUnI thAya che ne A avasthA pachI nAza thAya che, basa. praznakartA : to pachI A navuM kazuM thatuM ja nathI ? dAdAzrI : evuM che ne, navI vastu ja A duniyAmAM che nahIM praznakartA H to janma thAya e paNa badhI avasthAmAM ja Ave? dAdAzrI : hA, paNa emAM navuM kazuM duniyAmAM banatuM nathI. A to lokone janma lAge. "avasthA" jonArAne A upAdhi che, 'vastu jonArAne kazuM che nahIM. praznakartA : paNa e kALa kare che ne ? dAdAzrI : nimittarUpa bane che. kALa ke je navAne jUnuM ja karI rahyo che niraMtara. utpanna thavuM, vinAza thavuM e badhuM kALa tattvanuM kAma che. e utpanna thavuM, vinAza thavuM e ITarnala nathI. ITarnalanI avasthAo che. have AmAM cha je ITarnala che ne, te niraMtara parivartana thayAM kare che, samasaraNa karyA kare che. eTale paramANu, cetana badhuM Ama pharyA ja kare. e svabhAvika che. e parivartana thAya che tyAre avasthAo UbhI thAya che. avasthAo je UbhI thAya e badhI vinAzI hoya. eTale have vinAzI avasthA kevI rIte mApI zakAya, ke A keTalA kALa raheze ? tyAre kahe, kALa eTale TAImIMga nAmanuM e tattva che. A kALa kevI helpa kare che ? jo kALa hato to ApaNe badhA bhegA thayA, e kALe. e to ApaNe nakkI karyuM hoya ke dasa vAge AvIzuM paNa e dase ejhekTalI nA hoya, paNa keTalAya samaya-bamaya emAM judA hoya. A ApaNe je bolI rahyA chIe e badhuM phaoNrakAsTa che. kamiMga IvenTasa kAsTa dhera zeDojha biphora. eTale tame e AdhAre jANo cho, paNa A kAma koNa karI rahyuM che ? kALa ja karI rahyo che, ema karIne jagata cAlI rahyuM che. A pudgala, pUraNa-galana, saMyogo-viyogo je badhA bhegA thAya che. te zenAthI khabara paDe ? tyAre kahe, kALathI. kALa nA hoya to navA-jUnI thAya ja nahIM. kALa tattva che, jevI tevI vastu nathI. navAmAMthI junuM thayuM zI rIte ? AnI trirAzI zI maLe te ? tALo maLe kaMI ? kevuM khoTe khoTuM hAruM (hALuM) ? ane pachI mANasa zI rIte zAMtine pAme ? avasthA jonArate upAdhi ! praznakartA : Ape je vAta karI ke, satata badhuM badalAyA kare che, kazuM nAza nathI pAmatuM. dAdAzrI : e dareka vastu jUnI karavI, e kALanuM kAma. ane dAdAzrI : koI karatuM nathI, kALeya AmAM nimitta che. badhAya nimitta tarIke che. koI jo kartA thAya ne, to to caDI bese duniyA upara. praznakartA : eTale enI meLe thayA kare che ahIM ? dAdAzrI : sahaja svabhAve. jema narmadAnuM pANI tyAMthI vahyA kare che ne enI meLe dariyAne maLe che. emAM lokone buddhithI ema lAge ke, koNa ene teDI jAya che ? dariyo A bAju che evuM kema khabara paDe ? sahaja svabhAve. sahaja svabhAve cAlyA ja kare che. evuM joI levAnuM che badhuM A jagatuM. AmAM bhagavAna pote hale che. te svataMtra kartA nathI. sahaja svabhAva, nimitta badhA, kALanA nimitte A thAya, to phalANAnA nimitte A thAya, phalANAnA nimitte peluM thAya, ema nimitto bhegA thavAthI badhuM thayA kare che. praznakartA : paNa ame tamane bhegA thayA, e paNa nimittathI bhegA thayA ?
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) kALa tattva ! 1 dAdAzrI : phakta nimitta. praznakartA : paNa pahelAM bhegA thayelA kharA ke nahIM, evuM hoya ke nahIM ? dAdAzrI : thayelA ne e badhA saMjogo. A je dehadhArI Ave che, evuM eka ja pherAnuM gappu nathI. anaMta avatArathI AvyA kare che. saMjogo badalAyA kare che. je pahelAM bhegA thayelA hoya ne to ja te saMjogo Aje bhegA thAya. jenI para abhiprAya sAro beTho e bhegA thAya ne abhiprAya kharAba thayo teya bhegA thAya. abhiprAya kharAba beTho hoya te du:kha ApIne jAya ne abhiprAya sArA beThA hoya e sukha ApIne jAya. e abhiprAya sArA beThA enuM nAma rAga kahevAya che. abhiprAya kharAba beThA ene dveSa kahevAya che. kALane AdhIna je vastu sarasa lAge che tenuM kAmeya zuM che ? A gulAba kALane AdhIna Aje sAruM lAge che. AvatI kAle kALane AdhIna nIrasa lAge. A to kALane AdhIna sarasatA-nirasatA che. AtmAnI svasattA kALane AdhIna nathI. enI to vAta ja judI che. kALane AdhIna badhuM bhUlave che. rUpa to AtmAnuM ja, svarUpanuM ja jovA jevuM che. e che kALato svabhAva ! praznakartA : eTale dAdA, evuM kharuM ke kALane hisAbe badhuM badalAvuM joIe ? ane jIrNa thAya eTale paDI javuM joIe ? dAdAzrI : kALa dareka vastune jarjarita kare che. ApaNe ahIM AgaLa vADA hatA, e bahu jUnA thaI gayA tyAre enA thAMbhalA paNa paDI gayA, te ApaNe dekhyuM ne ? praznakartA: hA, vacce thAMbhalA paDI gayA hatA. dAdAzrI : paNa kAThiyAvADI bhASAmAM vADo. A thAMbhalA be paDI AptavANI-14 (bhAga-2) gayA che, A Ama thaI gayuM che. pelI bAju chAparAM upara naLiyAM to che nahIM. ene vADA kemanA kahIe ? e jyAre hatA tyAre bahu kiMmatI hatA. have enuM DimolIzana karIne upara makAno bAMdhI dIdhAMne paNa A lokoe. evuM ja hoya dareka jagyAe. navuM-jUnuM thayA kare haMmezAM. kALa haMmezAM dareka vastune khAya che, enA pramANathI. sonuM hoya te paNa dhIme dhIme khavAya. tema zAstro paNa khavAya che. 62 jJAtInA velAneya kare kALa nirvaMza ! jAgRti hoya tyAM ajAgRta karI nAkhe, evo A kALano svabhAva ja che. eTale ame vAre ghaDIe cetava cetava karIe chIe, 'bIvera !' praznakartA : paNa jAgRti thayA pachI e Take nahIM pAchI ? dAdAzrI : e jAgRti ke nahIM pAchI. paNa A kALa evo che ke e kALa badhI dhULa UDADene toya jAgRti ochI thaI jAya, evuM che A. A kALa bahu vicitra che. ane joDe joDe akrama vijJAna che, eTale karmo khapAvyA sivAya prApta thayeluM vijJAna che A. eTale karmo khapAvavA jatAM tamane dhULa UDaze. mane to vAMdho nA Ave. mAre to bahu karmo rahyAM nA hoya. jJAnIno velo cAle paNa kALe karI nirdeza thayA kare che. kALano svabhAva che ke darekane nirdeza karI zake che. jJAnI thAya tyAre pAcho velo thAya. kALa nirmULa kare. nirmULa karavAnI ke nAza karavAnI bIjA koInI tAkAta nathI. sAyanTisTotI dRSTie kALa ! praznakartA H kALane paNa cothuM parimANa gaNyuM che. laMbAI, UMcAI ne pahoLAI enI joDe cothuM kALane paNa mUkyuM che. dAdAzrI : koNe ?
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) kALa tattva ! AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : A sAyanTisToe. phaoNrtha DAImenzana eTale kALa, ema. dAdAzrI : hA, te kALa to kharuM ja ne ! kALa vagara to thAya ja nahIM. TAIma to eka prakAranA hoya badhAne, paNa spesa eka ja nA hoya kyAreya paNa, spesa judI ja hoya badhAnI. TAIma nIkaLyo zI rIte ? tyAre kahe che, A jagata gatizIla che, niraMtara gatinuM pravartana che. te eka paramANu bIjA paramANune oLaMgI rahe eTalo TAIma ene samaya kahyo. eTale A kALa e kALANurUpe che, aNurUpe che. e kALa amuka bhAgamAM Ave, tyAre ja pelI badhI vastuo kAma kare, nahIM to helpa kare nahIM. sUkSmAtisUma che tatvonuM jJAna ! praznakartA : bIjAM tattvo samajAya che ane Atmatattva kema nathI samajAyuM ? dAdAzrI : pelAMya samajAyAM nathI, e to uparacoTiyuM samajAyeluM che haju. enI Inara (UMDI) samajaNa to AvatAM bahu vAra lAge. praznakartA : dAdAjI, kALamAM bIjuM zuM inara samajavAnuM ? kALa eTale kALa. dAdAzrI : ohoho ! kALa to enA aNu che eTalA badhA, A AkhI duniyA kALanA aNuthI bharelI che. A to badhuM bahu UMDuM hoya, A to kazuM samajAya nahIM. uparacoTiyuM ja samajavAthI mokSa. bahu UMDA samajIne kAma zuM che ApaNe ? gaTaramAMthI pANI jAya eTaluM jANI levAnuM. pachI gaTara keTalI UMDI ne keTalI pahoLI, keTalI saDI gayelI keTalI kahovAyelI badhuM ApaNe jANIne zuM jarUra ? pANI Ave che ahIMthI ne ahIMthI A jAya che. basa eTaluM jANI lIdhuM eTale bahu thaI gayuM. praznakartA : to AtmA paNa eTalo sahelo ja che ne samajavAno, jeTalAM AkAza, kALa, sthitisahAyaka.. dAdAzrI : nA, ekya sahelo nathI. AtmA to bahu agharo, AtmA to koIe ATaloya jANelo nahIM, eka ATalo, vALa jeTaloya koIe. praznakartA : paNa ApanI kRpAthI, jJAnInI kRpAthI, Apa maLI gayA eTale pachI saheluM ja che ne ? dAdAzrI : hA, paNa ahIM ApaNA mahAtmA ekalA ja jANe. bAkI bahAra koI jANe nahIM. himAlayamAM rakhaDe, game tyAM rakhaDe paNa A saMto-baMto kazuM jANe nahIM, rAma tArI mAyA. e to kaheze, 'bhagavAna kriyeTara hai, ye saba bhagavAnane banAyA aura ye thaMbhe meM bhI bhagavAna hai." evuM bole. tyAre mUA, lAkaDA kyAMthI bALIzuM ? kALatuM kALANu rUpe vahata ! praznakartA : kALa aNurUpa che evuM kahe che ne ? dAdAzrI : hA, eTale kALanA aNu che. prasanakartA : to e paramANu kahevAya ? dAdAzrI : nA, e aNu badhA judA ! prazanakartA : to A je aNu che ene jaDa nA kahevAya ? kALANu che e rUpI nahIM ? kALANu e arUpI kahevAya ? dAdAzrI : badhuM arUpI, eka jaDa tattva ekaluM ja rUpI che. praznakartA : dAdAjI, kALanA anaMtA aNuo kIdhA tame, e aNu eTale A phijhIksanA je aNu che evA aNu ? dAdAzrI : hA, paNa te A dekhAya aNu, A rUpI che ane pelA
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) kALa tattva ! AptavANI-14 (bhAga-2) kALANu arUpI che. praznakartA : samaya nicetana che ke cetana ? dAdAzrI : nizcetana che ne arUpI che. prazanakartA : chatAM kALANu che enA ? dAdAzrI : aNurUpe Ama kALANu vahI rahyo che. kALa aNurUpe che eTale pAchA bolAvI zakAya che (kALANune). eka kalpa pUratAM ja kALANuo... kRSNa bhagavAna bolyA'tA, te vANI kALamAM jAya ane kALanA aNu baMdhAya. tyAranA kALanA aNuo che. te bhagavAna mahAvIra vakhatano kALa, RSabhadeva bhagavAna vakhatano kALa, emAM je je bolAyeluM hoya te badhuM A brahmAMDamAM koI jagyAe e badhA aNuo hoya che. ene bolAvanAra joIe to pharI e ja pAchuM bole. Aje kheMcIe toya bolAya, enA e ja zabdo nIkaLe. paNa e badhI ApaNI zaktio, vidyA badhI khalAsa thaI gaI che. nahIM to badhuM upayogamAM letA'tA. Aje koI sAdhanA kare, prayoga kare to e aNu bolAvIne pAchA sAMbhaLI zake. prazanakartA : e kevI rIte bolAvI zakAya ? dAdAzrI : rIta nA hoya enI. e che te sAyanTisTo TheTha sudhI pahoMce to bolAvI zake. paNa te koNa bolAvI zake ? chellI greDanA traNaso sATha DigrIvALA, bIjA koI e paramANunuM nAma laI zake nahIM. paNa evA che hakIktamAM. prazanakartA : to dAdA, e zuM kahevAya ? jo kALane pAcho bolAvI zake to ? dAdAzrI : e kALa nathI bolAvatA. A zuM bolyA'tA te bolAvIe chIe. kALANu helpIMga eTalA mATe che ke e pharI tame sAMbhaLI zako te dahADAnuM. e sAMbhaLI zako paNa tamArI evI zakti hovI joIe. e A kALamAM koI zaktivALo meM joyo nathI. atyAre mArI paNa evI zakti nathI. praznakartA : to evI zakti meLavavI kyAMthI ? dAdAzrI : e zakti meLavIne zuM kAma che ? ATaluM badhuM zAkabhAjI maLe che, pachI enI zI jarUra che ? e zakti maLe to mANasa kyAM jaIne bese pachI ? kUdavAnuM zIkhe. pachI kUdavAnI nAtamAM javuM paDe. kUdavAnI nAta tame joyelI ? vAMdarA sivAya koI kUdI nA zake, nahIM ? ApaNuM vijJAna tyAM sudhI haju gayuM nathI atyAre, AMtarika vijJAna ane kevaLajJAna sivAya bIjA koInuM kAma nahIM. e amAre ja aTakyuM chene, tyAM ja aTakyuM che. praznakartA : to hiTalaranA, carcAlanA paramANuo haju hoya havAmAM ? dAdAzrI : nA, vANI kharI, vANInA kALANu kharAM. e kALANu badhA pharyA ja kare che. e jyAre cha ArA pUrA thaze eTale badhuM sarvasva nAza thaI jaze. pharI navesarathI pAchuM utpanna thaze. praznakartA : e badhuMya vinAza thaI jaze ? dAdAzrI : hA, e jagata nAza nahIM thavAnuM. A loka kaheze, pralaya thAya, paNa pralaya thAya nahIM. pralaya to hoto haze duniyAno ? sanAtana vastuono pralaya hoto haze ? vinAzI vastuno pralaya hoya, eTale avasthAono pralaya hoya. praznakartA : A je kALANu che emAM eka kalpanI vANI hoya ke anaMtA kalpanI vANI hoya ? dAdAzrI : eka ja kalpanI, bIjI badhI nAza thaI jAya. kalpa
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) kALa tattva ! AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : kramika kriyA thAya, paNa e samayanA gALAmAM ja kharIne ? samaya AdhIna to kharIne e kriyA ? phare ne to nAza thaI jAya badhI. A amuka sillaka thAya pachI badhuM baMdha. nahIM to to A duniyAmAM pAra ja nA Ave ne ! be covIsIo pUratI, eka avasarpiNInI covIsI ane eka utsarpiNInI covIsI. 48 tIrthaMkaro thAya ane tenI aMdara je hoya te badhuM. pachI khalAsa thaI jAya. nizcaya te vyavahAra kALa ! praznakartA : samaya zuM che ? janma-maraNa vacceno je kALa che, e samaya ja che ? dAdAzrI : nA, e eklo samaya nathI. janma-maraNa vacce to badhA bahu samaya hoya, be-cAra vakhata to DAyavorsa thayelAya hoya. samayano artha zuM thAya ? navAne jUnuM karavuM ne jUnAne navuM karavuM e samayano artha. have bIjuM samayane mATe kaMI jANavuM che ? Ano artha A thAya. praznakartA : A tame je kALa kaho cho, kALa zabda je vAparo cho temAM eka vicAranI gAMTha phUTI, vicAra zarU thayo, teno aMta Avyo, enA gALAne kALa kaho cho ? dAdAzrI : nA, e kALa to bahu moTo kahevAya. praznakartA : to kALa kone kaho cho ? dAdAzrI : kALa to che te A khamIsa meluM che, eTaluM kahevA jaIe ne, te pahelA to kALanI bahAra nIkaLI gayA hoIe. kALa to samaya pariNAmika che. praznakartA : A kramika kriyA je che, e kALanI aMdara che ke kALathI bahAranI che ? dAdAzrI : jADA kALanI. keTaloya kALa, saMkhyAta kALa bhego thAya tyAre kramika kriyA thAya. dAdAzrI : kramika kriyA badhI samayanA AdhIna. samayanA AdhIna koI mULa avinAzI vastu (tattva) nathI. praznakartA : A samayanA AdhIna je kriyA thaI rahI che ane enA dvArA pragati thaze evuM je mAne, to to pachIe kyAreya mukta nA thAya ne, dAdA? dAdAzrI : nA, te kyAreya mukta nA thAya. samayanA AdhIna to phakta pudgala ekaluM ja che. mukti samayanA AdhIna nathI. praznakartA : A pelA jaina paribhASAmAM 'samaya' zabda Ave che ne je tIrthaMkaroe kahyo che, zabda samaya, e jarA samajAvone ke samaya zuM che ? dAdAzrI : tuM samaya zAne kahuM chuM ? praznakartA : nAno-moTo sarva kAMI je vItI rahyuM che ke, pAsa thaI rahyuM che e samaya. dAdAzrI : ohoho ! barobara. eTale mULa vastu te tuM samaya kahuM chuM. eTale kALanA nAnAmAM nAnA bhAgane samaya kahevAmAM Ave che. pachI AgaLamAM badhA judA judA kalAka kahevAya, miniTa kahevAya, paLa kahevAya. A kALa che, tenuM paNa vibhAjana thatuM thatuM thatuM samaya sudhI jAya. samayanuM pachI vibhAjana nA thAya. samayanA be TukaDA nA thAya. have samaya e eTalo badho nAno bhAga che ke AMkhano micakAro (palakAro) thAya che ne tenAthI bahu nAno. ApaNI je paLa che ne, e paLathI samaya bahu nAno che. paLanAya bhAga thaI jAya paNa samayano pachI bhAga nathI thato. eka samaya, be samaya, traNa samaya paNa samayanA
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) kALa tattva ! AptavANI-14 (bhAga-2) TukaDA nahIM, pIsIsa nahIM. eTale kALamAM samaya Ave che, chellAmAM chello. e avibhAjya bhAga eno. have kALa be prakAranA. eka vyavahAra kALa ene ApaNe zuM kahIe chIe ? paLa, vipaLa, pachI miniTa, kalAka, divasa, aThavADiyuM, pakhavADiyuM, mahino, ane TheTha varSa sudhI ApaNe bolIe chIe. jyAre mULa kharo kALa nizcaya kALa e samaya kahevAya che. keTalA bhAgane amAre samaya kahevo ? tyAre kahe, A aNu rUpI che, teno nAnAmAM nAno bhAga paramANu kahevAya che. aNu che te vibhAjaya hoya. A loko aNu hoya te toDe, paNa paramANu avibhAjaya hoya. have paramANu AkhA brahmAMDamAM bharelA che. eka paramANu bIjA paramANune Ama oLaMge athavA eka paramANu eka spesanA pradezane ullaMghana kare che, gati karatAM karatAM AkhuM paramANu oLaMge ene samaya kahyo. e niyama rAkhyo. je vyavahAra kALa che te rileTiva che ane nizcaya kALa che te riyala che. praznakartA : vyavahAra kALa eTale A badhAM varSe gayAM, Aja be varSa thayAM, Aja pAMca varSa thayAM che ? dAdAzrI : varSo, miniTa, sekanDa, bAra vAgyA, ATalA vAgyA, e badhuM rileTiva ane nizcaya kALanA to paramANu che paddhatasaranA, enA potAnA. eTale avinAzI che, riyala che. e dravya che eka jAtanuM, tattva che. praznakartA : e je TAima kahyo, samaya, e ApaNe joi zakIe nahIM ? dAdAzrI : nahIM, samaya vastu dekhAtI nathI. praznakartA : ATha vAgyA, ema kema kahIe chIe ? dAdAzrI : e to vyavahAra kALa. e to ApaNe goThavelo vyavahAra kALa. nizcaya kALa kahevAmAM Ave che te hoya A. nizcaya kALa to samayane kahe che. te pachI AgaLa vadhato vadhato kALa. samaya pachI meSonmeSa, A AMkhanA palakArA mAre che te, ema karatuM karatuM miniTa, kalAka, varSo cAle paNa mULa ahIMthI zarUAta thaI gaI. samayasAra sudhI jagata pahoMcyuM nathI. A kALanuM avibhAjya svarUpa te samaya. kALanuM bhAjya svarUpa kyAM kyAM kahevAya ? A to varSa dahADo enA bhAgAkAra kare to bAra mahinAthI bhAgI zakAya. mahinAnA bhAgAkAra kare to trIsa dahADAthI bhAgI zakAya. divasane bhAgAkAra kare to covIsa kalAkathI bhAgI zakAya, kalAkane bhAgAkAra kare to sAITha miniTathI bhAgI zakAya, miniTane bhAgAkAra kare to sAITha sekanDathI bhAgI zakAya, paNa sekanDanA nAnAmAM nAno bhAga tene samaya A lokoe zodhakhoLa karI che. spiricyuMala sAyanTisToe kevI zodhakhoLa karI che, A vijJAnIoe ! A mahAvIra svAmI ne covIsa tIrthakaroe, emanA vakhatamAM. kALano nAnAmAM nAno bhAga, e samaya sudhI pahoMcelA hatA. mAre to pAMcaso samaya sudhI nathI, e eka samaya para pahoMcyA'tA. e samayane oLakhe tene kevaLajJAna thAya. ApaNA loko paLane jANe, vipaLane jANe, paNa vipaLathI AgaLa nA jANe. ApaNA loko aNu sudhI pahoMcyA paNa paramANune na pahoMcyA. paramANane pahoMce to kevaLajJAna thAya. spesa to badhuM samaje nahIM ne ApaNA loko haju ! bhagavAnanuM eka samayanuM rivolyuzana hoya. A lokone sekanDanuM rivolyuzana nA hoya. kALanuM yuniTa samaya. jo samayanuM rivolyuzana thAya te kevaLajJAnI. kALa hoya dayane, draSTA nahIM ! praznakartA: je kALa pravarte che emAM je sApekSa kALanuM pravartana che ane daraasala jenI sAMnidhyamAM A badhuM pharake che temAM kALa vAmA Avela saranA
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) kALa tattva ! kharo ? bigInIMga ne enDanuM cakkara je che ene potAno kALa che, e sApekSa kALa che ? 31 dAdAzrI : hA, sApekSa kALa je che, e jonArano e kALa nathI. je bigInIMga jue che, enDa jue che, e jonArano kALa nathI. have buddhi e bigInIMga-enDa jue. buddhi bigInIMga thayuM eya jue ne paNa sarvAMze nathI joI zakatI. mATe ApaNe ene (buddhine) draSTA nathI mAnatA. praznakartA H have jyAM sarvAza darzana che tyAM kALa kharo ? dAdAzrI : je darzana che ene kALa nathI. dRzyamAM kALa che, draSTAmAM kALa nathI. kALa tathI Ilyujhana ! praznakartA : amuka loko to kahe che ke A TAIma paNa eka Ilyujhana (bhrAMti) che. dAdAzrI : nA, nA, Ilyujhana nahIM. duniyAnI koI cIja Ilyujhana nathI. nathIMga Ijha dhI Ilyujhana. Ilyujhana Ijha dhI Ilyujhana. naoNTa Ilyujhana Ijha dhI Ilyujhana. (koI bhrAMti nathI. bhrAMti che te ja bhrAMti che. bhrAMti nathI lAgatI te ja bhrAMti che.) Apa retInAM raNamAM jAva ane tyAM pANI dekhAya AgaLa AgaLa, e Ilyujhana che. Ilyujhana Ijha Ilyujhana. bIjI koI cIja Ilyujhana che ja nahIM. thoDuM ghaNuM samajamAM AvyuM ke nahIM ? magajamAM utare evI vAto nathI ? A to buddhithI paranI vAto che ne jagatamAM buddhinI vAto che. A pravAhane meM joyelo che. A pravAha kevI rIte vahI rahyo che, badhuM samajavuM to paDazene ? Ama gakhkhuM cAle kaMI ? saMyoga hoya saMyogakALa sAthe ja ! A jagatamAM badhuM thaI rahyuM che te sAyanTiphika sarakamasTenziyala AptavANI-14 (bhAga-2) eviDansa che. A saMjogo ja che. koI Ano kartA nathI. saMjogo ja badhuM calAve che. saMjogo bhegA thAya ne kArya thAya. saMjoga koNa bhegA kare che ? koI bhegA karatuM nathI. enI meLe, saMjogakALa ene bhegA kare che. amuka kALe je banavAnuM hoya ne, te kALa tattva che. 32 saMyogI purAvA badhA bheLA na thAya tyAM sudhI koIthI cA paNa nA banAvAya. dareka saMyoga kALa sahita ja hoya. saMyoga ane saMyogakALa be sAthe ja hoya ane saMyogakALanuM pramANa bahu vadhI jAya eTale aTakaNa AvIne UbhI rahe. to te khoLI kADhajo. ane teno satata paricaya thAya, vadhu kALa e ja saMyogo hoya tyAre samajI levuM ke A aTakaNa AvI. ATha ne pAMtrIsa miniTe zuM thavAnuM che ? te kALanAM lakSamAM ja hoya. e eviDansa che. dravya, kSetra, kALa, bhAva ne bhava. A badhAM bhegAM thAya tyAre kArya thAya. A badhAne kALa bhego thAya tyAre badhuM kArya thaI jAya. saMyogo mAtra viyogI svabhAvatA ! evuM che ne, jeno jeno hisAba hoyane tene tyAM ja saMghare. have ame AvIzuM tyAre dasa dahADA muMbaIne maLaze. vadhAre maLavAnuM nahIM ne ! bIjuM kazuM che nahIM. saMyogo ne zuddhAtmA be ja che. mahIM manamAM vicAra Ave, dekhAyo eTale ApaNe jANyuM ke A saMyoga Avyo, te sUkSma saMyoga ane te saMyogo pAchA viyogI svabhAvanA che. eTale tamAre evuM nahIM kahevuM paDe ke A jAya to sAruM. ahIM AgaLa badhA mahemAno AvyA karavAnA ne ? vaDodarethI Ave, AmathI Ave, badhA AvyA karavAnAne ? AvyA tene 'Avo, padhAro' kahe, pachI enI sevA kare paNa kyAre jAya evuM vicAra ja na kare ne ! kAraNa ke A to badhA jJAnane jANI gayelA ke saMyogo viyogI svabhAvanA che.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) kALa tattva ! 33 praznakartA : ahIM to e TAIme javAnuM ja che. dAdAzrI : hA, nahIM to tame kaho ke 'jAva', toya nahIM jAya. tame kaho ke have Aje tame jAva to amAre jarAka kAma che.' tyAre kahe, 'huM parama dADe cokkasa jato rahevAno chuM. tame tamAre e karajone, tame nahIM hoya to mAre cAlaze, huM khAvAnuM karI laIza.' paNa e jAya nahIM. eno kALa coMTelo che, e kALa pUro thayA vagara saMyoga choDe nahIM ne ! paNa te keTalIka jagyAe to evuM hoyane pAchuM ! mahemAna AvyA hoya to 'have kyAre jaze, kyAre jaze' evuM manamAM rahe. have e ApaNA mahAtmAo jANe ke vyavasthita che ane saMyogo viyogI svabhAvanA che. eTale pachI enA manamAM je avaLA bhAva Ave toya paNa pratikramaNa kare ne ! kare ke nA kare, avaLA bhAva Ave eTale ? avaLA bhAva to Ave ja manuSyamAtrane. paNa pachI pratikramaNa kare A badhA. e viyogI svabhAvanA che, pachI zuM kAma tuM Ama karyA karuM chuM ? viyogI svabhAvanA nathI ? praznakartA: viyoga ja che. saMyoga thayo e viyoga thavAno ja. dAdAzrI : enI meLe ja thaI jAya che, pachI sukha hoya ke du:kha hoya. sukhaya viyogI che, duHkheya viyogI che. sukha kAyamanuM UbhuM rahe kharuM ? A sukha ja na hoya ne ! A to kalpita, kalpanA che khAlI. praznakartA : sinemAnA rola jevuM che A to. dAdAzrI : jagata anAdithI vahetuM ja che. eTale AmAM koI saMyogo rahe nahIM. thoDIka vAra dekhAya ne pUruM ! praznakartA : kALano prabhAva kharo ? dAdAzrI : kALa to badhe ja. kALa kaMI khoTo nathI, ApaNI samajaNa khoTI che. tethI keTalAka kALamAM dharmano vijaya hoya che. A kALamAM evuM dekhAya ke adharmano vijaya thAya. kharekharuM tema banatuM nathI. 34 AptavANI-14 (bhAga-2) bhAvono rAjA 'pote' ja ! praznakartA H to dAdA, evI kaMI vidhi kharI ke have kALane sudhArI zakIe ? sAro kALa lAvI zakAya ? dAdAzrI : tamArI bhAvanA phare to sAro kALa Ave. bhAvanA kharAba thAya to kharAba kALa Ave. praznakartA : eTale bhAvanI asara kALa upara Ave che ? ne dAdAzrI : bhAva upara ja ne badhuM. e kALane kazuM levAdevA nathI. e nathI sukALa ke nathI dukALa. tamAro bhAva sAro hoya to sukALa ane bhAva avaLo hoya to dukALa. praznakartA : eTale ApaNA bhAvathI ApaNane kALa pAsethI je joIe te maLI zake ? dAdAzrI : badhI cIja maLI zake. tame ja rAjA cho. A badhA pheraphAra ApaNA bhAvathI thAya che. pAMca AjJA batAve kALathI para ! praznakartA : bhUta-bhaviSya-vartamAna e arthamAM sApekSatA ane kALa, ane nirpekSatA ane kALa, e benA kALamAM zuM phera ? dAdAzrI : nirpekSatAne kALa Taca thato ja nathI, nirpekSa vastune. sApekSane ja A kALa ne badhuM lAge che. praznakartA : have sApekSamAM naryo bhUtakALa ja che. dAdAzrI : e bhUtakALa kaho ke je kaho te paNa sApekSane lAgu thAya che A badhuM. nirpekSane to kazuM lAguM ja nA thAya, enuM nAma nirpekSa. bhagavAna nirpekSa che. kazuM aDe nahIM ne naDeya nahIM, TAImIMgabAImIMga, tethI to ApaNe bolIe chIe ne, ke dAdAnA bhaktone kALa, karma ne mAyA aDe nahIM.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) kALa tattva ! 75 76 AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : bhaktanI koTi to kALamAM AvIne ? rileTivamAM AvyuM ne ? dAdAzrI : A to mane bolatA nA phAvyuM eTale bhakta boluM chuM, bAkI A to badhA jJAnI kahevAya. ApaNAmAM bhakto to bolatA nathI ne, mahAtmA bole che. jo A jJAnamAM, pAMca AjJAmAM rahe to kALa, karma ne mAyA naDe nahIM. praznakartA: mokSa meLavavA mATe je sApekSa che, je kALathI baMdhAyelo che, tenuM avalaMbana laIe to ApaNe mokSa pAmI zakIe kharAM ? dAdAzrI : enI jarUra ja nahIM ne ApaNe. e to kALathI baMdhAyelo che, te e kALa Avaze eTale chUTo thaI jaze. ApaNe to ApaNuM juduM pada che. praznakartA : barobara che, paNa e kALanuM avalaMbana laIe to ApaNe pahoMcIe kharAM ? dAdAzrI : kALanuM avalaMbana levAnuM ja nahIM ne ! praznakartA H levAnuM nahIM e vAta barobara che, paNa laIe to pahoMcAya kharuM? dAdAzrI : laIe ja nahIM ne paNa, le to enuM bagaDaze. kALanI jarUra ja zuM avalaMbana laIne ? ane evo koI kALa che te sthira kALa hoto ja nathI ke jenuM avalaMbana le. sarakato kALa che, sarakyA ja kare. praznakartA : paNa temAM je 'huMpaNuM baMdhAyuM ane "mArApaNuM baMdhAyuM, e to sthira kALane ? dAdAzrI : nA, eya sthira kALa nahIM, sarakato ja kALa. A kALa to sarakyA ja kare. eTale enI joDe saMbaMdha ja nA thAya ne ? jJAnI, kALAtIta ! praznakartA : bhagavAna kALAtIta che, asamaya. samayathI nathI maLatA, koI sAdhanathI nathI maLatA. ane ApaNe badhA samayamAM janmIe chIe, rahIe chIe ane A badhI lIlA ne svapna joIe chIe, to kALamAM rahIne kALAtItane kema pakaDAya ? dAdAzrI : nA, nA, huM kALathI para chuM, dravyathI para chuM, kSetrathI para chuM, bhAvathI para chuM ane bhavathI paNa para chuM. dehathI paNa para chuM, manathI paNa para chuM, vANIthI paNa para chuM. e vAta kharI che. dravyakSetra-kALa ane bhAva e amane nA hoya. koI amane baMdhanamAM bAMdhe nahIM. samaya amane baMdhanamAM bAMdhe nahIM. ane tamAre to sUvAnA TAIme, have mAro TAIma thaI gayo, kaheze. e TAImathI baMdhanavALA. kSetrathI baMdhana, mane ahIM vagara UMgha nahIM Ave. tyAre mUA, ahIM AgaLa baMdhAI gayelo chuM tuM ! praznakartA : A badhI to mananI lIlA thaI, paNa A je zvAsavAsa cAle che e paNa kALa ja che ne ? dAdAzrI : emAM ApaNe zuM levAdevA ? zvAsozvAsa, A zarIrathI 'huM bilakula judo chuM. praznakartA : jIvatA marelA jevI sthiti thAya to e kALAtIta sthitimAM pahoMcyA kahevAya, ApanI jema ? dAdAzrI : paNa evuM thavuM joIe ne ! jIvatA marelA. marelA tarIke jIve, to chokaro che te paisA UDADato hoya to pelo marelo mANasa zuM kare ? joyA kare. evuM jIvana hovuM joIe. praznakartA : dravya-kSetra-kALa ane bhAva, temAMthI kayuM phekTara mahAtmAone vizeSa karIne sanmukha thAya ? dAdAzrI : evuM che, ApaNe have zuM thayuM ? paradravya svarUpa hatA, te svadravya svarUpa thayAM. parakSetramAM hatAM te svakSetramAM AvyA. para kALamAM hatAM te svakALamAM AvyA. svakALa kevo che ? sanAtana che ne parakALamAM vinAzI hatuM. ane svabhAvamAM AvyA, parabhAvathI
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) kALa tattva ! 78 AptavANI-14 (bhAga-2) chUTAM thayA. ane pelA je galana che emAM to kaMI pheraphAra thAya nahIM. e dravya-kSetra-kALa-bhAva je bhAve thavAnA hoya, e pramANe galana thayA kare. banI gayelI vastu che, emAM koI pheraphAra thAya nahIM. jJAnI puruSa eTale zuM ? arIso ! tamAruM jevuM hoya tevuM dekhAya. kAraNa ke jJAnI puruSa svadravya, svakSetra, svabhAva ne svakALamAM rahe che. cAreya rIte svamAM rahe che. khAlI aMgUThe aDyo to paNa kalyANa thAya. vizeSaNa tyAM kALatI maryAdA ! praznakartA : kALAtIta tattva che te ane akrama vijJAna e bemAM samAnatA ane taphAvata samajAvavA kRpA karazo. dAdAzrI : akrama vijJAna emAM ekrama e to vizeSaNa che, paNa vijJAna ane kALAtIta tattva che eka ja che. eTale A vizeSaNa be prakAranA. A vijJAnane jANavA mATe krama mArga ane akrama mArga. te ApaNo A ekrama mArga che, phakta. bAkI je vijJAna zabda che te ja kALAtIta tattva che. emAM phera nathI ane vizeSaNa che eTale jyAM jarUriyAta tyAM vizeSaNa hoya haMmezAM. pachI AtmA upara vizeSaNa TakatuM ja nathI. vizeSaNa eTale zuM, amuka kALa sudhI e Take ane pachI UDI jAya. praznakartA eTale vizeSaNa je hoya, tene kALanI maryAdA hoya ? dAdAzrI : hA, kALanI maryAdA ja, enuM nAma vizeSaNa. eTale zuM, ke kALanA AdhAre ene prApta thayelI vastu. e pachI enA kALanI maryAdA pUrI thaI eTale vizeSaNa UDI jAya. - tizcita nahIM, vyavasthita che ! A to anubhavanI vANI kahevAya. zAstramAM AvuM badhuM lakheluM nA hoya ne meLa paDe nahIM ApaNane. karoDo upAya, karoDo avatAra AtmA prApta thAya evo nathI. ane sAdhu mahArAjane pUchavA jAva, tyAre kaheze, 'bhaI, A tame to zuM tyAga karyo che ? haju keTalAya avatAra sudhI tyAga karIzuM toya AtmA prApta thAya evo nathI, sahelI vastu nathI e.' anaMta avatArathI chIe, A kaMI be-pAMca avatArathI chIe ApaNe ? anaMta avatArathI bhaTaka bhaTaka karIe chIe tyAre zuM AvI dazA koI dahADo UMce nahIM gaI hoya ? tyAre kahe, nA, tIrthaMkaranI pAse besI rahyo hato, toya A bUjhayo nathI, mUo. A covIsI thayA kare che ne, temAM tyAM jaIne besI rahe. sAMbhaLe badhuMya, paNa hato teno te. bhagavAne kahyuM ke bhaI, emAM tIrthaMkarano doSa nathI ne e jIvanaya doSa nathI. eno kALa pAkyo nathI tethI. kALa pAkavo joIe ne ! praznakartA H to dAdA, e badhuM nizcita hoya ? dAdAzrI : nizcita kharuM, paNa A rIte nizcita nahIM. nizcita kharuM ke kharuM, paNa nizcita nahIM e nahIM. tethI ame 'vyavasthita' kahIe chIe ne, tame kAma kare jAva. e nizcita hoya to bagaDI jAya, nizcita eTale ekaluM banavAnuM che te banavAnuM ja che paNa evuM nathI. evuM nizcita hoya to tame ahIM Avo ja nahIM. agara to ahIM Avo kharA paNa tamArA bhAvo kevA hoya ? nA gayA hota toya zuM, evo bhAva kare. e bhAva bagADI nAkho badhA, bhAva bagaDI jAya. prasanakartA : hA, nIti ne bhAva bagaDI jAya. dAdAzrI : haM, evuM hoya. jJAnI puruSa to jevuM che evuM kaheze e pramANe cAlo. sau loka kALane dhakko mAre che. dareka kAryamAM kALa paNa mukhya vastu che. kALa pADyA vinA kazuM ja banI nA zake. mATe kALa pAkavA dejo. tenI sAme nA thazo. bAkI, kALa pAkyA vagara kazuM thAya nahIM. praznakartA : eTale badhA mATe kALanI mukhya jarUra che, kALa
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 79 80 AptavANI-14 (bhAga-2) pAkyo, te tame mane bhegA thayA. praznakartA : Avo kALa pAke tyAre ja AvuM jJAna thAya ne ? dAdAzrI : kALa pAkyA sivAya to koI dA'Doya kerI ye nA Ave AMbe. praznakartA : dAdA, to pachI mokSanuM avalaMbana kALa che, ema thayuM (4) kALa tattva ! svataMtra rIte kAma kare che ? dAdAzrI : hA, ane kALa jo mukhya vastu hoya to kALa badhA upara ropha pADe ke 'huM to tame badhA cho." eTale kALaneya kahe che ke "tuM tArA bApane ghera jA. tuM nA hoya to cAle evuM che, tuM ropha nA mArIza.' praznakartA : kALanA AdhIneya nahIM ? dAdAzrI : nahIM, eTale vyavasthitanA AdhIna kahe che. badhA ApaNe bhegA thaIe to kAma thaI jAya. kALane kahe che ke badhA ApaNe bhegA thaIe, to badhuM kAma thaI jaze. eTale kALane AdhIna hoya to pachI che te karavAnuM ja zuM rahyuM ? evuM kahe, 'kALa pAkaze tyAre mokSa thaze ja eno." paNa evuM nathI. praznakartA : pachI ajJAnatAnA bhAve karma baMdhAya, to enuM zuM karavuM ? dAdAzrI : e to baMdhAyA ja karavAnAM. eTale bhAna nathI ne AvuM bole, kALa pAkaze to thaze. evuM avaLuM bole tethI avaLAM karma baMdhAya. ne pachI che te avaLuM ja thAya. evuM che ne, kALa jyAre pAke tyAre ApaNane evAM mokSe javAnAM sAdhano badhA maLI Ave, sat zAstro evAM maLI Ave, jJAnI puruSa maLI Ave. praznakartA : e pramANe badhA saMyogo bhegA thAya ? dAdAzrI : hA, badhuM sAdhana maLI Ave. saMyogo badhA badalAyA kare. sAdhano badhAM maLI Ave ke nA maLI Ave, kALa pAke tyAre ? praznakartA : badhuM maLI Ave. dAdAzrI : jJAnI puruSa maLI Ave, badhuM maLI Ave. eTale A tameya hatA ne huMya hato, paNa te kALa pAkyo nahoto. A je kALa dAdAzrI : jo kALane ema ja kahIe, ke 'kALa tuM ja karuM chuM', to kALa e AkhI duniyAno uparI thaI gayo. eTale sattAvAhI thayo ane sattAvAhI thayo, mATe e vItarAganuM vijJAna oya. koI paNa vastu sattAvAhI gaNAya, to e vItarAganuM vijJAna hoya. jagatamAM koI uparI che nahIM. koI kahe ke, A jagata Izvare banAvyuM to pachI vItarAganuM vijJAna hoya che. sattAvAhI ke kALa ja Ama kare che ema kahyuM ke sattAvAhI hoya. pheDarala kojhijha (samuccaya kAraNo che. AnA badhA je kojhijha che te pheDarala kojhijha che. praznakartA : to pachI kALanuM mahatva zuM ? kaMI ja nahIM ne to pachI ? dAdAzrI : nahIM, kALa e vana oNpha dhI kojhijha che. pArlAmenTarI paddhata che A badhI. AmAM bIjuM kazuM che nahIM. nirahaMkArI svarUpa A jagata che. koI ema na bolI zake ke meM A karyuM.' tethI jJAnIo kahe che ke, ame to ughADuM ja kahIe ne ke bhaI, ame nimitta chIe. ame AnA kaMI kartA nathI. kALa ane puruSArthatI bhedarekhA ! eka jaNa bhagavAna pAse AvyA ne kahyuM ke, 'bhagavAna, mane to A bhavamAM ja mokSa maLe tevuM karo, tame kaho te saMyama levA taiyAra
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) kALa tattva ! 81 82 AptavANI-14 (bhAga-2) chuM.' tyAre kahe, 'tuM saMyama levA taiyAra thaIza, paNa tArI bhavasthiti pAkI nathI." tyAre kahe, "sAheba, A navuM zuM vaLI pAchuM ? tame ne huM be ja chIe ahIM. huM saMyama lenAro chuM ne tame ApanArA cho, vacce lapharuM kyAM lAvyA AvuM ?" tyAre kahe, 'bhavasthiti pAkyA vagara nahIM thAya.' saMyama ApanArA che, lenAroya evo zUravIra che. tyAre kahe, "nA.' 'bhavasthitinuM bahAnuM kADhe che ?" bahAnuM kADhatA nathI, sAcesAcuM kahe che. eTale A to bhavasthiti jenI pAkI hoya, tene mATe ahIM AgaLa kAmanuM. bicArAnI bhavasthiti ja pAkI nA hoya, zI rIte ene meLa khAya ? praznakartA : e bhavasthiti enA TAIma pahelAM pakAvI zakAya ke enA TAIme ja pAke ? dAdAzrI : e TAIme ja pAke. pahelAM pakAvI zakavAnA hoyane teya kAyadesaramAM hoya to ja pakAvI zakAya. potAnA hAthamAM sattA nathI ApI. paNa pakAvI zakAya, evo baLavAna hoya to ene Avo hisAba AvI maLe. te ApaNane ema lAge ke Ane bhavasthiti kApI nAkhavA mAMDI. paNa kapAI javAnI ja che, mATe A rIte kapAI che. A to Ane A IgoIjhama vadhAre evo badho phorsa hoya che. kazuM ja cAle evuM nathI ane nA cAle, tevuMye nathI. darekano vyavahAra judo che ne ! keTalAkane mATe cAle evuM che. keTalAkane mATe nA cAle evuM che. A badhA beThA che paNa vyavahAra judo che badhAno. koInuM moTuM eka sarakhuM Ave che ? badhAne be AMkhyo, nAka, kAna badhuM sarakhuM che paNa Ama bIjo pheraphAra keTalo dekhAya che eno. eTalo badho hisAba pheraphAra che mahIM. praznakartA : jo A bhavasthiti pAkavAnI hoya tyAre ja A maLe. to pachI AmAM puruSArtha kyAM Avyo ? dAdAzrI : puruSArtha che ja kyAM te baLyo ? A to bhrAMtine puruSArtha kahevAya che. prayatnane puruSArtha kahe che. puruSa thayA vagara puruSArtha kevI rIte hoya ? paNa Ane jo puruSArtha nA kahe to loko che te pANImAM besI jAya pAchA. kramika mArga che eTale puruSArtha to kahevo ja paDene ? "haMa... kaMIka karuM." basa, hA, ahaMkAre karIne. pachI A ahaMkAra AgaLa ogALAya pAcho. vakhata puruSArthI nathI, puruSa puruSArthI che. zalAkA puruSo, tresaTha kema ? praznakartA: jainomAM covIsa tIrthaMkara bhagavAna kahyA che. bIje covIsa avatAra kahyA che ane covIsa payagaMbara. A badhA covIsa kema, koi trevIsa nahIM, koi paccIsa nahIM ? dAdAzrI : kharekhara covIsa nahIM, 63 zalAkA puruSanA A badhA bhAga pADelA che. praznakartA: paNa e 63 kema ? e koNe nakkI karyuM ? dAdAzrI : e kudaratI, necarala eDajasTamenTa che. praznakartA: kabUla karuM chuM, paNa 63 koNe nakkI karyA ? kema 62 nakkI na karyA ? - dAdAzrI : nahIM to 64 rAkhata. ane te eka pherAne mATe nathI, niraMtara Ano A ja krama che. necarala che ! jema 2 H ne 0, be bhegA thAya ne bIjAM kAraNa bhegAM thayAM, ke tarata pANI thai jAya. have ko'ka mANasa kaheze, ke "nA, ahIM 1 H kema nahIM ? 3 H kema nahIM ? eTale e necarala vastu che. AmAM tIrthakaronA zabdo, e tIrthaMkara pote ema nathI kahetA ke A mAruM jJAna che. koi ema kahI zake evuM nathI ke A jJAna amArI samajaNa che. A parApUrvathI AveluM je jJAna che, tenuM te ja jJAna cAlu che. kALeya necarala vahyA ja kare che. e kAyado ja che. necarala eDajasTamenTa che A. emAM cAle nahIM. necaralamAM kazuM pheraphAra nA thaI zake. 2 H ne 0, nahIM ? enAM jevI sAyanTiphika
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) kALa tattva ! vastu che. nahIM to tresaThane badale, 'tresaTha sAro zabda nathI' ema karIne cosaTheya mukta, baLyA. paNa e sAyanTiphika che. bahu suMdara, kudaratanI goThavaNI kevI suMdara che ! ane vyavasthita goThavaNI che ! 83 jyAre jJAna nahotuM tyAre amane evAM vicAra AvatA'tA pahelAM, ke A varSa dahADoya ko'kanI, lokonI goThavaNI ja che A. varSa, divasa e lokonI goThavaNInuM ja kAma che, A divALI paNa emanA vikalpathI goThavelI che A. jo A traNa Rtuo ja enuM kAraNa hoya, to emanA vikalpathI A goThaveluM lAge che. Rtuo to AvyA ja kare. Rtuono svabhAva e to badalAyA ja kare haMmezAM paNa tethI karIne varSa dahADo thayo, ema kema nakkI thAya ? eTale pachI ame badho vicAra karyo, ke gai sAla che te jeTha mahinAmAM AMbe kerIo maLatI'tI ane A sAleya jeTha mahinAmAM maLe che. Ama ghaNAkharAM jhADa bAra mahine phaLe che. eTale A jagatanuM eka esensa che te bAra mahinA che. bIjuM esensa, mahino che. mahino zA hisAbe, ke paMdara dahADA che te caMdra hoya che ane paMdara dahADA nathI hoto. ane pachI pAcho pharI caMdra dekhAya. eTale A mahino esensa che. A badhuM ame bahu vicArI rAkheluM. A to badhAM bahu phejha joi lIdhAM, pachI huM AmAM peTho. nahIM to maneya pahelAM zaMkA paDatI'tI, ke Ama kema hoya ? paNa badhuM nirmANa thayeluM. tyAra pachI samAdhAna thayuM. eTale mane ema lAgatuM ke A lokoe ThokI besADeluM che. paNa nA, ThokI besADyuM nathI. dhIsa ijha baTa necarala. pachI loka pAkSika kahe che ne, te mAnavuM ke nahIM ? tyAre kahe, hA, pakSeya mAno. kAraNa ke paMdara divasa caMdra che te vadhato-ocho thayA ja kare che. e jovAmAM Ave ja che. ane paMdara pUrA thAya che ke navI ja jAtanuM UbhuM thAya che. mATe pakSa mAno. aThavADiyAne mAnavuM ke nA mAnavuM ? tyAre kahe, e iphekTiva che. A je sAta vAra che te paMdara vAra nathI rAkhyA, enI pAchaLa kAraNa che, kojhijha che. sAta vAra e badalAyA ja kare niraMtara. praznakartA : enAM kAraNa zuM ? kojhijha ? AptavANI-14 (bhAga-2) (uttarArdha) dAdAzrI : badhAM bahu kojhijha hoya che. atyAre to A covIsa kalAkano divasa e barobara, padmatasara che badhuM. eTale A je vyavahAra kALa che e vikalpa nathI. che vikalpa paNa necarala vikalpa che, manuSyano vikalpa karelo nathI. 84 kalAka, miniTa, sekanDa badhuM paddhatasaranuM che. enA parathI ghaDiyALa banelAM. tyAre ghaDiyALa roMga hoya che kaMi ? eya barobara eDajasTamenTa che. pachI enA uparathI ApaNe bIjA problema UbhA karelA. pelI kAcanI zIzI kADhe che ne ? praznakartA H hA, barAbara che, sAmAyika karavAnI. dAdAzrI : hA, te ATalI miniTamAM retI paDI jAya to ApaNe jANavuM ke ApaNuM AvI gayuM. evuM ja ghaDiyALeya te ja che badhuM. enuM vaheNa joI lIdhuM ne, vaheNa uparathI keTalo TAima jAya che, A ghaDiyALeya vaheNa ja che. eTale A badhuM bahu samajaNapUrvakanuM che. evI anaMta kALacakramAM anaMta covIsI AvyA ja kare che. paNa covIsa ja zA mATe ? e buddhino prazna thayo. ahIM AgaLa jJAnano prazna joIe. A buddhino prazna Avyo. jema mANasane amuka jAtanAM ja aMga che, be AMkho che ne nAka ne e badhuM paddhatasaranuM che. have tyAM AgaLa koI vAMdho UThAve ke AvuM kema ? enA jevI vAta che A. eTale amuka bAbatomAM UMDuM nA utarAya. je jagata vyavasthita che, goThavAyeluM che, ekjhekTa che. ane anAdi pravAha che A. ane pravAha e ekjhekTa che, phakta kALanA hisAbe pheraphAra thayA kare che. bAkI pravAha teno te ja che. kALanA hisAbe ke kayo Aro che, te ArAnA hisAbe tyAM AgaLa enI goThavaNI thayA kare che. bAkI koI paNa vastu je goThavAyelI che e kramamAM che, te A buddhi cAle evI nathI. tyAM buddhine ApaNe baMdha karavI paDaze. amuka jagyAe buddhi kAma kare, TheTha sudhI. paNa amuka jagyAe ethI AgaLa nahIM, ApaNe ema kahIe ke A mANasane AvuM kema be hAtha ne be paga ? enAya caccAra hoya
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) kALa tattva ! AptavANI-14 (bhAga-2) hoya, evuM svataMtra nathI. jo svataMtra hota to e ahaMkAra karata ke mAre lIdhe A cAle che. jo kALa svataMtra hota to kALa bUmo pAData ke mAre lIdhe A cAle che, huM calAvuM chuM. jo bhagavAna svataMtra hota to e kaheta ke huM calAvuM chuM. koIthI evuM kahevAya ema nathI ke huM calAvuM chuM, evuM A jagata che. bhagavAna (AtmA) ja AmAM phasAyA che ne ! emanI phasAmaNa e ja jANe bicArA ! mahIM chUTavuM ghaNuM che paNa chUTAya kema ? eka jJAnI puruSa maLe to ja choDAve, bAkI koI choDAve nahIM. jJAnI puruSa pote chUTelA che, mATe choDAve ne e pote mokSadAtA che mATe. mokSanuM dAna ApavA AvyA che. ne evuM hovuM joIe. e badhI buddhinI bahAra vAta che. jyAM juo tyAM, manuSyonA be hAtha ne be paga ja hoya ! praznakartA : e pachI evI buddhi AgaLa jaIne kaheze ke A cAra kema? cha kema nahIM ? dAdAzrI : hA, pachI buddhino pAra ja nA Ave, enDa ja nA Ave. enDalesa thaI gayuM e. prazanakartA : paNa A covIsa to methemeTika, gaNitano eka niyama haze ne ? dAdAzrI : gaNita ja che badhuM A. AkhuM gaNita ja che. bIjuM kazuM che ja nahIM A. kALa to jANe gaNitamAM AvI gayo, e to gaNatarImAM AvI gayeluM che. phakta pheraphAra zuM thAya che ? manuSyo gRhita mithyAtvI svabhAvanA che. moTAmAM moTo roga jo hoya to gRhita mithyAtvano che. e je pUraNa karyuM gRhita mithyAtva, e galana karatAM bahu muzkelI paDe che. e gRhita mithyAtvanA lIdhe A kevaLajJAna aTakyuM che badhuM. praznakartA : A kALanA hisAbe ? dAdAzrI : hA, A kALanA lIdhe. mokSadAtA jJAnI puruSa ! kALa e DisAIDeDa vastu, koineya choDe nahIM. DisAIDeDa vastu koineya choDe nahIM. tethI ApaNA loka kahe che ne, kALadharma pAmyA. eTale zuM? kALano dharma ja che, levAno eTale levAno ja. koInuMya cAle ja nahIM. bhagavAnanuM kazuMya nahIM. mahAvIra bhagavAneya boMtera varSe gayA ! praznakartA : eTale karma kALane AdhIna che ? dAdAzrI : mukhya ja kALa che ne ! paNa kALa bIjAne AdhIna che pAcho. e bIjI badhI vastune AdhIna che. koI koIne AdhIna na
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 AptavANI-14 (bhAga-2) [5] AkAza tatva ! (1) AkAza avinAzI tatva ! AtmA paDe judo, anya tatvothI ! praznakartA : AkAza ane AtmA e bemAM zuM phera che ? dAdAzrI : AkAza nicetana che, cetana nathI emAM ane AtmAmAM cetana che. banne tattvonA mULa guNamAM ATalo pheraphAra che. bIjA badhA pheraphAra che. badhA ja tattvomAM mULa guNa jo vadhAremAM vadhAre hoya to A cetana (eTale jJAna-darzana) nAmano guNa e AtmAmAM che, mATe e paramAtmA che. AkAzamAMya te guNa nathI ke bIjA koInAmAMya e guNa nathI. AtmA arUpI to AkAza jevo ja che. arUpImAM sarakhA che beu tattvo. AkAzano mULa guNa zuM ? tyAre kahe, sthAna ApavuM. darekane spesa ApavI eno mULa guNa che. AtmAmAM spesa ApavI e guNa nathI ane AtmAno cetana nAmano guNa te emAM nathI. praznakartA : eka jagyAe Ape kahyuM che ke AtmA AkAza jevo che. dAdAzrI : e to tamane eka dAkhalo ApuM chuM ke AkAza e arUpI tattva che, evo AtmA arUpI che. paNa AkAza acetana che ane AtmA cetana che. AkAza ene lAgaNIe nathI koi paNa prakAranI ane AtmA to lAgaNIvALo, jJAnavALo. zyAM Ane kaMi lAgaNI ane jJAna nathI, mATe ame kahIe chIe ke AmAM nathI AtmA. AtmA AkAza jevo che eno kahevAno bhAvArtha zuM che ke AkAzane koi vastu nukasAna karI zake ema che nahIM. evI rIte AtmAne A jagatamAM koi cIja nukasAna karI zake evI che nahIM. jene tame zuddhAtmA kaho cho, ene koi cIja nukasAna kare evI che nahIM. AkAza hareka jagyAe che, AtmA hareka jagyAe nathI. have cetana rahe che kyAM ? cetana hoya kyAM ? kyAM AkAza hoya tyAM hoya. bIjA lokoe jagyA rokI hoya ne tyAM hoya nahIM. AkAza hoya to hoya. jenAmAM jeTalo AkAzane, eTaluM tyAM cetana hoya. prazanakartA : AkAza eTale Ama je khAlI jagyA ane AtmA, e bemAM moTA-nAnI jevuM kaMI che ke ? dAdAzrI : A be paramANu emanI jagyA roke eTale e jagyAe trIjuM paramANu nA jAya, to AtmA badhAmAMthI ArapAra jAya. bhaI, bahu UMDI vAto A badhI. ApaNe zuddhAtmA prApta thayo ne, e mukhya. bIjuM badhuM A to loka pUchanArA, to phAve evA prazno pUche, magajamAMthI nIkaLe tevA. badhA tattvothI AtmAne judo pADe tyAre AtmA nirlepa thAya. kevaLajJAna thAya tyAre ja e ekkekTalI bIjAthI judo thAya. e vaijJAnika vAta che. praznakartA : dAdA, paramANu ane cetana e bannenuM juduM pADavAnuM ja mukhya che ne, bAkInA to lagabhaga judA ja che ne ? dAdAzrI : judA che, paNa ene juduM pADavAnuM. nahIM to A be judA pADo to pelAM bIjAM tattvo vaLage. eTale badhuM ja juduM pADavuM paDe. AtmA bilakula nivaLa, judo ja che. badhAM dravyonI vacce che ane badhAM dravyothI baMdhAyelo che e. praznakartA : AkAza e to AtmadravyanI sAthe raheluM ja che ne ? ene juduM pADI nahIM zakAya ne ?
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5.1) AkAza avinAzI tattva ! AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : eya juduM paDI jAya. prazanakartA : AkAze paNa juduM paDI jAya ? dAdAzrI : AkAzathI paNa judo paDI jAya. anavagAhaka che. avagAhanA ene jarUra nathI. che AkAzamAM chatAM pote AkAza rokato nathI, evI rIte rahyo che siddhakSetramAM ! praznakartA : AtmA pote AkAza (jagyA) rokato nathI, e kevI rIte bane ? dAdAzrI : buddhinA khela hoya, nahIM to AkAza joDe ja rahe ne ! praznakartA : haM, AkAza joDe ja rahe. dAdAzrI : AkAza joDe rahe eTale pachI e benuM mikSacara thayuM. darekanA bhAva judA judA hoya ja. kAraNa ke spesa judI judI che eTale. spesa to kAyama judI ja rahevAnIne ! kyAM sudhI mokSe nA jAya tyAM sudhI spesa, mokSamAM spesa nahIM. AtmAne spesanI jarUra nathI. sUryanArAyaNe to jagyA rokI che. thoDuM thoDuM samajAyuM ? praznakartA : dAdA, devalokamAM paNa badhA chae cha tattvo ? dAdAzrI : badhe. cha tattvanA mithacara vagara koI vastu nA hoya, A duniyAmAM. prazanakartA : to tame kIdhuM ne ke alokamAM khAlI AkAza tattva ja che, bIjA ekeya tattva nathI. dAdAzrI : aloka ne ApaNe kazuM levAdevA nahIM ne ! AtmAne to AkAzanIya jarUra nathI. jene koInuM avalaMbana nA hoya e AtmA ! bhagavAna kahevAya e to ! jagyA ApatAra AkAza tatva ! A cha tattvo paramenanTa tattvo che. have darekanA svabhAva judA judA che pAchA, AkAza eka ja che AkhuM. AvaDuM moTuM AkAza paNa eka ja, avibhAya che. prazanakartA : akhaMDa che. dAdAzrI : AkAza koIne utpanna karatuM nathI ke utpanna thatuM nathI, AkAza anutpanna che. A AkAza e jaDeya nA kahevAya ne cetaneya nA kahevAya. AkAza ! haM, e paNa tattva che. have A badhAM tattvo kAma karI rahyAM che kyAM ? tyAre kahe, bhUmikA konI che ? kSetra konuM che ? A badhAne ramata ramavA mATe jagyA joIe ke nA joIe ? A badhAne rahevA, haravA-pharavA jagyA joIe te jagyA kyAMthI lAvavI ? jagyA ApanAro joIe ke nA joIe ? te AkAza nAmanuM tattva je spesa Ape che, e paNa iTarnala che. A je khullo bhAga, jene jagyA kahevAmAM Ave che, te spesa eka tattva che. temAM bIjA badhA rahe che. A jaDa ne cetana (vibhAvika cetana)ne rahevAne mATe AkAzanI jarUra che, avakAzanI. AkAzanA AdhAre rahyA che e loko. e badhA temanI jagyA potAnI nathI, mAlikI AkAzanI. eTale AkAza eka svataMtra tattva che. e eka saMpUrNa tattva che ane avinAzI che. A tuM beTho chuM ne, e spesa kahevAya. AMkhe dekhAya e hoya AkAza ! prazanakartA : kevI rIte e kahI zakAya ke AkAza tattva avinAzI dAdAzrI : eTale kyAre utpanna thayuM ? je utpanna na thAya ane je vinAza na thAya, e badhuM avinAzI hoya. ane utpanna thAya ane vinAza thAya e vinAzI hoya. sAyanTisToya na joI zake. buddhithI je dekhAya eTaluM ja joI
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 91 AptavANI-14 (bhAga-2) (5.1) AkAza avinAzI tattva ! zake. emanuM bIjuM gajuM ja nahIMne ! AkAza to paramenanTa cIja che. tamane paramanenTa nathI lAgatI ? praznakartA : lAge che, paNa emAM pheraphAra thatA lAge che. dAdAzrI : pheraphAra hoya ja nahIM koI jAtano. paramenanTa tattva, ene potAnI avasthA hoya che, tattvane pheraphAra nA hoya. avasthA to darekane, pyora cetananI avasthA hoya che. avasthA mAtra vinAzI che enI ane tattva avinAzI che. pANI e avasthA che, eTale pAchuM varALa thaI jAya ne e varALanuM pAchuM pANI thaI jAya, barapha thaI jAya, badhI avasthAo che. tattvane kazuM na thAya. have oNla dhIsa rileTiva Ara TempararI eDajasTamenTsa, AI Ijha paramenanTa. Du yu vonTa Tu rimeIna Ina paramenanTa sTeja ora TempararI sTeja ? ola dhIsa Ara phejhIjha enDa evaraceMjIMga, sAyanTisTa kena noTa sI ITarnalsa. AkAza joyuM nathI jagate, loko enI avasthAo joI zake. AkAza kyAM joyuM che ? praznakartA : joyuM nathI paNa eno anubhava thAya che. dAdAzrI : e AMkhe dekhAya evI vastu nathI. praznakartA : paNa eno anubhava thaI zake ne ? dAdAzrI : evuM lAge kharuM ke A poluM che, AkAza che. A AMkhathI sAcuM kazuMya nA dekhAya. e to divyacakSuthI ja dekhAya. je divyacakSu zyAre ekjhakTanesamAM Ave tyAre dekhAya. divyacakSuthI paheluM samajamAM Ave. e avinAzI vastuo temAM eka ja vastu tame sAdhAraNa samajI zako cho ke A avinAzI che, jevI ke AkAza ekaluM dekhAya che tamane. bIjI badhI avinAzI cIja koI dekhAtI nathI. AkAzanoya te sthULa bhAga dekhAya che, mULa bhAga dekhAto nathI. AkAzato raMga ! eTale AkAzeya dekhAya nahIM. A je dekhAya che ne, te polANano raMga dekhAya che, bahu gADhuM polANa hoyane, te polANamAMya raMga hoto nathI. A dariyAno paDagho (pratibiMba) paDe che. AkhA dariyAno paDagho enI mahIM paDe che ne A badho kalara dekhAya che. A sUryano prakAza dariyA upara paDe che ane tenuM pratibiMba upara paDe che, tene laIne A bhUruM dekhAya che, e AkAza nathI, avakAza (khAlI jagyA che, pudgala nathI. pANI pudgala che ne tenA upara sUryanArAyaNano prakAza paDe che. te tenA pratibiMbathI kalara dekhAya che. pANI eya kalaralesa (raMgavihIna) praznakartA : paNa AkAzano raMga bla (bhUro) che ? dAdAzrI : AkAzano kalara ja nathI koI jAtano. e spesa pote paramANu nathI, e khAlIya nathI ane te raMgeya nathI eno. spesa ja che. spesane to mANasa samajI zake ke spesa jevI vastu che. praznakartA : to emAM raMga nathI, emAM maTIriala paNa nathI, emAM gurutvAkarSaNa paNa nathI. dAdAzrI : kazuM nathI. spesa eTale zuM che ke bIjI pAMca vastuone rahevAnuM sthAna. A spesa che te paramenanTa che ane bIjI pAMca vastu paramenanTa che, ene rahevAnuM sthAna. bIjI koI vastu nathI AkAza. e to khAlI A jagyA ja che, avakAza. praznakartA : paNa dAdA, e upara ja hoya ne ? dAdAzrI : upara nahIM, nIce bIce badhe. evarIvhera (badhe ja) AkAza to svataMtra che, bhagavAnanA jeTaluM ja svataMtra che. paramANu svataMtra che. AkAzanA TukaDA thatA nathI. AkAza eka prakAranA svabhAvanuM che. skaMdha thAya enA. koi jagyAe vadhu jAmI gayuM hoya, koI jagyAe ochuM jAme paNa ekatA nA TUTe.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5.1) AkAza avinAzI tattva ! 93 94 AptavANI-14 (bhAga-2) AkAza che. ApaNe dhANA khaIe chIe, tenI mahIM AkAza hoya. A hIrAmAMya AkAza hoya. A sonAmAM, cAMdImAM, badhAmAM AkAza hoya. AkAza nA hoya koI cIjamAM, to e bhAge ja nahIM. hIrAmAM AkAza ochuM eTale hIro moDo bhAMge. praznakartA : dAdA, amane evuM badhuM kyAre dekhAze ? dAdAzrI : e dekhavuM che ke mokSe javuM che ? praznakartA : mokSe to javAnuM ja che. dAdAzrI : to pachI e badhI bhAMjagaDa kema karavAnI ? AvI to bahu cIjo hoya, abajo cIja hoya AvI. AtmA, aavagAhaka ! praznakartA : to siddhakSetramAM kayA kayA tattva rahyAM ? dAdAzrI : siddhakSetrane gaNavAnuM ja nathI. siddhakSetramAM tattva ja nA hoya ne ! tyAM to paramAtmA ja che. tattva kyAM hoya? atattva hoya tyAre tyAM tattvo hoya. praznakartA : tyAM alokamAM spesa tattva kharuM ke, siddhakSetramAM ? dAdAzrI : AkAza badhe hoya ne ! AtmAne AkAzanI jarUra nathI. e AkAza leto nathI. AtmA spesa roke nahIM. anavagAhaka che. have e badhuM bahu UMDA nA utarazo. bahu UMDAmAM zuM phAyado tamAre ? praznakartA : AtmA siddhagatimAM spesa roke che ? dAdAzrI : evuM chene, e to avalaMbana lIdhuM kahevAya. spesabesa nahIM, anaavagAhaka. e avagAhanA rahI nathI ene. praznakartA : anaavagAhaka eTale ? dAdAzrI : spesa roke nahIM. badhI vastuo spesa roke. praznakartA : dAdA, siddhakSetramAM spesanI jarUra kema nahIM ? dAdAzrI : jo pAchuM UMDA utaryA te, cetone, AmAM UMDA nA utaro. UlaTuM bIjuM bhUlI jaze, bIjuM badhuM amuka amuka hadanI bahAra AgaLa vAto karavAnI nA pADI che. haju AmAM ThekANuM nathI amuka emanuM, pAchuM ahIM sudhI pUche che. eTale mANasa vikalpI thayA kare. enA pachI zuM ? enA pachI zuM? enA pachI zuM? mULamAM eka vastu AtmAno svabhAva anuavagAhaka che. ene sesanI jarUra nahIM. AkAzanI jarUra nahIM. ane ahIM A deha dharyo tyAM sudhI spesa rokI che. A lokanuM jJAna to khAlI eka phera ja jANI levAnuM che. ane lakSamAM to khAlI samabhAve nikAla karavo e ja rAkhavAnuM. praznakartA : to tyAM siddhakSetramAM zuM hoya ? dAdAzrI : tyAM kazuM ja nA hoya. basa tyAM badhA ja siddhaloko, emane deha-beha nA hoya, videhI hoya. ane je dehe siddha thayA hoya, te dehanA (be tRtiyAMza, 2/3) bhAge hoya. hamaNe tyAM AgaLa sthiratA hoya emano AkAra. nirAkAra hovA chatAM AkArI hoya. e tyAM AgaLa emane kazuM karavAnuM nahIM, tyAM paramAnaMdamAM rahevAnuM, niraMtara paramAnaMda ! potAnA svabhAvamAM ja rahevAnuM. ane A vizeSabhAva utpanna thayo che, bhrAMtibhAva utpanna thayo che. zrAMti baMdha thaI jAya to thaI gayo, pote paramAtmA ja che. praznakartA : tyAM AtmAne spesa-esa kazuM ja jarUra nahIM ? dAdAzrI : kazuM ja nahIM, koI avalaMbana ja nahIM ne ! kALa nahIM, spesa nahIM, dharmAstikAya nahIM, adharmAstikAya nahIM, pudgala nahIM, ekalo ja AtmA. praznakartA : AtmAe svabhAvika to spesa rokelI hoyane potAnI, potAnI spesa to hoya ne ? dAdAzrI : AtmA spesa (jagyA) roke nahIM. paNa deha dharyo che
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5.1) AkAza avinAzI tattva ! 95 AptavANI-14 (bhAga-2) tyAM sudhI avagAhanA. AtmA anaavagAhaka che. AtmAne potAne mATe spesa nA joie. spesa rokI kone kahevAya ? tyAre kahe, AvavAjavA mATe aDacaNa paDe, to spesa rokI gaNAya. eTale AtmAne spesabesa kazuM jarUra nahIM. spesa hoya to to pachI bhADUAta, bhADuM tyAM ApavuM paDe ne ! ane bIjI jagyAe javuM paDe che ne A pudgala che tethI jagyA rokAya che ne ! praznakartA : acchA, pudgala che tethI jagyA rokAya che. dAdAzrI : haM... nirAlaMba che pachI. avalaMbana koI jAtanuMya nahIM. eTale parama sukhI thAya. praznakartA : tame eka vakhata ema kaheluM ke e badhI laukika vAto che ane ame je kahIe chIe emAM alaukikano sikko mArelo che, mahora mArelI che. dAdAzrI : alaukikanI mahora mArelI eTale ene samajAI gayuM. bIjAnAmAM alaukikanI mahora nathI. AtmAnuM svakSetra ? praznakartA : A dravya-kSetra-kALa-bhAva je cAra che, emAM AtmA e kSetrathI kaI rIte rahelo che ? dAdAzrI : kSetra eTale avakAza roke che, tene kSetra kahe che. jeTalo bhAga astitvano avakAzane roke che ne, eTaluM kSetra kahevAya emanuM. avakAza eTale AkAza kahe che ne, eTalA bhAgane kSetra kahe che. eTale e kSetra badalAyA kare pAchuM. dravya-kSetra-kALa-bhAva ane bhava badalAyA kare. ane A cAra to niraMtara badalAyA kare. bhava to ema ke eka manuSyano Avyo hoya to manuSyano bhava pAMca-pacAsa-so varasa narbhaya kharo, paNa A cAra to badalAyA ja kare niraMtara. praznakartA : AtmAnuM dravya kevI rIte badalAya ? dAdAzrI : AtmAnuM dravya nahIM, AtmAne je dravya lAgu thayAM che A saMsArabhAvathI, te badhAM badalAyA kare. kSetra badalAyA kare, tenA AdhAre kALa badalAyA kare ne tenA AdhAre bhAveya badalAyA kare. hamaNe nirbhaya bhAva utpanna thAya. bhayavALI jagyAe jAya to bhaya utpanna thAya. samaye samaye badalAyA ja kare, niraMtara. jIvamAtrane badalAyA kare. jJAnI puruSa ekalA ja apratibaddha hoya che. dravyathI-kSetrathI-kALathIbhAvathI apratibaddhapaNe niraMtara vicare che, evA jJAnI puruSanA caraNAviMda sevyA sivAya koI mokSe jaI zake nahIM. emane jJAnIne niraMtara koI jagyA pratibaddhapaNuM nA kare. A badhI baMdhana kare evI vastuo che. dravya-kSetra-kALa ne bhAva chatAM jJAnIne A baMdhana na kare, apratibaddha hoya. baMdhana karanArImAMya pote hovA chatAMya baMdhana bAMdhe nahIM. vastuo to baMdhana kare evI ja che. paNa ajJAnI che eTale bAMdhe che. te jJAnI hoya to na bAMdhI zake, kSetreya ahIM AgaLa che te kyAM besADyo hoya ne, tyAM ajJAnIne kSetra mahIM goThI jAya. 'A huM ahIM chuM. peNe nahIM phAve mane kaheze. khulAso thayo, vAta samajAI tamane ? praznakartA : dAdA, A tame vAta karo cho ne te parakSetranI che, mAre svakSetranuM pUchavuM che. dAdAzrI : oho.... e evuM che ne ke potAnAM svakSetra-svadravyasvabhAva ane svakALa e cAra bhAveya pote che. e zuddhAtmA ja che, bIjuM kazuM che nahIM. A to phakta A parakSetramAMthI kADhavA mATe svakSetranuM varNana kareluM che. kSetra eTale potAno je anaMta pradezI bhAga che. e kSetra kharekhara kSetra nathI kahetA, paNa peluM samajAvavA mATe A samajamAM mUkyuM che. enI jarUra nathI, ApaNe zuddhAtmA eTaluM ja jarUra che. bIjuM emAM bahu UMDA utaravAnuM nathI. emAM kALeya nathI evo hoto. AtmAne kALa lAgu hoto nathI. AtmAne bhAva hoto nathI, svabhAva ja hoya che. pote ja svabhAvathI ja jJAtA-draSTA che. paNa A bahAranA cAra samajAvavA mATe peluM sva eTale paramAMthI svamAM Avo.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-2) mATe kahevA mAMge che. bAkI, zuddhAtmA ja che. sarva rIte svabhAva eTale svabhAva bIjo potAno hoto ja nathI, e jJAtA-draSTA-paramAnaMdI, e ja eno svabhAva eTale potAno nija svabhAva. ane je bhAva pudgalamAM nathI ane je bhAva AtmAno nathI, te bhAva parabhAva kahyo che. AtmAno nathI chatAM AtmAno mAnavAmAM Ave che te parabhAva, parakSetrane AdhIna che. parakSetra tyAM sudhI kahevAya. parabhAvane kyAM sudhI mAnya karyo che tyAM sudhI parakSetra, dravyaya para kahevAya badhuM. eTale svamAM laI javA mATe A badho hetu samajAvyo che. ane zuddhAtmA samajAyo eTale thaI gayuM, badhuM kAma thaI gayuM. bAkI ene kaMI kSetra-betra hotuM nathI, svakSetra. e to varNana karyuM che khAlI zAstrakAroe. mana-vacana-kAyA e parakSetramAM che. "huM" svakSetramAM che. bannenA kSetro judAM ja che. AtmA kSetrajJa che. te kSetrane jANanAro ne jonAro che, te kSetrAkAra thaI gayo che. (2) spesatI anokhI asaro ! kSetra badalAvAthI, badalAya badhuM ! eTale kSetranI, jagyAnI ja kiMmata ne ! praznakartA H eTale dareka manuSyane kSetra paNa judAM judAM hoya ? dAdAzrI : kSetra, dravya, kALa ane bhAva - cAra badalAyA ja kare manuSyanAM. praznakartA : paNa e darekanAM judAM judAMne, caMdubhAInAM judAM. dAdAzrI : darekanAM judAM, tethI moDhAM judAMne ! praznakartA : eTale eka ja rUmamAM be mANasanAM kSetra judAM judAM hoya. A bhAI ahIMyAM beThA che, huM ahIMyAM beTho chuM to bannenuM kSetra... dAdAzrI : toya tame tamArA kSetramAM ane e emanA kSetramAM. aMta:karaNeya roke spesa ! A deha che tyAM sudhI spesa che. spesa to hoya ne ? jone, tArI jagyAe bIjo koI besI zake che atyAre ? praznakartA : nA besI zake. eTale e avalaMbana lIdhuM kahevAya ? dAdAzrI : tyAre zuM lIdhuM kahevAya ? kokane (AkAza tattva) ghera rahIe ne pachI pAcho ropha mAravo ! A ko'kanuM ghara, satsaMganuM ghara to juduM. paNa vaLI pAchuM A ghareya eTale ke deheya judo ko'kano (paramANuno). A ahIMyAM rahyA te A esa. spesa levI hoya to spesavALAne pUchavuM joIene ApaNe (Atma tattvae) ?
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5.2) spesanI anokhI asaro ! 100 AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA: A deha spesa roke che, evI rIte mana-buddhi-cittaahaMkAra e badhAM spesa roke ? dAdAzrI : dehamAM ja badhAM, eNe dehamAM spesa rokI che. tenI aMdara A konTrAkTa karI Apyo ke bhaI, mAre ATalI jagyA joIze. tenI mahIM pelA lokoe konTrAkTa karyo ke amAre ATaluM joIe e poLanI mahIM pesavA. lokonI jagyAmAM bAMdhyuM che evuM tevuM lAge che ne ? praznakartA : e to kharuM ja. dAdAzrI : rAte sUvAnuM lokonI jagyAmAM. praznakartA : eTale AtmA sivAya badhuM spesa roke che ? dAdAzrI : hA. praznakartA : A mULa pudgalano svabhAva jagyA rokavAno chene ? pudgala e spesa roke chene ? dAdAzrI : hA. prazanakartA : paramANune levAdevA nahIM ? dAdAzrI : kazuMya nahIMne ! spesatA AdhAre vadhe AgaLa ! praznakartA judo judo ahaMkAra badhAmAM. emanAmAM enjinIyarano ahaMkAra, mArAmAM DaoNkTarano ahaMkAra. dAdAzrI : hA, judo judo. praznakartA : e zenA AdhAre ? dAdAzrI : spesa judI eTale. praznakartA : paNa karmanA AdhAre nahIM ? dAdAzrI : nA, spesa judI enA AdhAre. karmanA AdhAre e pachI. mULamAM darekanI spesa judI hoya. praznakartA : dAdA, AmAM A spesa judI, e samajAya evuM che. paNa A to AMtarika spesanI vAta kevI rIte hoya che ? AmAM A bhAI A jagyAe beThelA che, pelA pelI jagyAe beThelA che. e spesa vastu A DevalapamenTamAM kAma lAgatI nathI ? dAdAzrI : kema nA lAge ? praznakartA : e kevI rIte ? eTale DaoNkTara banavuM ke enjinIyara banavuM, emAM spesa kevI rIte kAma lAge che ? dAdAzrI : spesa hoya to ja AgaLa cAle, nahIM to gADuM ja nA cAle. praznakartA : e nA samajAyuM. dAdAzrI : spesa nA hoya to gADuM ja cAle nahIM ne ! e kaMI DaoNkTara ema ne ema thato nathI. TAImIMga, spesa, bIjAM badhAM kAraNo praznakartA : to AmAMthI AtmA khasI jAya to paNa A to jagyA rokavAnuM ja. dAdAzrI : e to zuddha paramANuoe jagyA rokelI ja hoya. ene kazuM lAgatuM-vaLagatuM nathI, e to otaprota rahelA che. praznakartA : jagyA sAthe ? dAdAzrI : haMa. jagyA enA AdhAre che, jagyAnA AdhAre e che, Amatema badhuM che. praznakartA : to A vacce pelo mAlikIbhAva che A pulano eTale avalaMbana. dAdAzrI : duniyAmAM badhAne "mAruM ja che" evo mAlikIbhAva thAya. pelA lokone (paramANuone) mAruM nahIM kazuM.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5.2) spesanI anokhI asaro ! bhegAM thAya tyAre e ene DaoNkTaranA vicAra Ave. pote svAdhInathI karma nathI karato. 101 praznakartA : Ape evI rIte vAta karelI, ke samasaraNa mArgamAM e amuka levala sudhI Ave eTale amuka AvaraNa tUTe, pachI emAM ene zraddhA bese ke A kaDiyA kAmamAM ja sukha che. eTale pachI pote kaDiyo thAya. dAdAzrI : paNa spesa mukhya hoya to ja e badhuM bane. spesa emAM mukhya, badhAmAMya. badhuM che timitta-naimittika bhAvathI ! praznakartA H to svabhAva paheluM ke spesa pahelI ? dAdAzrI : pharI pAchI svabhAvathI speseya maLe ne pAchuM evuM ja spesathI svabhAva maLe, badhuM sAthe che. praznakartA : ekabIjAnI sAthe che ? dAdAzrI : eTale ekabIjAnuM, badhuM A to nimitta-naimittika bhAvathI che. mukhya spesa che. praznakartA : A ApanI pAse spesanI vAta pahelIvAra sAMbhaLI che, dAdAjI. dAdAzrI : nIkaLelI AvI vAto to. praznakartA : nA, ApanA ja satsaMgamAM nIkaLelI. bIje kyAMya nathI sAMbhaLI. dAdAzrI : bIje to hotI haze ? A vAta ja nA hoyane ! A badhI ApaNe je vAta karIe chIene, AmAMnI ekuya vAta bahAra hoya nahIM. kAraNa ke apUrva vAta che A. pUrve sAMbhaLelI nahIM, jANelI nahIM, anubhavelI nahIM, vicArelI nahIM, evI vAta che. ane spesanI vAta to koI jagyAe hoya ja nahIMne ! AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : dAdA, A DaoNkTara bane che to emAMthI pachI eno e ja jIva vakIla bane, to ahIMthI A DaoNkTarIpaNuM chUTavuM ane vakIlapaNuM banavuM e kyuM phekTara kAma karatuM hoya che ? dAdAzrI : e to e spesa ja evI maLI gaI hoya, evuM DroiMga ja hoya. 102 praznakartA : paNa dAdAjI, e mULa tattva to ApaNuM karma che ne ? dAdAzrI : karma mULa tattva nathI. e karma to AdhArIta tattva che. spesanAM AdhAre karma che ne karmanA AdhAre spesa che. eTale mULa spesa che AmAM. e karma to jADI vastu che, moDI, AgaLanI vastu. paNa bhagavAne je vAta kahI chene, dravya, kSetra, kALa ne bhAvanAM AdhAre A jagata cAle che. praznakartA : eTale kSetra ja che mukhya ? dAdAzrI : mukhya kSetra che. kALa to, A kALe badhAya sAMbhaLe che paNa kSetra ekaluM ja badhAnuM juduM che. e kSetranA AdhAre bhAva. ane bhAvanA AdhAre karma ane karmanA AdhAre cAlyuM. A duniyA cAlI pachI. karmanuM pariNAma A badhuM. praznakartA H dekhAya che AMkhe evuM. dAdAzrI : e dekhAya che, nA dekhAtuM hoya, e badhuMya. praznakartA H to dravya kyAM AvyuM, dravya ? kSetranA AdhAre bhAva utpanna thavo, eTale kSetranA AdhAre karma paDyuM ane karmanA AdhAre duniyA cAlI, to dravya kyAM gayuM ? dAdAzrI : e spesamAM koNa AvyuM ? tyAre kahe, dravya AvyuM. mULa, vara vagaranI jAna karI nAkhuM chuM ? kevo mANasa chuM tuM ? kahe che, jAna gaI to vara AmAM kyAM che ? alyA mUA, vara vagara jAna nIkaLe nahIM. haju dravyanuM pUche che pAcho. kSetramAM AvyuM e dravya. kSetranA
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5.2) spesanI anokhI asaro ! AdhAre e dravya thayuM. dravyathI A Ubho thayo ane tethI A cAlyuM badhuM. emAMthI bhAva utpanna thayo kALanA AdhAre. dravya-kSetra-kALa... kALa thayA pachI bhAva utpanna thAya. praznakartA : to paheluM dravya kSetramAM AvyuM ? dAdAzrI : dravya kSetramAM AvyuM ane tenA AdhAre pachI... praznakartA : bhAva utpanna thayo. 103 dAdAzrI : nahIM, kALa bhego thayo pachI bhAva utpanna thAya ane pachI karma cArja thAya. amuka kALa Ave tyAre ja bhAva e prakAre thAya, nahIM to bhAva ja utpanna nA thAya. A to bahu jhINI vAto A badhI, AmAM e badhAnI zuM jarUra ? ApaNe to AtmAnI ja jarUriyAta. praznakartA : dAdA, AmAM je dravya kahyuM, e dravya eTale A vizeSa pariNAmavALuM dravya che ? dAdAzrI : zAnuM vizeSa pariNAma ? praznakartA H to e dravya kayuM kahevAya ? dAdAzrI : 'A' ja. 'A' che te. praznakartA : 'A' eTale paNa ? e nA samajAyuM. eTale cetana ke pudgala, evuM kayuM dravya ? dAdAzrI : bhrAMtivALuM svarUpa, bhrAMticetana. praznakartA H bhrAMticetana, ene dravya kIdhuM ? dAdAzrI : huM. bhrAMta vagaranuM cetana hoya nahIM spesamAM, ahIM Ave nahIM. karma to chellI ghaDIe thAya. bIjuM levAya nahIM ne devAya nahIM. mULa spesa bhegI thAya to badhuM gADuM AgaLa heMDe. eTale bhagavAne kahyuM ke kSetra badalAyuM che ? tyAre kahe, hA, to gADuM cAlyuM. AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA H to spesa zenA AdhAre maLe, dAdAjI ? dAdAzrI : e to kAyadAnA AdhAre. AgaLa jema cAlatuM jAya AkhuM ToLuM tema e sahu sahunI jagyA badalAtI jAya. pote e spesamAM kAyama rahe che, evuM che nahIM. praznakartA : to AmAM dravya-kSetra-kALa-bhAva enA AdhAre karma utpanna thayA kare, koI jAtanI e svabhAvika kriyA che AkhI ? dAdAzrI : tyAre bIjuM zuM ? praznakartA : emAM kartApaNuM hotuM nathI ? dAdAzrI : kartApaNuM to, zyAre AmAM buddhivALo thAya tyAre kartApaNuM UbhuM thAya. 104 A eka ja kALe badhAya sAMbhaLe che, paNa spesa toya judI hoya. zyAM juo tyAM mUAnI spesa judI hoya. praznakartA : ane ethI samajAye juduM juduM. dAdAzrI : ane bhAva judo ja hoya. spesa judI eTale bhAva judo hoya ja, eka nizALamAM bhaNatA hoya toya bhAva judo ja hoya. praznakartA : eTale A boDIno AkAra, e ahaMkArano phoTo che ne ? dAdAzrI : tyAre bIjo zAno ? jADo ahaMkAra hoya to boDI jADuM. pAtaLo hoya to pAtaLuM. gAMDo ahaMkAra hoya to gAMDuM hoya. ahaMkAra lAlacu hoya to mANasa lAlacu thaI jAya. jevo ahaMkAra evo A. praznakartA : A je spesa maLI mane, ene laIne mAro ahaMkAra evo thayo ke mAro ahaMkAra evo thavAno che eTale AvI spesa mane maLI che ? dAdAzrI : e to spesane laIne ahaMkAra che, ahaMkArane laIne spesa che. e to beu anyonya che.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5.2) spesanI anokhI asaro ! 105 106 AptavANI-14 (bhAga-2) sAyanTiphika jagata che. A kaMI gaDuM ochuM che jagata ? koInAya karyA vagara cAle che ke, jo ! tameya UMDA UtaryA. A to A loko Utare. praznakartA : dAdAjI, ApaNe to eka mAnIne beThA chIe ke mokSamAM javuM che. dAdAzrI : hA, basa. eka spesamAM be jIva nA rahI zake. teya spesa judI judI hovAthI karma judAM judAM thayAM. praznakartA : A to phijhikalane saMyoga che, paNa AtmAne kayA saMjogo thayA? dAdAzrI : AtmAne to ghaNA saMjogo bhegA thayA. praznakartA : eka kUtaro thayo ne huM caMdubhAI kema thayo ? dAdAzrI : saMjoga judA judA che tethI. spesane laIne bhAva pheraphAra thAya che. ane sTresa ane bhAvanA guNAkAra thAya, enAthI badhuM juduM juduM thayuM ne jagata UbhuM thai gayuM. praznakartA : phijhikala saMyoga zuM AtmAne bAMdhe ? dAdAzrI : bAMdhyA ja che ne ! tethI to (vyavahAra) AtmA bUmo pADe che ke mane choDAvo, choDAvo. te jJAnI puruSa choDAve. karma te jJAta, eka ja spesamAM ! praznakartA : jJAna ane karma e beu sAthe rahe ke paheluM zuM karavuM paDe ? dAdAzrI : sAthe rahevAmAM zuM vAMdho ? praznakartA : e prazna thayo ke sAthe thaI zake ? dAdAzrI : evuM che ne, karmane jagyA joIe ane jJAnane jagyA joIe nahIM. eTale eka jagyAe sAthe rahI zake. ekane spesa joIe ne ekane spesa joIe nahIM, mATe sAthe rahI zake. praznakartA : jarA phoDa pADo vadhAre, samajAyuM nahIM ! dAdAzrI : koI paNa jAtanuM karma spesa mAMge ane jJAnane spesa joIe nahIM, eTale eka sAthe rahI zake. bAkI bIjI vastu spesavALI hoya ne, to eka sAthe nA rahI zake. praznakartA : karma sivAyanI bIjI kaI bAbato spesavALI hoya ? vyavahArika rIte. dAdAzrI : A bhakti-bakti e badhI spesavALI, e jJAna ekaluM spesa vagaranuM, ene spesa nA joIe. praznakartA : ekadama sAyanTiphika javAba. ekkekTa sAyanTiphika che, dAdA. jJAnane spesa ja nA hoya. dAdAzrI : tamane samajAyuM ne ? praznakartA : khyAla AvI gayo. dAdAzrI : eTale sAthe rahI zake. evuM che ne, karma eTale jJAnanuM pariNAma che. sAthe ja nA hoya to e karma ja nahIM. be sAthe besI zake, zAthI besI zake che beu ? jJAna ene che te spesa nA hoya ane karmane spesa hoya, te eka jagyAe besI zake beu sAthe. ane karma ane bhakti beu sAthe besI zake nahIM. bannene spesanI jarUra paDe ane jJAnane to spesanI jarUra nahIM. ane A duniyAmAM jJAna vagara bhakti thAya nahIM, A bhaktio badhI. jJAna pramANe bhakti keTalI ? sthaLatI asara, vicAro upara.. prazanakartA : sthaLa, kALanI IphekTa vicAro upara thAya kharI ?
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5.2) spesanI anokhI asaro ! 107 108 AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : enI IphekTathI ja A vicAro upara asara thAya che. e sthaLa ne kALa badalAya nahIM ne ! praznakartA : eTale mAruM mULabhUta rIte zuM kahevAnuM hatuM ke hamaNAM huM surata gayo hato, to tyAM AMtara darzanamAM thoDI vadhAre paDatI jhAMkhapa AvI gaI. ahIMyA vaDodarAmAM AvuM chuM ne tyAre vadhu spaSTa darzana khule che ne surata, muMbaI jAuM chuM ne tyAre darzana para asara thatI jAya che. dAdAzrI : enI asara thAya. dareke dareka jagyAnI asara thAya. jagyA to A jhADa nIce besIe toya asara judI thAya, pelA jhADa nIce besIe to judI asara thAya. e jhADanI asara thAya. sthaLa, kALa ane pAchuM A jhADa, dravya ke vastu, badhAnI asaro paDe. praznakartA : to pachI karma cUkavavA mATe athavA karmanA nikAla mATe badhI jagyAe pharavAnuM to Ave ja, to te vakhate A sthaLa, kALanI asara nivAravA mATe zuM karavuM ? dAdAzrI : e asara jene thAya che te ApaNe joya. asara jene thAya che tene ApaNe juo. tamArI jagyA asaramukta che. varlDamAM koi cIja evI nathI ke je asaramukta hoya ane tame asaramukta cho. eTale asarano vAMdho nahIM, asara to thayA ja kare. koi jagyA evI nathI ke asara thayA vagara rahe. ane asara pudgalano svabhAva ja che, iphekTiva ja che, mana-vacana-kAyA iphekTiva AkhuM. ane pAchuM pajhala che, jaDe nahIM pAchuM. pajhala zabda epropriyeTa (yogya) che ke bIjo mUkavo paDaze ? praznakartA : nA, barobara che. barobara epropriyeTa ja che. dAdAzrI : barAbara. je je paramANuo lIdhA e pharIthI cokhkhA karavA paDaze. praznakartA : jevI rIte mANasonAM vAIbrezana hoya evI rIte kSetranAM paNa vAIbrezana hoya ne ? vAtAvaraNa hoya evuM ? dAdAzrI : darekanuM vAtAvaraNa hoya. eka jhADa hoya to tenuMya vAtAvaraNa hoya, kSetranuMya vAtAvaraNa hoya. amuka kSetramAM jaIe tyAre kharAba vicAra Ave. ApaNe ahIM kurukSetra che ne, tyAM jAya to tyAM laDavAnA ja vicAra Ave. tyAM thaIne be jaNA gayA hoya, to laDI ja paDe, mUA. praznakartA : eTale A rUmanuM paNa vAtAvaraNa hoya ne ? dAdAzrI : darekanuM vAtAvaraNa. praznakartA : amuka bhUmimAM jaIe to jJAna Ave, amuka bhUmie jaIe to krodha Ave, bhUmi-bhUmimAM pharaka paDe che? kSetre-kSetre judA judA bhAva thAya evuM kharuM ? dAdAzrI : hA, dareka kSetre bhAva judo judo badalAya. kSetra sparzatAtA hisAbo ! prazanakartA : A je kSetra sparzanA che, dhAro ke A auraMgAbAdanA kSetranI sparzanA thaI te kyA kAraNe thaI ? emAM zuM haze ? dAdAzrI : sparzanA to, kAM to puNya hoya tyAre sparzanA suMvALI lAge, ThaMDaka lAge. praznakartA : nA paNa, dAdA, ahIMyAM auraMgAbAda AvavuM paDyuM. dAdAzrI : A bhUmikA (jagyA)no hisAbane. dravya, kSetra, kALa, bhAva, bhava niraMtara parivartana thayA kare. te eka sparzanA che te ApaNane athaDAmaNa karAvaDAve, bIjI sparzanA ApaNane ThaMDaka karAvaDAve. ahIMnI sparzanA kevI lAgI ? praznakartA : ThaMDakavALI lAgI. dAdAzrI : ThaMDaka ane pAchI kevI ThaMDaka ? praznakartA : sukha, sukhamaya.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5.2) spesanI anokhI asaro ! praznakartA : amIna kuMTuMbane mahAtmAonI joDe je saMbaMdha thayo e kayA kAraNothI ? amAro AgaLa-pAchaLano kaMI hisAba haze ? dAdAzrI : hisAba. 109 praznakartA : ke e saMyoga kahevAya ? dAdAzrI : A to enA hisAbavALA ja bhegA thayA kare. pachI dahADAmAM daza vakhata ApaNane kUtaruM bheguM thayuM toya ApaNe jANavuM ke hALuM, AnI joDe oLakhANa che. ane rUmamAM pesatAM ja che te garoLI dekhAyA karatI hoya, cIDha caDhyA karatI hoya to ApaNe jANavuM ke hisAba che. vAreghaDIe kema bhegI thAya che A ? te pesatAM ja e garoLI dekhAya sAmI pAchI ane cIDha caDhyA kare, te hisAba vagara koI cIDha caDhAve nahIM ApaNane ane hisAba vagara ApaNane AkarSaNa kare nahIM koI. AkarSaNa kare che teya hisAba che. cIDha caDhe che teya hisAba che. praznakartA : e hisAbamAM ja pULo mUkI done, eTale patI jAya. dAdAzrI : hA, te e hisAbamAM ja A pULo mUkyo che tyAre to ATaluM patI gayuM. praznakartA : paNa vadhAre esiDa chAMTone. dAdAzrI : hA, te vadhAre chAMTIzuM. praznakartA : ene khamAvAya kharA ke ene khamAvAya nahIM, kSetra sparzanAne ? koI paNa pudgalane khamAvAya nahIM ne ? phakta mizra cetanane ja khamAvAya ? dAdAzrI : kharekhara to ApaNe DAhyA thaI javAnuM. jagyA to DAhI ja che ema rAkhavuM. A mULamAM to ApaNA vAMkane laIne jagyA bagaDI hatI. jagyA kharAba hoya nahIM ne ! ApaNe vAMkA eTale jagyA kharAba lAge. praznakartA : e samajANuM nahIM, dAdA. AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : kharekhara A jagyA sArI-khoTI hotI nathI. phakta (ajJAnI) bhogavanAra tyAM jAya ne, te bhAva avaLA hoya to e bhaIne tyAM AgaLa phaLa Ape. jagyA evI hoya nahIM. jagyA hoya to to jJAnI puruSa zyAM jAya tyAM ene aDe ? tyAre kahe, nA. 110 nahIM to badhuM vItarAga ja che, jagyA-bagyA badhuM ! A ekalo ja rAga-dveSavALo che. eTale zyAM jAya tyAM ema lAge ke sAmo A kare che rAga-dveSa. praznakartA : to have e kSetrane ane kALane kaMIka Ama sudhAravA mATe kaMI sisTama kharI, ke eno ja abhyAsa karIne... ApaNA eklA mATe nahIM, badhAne ja mATe sudhare evo... dAdAzrI : ApaNe to have sudhAravAnI jarUra nA rahI. kAraNa ke ApaNe DiscArja rahyuMne ! jagatanA lokone to sudhAravA ja joIe, e bhAva sudhare eTale cAreva sudhare. badhuMya bhAvathI sudhare. bhAva eNe pheraphAra karyo ke badhuMya sudharI jAya. mAravAno bhAva karyo ke, "are, e to zuM hisAbamAM, ene to barAbara ThekANe pADI daIza.' evo bhAva karyo ke kSetra jhaghaDAkhoravALuM bheguM thAya, kALeya jhaghaDAkhoravALo eTale saMdhyAkALa bheguM thAya ane bhAveya evo Ave ane pelo sAmo eya evo Ave, pachI heya... saMdhyAkALe mAruMmArA-mAruMmArA thaI jAya. praznakartA : kema saMdhyAkALa kahyo ? dAdAzrI : badhA kALo karatAM paNa saMdhyAkALa jarA vasamo kahevAya. ajavALAno ne aMdhArAno beno sAMdho enuM nAma saMdhyA. dareka mANase eTaluM taiyAra thavAnuM che ke koIpaNa jagyA ene bojArUpa nA lAge. jagyA enAthI kaMTALe, pote kaMTALo nA pAme. eTale sudhI taiyAra thavAnuM che. nahIM to A to badhI anaMta jagyAo, kSetrano pAra nathI. anaMta kSetro che.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5.2) spesanI anokhI asaro ! 111 kSetratoya prabhAva ! praznakartA : dAdA, A pRthvI upara jeTalI jagyA che e ja badhuM kSetrane ? ApaNe manuSyo mATe to A ja badhuM kSetrane, kSetra tattva ? dAdAzrI : manuSyo mATe keTalAka kSetro che ane keTalAMka kSetro evAM che ke evI ThaMDI ne evI garamI hoya ke zyAM manuSyo rahI zake nahIM, evAM kSetroya che. praznakartA : paNa A je kSetra che, dhAro ke A bhAI ahIMyAM rahe che, te tame AvIne ahIMyAM rahyA eTale A kSetra puNyazALI to kharuM ja ne ? A ema kahevAya ? dAdAzrI : puNyazALI kharuMne ! praznakartA : tame ahIMyAM rahyA eTale ? dAdAzrI : nA, nahIM toya mANaso badhA ahIM rahe che ja ne loko. praznakartA : hA, paNa A vizeSa tarIke kharuM ke nahIM ? dAdAzrI : hA, e to puNya kharIne, kSetranI, jagyAnI. tyAM lAbheya thAya lokone. praznakartA : tyAM lAbhaya thAya ? dAdAzrI : huM. hamaNe bhagavAnane nA mAnato hoya ane tyAM AvI paDyo hoya to vicAra kare ane kaheze, che kharI, bhagavAna jevI vastu hovI joIe. AnaMda thAya che kaMi.' praznakartA : hA, AnaMda thAya che. eTale tame zyAM jAva tyAM kSetra pavitra thatuM jAya. dAdAzrI : tethI A tIrthaMkarone eTalA mATe tIrthaMkara kaheluM, kAraNa ke e zyAM jAya tyAM tIrtha thAya. tIrthaMkaro jevuM amArAthI nA thAya, ochuM thAya. AptavANI-14 (bhAga-2) kSetrano hisAba to bahu.... jhaverI bajAramAM AvaDI dukAna hoyane to bahu kiMmata, ane bIje game te moTI hoya e zuM kiMmata ? eTale kSetranI, e jagyAnI ja kiMmata e. 112 praznakartA : amAre mahAtmAoe badhA bhAvo nahIM karavAnA kALa ane kSetrane mATe ? dAdAzrI : kare ja che, e to badhA DiscArja bhAva che. bhAva zyAM sudhI tame 'huM caMdubhAi ja chuM', tyAM sudhI ja bhAva thAya, nahIM to bhAva thai zake nahIMne ! kSetra phera kyAre thAya ? svabhAva phera thAya tyAre. duSama svabhAva hoya to A kSetre Ave. mAroya duSama svabhAva haze, te ahIM AvavAnuM thayuM. have svabhAva phera thAya to kSetra phera thAya, mahAvideha kSetre javAya. hadamAMthI behadatI vATe... praznakartA : tame eka vakhata bIjA zabdomAM mUkyuM che koIka ThekANe, ke pote eka bAunDrI karI lIdhI che. dAdAzrI : dareka bAunDrImAM ja hoya. behada thAya nahIM ane behada thaI gayo ke enuM kampliTa thaI jAya. bAkI behada thAya nahIM, e bAunDrImAMthI, kuMDALAmAMthI bahAra nIkaLato nathI. (buddhi bAunDrIvALI limiTeDa che, jJAna bAunDrIlesa, analimiTeDa hoya.) praznakartA : e kuMDALAmAM rahIne samaja lAvavA prayatna kare che. e kuMDALAmAM rahIne samaja prApta kare ke behadanI samaja AmAM AvI jAya ? dAdAzrI : behadanI hadamAM Avyo, enuM kAma thaI gayuM. paNa rasto eka ja che ke behada pahoMcelA pAsethI thaI jaze. //////////
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) rahasya, judA judA mukhaDA taNAM ! darete koNe ghaDyA ? koI eka jaNe mane kahyuM, 'A bhagavAne moDhA judA judA banAvyA, te zI rIte banAvyA haze ? e zemAM banAvyA haze ?" 'alyA mUA, bhagavAne nathI banAvyA.' pachI mane kahe che, "paNa A badhA mANasa bhagavAna vagara judA judA zI rIte ghaDyA haze ?" meM kahyuM, 'bIbAM navAM navAM mUkyAM haze jAta jAtanAM !' tyAre kahe, 'evAM keTalAMka bIbAM !' mUA, nhoya A bIbAnI vAta. 'to zA AdhAre A badhA judA judA che ?' meM kahyuM, 'jo kadI bhagavAna tyAM banAvatA hota to to kArakhAnAmAM eka bIbAMmAMthI kADhyA hoya evA ja hota badhA.' praznakartA : A jema gulAbanAM phUla eTale gulAbanAM phUla. dAdAzrI : sarakhuM ja ! sarakhuM ja dekhAtuM hoya paNa evuM nathI. tyAre kahe che, 'A zI rIte che ? A zuM che ? A badhAnA moDhA bhagavAne judA judA banAvyA. kevI rIte banAvyA haze ?" tyAre meM kahyuM, jIvamAtra ekeya seIma (sarakhA) nahIM. eDajasTebala bilakula nA thAya. enuM kAraNa ke e taddana judI ja vastu che. A DijhAIna koNe banAvI ? muzkelI UbhI thAya ne ? tethI lokoe kahyuM ke bhagavAna vagara banAvI ja nA zake. praznakartA : e paNa asaMgata vAta che. koI banAve to AvI rIte banAvI ja nA zake. dAdAzrI : bIbAM eka ja jAtanAM hoya ne ! e badhAM dasa jAtanAM ke so jAtanAM hoya, evAM hoya to dareka so-baso mANasa AptavANI-14 (bhAga-2) maLatAM AvatAM hoya ne pAcho loco Ubho ne Ubho rahe ne ? jamAI AvyA hoya, tyAre pachI ApaNe joIe. alyA, ApaNe kaMkuM chATeluM hatuM, e nhoya A ! koI nizAnI chAMTI hoya ne ? nizAnI chAMTIne rAge pADavuM paDe. 114 praznakartA : paNa dAdAjI, e to kalpI nA zakAya, goTALA zuM thAya te enA ? dAdAzrI : bhagavAne karyuM nathI. loka to evuM ja mAne ke jo bhagavAna hoya to goThavI Ape ke badhuM juduM juduM rAkho, nahIM to pachI ene enI bairI oLakhaze kevI rIte ? paNa vagara bhagavAne AvI badhI goThavaNI zI rIte thaI e ? tyAre enA javAbamAM kaheze, 'spesa judI judI che. dareka jIva beTho che ke Ubho che ke sUI jAya che, e spesa judI che ane tene laIne A Dipharansa che.' te mane kahe che, 'bhagavAne bahu sAruM banAvyuM che ke juo koi koinuM moDhuM maLatuM nathI.' meM kahyuM, 'bhagavAne jo banAvyuM hotane to bhagavAnane bicArAne navarAza ja na hota. A to spesa judI che. eTale enA AdhAre badhuM thai gayuM che.' kALa eka ja che badhAno. huM zyAre vAta karuM chuM ne, tyAre badhAno sAMbhaLavAno kALa eka ja che paNa spesa judI che. e tamane pIeca.DI.vALAne to samajAI jAyane ke spesa judI che ? praznakartA : judI che. dAdAzrI : mATe juduM che A badhuM. tethI ame 'vyavasthita' kahyuM che. eTaluM badhuM vyavasthita che ke koi paNa jAtanI bhUla nA nIkaLe. bhagavAna jo jAte banAvata to bhUlavALuM thAta. kAraNa ke bhagavAnamAM jarAya akkala nathI ane A to akkalanuM kAma che. bhagavAnamAM jJAna che paNa akkala jarAya nathI. A to kudarate banAvela che, dhIsa ijha baTa necarala ! kevuM suMdara banAvyuM ? ane te vyavasthitane AdhIna rahIne banAvyuM che. ame bhagavAnane akkala nathI ema kahIe ne, to
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5.3) rahasya, judA judA mukhaDA taNAM ! 115 116 AptavANI-14 (bhAga-2) bhagavAna hase UlaTA ane tame kaho to ciDhAya. mATe tame bolazo nahIM. huM boluM e tame nA bolazo. mAre enI joDe dostI judA prakAranI che. mereja judA prakAranuM ne tamAre mereja thayuM nathI. tame emane oLakhyA kharA paNa mereja thayuM nathI. praznakartA : lagana nathI thayAM, vivAha to thayA che ne ? dAdAzrI : hA, vivAha thayA che, paNa lagana thayuM nathI. dANa dANo judo ! ApaNe koI jagyAe nAno amatho dhodha paDato hoya, paNa tyAM jAva eTale pelA parapoTA thAya ke nA thAya ? parapoTA te koI AvaDo thAya, koI AvaDo thAya, koI AvaDo thAya, tyAM koI kriyeTara dekhAya che ? praznakartA : nA. dAdAzrI : ane parapoTA nAnA-moTA thAya che paNa enI DijhAInamAM cenja thAya che ? hApha rAunDa ne enI DijhAIna-bijhAIna, AkAra badhAnA sarakhA paNa sAIjha sarakhI nathI tema ja judA judA TAIma phUTe che. have kahe che, e parapoTA nAnA-moTA kema thAya che ? tyAre kahe, paDatI vakhate spesa badalAya che. eka ja spesa nathI hotI. spesa keTaluM badhuM kAma kare che ! praznakartA : e bahu sarasa vAta che, dAdAjI. dAdAzrI : khIcaDImAM dANA badhA ja judA. sarakhA dekhAya ? badhAmAM phera. kAraNa ke badhAnI spesa judI. potAnI spesamAM ja baphAyo nahIMne, pachI ApaNo vyavahAra cAle ja nahIM. sinemAmAMthI bahAra nIkaLyA eTale pachI dhaNI khoLavo mahAmuzkela thaI jAya ne ? praznakartA : darekanA AtmAnI keTegarI to eka ja ne, dAdA ? toye emAM phera kema ? dAdAzrI : spesa haMmezAM phera ja hoya, jIvamAtranI. e je jagyAe rahyo che, te jagyAe bIjo na AvI zake. praznakartA : acchA, e spesa riplesa na thaI zake ? dAdAzrI : nahIM. eTale potAnI e spesane laIne pheraphAra Avo che. jone, kevI sarasa vyavasthA che ! spesane laIne moTuM, UMcAI-buMcAI badhuM spesanA AdhAre ! praznakartA : prAkRtika guNane kAraNe A judA che ? dAdAzrI : A badhuM juduM che. bApa dIkarAnI eka jagyA hoya kharI ? spesa judI hoya ke nA hoya ? ke bhegA-bhegI hoya ? eTale spesanA AdhAre A boDI ne badhuM che. eTale jeTalA jIva eTalI spesa ne eTalA eTalA moDhA judA badhA, nahIM to to ApaNe ApaNA chokarAne bolAvavA jaIe to jaDe nahIM. ane jo juduM nA hota to dhaNIne strI badalAyA karata, strIne puruSo badalAyA karata. Ane tyAM A jAta, Ane tyAM A jAta. have moDhA eka jAtanA, te zI rIte oLakhANa paDe ? juone, jAtajAtanA mANasonA AkAra, navA navA AkAra. AkAramAM keTalA badhA ceinja che ! spesa jo pheraphAra nA hota to moDhA badhA sarakhA hota. eTale dazA zuM thAya ? loka muzkelImAM mUkAI jAya !!! kevuM sarasa goThavelI duniyA che ? koIe racelI nathI. racyA vagara thayelI che. praznakartA : be mANasonA phoTA sarakhA bahu ochA jovA maLe. juo to kharA, A badhuM spesanA AdhAre. A to bahu moTuM sAyansa, vijJAna che jANavA jevuM ! spesa'nA AdhAre "phesa' ! A manuSyanA badhA moDhA sarakhA ja hoya to juduM oLakhAya ja
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 AptavANI-14 (bhAga-2) (5.3) rahasya, judA judA mukhaDA taNAM ! 117 dAdAzrI : bahu ochA nahIM, ekuya mANasa nahIM. be mANasone sarakhA kyAM joyelA tame ? praznakartA : evA phoTA AvyA che, hamaNAM ja evA phoTAo AvyA che, be sarakhA. dAdAzrI : nA, e sarakhA dekhAya che to kharA, paNa ekkekTanesamAM nathI hotuM. praznakartA : bIjA graho upara AvAM ja mANaso hoI zake ? dAdAzrI : badhe AvuM ne AvuM ja. prasanakartA : emanA jevA ja bIjA hoya tyAM upara ? dA.ta. praviNabhAI che, to emanA jevA ja bIjA praviNabhAI, e TAIpanA ? dAdAzrI : nA, nA, nA. enuM kAraNa zuM ? dareka jIvanI spesa judI che, mATe darekanI DijhAIna judI che. eka ja spesamAM be jIva sAthe rahI zake nahIM. kALa badhAmAM eka ja lAgu paDato hoya paNa spesa judI che. mATe moTuM eka prakAranuM nA hoya jIvamAtrane. gAyo-bheMso ApaNane dekhAya ke A badhA sarakhA che. nA, paNa e sarakhA hoya nahIM, emAM Dipharansa to hoya ja. kAraNa ke spesa jenI judI che, Dipharansa hoya ja. te A sAyanTisTone haju khyAla nathI. e khyAla nA bese. buddhi pahoMce nahIM evI A jagyA che. kahyA pachI sastuM thaI jAya. pahelI buddhi nA pahoMce. paNa mane rijhalTa maLI gayeluM. pachI vAMdho nA UThAvyo, kema A pheraphAra che ane AvuM che. koI AvaDuM moTuM nAka, koI bUciyo hoya, koI Ama aNIdAra hoya, koI nAka pahoLuM hoya, koInuM Ama hoya. bUciyA joyelA hau ? badhA ja joyelA ? jAta jAtanAM hoya. praznakartA : A je maMdiramAM tIrthakaronI mUrtio ekasarakhI kema che to ? dAdAzrI : ekasarakhI hoya nahIM. mUrtio ekasarakhI nA hoya. neminAthanI kALI ja hoya, haMmezAMya. praznakartA : kALI nahIM, phesa-AkAra.... dAdAzrI : e to vaLI ghaDanAro A che ke pelA bIjA koIe ghaDelI che A ? A spese ghaDeluM che ? spesa ghaDe tyAre juduM juduM hoya. A to TAMkaNAvALo ghaDanAro. jo vadhAre tUTI gayuM to nAka AmanuM banAve. Ama banAvato hoya to Ama banAvI de. AmalItA be pAteya judA ! praznakartA : eka vastu maLatI nathI AvatI. Ape to kahyuM che ne ke AMbalInuM jhADa hoya, enAM be pAneya sarakhA nA hoya. dAdAzrI : kazuM sarakhuM hoya nahIM. praznakartA : A nA ja khabara hoya, dAdAjI. AmAM sAyanTisTane zuM khabara paDe ? dAdAzrI : nA paDe. pote judo kema che ? eTale e zuM jANe ke koI Ano ghaDanAra judo hovo joIe. praznakartA : pachI tyAM aTakI jAya ne pachI choDI de vicAra karavAno. dAdAzrI : thAkIne pachI choDI de. bAkI, A spesa to amArI zodhakhoLa che. e ame zodhakhoLa nahotI thaI tyAM sudhI amane manamAM ema thatuM'tuM, A juduM juduM zA AdhAre ? paNa zuM evuM lakSaNa rahyA ke judA rahe che ? pachI jaDyuM tyAre khabara paDI. nahIM to pelA kone kone ApaNe pesavA daIe ? enA e ja sarakhAM dekhAya. pachI majA ye nA Ave, nahIM ? vararAjA paiNavA AvyA..... te kaMI gayA ? tyAre kahe che ke A pAcho bIjo Avyo. ane A to kevuM DahApaNathI cAle che, nahIM ? A badhI DijhAIna kyAMthI lAvyA ? te ajAyabI che ne !
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5.3) rahasya, judA judA mukhaDA taNAM ! 119 120 AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : A phigaraprinTa paNa judI judI hoya darekanI. dAdAzrI : hA, judI judI. praznakartA : enA AdhAre korTe cAle che. dAdAzrI : hA, enA AdhAre korTe cAle che. aMgUThAnA AdhAre Ama Ama kare ne, tenA AdhAre korTe cAle che. prazanakartA : koInI hAthanI rekhAoe kyAM maLe che, dAdAjI ? sAva badhuM juduM, hAthanI rekhAo judI. dAdAzrI : spesa judI mATe badhuM ja juduM. mAthAnA vALeya judA, nAka juduM, badhuM ja juduM. prazanakartA : eka ja mAthAnA be vALa najIka najIkanA paNa judA ? dAdAzrI : badhuM ja juduM. benI spesa judI che ne ! badhI spesa judI. be AMkhoya dIne benI spesa judI. be kAna judA, eka kAna sAMbhaLato hoya to eka nA ye sAMbhaLato hoya. spesa judI judI che tethI badhAmAM judA judA pheraphAra thAya. te ATalA vorIera (yoddhA) thAya, ATalA suthAra, ATalI strIo, evuM pAka pAke. A vyavasthita kevuM suMdara che ! juo, jarA jhINavaTathI ! prazanakartA : ApaNe A vanaspatimAM paNa jIva che evuM kahe che. have A AMbo hoya, AMbAne jeTalI kerIo hoya, te badhI kerIono svAda eka ja jAtano hoya. zyAre A manuSyamAM pAMca chokarA hoya to pAMceya chokarAnA judA judA vicAra, vANI, vartana hoya. dAdAzrI : kerIomAMya juduM juduM hoya. eTalI badhI sUkSmatA nahIM, tamArI samajavAnI zakti nahIM. badhI dareka kerImAM judo judo svAda. dareka pAMdaDAmAMya pheraphAra. eka ja jAtanA dekhAya, eka ja jAtanI sugaMdha hoya paNa pheraphAra kaMI ne kaMI, kAraNa ke A duniyAno niyama evo che ke spesa badalI eTale pheraphAra hoya ja. tamane samaja paDI ne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : ApaNA manuSyo che ne, te badhAno pheraphAra tamane dekhAya paNa gAyo-bheMsone nA dekhAya. gAyone eka ja jAtanA mANaso dekhAya badhA. evI rIte ApaNane A pAMdaDA-bAMdaDAmAM, kerI-berImAM pheraphAra nA dekhAya. dareka spesa jenI badalAya, e badhuM pheraphAra ja hoya. A spesa judI, A spesa judI. tamane samajAyo, A sAyansano niyama ? spesa, kALa badalAya toya pheraphAra thAya. atyAre roTalI pahelI banAvIe, e roTalIno svAda judo ane bIjI roTalIno svAda judo. lAge eka ja jAtanuM, ApaNane to eTalI badhI sUkSmatA nahIM ne, eTalI parIkSA nahIM eTalI badhI. banAvanAra eka ja jaNa che, jagyA eka che, paNa TAIma badalAyA kare che ne ! eTale svAdamAM pheraphAra thayA ja kare. tethI ApaNe ahIM prakhyAta thAya che ne, koI mANaso bhajiyAMmAM prakhyAta thaI jAya. enuM zuM kAraNa ? alyA, bhajiyAMmAM bIjuM zuM te judI jAtanuM banAveluM ? e eno bhAva, TAIma, esa. eTale A AvI duniyA cAle che. TAIma ne spesa badalAya ke badhuM pheraphAra thAya ja. ApaNo bhAva badalAya, hamaNAM A bena roTalI banAvatAM hoya, te pahelI be banAvI, tyAre manamAM ema ke, Aja sArAmAM sArI roTalI khavaDAvuM ane tyAM sudhI eka mahemAna AvyA oLakhANavALA, Ama moTuM devuM ne mana bagaDI gayuM. 'A vaLI kyAMthI AvyA ?" e pachI roTalI bagaDI gaI, eno e ja loTa hoya toya. eka gulAbanAM phUla sarakhAM nA hoya. badhAM phUlamAM cenja (phera), e sUkSmatA dekhAya nahIM tamane. jagyA phare che, mATe badho phera. koI jIvanI aMdara bIjo jIva nA hoya. ane hoya to sUkSmarUpe je hoya, te jIvanI aMdara nathI paNa e jIvanI bahAra che, enA zarIramAM che paNa jIvamAM nathI. eTale potAnI je jagyA che, potAnuM
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 AptavANI-14 (bhAga-2) (5.3) rahasya, judA judA mukhaDA taNAM ! 121 AkAza che, pote e vAparyuM che e AkAzamAM nathI, mATe darekano avakAza judo che mATe eno puruSArtha judo judo hoya, enA kArya judAM hoya. darekanA saMyogo judA che eTale saMyogo pramANe badhuM thAya. eka jagyAe khAtara vadhAre paDyuM hoya to choDavo moTo thAya, eka jagyAe khAtara na paDyuM hoya tyAM choDavo nAno hoya. eka jagyA e khADo hoya, pANI bharyuM hoya to kahovAI jAya choDavA. evI rIte A badhuM che jagata. eTale pheraphAravALuM jagata che A. samajAyuM thoDuM ghaNuM ? vANI eka, kALa eka, spesa judI ! huM vAta boluM chuM te badhA eka sAthe sarakhuM sAMbhaLe che. eTale emAM badhAne sarakhuM ja maLe che. paNa pheraphAra zAthI thAya che ? A zarIre je spesa rokI che, enA AdhAre A thAya che badhuM. tame je jagyAe beThA tyAM bIjo nathI beTho ne ? pote beTho e spesa, pelAnI spesa, badhAnI judI judI che, nahIM ? spesa judI che ke nahIM ? praznakartA : jagyA judI che. dAdAzrI : e judI beThaka ane sAMbhaLavAnuM eka ja. eka kALe sAMbhaLe che badhAya, paNa eka spesamAM sAMbhaLatA nathI. eka kALe sAMbhaLe che ane saMbhaLAvanAreya eka jaNa che. badhA lAkha mANasano kALa eka ja hoya. amArI vAtacIta cAlatI hoya to eka lAge, paNa spesa judI che eTale badhuM juduM rahevAnuM. eTale spesa eka thAya, to bIjuM badhuM eka thaze. eTale loka gUMcavAya che ke kema evuM, A juduM juduM kema ? evuM loka pUche. A jagyA pramANe bhAva thAya, e mahIM pAcho judo eTale A spesa judI rahI eTale bhAvo judI jAtanA utpanna thAya che. huM boluM eka ane tane judI jAtanA bhAva utpanna thAya, emane judI jAtanA, baMne juduM. koIne virodhAbhAsa utpanna thaI jAya ke dAdAjI kahe che e khoTuM che. eTale spesa upara AdhAra rAkhe che badhuM. spesa badhAnI judI che, eTale juduM juduM pariNAma pAme che. eTale grAmpIMga juduM juduM hoya. eTale astitva che ne spesa che. ane zyAM AgaLa je mULa bhUmikA che, mULa potAnA dezamAM (sva dravyamAM), te spesa kazuM judI nathI thatI. AmAM niyati kyAM ? praznakartA : A be chokarAne ATaluM jJAna bhAI mAraphata prApta thavAnuM hatuM, eTale ene thayuM. bhAI to ene e ja vANI bole che ane bAkInAM paMdara jaNA che ene kazuM thatuM nathI. to Ane thavAnuM hatuM eTale thayuM. eTale e to niyati thaIne ? dAdAzrI : nA, niyati nahIM. niyati kyAre lAgu thAya, ke eka ja spesa hoya to. eka ja spesamAM badhA hoya to niyati lAgu thAya. A to spesa judI judI che. niyati lAgu thAya ja nahIM. niyati to eka phekTara che, vana opha dha phekTara. praznakartA : to e viSamatA kema ? dAdAzrI : A ja niyatino niyama che. niyati eTale pravAha vahyA kare che. A pravAhamAM vahetuM hoya temAM jema A polIsavALA jatA hoya so-sonI lAInamAM. paNa te A atyAre ahIMyAM Avyo, e pAcho UThIne AgaLa gayo, to pelo bIjo enI jagyAe Avyo. to spesa to badhAnI judI hoyane ! atyAre badhA beThA che, enI spesa judI hoyane praznakartA : A darekane je spesa judI judI maLe che, e kayA AdhAre ? dAdAzrI : eno AdhAra niyati. niyativAda eTale zuM ? avyavahAra rAzimAMthI jIva vyavahAra rAzimAM Ave tyArathI tenuM niyatipada cAlu thaI jAya. te mukta thAya tyAM sudhI te padamAM rahe. niyati eTale je mAIlamAM hoya te mAIlanuM ja jJAna-darzana te jIvane hoya.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 AptavANI-14 (bhAga-2) (5.3) rahasya, judA judA mukhaDA taNAM ! 123 prasanakartA : ane kSetrano AdhAra paNa niyati che ? dAdAzrI : hA, eno AdhAra niyati. niyatinA AdhIna A spesa che badhAne. ane pachI niyati ekalI karI zakatI nathI A. jo niyati ekalI hota to jagatamAM bIjuM solyuzana nA joIe. paNa spesa maLyA pachI A IgoIjhama badhuM kArya kare che. praznakartA : mukta thavAnI prakriyA paNa niyatine AdhIna ? dAdAzrI : je spesa che te niyatine AdhIna. baMdhananI prakriyA hatIne, te jenA nimitte thaI rahI che, tenA nimitte ja muktinI prakriyA thayA kare. eTale AmAM niyatine kaMI levAdevA nathI. niyati to vacce tamane spesa ne e badhuM eDajasTamenTa Ape che. niyati kAma karI rahI che paNa niyati to badhAne mATe sarakhI, samapramANathI. so jaNa nIkaLyA eTale so jaNane UbhuM rahevAnuM to sthAna hovuM joIe ne ? have deha che eTale UbhuM rahevAne mATe ATalI jagyA joIe. ane AtmAne potAnuM sthAna to kharuM ja ne, kAraNa ke zyAM sudhI saMsArI che tyAM sudhI avazya jagyA roke ja ne ! praznakartA : parataMtra thavAmAM paNa niyati kharI ne, dAdA ? dAdAzrI : niyati parataMtra thavAmAM nimitta nathI. niyati to helpIMga che, parataMtra thavAmAMya helpIMga che ane svataMtra thavAmAMya helpIMga che. niyati to bicArI kaMI herAna nathI karatI. praznakartA : to dareka jIva e spesamAMthI pasAra thato ja haze ne ? dAdAzrI : hoya ne. e soLamA mAIlamAM Ave tyAre eka jIvanI potAnI je sthiti hatI, evI ja enI (bIjA jIvanI) sthiti thAya. praznakartA : evuM kharuM ke darekane e mAIlamAMthI pasAra thavuM ja paDe ane darekane sarakho ja anubhava thAya. dAdAzrI : hA. soLamA mAIlamAM amuka sTepamAM Ave ne ene je anubhava thAya, have bIjAne paNa e ja sTepa maLe to ene paNa evo sarakho ja anubhava thAya. gatibaMdhano niyama.. praznakartA : e jagyA kyAre nakkI thAya, janme tyAre ? spesa kaho cho te ? dAdAzrI : maratAM pahelAM phorTI eITa (aDatAlIsa) miniTsa pahelAM. maratI vakhate AkhI jiMdagInuM saravaiyuM Ave ane teya vidhina phorTa eITa miniTsa... e jo phorTI eITasa miniTo sacavAI gaI to bhaInuM kalyANa thaI gayuM. praznakartA : to punarjanma e kevI rIte samajavuM ? dAdAzrI : e punarjanma, ApaNA je karmanA hisAba che ne, temAM koIe, Izvareya hAtha ghAlyo ja nathI. A to sahusahunAM karmanA hisAba nokhA che. karmanA hisAba eka jAtanA kema nahIM ? tyAre kahe, A badhA beThA che e sahusahunI jagyA judI che ke nahIM ? eTale spesa judI che, eTale karma judAM che. eTale hisAba badhA judA judA che. ane ahaMkAra kare che tethI naya pApa-puNya baMdhAya che. te pharI bhogavavAM javuM paDe che. praznakartA : Aje ja huM basamAM beThA beThA vicAra karato'to ke A badhAyanA kevA moDhA, koI eka aNasAra paNa nathI maLato. dAdAzrI : nA, paNa A meM phoDa pADyo che, bahu UMco phoDa pADyo che. spesa judI hovAthI moDhA judA che ne tethI A saMsAra cAlyo. kema nahi, eka ja dharma ? praznakartA : vividha vividha prakAranA dharmo kema thayA ? dAdAzrI : mANasonI jagyA judI judI che eTale vicAro judI judI jAtanA che, eTale dharmo paNa judI judI jAtanA thayA.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5.3) rahasya, judA judA mukhaDA taNAM ! praznakartA : dAdA, manuSyano svadharma saccidAnaMda che, to pachI ATalA badhA dharmo kema che ? ane A dharmo kyAre eka thAya ? 125 dAdAzrI : A badhAnA moDhA sarakhA thAya tyAre eka dharma thaI jAya. tame kaho ke A nathI vAparavAnuM tyAre pelo kaheze, A vAparavuM joIe. magaja judA, moDhA judA, spesa judI. A badhA beThA che ne, te spesa judI judI che ne ! zyAM sudhI spesa judI hoya tyAM sudhI eka dharma nA hoya. praznakartA : to eka kyAre thAya ? dAdAzrI : eka thAya ja nahIM spesa, eTale jeTalA jeTalA spesamAM AvI rIte AvyA, eTalAne AtmA prApta thaIne nIkaLI jAya jhaTa. tyAM sudhI baphAyA ja karavAnuM nirAMte, zekAyA ja karavAnuM. koIne vadhAre DigrI tAva hoya ane koIne ochI DigrI hoya. praznakartA : e to judA judA rUpamAM, judA judA nAmathI ApaNe pUjA karIe ane emane pokArIe, emAM emanI prati ane emanI utpatti e badhuM joie, to e badhuM zuM ? dAdAzrI : A to verAyaTIjha oNpha rileTiva che. anaMta jAtanI verAyaTIjha che. kAraNa ke dareka jIvAtmAnI spesa judI hovAthI verAyaTIjha aneka prakAranI che. praznakartA : A darekanA caherA judA judA che, enuM kAraNa A spesa che paNa A kAraNane lIdhe AvI IphekTa AvI, enI liMka kaMI barAbara samajAtI nathI, kaI rIte AvuM thayuM ema ? dAdAzrI : mukhya spesa ja che, bIjuM kaMI nathI. have AmAM kevuM hoya che ? A vastumAM kojha AvI rIte goThavelA hoya che ke pacAsa TakA spesanuM kAraNa che ane pacAsa TakA bIjA badhAnuM kAraNa che. paNa jenA TakA vadhAre te tenuM ja kAraNa gaNAya. eka vastu nA bolAya ke spesanuM ekaluM ja kAraNa che paNa Ama spesane zAthI mukhya kahIe 126 AptavANI-14 (bhAga-2) chIe ke pacAsa TakA spesanuM kAraNa che. karmaneya calAve kudarata ! praznakartA H darekane je spesa maLI, e enA karmathI baMdhAya che ? dAdAzrI : hA, e to badhuM karmanuM ja. dravya-kSetra-kALa-bhAva badhuM karmathI ja baMdhAyeluM che. e pramANe ene kSetra maLI Ave che. atyAre tame ahIM A kSetra upara beThA e tamAro hisAba che cokkasa. eTale badhuMya goThavAyeluM che karma. paNa A karmane koNa calAve che ? kudarata calAve che. A tame je spesa para beThA cho e spesa tame jANatA hatA ke A jagyAe ja besIza huM ? A TAIme dAdAjI ApaNI joDe vAtacIta karaze e tame jANatA hatA ? praznakartA : nA. dAdAzrI : te A badhA saMjogo vyavasthita bhegAM karI Ape ane ApaNuM kAma thAya che. emAM bhagavAnanI vacce jarUra nathI. praznakartA H kyA kAraNothI saMjogo bhegA thAya ? dAdAzrI : tame dArU pItA nA hoya, paNa hamaNe kaho ke dArU pIvo sAro che ke dArU pIvo eno vAMdho nahIM, eTale e tamane dArUno saMjoga bhego thAya. eTale A badhA tamArA bhAvathI badhuM bheguM thayeluM che A jagata. tame ja, yu Ara hola enDa saoNla rispaoNnsibala phaoNra yora lAIpha. naoN baDI Ijha rispaoNnsibala, goDa Ijha noTa rispaoNnsibala phaoNra yaoNra lAIpha. bhagavAna to kazuM karatA nathI. mahIM vItarAga beThA che. bhrAMta puruSArthato AdhAra, jJAta te spesa ! have koI dA'Do ApaNe corI nA karatA hoIe paNa koI jagyAe evA beThA hoIene, te vakhate nirjarA to badhI sArI ja hoya paNa pelo mANasa bahAra jAya te sonuM ne dAgInA tyAM paDyA hoya.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5.3) rahasya, judA judA mukhaDA taNAM ! te ApaNA manamAM corIno bhAva thAya, te A puruSArtha UMdho thayo kahevAya paNa leto nathI. A bhAva thayo te UMdho puruSArtha thayo. 127 praznakartA : eTale bIja pADyuM pAchuM. have e naimittika dhakkAthI thayuMne ? dAdAzrI : nA, e UMdhA puruSArthathI. nimitta mAtrathI ahIM Avyo-gayo paNa puruSArtha UMdho kare che. praznakartA : amane A rIte gUMcavAyeluM, te manamAM jarA saoNlyuzana enuM na'tuM AvatuM ke A je aMdara naimittika dhakkAthI jo kaMI aMdarano bhAva thato hoya to e paNa ApaNA hAthanI to vAta nA rahI. dAdAzrI : nA, evuM nahIM. hAthanI vAta to kharI ja ne ! kema kUvAmAM nathI paDato ? praznakartA : je paDanArA hoya e paDe che, dAdAjI. dAdAzrI : te paDe che paNa kema bIjo paDato nathI ? avaLA-savaLA bhAva hoyane, te atyAranA jJAnane AdhIna che. A badhI jema jema UMcI nAto thatI jAya che, tema A mAravAnA bhAva ochA game che ne ? praznakartA : hA, e nathI hotuM. dAdAzrI : UMcI nAtomAM khUna-corI nathI hotIne ? sUkSma corI bhale hoya paNa sthULa corI nathI hotI. kAraNa ke badhA puruSArtha karIne corIo baMdha karatA AyA che. praznakartA : e je puruSArtha karavo.... dAdAzrI : e bhrAMtino puruSArtha che. praznakartA : jJAna nathI lIdhuM ene kharAba bhAvamAMthI sArA bhAva lAvavA, evo je oTomeTika puruSArtha thato hoya, to e... dAdAzrI : e oTomeTika hoto ja nathI ema. bhrAMta puruSArthanI AptavANI-14 (bhAga-2) pAchaLa jJAna hoya che ja, vyavahArika jJAna che. zyAM sudhI mULa jJAna prApta na thAya tyAM sudhI vyavahArika jJAna hoya ja che. te ApaNe ko'kane mAryo eTale e jJAna ene upadezanuM kAraNa bane ke pharI vaDhavADa nA karavI. 128 eTale A jJAna prApta thAya ene. mAryo nA hoya to jJAna prApta nA thAya. potAne potAnI bhUlo dekhAya nahIMne ! e to zyAre bahu mAre tyAre jJAna prApta thAya ke A meM bhUla karI tenuM A phaLa ApyuM. eTale pachI e bhUlo kare nahIM. praznakartA : A je koI paNa prasaMga banyo ane aMdarathI naimittika dhakko lAgyo bhAvano, e paNa AvA jJAnanA AdhAre lAge che ke kudaratI lAgI jAya che ? dAdAzrI : A jJAnanA AdhAre. kudarata-budarata kazuM nahIM. tame ja projekTara cho ne A projekzana che. tame jeTaluM karo ne, eka pachI eka phaLa Ave.... have projekTa kare zenA AdhAre ? tyAre kahe che, 'je rileTiva jJAna ene prApta thAya enA AdhAre.' praznakartA : hA, paNa badhAne kema sarakhuM jJAna bheguM nathI thatuM ? eka saMyoga Ubho thAya emAMthI darekane juduM juduM jJAna thAya, e zenA AdhAre ? dAdAzrI : TheTha sudhI juduM rahevAnuM. kAraNa ke enI sITa judI che, spesa judI che. eTale juduM ja rahevAnuM. TheTha sudhI vicArabheda rahevAnA. kALa-bALa badhuM eka ja, spesa judI. hA, nahIM to badhuM e niyati ja hatI. niyati ekalI kahevAya to pachI niyatine AdhIna che badhuM jagata. paNa koIne ropha pADe evuM thavA dIdhuM nathI A kudarate. koI ema nA kahI zake ke, 'meM karyuM.' sarva kALa phiksa nathI eTale vicAro paNa phiksa nathI, vicAro judA judA hoya darekanA. A eka spesa ekalI ja judI Ave che,
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5.3) rahasya, judA judA mukhaDA taNAM ! 129 130 AptavANI-14 (bhAga-2) bIjuM kazuM juduM AvatuM nathI. je tattvanuM A zarIra banyuM, e ja tattvanI gAya-bheMsa banI che. e ja tattva che, phakta spesa pheraphArane laIne A badhA bhAva pheraphAra thayA. ane bhAva pheraphAra thayA eTale A badhuM jagata UbhuM thaI gayuM. ApaNA hAthamAM zuM karavAnuM e to tamane thoDuM ghaNuM samaja paDI ne ? praznakartA : vicAro athavA bhAvanAo karavAnuM ApaNA hAthamAM dAdAzrI : ene pheravavI joIe ApaNe. praznakartA : avasthita spesa jeTalI hoya, e pramANe ene maLe dAdAzrI : spesa judI judI. eka jagyAmAM be mANasa besI nA zake ne ! praznakartA : e kharuM ane mANasane potAnuM kaMIka to hoyane e? dAdAzrI : e bhAva eno potAno hoya pAcho. e eno bhAva kahevAya. dravya-kSetra-kALa ane bhAva. te kALa eka ja prakArano, dravya eTale ke "huM" eka ja prakAranuM. paNa A eno bhAva, jJAna lenArano bhAva ane A jagyA. e jagyA asara kare ne bhAva asara kare, benI asara che. jJAna to eka ja prakAranuM che. praznakartA : bhAvakarmamAMthI IphekTa thAya che ? dAdAzrI : hA, paNa bhAvakarma zenA AdhAre ? tyAre kahe, spesanA AdhAre. prazanakartA : to spesa zenA AdhAre, dAdA ? dAdAzrI : spesane AdhAra ja nathI, nirAdhAra. spesa to potAnI jagyA ja che, e pote ja che. spesa eTale AkAza. AkAza to che paNa je AkAzanA bhAgamAM 'A' Avyo, te bhAgamAM AvI asara thAya. aMtaHkaraNa paNa spesatA AdhAre ! prazanakartA : caitanyanI hAjarIthI mana-citta-buddhi dareka skurAyamAna che ? dAdAzrI : hA, caitanyanI hAjarIthI A badhuM TakI rahyuM che. enI hAjarIthI UbhuM thaI gayuM che, te A badhuM TakI rahyuM che. prazanakartA : eTale e svataMtra rIte kaMI nathI ? dAdAzrI : bilakula svataMtratA nathI koIne, svataMtra che ja nahIM. prazanakartA : toya caitanyanI hAjarIthI mana-buddhi-citta-ahaMkAra dareka skurAyamAna che, to badhAne ekasarakhI phuraNA kema thatI nathI ? dAdAzrI : nA thAya, badhAnI spesa judI che ne ! eka ja spesa hoya to thAya. dareka jIvanI spesa judI judI hoya che, tethI dareka juduM juduM jue che. tethI dareka judA judA paramANu kheMce che, judA judA bhAva karIne tethI judA judA AkAra kheMce che. bhAva pheravavAthI spesa phera ! praznakartA : dareka vyaktine judo judo anubhava thAya che, e kema hoI zake ? zA mATe ema thAya che ? dAdAzrI : spesa judI che eTale. spesa phera che, kahIe. spesa eka hoya to bhAva sarakhA hoya. eTale A strInA aMdara bALaka beTheluM hoya, te beunA sarakhA-samAna bhAva hoya. spesa eka che eTale. ane sesa pramANe bhAva phare. amuka jagyAe jAva tyAM hiMsAnA vicAra Ave. amuka jagyAe jAva tyAre ko'kanI joDe lakSmI saMbaMdhI svArthanA vicAra Ave, bIjA vicAra Ave. jAta jAtanA vicAro badalAya jagyA pramANe. e jagyA pramANe bhAva badalAya che ne bhAva
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5.3) rahasya, judA judA mukhaDA taNAM ! pramANe badhuM cAle che. praznakartA : paNa ene spesa judI judI maLe enuM paNa kaMI kAraNa haze ne ? 131 dAdAzrI : hA, enuM paNa kAraNa. praznakartA H enuM zuM kAraNa ? dAdAzrI : pAchaLano hisAba enuM kAraNa che. praznakartA : spesa e pramANe maLe, eTale e pramANe bhAva thAya. dAdAzrI : ane spesa maLavI ja joIe ene. hisAba che eTale spesa darekane maLavI ja joIe. praznakartA : AgalA janmamAM spesa sArI maLe eTalA mATe atyAre zuM karavuM joIe ApaNe ? dAdAzrI : hA, bhAva pheravavA joIe. dareka mANasane kema karIne sukha ApuM ! tamane duHkha Ape teneya sukha ApavAnA bhAva karo to AvatA janmamAM bahu sAruM maLe. jhaverI ja pArakhe hIrAte ! praznakartA : to pachI badhAyane zaMkA kema alaga alaga thaI ? dAdAzrI : e to darekanI spesa judI che ne dareka spesa judI che. jo spesa eka hoya to badhAne juduM juduM nA thAya. spesa judI judI hovAthI badhAne juduM juduM thAya che. ane te spesa to rAkhavI ja paDe ne darekane. nA rAkhavI paDe judI judI ? kema lAge che tane ? praznakartA : sAcI vAta che paNa enA mATe paNa kAMI.... dAdAzrI : e spesa judI che eTale A juduM juduM dekhAya ApaNane. ane eka ja spesa hoya to eka ja jAtanA bhAva Ave badhAne. kAraNa ke kALa badhAno sarakho ja hoya. AptavANI-14 (bhAga-2) lADavA eka prakAranA hoya, paNa badhAne judo judo svAda lAge e ajAyabI ja che ne ! sAva sonAno mANasa hoya toya paNa badhA abhiprAya judA judA. 132 dravya-kSetra-kALa-bhAva. A loko kSetra kahe, ApaNe spesa kahIe eTale paDyo loco. te mane kahe che, A 'spesa' zabda to sAMbhaLyo ja nathI. praznakartA : nA paNa enuM ekjhekTa samajAvyuM ne, dAdA. Ama kahevAthI samajAya che ne barAbara. dAdAzrI : pUrepUruM samajAya. pachI pharIvAra pUchavApaNuM rahe nahIM ne ! pUchavuM nA paDe ane zaMkA ye nA rahe ke zA AdhAre moDhA judA ne A te badhuM juduM. ko'ka ApaNane mahIM magajamAM ghAlI de, 'bhagavAnane nA kaho cho ? to moDhA zA AdhAre judA che ?" eTale pachI ApaNI TADhI Tapa Ama Ama mAthuM valUrIe ! eka phero sAMbhaLI lIdhuM hoya to pachI TADhI Tapa nA karI zake ne ? utArI pADanArAne to bahu AvaDe. tamane spesa keTalo TAIma yAda rahyuM'tuM rAtre ? praznakartA : atyAra sudhI cAlyuM hatuM. dAdAzrI : A loko to bahAra nIkaLyA ke tarata ja bhUlI gayA have e. praznakartA : bhUlI kevI rIte jAya paNa ? dAdAzrI : nA, paNa A loko badhuM bhUlI jAya. lokonuM citta zemAM hoya ? e ghere pelA methInA bhajiyAM banAvyAM che te khaI lezuM, cA-bA pIne. lokonuM dhyAna AmAM bahu hoya ja nahIM. lokonuM dhyAna thoDuM thoDuM caTaNImAM hoya. koIne sinemA jovAnI IcchA hoya... ane AmanA jevAne kazuM joItuM ja na hoya tyAre citta tyAM
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5.3) rahaya, judA judA mukhaDA taNAM ! 133 ja rahe. spesa badhA samajI gayA haze hamaNe ? sAMbhaLe eTalI ja vAra, hake. tamane AkhI rAta yAda rahyuM che ! praznakartA : mane to AkhI atyAra sudhI e ja philma cAlI che ke A dAdAe kevI gajabanI vAta kADhI ! dAdAzrI : have bIjAe sAMbhaLyuM eTalI vAra, pachI kazuMya nahIM. bahAra nIkaLyA ke hatA tevA ne tevA ! jhaverIpaNuM hovuM joIene, jeTaluM jhaverIpaNuM ApaNane AvyuM hoya eTalI oLakhANa paDe ApaNane. jhaverIpaNuM haju AvyuM nA hoya ema ne ema jatuM rahe badhuM. praznakartA: A to e ja vAta AvIne UbhI rahI, enI spesa pramANe oLakhe. dAdAzrI : basa, spesa pramANe oLakhe. bahu thoDA mANasone thoDuM thoDuM jhaverIpaNuM hoya paNa toya pUrNa jhaverI nA thayelA hoya. kAraNa ke ApaNe ahIM vaDodarAmAM ahIM ne ahIM vecavA jaIe hIro, to vaDodarAnA badhA jhaverIne pUche, koI hajAra kahe, koI hajArane pacAsa kahe, koI navaso pacAsa kahe paNa eTalAmAM ja ane e hIro muMbaImAM jaIe to aDhAraso kahe. ane ene e che te tyAM madrAsamAM jaIe tyAre pacIsaso rUpiyA kaheze. ane ene e hIro perIsamAM jaIe ne tyAre sAta hajAra.... praznakartA: A spesa jevo zabda tamArI pAse kyAMthI Ave ? A spesa zabda to samajAyo nathI keTalAyane. keTalAka moTA mANase vAparyo che, jenuM mAdhyama aMgrejI che teNe vAparyo che, ke zyAM sudhI spesa che tyAM sudhI mukti nathI. dAdAzrI : barobara che, kharuM kahe che. [6] saMsAra eTale cha tattvonI bhAgIdArIno dhaMdho ! cha bhAgIdAro ! dhera Ara siksa pArTanarsa Ina dhIsa boDI. A saMsAra calAvavAmAM cha pArTanaro bhegA thayA che. brahmAMDa mAtra cha tattvothI bhareluM che ! A cha bhAgIdAronI 'limiTeDa kaMpanI' che. cha bhAgiyA koNa koNa lAge che tamane ? praznakartA : paramANu. dAdAzrI : pachI bIjuM ? praznakartA : avakAza, pachI kALa. dAdAzrI : traNa, pachI ? praznakartA : gatisahAyaka tattva, sthitisahAyaka tattva ane AtmA. dAdAzrI : hA, A cha jaNa thaIne kahe che, ApaNe badhA bhAgIdArImAM dhaMdho karIe. cha bhAgIdAronI ramata che A badhI. chae pArTanarazIpamAM dhaMdho kare che, korporezana kADhyuM che. jagyA ApI AkAze ! A cha bhAgIdAra kahe che, amAre dhaMdho mAMDavo che. tyAre to A badhA bhegA thaIne pachI kahe che, "alyA paNa A jagyA kyAM che ? kampAunDa joIze che ne, ApaNe kArakhAnAnI jagyA ?" ApaNe kArakhAnuM karavuM hoya to nA joIe badhuM ?
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 AptavANI-14 (bhAga-2) marI jagyA, jeTalI vAra e kArakhAnuM nAma ApuM. AkAze (6) saMsAra eTale cha tattvonI bhAgIdArIno dhaMdho ! 135 praznakartA : joIe. dAdAzrI : have AtmA kahe che, ke A jagyA konI ? tyAre AkAza kahe che, 'jagyA badhI mArI, jeTalI joIe eTalI. pAra vagaranI jagyA, jeTalI vAparavI hoya eTalI, spesa badhI mArI, jAo.' jema ApaNA loka nahIM kahetA, e kArakhAnuM bAMdhavuM hoya to jagyA badhI mArI. bIjuM badhuM tamAruM, paisA-baisA rokaDA nahIM ApuM. AkAze ene' jagyA ApI. evo e vana oNpha dha pArTanara thaI gayo. mAlasAmAna jaDato ! eTale pachI mAlasAmAna joIe tenuM zuM ? eno saplAyara koNa ? tyAre kahe che, paramANuo. jaDa tattva che e khAlI saplAyara che, A meTaravALo kahe che ke "je cIja joItI hoya to tamAre amane phona karI devo. tamane hareka cIja ApIzuM." eTale sAmAna badhoya paramANuono, rUpI tattvano. pachI paramANu kahe che ke "jeTaluM joIe e badhuM ja maTIrIyalsa mAruM, emAM paNa vidhAuTa kATiMgsa cArjisa. kATiMga-bATiMga nahIM amAre. laI javAnuM kAsTiMga mAre mAthe nahIM.' te kATiMga vastu judI pAchI. kATiMga kare gatisahAyaka ! tyAre saplAyarane ApaNe kahIe, 'tuM ahIM ja nAkhI jAne !" tyAre kahe, "nA, kATiMga kaoNnTrAkTarane soMpo, amAruM kAma nahIM. tamAre je joItuM hoya te mAMgI lo. kATiMgavALAne soMpo.' tyAre kATiMgavALA koNa che ? tyAre kahe, gatisahAyaka nAmanuM tattva che. gatisahAyaka e che te badhuM kAsTiMga karIne laI jAya che ne lAve che. tyAre e che laI janAro ? tyAre kahe, 'hA, kATiMga konTrAkTarane kahIe ke bhaI, mAla laIne nAkhI de.' kATiMga gatisahAyakanuM te jeTalo mAla hoya, tyAM AgaLa laIne ThAlavI Ave, basa. mAlasAmAna lAvanAra, laI janAra gatisahAyaka tattva. gatisahAyaka kahe che, "kATiMga badhuM mAruM.' pachI che. te trIjuM bhAgIdAra thayuM A gatisahAyaka tattva. sToreja kare sthitisahAyaka ! ane cothuM bhAgIdAra, sthitisahAyaka tattva. kAsTiMga karanArA mANasa kArTiMga eka phero cAlI eTale pachI cAlyA ja kare, UbhuM nA rahe to pachI ApaNe mAla zI rIte utAravo ? e pAchuM sthitisahAyaka tattva ene helpa kare che. lAvanAro lAve, laI janAro laI jAya, enI meLe kATiMga-bATiMga badhuMya, sAphasUphI badhuMya kare. ane sthitisahAyaka kahe che, eka jagyAe ene sToreja rUmamAM sAmAna mUkIe. ane sthitisahAyajvALo e mAla utAravAno ane sToreja karavAno beu e kare. menejamenTa che, kALa tatvanuM praznakartA: kALanuM rahyuM, kALa ! kALa tattvanuM zuM phaMkazana che ? dAdAzrI : kALa che te amuka mudatamAM ja A joIe, te eTalI mudatamAM ja che te e badhuM kAma thaI javuM joIe. eTale kALa kALanuM kAma kare che. TAIma (kALa) kahe che, menejamenTa badhuM mAruM. kALa je che, kALANu, te saMyogika purAvAone bhegA karI Ape che. praznakartA: dAdA, eTale je ekzana ne riekazana thavAnuM te A kALANuone lIdhe thAya ? dAdAzrI : nA, ene lIdhe nahIM paNa enA parathI hisAba kADhe ke A jUnuM thayuM, A navuM thayuM. kALanA aNu hoya che. have kALa zuM kahe che, ke paNa A zenA AdhAre nakkI thaze ? tyAre kahe, amArA AdhAre. ame navAnuM jUnuM karyA karIe. eTale menejarane kahe che, tamAre pheMkI devAnuM pachI. navAne jUnuM karavuM A mAro dhaMdho. eTale kALanuM menejamenTapaNuM che. cetana, sarvato suparavAijhara ! e badhA bhAgIdAromAM cetana tattva che e dhyAna rAkhe che badhAnuM. hareka vastu zuM thaI che ane badhAnuM dhyAna rAkhe che. eTale suparavAIjhara
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) saMsAra eTale cha tattvonI bhAgIdArIno dhaMdho ! 137 138 AptavANI-14 (bhAga-2) jevuM, ene kazuM karavAnuM nahIM. khAlI suparavijhana ja karavAnuM. e cetana tattvanuM kAma che emAM. chanI bhAgIdArImAM enI pharajo zuM ? tyAre kahe, 'suparavijhana karavAnuM. bolavA-karavAnuM nahIM, vaDhavAnuM nahIM, kazuM karavAnuM nahIM. lAvavAnuM-laI javAnuM kazuM ja nahIM. emAM AtmAe badhA upara dhyAna rAkhavAnuM ke A badhuM kevI rIte thAya che. bhUlacUka hoya to khabara pADavAnI, samajaNa pADavAnI. tamAre onlI (phakta) nirIkSaNa karavAnuM ke kevI rIte cAlI rahyuM che. tamAre jarA dekharekha rAkhavAnI ke kema bhaI, A kATiMgamAM moDuM thayuM. eTaluM ja, vaDhavA-karavAnuM nahIM. nirIkSaNa tamAre phakta joyA ja karavAnuM. A badhA kAma karI rahyA e joyA ja karavAnuM. A badhAnI upara dekhabhALa karyA karavAnuM. koIne TaiDakAvAnuM nahIM, evuM tevuM nahIM karavAnuM. ApaNe zuM karIe chIe ? tyAre A badhAnI upara dekhabhALa karIe chIe. dekhabhALa ApaNuM kAma che. vyavasthA bIjAnA hAthamAM che. suprinTenDanTapaNuM, khAlI jovAnuM ne jANavAnuM, basa. bIjI bhAMjagaDa nahIM karavAnI. zo mAla sAmAna Avyo-gayo e badhI tapAsa rAkhavAnI. e tattva cetana je tame pote cho. Ama cAle chathI dhaMdho ! A badhAM tattvono vepAra cAlu thayo che A. cha bhAgIdArI. te AkAzanI jagyA ane bIjA pAMca bhAgIdAro. hauhaunuM (sahunuM) kAma karI cAlu karI A bhAgIdArI. siksa iTarnala pArTanara Ina dhIsa varlDa. cetaneya pArTanara che, paramANuya pArTanara che, pachI gatisahAyaka pArTanara che, sthitisahAyaka pArTanara che, avakAza denAroya pArTanara che. TAIma pArTanara. pota potAnAM kAryo kare che AmAM. potapotAnuM kAma vaheMcI lIdhuM che. ane AtmAne A badhAnuM nirIkSaNa karavAnuM che, dekhabhALa karavAnI che. ene bhAgIdArI eTalA pUratI hatI. dekhabhALa karavA pUratI enA badale coMTI paDyo ke "A mAruM che, mAruM che.' A AkhuM dabAI paDyo. 'tame badhA zuM karo cho ? huM ja badhuM karuM chuM, mArA sivAya A badhuM zI rIte thAya ?' A cha bhAgiyAmAM, AtmA eka vana siksatha (chaThThA bhAgano) pArTanara che. ane A kahe che ke, "huM ja karuM chuM A badhuM." eTale pelA bhAgiyAo ciDhAyA che, te tela kADhI nAkhe che enuM. ciDhAya ke nA ciDhAya ? kharekharuM kaho ne ? 'huM ja karuM chuM' ema Akho laI beTho che. tyAre pelA bhAgiyA kahe che, "mUA, badhuM kAma ame karIe ne tuM ekalo mAthe laI paDuM chuM ?" batI beTho mAlika, cetana ! te pelA kahe che, 'tuM kyAM hato pahelA, kATiMga upara huM chuM." to pelo kahe che ke, 'alyA, sAmAna mAro." "alyA, jagyA mArI ne tuM vacce kacakaca zeno kare che ?" pelAM kahe, 'tuM zeno, alyA mUA, atyAre A badhI vastuo amArI upara AvIne." bIjA pAMca bhAgIyA kahe che, 'tuM UMdhe che tyAre mahIM badhuM koNa calAve che, ame bhAgIdAra nahIM ? ApaNe sarakhA bhAgIdAra chIe." eTale badhAM tattvo che, te kAma karI rahyAM che. temAM ApaNe (vibhAvika) AtmA, pote "A huM, A meM karyuM, A meM karyuM, A meM karyuM. A mAruM', kahe che. A mAruM, eTale pelA badhAMnI pArTanarazIpa ja UDADI dIdhI eTale badhA bhAgiyAoe dAvA mAMDyA che. bolo, A dAvA mAMDyA hoya emAM koI sukhI hoya kharo ? kare che badhA bhegA thaIne, to ApaNe pArTanarazIpa svIkAravI nA paDe emanI, ke bhaI, A tame karyuM ! - A pelA bhAgIdAra kaMI jevAtevA nathI. kevA ? 'AvI jA, tArA bApane sIdho karI nAkhIe." kaheze. te godA mAra mAra kare che ane jo dAvA cAle che. AmanA jevA vakIloya paNa maLI Ave che pAchA. vakIlo AmanA pakSamAM paDyA hoya tyAre pelo virodhamAM paDI jAya. mahIM jhaghaDA, badhI bhAMjagaDo cAle che. vizeSabhAvathI thayo saMsAra ! bolo, vakIla nA karavo paDe pachI ? pelA badhAe to vakIla rokyA pachI A bhaI jevA.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) saMsAra eTale cha tattvonI bhAgIdArIno dhaMdho ! 139 140 AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : paNa dAdA, e amAre ArmeTreizana klojha eka hatuM. e jJAnI maLe to nikAla karI Ape, to kabUla badhAne. dAdAzrI : 'paNa jhaghaDA zAthI bhAI A ? huM ekalo chuM. mahIM atyAre koNa mUA kacakaca karo cho te ? atyAre sUI javA do ne?" paNa nA sUvA de. koI dahADo baneluM nahIM, anubhavamAM nahIM AveluM ? praznakartA : cAle, are khUba ! dAdAzrI : anubhavI cho ? eksparTa ? praznakartA : anubhavI, esparTa nahIM. jhaghaDA joIe chIe, jhaghaDA khUba cAle che. dAdAzrI : bAkI huM to eksparTa thayelo hato. UMgha Ave ja nahIM ne, zI rIte Ave che ? zyAM sudhI jJAna thayuM hotuM tyAM sudhI AvatI na'tI. Ane lIdhe AbarU jatI rahI. moTA AbarUdAra ! gAmamAM dasa vIghA bhoMya (jamIna) ane eka chAparuM (ghara), temAM moTA jo koI khaMbhAtanA navAba nA AvyA hoya evo ropha hoya ! are, khaMbhAtanA navAbane gAMThe nahIM pAchA. gAyakavADane paNa nA gAMThe evA ! praznakartA : AptavANImAM lakhAyuM che ke zuddhAtmAne bIjA tattvo gAMThatA nathI, to Ape e tattvo kevI rIte anukULa kayAM ? dAdAzrI : pote jJAna thAya eTale anukULa thaI jAya. ajJAna hoya to haju gAMThe nahIM. ahaMkAra thAya to bIjAM tattvo kahe che ke 'tArA ekalAnA bApanuM che. amArA badhAMnI bhAgIdArI che.' ane jJAna thAya eTale ahaMkAra jAya eTale pelA badhAM cokhkhAM thaI jAya. A ajJAnane laIne laDhAlaDha che badhuM. ajJAnane laIne Akho mAlika thaI bese che. cha bhAgIdAra che temAM A ekalo ja kahe che ke "mAruM che, utpanna thayo eTale 'huM karuM chuM' AvI gayuM. eTale A badhA jhaghaDA cAle che. eTale chUTo thaI jAyane, eka phero potAnuM A (svarUpa) jANI jAya, pachI badhuM ema (ahaMkAra) nA kare. pachI jhaghaDo nA rahe, A badhuM ajJAnatAthI cAlyA kare, laukika rIte enA tophAna cAle che. have bIjA badhA bhAgiyA risAyA che. jo dAvo mAMDyo, mAra Thoka Thoka karyA kare che. have zI rIte chUTako thAya, e khabara nathI paDatI. A badhA kharAba che, evuM ene lAge che. paNa nA, tuM chUTo thaI jA mUA, nahIM to mAryo jaIza. eTale ame chUTo karI ApIe, A phasAmaNamAMthI. A dehanI caMdulAla nAmanI dukAnamAM ApaNe chaThThA bhAganA pArTanara hatA ane e badhAno bhAga paDAvI lIdho ke 'huM ja caMdulAla ane huM badhuM karuM chuM.' enA badhA jhaghaDA che. ane have to ApaNe ApaNo bhAga ja kADhI lIdho eTale chUTyA. A temAM ApaNe joyA karavAnuM hatuM, tyAM ApaNe zuM karavA mahIM hAtha ghAlIe ? AmAM bhagavAna che chaThThA pArTanara ! praznakartA : A dAkhalo ApIne cha tattvonI moTI vAta karI. dAdAzrI : bahu moTI vAta che. eka zarIramAM cha tattvo hoya tyAre zarIra bane. have cha tattvo eTale dhera Ara siksa pArTanarsa Ina dhIsa boDI. A varlDamAM koIthI ema kahI zakAya evuM nathI ke "A huM karuM chuM !' evo koIne hakka lAgu nA thAya. bhagavAnathI paNa ema nA kahevAya ke meM A banAvyuM che ! bhagavAna 'meM banAvyuM' kahe to bIjAM tattvo kahe ke "le bhaI, banAva tyAre bIjI duniyA, ame khasI jaIe chIe." te khasI jAya to bhagavAna to Ama lakhoTA mAryA kare ! have bIjAM tattvo rophamAM AvI jAya tyAre bhagavAna kahe, 'huM khasI jauM chuM." eTale pelAM bIjAM tattvo kahe, 'nA bhaI, ApaNA badhAMno hakka che !' A to cha ye tattvonI 'ikvala pArTanarazIpa' (sarakhI bhAgIdArI) che. vizeSa bhAva utpanna thayo, ahaMkAra Ubho thayo, AtmAmAM nahIM. AtmA to ema ja che paNa A be bhegA thayA pachI vizeSa bhAva
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 AptavANI-14 (bhAga-2) (6) saMsAra eTale cha tattvonI bhAgIdArIno dhaMdho ! 141 eTale goDa Ijha noTa yunivarsa enDa yunivarsa Ijha noTa goDa. prasanakartA : evuM kahevAya che, goDa nathI. A badhuM necarala prosesa ja che. dAdAzrI : nA, nA, hajheDa parasanTa roMga (so TakA khoTuM). goDa Ijha vana sistha pArTanara Ina dhIsa brahmAMDa. hI Ijha noTa dhI onara, hI Ijha vana oNpha dhI pArTanara. praznakartA : eTale tame ema kahevA mAMgo cho ke zyAM AgaLa jIva che, cetana che tyAM AgaLa goDanI 1/6 pArTanarazIpa che? dAdAzrI : goDa Ijha Ina evarI kriyecara vedhara vijhibala ora Inavijhibala, noTa Ina kriyezana. Ina kriyezana dhera Ijha no goDa. ye boDI calAne ke liye dhera Ara siksa pArTanarsa. vana goDa enDa phAIva adharsa. nAu goDa Ijha spIkIMga dheTa AI ema DuIga evarIthiMga, Isake liye korTa kA jhaghaDA cala rahA hai, vo phAIva pArTanarane dAvA lagA diyA korTa meM. aMdaratI vaDhavADa ! A cha bhAgIdAro A dehamAM che. ApaNe kahIe ke matabheda kema paDe che, mahIM ne mahIM ? ApaNA ahIM aMdara matabheda paDe ke nA paDe ? eka pakSa AvuM kaheto hoya ne eka pakSa AvuM bolato hoya, bole ke nA bola ? AkhA zarIramAM bIjo koI matabheda ja nA hoya. zarIranI mahIM matabheda nA hovA joIe. pahelAM hindustAnanA matabhedane kADhavA phare che loko, ApaNo mahIM matabheda nA hovo joIe. ane mahIM matabheda thayo eTale goTALo. pachI Tenzana. zuM thAya ? pachI kogrezana Avene ? prasanakartA aMdarano matabheda eTale zuM ? dAkhalo ApIne samajAvo. dAdAzrI : have caMdubhAI koIne bolAvatA hoya, ko'kane dekhyo eTale kaheze, 'Avo, Avo.' to mahIM kaheze, 'A nAlAyakane zuM kAma che te ? mahIM pAchA evuM bole. e trIjo tRtiyam bole evuM koI vakhata bane kharuM ? praznakartA : ko'ka vakhata zuM, lagabhaga badhI vakhata bane. dAdAzrI : roja ? praznakartA H bhUlamAM bolAvI lIdhA pachI thaI jAyane ke sAluM, Amane kyAM besADyA ? dAdAzrI : eTale A matabheda Thera Thera, gharamAM, mahIM aMdara jhaghaDAmatabheda hoya. A to hamaNe A jJAna ApyA pachI ochA thayA, nahIM to pahelAM to Akho dahADoya cAlyA karatA mahIM tophAna. 'alyA, meM tamAruM zuM bagADyuM che te tame mUA mArA gharamAM vaDho cho badhA ?" tyAre kahe, 'tame amAruM zuM bagADyuM che, te tame jANatA nathI ? cha bhAgIdArano sarakho dhaMdho ane tame kaho cho ke meM karyuM. e amane phAvaze nahIM AvuM." enI A vaDhavADa thaI gaI che. tame kaho cho ke "karyuM" evuM nA bolazo. tame sAdhAraNa rIte vANI tarIke bolo, ke "meM karyuM', vyavahAra tarIke. paNa 'meM karyuM" kahevuM emAM tamAro eTalo badho vAMka nathI. badhuM sAyaTiphika sarakamasTenziyala eviDansa che. badhAnuM bheguM che. A to 'tame' coMTI paDyA, "meM ja karyuM ane tame ja manamAM mAnI lIdhuM. badhA bhAgIdArone to kADhI nAkhyA. eTale A bhAgIdAro mUA mahIM kacakaca, vaDhavADa, vaDhavADa, mAra, tophAna, tophAna, tophAna karI mUke che. eTale A 'meM'paNuM chuTuM, to pachI vaDhavADa nahIM koI jAtanI. jo vaDhavADa ochI thaI gaIne badhI ? hai... nahIM to 'huM, huM, huM...' A zeThaneya te AvI vaDhavADa thatI hatI ne bahu? have badhI ochI thaI gaIne ? praznakartA : hA, dAdA. dAdAzrI : kAraNa ke A pote ekalo karato nathI, badhA bhegA
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) saMsAra eTale cha tattvonI bhAgIdArIno dhaMdho ! 143 144 AptavANI-14 (bhAga-2) thaIne kare che A. badhAnI bhAgIdArI che. tyAre A ekalo mAthe coMTI paDe che, tyAra pachI zuM thAya te ? eTale have tamane ema lAge che ke sAluM, bahu vaDhavADa, pahelAM jeTalI nathI have ! pahelAM jeTalI nathIne ? prazanakartA : nA, dAdA. dAdAzrI : dhIme dhIme eya baMdha thaI jaze. A bhAIne to ghamasANa cAlatuM hatuM, pAkistAna ne hindustAna jevuM cAlatuM hatuM, te badhuM baMdha thaI gayuM. have thoDuM amathuM nahIM Ave, AmathI Ave eka bhAI, AmathI be Ave, evuM badhuM. AmathI Ave ne temathI Ave, to pachI cAle vaLI thoDuMghaNuM. praznakartA : paNa dAdA, AtmA nA hoya, to bIjA pAMca bhAgIdAro zuM karavAnA hatA ? dAdAzrI : evuM nA bolAya. e pAMca kahe che, "amArAmAMthI eka nA hota to tame bhAMgI paData." praznakartA : to to pachI mokSamAM gayA, to pachI bAkInA pAMca tattvo kyAM gayAM ? dAdAzrI : e emanI meLe potAnI svataMtra majA ja kare che e. emane kazI khoTa gaI nathI. prazanakartA : paNa bhAgIdArI ene lIdhe che ne ? dAdAzrI : nA, ene lIdhe nahIM, koI koIne lIdheya nathI, koI koIne madada nathI, koI koIne khoTe nathI, koIne dhakko mArato nathI, koIne madada karatuM nathI, oNblAIjha karatuM nathI, kazuM ja nathI. A to ahaMkAra Ubho thaI gayo che, 'meM karyuM ane ahaMkAra nirmULa thAya tenI paNa khabara paDI jAyane tarata ? praznakartA : tarata ja khabara paDI jAya. dAdAzrI : jo badhA jhaghaDA mahIM ochA thaI jAyane ? have tamAre bahu jhaghaDA che nahIM ne ? darekamAM cha ja bhAgIdAra che. gulAbamAM paNa cha bhAgIdAra che, paNa vaDhavADa nathI. pAMca Indriyano svAmI thayo to mArAmAra karI mUke. gulAbamAM chae sarakhA. tethI pAna sarakhA, sugaMdha sarakhI. samabhAve nikAla karIzuM, mAtra jJAtA-draSTA rahIzuM, eTale bAkInA pAMca bhAgIdAra pachI sarakhA cAlaze, barobara kAma karaze. bUmAbUma nahIM kare. AvuM A jagata A lokone zI rIte samajaNa paDe ? e to zyAre Ano phoDa paDene, kartA koNa che ? pote koNa che ? tyAre ApaNe 'ene' kahIe ke, 'bhaI, tuM jJAyaka svabhAvano chuM, tAre joyA karavuM. kartA A vyavasthita che.' samajaNa pADIe chIene ? pachI eno niveDo Ave. chatA karyA bAra te.. A dukAna che ne, enuM nAma caMdubhAi. paNa tamAruM koNa ? A dukAnamAM to che bhAgIyA che, baLyA. temAM 'tame" ekalA ja coMTI paDo. 'mAruM ja che, mAruM ja che." tenI laDhavADa thAya pachI. cha bhAgiyA AmAM che. pAcho paiNAve eTale caMdrAbena nAmanI dukAnamAM bIjA cha bhAgiyA eTale moTuM korporezana thayuM. ane korporezanamAM e eka bAbo janma, te cha bhAgiyA laIne Ave. pAchA bebIbena janme tenA cha bhAgiyA bhegAM thAya. ane A pati-patnI bAra te. pachI bAbAnI vahu Ave, vahune bAbo Ave, ema bhAgiyA vadhyA kare. pachI laDheDhA nA thAya, to zuM thAya che ? have A bhAgiyA thaIne A calAve che ane bIjA cha bhegA karyA eTale korporezana thayuM. A lokone khabara nathI. brAhmaNeya kahetA nathI ke A korporezana thAya che. korporezana vadhatuM jAya ne, dADe dA'De ? AmAMthI chUTakAro zI rIte thAya eno ? duHkhamAMthI mukta kema karIne thAya che ? evI A duniyA che. A jANavuM paDe ne ! A jANe to Ukela
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) saMsAra eTale cha tattvonI bhAgIdArIno dhaMdho ! 145 146 AptavANI-14 (bhAga-2) Ave. A jANe nahIM to A badhuM gUMcavAyA kare ne ! eTale A je dehAdhyAsa thayelo che, e ame choDAvI ApIe tamane. bAkI nahIM to koI avatAramAM dehAdhyAsa chUTe nahIM. cetave rahevAtuM mAtra jJAtA-draSTA.... tamane A bhAgiyA gamyA ? praznakartA : gamyA. dAdAzrI : have A bhAgiyA emanI meLe kAma karatAM hoya to ApaNe zI bhAMjagaDa A badhI nakAmI ? tane game che, nathI gamatuM? praznakartA : game che. dAdAzrI : to have tuM zuM karuM chuM, vahIvaTa badho.... praznakartA : joyA karavAno. dAdAzrI : basa, basa, basa, joyA karavAno. ame tamane jJAna ApIe chIe ne, pachI tamAre e rahe, tamAre joyA karavAnuM. tame have evuM karo cho ke kahyAthI juduM karo cho ? praznakartA : evuM ja karuM chuM. dAdAzrI : have suprinTenDanTapaNuM karo cho? 'huM karuM chuM evuM nahIM karatA ne ? A ame amArI meLe nirIkSaNa-parIkSaNa karIe ane badhAnA suprinTenDenTa rahIe chIe. kazI bhAMjagaDa nahIM. sahu sahunuM kAma cAlyA kare. koI bhAgiyAnI bUma nahIM, barADo nahIM. je joItuM hoya te sAmAna-bAmAna badho lAve, laI jAya. praznakartA : A mULa to vItarAgI ja ane emAMthI eNe A nATaka UbhuM karyuM ? dAdAzrI : ane tattvoya badhAM vItarAgI ja che, ene rAga-dveSa che nahIM. nATaka karatAM karatAM "ApaNe" aham karyuM tyAMthI ja pelAM badhAM sAmasAmI jhaghaDA thayA ke 'tArA ekalAnuM che badhuM, tane joI laIzuM.' e cAlyuM pachI... praznakartA : dAdA, Ape che tattvonI bhAgIdArInuM bahu suMdara dRSTAMta ApyuM che ! dAdAzrI : haM... kevuM sarasa ! koI zAstramAM nA hoya evI vAta che A. bahu jhINI vAta che A. cha jaNanuM, cha bhAgiyAnuM mahIM sahiyAruM che ! ApaNuM ne pArakAnuM, sahiyArAne jo juduM karI dIdhuM to korTa baMdha thaI jAya. ArAdhana karo mAtra AjJAnuM ! eTale e to badhAne samajavA vAto karIe chIe. bAkI, cha tattva samajavAthI kaMi ukela Avaze evuM che nahIM. ApaNane ApaNA mUMjhavatA prazano hoya ne, te pahelAM saoNlva karAvI levA. cha tattva to eka vijJAna che. e jANavA jevI vastu che. ane jANavA jevI vastu roja ArAdhana karavAnI nA hoya. eka ja phero jANI lIdhuM eTale manamAM samAdhAna thai rahyuM. ane ApaNA rojanA UbhA thatAM prazno hoya to tenuM solyuzana lAvavuM e ArAdhana karavA jevI cIja. ApaNe koi zaheramAM bahu jovAnuM hoya to kaheze ke eka phero joI AvyA eTale pachI e zaherano bojo nahIMne ! evI rIte A cha tattvanI vAta nIkaLI, e tame sAMbhaLI eTale pachI kazuMya nahIM. e jANI lIdhuM kahevAya. helpa nA kare. dararoja ApaNA vyavahAramAM mUMjhavatA praznano ukela lAve tyAre helpa kahevAya. tamAre bahu A jhINI bAbatamAM nA utaravuM. ApaNe AtmAnuM karyA karavuM.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramANu, khaMDa-2 avitAzI dravya ! [1] paramANunuM svarUpa ! rUpI che svarUpe e ! jagatamAM paramANu to badhe zyAM ne tyAM che. AkhuM jagata paramANuothI ja bhareluM che. A AMkhe badhuM dekhAya che, kAne saMbhaLAya che, A IndriyothI anubhavamAM Ave che e badhuM rUpI tattva che, e mULa svarUpe avinAzI che ane avasthA svarUpe vinAzI che. e paramANu tarIke avinAzI che ane aNu tarIke A badhuM je dekhAya che te badhuM vinAzI che. e ekaluM ja tattva dekhAya evuM rUpI che, teya mULa tattva nathI dekhAya evuM. A enI avasthA ja dekhAya che. jaDa rUpI che, cetana arUpI che. eTale A jaDa oLakhAya che ApaNane ane cetana oLakhAya nahIM. A AMkhe nA oLakhAya, e to divyacakSuthI oLakhAya. praznakartA : A je paramANuo che, e koNe zodhI kADhyA ? dAdAzrI : zodhyA tIrthaMkaroe ane jJAnIone samajamAM AvI gayuM. emanuM je joyeluM, te AmanI samajamAM AveluM. praznakartA : A pudgala paramANunI utpatti kyAMthI thaI, 148 AptavANI-14 (bhAga-2) vijJAnIo e zodhavA mAge che. dAdAzrI : zuM zodhavA mAge che ? utpatti ? emane kahevAnuM ke avinAzI cIjanI utpatti nA hoya. utpatti thAya e nAza thai jAya kAyama mATe, eTale utpati thaI nathI, kahIe. paNa emane samajAya nahIMne vastu, buddhithI samaje che tyAM sudhI. ameya kevaLajJAnathI joI zaktA nathI paNa kevaLajJAnanI vAta amane samajamAM besI gaI che. A lokoe peluM khoLI kADhyuM che ne ! eTama khoLI kADhyo che. paramANu to eTamathI bahu nAnAmAM nAnI vastu che. eTama to emane dekhAyoya kharo. praznakartA : paramANu sUkSma thayuM ne ? dAdAzrI : e AMkhe dekhAya nahIM evuM. chellA bhAga na paDI jAya, vibhAjana nA thAya, e paramANu kahevAya. A pudgala che, e paramANumAMthI ja thayelA che. paramANuo, eka ke aneka ? praznakartA: paramANu eka che ke aneka che ? dAdAzrI : paramANuo anaMta che. paNa pote eka-eka judA judA pADI zake. judA pADe tene paramANu kahevAya. eTale anaMta che evA. praznakartA : e be thayA enI amuka avasthA ane traNa thayA enI amuka avasthA ane cAra thayA enI amuka avasthA evuM kaMIka che ? dAdAzrI : e badalAyA kare. praznakartA H A badhA zyAre paramANurUpamAM hoya che, tyAre eka ja paramANu che ke aneka paramANu hoya che ?
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) paramANunuM svarUpa ! 149 150 AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : nA, evuM koi koine levAdevA nathI. potapotAnA svabhAvathI ja che badhA. paNa sarakhA guNavALA che badhA. eka paramANuno je guNa che, evA bIjA badhAyamAM guNa che badhA. koi A(padArtha)mAMthI A (aNu) thayA nathI ke e (aNu)mAMthI A (paramANu) thayA nathI. je thayA che evuM kahevAya ne tyAM kaMi che te kriyezana che. tattvonuM kriyezana A jagatamAM che nahIM. kriyezana jo A jagatamAM hoya to A badhuM menameiDa ekaluM ja che. pachI ghaDA-baDA, makAno-bakAno badhuM kriyezana. A to badhI avasthAo UbhI thAya che, nimittathI. A vAdaLa e kriyezana nathI, avasthA che. rUMdhatI sAcI samaja ! dAdAzrI : anaMtA paramANuo ane cetaneya anaMtA che. A cha vastuo che, avinAzI. temAM amuka anaMtI che. phakta AkAza eka che. pachI A dharmAstikAya eka ja che. adharmAstikAya paNa eka ja che. praznakartA : mAre e jANavuM che ke eka paramANumAMthI aneka paramANu thayA che ke ? dAdAzrI : koi koinAmAMthI thayuM ja nathI. koi koine levAdevA ja nathI. ekamAMthI aneka thayuM nathI ane anekamAMthI ekeya thayuM nathI. potapotAnA svabhAvathI che. eTale AmAM koI kazuM karanAra nathI. phakta A saMjogonA AdhAre be paramANu coMTI jAya, traNa coMTI jAya, cothuM coMTI jAya ane koipaNa sAdhanathI dRzya thayuM eTale ene aNu kahe loka. bAkI koi paNa sAdhanathI dezya nA hoya, tenuM nAma paramANu. praznakartA H te paramANu je tame kaho cho ke dezya nA thAya, te paramANu ke paramANuo ? dAdAzrI : paramANu. paramANuo to badhA pAra vagaranA che. praznakartA H hA, to mULa to eka ja ne ? dAdAzrI : nA, eka to kazuM hoya nahIM. eka hoya to aNu zI rIte thAya ? praznakartA: hA, to be paramANuo bhegA thayA to ATalA badhA paramANuo kyAMthI AvyA ? dAdAzrI : AvavAnA kyAMthI ? ahIM che ja. A jagatamAM enuM astitva che. AvavA-javAnuM koine thayela ja nathI. A hatA, che ane raheze. kAyamanA ja che. praznakartA : have padArtha dekhAya che. padArthathI aNu AvyA, aNuthI AgaLa paramANu AvyA. have eka paramANunA prasava thaine aneka paramANuo thayA che ? praznakartA : vyavahArathI A badhuM pudgala alaga alaga, nizcayathI eka ja ? dAdAzrI : nizcayathI eke nathI pudgala. praznakartA : to ? dAdAzrI : A to emanI dRSTie chUTanArA, pudgalathI chUTavA mATe bolI gayA che, chUTavA mATe evuM che. bAkI vyavahArathI anaMta che ne nizcayathIya anaMta che. kAraNa ke enA paramANurUpe cokhkhA che, pudgala AkhuM paramANurUpe che. praznakartA H aMdha kone kahevAya, paramANuono skaMdha ? emAM badhuM phera zuM? dAdAzrI : be ke bethI vadhAre, ghaNA badhA paramANunuM milana thaI javuM. ekAkAra thaI javuM e badhuM khaMdha kahevAya. skaMdha eTale jAmI gayuM Ama, badhuM bheguM thayuM ne AvaDo TukaDo bhego thaI jAya tene aMdha kahevAya. A jagatamAM dekhAya e badhuM ja aMdha che. praznakartA : jaDane enA lakSaNothI oLakhe ?
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) paramANunuM svarUpa ! 151 dAdAzrI : svabhAvathI. paramANu to hoya nahIMne ! tyAM to skaMdha hoya, moTI jaththAbaMdha vastu hoya. praznakartA : pudgala ? dAdAzrI : haM. praznakartA H ahIM aMdarathI pariNAma UbhA thAya e paNa jaththAbaMdha skaMdha svarUpe hoya ? dAdAzrI : nA, pahelAM paramANu svarUpe. pachI jaththAbaMdha thAya. pudgala eTale pUraNa thayeluM ane galana thayA kare te. praznakartA : dAdA, A paramANumAMthI jaththAbaMdha thaI javuMne, e navI vAta che. pahelAM paramANu svarUpe hoya ane pachI jaththAbaMdha thaI jAya, peluM e ahIMthI Ama kevI rIte thaI jAya che ? - dAdAzrI : A zarIramAM ekuya paramANu nathI, badhuM jaththAbaMdha. ene skaMdha kahevAya che. paramANu to dekhAya nahIM. aNu thayA pachI te A sAyanTisTone jaDe, bAkI bIjAne nA jaDe. ApaNe to AvaDuM moTuM bAjarI jevuM thAya tyAre dekhAya. ApaNI AMkha vadhAre dhAraNa karI zake nahIMne ! ane dUrabIna (mAIkroskopa) hoya nahIM ApaNI pAse. dUrabIna hoya to pakaDe. paramANu che te paramenanTa che, ITarnala che. A be (aNu ane skaMdha) to lokonA khyAlamAM Ave che, paNa A cetana volamAM na AvI zake. ane bIjuM emane AkAza khyAlamAM Ave. tathI eto zabda aMgrejImAM ! praznakartA : aNuno 'eTama" zabda che, to paramANuno zabda zuM che iMglIzamAM ? 15ra AptavANI-14 (bhAga-2) je dekhAya eno zabda jaDe, je dekhAya nahIM enA zabda jaDe nahIM. praznakartA : dAdA, ApaNe paramANuno IMglIza zabda nathI to eTama kahI zakAya zyAre paramANunI vAta kare tyAre ? dAdAzrI : eTama to paramANunI avasthA che. praznakartA : vesTarna philosophI meTara' zabdane vApare che, e ja paramANu ? dAdAzrI : meTara Ijha noTa paramANu, baTa meTara Ijha dhI phejha oNpha paramANu. avasthAo ekalI ja buddhigamya che. AMkhathI dekhAya agara buddhithI dekhAya, evI avasthAo ekalI ja che, e mULa vastu nathI. eTale eTama to e loko joI zakyA ane eTaluM vicArI zakyA ke AnA haju bhAga paDI zake ema che ane paramANunA bhAga nA paDe. praznakartA : vijJAnIone kevuM che ke ApaNe kahIe ke A paramANu AvA che ane tUTe evA nathI, to pachI eno e lokone prayoga karavo paDe ane prayogamAM jo pUravAra nA thAya to e mAne nahIM ke A sAcI vastu che. to ahIMnA sAyanTisTane e paramANu avibhAzya che, eno tame kevI rIte ukela ApI zako ? dAdAzrI : e to avibhAzya che ne, te game eTalAM vibhAjana karatA karatA pahoMce ne, paNa pachI je chelluM vibhAjana thavAnuM thAya che, tyAM AMkhathI dekhAtuM nathI, dUrabInathI dekhAtuM nathI. eTale indriyagamya nathI ke buddhigamya nathI e. eTale buddhinI para javuM paDaze ane tyAM emane khyAlamAM rAkhavuM joIe ke A pramANe che mULa hakIkata, biginiMga AnAthI che. ane e lokoya eksepTa kare ke buddhithI uparanuM kaMIka che ke zyAM buddhi pahoMcatI nathI. dAdAzrI : paramANu zabda ahIM nA hoya. eno zabda hoya nahIM.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) paramANunuM svarUpa ! 153 vaijJAnikonI paNa che maryAdA ! praznakartA : paramANu te moTA sAyanTisTothI Diskavara nahIM thAya ? (zodhI nahIM zakAya) jevI rIte nAnA eTamsanI zodha karI che... 154 AptavANI-14 (bhAga-2) karIne AvyA che. have AgaLa javuM hoya to paramANu sudhI kema na jaI zakAya ? dAdAzrI : hA, eTama jaDe, eTama dekhAya. paNa emane ema khAtarI che ke A aNune vibhAzya karIe chIe, bhAMgI zakAya evA che. te A koI vastu avibhAzya hovI joIe evI zaMkA rahe. prazanakartA : A sAyanTisTone paramANu dekhAya nahIM, paNa kadAca evuM bolaze ke paramANu jevI vastu che. dAdAzrI : hA, eTale e paramANu nA bole toya ema che te samajaze ke A vibhAzya che, mATe avibhAzya hovuM joIe. eno sAmI kinAro hovo joIe. dareka vastuno sAmo kinAro hoya. praznakartA : dAdA, eTama pachInAM je nAnA pArTIkalsa che, ene A loko IglIzamAM sabaeTomIka pArTIkalsa kahe che. tyAM sudhI e loko pahoMcyA che. dAdAzrI : basa, ethI AgaLa jaI zakaze nahIM. praznakartA : ane hajI e lokonI mAnyatAmAM, thIyarImAM evuM mAne che, ke sabaeTomIka pArTIkalsane paNa hajI nAnA pArTIkalamAM bhAga karI zakAya paNa A loko paramANu sudhI hajI nathI pahoMcyA. dAdAzrI : paramANu sudhI pahoMcI zakaze nahIM ne ! kAraNa ke A che te indriyothI gamya nathI ane buddhithIya gamya nathI. buddhi ne indriyothI samajAya evuM nathI. prazanakartA : keTalAMya varSothI vaijJAnika itihAsa evo che ke pAMcaso varSa pahelAM mAnatA'tA ke eTama che. enAthI AgaLa javAya evuM nathI. paNa vaijJAniko atyAre prayatnothI ane inkavAyarI karI dAdAzrI : paramANu dekhAya to tame judA karI zako ne ! buddhithI, AMkhathI dekhAya, indriyagamya hoya to dekhAyane, e lagabhaga tyAMthI tamAre baMdha rAkhavuM paDaze. kAraNa ke mULa vastu to dekhAya evI che nahIM. e jJAnIo ekalAne ja samajAya. eya kevaLajJAnamAM haju mAreya thoDA vakhata pachI jANavAnuM. e kevaLajJAnI eTale ebsolyuTa thayelA hoya, saMpUrNa ebsolyuTa. huM paNa ebsolyuTa thayelo paNa saMpUrNatA nathI A. jo saMpUrNa ebsolyuTa thAya tyAre e saMpUrNa jANI zake ke A zuM che ! phera, pudgala te paramANumAM ! praznakartA : A mana-vacana-kAyA e paNa paramANunI iphekTane, dAdA ? dAdAzrI : badhuM paramANu ne paramANu sivAya bIjuM che ja nahIM. paramANu nA kahevuM, pudgala kahevuM. pudgala mULa paramANu rUpe nathI, avasthA rUpe che. prAnakartA : pudgala ane paramANu eka ke judAM ? dAdAzrI : be judAM kahevAya. prazanakartA : to pudgala ane paramANunI vyAkhyA zuM ? dAdAzrI : jenA pharI bhAga nA thAya, e paramANu. ane kharekharA paramANu. paramANu ja kahevAya. A pudgala e vibhAvika thayeluM che. vizeSabhAvane pAmeluM che A pudgala. be jAtanA pudgala. eka vizeSabhAvane pAmeluM. (ene vibhAvika pudgala kahevAya.) ane eka mULa pudgala, svAbhAvika, je paramANu
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) paramANunuM svarUpa | svarUpe che (ane pudgala paramANu tarIke kahevAya). vibhAvika pudgalamAM to jaththAbaMdha paramANu hoya ane svabhAvika e paramANu rUpe hoya. pudgala to, phakta manuSyane ke jIvamAtrane eno deha vaLagelo che, tene ja pudgala kahevAya, bIjAne pudgala nA kahevAya. praznakartA : eTale Ane (TeparekarDara) pudgala nahIM kahevAya ? dAdAzrI : nA. 155 praznakartA : eTale khAlI amukamAM eTamsa hoya eTale ema nahIM kahevAya ke e pudgala che ! pudgala eTale jIvatuM joIe. dAdAzrI : A kriyAkArI che evuM kahevAya, ke A bhegA thayA che ane pAchA chUTA thaI zake. e eno TAIma badalAya pAcho eTale juduM thaI jAya. praznakartA : eka pudgalamAM be AtmA samAI zake ? dAdAzrI : eka pudgalamAM to karoDo AtmA samAI zake. kAraNa ke jemAM samAvavAno hoyane, te vibhAvika pudgala hoya. vibhAvika pudgala hoya tyAM to lAkho AtmA hoya. AvaDA moTA kare to samajAya ke keTalAya jIvo hoya ! vibhAvika pudgalano lokone khyAla ja nathI. eTale A je pudgala kahe chene, e vibhAvika pudgalane ja pudgala kahe che. pudgala e (mULa svarUpe) paramenanTa che ane tuMya (mULa svarUpe) paramenanTa che, evuM zyAre samajAya tyAre kalyANa thaI jAya. praznakartA : pudgaleya paramenanTa che ? dAdAzrI : hA, mULa pudgala paramANu svabhAvathI paramenanTa che. A vibhAvikane tuM vibhAvika samajuM, eTale svabhAvika pudgalanaiya samajuM, e paramenanTa che. AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : eTale pudgaleya paramenanTa ane AtmAye paramenanTa, tyAM sudhI ene darzana UghaDavuM joIe ? 156 dAdAzrI : hA, A pudgala to vikRta pudgala che. mULa svabhAvika pudgala paramANu nahine ! vikRta pudgala vinAzI che, guru-laghu svabhAvanuM che ane sAcuM pudgala paramANu to aguru-laghu svabhAvanuM che. praznakartA H svabhAvika pudgala ane vibhAvika pudgalamAM Dipharansa zuM ? dAdAzrI : svabhAvika pudgala dekhAya nahIM eTale hamaNAM vAta ja karavI nakAmI che. loko jANatAya nathI ene. e svabhAvika pudgala zuM hoya e to AtmajJAnIo jANe paNa sAdhAraNa pablika to kazuM jANatI nathI. praznakartA : have A prakRti vibhAga che e kharekhara pudgala svarUpa nathI ne ? eTale prakRti paramANu svarUpa nathI ? dAdAzrI : prakRti pudgala svarUpa che. paramANu je hoya e cokhkhA hoya ane A prakRti e raMgelA paramANu hoya, bhAvathI raMgelA paramANu. jevA bhAve raMgelA evI jAtanAM paramANu hoya. te pudgala thayA pachI raMga caDhyo eTale pudgala kahevAya. pachI evA bhAve, te raMga jevA raMgano che evA raMganuM phaLa ApIne jAya tyAre cokhkhA thAya pAchA. praznakartA : cetanA vagara pudgala tattvanuM astitva ja nathI ne ? dAdAzrI : e barAbara che. paNa pudgala e mULa enA paramANu rUpe raheluM che. e kaMI bIjI rUpe nathI rahyuM. emanuM kharuM kahevuM che ke cetana sivAya pudgala hoya kevI rIte ? eTale paramANu rUpe raheluM che, kAyamane mATe svataMtra rIte. e cetana sivAya raheluM che. pudgalatI svataMtra zakti ! praznakartA : te Ape je vAta karI ke A badhuM pudgala che, to
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) paramANunuM svarUpa ! 157 158 AptavANI-14 (bhAga-2) A pudgalanI zakti ane AtmAnI zakti e bannene keTalo meLa prazanakartA : paNa jevI Atma zakti che, evI A pudgalanI zakti keTalI ? dAdAzrI : pudgalano pAvara to jema A beTarImAM pelA sela hoya che pAvara bharelA, te kyAM sudhI beTarImAM tame nAkho tyAM sudhI beTarI cAlu rahe. pAvara khalAsa thAya tyAre UDI gayA. evI rIte Ane AmAM AtmAnI hAjarIthI pAvara je bharAyelo che te manavacana-kAyAnI traNa beTarIo che. te traNeya beTarI bharelI che tyAM sudhI lAITa ane e mahIM pAvara khalAsa thaI gayo te UDI jAya. pharI pAcho navo pAvara bharAyA kare che. jUnI beTarIo khalAsa thAya che ne navI beTarIo bharAyA kare che. praznakartA : eTale A to parivartananI vAta karI, paNa emAM e pugalamAM pAvara keTalo che, pudgalanI zakti keTalI che ? dAdAzrI : pudgalanI to paugalika zakti che, nahIM ke Atma zakti che. eTale enI zakti judI che. pudgala to phakta A pAvara nA bharAyo hota to pudgala paramANu to chUTA ja hatA. A to pAvara bharAyo eTale cetananAM jevuM kAma kare che. jANe cetana nA hoya, evuM sarasa kAma kare che. mana-buddhi-citta-ahaMkAra, krodha-mAna-mAyA-lobha badhuM hoya che. Ama cetana jevuM kAma kare che, paNa emAM cetana bilakula che nahIM. A pAvara ja che, pAvara AtmA ja che. vyavahAra AtmA eTale pAvara AtmA ane pelo nizcaya AtmA e riyala AtmA. e nizcaya AtmA je che e kaMI ja karato nathI A zarIramAM. e jIvamAtrane prakAza ekalo ja ApyA kare che. bIjuM kaMI ja karato nathI. karavApaNuM enA svabhAvamAM ja nathI. je kaMI kare che A pudgalanI dazA che. pAvara AtmA* ja karI rahyo che. e beTarIo khalAsa thAya, navI bharAya nahIM to vAMdho nathI paNa A to jagatanA lokone jUnI DiscArja thayA kare ne navI cArja thAya dAdAzrI : pudgalanI zaktimAM ekya kAcuM tattva nathI, zaktivAna che. pudgalanI bhayaMkara zakti, apAra zakti che paNa ApaNe tenI zakti kAmamAM lagADavAnI jarUra nathI. ApaNane zuM pudgala helpa kare ? jema AtmAnI apAra zakti che evuM A apAra zaktivALuM paNa AtmAnI zakti apAra judI jAtanI che, AnI zakti judI jAtanI che. A (pudgalanI) acetana zakti che, pelI (AtmAnI) cetana zakti che. A rUpI zakti che, pelI arUpI zakti che. praznakartA : atyAre A badhI jagatamAM je zakti utpanna thaI che, jema pANInA phorsathI A ilekTrisiTI utpanna kare che ane e jagatamAM keTaluM badhuM kArya karI rahyuM che, evI rIte A je paulika zakti badhI utpanna thaI che, te A jJAna-darzana ane cetanA jo nA hoya to pachI A zakti zuM rahe ? dAdAzrI : jabarajasta zakti che. ema ne ema ja, jJAna-darzana, cetanA nA hoya toya paramANumAM jabarajasta zakti che. A jJAna-darzana ne cetanAthI to vikRta zakti utpanna thaI che UlaTI, pelI mULa zakti che ne, e to jabarajasta zakti che. evaDuM moTuM darzana che, atyAre gupta rIte paDeluM che. aNu toDe tyAre zakti vyakta ! prazanakartA : zyArathI A lokoe eTamika bomba banAvyone, tyAre jaDa vastumAMthI emaNe AkhI zakti pedA karI. dAdAzrI : jaDamAM to bahu zakti che, cetana karatAMya vadhAre zakti. jaDa to jagata bhasmIbhUta karI nAkhe eTalI zakti dharAve che. tenAmAM phakta lAgaNI nathI. aNuno upayoga karyo che lokoe. * AptavANI zrI-14, bhAga-3 ane 4mAM pAvara cetana vize vigatavAra satsaMga che.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1pa9 16 AptavANI-14 (bhAga-2) (1) paramANunuM svarUpa ! praznakartA : meTaramAM IlekTrona, nyUTrona ne proTona ? dAdAzrI : e badhuM ja jaDa. praznakartA: je cha tattva che, temAM phijhikala zakti zemAM Ave ? dAdAzrI : e che te aNu-paramANumAM, pragalamAM. paramANu bhegA thavAthI zakti badhI utpanna thayelI che. e pote ghaNI zaktivALuM che. praznakartA: paramANu bhegA thAya, eTale pachI zakti Ave ? dAdAzrI : aNune toDe tyAre zakti Ave, vyakta thAya. praznakartA : to zyAre paramANu bhegA karo tyAre... dAdAzrI : bhegA thAya tyAre zakti nA Ave. toDe to ja zakti Ave. toDavAthI zakti utpanna thAya. praznakartA : A vijJAnamAM A eTamsa che, ApaNe IlekTronsa kahIe chIe e ane enarjI e vaccenuM je rilezana ekjhakTa e loko samajI nathI zakatA. dAdAzrI : paramANumAM enarjI nathI. paramANu aNu thAya tyAre te enarjI hoya. aNuno nAnAmAM nAno bhAga e paramANu. paramANu pachI avibhAzya hoya. eTale emAM zakti nathI avibhAzyamAM. A jenuM vibhAjana thAya temAM zakti che. eTale aNu bhAzya thaI zake, vibhAzya hoya che. jema jema skaMdha thAya ema vibhAjana thaI zake. praznakartA : A padArtharUpa je kAMI dekhAya che e aNu ane paramANuonuM baneluM che, e vAta sAcI ne ? dareka padArthamAM, je anAtmA che e mULabhUta rIte to aNu-paramANu to kharA ja ne ? dAdAzrI : hA, kharA ne ! praznakartA : aNu-paramANumAM paNa atyAre to ilekTrona, proTonanI vAta AvI gaI che. enI aMdara paNa eka judAM navAM tattvo che ane enI pAse zakti che, to e cetana svarUpa che ? praznakartA : have je atyAre vAta cAle che e paramANumAMya zakti dAdAzrI : paramANumAM (potAnI svabhAvika) zakti kharIne ! paNa paramANu e avibhAzya hoya eTale zakti pheraphAra nA thAya. prazanakartA : je paramANu che e bhegA thaIne amuka jAtanA aNuo goThavAyelA che. have e zyAre aNunuM vibhAjana thAya che, tyAre paramANunuM zuM thAya che? dAdAzrI : nA, nA, e zakti enI judI che. e cetana zakti nathI koImAM. zakti darekanAmAM che, judI judI che. zakti to hoya ja, ene zakti to che. e aNu-paramANunI keTalI badhI zakti, te AtmAthI chUTAtuM nathI. jone ! A aNu keTalI badhI zakti dharAve che, je duniyA sarvasva nAza karI nAkhe ! be paramANu bhegA thAya, traNa bhegA thAya, e bhegA thayA pachI zakti (adezya rUpe) utpanna thAya che. dAdAzrI : koi paNa upAye aNunuM vibhAjana karo to aNu chUTA thai zake ema che ane tenI zakti utpanna thAya. have aNune toDIne A zakti utpanna karIne lokoe kADhelI. praznakartA : paNa e zakti konA vaDe che ? e zakti konI ? dAdAzrI : e aNunI bahu zakti che. praznakartA : paramANu to evuM ne evuM ja rahe che ke, paramANunuM saMyojana je chUTuM paDyuM....
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 AptavANI-14 (bhAga-2) (1) paramANunuM svarUpa ! 161 dAdAzrI : e aNumAMthI je TukaDA paDe che ne, te pAchA nAnA aNu hoya che. paramANu nathI thaI jatA. aNunuM vibhAjana kare che tyAre nAnA prakAranA aNu thAya che. praznakartA H aNane enI aMdaranI potAnI zaktine lIdhe nathI thatuM, bAhya zaktithI thAya che ? dAdAzrI : bAhya nathI, AMtarika zakti che. bahu zakti bharelI che. bAhya kazuM levAdevA nahIM. potapotAnI zaktine AdhIna che. A badhAM dravyone enI svabhAvika zakti che. praznakartA: toDavA mATe bAhya zakti vadhAre hoya to ja e aNu tUTe, bAkI tUTe nahIM. dAdAzrI : e to upAyathI tUTe badhuM. bhegA thavAthI zakti utpanna thAya ? UMdhuM kare che. A kudaratI nathI karatA, akudaratI kare che. paramANu ema ne ema bhegA thAya che ne ema ne ema chUTA paDe che. paramANu sakriya svabhAvanA eTale pote potAnI meLe ja kriyA karI rahyA che. praznakartA : jaDa kare che ne, to pachI AtmAnI zakti keTalI haze ? dAdAzrI : hA, AtmAnI zaktio bhrAMtine laIne AmAM pesI gaI, tethI A thAya che. praznakartA : hA, te A bhrAMtine lIdhe, to mULa AtmAnI zakti keTalI haze, ema huM pUchavA mAMguM chuM. dAdAzrI : anaMta zakti, enI to vAta ja judIne ! praznakartA : e anaMta zakti che te tIrthakara sivAya bIjA koIne samajamAM Ave ? dAdAzrI : nA, bIjAne pUrepUrI samajamAM nA Ave. potAne nirAlaMba lAgavuM joIe. koI paNa vastu "mane' kaMI paNa karI zakatI nathI, evuM 'ene" bhAna thaI jAya ne, to keTalI badhI zaktio utpanna thaI jAya ! zaktivALAne aDavAthI pheraphAra thaI jAya che. praznakartA : jagata jene zakti kahe che e saMyojanamAM kAM to viyojanamAM UbhI thai che. be vastu bhegI thayelI hoya ke pachI badhI bahu vastuo bhegI paDelI hoya, e chUTI paDe tyAre zakti thAya. A je zakti che e, jagata jene zakti kahe che e vibhAvika pariNAmonuM ekIkaraNa ane chUTA thavuM e ja kahevAya ne? dAdAzrI : chUTA-bUTA kazuM nathI. darekanA aNu hoya, enuM vibhAjana thAya tyAM sudhI zakti hoya. praznakartA : jagate jene zakti jANI che te saMyojita zakti rUpe jANI che ? praznakartA : A je nyukliara enarjInI vAta kare che ne, te aNune toDavAthI UbhI thayelI enarjI che. ane je toDe che tyAre A zakti utpanna thAya che. to emano purAvo e ema kahevA mAge che ke jo ene toDavAthI ATalI zakti thatI hoya to bhegA karavAmAM keTalI zakti joIe ? dAdAzrI : bhegA karavAmAM zakti ja nA joIe, enuM nAma ja paramANu kahevAya. bheguM thavuM eno svabhAva che ane chUTuM thavuM eya eno svabhAva che. e to ApaNe toDavA jaIe chIe, nahIM to pUraNa-galana eno svabhAva ja che. praznakartA : to pachI A je juduM paDe che, to keTalI badhI zakti pedA thAya che ? dAdAzrI : zakti to A toDe tethI utpanna thAya che. A to
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) paramANunuM svarUpa ! 163 dAdAzrI : saMyoga vastumAMthI (chUTuM pADe tyAre) zakti utpanna thAya, saMyogI thaIne. praznakartA : saMyoga-viyoganI zakti che A, eTale rileTiva che? dAdAzrI : hA, rileTiva badhuM. eTalI badhI bhAre zakti che ! praznakartA: kAle patharA joyA, A bAju sapheda, A bAju gre [2] pudgala paramANutA gaNo ! hato, dAdAzrI : hA, evuM jAtajAtanuM badhuM. ahIM A jagyAmAM AvA patharA thayA, paNe judI jAtanA patharA thayA, peNe judI jAtanA patharA thAya. koine Ama thayuM, koine Ama thayuM, koine Ama thayuM. juone, ghAsatela-kerosIna nIkaLe, DAmara nIkaLe, badhI keTalI keTalI jAta !!! buddhi kAma ja nA kare. rUpI badhuM ja pudgala ! eTale A eka tattva cetana che, bIjA pAMca tattvo jaDa che. (bIjA pAMcamAM cetana nathI.) ane jaDamAM che te eka rUpI che. chamAM eka ja tattva rUpI che ane bIjA pAMca che te arUpI che. kema bolatA nathI ? praznakartA : samaju chuM. dAdAzrI : paNa ko'ka pUche ke, have rUpI koNa ? arUpI koNa ? te huM javAba ApuMne ? praznakartA : pUchavAnI jarUra nathI, Apa amane samajAvo. dAdAzrI : to mane jevuM phAve te rIte samajAvI dauM. je rUpI che te jaDa tattva che, e aNu-paramANu rUpe che. te arUpI hotuM ja nathI. prazanakartA : eTale jevuM jIva che evuM ajIva paNa duniyAmAM che. dAdAzrI : hA, ajIve che. A rUpI dekhAya che, rUpa je AMkhe dekhAya che te, kAne sAMbhaLAya che, jIbhe cakhAya che, nAke soDAya che, sparza thAya che e badhuM ajIva che. zyAM rUpI che e ajIva che ane arUpI che e jIva che. jIva arUpI hoya. e dekhAya nahIM, A kAne
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 AptavANI-14 (bhAga-2) (2) pudgala paramANunA guNo ! 165 saMbhaLAya nahIM. A IndriyothI gamya nathI. IndriyothI para, IndriyothI mAluma nA paDe e. IndriyothI je anubhavamAM Ave che te badhuM ajIva. AmAM pudgala rUpAdi guNa yukta hovAne lIdhe mUrtita che ane bAkInA amUrta che. AtmA amUrta ane pelA cAreya tattvo amUrta. ane A paramANuno svabhAva kevo hoya ? niraMtara raMga badalAyA ja kare. e raMga-baMgano koI guNa AtmAmAM nathI. A goro che ke A zAmaLo che e badhuM jevA paramANu hoya ne, te pramANe niraMtara raMga badalAyA kare. pachI niraMtara sparzanA badalAyA kare. praznakartA : dAdA, prakRti ane puruSa e beumAM, 'prakRtino eka paNa guNa mArAmAM nathI ane mAro eka paNa guNa prakRtimAM nathI', to pachI beunA amuka komana guNo to hoyane, prakRtinA ane puruSanA? nathI evA ? dAdAzrI : nA. praznakartA H A arUpI che, sUkSma che. mana sUkSma kahevAya ? dAdAzrI : nA, badhuMya rUpI. prasanakartA : vicArone ? sUkSma saMyogo jene kahIe chIe ? dAdAzrI : badhuMya rUpI. AkhI prakRti rUpI ja che. mana-vacanakAyA badhuMya rUpI che. praznakartA : A bemAM koI eka paNa guNa evo komana nathI ? dAdAzrI : nA, komana kazuM nathI. praznakartA : paryAyane hisAbe mAre samajamAM evuM AvyuM, ke azuddha paryAya komana hoya enA. evI dRSTi nathI ne ? dAdAzrI : evuM kazuMya nathI. e rUpI prakRti badhuM nAzavaMta ne arUpI avinAzI. rUpI pharyA kare, arUpI pharyA nA kare. rUpI pUraNa galana hoya ane AtmA arUpI. eTale A badhA guNo judA. benA guNadharma kazuM maLe nahIM. kyAMthI lakhI lAvyA A badhuM? praznakartA : dAdA, badhA zabdo Ave ne ? pelA sUkSma saMyogo, sthaLa saMyogo... dAdAzrI : cULa saMyogo rUpI, paNa e sUkSma paNa rUpI. praznakartA : ApaNe kahIe chIene, huM sUkSma chuM. evI rIte saMyogo paNa sUkSma... dAdAzrI : e sUkSma juduM che. ApaNe sUkSma je kahevA mAMgIe chIe, te to prakRti A sthULa che ne AtmA sUkSma che, ema kahevA mAMgIe chIe. bAkI e paramANu to sUkSmatama che. sUkSmatama eTale ene (carmacakSuthI) dekhI nA zakAya. pudgaleya evAM che. enA mULa paramANu dekhI na zakAya evA che, paNa A svabhAve rUpI che (kevaLajJAnathI dekhI zakAya). prakRti mAtra rUpI che. badhuM badalAyA ja kare. cenja thayA ja kare pachI. prAkRta game teTaluM rUpALuM hoya chatAM te kyAre veha (veSa) kADhe te kahevAya nahIM. A phaLa game teTaluM sAruM hoya paNa te pachI kahovAvAnuM. khIleluM phUla paNa karamAI javAnuM. prAkRta kyAre bagaDI jAya tenuM zuM kahevAya ? rUpa haMmezAM ghasAya ja ! A rUpI tattva, pudgala tattvane laIne A jagata UbhuM thayuM che. rUpI tattva ja mUMjhave che. paNa e rUpa jue che eTale mUMjhAI jAya. rUpa jue eTale badhuM enI mahIM bagaDyuM. praznakartA : rUpALuM mAne che, eTale AkhuM bagaDyuM ? dAdAzrI : rUpa jue che eTale. rUpALI mAnato nathI. rUpa hoya
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 AptavANI-14 (bhAga-2) (2) pula paramANunA guNo ! 167 praznakartA : rUpa hoya che ? dAdAzrI : rUpa to kharuM ne ! pudgalano rUpa to svabhAva. eno svabhAva che ne, rUpa, rasa, gaMdha, sparza. (koI strI) Ama paraphekTa, gulAbanA phUla jevI dekhAtI hoya paNa e ene khyAla nathI raheto ke A rUpa e pudgalano guNa che, te evara cenjaMga che. - zyAre rUpa Topa upara gayeluM hoya tyAre e pAsa kare ane pachI be varasa pachI mAMdI thaI gaI hoya, to rUpa khalAsa thaI gayuM hoya. praznakartA : dara varSe rUpa utaratuM jAya pachI ? dAdAzrI : haM, pachI pacAsa varasanI thAya tyAre to joI lo. pachI joI joIne mahIM kaMTALo Ave. zyAre pAsa karI hatI te ne A pacAsa varasanI, bemAM Dipharansa haze kaMI ?' praznakartA: hA, e rUpa cenja thaI gayuM atyAre. dAdAzrI : eTale pachI ene joI joIne kaMTALo Ave. pachI zuM kare ? thAya zuM ? paiNIne beThelA ! vahu gorI lAvyA hoyane, te kazuMka roga thAya to zAmaLI paDI jAya. pachI zuM kare ? pittaLanuM vAsaNa hoya to ApaNe ene baphIMga karIe, Ane baphIMga thAya ? thAya che baphIMga ? mATe gorI vahu zuM karavA khoLa khoLa karIe ApaNe ? je maLI e sAcI. te gorI pAchI zAmaLI thaI jAya, to zI dazA thAya ? A badhuM loko nathI samajatAne ? praznakartA : samaje kharA, paNa prasaMga Ave tyAre bhUlI jAya pAchA. dAdAzrI : hA, cAlAka loko che, nahIM ? eTale A rUpa zeno guNa haze ? badhuM rUpI guNa che te A pudgalano. A jAtajAtanA phUTa kevAM kevAM rUpALAM dekhAya ! e badhuM pudgala che. ane pelAM DrAyaphUTa nahIM joyelAM ? pelI gorI nahIM joyelI ? e DrAyaphUTa kevuM dekhAya ? eya phUTa ja kahevAyane badhA. paNa zyAre cAkhe tyAre khabara paDe. paraNI lAvyo ne cAkhe ne, paNa e zyAre kaMI navI ja jAtanuM bole tyAre kaMTALe. zyAre uparathI phUTa to Ama kharekharuM dekhAya rUpALuM. kAraNa ke pugala che ne ! ane ApaNA loka khuza thaI jAya, gorI che. alyA mUA, gorI paiNI to juo ! mUA, mUrakha banI jaIza. paraNe che, te pachI kaMTALe. prazanakartA : rUpamAtra cakSuno ja viSaya che. cakSue ja grAhya karyuM che rUpane. dAdAzrI : evuM che, mULa svabhAvika rUpa che, e cakSugamya nathI. A vizeSabhAvI rUpa che, e cakSugamya che. ane A jagatamAM badhuM vizeSabhAva rUpathI che. svabhAvika rUpa che e vinAzI nathI ane A vizeSabhAvI rUpa e TempararI eDajasTamenTa che. praznakartA : rUpa ane nAmane zuM saMbaMdha che ? dAdAzrI : badhuM rUpI ja che. oLakhAya zI rIte ? lokoe nAma ApyuM ke AnuM nAma gAya, Ane bheMsa kahevAya, Ane baLada kahevAya, Ane A kahevAya, e pachI muslima bhASAmAM juduM nAma-zabda hoya, paNa toye Azaya eka ja hoya badhAno. zabda judAM judAM hoya, tema tema bhASA bheda hoya to eka bAju goDa kahe, eka bAju bhagavAna kahe, eka bAju allA kahe. badhuM jAtajAtanuM paNa oLakhavA mATenI saMjJA che e. nAma e saMjJAsUcaka vastu che. prazanakartA : keTalAMka vedAMta zAstromAM nAma ane rUpane mithyA kahyuM dAdAzrI : nAma-rUpa e TempararI eDajasTamenTa che. prasanakartA : have ene asti, bhrAMti ane priya sAthe zuM saMbaMdha dAdAzrI : enuM astitva to che ja. ane (brAMtine laIne) priya
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : hA, paNa rUpImAM 'pote chuM' evuM mAne che ne, eTale svarUpa kahevAya. prazanakartA : paNa brAMtasvarUpa ? (2) pudgala paramANunA guNo ! 169 tarapha ja 'eno' saMbaMdha che. eno zreya tarapha saMbaMdha nathI. A preyasa tarapha lai jAya che ane zreyasa tarapha to puruSArtha karavo paDaze. 'A' svabhAvika preyasa tarapha jAya che. nAma ne rUpa, rUpa evuM che ke mANasane AkarSaNa karI nAkhe. rUpa asala brahmacArIneya AkarSaNa karI nAkhe evuM che. rUpALuM koNa, '' ke paramANu ? prazanakartA : eka vakhata vAta nIkaLelI ke vyavahAramAM jenuM rUpa Ave che pachI enuM nAma paDe che. dAdAzrI : e to je jIvo ahIM AgaLa avyavahAra rAzinA hoya, e vyavahAra rAzimAM Ave tyAre nAma paDe. vyavahAra ane kahevAya ke "nAma' sAthe hoya. praznakartA : eTale pahelAM rU5 enuM Ave che ? dAdAzrI : rUpa to hoya ja jIva mAtranuM. siddhomAM svarUpa rUpa hoya. 'svarUpa" rUpa mULa rUpa hoya ane bIje badhe brAMti rUpa hoya. eTale nAma-rUpathI huM judo chuM. eTale A paugalika svarUpa je mAruM thaI gayuM che, enAthI huM judo chuM. e rUpa che te paudgalika svarUpa dAdAzrI : hA. prazanakartA : rUpa paNa mUMjhave che ne jJAna paNa muMjhave che ne ? dAdAzrI : jJAna mUMjhave nahIM, ajJAna mUMjhave. rUpathI ajJAna UbhuM thAya che. tethI mUMjhave che. jJAna to prakAza kahevAya ne prakAza mUMjhave nahIM. praznakartA : nAma to mUMjhavene ? dAdAzrI : nAma ? e to badhI roMga bilipho zarU thaI jAya. e mULa Adi kojha. potAnuM svarUpa UDI gayuM ane nAmI thayo, e rUTa kojha. rUpI tattva AtmAnI bilIpha badalAve evuM thaI gayuM che. pachI kaheze, 'huM rUpALo chuM, goro chuM.' zuM kahe ? alyA mUA, paramANuone tuM 'huM chuM, huM chuM" bole che, kyAre pAra Avaze tAro ? eTale Ama loka gUMcAyelA che. AmAMthI koI bAvAya chUTe nahIM ne bAvIe chUTe nahIM ne sAdhue chUTe nahIM, sAdhvIe chUTe nahIM. zyAM sudhI mULa vastu ja jANI nathI, tyAM zuM thAya che ? AtmA goroya nathI, zAmaLoya nathI, pILoya nathI, lAla nathI, lIlo nathI, kazuM ja nathI.. A badhuM rUpI tattvanA guNa che. mANasa bahu goro ne rUpALo dekhAya te rUpI tattva che, emAM AtmAne kazI levAdevA nathI. jeTalA rUpa-raMga che, te anAtmAno guNa che. praznakartA : pudgalane rUpI jANe ane AtmAne arUpI jANe. dAdAzrI : AtmA arUpI ja che ne pudgala rUpI che. te pudgala sAthe mAre levAdevA nathI. evI pachI bhAMjagaDa rahI nahIM ne ! game praznakartA : paugalika svarUpa, ene paNa rUpa kIdhuM ? dAdAzrI : e rUpa ane 'svarUpa'. 'svarUpe'ya e rUpa kahevAya. prazanakartA : paNa e potAnuM svarUpa to svasvarUpa che ne ? dAdAzrI : ane A parasvarUpane potAnuM mAne teya paNa rUpa kahevAya. prazanakartA : paNa A rUpI che ne ? parasvarUpa rUpI kahevAya ane A arUpI kahevAya.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 AptavANI-14 (bhAga-2) (2) pudgala paramANunA guNo ! 171 eTaluM rUpavAna hoya, gulAbanAM phUla vadhAremAM vadhAre, game evAM rUpALA hoya to ApaNe zuM levAdevA ? pudgalanA guNo che badhA. ane A pudgala rUpI ane "pote' arUpI, be bhegA thavAthI A sarjana thaI gayuM, vizeSabhAva utpanna thayo ! pudgala eTale pUraNa thayeluM hoya ne pAchuM galana thAya. galana thayeluM pUraNa thAya, pUraNa thayeluM galana thAya. A badhuM dekhAya che jagatamAM te badhuM ja pudgala che ne kevuM Ama rUpALuM mahIM dekhAya che ! Ama to lAge che ne rUpALuM, nathI lAgatuM ? praznakartA : hA, lAge che. dAdAzrI : tethI to jagata phasAyuM che emAM. praznakartA : banne lAge che, kadarUpuM lAge che ne rUpALuM paNa lAge toya paNa vinAzI. AtmA lAvaNyavALoya nathI, AtmA to ora jAtano che. jaDa rUpI, AtmA arUpI ! AtmAne arUpI zA AdhAre kahyo ? tyAre kahe, jaDa rUpI che eTale AtmA arUpI, nahIM to ene kaMI levAdevA nathI. tyAM je siddhagatino AtmA chene, e arUpIya nathI, rUpIya nathI, kazuMya nathI. AmAMno kazo guNa ja nathI. A to AnA AdhAre, pudgala che mATe A dekhAya che. mATe arUpI kahevo paDe che. ene kazuM levAdevA ja nathI. A to vicAraNA mATe kahyuM ane arUpI ekaluM nathI. praznakartA : AtmAnA guNo ane enA dharma to judA ja ne? dAdAzrI : A amUrta, arUpI e guNo nathI. AtmAnA guNo to anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta zakti, anaMta sukha, avyAbAdha che. A bIjuM to vicAraNA kahevAya. AnA AdhAre zAstrakAro zuM kahe che ke arUpI tarIke bhajaze to teneya pahoMcI jaze. jo amUrta tarIke bhajazo to peNe pahoMcI jaze. A pudgala ekaluM ja mUrta che, bIjA badhAya amUrta che. asaMga to badhAya asaMga ja che. nirlepa to e vastu AtmAne lAgu thAya che ke ATaluM badhuM joDe che e chatAMya ene lepa caDhato nathI koI rItano. te bIjA pAMcaneya nathI caDhato ane badhA nirlepa che. eTale ja ApaNe ene TaMkotkIrNa kahIe chIe. kazuM aDe nahIM, coMTe nahIM, bhegAM thAya toya nahIM. pachI avicaLa to, eka phakta pudgala ekaluM caMcaLa che, bIjA badhAM avicaLa che. avinAzI to, badhAM tattvo avinAzI che. AtmA ekalAnI vAta nathI. eTale Ama bhajavAthI mULa vastune pahoMcatuM nathI. be vastunA AdhAre ApaNe jANI levAnuM ke bhaI, A pudgala badhuM mUrta ane 'huM amUrta. paNa kharI rIte siddhagatinA AtmA mUrtaya nathI ane amUrtaya nathI. tyAM to AtmA e AtmA che. A to thIyarI oNpha rileTiviTI che, mATe AvuM bolavuM paDyuM che. A pudgala che te mUrti to Ane amUrta kahIe to dAdAzrI : nA, eTale e pote sApekSa che. mATe rUpALuM che to kadarUpuM che, kadarUpuM che to rUpALuM che. kadarUpI nA hota to rUpALI nA kahevAta. eTale A sApekSa vAta che. A pudgalanA to bahu guNo che, paNa enAmAM jANapaNAno guNa nathI. pote jANI zake nahIM ke lAgaNIvALuM nathI ke ene anubhava thato nathI. A badhAM ja pudgalanA guNa dekhAya che, jeTaluM jagata dekhAya che te badhA ja. A AMkhanI kIkIye pudgala che. kevI kevI rUpALI kIkIo hoya che, keTalAkane bilADI jevI hoya che, keTalAkane kALI hoya che, keTalIya jAtajAtanI kIkIo ! rUpa badhA prakAranAM che. rUpa mAtra jeTaluM che ne, te paNa pudgalanA guNa che. AMkha game evI rUpALI dekhAtI hoya, e paNa paugalika guNa. AMkha mukhya tejasa paramANunI banelI che. badhuM game evuM dehadhArI hoya, game evuM lAvaNya dekhAtuM hoya
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 AptavANI-14 (bhAga-2) (2) pudgala paramANunA guNo ! - 173 oLakhAya. nahIMtara oLakhe zI rIte ? pugala mUrta nA hoya to AtmAne amUrta kahevAnI jarUra ja zuM ? Saseya pudgala ! cha prakAranA svAda che; kaDavo, mITho, tIkho, khAro, tUro, khATo. e jaDanA guNo che. jagatamAM badhAya rasa che, paNa rasa mAtra paugalika che. e pudgalanA guNa che. A kerI che te gaLI lAge che. ahIM kema gaLyuM thayuM ane ahIM kema khATuM thayuM teya paNa guNa jaDano che, bhAva AtmAno che. A bhAvano ApaNe abhAva karI nAkhIe, pachI che te tame khAva to vAMdho nathI. pachI pudgala pudgalane khAya che. bhAvane (rasane, rAgane) tamAre abhAva (nirasa, samabhAva) karI nAkhavo nA joIe ? agara to ApaNI navI sisTamathI ema kahevuM joIe ke AhArI AhAra kare che ane huM to nirAhArI mAtra jANuM chuM. eTale pelo bhAva nIkaLI ja gayone ! paudgalika guNa-sparza ! A to khAlI parivartana thayA kare, avasthAo ja badalAyA kare. enA e pudgala paramANu che ne enA guNadharma che ane avasthAo che. e avasthAo kevI kevI che ? ghaDIkamAM pILuM dekhAya, ghaDIkamAM lAla dekhAya, ghaDIkamAM dhoLuM dekhAya, ghaDIkamAM Ama thAya, ghaDIkamAM Ama thAya, pheraphAra thayA ja kare. pAchA enAM sparza guNa, te ATha prakAranAM che. halakuM, bhAre, suvALuM, kharabacaDuM, garama, ThaMDuM, cIkaNuM, lukhkha, kharabacaDuM, suMvALuM thaI jAya. ghaDIkamAM Ama thaI jAya, kakaruM thaI jAya, garama thaI jAya, ghaDIkamAM ThaMDo thaI jAya, e badhA sparza guNo. eTale A badhA guNane laIne A badhuM jagata UbhuM thaI gayuM. garama hAtha thayo hoya to, "ohoho ! mane tAva Avyo che', kahe che. "alyA mUA, tane zuM ?" A sparzano guNa ja che, AtmAno evo garama thavAno guNa ja nathI. e bahu samajavA jevuM che. ane mANasa AropaNa zuM kare ke "mane tAva Avyo, mAruM zarIra garama thaI gayuM." have AtmAmAM tAvano guNa svabhAva che nahIM, baLyo. te tAva to pudgalano svabhAva che, te potAnA svarUpamAM laI jAya ke mane tAva Avyo. to bolo, gUMcAmaNa UbhI ja thAyane pachI. pachI bole eTale sAyakolojikala IphekTa thAya. pAchI kharekhara IphekTa nahIM, paNa sAyakolojikala to thAya ja. AkhuM jagata eTale sAyakolojikala IphekTa ja che. bIjuM kazuM che nahIM A, paNa bahu bhAre sAyakolojikala IphekTa che. prazanakartA : A to amArI samaja karatAM juduM ja nIkaLyuM. dAdAzrI : AtmAmAM che te sparza guNa nathI ane anAtmAmAM sparza guNa che. ThaMDI lAge, garama thAya, pachI cIkaNo lAge, kharabacaDo lAge, badhA AtmAnA guNa nathI, pulanA guNadharma che. pachI niraMtara sparzanA badalAyA kare. ghaDIkamAM hAI loDa thaI jAya, ghaDIkamAM laoN loDa thaI jAya. A badhuM badalAyA kare. AtmAmAM loDa che nahIM koI jAtano. hamaNAM AtmA sAthe loDa karIe ane pachI koI kahe ke mAro AtmA kADhIne loDa karo, to beu sarakho ja hoya. eno loDa nathI. pachIthI e pheraphAra thayA kare. niyama, yugala sparzatAtA ! deha paramANuno banelo che. A jJAna maLyuM che chatAM mahIM hRdaya lAla lAla thAya. te potAnA nija svabhAvathI lAla thAya che. vastu mAtrane nija svabhAva hoya, potAnA guNadharma hoya. te pUrve jevA bhAva karyA hoya, te 'bhAva'nA paramANu mahIM che. ugna bhAva karyo hoya to e te (ugra) bhAvanA paramANu mahIM che. e hoTa paramANu mahIM che te saMyoga bhegA thAya, sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa bhegA thAya tyAre e phUTe ne AtmA tanmayAkAra thaI gayo,
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) pudgala paramANunA guNo ! 175 176 AptavANI-14 (bhAga-2) ene krodha kahe che. jo tanmayAkAra nA thAya to ene krodha kahevAto nathI, ugratA kahevAya che. te ApaNA mahAtmAo koI tanmayAkAra nA thAya, kAraNa ke AtmA chUTo paDyo hoya. praznakartA H krodha-mAna-mAyA-lobhanA paramANunI vaijJAnika samajaNa zuM che ? dAdAzrI : A zarIramAM hoTa paramANuye bharI lAvyA chIe ane koi paramANuye bharI lAvyA chIe. pachI AkarSaNavALA paramANuye bharI lAvyA chIe, vikarSaNavALA paramANu bharI lAvyA chIe. lobha e AkarSaNavALA paramANuthI utpanna thAya che. eTale A badhI jAtanA paramANunuM baneluM che AkhuM jagata. eTale zyAre krodha thavAno thAya ne tyAre mahIM krodhaka nAmanuM mazIna hoya che, e cAlu thaI jAya. e krodha karAvaDAve. te ghaDIe ugra paramANu lAla, lAla, lAla, lAla thaI jAya badhA, mazInarI reIjha thaI gaI hoya evuM lAge. ApaNane lAge ke A mazIna reIjha thaI gayuM. have cekanaTa dabAvo te ghaDIe cekanaTa cAle nahIM. vakhate phojadAra che te pelAne DaphaLAve, toya aMdara krodha saLagato hoya pelAne. DaphaLAve to bahArathI baMdha thAya paNa aMdara to krodha saLagato ja hoya. A badhuM paramANunuM baneluM che. krodha-mAna-mAyA-lobha ane tenI IphekTa thayA kare che. mana IphekTiva che, vANI iphekTiva che ane boDI iphekTiva che, ane temAM (vyavahAra) AtmAne potAnuM svarUpanuM bhAna nahIM hovAthI ene ema lAge che ke mane ja A iphekTa thAya che. evuM mAnIne enAmAM rame che A badhA loko. paramANu e enA guNamAM ja ramaNatA karI rahyA che. emAM potAne ema lAge ke mane A vaLagyuM. eTale tame zuddhAtmA thAva tyAra pachI khabara paDe ke A to parabhArI vastu che A badhI, bahAra thaI rahI che. praznakartA : moTAmAM moTI to e vAta che ne ke pudgala sparzanAnA niyamanI ene samaja nathI. dAdAzrI : atyAre A varlDamAMya koI jANI zake nahIM evA pudgala parzanAnAM niyamane ame jANanArA chIe. koI keTalAMka bomba pheMkI zakavAno che ? e to ema ja samaje ke goLI choDIza eTale thaI gayuM. te mUA goLI choDI, paNa eno sparza thaze ke nahIM, te niyamane kyAMthI jANe bicAro ? ane emanA hAthamAM sattA zuM che ? vyavasthitanI sattA che. sattAvALA koI evuM koI astitva) nathI. gaMdha e guNa, sugaMdha-durgadha e paryAya ! praznakartA : gulAbamAM sugaMdhI che, e AtmA kahevAya ? dAdAzrI : nA. jeTalI sugaMdhI ne durgadhI Ave che e badhA jaDanA guNo che ane AtmAmAM AvI koi guNa nathI. praznakartA : sUkSma zarIranA guNo che; zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza. A pAMca tanmAtrAo kahIne ? dAdAzrI : e to sthULa zarIramAM che. praznakartA H evo anubhava che ke upazama samakita thAya, tyAre aMdarathI suvAsa pragaTe. dAdAzrI : suvAsano paNa phAyado zo ? suvAsa e to pudgalanI che. samakti e AtmAnuM che. praznakartA : e nizAnI kaI ? dAdAzrI : e to thAya badhuM, suvAsa to, A AtmA prApta thAya ne, tyArathI suvAsita ja thAya che. ApaNuM jJAna keTalAkane maLe che, tyAra pachI enI AkhI poLamAM ja sugaMdha, sugaMdha, sugaMdha phelAya che. zyAM ne tyAM sugaMdha ja phelAya che. e vastu judI che. e paulika vastu che. e jJAnano pratApa che. bAkI, AtmAne kazuM levAdevA nathI. AtmAmAM suvAsa nAmano guNa ja nathI, paNa enA pratApathI e badhuM utpanna thAya.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) pudgala paramANunA guNo ! 173 178 AptavANI-14 (bhAga-2) UlaTuM A je pudgalamAM guNo che ne, emAM ekuya guNa potAnAmAM nathI. sugaMdhI ke durgadhI ke e badhuM. jo sugaMdhI Ave ne to sAmI durgadha besI rahI hoya. hA, eTale sugaMdhamAM upayoga ja nA do, nahIM to dugaMdhamAM upayoga coMTI jaze. mATe AtmAmAM upayoga do. vANI kaDavI-mIThI, AMkhe sudezya-kudRzya, jIbhanA susvAda-kusvAda e badhA paudgalika guNo. AtmA prApta thayA pachI sugaMdhI ke durgadhI evo koi AtmAno guNa nathI. AtmA anaMta guNadhAma che. jema jema guNa pragaTa thatA jAya, tema tema AnaMda pragaTa thato jAya. sugaMdha Ave che e guNa nathI, pudgalano paryAya che. je pulamAM sugaMdha hoya temAM durgadha paNa rahelI che. jagatanA sarva pudgalamAM sugaMdhadurgadha banne sAthe rahelI che. sugaMdha prakAzamAM Ave tyAre durgadha sattAmAM paDI rahI hoya che. tela be mahinA pachI khoruM thaI jAya che pachI evI dugaMdha Ave ke vAsa paNa nA game. nava vAgyAnuM dUdha, te nava vAge nA bagaDe paNa te kSaNathI ja bagaDatuM cAlyuM che. te kALacakrane AdhIna che. samaya badalAya te ApoApa badalAtuM cAlyuM ne mahIMnA ja saMyogothI bagaDe che. koI mane kaheze ke A phUla tame suMgho cho ? ame amArA jJAnamAM chIe ane pudgala te pudgalane suMghI rahyuM che. zabda, pudgalato paryAya ! paramANunA cAra prakAranA guNa - rUpa, rasa, gaMdha, sparza. zabda che te teno guNa nathI. paramANuo ApasamAM athaDAya to ja zabda pragaTe. teno nitya guNa nathI. eTale peluM horna dabAvI daIe to zuM thAya ? praznakartA : avAja thAya. dAdAzrI : have goLo dabAvIe ne avAja kema thAya che ? e ApaNe eka vicAravA jevuM ke goLAmAM je AkAza che, tenI aMdara je paramANuo bharAyA che, kAraNa ke kyAM AkAza che tyAM paramANuM che. have ApaNe Ama dabAvIene, enI sAthe paramANu bahAra nIkaLI jAya ane te phorsathI nIkaLe che, te ghasAIne nIkaLe to avAja utpanna thAya che. basa, e paramANuno guNa nathI. AtmA eTale cetana, paramAtmA. teno eka paNa guNa nakala thaI zake tema ja nathI. je nakala thAya che te pudgalanA guNo che. vANI e TeparekarDa che. vicAra e DiscArja che. je DiscArja thAya che e pudgala che. praznakartA : mane covIseya kalAka keTalAMya varSothI tamarAno nAda saMbhaLAyA ja kare che, e zuM che ? dAdAzrI : jAtajAtanA nAda, anAhada nAda e badhAM pudgala che, anAtma bhAga che. zyAre roga thAya tyAre baMdha thai jAya. eka AtmAnI ja dorI hAthamAM Ave tevI che. bIjA kazAnI dorI hAthamAM Ave nahIM. e mAnasika ThaMDaka kare paNa ema AtmA prApta nA thAya. jagata eTale paudgalikatI badalAtI avasthAo... praznakartA : kahe che ne, jagata vinAzI che. dAdAzrI : nA, nA, jagata vinAzI to hoya ja nahIM ne ! jagata zAzvatuM che, evarazAsTiMga. praznakartA : AtmA sivAya badhuM vinAzI nA kahevAya ? dAdAzrI : vinAzI to, je avasthAo thaI che. A paMkho thayo te paMkho vinAzI hoya, paNa mULa dhAturUpe to vinAzI nA hoya ne ! praznakartA : mULa dhAtune ja jagata gaNAya ? enI je mULa dhAtu che ane mULa je sthiti che ene jagata gaNAya ? dAdAzrI : nA, have e je lokhaMDa che tema pAchuM vilaya thatuM thatuM
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) pudgala paramANunA guNo ! 179 180 AptavANI-14 (bhAga-2) mULa paramANu upara AvIne UbhuM rahe. eka paramANumAMthI A badhuM baneluM che. paramANuthI A badhI vastuo banI. paramANuothI UbhI thayelI vastuo e badhI vinAzI che ne paramANu vinAzI nathI. eka paramANu ochuM thatuM nathI, eka vadhatuM nathI A duniyAmAM. tame bALo, kApo toya eka AtmA ocho thato nathI, eka vadhato nathI. praznakartA: A rasa, rUpa, gaMdhanA je paramANumAM che e bIja rUpe ke saMskAra rUpe rahe emAM ? dAdAzrI : bIja rUpe nahIM, bIja to hoya nahIM ne AmAM. A paramANu che enI badhI avasthAo che, amuka saMjogomAM. bIjA bhegA thAya eTale AvI jAtanI avasthA thAya, bIjA navA bhegA thAya eTale AvI bIjI jAtanI avasthA, e badhI avasthAo badalAyA kare. enA e ja dUdhanI che te chAza banAvIne kaDhI banAvIene ane enA e dUdhano dUdhapAka banAvIe. paNa vastu tenI te, have judI judI vastuo bhegI thavAthI juduM juduM rUpAMtara thAya. prazanakartA : emAM kaMI saMskAra baLanuM Ayojana kharuM ? dAdAzrI : e saMskAra baLane laIne ja A badhuM UbhuM thayuM che. ne ! nahIM to e pudgala enI rIte ramyA karata. paNa je A lohI nIkaLe che ne, e hADakAM, mAMsa, paru badhuM thAya che, e saMskAra baLane lIdhe. nahIM to pudgalamAM lohI kyAMthI nIkaLe ? paNa temAM saMskAra baLa eTale ApaNo AtmA bhaLyo. phera, pudgala pariNAma te paramANutA pariNAmamAM.. praznakartA : ahIM lakhyuM che ke "pharIthI kahuM chuM ke te tuM sAMbhaLa. aMtaHkaraNamAM utpanna thatAM rAga-dveSa, sukha-du:kha jevA bhAvo para che. rasa-gaMdha vigere bhAvakarma, dravyakarma, nokarma pudgala pariNAmo che.' A badhAM zenAM pariNAmo che ? dAdAzrI : A badhAMya che te pudgala pariNAma che. rAga-dveSa e pudgala pariNAma, sukha-du:kha eya pudgala pariNAma. pachI sparzaya pudgala pariNAma, raseya pariNAma, gaMdhaya pudgala pariNAma, pachI bhAvakarma, dravyakarma, nokarma badhuM pudgala pariNAma. A badhAMya pudgala pariNAma che, evuM kahevA mAMge che. A badhAM AMkhe dekhAya che, kAne saMbhaLAya che e badhAM nokarma che. badhuMya pudgala pariNAma che, AmAM AtmAnuM pariNAma koI nathI. cetana pariNAma nathI evuM kahevA mAMge che. praznakartA rUpa, rasa, gaMdha, sparza e to paramANuo je che, enA guNa thayA ne ? dAdAzrI : e badhuM pudgala pariNAma kahevAya. praznakartA : Ama mULa paramANu je che, tattvarUpe je paramANu che, enA kAyamanA cAra guNo kahyAne - rUpa, rasa, gaMdha ane sparza. dAdAzrI : hA, paNa e badhuM pudgala ja kahevAya ne enAM pariNAma kahevAya. hamaNAM lAla dekhAto hoya mANasa, pachI bhUro, pILo paDI gayelo dekhAya. ghaDIvAramAM A pariNAma badhAM badalAya, tyAre e pudgalanAM pariNAma. praznakartA : paNa guNa to badalAya nahIM ne, dAdA ? dAdAzrI : hA, te guNa to badhA enA ja che ne paNa pariNAma A pulanAM kahevAya badhAM. A cetananAM pariNAma nathI. AMkhothI kALI dekhAya che, bIjI dekhAya che, ThIMgaNI dekhAya che, phalANI dekhAya che. kevA kevA rUpALA dekhAya che te badhA paramANunA guNa che. keTalI badhI zakti che, chatAM AmAM AtmAnuM kazuM vaparAtuM nathI. AtmAne dhoIne pANI reDyuM nathI. jo AtmAne dhoIne pANI reDyuM hoya to eTaluMya AtmAnuM vaparAyuM hota. paNa AtmA nathI vaparAyo.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) pudgala paramANunA guNo ! 181 182 AptavANI-14 (bhAga-2) bIjI badhI magajamArI che. be bhAga (jaDa ne cetana) chUTA paDyA ke cheDo AvI jAya. e ja ame samajAvavA mATe A roja mAthAkUTa karyA karIe jJAna ApelAne ane jJAna nA ApelAne navesarathI vAta samajAvIe. evuM pudgalanA paryAya ane pudgala paramANunA paryAya thAya che e banne judI jAtanA che. pudgalanA paryAya che te lAla, pILo, lIlo, badhA raMga badalAyA kare, suMvALApaNuM, huMphALApaNuM badhuM badalAyA kare (pAMca IndriyamAMthI anubhavamAM Ave te badhAM). e badhA paryAyo badalAyA kare. prAkRta guNo, prAta svabhAva ! pudgalanA cAra guNa sparza, rUpa, rasa ane gaMdha che, temAM pharyA kare. zabda e guNa nathI, e paryAya che. rUpa e teja che ane rUpa e svabhAvika che badhAM. je enA guNa che e to svabhAvika guNa che. e anvaya guNa che, vyatireka guNa hoya. ane A bIjA amuka (krodhamAna-mAyA-lobha) to vyatireka guNa che. paNa zabda e vyatireka guNeya nhoya, e paryAya che. eTale saMjogavazAta ApaNe dabAvIe to ja e evuM thAya. prazanakartA : zabda, rasa, sparza, rUpa ne gaMdha, A pAMca kayA viSayonA guNo che? dAdAzrI : zabda e kAnano guNa che, rasa jIbhano che, sparza cAmaDIno, rUpa AMkhano ane gaMdha e nAkano. praznakartA : eTale A mana-buddhi-citta-ahaMkAra e badhA pudgalanA prabhAva ? dAdAzrI : badhuM pudgalanuM ja che. prazanakartA : ane krodha-mAna-mAyA-lobha ? dAdAzrI : e badhuM pudgalanuM, paNa pudgalano guNa nathI e. AtmAnI hAjarI hoya to ja A thAya, nahIM to nA thAya. prazanakartA : jo pudgalanA guNo nathI to pudgala ane prakRti be eka ja ? dAdAzrI : eka ja che, e to emAM phera nathI. praznakartA : paNa prakRtinA to guNa che ne ? dAdAzrI : guNa to kharA ne, paNa guNa kevA ? vinAzI badhA. avaLahavaLa badhA. pheraphAra thatAM vAra na lAge. praznakartA : A prakRti to kaMIka UMdhuM-catuM karI nAkhe. prakRti khedAnamedAna karI nAkhe. dAdAzrI : e avaLahavaLa thayA kare ghaDIkamAM, prAkRta guNanuM ThekANuM nahIM ne ! eTale A je prAkRta guNa badhA lakhI lAvIe ane savAre pAchA navI jAtanA guNa dekhADe. e to ThAmaThekANA vagaranuM ane AtmAnA guNo kAyamanA che. enA je guNa nakkI karyA e badhA kAyama rahe. ane duniyAmAM badhA bahu jAtanA prAkRta guNo hoya. satyavAna hoya, kSamAvAna hoya, cAritrano UMco hoya, bIjA badhA bahu jAtanA guNo bhegA karyA hoya. loka kahe ke, A pUNya puruSa che. paNa e guNone vinAza thatAM vAra nahIM. A pudgalanA guNo, prakRtinA guNo che. A badhAnA guNo laIne te zuM karavAnA ? e to pudgalanA guNo che, enuM zuM karavAnuM ? pachI caTaNI banAvavAnI che ? kAraNa ke pudgalanA guNo pheMkI devAnA zyAre tyAre. prazanakartA : loko pudgalamAM eka jagyAe sTezana kare e badhAno tame kSaNamAtramAM cheda uDADI mUkyo. dAdAzrI : mAruM kahevAnuM ke A je saMsAranA guNo che, dayA, zAMti, kSamA, dayALu-bayALu badhuM, dAnezvarI-bAnezvarI... A badhA je guNo
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) pudgala paramANunA guNo ! 183 184 AptavANI-14 (bhAga-2) che, A badhA loko kahe che, "bahu DAhyo che, oblAIjhiMga necara che', e badhA guNo koI ApaNane Ape, to ApaNe zuM karavuM ? ene benkamAM jame karAvavA? koI kahe ke "tamArA lAvo ane A lyo', to ApaNe benkamAM jame karAvavAnA ? praznakartA : nA. dAdAzrI : e guNo badhA vinAzI, ene ApaNe laIne zuM karavAnA te ? UlaTA A to bhagavAne eTale sudhI kahyuM ke A vinAzI guNone bhegA karavA mATe bahu prayatna nA karazo. vinAzI guNo badhA bhegA thayelA haze te pachI sanepAta thAya, to eno e ja mANasa bacakAM bharaze ne gALo bhAMDaze ne DhekhALA nAkhaze ne phAve evuM bolaze ne ! kyAM gayA badhA guNo ? triguNanA AdhAre je guNo che, vAtta, pitta ne kapha vadhyo nathI, tyAM sudhI A guNo UbhA rahyA che. ane traNeva vadhyA to sanepAta thayo ke dhULadhANI ! mATe potAnA svaguNo upara Avo, AtmAnA guNo upara, je kAyamanA che, koI dahADo vinAza thAya evA nathI, sanepAta karAvanArA nathI. e saMsAranA hisAbe barobara che. A je jagatanA loko kare che. e khoTuM nathI. kAraNa ke e bicArA e jagyAe che. e loko ethI jarAya khasyA nathI. praznakartA : paNa mokSa mATe pAtra thavAmAM A guNonI jarUra kharI ? tame prakRtinA AdhIna cho ane prakRtinA guNo ane AtmAnA guNo saMpUrNa judA che. A pudgalanA guNo che, temAM loko sAra kADhavA jAya che. temAMthI kyAreya sAra nIkaLavAno nathI. pulano svabhAva ja baLyo evo ke badhuM pharyA kare. "ApaNe" joyA karavuM. A badhuM Ave te nIkaLI jAya pAchuM. e nIkaLI jAya te pAchuM bIjuM Ave. koI choDe nahIM. kakaruM choDyA pachI suMvALuM Ave. pAchuM suMvALuMya choDI devAnuM. pAchuM kakaruM Ave. pUraNa-galana svabhAva Ano. eTale suMvALA joDe bhAIbaMdhI bAMdhIe tyAre bhAMjagaDa thAya ne ! pelA joDe bhAIbaMdhI bAMdhIe to suMvALuM tamane naDe ja nahIM ne ! zAnI joDe phrenDazipa bAMdhIe ? peluM kakaruM Ave tyAre sAruM kahevuM ene, 'hA, have mane gamyuM." pachI peluM (suMvALuM) to gamavAnuM ja che. A gamatuM na hoya, tene gamatuM karI nAkhavAnuM ane AtmAne to anaMta pAsAM che, te game te pAsAMmAM tame pheravIne mUko to tevuM dekhAya. paryAya che svabhAvanuM pariNAma ! dareka nALiyeramAM pANI bhareluM hoya. pachI ApaNA buddhizALI lokoe goThavyuM ke 'bhAI, ahIM juo, A bhagavAne kevuM pANI bharyuM che ! nahIM to zI rIte pANI AmAM Ave ?" jo akkala pahoMcatI nathI ! mahIM te pANI pese zI rIte ? eTale e jANe ke bhagavAne bharyuM. eTale ene bhagavAna upara prema Ave. bhagavAna kyAMthI bharI lAvyA teya khabara nathI. e kyAMthI lAvatA hazene, koI taLAvamAMthI ? praznakartA : dariyA kinAre nAriyeLI UgelI hoya, chatAM pANI mIThuM nIkaLe aMdara. e pANI bharAvuM paNa svabhAvathI che ? eTale e zuM vastu che ? dAdAzrI : svabhAva ja che tyAM AgaLa. dareka vastu svabhAva sahita hoya. dAdAzrI : nA, guNonI jarUra nathI, niSkaphInI jarUra che. guNane zuM karavAnA ? A to badhA prApta guNo che. A to paugalika guNo che, ene zuM topane bAre caDhAvavAnA ? pudgalanA guNanI jarUra ja nathI. praznakartA : guNo to AtmAmAM ja hoyane, prakRtinA kyAM hoya ? dAdAzrI : pAMca IndriyathI anubhavAya, emAM eka paNa AtmAno guNa nathI.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) pudgala paramANunA guNo ! praznakartA : eTalA badhA anaMta prakAranA svabhAva hoya che ? dAdAzrI : jeTalA prakAranI vastu, eTalA prakAranA svabhAva. praznakartA : anaMta paryAya ane anaMta svabhAvane kaMI levAdevA kharI ? 185 dAdAzrI : anaMta paryAya e zuM che ? svabhAvanuM pariNAma. UMcuM gayuM ke nIcuM gayuM e badhA paryAya kahevAya. e svabhAvanuM je dekhAya che, e kevA che ? caDe che, Utare che e badhA paryAya. praznakartA : svabhAva je dekhAya che e caDe-Utare, vadha-ghaTa thAya, pheraphAra thAya, ene avasthA kIdhI ? dAdAzrI : hA, e pAtaLo paDe, jADo paDe e paryAya kahevAya. praznakartA : eTale je svabhAva te vakhate hoya, e svabhAvanI avasthAo che, evuM kahevA mAMgo chone ? dAdAzrI : huM. praznakartA : ane e ja dekhI zakAya chene ? A je A nAriyeLI banavI, kerI banavI, lImaDo hoya e badhA paudgalika svabhAva kahI zakAyane ? dAdAzrI : huM. praznakartA : ane emAM AtmAnI hAjarI che tyAre evA svabhAva utpanna thAya chene ? dAdAzrI : hAjarI vagara thAya ja nahIMne ! hAjarIthI ja badhuM cAlI rahyuM che. praznakartA : A je pudgala kaDavuM thayuMne, e pudgalano svabhAva che. pachI AMbo mITho thavo, khATo thavo, nAriyeLImAM pANI bharAvuM e paNa pudgalano svabhAva che. paNa have AtmAnI hAjarI vagara e banI AptavANI-14 (bhAga-2) zake nahIM, to pachI AtmA emAM kaI rIte helpa karato hoya che ? AtmAnuM ne enuM anusaMdhAna zuM hoya che ? 186 dAdAzrI : evuM chene, pudgala e amuka vastune pudgala kahe che. bAkI paramANunA svabhAva che, e AtmAnI hAjarI vagara thaI zake che. paNa pudgala e AtmAnI hAjarIthI ja utpanna thayeluM che. vikArI paramANune pudgala kahevAmAM Ave che. praznakartA : have e vikArI paramANu e AtmAnI hAjarIthI ja thayelA che ? dAdAzrI : hA, paramANunI je vikArI avasthA che, ene pudgala kahe che. praznakartA : have A khATo thavo, khAro thavo e badhA rasa che e mULa pudgalanA ja guNo chene ? paNa e vikArI pudgalane ja hoI zake evA guNa ! che ja ? dAdAzrI : paramANunA ja guNa che. paNa A anubhavAya che te vikArImAM AvyA che e. praznakartA : eTale je vikArI nA hoya, emAM paNa e guNo to dAdAzrI : hA. praznakartA : paNa jagatamAM evA paramANu hoya che kharA, eTale jagatamAM evA paramANu je AtmAnI hAjarI vagara banelA hoya ? vikArI eTale e khATo, khAro.... dAdAzrI : vikArI nA hoya toya hoya. praznakartA : paNa emAM paNa A guNo kharAne ? dAdAzrI : hA, khATo, khAro evAM guNo hoya.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 187 188 AptavANI-14 (bhAga-2) (2) pudgala paramANunA guNo ! praznakartA : paramANuo je zuddha svarUpe hoya, je koI paNa vikArane pAmelA nA hoya. evA zuddha svarUpanA paramANuo A jagatamAM hoI zake kharA ke badhA ja paramANuo vikArI hoya ? dAdAzrI : nA, ghaNuM badhuM zuddha ja che ne ! praznakartA H have e zuddha paramANumAM khATo, khAro evAM guNa hoya kharAM ? dAdAzrI : mULa guNo baMdhAya. AThe ATha guNa sparzanA hoya emAM. kAMI bheguM thaI jAyane, te kharabacaDuM thAya, Ama thAya, tema thAya. praznakartA: eTale AtmAnI hAjarI vagara evuM banI jAya ? dAdAzrI : hA, have vikArI e judA ne pelA nirvikArI judA. pelA sahaja svabhAvika guNo. svabhAvika guNomAMthI A vikArI guNo utpanna thAya che. praznakartA : e svabhAvika hoya to ja AvuM vikArI banI zake ? AtmAnI hAjarI vagara A vikArI guNo utpanna thAya nahIM. to pelAne vikArI thavAmAM, hAjarInuM nimitta emAM zuM kAma karI jAya che ? dAdAzrI : A sUryanI hAjarIthI pelA selamAM pAvara bharAya chene ? praznakartA : hA, solAra pAvara. dAdAzrI : e sUrya kaMI jANe che ? praznakartA H sUrya jANato nathI. dAdAzrI : te enI hAjarIthI badhuM thaI jAya che. e prakAza ja kAma kare che. praznakartA : hA, te evuM AtmAnoya prakAza kaMIka emAM helpa karato hazene ? dAdAzrI : kAma kare, prakAza ja kAma kare. huM kahuM chuM ne ke AtmA, bhagavAna kazuM karato nathI, mAtra prakAza Ape che jIvamAtrane. praznakartA : paNa prakAza Apavo eka vastu che ane.... dAdAzrI : e Ape che ema bolIe eTaluM ja, bAkI prakAza utpanna thAya che ne 'pelAne (ahamUne) prApta thAya che, joDe rahevAthI. praznakartA : e nA samajAyuM. dAdAzrI : sUrya kyAM Ape che ? praznakartA : svabhAvathI e prakAze che. paramANu sahaja svabhAve che. vizrasA, Ama bhagavAna che to sahaja prakAze che, to pachI A vacce koNa che ke je A badhuM vikArI karI nAkhe che ? dAdAzrI : je mokSa khoLe che te. baMdhAyelo che te.. praznakartA : to enuM svarUpa prakAza vibhAgavALuM che ? e je baMdhAyelo che te kyA pakSamAM che ? prakAzanA pakSamAM che ke A paramANuonA pakSamAM ? dAdAzrI : paramANuonA pakSamAM. prazanakartA : e paramANuonuM baneluM che ? dAdAzrI : e paramANuono banelo che. e paramANuonuM vikArI svarUpa che. praznakartA : e mUo koNa che, dAdA ? dAdAzrI : ahaMkAra ne mamatA. je baMdhAyelo che, te chUTavA mAMge praznakartA : e mULamAM to ahaMkAra ja ne ? dAdAzrI : baMdhAvAnuM ene game che. ATalAM ATalAM du:kha paDe che toya baMdhAvAnuM game che.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 189 190 AptavANI-14 (bhAga-2) (2) pudgala paramANunA guNo ! praznakartA : dAdA, ApaNe A lImaDo kaDavo thavo, pachI A nALIyerImAM pANI bharAvuM, e vastu banavAmAM ahaMkAra kevI rIte kAma karato hoya che ? lImaDo kaDavo banavo e kaDavApaNAmAM ahaMkAra kevI rIte kAma kare ? dAdAzrI : ahaMkAra bIjuM kazuM kAma ja nathI karato, sahaja bhAva kare. bhAvasattA che enI pAse. bIjI koI sattA nathI. praznakartA : e ja pAcho 'huM zuddhAtmA chuM' kahe che, to zuddhAtmAya thaI jAya che ? dAdAzrI : hA. te rIte zuddhAtmA thaI jAya, saMjogone AdhAre. praznakartA : choDAvanAro maLe to chUTI jAya che. pachI e paramANuonuM zuM thAya ? dAdAzrI : e badhA ogaLI jAya, badhA hatA evA tevA thaI jAya. praznakartA : vizrA ? dAdAzrI : vizrasA. niraMtara vizrasA thayA ja kare che, nahIMtareya cokhkhuM thayA ja kare che. vibhAvika pudgala karyuM ke je AtmAne sparzaluM che te. dehadhArI mAtra joDe che. zyAre svabhAvika pudgalanI avasthAo badalAyA kare. A deha anaMta paramANuono che, paNa te vibhAvika paramANuono che. zyAre bIjA badhA paramANuo che te svabhAvika che. TADha vAya, garamI lAge, jIbhamAM tIkhuM lAge, sugaMdhI Ave, dudhI Ave, te pudgalanA guNa che. emAM vyavasthitane kaMI lAgatuMvaLagatuM nathI. saba bAjI pudgala kI ! praznakartA saMkalpa-vikalpa choDIe to pachI AvatA janmamAM e rahe kharo ? dAdAzrI : nA. je choDyuM e gayuM. ApaNe A khetara hoya che, khetaramAM kapAsa vAve che ne pachI jovA nIkaLe che, kapAsa sivAya bIjuM kazuM UgyuM che mahIM ? to ene zuM karI nAkhe che ? ukhADI nAkhe evuM joyeluM tame ? praznakartA : nIMdI nAkhe. dAdAzrI : have nIMdI nAkhyA pachI pAchuM nA thAya ne ! vikalpo nIMdI nAkhyA pachI gayA. koka kaheze, 'tame bahu kALA cho', paNa ApaNe e vikalpa maTADI dIdho hoya to ApaNane asara nA thAya. paNa ApaNe ja sAmAne 'kALo, kALo" kahetAM hoya tyAM sudhI vikalpanI kiMmata che ApaNane. te ApaNe e kiMmatanI Divelyuezana karI nAkhavAnI. sAmAne ApaNe kALo' kahIe nahIM ane ApaNane koI 'kALo' kahe to asara nA thAya, e Divelyuezana thayuM eTale khalAsa thaI gayuM. velyu vadhAravIghaTADavI e ApaNA hAthanI vAta che. "mane kALo kema kahyo', ke velyu vadhI. A kALApaNuM, gorApaNuM, lAla, pILo, badhA je raMga che e badhA jaDanA guNa che ane potAmAM Aropa kare che ke 'huM kALo chuM.' 'alyA mUA, tuM hoya kALo." pachI kaDavo, khATo, moLuM, mIThuM, khATuM, tIkhuM, gaLyuM e badhA jaDanA guNa che. have jaDanA guNone potAno Aropa karIe chIe, tene lIdhe A upAdhi thaI jAya che. jaDanA guNo Aropa karyA eTale vikalpa thayA ane vikalpa thayA tethI A nirvikalpa pada khoI nAkhyuM ApaNe ane pAchA bairInA dhaNI thaI bese che. 'huM tAro dhaNI chuM, jANatI nathI ?" kaheze. tyAre pelI baI kaheze, 'jANuM chuM ne bA, pahelethI ja jANuM chuM ne, tame dhaNI thaI beThA cho. dhaNI thavAtuM haze koInAya ? sarakAreya DemokreTika rAkhe che to ApaNeya evuM DemokreTika nA hoya ApaNe ghera ? DemokreTika nahIM rAkhavuM joIe ? praznakartA : rAkhavuM joIe.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] (2) pudgala paramANunA guNo ! 191 dAdAzrI : paNa rAkhatA nathI loko, nahIM ? A bAjI zenI che ? saba bAjI pudgala kI ! eka pudgala ekalAnI bAjI che. pudgalano svabhAva rUpa, rasa, sparza, gaMdha e badhA je guNa enA dekhAya che te. pAchA rUpamAM keTalA prakAra che, svAdanA keTalA prakAra, gaMdhanA, sparzanA, badhI ja pudgalanI bAjI ! te e guNone ApaNe potAnA mAnIe chIe ne ! jIvANu e jIva che ne paramANu e jaDa che. banneya zaktivALA che. aNune phoDe tyAre e zaktinI khabara paDI hatI ne ! eTale jaDamAM paNa zakti to kharI ne ! paNa e jaDa zakti ane A cetana zakti, benI zaktimAM ATalo phera. AtmAmAM anaMta zakti che paNa tene AvaraNa che. te AvaraNa A dehanuM nathI. deha to nirdoSa che. paNa te sAthe AvelA paramANuonuM che. e gADha aMdhakAra jevuM che. kriyAvatI zakti ! kriyAvatI zakti, cetatatI ke jaDatI ? praznakartA cha tattvomAM jaDa ane cetana athavA to pudgala ane cetana, A bannemAM kriyAvatI zakti che, bIjA tattvomAM nathI, to A kaI zakti che ? dAdAzrI : evuM che ne ke potapotAnA svabhAvanI zakti to dareka tattvomAM hoya ne ! praznakartA : e barAbara, paNa pudgala ane cetanamAM ja kriyAvatI zakti che ne bIjA cAramAM nathI, evuM lakhyuM che. dAdAzrI : nA, kriyAvatI zakti pudgala ekalAmAM ja che. emAM nathI, AtmAmAM nathI. pudgala ekaluM ja sakriya che. bIjuM kaMI kriyAvAna che ja nahIM. praznakartA: e kevI rIte kare che, e samajavuM hatuM. dAdAzrI : kriyAvAna e to pudgalano svabhAva ja che. ahIM AgaLa barapha paDato hoya, ApaNe koI jagyAe joIe to mahAvIra jevI mUrti thayelI hoya, koI jagyAe bIjI jAtanuM, koI jAnavara jevuM dekhAtuM hoya, A barapha paDatAM paDatAM AkAra na thaI jAya ? evuM nathI banatuM ? praznakartA : bane che.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) kriyAvatI zakti ! 193 194 AptavANI-14 (bhAga-2) prazanakartA : pudgala tattva ane cetana tattva, A bemAM kriyAvatI zakti che, ema kahyuM che. dAdAzrI : nA, cetana bilakula akriya che. A badhuM to bhrAMtithI cetanane kartA kahe che. A kriyAvAna to eka ja, A pudgala ja che. AtmA jo kriyAvAna hotane to kartA thAta. je kriyA kare ne, tene rtA kahevAya ane kartA thAya mATe baMdhana thAya. prazanakartA : paNa A to potAnA svabhAvano kartA che evuM kahe dAdAzrI : pudgala evuM AkArI svabhAvanuM che. e to pudgalano evo svabhAva ja che. pUraNa thavuM ane enuM e ja pAchuM galana thaI jAya. AtmAno bhAva thatAMnI sAthe ja pelI AkhI kriyA ekadama thaI jAya che. kAraNa ke kriyAkArI zakti enI pAse che. AtmAno bhAva dekhatAnI sAthe ja spaMdana thaIne badhuM kriyAvAna thaI jAya. praznakartA : eTale AtmAno bhAva hoya to ja kriyAvAna thAyane, nahIM to kriyAvAna thAya nahIM ? dAdAzrI : nahIM toya kriyAvAna to pudgalano svabhAva ja che, paNa ApaNe ahIM je hADakA-mAMsa badhuM badalAya che ne, evuM nA thAya. praznakartA : eTale pugalamAM suSupta zakti rahelI che, paNa e zaktine AtmA jagADe che ? dAdAzrI : suSupta nahIM, kAyamanI zakti che. pudgalamAM e khullI zakti che. ene jagADavAnI jarUra ja nathI koIe ! ahIM AgaLa barapha paDe tyAre AkhI mUrtio ne mUrtio nathI thaI jatI ? mUrti jevA badhA jAtajAtanA ghATa nathI thaI jatA ? e pudgalanI zakti bhegI thAya che, pUraNa thAya tyAre e zakti che. pAchuM galana thAya e zakti che. bIjA koInAmAM evI kriyAvAna zakti nathI. pudgala ekalAmAM ja e kriyAvAna zakti che. ane tene laIne A jagata UbhuM thayuM che. e pudgalanI kriyAvAna zakti nA hota to A jagata UbhuM nA thAta. A darekanI zakti judI judI che. tene laIne A jagata UbhuM thayuM che, nahIM to jagata UbhuM thAta ja nahIMne ! jema ApaNe pelA phoTA pADanAranI IcchA hoya che ke mAre Ano phoTo levo che, to phoTAmAM pachI AMkha ne badhuM kevuM dekhAya che, e jue badhI pudgalanI zakti kahevAya. tame zuM pUchavA mAMgo cho ? dAdAzrI : e to dareka dravya potAnA svabhAvano kartA che. paNa A pudgala che te to svabhAva, vibhAva badhI rIte kartA che. praznakartA : to zyAM cetana nathI tyAM AgaLa pachI pudgalanI kriyA jaNAtI nathI ema kema ? dAdAzrI : cetana nathI tyAMya pudgalanI kriyA cAlu ja hoya. hamaNe eka lAkaDuM paDyuM hoya ne, te lAkaDuM paDyuM paDyuM saMDyA kare. A hADakuM hoya che ne, teya che te bagaDyA ja kare, hamaNe mAMsano loco nAkhIe ne, tyAra pachI e saDyA ja kare. eTale A dareka vastu niraMtara enI kriyAmAM ja hoya che. te cetana hoya toya kriyAvAna ne cetana nA hoya toya kriyAvAna. svabhAvathI ja kriyAvAna che. A cetana ane pudgala bene sakriya kahyA, tethI to A badhI ajJAnatAmAM gherAyA che, tene lIdhe ja A jagata AkhuM rakhaDI gayuM che. have UMdhuM jANe tethI badhuM UMdhuM thAya. pachI bhagavAna to zuM kare bicArA ? ane pAchA jo kahIe ne ke AtmAnA guNo bolo joIe ? tyAre kahe, jJAtA-draSTA, akriya che. e badhuM bole pAchA ! e akriya che, evuM tamArA vAMcavAmAM nahIM AveluM ? prazanakartA : e vAMcavAmAM AveluM ne ! dAdAzrI : eTale AvuM bIjuM vAMcavAmAM Ave ne, tene bAjue
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) kriyAvatI zakti ! mUkI dejo to kAma thAya, nahIM to ApaNuM kAma ja nA thAya ne ! A to saheja magajamAM pesI gayuM ne, to kaMInuM kaMI ADe pATe ghAlI deze ! kAraNa ke vAta sAcI nathI. tethI meM dharmanA pustaka vAMcavAnI nA kahelIne ! kAraNa ke e karekTa nathI. A to tame mane pUcho to ukela Ave, nahIM to ukela nahIM Ave ne tame gUMcAI jazo. A to AtmAne kriyAvAna kahyo tyAMthI ja A bhrAMti UbhI thaI gaI. 195 svabhAvika AtmA kevo che ? tyAre kahe, akriya che. ane atyAre mahIM zarIramAM svabhAvika ja che. atyAre jarAya vibhAvika thayo nathI. zyAre khoLo tyAre tevo ne tevo ja che. emAM vibhAvika thavAnI zakti ja nathI. e rUpa pheraphAra thAya evuM che ja nahIM ! je meM joyo che, temAM koI dahADoya pheraphAra thayelo meM joyo nathI. chatAM enI kriyA kahevI hoya to loko ema kahI zake ke AtmA jJAnakriyAno kartA che ane darzanakriyAno kartA che. e enI svabhAvika kriyA che. A dharmAstikAya paNa svabhAvika kriyAmAM hoya, adharmAstikAya paNa svabhAvika kriyAmAM hoya, AkAzeya svabhAvika kriyAmAM hoya. chatAM e kaMI gaNatarImAM nA kahevAya. A chaye tattvomAM A pudgala eka ja tattva evuM che je sakriya kahevAya che ane e sakriyatAne lIdhe kALa oLakhAyo. nahIM to kALaja nA oLakhAta. kALa tattvanI oLakhANa thavAnuM kAraNa A pudgala tattva sakriya che te mATe. A pelI zIzImAMthI Ama retI paDyA kare che ne, te badhI paDI rahe tyAre ApaNe jANIe ke 'ohoho ! aDatAlIsa miniTa thaI gaI.' e aDatAlIsa miniTanA AdhAre e zIzI bharelI. eTale A badhuM kALanA AdhAre jUnuM thaI rahyuM che. sarjana thAya che ne pAchuM visarjana thAya che. sarjana thAya che ne e visarjana thayA kare che. huM zuM kahevA mAguM chuM e tamane samajAya che ? phoDa paDe che ? praznakartA : hA. dAdAzrI : kacAza hoya to pharI pharI pUchavuM, vAtacIta karavI. AvuM bIjuM badhuM pharI vAMcavuM nahIM. A to kaMIno kaMI roga ghAlI jAya to mahIM rAge paDeluMya bagaDI jAya. 196 AptavANI-14 (bhAga-2) phera, paramANu te pudgalano ! praznakartA : to pachI tyAM pudgalanuM ja kartApaNuM hoya, e eka sAIDamAM samajAya che. dAdAzrI : hA, kartA ja pudgala che. A kriyA paNa badhI pudgalanI che. jaDanI ja kriyA che A badhI. svabhAvathI ja sakriya che. koI cetana koI kriyA karI ja nA zake. praznakartA : sakriya eTale zuM ? dAdA, Apa jarA samajAvazo. dAdAzrI : niraMtara kaMi kriyAmAM ja hoya. A badho vibhAva pudgalanI karAmata che. pudgala, cetana na hovA chatAM tenI karAmatathI ja badhuM pedA thAya che. pudgala eTale anAtmA. karAmata bhulabhulAmaNIvALI che. mANasa jAjare (saMDAsa) jAya ane karAve che koNa ? pudgala. A jagatamAM je je kaMI karAmata che te pudgalanI svataMtra karAmata che. ane je skaMdha thAya che e to svabhAvika pudgala che, eno svabhAva che skaMdha thavAno. svabhAvika rIte bhegA thaI jAya. amuka be aNu bhegA thayelA to be aNu, traNa aNu hoya to traNa aNu bhegA thaI jAya to sAmAsAmI joInTa thaI jAya badhA. praznakartA : eTale Ano artha ema ke je zuddha paramANuo che vizrasA svarUpe, ene pUraNa-galana che ? dAdAzrI : e kriyAkArI che, sakriya che paNa pUraNa-galana ja kahevAya che. mizracetana ene ja pudgala kahevAya, bIjA badhAne pudgala nA kahevAya. praznakartA paramANu ane pudgala e bemAM phera kahyo che ne Ape ? dAdAzrI : paramANu ne pudgalamAM eka to zuddha pudgala hoya che
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 AptavANI-14 (bhAga-2) (3) kriyAvatI zakti ! 197 ne eka vizeSabhAvI pudgala, be prakAranA pudgala. zuddha pula che te ahIM barapha paDyo hoya ane moTuM pUtaLuM thaI gayuM hoya. pachI pAchuM ogaLI jAya e zuddha pudgala kahevAya ane A azuddha pudgala, be vastunA bhegA thavAthI utpanna thayeluM che. prazanakartA : zuddhAtmAmAM evI kaMI zakti haze ke je A badhuM kare jarUra che AtmAnI. (tanmayAkAra thavAthI cArja thAya.) AtmA hoya to pudgala UbhuM thAya ne ! AtmAnI hAjarI (tanmayAkAra) vagara to kazuM thAya ja nahIM ne ! dAdAzrI : emAM karavAnI zakti ja nathI. e karavAnI zakti nathI eTale e pote ja baMdhAyo che pugalamAM. karavAnI zakti pudgalanI che A badhI. A badhuM pudgalano ja kArobAra, karAmata che. pudgala enI meLe sakriya thayA ja kare. karAmata nAmano sakriya guNa jagatanI jANamAM nathI. utpati, sthiti, laya pudgala taNuM... praznakartA : utpatti, sthiti ane laya, e pudgalanI zakti ja kare che ne ? dAdAzrI : bIjuM zuM ? dareka pudgalano svabhAva che ke utpatti, sthiti ane laya thayA ja kare, niraMtara. AtmA nA hoya toya thayA kare ane AtmA hoya toya thayA karavAnI. mANasa marI jAya eTale mahIM jIva nIkaLI gayo hoya toya pheraphAra thayA ja karavAnuM. e AtmAne kaMI levAdevA nathI. praznakartA : AtmAnI hAjarI vagara mizracetanamAM to utpatti, sthiti ane laya thAya nahIM ne ? dAdAzrI : badhAmAM thayA kare. ene levAdevA nahIM ne ! e AtmAne ne pudgalane levAdevA nahIM. praznakartA : mizracetanamAMya ? dAdAzrI : A pudgala che te DiscArja pula che. eTale cArjamAM praznakartA : A dhotiyuM che e utpanna thAya, kAraNa ke e jaDa che, paNa pudgala te jaDa vastu nathI. dAdAzrI : A pudgaleya mizracetana che, tenuM paNa utpatti, sthiti, laya thavAnuM. kAraNa ke jeTalI vinAzI cIjo che ne, e badhAmAMya thAya ane avinAzImAMya thAya. (paNa judI rIte samajavAnuM.) jJAtatetra bhALe pudgalatI karAmata ! eka-eka paramANue karIne AkhuM jagata baMdhAyeluM che. eka-eka paramANuono niyama che. eTale A jagata gapyuM nathI. prazanakartA : A dareka paramANune enI potAnI ja zakti che ne ? dAdAzrI : hA, zakti che ja ne, aMdara. AvI zaktivALuM hoya, te eka ja tattva che. te A rUpI dekhAtuM pudgala paramANu che, svayaM kAryakArI che. praznakartA: dAdAjI, paNa arUpI je pudgala che, ApaNe jene pyaoNra (zuddha) paramANu kahIe chIe. dAdAzrI : e paramANu to Ama arUpI kharuM, paNa kevaLajJAne karIne rUpI che. kevaLajJAnamAM dekhAya. eTale ApaNI cakSuIndriyathI na dekhAya. jJAnIne rUpI bhAse eTale Ama dekhAya nahIM, paNa darzanamAM Ave. praznakartA : 'kare che koNa e samaje to ukela kAyamI koyaDo.' dAdAzrI : 'kare che koNa' e samaje to ukela Ave evo che. pachI zuM kahevA mAMge che ?
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) kriyAvatI zakti ! 199 20) AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : 'karAmata pudgalanI bAjI, svabhAvika jJAnanetre jo.' dAdAzrI : hA, svabhAvika jJAnanetre eTale divyadRSTithI jo, ema kahe che ke A koNa kare che te. A karAmata je che te pudgalanI bAjI che, eTale zuM ke hamaNe ghaDI pahelAM kazuMya nA hoya ane aDadhA kalAkamAM to dhummasa, dhummasa, dhummasa, te sAmA mANasa dekhAya nahIM koI. te koNa karavA AvyuM. koI vacce AvyuM ? praznakartA : koI karavA nathI AvyuM, kudaratI. dAdAzrI : hA, paNa kevuM ? evuM bahAra nathI joyuM ? A vAvAjhoDAM koNa karAve che ? praznakartA : "vyavasthita'. dAdAzrI : tyAre loko kahe che, bhagavAna. bhagavAnane vAchUTa thaI che tethI thAya che ! A loko AvuMye bole, paNa AvuM nA bolAya. hAlavuM-cAlavuM e badhA anAtma bhAganA guNadharma che, AtmAnA nathI. AtmA rAteya UMghato nathI ane dahADeya UMghato nathI, anAtma bhAga UMghe che, je kriyA kare che te ja UMdhe che. pudgala karAmata khUba jhINI vAta che. e samajAya tema nathI. ame je joyuM che ne je jANyuM che te apUrva che. huM dAkhalo ApuM. ahIM badhA beThA hoIe tyAre koIne chIMka khAvAnI IcchA nA hoya paNa tyAM aMdara vaghAra thAya to badhA chIMka khA khA kare. to jo tuM kartA chuM to baMdha karI de ne chIMko ! paNa baMdha nA thAya. te pudgalanI karAmata che. pAchuM koI kaheze, pudgalanuM kartApaNuM dekhADo. bena bAraNA vAsIne vaghAra karatI hoya, enI IcchA nathI ne khAnAranI IcchA nathI chatAM udharasa khavaDAve che ne lokone ! ane A kahe che, "meM udharasa khAdhI.' A badhuM IgoIjhama che. ahIM beThAM beThAM mane dareka pudgalanI karAmato dekhAya che. tema na hoya to dUdha pIje, amRta pIje, dArU pIje ane jhera pIe to khabara paDaze ke pudgalanI karAmata kevI che ! hAjara chatAM tirlepa ! paramANunuM bhayaMkara baLa che tema cetananuM paNa anaMta baLa che. paNa baLanA prakAra judA. bhagavAnanuM (cetananuM) baLa, brahmAMDanA jJAtA-draSTA ane AnuM (paramANunuM) baLa to sarjana-visarjana e badhuM karavAmAM. AtmA pote akriya che. praznakartA : AtmA nIkaLI jAya tyAra pachI A zarIranI kriyAo badhI kyAM jAya che ? dAdAzrI : pachI dehanI sthULa kriyA baMdha thaI jAya. kriyA mATe bhagavAnanI hAjarI joIe. emanI hAjarIthI cAle A badhuM. emaNe ahIMthI mukAma uThAvyo to baMdha thaI jAya. e kazuM karatA nathI. praznakartA : AtmAnI hAjarIthI A je pudgala sakriya thAya che ane enI asara AtmAne pahoMce che ? dAdAzrI : AtmAne asara ja nathI pahoMcatI, pudgalane ja asara pahoMce che. AtmAne asara pahoMcI nathI ane mAne che ke mane AvuM thayuM, paNa evuM thayuM ja nathI. bemAM pudgala ja pakaDe asaro ! praznakartA : pudgalanI avasthAo je badalAyA kare che, avasthAmAM rUpAMtara thAya che, ene ja sakriyatA kahIe chIe ? dAdAzrI : nA, nA, nA, avasthAo badhAnI badalAvI zakAya. praznakartA : to pudgalanI kaI sakriyatA kahIe chIe ? dAdAzrI : A jagata badhuM sakriyatAthI ja UbhuM thayuM che. pudgalanI potAnI ja sakriyatAthI, eTale jo koIno dhakko mAravAthI jo sakriyatA
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) kriyAvatI zakti ! 201 202 AptavANI-14 (bhAga-2) thatI hoyane to sakriyatA guNa nA kahevAya. sakriyatA e kAyamano guNa che. A cha tattvomAM pudgalanuM kAyamanuM sakriyapaNuM che, tethI to juduM paDe che. bIjA pAMceya badhA akriya che ane te dravya-guNa-paryAya sahita che. badhA ceInja thayA kare, pariNamana thayA kare, badhuMya thAya. A pudgaleya pariNamana thayA kare che, paNa sakriyatAno guNa judo che. koInA dhakkA sivAya, koInIya harakata sivAya, enI meLe svabhAvathI ja pudgalanuM sakriyapaNuM che. praznakartA : pudgalanI je avasthA rUpAMtara thaI, e enI sakriyatA nA kahevAya, jema ke pANImAMthI barapha thayo... dAdAzrI : dravya-guNa-paryAyane sakriyatA nA gaNAya. sakriyatA to eno svabhAva che. tethI ja A jagata AvuM dekhAya che, paramANunI potAnI sakriyatAne lIdhe. e badhuM mANasoe nathI kareluM, A to riyala sakriyapaNuM che ane A pudgala (mizracetana)nuM sakriyapaNuM che, e ekjhakTa sakriyapaNuM nathI, A to ko'kanA dhakkAthI thayeluM che. praznakartA : A je dehanuM pudgala che, te zuM che ? dAdAzrI : e dehanuM A vikRtapaNuM che. A sakriyapaNuM e viktapaNuM kahevAya che. praznakartA : AtmA zyAre vibhAvamAM pariName ane eno dhakko lAge tyAre ja A pudgalamAM vikRti Ave che ne ? dAdAzrI : hA, paNa A vikRta kriyA pudgala kahevAya, svabhAva pudgala nA kahevAya ane peluM sakriya svabhAvika pudgala che. svabhAvika guNa che, mATe A vikriyA thaI che jagatamAM. nahIM to vaLI AtmA bhAva kare ne A deha baMdhAyA kare, evo kaI jAtano guNa ? koNe bAMdhyo ? hu Ijha risponsibala (koNa javAbadAra che) ? tyAre kahe, 'no baDI Ijha risponsibala.' (koI javAbadAra nathI.) AMkhyo-bago, kIkI-bIkI badhuM thaI jAya che ne ? prazanakartA : AtmA je bhAva kare che e zuM kahIe ApaNe, sakriyatA ke paryAya ke zuM gaNIe chIe ? dAdAzrI : nA, nA, evuM nahIM. e sakriyatAye nathI, e eno vibhAvika bhAva che, vizeSabhAva che. sakriyatA hoya nahIM cetanamAM, bilakula sakriyatA guNa che nahIM, koI jagyAeya, agara bIjA koImAMya nathI, AkAzamAMya nahIM. A vibhAvika te vikriyA thayelI che. A pudgalanI kriyA kharI paNa vikriyA, eTale A gaMdhAi UThe ne e badhuM thAya, ne peluM (svabhAvika pudgala paramANu) gaMdhAi UThe ne evuM ene nA thAya kaMI, khAlI badalAyA ja kare. praznakartA : pUraNa-galanane ja sakriyatA kahIe chIe ne ? dAdAzrI : hA, pUraNa-gelana e ja sakriyatA, pUraNa-galana je guNa che eno (pudgalano) te ja sakriyatA, te ahIM ekalo ja pUraNagalana che evuM nahIM, pelA cokhkhA paramANumAM e ja pUraNa-galana thayA kare che. pUraNa-galana, pUraNa-galana, pUraNa-galana, e ja sakriyatA cAlu, niraMtara paramANu mAtramAM rahevAnuM. praznakartA : A pudgalano vikRtabhAva, e ja enI vizeSa avasthA kahevAya ? dAdAzrI : AtmAno vikRtabhAva ane pudgalano vikRtabhAva Ubho thAya e ja vizeSa avasthA. vibhAva pachI vikRta pudgala ! 'AtmA'nuM jJAtA-draSTApaNuM che. AtmA sivAyanuM badhuM ja pUraNagalana che, pudgalanI karAmata che. 'ApaNA' rAgane lIdhe pudgalano svabhAva vikRta thAya che. jo A vAdaLAM, varasAda ne karA, badhuM kaMI judI judI vastuo che ? eka ja pudgala. AvaDA AvaDA karA hoya ane A pudgalamAM phera haze ?
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 AptavANI-14 (bhAga-2) (3) kriyAvatI zakti ! 23 prazanakartA : eya pudgala. dAdAzrI : eka ja pudgala badhuM. A to badhuM bheguM thavAthI, be vastuo, dravyo bhegAM thavAthI A vitatA utpanna thaI. mULa AtmAmAM vikRtatA nathI thatI, pudgalamAM vikRtatA thAya che. kAraNa ke pudgala kriyAkArI che pote. prasanakartA : pudgalanI potAnI pariNamananI zakti che ke nahIM ? dAdAzrI : kharIne ! potAnI pAra vagaranI che. e potAnI zaktithI ja pariName che. A zarIra enI potAnI zaktithI ja pudgale karyuM che. AmAM AtmAno jarAya bhAga nathI. AtmAe to phakta prayoga karyo'to, teya paNa beunI hAjarIthI bheguM thaIne'mULa AtmA'e svataMtra prayoga nathI karyo. mULa AtmA tyAMno tyAM ja che. praznakartA : jIva ane pudgala e be dravya sakriya che ? dAdAzrI : jIva (eTale bAvo) sakriya che ane pudgala sakriya che. pudgala (deha eTale maMgaLadAsa) e acetana che ane jIva e che te bhareluM cetana, pAvara cetana che. paNa beu pudgala jevAM ja ! kAraNa ke pAvara cetana zemAM bhareluM ? pudgalamAM bhareluM. prasanakartA : hA, paNa pudgala kaI rIte sakriya kahevAya ? dAdAzrI : sakriya eno svabhAva ja che, kALanA AdhIna kriyA thayA ja kare. bhe tevuM thAya ! prazanakartA : to pudgalano mukhya guNadharma kyo ? dAdAzrI : rUpI ane pote kriyAkArI che e mukhya guNadharma. pote jAte kriyA karI zake evuM che. cetana nathI chatAM kriyAkArI che. jema ke 'tame" kalpanA karo ke te pramANe pUtaLuM bahAra thaI jAya, enI meLe ! ane tenI A bhrAMti thaI "mANasa"ne ke A mArA sivAya koNa kare? pudgalano svabhAva che ke jevuM AtmA kahyuM tevuM pudgala thai jAya. eTale AkhuM jagata mUMjhAyuM ke A karanAra koNa ? mUA, e tattvamAM evo suMdara guNa che ke jAte kriyAkArI che eTale sakriya kahevAya che. ane AtmAne zuM kahevAya che ? AtmAne akriya kahevAya che. eTale A badhI karAmata enI (pudgala) che. 'A AMkha koNe banAvI ? kAna koNe banAvyA ?" tyAre kahe, 'eNe banAvyA.' ajAyabI che ne ! e ekaluM nathI banAvatuM. AtmAnA vibhAvabhAva sUkSma hoya che, te vibhAvabhAvanI IcchA, eka prakAranI icchA pramANe peluM badhuM karI Ape. jevI jevI icchA hoya tevuM te badhuM karI Ape. AkhI duniyAnA mANasone be ja kAna hoya ne ? be hAtha, be paga ane kevuM badhuM ! ane pAchuM limiTamAM che. jo limiTa nA hotane to koI bAra hAthavALo hota ne koI vIsa hAthavALo hota ne koI daza-paMdara pagavALo hota. paNa nA, eTalI pAchI A limiTa che, icchAonI limiTa che. mohanI paNa limiTa che. badhuM limiTavALuM che pAchuM. alimiTeDa nathI A. bheMsanAM peTamAM besIne pADAne koNa banAve che ? A racanA koNa kare che ? e praznonuM lokothI saoNlyuzana thaI zake nahIM, jJAnI puruSe joyelA hoya, kevI rIte bane che te ! eTale (vibhAvika) AtmAne saheja bhAva thayo ke te mahIM DijhAIna thaI jAya, ekjhakTa. evuM rUpI tattva pote kriyAkArI che. A pAMca IndriyothI anubhavAya che te badhuM AtmAnI zaktio dekhADe che. keTalI badhI zakti che ! eka kalpazakti zuM nA kare !! lokamAM cha tattvo rahelAM che. eTale paramANuthI jagata bhareluM che. te paramANune laIne AtmAne A saMsAra oLaMgatAM bahu muzkelI paDe che. tethI A badhuM UbhuM thAya che. e paramANu che to vikalpa Ubho thAya che, nahIM to e vikalpa thAya ja nahIM ne ! eTale zyAM pudgala nathIne, tyAM kazIya IphekTa nathI. A badhAM bIjAM pAMca tattvo naDatAM nathI, pudgala ja naDe che. e pudgala
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) kriyAvatI zakti ! ekalAne lIdhe muzkelI UbhI thaI che. pudgalano svabhAva che ke jevuM AtmA pote kalpe evuM tyAM pudgala thaI jAya che. jevo potAne vikalpa thAya, evuM pudgala e dhAraNa kare. pote kalpe evuM tyAM dhAraNa kare. eTale pachI potAne bhrAMti UbhI thAya che ke A huM ke A huM ? pachI AkhuM bhrAMtimAM cAlyuM ! 205 te AtmAne ema thayuM ke A kriyA mArI che tevI bhrAMti thaI gaI, te AMTI paDI gaI. te AMTI kyAreya nIkaLe nahIM. pote brahma che paNa brahmA thayo ne pachI brahmA che te bhramita thaI gayo. AMTI kADhavA pachI bahu mathato hato paNa AMTIo vadhAre ja paDI jAya. bhramita thayA pachI badhA guNAkAra ja thAya, teno javAba paNa bhramitamAM ja Ave. A to kevaDI moTI asara thayelI che AtmA upara, ke kevuM bhayaMkara dabANa AvyuM che, te badhAM AvaraNo AvyAM ane te badhA saMyogo pAchA kevA che ? jevuM bhagavAnanuM jJAna thAya, tevo tyAM AkAra thaI jAya ! saMyogI paramANunA guNa eTalA badhA suMdara che, ke jevuM emanuM jJAna thAya, tevo ahIM AkAra thaI jAya che. praznakartA : eTale e AtmAvALAe kareluM tyAre ne ? dAdAzrI : hA, AtmAnI hAjarIthI to A pudgala che te AvuM thAya che. jJAna AtmAnuM ane karAmata badhI ja pudgalanI. karAmatamAM je jJAna vaparAya che te AtmAnuM jJAna. ghaNAMbadhAM kAma sAthe kare tevI zakti che. karAmata che te jJAna na kare ane jJAna che te karAmata na kare. pudgala sakriyatAmAM AtmAnI cetana zakti paDatI nathI paNa AtmAnI vikalpa zakti paDe che. AtmA badalAto nathI. 'kalpa'nAM vikalpa thayA. 'bilipha' ja A badhuM zarIra taiyAra kare che. emAM 'bilipha' kAma karatI nathI, e 'bilipha'thI paramANu kheMcAya che ane paramANu pote svabhAvika rIte kriyAkArI thAya che. 206 AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA H A pudgala zenAthI kheMcAI Ave ? dAdAzrI : enI meLe ja kheMcAIne Ave. praznakartA : ane pachI AtmAnA konTekamAM cArja thaI jAya ? dAdAzrI : nahIM, e kheMcAI AvIne eno kALa pAke eTale cArja thaI jAya, enI meLe. enI meLe mUrta thaI jAya, mUrti thaI jAya. AtmAne kazuM karavuM nA paDe. vibhAva thayo ke kheMcAyuM, vibhAva thayo ke kheMcAyuM, kheMcAyuM eTale pachI enI meLe ja pote potAnuM kArya karyA kare. pachI Akho deha baMdhAya emAMthI, badhuM baMdhAya, badhuMya e pudgalanuM potAnuM ja kArya, emAM AtmAnI kazI levAdevA nahIM. pudgalano koI kartA nathI. jevI bilIpha kare evuM thaI jAya taiyAra. pachI bADo jue teya bilIpha. bADuM nahIM jue ? ane e bilIpheya pAchI niyamathI ! A jagata niyamanA AdhIna che. eTale niyamanI bahAra nathI. praznakartA : e samajAyuM nahIM. dAdAzrI : badhA manuSyo be pagathI vadhe nahIM. praznakartA : eTale bilIphamAMthI UbhuM thatuM pudgala, niyamane AdhIna hoya che ? dAdAzrI : badhuM niyamane AdhIna. e roMga bilIpha keTalI thaze, e badhuM niyamane AdhIna ! praznakartA : roMga bilIpha paNa iTaselpha niyamane AdhIna ? dAdAzrI : niyama che, nahIM to jo e niyama nA hoya to e roMga bilIpha rAITa bilIpha thAya ja nahIM, aniyama thaI gaI hota. praznakartA : eTale jema roMga bilIpho niyamane AdhIna che, evuM pudgala paNa niyamane AdhIna rahe che ?
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) kriyAvatI zakti ! dAdAzrI : badhuMya niyamanA AdhIna. niyamanI bahAra koI nahIM. yamarAja nahIM, niyamarAja che. 207 praznakartA : roMga bilIpha e pudgala nahIM ? dAdAzrI : pudgala ja gaNavuM hoya to gaNAya. paNa pudgala kyAre kahevAya ke bilIpha to kADhI zakAya ane pudgala to enI meLe pheraphAra thAya, bIjuM nahIM. enuM e ja, A cenjane badale bIjuM cenja thAya (pudgala rUpAMtara thAya). ane bilIpha to nAza ja thaI jAya. praznakartA : eTale A pudgala e paramANu svarUpa che ema kaho cho ? dAdAzrI : hA, paramANu. praznakartA : ane bilIpha ? dAdAzrI : bilIpha to eka jAtanI vRttio kahevAya che. Ama jovAthI dariyo nA dekhAya, mATe kaMI dariyo nathI ? Ama 'ene' pherave eTale pAchuM dariyo dekhAya. enAM kakaLATa cAle che A duniyAmAM. eka jaNa evuM kahe, "AtmA sivAya bIjI vastu nathI.' to pelo kahe, 'AtmA jevI vastu ja nathI duniyAmAM.' have kema meLa paDe ? 'ene' jevuM dekhAya evuM bole che. praznakartA : jonAra koNa UbhuM thAya che vacce ? dAdAzrI : e roMga bilIpha. e roMga bilIpha zyAre rAITa bilIpha thAya che tyAre AtmA sivAya bIjuM nathI. ane AtmA jevI vastu nathI e roMga bilIpha. badhI bilIphonI ja bhAMjagaDa che. bilIpha sivAya bIjuM kazuM gayuM nathI. jJAna bagaDyuM nathI, bilIpha bagaDelI che. praznakartA : e to Ape jema kIdhuM che ne ke be tattvo bhegAM thAyane to e vizeSa pariNAma thAya che. AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : hA, vizeSa pariNAma. e 'ApaNI' bhAvanA pramANe pariNAma pAme che. (pudgala enA) potAnA svabhAvathI pariNAma pAmatuM juduM ane A to ApaNI bhAvanA che, DijhAIna ApaNI che. koInuM nAka AvuM, koInuM nAka AvuM, e badhI DijhAIna ApaNI thaI, bIjA koInI nathI. nahIM to pakSapAtI kahevAya. pote koI pakSapAtI nathI. badhI ApaNI ja che A jokhamadArI. 208 AtmA AmAM zuM gunegAra thAya che, ke 'enA' potAnA bhAva pramANe pelA paramANu phUTe che. te enI meLe jo thatA hoya to vAMdho nathI. 'pote' bhAva kare chene pAcho ajJAnatAthI. praznakartA : cArja kare che. dAdAzrI : cArja kare che, eTale pote eno gunegAra thAya che. praznakartA : joradAra phAIla Ave tyAre 'huM caMdu chuM' evuM kyAreka AvI jAya che, dAdA. dAdAzrI : game teTalI joradAra phAIla Ave tyAre ApaNe bolavuM ke, 'kahevuM paDe A pudgala karAmatane !' game tevuM hoya toya ApaNe zuM levAdevA ? sAmo mANasa gusse thAya ke game te kare, paNa chelle e to pudgala karAmata ja che ne ! A to karAmata ja kahevAya ne ke, che acetana ne varte che cetananI jema. ane Ane ApaNe pUravAra karyuM che. to ApaNe jANavuM ke A pudgalanI karAmata che. lAlacaMda te phUlacaMdane traNa dhola mAre che teya pudgalanI karAmata che. ane jo pAcho phUlacaMda lAlacaMdane cAra dhola mAre to teya pudgalanI karAmata ja che. pudgalanI karAmata pramANe AtmAne vartavuM paDe che. ajJAnIne bhego thaIne varte, jJAnIne chUTo thaIne varte. pudgale pudgalane bhAMgyuM tyAre loka bhaDake che ne pAchA kahe che ke meM toDyuM, meM phoDyuM, meM bhAMgyuM. pudgalanI to aneka jAtanI anaMta karAmato che, teno bhaDakATa
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) kriyAvatI zakti ! 209 210 AptavANI-14 (bhAga-2) zuM ? gabharAvAnuM zuM ? suthAranI karAmata, luhAranI karAmata, tema A pudgalanI karAmata che. atyAre 'eNe' AmAM kiMcitmAtra, kaMI ja karyuM nathI. A to mAtra hAjarIthI thayA kare che. pudgalatIya zakti virATa ! praznakartA : jaDa vastumAM zyAre aNu toDIne paramANumAM pheravAya che, tyAre mahAna zakti pedA thAya che to pachI te jaDa kahevAya kharuM? dAdAzrI : A duniyAmAM be zakti kRSNa bhagavAne kahI che, eka to anAtma zakti ne eka Atma zakti. anAtma e jaDa zakti che. jaDamAM cetana hotuM ja nathI ane cetanamAM jaDeya hotuM nathI, beu judI zaktio che. A je lokone bhamAvyA che ke jaDamAMya cetana che, e khoTA bhamAvI mAryA che. pachI to ghauM ne kAMkarA vINavAnA ja nA rahyA ne ? pachI to nirAMte badhA bhagavAna ja thaI gayA ! praznakartA : AtmAne karmano kevo saMbaMdha che ? dAdAzrI : "ene' rileTiva saMbaMdha che. karma 'potAnAM' manAtA hovAthI AtmA phasAyo che ne ! karma ja prabaLa che ne ! karmamAM ja badhA bhagavAna phasAyA che ne ! praznakartA : karma AtmAne phasAve che ke AtmA karmane bAMdhe che ? dAdAzrI : nA, karma AtmAne phasAve che. pudgalanI eTalI badhI zakti che. A to aNu toDyA tyAre khabara paDI ke ATalI badhI pudgalanI zakti che. praznakartA : AtmA dhAre to karma khapAvI kADhe ne ? dAdAzrI : te baMdhAyelo zI rIte khapAvI kADhe ? zyAre svabhAvamAM Ave tyAre. AtmA svabhAvamAM kyAre Ave ? je svabhAvamAM AvI gayA hoya tyAM jaie to. ane svabhAvamAM Ave to karma khapAi jAya. svabhAvamAM Ave to eTale game tevAM karmane UDADI mele. jJAnI puruSa eka kalAkamAM che te keTalAya karmanA dhumADA UDADI mele tyAre to lakSa bese, nahIM to lakSa bese nahIM. praznakartA : dAdAjI, A cArja karyA pahelAMnAM zuddha paramANuo che, ene paNa potAnI zakti che ne ? dAdAzrI : paramANuomAM (aneka paramANu) bahu zakti, jabarajasta zakti che. ane ApaNe cArja karIe chIe temAM ApaNI zakti nathI, khAlI bhAva ja che. ApaNo khAlI pAvara eklo ja pese che. paramANunI potAnI zaktithI ja che. "huM karuM chuM', ethI ja A UMdhuM thaI rahyuM che. AMkhane che te zyAre naMbara Avene, tyAre cazmAMnI jarUra paDe. bAkI, naMbara nA hoya to enI jarUra nA paDe. eTale badhuM ApaNuM potAnuM ja aMdhatvapaNuM che. darzanamAM phera thayo, (vibhAvika thayuM che - darzana, jJAna ne cAritra) jJAnamAM phera thayo ane tethI cAritramAM phera che. eTale darzanajJAna phare eTale badhuM pharI jAya. A meM '(kavaLa) darzana ApyuM. tenAthI tamAruM badhuM pharI jaze. A zarIramAM anAtmA ja UMdhuM-chatuM (pUraNa-galana) karI rahyo che. A muddagalamAM eTalI zakti che ke tamArA (ahaMkAranA) bhUkkA bolAvI nAkhe, to pachI A ajJAnI manuSyanI athaDAmaNamAM Avo to tamArI zuM dazA thAya ? praznakartA : AtmA A zarIrathI judo che, paNa A pudgalathI AvarAyelo che. e pote sarvazaktimAna che, to e AtmA pote potAnI zaktithI A pudgalanA AvaraNathI bahAra kema nathI nIkaLI zakato ? dAdAzrI : pudgalanI zakti kaMI ochI nathI. A eTamanI zakti che ne, e kaMI jevI tevI nathI ke Ama dhakko mArIne nIkaLI zake. e jaDa zakti che ane A cetana zakti che. e to potAnuM bhAna thAya, pote 'koNa chuM e jANe to ja chuTakAro thAya, nahIM to nA thAya.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) kriyAvatI zakti ! 211 212 AptavANI-14 (bhAga-2) pote potAne oLakhavAnuM jJAna dharAvato nathI tyAM sudhI A nabaLAI che ane pote potAnuM jJAna utpanna thaI gayuM, AtmajJAna thaI gayuM, eTale chUTo thaI jAya. praznakartA : pote AtmA cetana hovA chatAMya e A jaDa zaktimAM kevI rIte phasAya che ? dAdAzrI : A tattvo brahmAMDamAM badhAM bhegAM hatAM eTale phasAyA che. be vastu bhegI thavAthI potapotAnA guNadharmane choDatI nathI ane trIjo ja guNadharma utpanna thAya che, evI rIte A trIjA guNadharma tarIke ahaMkAra Ubho thaI gayo che. e zyAre potAnuM jJAna maLe tyAre ahaMkAra nAza thaI jAya. eTale A zarIranA badhA guNo che ne, tene A AtmA pote svIkArI le che ke A mane thAya che, enuM nAma bhrAMti. bAkI, AtmAmAM to rAga nAmano guNa ja nathI ane rAga nA hoya to vaiSa nA hoya. eka guNa hoya to sAmo pratipakSa hoya enAmAM. paNa evuM kaMda guNo enAmAM che ja nahIM. svataMtra guNonuM dhAma che. paramAtma guNo che enAmAM. paNa A bhrAMtithI UbhuM thaI gayeluM che. A pudgalanI eTalI badhI zakti che ke sAmAne brAMta karI nAkhe evI zakti che. jJAtIe ja bhALI pudgala karAmata ! badhuM pudgala karI kahyuM che ane A loko mAne che ke, "karuM chuM' e "huMye pudgala che. eTale badhuM pudgala karI rahyuM che. e pudgalanI karAmata tIrthakaro ane jJAnI sivAya koIneya nA samajAya. karAmata to ame joyelI hoya, te varNana nA karI zakAya. eno AkAra, enI rIta joyelI hoya, enuM varNana thAya nahIM. e avarNanIya vastu che. zabdanI sImA che paNa e to asIma vastu. pudgala karAmatane nahIM jANavAthI ane nahIM samajavAthI loka kahe che, Izvara kare che (bhagavAna calAve che). badhI kaLA pudgalanI karAmata che. pahelAM mane ema lAgatuM ke A mArI karAmata che ane huM rAcato hato paNa jJAna thayA pachI samazyo ke e pudgalanI karAmata che. mUA, A pudgalanI karAmata to jaDanI karAmata che. praznakartA : AtmAne je bilakula akriya kahyo che e jarA spaSTa thatuM nathI. dAdAzrI : e akriya ja che, kAyamano akriya che. pote A kriyA kare che atyAre, e zyAre pote akriya dekhAze ne, tyAre bhagavAna thayo haze. tyAM sudhI tamane zI rIte dekhAya ? akriya zabda tamane zraddhAmAM hoya, e to pratIti kahevAya. paNa zyAre 'pote' akriya dekhAze, anubhavamAM Avaze, tyAre tame bhagavAna thaI gayA hazo. akriya tamArI zraddhAmAM che ke nahIM ? praznakartA : hA che, paNa e jarA spaSTa karavAnI IcchA che. dAdAzrI : are, e sthULa nathI. sthaLamAM kriyA hoya haMmezAMya. e sthaLa nathI, A to bahu sUkSma che. atyaMta sUkSma che e vastu. tame tamArI bhASAmAM laI jAva cho, kriyA karavAnuM. eTale A pelA kuMbhAra cAka calAve evI rIte. praznakartA : sthULa kriyAo che, te kone AdhArI che ? dAdAzrI : A ahaMkArane AdhArI. praznakartA : ahaMkAra kone AdhArI ? dAdAzrI : ahaMkAra, potAnA ajJAnanA AdhAre. ajJAna rUTa kojhA che. e gayuM eTale ahaMkAra jAya. ahaMkAra jAya eTale badhuM jAya. praznakartA : zrImad rAjacaMdrajIe AtmAne sakriya-akriya kahyo che e kevI rIte ?
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) kriyAvatI zakti ! 213 2 14 AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : hA, e to barobara che. paNa e haju tamane samajAvavA mATe kahyuM che ke bhai, tame kyAM sudhI igoijhamavALA cho tyAM sudhI sakriya che ane kyAre jJAnavALA cho to akriya che. eTale sakriya nA kaho. sakriya eTale zuM ? vyavahArathI kahe che. have vyavahArathI eTale, atyAre ApaNI gADI jatI hoya ne ko'ka mANasa athaDAyo eTale pelo polIsavALo badhAne kaheze ke cAlo. te ghaDIe huM kahyuM ke, "nA, huM to jJAnI chuM." evuM nA cAle. 'huM e. ema. paTela chuM' evuM kahevuM paDe. eTale AnuM nAma vyavahArathI sakriya. kartA-dhyAtA, beu pudgala ! praznakartA : dAdA Ape kaheluM ne ke kriyA karanArA ane dhyAna karanAro e banne judA che, to e banne koNa koNa che? kriyA karanAra pudgala che, to dhyAna karanAro koNa che ? dAdAzrI : e to beu pudgala ja che. paNa A je kriyA karanArA pudgala che e acetana pudgala che ane peluM cetana pudgala che, mizracetana pudgala che. ApaNA akramanA AdhAre beu pagala che, emAM AtmAne levAdevA nathI. ane kramanA AdhAre che to AtmA che te dhyAna karanAra che, emanI mAnyatAnA AdhAre e AtmA che. dAdAzrI : hA. A to evI rIte mUMjhavyuM che. vyavahAra AtmAne nizcayamAM ghAlI dIdho che. bIjuM vyavahAramAM AtmAne kartA mAnyo te pachI kAyama mAnI lIdho. tethI bhoktA mAnyo. tethI tyAgI mAnyo ke tyAga kare to ja thAya, nahIM to thAya nahIM. eTale A badhI kevaDI bhUla cAlI AvI che ! evI bhUla thaI che ke AkhuMya DakhaLAI gayuM che, ke e bhUla toDavA sAru kundrakundrAcArye lakhyuM. badhI AkhI bhUla toDI che paNa samajamAM besavI joIene ? AtmA to vyavahArathI ja rtA che paNa nizcayathI akartA che. nizcaya eTale kharI rIte, svabhAvika rIte akartA che. evuM A pudgala che te vyavahArathI kartA che ne nizcayathIya kartA che. naimittika svabhAve ja jagata che. koI koIno kartA nathI. pudgalano sakriya kartA svabhAva che. bIjAnI madadathI thAya che. AtmA saMpUrNa ayi che. pudgala eka evuM che ke sakriya che ane akriya che. eka paramANu hoya tyAM sudhI akriya che. AtmA jANavA jevo che ne A badhA cenacALA che. praznakartA : jaDa kriyA che. dAdAzrI : jaDa kriyAye sArI, A to badhA cenacALA che. A to dAkhalo ApI samajaNa pADIe to te samaja paDe. praznakartA : paNa A kALamAM AvuM phoDa pADavAvALo koNa che ? bIjuM koI na maLe. dAdAzrI : mana-vacana-kAyA sahaja svabhAve kriyAkArI che. te badhuM kayA ja kare che ne sahaja svabhAve AtmAnuM jJAna-darzana kriyAkArI che. A badhI vastuo paDI hoya to tene AtmA sahaja svabhAve joyA ja kare, jANyA ja kare ! eTale bene chUTuM paDAya ke (mikenikala cetanavALuM) pudgala bhogave che ane mizracetanavALuM pudgala che te dhyAna kare che. peluM pudgala kartA che ane kartA che mATe e pudgala bhoktA che ane dhyAna karanAra dhyAnano kartA che, dhyAnano ja bhoktA che. jenuM dhyAna karo, bahu kaDaka nA karyuM hoya, to moDhe bahu bagaDI nA jAya. bahu kaDaka karyuM hoya to moTuM bagaDI jAya. praznakartA: have dAdA, je pudgala kartA che ane pelAmAM mizracetana kartA che, to pachI te vakhate mULa AtmA je che te to mAtra jJAtAdraSTA ja hoya che ?
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) kriyAvatI zakti ! 215 2 16 AptavANI-14 (bhAga-2) AtmA to niraMtara jJAna kriyA ja kare che. bIjI badhI kriyAo pudgala kare che. A 'huM karuM chuM kahyuM ke jJAna upara AvaraNa coMTyAM. temAM buddhi bhaLe. prakAzanA goLA upara kapaDuM bAMdho tema AtmAnA jJAna upara buddhino parado che. jema jema ''paNuM chUTatuM jAya tema tema karma kalaMka dUra thatAM jAya tema anaMta jJAna Ave, anaMta darzana Ave. anAdikALathI badhA ja pradezo upara karma kalaMka coMTatAM ja AvyAM che. AvA karmaphaLa coMTelAM che, pachI AtmAnI zakti zI rIte jaNAya ? manuSyamAM eka vALa nA vadhavA devAnIya zakti nathI. mUA, vALa AgaLa tAruM cAlatuM nathI, pachI bIje kyAM cAlavAnuM che ? koI manuSyane sakriya thavAnI sattA nathI ane koine akriya thavAnI sattA nathI. saMDAsa javAnIya sattA nathI ane saMDAsa nA javAnIya koinI sattA nathI. kAraNa ke A jagata AkhuMye pudgala calAve che. kriyA koNa kare che ? pudgala kare che. eTale kRSNa bhagavAne kahyuM ke kemano tuM nirodha karIza, mUA ? Indriyono nirodha zI rIte karIza tuM ? kayo evo upAya che ke nirodha karI zake ? praznakartA : mAre kazuM ja karavAnuM nathI, e niSkriyatA kahevAya ke pUrepUrI cetanatA kahevAya ? dAdAzrI : pUrI cetanatA kahevAya. jene kaMI karavAnuM che ne, e ja bhrAMti. mahAparANe huM tamane kriyAmAMthI akriyatAmAM lAvyo. A pharI kriyAmAM koNa pese ? eTale tamane geraMTI ApI. tamAruM ghara cAlaze. temAM tamAre kriyA karavAnI jarUra nathI, e to thayA karaze, tame joyA karo. have kriyA hoya nahIM. kriyAmAM pesavuM eTale zuM ? pharI pAchuM saMsAramAM hAtha ghAlavo. akriyatA ja mukhya vastu che. akriya koI rahI zake nahIM. A varlDamAM koI mANasa evo nathI ke je akriya rahI zake, ane dAdAnI AjJAthI jo akriya rahI zakatA hoya, to e pUrNa che. emAM akriyatA AvI jAya to hitakArI che, AzIrvAda samAna che. tathI koI rIte AtmA kartA ! praznakartA : akriya eTale akartApaNuM ? eTale prazna e che ke sakriya eTale jJAtA-draSTApaNuM ? dAdAzrI : jJAtA-draSTApaNuM che e ja akriya che. sakriya kone kahevAya ke A pudgalane kahevAya, enAmAM kriyA karavAno svabhAva che. praznakartA : jJAtA-draSTApaNuM e kriyA nathI ? dAdAzrI : nA, e to eka vakhata kaMI samajAvavA mATe kaheluM ke, darzanakriyA ane jJAnakriyA karavAnI, je kriyA kharekhara kriyA nathI. sakriya pudgala ekaluM ja che. AtmA niraMtara akriya ja hoya che. praznakartA H dareka padArtha je pariNamana kriyA sahita hoya che. enuM je pariNamana thayA ja karatuM hoya che, e enI kriyA ja kahevAya ne ? dAdAzrI : nA, kriyA to A pudgala ekaluM ja kriyA kare che. eTale A badhI pudgala kriyA niraMtara thayA ja kare che. pote ja sakriya che, e je ApaNe A deha baMdhAya jAya che ne chUTo thAya che, vikharAya che. baMdhAya che, chUTo thAya che. enAmAM sakriyapaNAno guNa che ane bIjA koImAM sakriyapaNuM nA hoya. bIjAM pAMca sakriya nahIM, bIjAM badhAM pAMceya akriya. pudgala to navuM-jUnuM thayA karavAnuM che, e ja sakriyatA. praznakartA H kRpALudeve ene paramArthe akriya kahyo ane jJAtAdraSTApaNe sakriya kahyuM che. dAdAzrI : A to zAstrakAro lokone samajAvavA mATe bolyA che, temAM loko AvuM samajI bese ke AtmAnI kriyA che, paNa 'darzanakriyA ne jJAnakriyA kahyuM, bIjI kriyA karato nathI.' evuM zAstrakAroe kaheluM che, te to oLaMbo Apelo che. paNa AtmAno sakriyatA guNa ja nathI, tyAM kriyA kyAMthI hoya ? tame mAno cho evA arthamAM kRpALudeva kahe
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) kriyAvatI zakti ! nahIM, evuM nA lakhe. bejavAbadArIvALuM vAkya nA lakheluM hoya, mahAna jokhamadArI che. koI paNa AcAryeya nA lakhene AjanA. sakriyapaNuM guNa ja nathI enAmAM, akriyano ja guNa. praznakartA : je kartAbhAva nathI, e dRSTie akriya kahyo che ? dAdAzrI : nA, evuM nahIM. praznakartA : bAkI dareka padArtha kriyA saMpanna ja hoya che. 217 dAdAzrI : nA, e kriyA saMpanna hoto ja nathI. badhe ja kRpALudeve lakhyuM ke dareka padArtha kriyA saMpanna hoya che eno artha evo ke evI sakriyatA nathI enI. e to enI pariNamanatA che sakriyatAno guNa to bahu kharAba kahevAya. praznakartA : pariNamana dRSTie ja sakriya kahyuM ? dAdAzrI : sakriya koI dRSTie nahIM, pariNamana to eno svabhAva che. praznakartA : dAdA, eTale A to arIsAnI aMdara je dRzyo jhaLake che, eTale evuM kahevAya ke jJAtA-draSTA che. dAdAzrI : jJAtA-draSTApaNuM e evuM che ke AmAM arIso eTale ke potAne kazuM karavApaNuM nathI emAM. potAnI mahIM jhaLake che ane koIpaNa vastu pariNAma pAme enuM nAma sakriyatA gaNAtI nathI. praznakartA : zrImad rAjacaMdrae eka ThekANe evuM lakhyuM che ke sarva padArtha arthakriyAsaMpanna che kaMI ne kaMI pariNAmakriyA sahita ja sarva padArtha jovAmAM Ave che. AtmA paNa kriyAsaMpanna che, mATe kartA che. te kartApaNuM trividha zrI jine vivecyuM che; 'paramArthathI svabhAvapariNatie nija svarUpano kartA che. anupacarata vyavahArathI te AtmA dravyakarmano kartA che ane upacArathI ghara-nagara Adino kartA che.' (zrImad rAjacaMdra vacanAmRta pAna-394) AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : te A vyavahArathI AtmA A dravyakarmano kartA che, kharI rIte svabhAvano kartA che. 218 praznakartA H AtmA paNa kriyA saMpanna che e je ahIMyAM... dAdAzrI : evuM che ne ke AtmA e to ApaNe ahIMyAM AgaLa tamAre jANa thaI gaI ke AtmA zuM ? bAkI kramika mArgamAM emane to AtmA A (kriyA karanAro) ja manAya. ane te kriyA saMpanna emane lAge ne ! tethI ja to badhI kriyAo kare che, samitiomitio badhI kare che. AtmAne ghasI ghasIne pahela pADIne hIro banAve che ane kevaLajJAna zuM kahe che ke evuM nathI, tuM A pahela pADa pADa zuM karavA kare che te ? 'tuM' A 'AtmAne jo ne tevo AtmA banAva, kahe che. mULa AtmAne jo ane tevo tuM banAva ene. jema eka basane joIne pachI ApaNe basa karavAnI hoya, tevuM A tuM kara, kahe che. to A zuM kare che ke pote ja kriyA kara kara karyA kare che. praznakartA : kramika mArgamAM je loko AvI kriyAo karyA kare che, te lokonA manamAM peluM moDela kharuM ? dAdAzrI : e hoya to to kalyANa thaI jAya ne ! jagata AkhAne e hoya ja nahIM. bole kharA, AtmA zuddha che mahIM. praznakartA : to dAdA, A krama-akramano AnI aMdarathI to bahu spaSTa phoDa paDI gayo ke kramikanI aMdara evuM moDela che nahIM ane Ape akramanI aMdara evuM moDela ApyuM, zuddhAtmA pada ApyuM. dAdAzrI : moDelamAM ja besADyA ne, have tame Ane (pudgalane) samuM karI lo. praznakartA : A bahu ja bejhika phaMDAmenTala Dipharansa (pAyAno mULabhUta taphAvata) ahIMyA ja AvI jAya che. pachI enI aMdarathI vistAra thAya che judo judo. dAdAzrI : emane Ama pAchaLa rahIne kAnapaTTI pakaDavAnI che,
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) kriyAvatI zakti ! 219 220 AptavANI-14 (bhAga-2) che, A to cAlu AvelAmAM che ja nahIM AvuM. Ano eka akSareya nathI ane tamAre AgavuM che ne bahu ajAyaba che. kahyuM, "nA, ApaNe jokhamadArI laIne zuM kAma ? covIsa tIrthaMkaronuM che te sAcuM !" tamArI pAsethI koI daza hajAra lUMTI le, te vakhate tamane bhAna rahe ke A pudgala joradAra che te A pudgala pAsethI daza hajAra lUMTI le che. te vakhate pudgalanI karAmata che tevuM tamane bhAna rahe te kevaLa darzana. koI A jagatamAM samakyuM nahotuM. A jagatamAM je kaMIpaNa karavAmAM Ave che te jagatane poSAya yA na paNa poSAya chatAM 'huM' kaMI ja karato nathI evo niraMtara khyAla rahevo e kevaLa darzana che. pudgalanI karAmatanI geDa besI jAya to kevaLa darzana. pudgalanI karAmatanI kriyA jANavAmAM Ave to kevaLa jJAna. pudgalanI karAmatane vartavAmAM Ave to kevaLa cAritra. ApaNe Ama sIdhI pakaDavAnI che. praznakartA : e lokone UMcA prakAranI kriyA karavAnI che, paNa ene mATe TAMkaNAM to joIe ne, pelo zilpakAra TAMkaNA vApare che. evAM ? dAdAzrI : TAMkaNAM joIe. Aje enI pAse TAMkaNAM hoya to paNa pUrve, gaye bhave bhAvanA karI hoya to kriyA thAya ! pachI Aje bhAva karIe ke TAMkaNAM laI jaIe, tyAra pachI AvatA bhavamAM thAya (kramika mArgamAM). praznakartA : hA, ane akramanI aMdara to TAMkaNAM rAkhyAM ja nahIM. dAdAzrI : kazuMya nahIM. Ama joyuM ne Ama joyuM eTale thaI jaze. Ama juone (joyA karavAthI ja) eTale thaI jaze. A mahAtmAonA anubhavonA nivedanomAM akramanI balihArI je badhAe lakhI che, jo lakhI che ! kevuM saheluM saTa !! kazuM karavAnuM ja nahIM !!! emAM emano doSa nathI, kramika mArga ja evo che. mArganI AkhI mAnyatA ja AvI che. A ja huM AtmA. Ane sthira karavAno. te moTA moTA paththara para UbhA rahIne tyAM AtmAnuM dhyAna kare eTale paDI na javAya. e bhayane laIne pelo jAgRta rahe ane Ama kAyotsarga kare. e kaSAya AtmAne AtmA mAne che, indriya AtmAne te AtmA mAnatA nathI. kAraNa ke te Indriya AtmAne to kAya kahe che. eTale AnAthI utsarga eTale AnAthI judo huM. eTale Indriya AtmA (maMgaLadAsa), bIjo kaSAya AtmA (bAvo) ane trIjo daraasala AtmA, akaSAyI AtmA (mULa AtmA) ! praznakartA : A pAvara cetananI khabara nahIM ne koIne ? dAdAzrI : eTale meM kahyuM, "A pahelethI cAlI AveluM vijJAna che, A mAruM kaMI nathI." tyAre kahe, "AvuM nA bolazo. tamAruM speziyala
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 AptavANI-14 (bhAga-2) [4]. pudgala, prasavadharmI ! ekohambahusyAm ! prazanakartA : choDam vahu, e vAta jarA samajAvo ne ! dAdAzrI : 'huM ekalo hato ne A badhA pAchA UbhA thaI gayA. huM ekalo hato, tenA A badhA UbhA kayAM ? hAu ITa Ijha posibala ? loko Ane juduM samazyA che. praznakartA H dAdA, kharekhara eno yathArtha artha zuM thAya ? dAdAzrI : '' AtmA tarIke ekalo chuM ane jagatamAM tadAkAra bhAvathI aneka rUpa thauM chuM. pudgala bahurUpI hovAthI, 'huM mAmo chuM ne kAko chuM ne phUo chuM ne Ama chuM, tema chuM.' 'huM eka ja chuM paNa bahusyAma thauM chuM. praznakartA : have e zakti kaI ? A zakti ane pelI zaktimAM kayo phera che ? dAdAzrI : pelI jaDa zakti badhI ane A cetana zakti ! pelI rUpI zakti, anaMta rUpo, bahurUpa kare ane prasavadharmI, ekamAMthI aneka prazanakartA : be zakti judI che, ema ne ? dAdAzrI : bahu judI che, ene levAdevA nathI. saMsarga ja che, bAkI oLakhANeya nathI, pArakhANeya nathI. are, koI koInuM dabAyeluMya nathI. prasavadharmathI gUMcAmaNa ! eTale A jagata samajavA jevuM che. A ghauM hoya che, enI keTalI cIjo banatI haze ? praznakartA : ghaNI bane. ghauMnI banAvaTa to ghaNI bane. dAdAzrI : keTalI bane ? praznakartA : e to meM gaNatarI karI nathI, paNa ghaNI cIjo banatI haze. dAdAzrI : A jagata paramANuonI prasavatAthI bhareluM che. paramANuo prasavadharmI che. A to pudgala kevA dharmavALuM che ? prasavadharmI che. A badhuM jagatamAM je dekhAya che ne, te badhuM prasavadharmI che. eTale ApaNe ahIM AgaLa beThA hoya ane jo ko'ka mANase AjubAju arIsA goThavyA hoya to ApaNe ekalA hoya toya A arIsAmAM ghaNA badhA dekhAya. dekhAya ke nA dekhAya ? prazanakartA : dekhAya. dAdAzrI : have emAM ApaNe ahIM to eka ja jagyAe chIe, paNa prasavadharmI che. are, pAMca lAkha kAcanA TUkaDA melyA hoyane, to pAMceya lAkhamAM eka-eka caMdubhAI jevuM dekhAya. ane eka ja TukaDo melyo hoya to eka ja dekhAya. dekhADe. bahurUpI che A jagata. eTale A loka mUMjhAyuM che. pudgalano svabhAva bahurUpI che. eTale A samajAya tyAre nIkaLI jAya, badhuM chUTe.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) pudgala, prasavadharmI ! tame UbhA raho ne be hAtha Ama karo to badhA arIsAmAM be hAtha thaI jAya (dekhAya), e tophAna-tophAna. arIsAne ApaNe kahIe, 'bhaI, eka ja dekhADajo, badhA nA dekhADazo', to choDe ke ? badhA dekhADe, nahIM ? A mUMjhAya, nahIM ? tyAre zuM kare te ? 223 eTale prasavI svabhAva che, anaMta prasavI. eTale badhuM eka bAju janmyA ja kare. ekamAMthI be, bemAMthI cAra ane cAramAMthI aneka janmyA ja kare. pudgalano prasavavALo svabhAva che. AtmAne prasava nathI. IMDAM paDyA ja kare, IMDAM paDyA ja kare, basa. mANasa mUMjhAi ja jAya pachI ane ene potAnuM svarUpa mAnyuM ke AvA IMDAM mane ja paDe che ane A iMDAM mArA ja che.' kyAre pAra Ave, bolo ? mANasa mUMjhAi jAya. te kyAM sudhI, bhagavAnaneya kartA mAne. bhagavAnaneya kartA mAne to kyAM sudhI mAneluM rahe ? bhagavAne mane karyuM A badhuM, evuM mAne. te ekjhekTa to nathIne ! ane ekjhekTa nA hoya e vastu Take nahIM. eTale pAcho mUMjhAya. khare TAIme, aNIne TAIme kAma na lAge. AtmAno svabhAva prasavIdharmI nathI. eTale ja phAvyA ne, AtmA thayA pachI. pudgalamAMthI to badhuM prasava thayA ja kare. jema eka TI.vI.mAM bole paNa AkhI duniyAmAM Thera Thera saMbhaLAya te prasavadharma. dariyAmAM eka te ghaDAomAM aneka ! AkAzamAM eka caMdramA hoya che, paNa lAkha ghaDA dariyA kinAre mUkyA hoya to dariyAmAM juo to eka caMdramA dekhAya ne lAkha ghaDAmAM lAkha dekhAya. AvaDo moTo dariyo ane caMdramA eka dekhAya ane A ghaDe ghaDe juo ! badhA ghaDA kahe che, amArAmAM paNa Akhoya caMdra che. baMdhAyelo ghaDo thayo ne ! ghaDo thayo eTale ahaMkAra thayo, e bheda paDyo ane dariyAne bheda nathI, to che kazI bhAMjagaDa ? te A bheda thayelA ghaDA che. ekamAMthI aneka, ane badhuM thayA ja kare, Ano pAra nA Ave. AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : paNa pudgalano prasava thAya, chatAM pelo ekano eka ja dekhAyA kare. 224 dAdAzrI : hA, ekano eka ja dekhAyA kare. AkhA dariyAmAM eka ja caMdramA dekhAya tenuM zuM kAraNa ? praznakartA : badhuM e eka ja jaththAmAM che dariyo. pelA judA judA jaththAmAM mUkelA che eTale. eTale badhA judA judA caMdra dekhAya. dAdAzrI : caMdra to eka ja che, paNa keTaluM bahusyAm thAya che A badhuM ! eTale e bhASAmAM kahe che ane loko potapotAnI bhASAmAM samajI jAya che. praznakartA : huM nAno hato tyAre mane evuM samajAyeluM kaMIka ke eka AtmAthI bIjo AtmA thAya ane ekamAMthI cAra AtmA thAya ne pAMca AtmA thAya. AvI badhI samajaNa hatI. dAdAzrI : nA, e to tame nahIM, badhAya AvuM samajelA. eTale bahusyAmAM ame bahu paDIe nahIM. pachI lokonuM mana gUMcAI jAya ane A ame kyAM bhAMjagaDa karIe ? praznakartA : bahusyAm je kahyuM che e pudgalane uddezIne kaheluM che ? dAdAzrI : pudgalane lIdhe bahusyAm, Ano artha e ja thAya che. praznakartA : te ene mATe mane tame eka vakhata vAkya kahyuM'tuM, meM kahyuM, "dAdA, tame A TUMkuM TUMkuM kema bolo cho ? jarA vistArathI samajAvo to lokone samajaNa paDe.' tyAre tame kahyuM, 'A vistArathI bolIe to 'vastAra' thaI jAya, eTale ame to TUMkuM ja bolIe. pahoMcyuM to ThIka, nahIM to pachI kaMI nahIM.' dAdAzrI : evuM che ne, vistArathI bolavAthI vastAra vadhe. A je saMsAra che e Akho saMsAra pudgalano ja banelo che. pUraNa-galanano
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) pudgala, prasavadharmI ! 225 226 AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : buddhithI samajAya nahIM. dAdAzrI : enA karatAM ApaNe je gAmanA chIe, tyAM ApaNe ghera (AtmasvarUpamAM, mokSa) jatAM rahIe e sAruM, A kacakacamAM paDyA karatAM. Ano tALo kyAre jaDe ? Ano tALo ja nA maLe ne ! vistAra karavAthI vastAra. pudgalamAM AtmAno upayoga jAya to te (pudgala) prasavadharmI che. eTale pachI janma ApyAM ja kare. A juone, chokarAM thayAM ja kare che ne ! AtmAno upayoga (AtmAmAM) hoya to chokarAM nA thAya. praznakartA : AmAM AtmAnA upayoga viSe samaja pADo. dAdAzrI : A cA pIvAmAM AtmAno upayoga eTale ke mAtra jovAnuM ne jANavAnuM ja, temAM inTaresTa nahIM te. Agraha rAkhyo e prasavadharmI thayuM. praznakartA : dAdA, A prakRti che ne, e prasavadharmI che, to jJAna che te pratiprasavadharmI che ? dAdAzrI : nA. jJAna, ene pratiye nA Ave ane kazuMya nA Ave. jJAnane kazuM aDe nahIM, naDe nahIM, laDe nahIM, enuM nAma jJAna ane e ja vijJAna ! A saMsArI jJAna, e to matijJAna che. te sAcuM matijJAna juduM ane A to sumati-kumati baMne bheguM hoya. praznakartA : jJAna lIdhA pachI vikalpomAM pratiprasava thAya ? dAdAzrI : pachI vikalpa hoya ja nahIM. 'huM' eTale vikalpa ane 'mAruM eTale saMkalpa. jJAna ApIe chIe tyAre 'huM'-mAruM gayuM. ene saMkalpa-vikalpa gayA. pachI to ene jovAnuM rahyuM. potAnuM mana zuM zuM vicAre che, te joyA karavuM. tevuM A jagata bhulabhulAmaNIvALuM che. temAM abudha nA phasAya, buddhivALA ja phasAya. pariNAma zuM AvyuM ? te buddhiye zI rIte kAma kare ? buddhi hala kAma karatI thAkI jAya.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 AptavANI-14 (bhAga-2) [5] prayogasA - mizrA - vizrA ! tIrthakaronI AgavI zodha ! praznakartA : vizrasA eTale zuM ? dAdAzrI : A tIrthaMkarono zabda che. te Ama dekhavAmAM to bahu moTA zabdo dekhAya, paNa samajAya nahIM mANasone. eTale evAM traNa zabdo che, jema candusA hoya che ne, ApaNe lakhAvIe chIene candusA eTale.. evA A prayogasA, pachI bIjA mizrasA ane trIjA vizrasA. tIrthaMkara bhagavaMtone bahu suMdara vAta karI, paNa A samajaNa nA paDe tenuM kare zuM che ? akkala kUTe sAmasAmI. e to jJAnI zru (dvArA) samajI levuM joIe. have pahelo kayo zabda Avyo ? praznakartA : vizrasA. dAdAzrI : A jagata AkhuM pudgala paramANuthI bhareluM che. e bilakula zuddha paramANu che, e aNu nathI. AMkhathI dekhAya nahIM, dUrabInathI dekhAya nahIM. e phakta jJAnagaNya che. bIjA koIthI e gamya vastu nathI. e paramANu zyAre bhegA thAya che tyAre aNu thAya che. pelAne pudgala paramANu nAma ApyuMne, e kharekhara pudgala hotA nathI bicArA. e to vizrayA paramANuo che. A ekalA ja (vibhAvika svarUpanA) pUraNa-galana kazuM thAya nahIM, paNa pachI muLa svabhAva eno evo che ke badhA bhegA thaI jAya. pachI enA moTA moTA skaMdha bane, pachI vikharAI jAya. AkhA jagatanA zuddha pudgala paramANuone tIrthaMkaro vizrA kahe che. vizrA eTale tadana zuddha che. paramANu badhA bhegA thaIne aNu thaI gayA hoya toya zuddhatA enI jatI nathI. eTale A vizrayA paramANuthI AkhuM jagata ThAMsI ThAMsIne bharAyeluM che. prazanakartA : zuddha svarUpe rahelA paramANuone tIrthaMkara bhagavAne vizrA kahyA. dAdAzrI : A emanA sivAya bIjA koI e vizrasA samazyA ja nathI. prazanakartA : kyAMya A zabda nathI. dAdAzrI : hoya ja nahIM. 'prayogasA' kheMcAya AkhA zarIra dvArA... praznakartA : vizrasA paramANuonuM AkarSaNa kevI rIte thAya ? dAdAzrI : vizrasA eTale bahAra je cokhkhA paramANuo che badhA, AkAzamAM khullI jagyAmAM badhe ja rahelA che, te vizrasA kahevAya. te zyAre krodha-mAna kare, gusso kare ke tarata e pese mahIM. mahIM prayogasA thaIne pese. pesatI vakhate prayogasA hoya. krodha-mAna-mAyA-lobha kare ke tarata prayogasA thai jAya.. have e ajJAnI mANasa 'huM caMdulAla chuM" evuM mAnIne, jarA kharAba vicAra kare ke tenI sAthe paramANu aMdara pese. A paramANu to bahAra cokhkhA ja che, vizrasA ja che, paNa pelo kharAba vicAra thayo ke tarata ja pelA paramANu kheMcAyA, te ghaDIe prayogasA thaIne mahIM pese aMdara. ApaNe bhAva karIe ke tarata ja e pese aMdara. bhAva nA karIe to nA pese. paramANu mahIM pese, te vizrasAnA prayogasA thAya, eTale prayogamAM Ave, leboreTarImAM AvyA. praznakartA : e prayogasA paramANu AkhA boDI dvArA kheMcAya che ne ? dAdAzrI : prayogasA to, aMdara gayA pachI prayogasA zarU thAya
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23) AptavANI-14 (bhAga-2) (5) prayogasA - mizraNA - vizrA ! 229 che, enA pariNAma rUpe. praznakartA : eTale aMdara jAya che, te kyAM thaIne jAya che ? dAdAzrI : A IndriyothI. mANasane krodha Ave che tyAre e nAka vATe paramANu kheMce, e prayogasA che. paheluM prayogasA thAya. gusso karyo ke tarata e paramANu mahIM kheMcAya. te keTalAka lokone nAke ne moDhethI kheMcAya ane keTalAka lokone hAtha-paga badhAthI kheMcAya. Ama Ama thayA kare ne, te hAthe-page dareka jagyAe khaMcAya. Ama Ama thAya (dhruje) koI koI ? praznakartA : thAya, krodha thayo eTale Ama Ama thAya (dhruje). dAdAzrI : eTale badhethI kheMcAya. ahIM (nAka)thI kheMcAya te kheMcAya paNa bIje badhethI kheMcAya. e A vizrAnA prayogasA thAya. ane prayogasA thayelA, bIjA avatAramAM mizrasA kahevAya. ane mizrasA phaLa ApavA mATe taiyAra hoya. prayogasA phaLa Ape nahIM, e bahu atyaMta sUkSma paramANu che. praznakartA : dAdA, e zuddha paramANu to badhA ekasarakhA ja ne ? dAdAzrI : zuddha paramANumAM koI phera nahIM. e kheMcAyuM. tenI sAthe ja prayogasAmAM gayo. prayogamAM gayo eTale e krodhanA paramANu thayA A badhAM. e paramANu je krodhanA thayA, te bIjA avatAre pAchA eTalo ja krodha Ape pAcho.. praznakartA : aMdara zyAre krodha Avyo tyAre paramANu kheMcAyA, e zuddha paramANu hatA. zyAre emAM kaMI prakriyA thaI, ene bIjI rIte paramANamAM phera thayo haze ne ? enI sAthe IlekTrikala cArja ke game te kaMI cArja kheMcAto haze ne joDe ? dAdAzrI : e krodha Avyone tyAMthI paramANune raMga coMTI jAya A krodhanA. ane ahaMkAra Avyo tyAM AgaLa paramANu Ama ahaMkAranA thAya. prazanakartA : eTale ahaMkAranA paramANu AkhA judA rahe che ? ahaMkAranA paramANu judA, krodhanA judA ? dAdAzrI : hA, badhA judA judA. te ja phaLa Ape pAchA. A bahAra paramANu eka ja jAtanA che. ApaNe jevuM karIene, evA evA e paramANu thaI jAya. ApaNe chAtI kADhIe ke paramANu badhA mAnanA thaI jAya. prazanakartA : paNa dAdA, eno artha evo thayo ke paramANu zyAre. aMdara kheMcAya te vakhate e paramANumAM kaMIka phera paDe che ? dAdAzrI : phera paDyo tethI ja prayogasA thayA. praznakartA : jema atyAre ema kahe che paramANunA badhA cArja hoya che, IlekTrikala cArja, te evA cArja ene hoya che ? dAdAzrI : hA, e cArja ja thaI jAya che. praznakartA : e evA cArja kyAMthI Ave ? dAdAzrI : mahIM IlekTrikala boDI che, e IlekTrikala boDInA AdhAre ja badhuM cArja thaI jAya che. paNa krodha karyo to krodhanA paramANu pAchA bIjA UbhA thAya. lobha karyo to lobhanA paramANu, mAna kare to mAnanA paramANu, evA badhA paramANuo UbhA thayA kare, bIja nAkhe. prayogasA bahu sUkSma hoya, pachI mizraNA e sthULa hoya. prazanakartA : eTale eno cArja to aMdarathI ja Avene ? enA paramANu kheMcAyA pachI aMdara cArja thAyane ? dAdAzrI : e mahIM cArja thaIne ja pese. ahIM pesatI vakhate mahIMthI cArja ja thaI jAya, bahAra cArja nA thAya. ApaNA zarIramAM saheja Ama kheMcAya enAthI, krodhathI kheMcAya. ane te kheMcAvA mATe sAdhana nA hoya, to hAtha Ama Ama hAle, badhethI kheMcAya. paga hala
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) prayogasA - mizrA - vizrA ! 231 232 AptavANI-14 (bhAga-2) hAle. vALa UbhA thaI jAya ne ahIMthI kheMcAya. A prayogasA pachI bIjA avatAramAM mizrasA thAya. A mizraNA che te paripAka thAya tyAre phaLa ApIne jAya. mahIM che to kharA ja badhA. praznakartA : phaLa ApIne jatA haze, tyAre pAchA navAM bIja nAkhatA jAya ? dAdAzrI : navA bIja to tame ja "huM caMdubhAI ho to tame nAkho, te manamAM tanmayAkAra thayo ke navuM bIja paDe, nahIM to tanmayAkAra nA thayo to bIja paDe nahIM. atyAre e je vizrA hatA ne, te prayogasA paramANu kahevAyA. pelo pote bhAva bolyo ne, eTale paramANunuM rUpa pharyuM. prayogasA thayA eTale have ema ne ema pAchA jAya nahIM. prayogasA paramANu enI meLe svabhAvika rIte ja mizraNA thAya. ane mizrasAM thaI ane A boDI (zarIra) baMdhAya enI meLe. koIne bAMdhavuM paDe nahIM, enI meLe ja boDI baMdhAya. prayogasA boDI bAMdhe nahIM. prayogasA che te yojanA upara che ane prayogasAmAMthI mizraNA thaI ane boDI baMdhAI jAya, emAM upacAra koInoya nathI. phaLa Ape te mizraNA ! praznakartA: pelA paramANuo je mizraNA thAya, prayogasA thAya, enuM nAma ja pudgala ? dAdAzrI : prayogasA thAya ene pudgala nA kahevAya. mizraNA e ja pudgala. praznakartA : prayogasA thayA pachI.. dAdAzrI : prayogasA eTale (potAnA bhAva pramANe) lAla-pILo raMga aMdara paramANumAM pese. pachI phIDa thAya tyAra pachI enuM pariNAma Ave te mizraNA thAya. praznakartA : A bAju je bhAva utpanna thAya che ke jenA AdhAre pelA paramANu grahaNa thAya che, to e bhAva paNa pudgala kahevAya ne ? dAdAzrI : e bhAva galana kahevAya. praznakartA : e galana kahevAya ? dAdAzrI : e galanamAMthI pAchuM A pharI UbhuM thAya. praznakartA : e galana e pudgala che ? dAdAzrI : e galana pAchuM pUraNa kheMce. praznakartA: paNa e galana eTale pudgalano bhAva kahevAya ? dAdAzrI : pudgalanuM ja galana. A je che e pudgala, galana nA thayuM hoya e, tyAM sudhI raheluM pudgala. galana thAya eTale pAchuM bIjuM pUraNa kheMce. ane ApaNe (A jJAna pachI) galana thAya te vakhate cArja nA thAya, evuM kahIe chIe. praznakartA : to peluM ahamUnuM sthAna kyAM Ave che ? je dAdA kahe che ke, vizeSa pariNAma UbhuM thayuM. vizeSa pariNAma je aham Ubho thayo, e paNa pudgalamAM jAya ne ? dAdAzrI : pudgala ja che ne, ahamabhAva e badhuM. mana-buddhicitta-ahaMkAra badhuMya pudgala, AtmA sivAya badhuM pudgala. saMyoga jeTalo bAjhayo che e badhoya pagala. prayogasA hoya tyAM sudhI (vibhAvika) pudgala kahevAya nahIM. (paNa vidharmI pudgala kahevAya.)* praznakartA : paNa A aham che te kono bhAva kahevAya ? te konuM pariNAma kahevAya ? A je galana thaI rahyA che ene AdhAre utpanna thanAruM che ? eTale A paramANu je che emAM jAya che ke A cetana vibhAgamAM jAya che? dAdAzrI : mizracetana ja. A badhuMya pudgala eTale mizracetana. * AptavANI zreNI-14 (bhAga-1) khaM-1 27 cha tattvonA samasaragraMthI vibhAva vAMcavuM
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) prayogasA - mizrA - vizrA ! 233 234 AptavANI-14 (bhAga-1) pudgalano artha ja mizracetana. prayogasA eTale prayoga cetana. prayoga cetana te tamane dekhAya nahIM. praznakartA : mizracetana ejhekTalI kone kahevAya ? dAdAzrI : tamAro bhAva ane paramANu benuM milcara thAya e mizracetana. prayogasA e sUkSma bhAve hoya. bIje avatAre sthULa bhAve (mizraNA) thAya ane te phaLa ApIne jAya. prayogasA paramANu mahIM jAya che te kAraNa paramANu. te kAraNe rUpa hoya che ne garbhamAM jAya che te kArya deha utpanna kare che. ame mULa kAraNa paramANu baMdha karI daIe, te kAraNa rUpa na thAya. paNa te to koIka phero Avo apavAda mArga daza lAkha varSe utpanna thAya che. ane jJAna nA hoya tyAre pAchuM pharI che te prayogasA thayA kare ane pachI pharI mizraNA thayA kare, cAlu ne cAlu ja ane ahIMthI roTalI khAtA khAtA rADAM khAvA javAnuM, evuM cAlyuM A. kaLiyuga kharone ! kaLiyugamAM to lapasI paDe ne ! AgaLa ene dhULarUpe karI ane 'vyavasthita phaLa Ape che. peluM prayogasA karma, sukSmarUpe hoya che ane A mizrA karIne phaLa Ape che. ane eNe viSayanI bhAvanA karI hoya, to strI ekalI nA Ape, sAsu-sasaro, sALo-bALo badhuMya Ape, vaLagADa badhuM. eTale eka viSaya khoLavA jatAM keTalAMya lapharAM vaLagI jAya. A badhuM vyavasthitanuM kAma che. prayogasA eTale haju bIjuM kazuM thayuM nathI, ahIM AvIne paramANuo bhegA thayA. prayoga thaI gayo, enI para raMga-baMga caDhI gayA. eTale Ane ja karma kahevAya che. praznakartA : koI vAra Ape kIdhuM che ke A karmanA paramANuo che. eTale A zuddha paramANu judA ane karmanA paramANuo judA ? dAdAzrI : hA, judA. mahIM je AkAza che ne, temAMthI kheMce paNa te sUkSma che ane sUkSmanA AdhAre bahArathI sthaLa pese. tyAra pachI ja phaLa Ape. aMdara pahelAMnAM hisAbe karma baMdhAya. pachI phaLa ApatI vakhate bahArathI paramANuo pese che, pachI phaLa Ape. praznakartA : ane baMdhAtI vakhate sUkSma ja baMdhAya, phaLa ApatI vakhate bahAranA zULa Ave. dAdAzrI : Ave, hA. paramANumAM phaLa ApavAnI zakti che paNa badhAya saMyogo bhegA thAya tyAre phaLa Ape che. rUpI bhAga te ghULamAM gaNAya. karma baMdhAya, kartApaNAthI ! praznakartA : to AmAM sUkSma karma kaI rIte baMdhAtAM haze ? dAdAzrI : tame kahyuM ke 'A meM karyuM ane kare che udayakarma. tame ekalA nathI kahetA, moTA moTA saMto-sAdhuo paNa evuM kahe che ke "huM karuM chuM. ane te mAne che pAchA. have kudarata zuM kahe che, thaI rahyuM che tene tuM 'huM karuM chuM' evuM boluM chuM zuM karavA te ? e je karI rahyo che e bolyo, eTale karma baMdhAyuM. bolyo evAM karmo UbhAM karyAM eNe. eTale dehadhArI thavAno. paramANu kheMcAya eTale eka bAju ghaDe ja mUrti, e prayogasA. prayoga karma konI pAse jAya ? vyavasthita zakti pAse. ane tyAM sthaLa - sUkSma - kAraNa deha ! praznakartA : eka A maDaduM che, ene citA upara mUkyuM, te ghaDIe sthULa boDI che e baLI jAya ne sUkSma boDI to tarata cAlI javAnuM dAdAzrI : paramANu baLe ja nahIM ne ! e paramANu eTalA badhA sUkSma che ke A agni che te sthaLa che. eTale paramANune kazI asara nA karI zake. traNeva zarIra pudgala che. (1) sthULa deha, (2) sUkSma
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) prayogasA - mizrA - vizrA ! 235 236 AptavANI-14 (bhAga-1) deha, (3) kAraNa deha. badhA ja gunA sUkSma dehanA gunA che. tenAthI kAraNa deha paramANu kheMce che. A sthaLa dehanA paramANu baLavA mATe AvyA che, sUkSma deha baLavA mATe nathI Avyo. tenAthI kAraNa deha utpanna thAya, tethI kAryo utpanna thAya. kAraNa dehanA paramANu eTalA badhA sukSma che ke ApaNA zarIra jevo AkAra che. paNa je yonimAM jAya ne, tyAre mA ane bApanA paramANu bhegA thAya, pachI che te e paramANu je kAraNa dehanA sUkSma hatA ne, te sthULa thayA kare, kArya deha vikAsa thAya pachI vadhyA kare. prazanakartA : e sUkSmanA zULa thaI gayA, pharI dhULamAMthI sUkSma thavAnA, pAchA bIja paDavAnA ? dAdAzrI : cULamAMthI sUkSma, pachI sUkSmamAMthI chULa thavAnA. pachI pAchI hatI tenI te ja ghaTamALa. e sUkSma paramANu che ne, e paramANu eTalA badhA sUkSma hoya, te ahIMthI mAtAno khorAka mahIM jayA kare, tyAre sthULa thAya e badhA. A baccuM AvaDuM janme tyAra pachI dhULa khorAka khAya ne vadhatuM jAya. e paramANu tenA te ja ane e paramANu pramANe ja khorAka maLe. e paramANuo, (bALaka mATe) mAtAnuM dUdha traNa dA'DA hoya, to traNa ja dA'DA maLe. nahIM to ghaMTInuM dUdha maLe. evuM badhuM ekkekTa goThavAyeluM che A. ApaNA loka zuM kahe che pAchA ? chaTTa mahine jIva Avyo. eTale mahIM hAlato cAlato thAya, tyAre ApaNA loko sImaMta kare, khoLo bhare. tyAM sudhI kahe che, jIva hato nahIM. paNa nA, evuM nahotuM. jIva ahIMthI gayo ne, tyArathI ja zarUAta thaI gaI. paNa te IDAmAM garbha hoyane, evuM bebhAna avasthAmAM hoya. pachI amuka Indriyo zyAre pragaTa thaI jAya tyAra pachI e bhAnamAM Ave. Indriyo dA'De dA'De pragaTa thAya, vadhatI jAya. aMdara joyA karIe to A kAna vadhyA karatA hoya, nAka vadhyA karatuM hoya, hAtha vadhyA karatA hoya, badhuM enI meLe vadhyA ja karatuM hoya. phaNagA phUTyA ja karatA hoya. pahelAM to AvaDo baTAkAno pIMDa hoya ne evo ja hoya, pachI dhIme dhIme dhIme.... praznakartA : mAtRka zvAsa vakhate ja jIva Ave, prANa Ave, evuM vedomAM kahe che. dAdAzrI : nA, e badhI vAto che te anubhavanI nahIM, sAcI vAta nahIM, e laukika bhASAnI. jIvanI hAjarI hoya to garbha baMdhAya, nahIM to baMdhAya nahIM. praznakartA: maraghInA IMDAMmAM kANuM pADIne pachI jIva peTho ? dAdAzrI : nA, e to laukikamAM tame kaho cho, evuM ja lakheluM che. kAraNa ke garbha baMdhAvo te badhA sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa, kALa hala bhego thAya tyAre baMdhAya che. praznakartA : kAraNa dehanAM paramANu zarIramAM kyAM hoya ? dAdAzrI : kAraNa deha to AkhA zarIramAM bharelo hoya, te paramANu rUpe hoya. e paramANumAMthI pachI kArya deha baMdhAya. A paramANu sUkSma rIte hoya, pachI Avate bhava iphekTiva baoNDI baMdhAya. kAraNanAM ja kArya thAya. kAraNa deha vaDanAM bIja jevo che. e bIjamAM pelo Akho vaDa hoya evI rIte kAraNadeha, A dehamAM che. A vaDanAM bIjamAM cetana paNa che ne Akho vaDa paNa che. pAMdaDA-bAMdaDA badhuM ja bImAM che. badhuM ja kompakTa svarUpe che. bAhya sAdhana bhegAM thAya eTale pragaTa thAya. jhADa kyAMthI vAMkuM thaze te bIjanI aMdara ja citareluM che. saMcita, prArabdha, kriyamANa karma ! prazanakartA : saMcita karma thavAnAM, e badhA cittamAM thAya. mana-buddhicitta ne ahaMkAra e badhuM che, emAM cittamAM saMgraha thato haze ke karmano ? dAdAzrI : traNa jAtanA karma che; te prArabdha, saMcita ane kriyamANa. te prArabdha ne kriyamANa A jagatamAM dekhAya ApaNane ane saMcita dekhAya nahIM. saMcita eTale sToka. e sToka zyAre eno kALa
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) prayogasA - mizrA - vizrA ! 237 238 AptavANI-14 (bhAga-1) pAke tyAre prArabdhamAM Ave. praznakartA : pAke tyAre prArabdhamAM bhogavavA Ave ? dAdAzrI : hA, kALa pAke tyAre prArabdhamAM Ave, tyAre ene prArabdha kahevAya. ane kriyamANa eTale zuM ke tyAra pachI je kriyA Ama dekhAvAmAM Ave che e kriyamANa. prazanakartA : saMcita karmono sToka jamA kyAM AgaLa rahe che ? dAdAzrI : saMcita karma A hArTavALA bhAgamAM rahe che. saMcita karmo e paramANu rUpe che, karmo nathI. ane bahu jhINA paramANu hoya che. hArTamAM thoDI jagyA joIe ne eTalAmAM to bahu paramANu rahe. pachI e saMcita phaLa ApavAne lAyaka thAya, tyAre mizrasA thAya. ane A zarIra e mizrasA thayeluM che. pachI phaLa ApyA kare. A kaDavuM-mIThuM, beya phaLa bhogavavAnAM. bhogavI lIdhuM eTale pAchA paramANu vizraNA thAya. have tame kaho ke amArA gAmano eka jazubhAI nAlAyaka hato. e ja bhagavAna upara tame virAdhanA karI kahevAya. enAmAM bhagavAna to beThelA ja che ne ! eTale te vakhate tamArA je nAkamAMthI zvAsa kheMcAya, te vakhate paramANu prayogasA thaI jAya. tame AvuM bolyA eTale prayoga thayo. eTale pApa udaya thaI gayuM, pApavALA paramANu thayA. ane ApaNe kahIe ke mAre dAna ApavuM che, te ghaDIe puNyavALA paramANu thaI gayA. eTale pApavALA thayA je duHkha Ape tevA ane dAna ApavAnA vicAra thayA to e ghaDIe paramANu kheMce paNa te che te puNyaphaLa Ape. bhAva pramANe galeTa ! have e zyAre ApaNe bolIe ke 'A meM karyuM ane kevuM suMdara karyuM, ke prayogasA paramANu jevA bhAva evA gileTa thaI ane mahIM pesI gayA. be gALa devAno bhAva kare che ne, to e bhAva e paramANu upara gileTa thAya che. e bhAva pelA paramANune bhAvAtmaka kare che, gileTeDa kare che. agara to tame bolyA ke phalANA vakIla nAlAyaka che, e tenI sAthe paramANu dAkhala thAya ane te tame nAlAyaka bolyAne, e nAlAyakano eno gileTa caDI jAya. praznakartA : eTale pelAM je zuddha pudgala hatAM te mahIM AvIne bagaDyA. aMdara che te ene gileTa lAgyo. dAdAzrI : gileTa lAgyo. nAlAyakapaNAno gileTa caDhyo ne tame kaho ke bahu suMdara che to e paNa gileTa lAgI jAya. prayogasA eTale zuM ? gileTa thayo to prayoga thaI gayuM. eTale Ayojana kahevAya. hA, gileTa thavAnuM Ayojana ! ajJAnI mANasa kaMI paNa bhAva kare, rAga ke dveSano vicAra kare, to e paramANu kheMcAya. kheMcAIne je bhAva hoya te bhAve raMgAI jAya. sonAnA bhAvathI to sonAnuM gileTa thAya ane cAMdIno bhAva hoya to cAMdInuM gileTa thAya, je bhAve karyuM hoya pachI tenuM phaLa Ape e bhogavatI vakhate. kaSAya bhAve kareluM hoya te bahu ja kaDavAM phaLa Ape. viSaya bhAve karelA hoya te kaDavAM-mIThAM beu milcara phaLa Ape. eTale je je bhAva karyA hoya te badho hisAba ApaNo baMdhAyo. pelo gileTa zAtA Ape. pelo azAtA Ape, banne gileTa che. te kyAre ApaNe vicAra karIe ke phalANAne Aje mAre nukasAna karavuM che. e azubha bhAva kahevAya. te A vizrasAnA prayogasA thAya. jo zubha bhAva hoya to e paramANu sukha Ape che, azubha bhAva hoya to du:kha Ape paNa prayogasA to thaI ja jAya. vANI gAya, kaSAyathI ! badhA zuddha paramANuthI bhareluM che A jagata, vizrasA. te emAM Dakhala kyAre thAya ? tame koIne ahIMyAM AgaLa, 'eya akkala vagaranA cho. zuM karo cho ?" bolyA ke tarata ja pelA paramANu upara asara thaI ane jevAM tamArA kaSAya hoya. haMmezAM ajJAnI bole e badhAMya kaSAya ja hoya. premapUrvaka bole to rAga kaSAya, eTale lobha
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) prayogasA - mizrA - vizrA ! 239 240 AptavANI-14 (bhAga-1) praznakartA : kAzmaNa zarIra je che e kevI rIte jAya ? eno AkAra che? kaSAya. premanuM vAkya bole toya kaSAya kahevAya ane dveSanuM bole toya kaSAya kahevAya. have e kaSAyavALI ApaNI vANI nIkaLene, eTale A vizrasA paramANu hoya, ene asara kare e vANI. ene raMjita kare, raMgAya, raMgIna kare. jevo kaSAya hoya ne, evo raMga caDhAve ane pachI e kheMcAI Ave mahIM, ApaNA aMdara, e prayogasA kahevAya. praznakartA : emAM vezyAo badalAya ? dAdAzrI : hA, vezyA badhI badalAI jAya (kaSAya pariNAmane laIne). karma kyAM AgaLa thAya che ? prayogasA thAya che tyAM AgaLa karma baMdhAya che. ane zyAre ApaNe vepAra karatAM) kaMIka kapaDuM kheMcIne ApIe te ghaDIe e yogakriyA thaI ane dhyAna, benA guNAkAra pramANe paramANu kheMcAya. have zuddha paramANu kheMcAya che paNa A kriyAnA dhyAnane laIne e vizrasAnA prayogasAmAM AvyA. have prayogasA kevuM ? to e jo dharmadhyAnamAM hoya to tevA prayogasAnA paramANu ane A pelA hoya to evA paramANa. narkagatinA hoya to evA prayogasA paramANu. - te A paramANu kyAM sudhI kheMce ? 'huM caMdulAla chuM' tene bhAna che, 'huM'paNuM che tyAM sudhI A vizrayA paramANu kheMce. paNa zyAre svarUpanuM bhAna thAya, 'huM caMdulAla chuMe bhAna jatuM rahe, tyAre paramANu nA kheMce. vyavasthita te mizraNA ! praznakartA : chellI ghaDIe be zarIra sAthe jAya che, tejasa ane kArpaNa... dAdAzrI : ekaMdare kahone, A sthULa zarIra ekaluM choDI de che. A sthULa svarUpa je nakAmuM thayuM e ekaluM choDI de che, bIjuM badhuM ja joDe jAya che. dAdAzrI : te prayogasA paramANu rUpe jAya. e kArmaNa zarIra e prayogasA paramANu che, bIju kazuMya nathI. zyAre eno e udaya Ave che tyAre mizranA kahevAya che. prayogasA e karma kahevAya ane mizrA e bhogavaTo kahevAya. prayogasA gayA avatAranA bAMdhelA ane te zarIranI aMdara hoya ane tenA AdhAre A bhavamAM mizraNA badhA phaLa Ape. prazanakartA : kheMcAya tyAra pachI pAchA pharI prayogasA thAya che ? dAdAzrI : mizrasA zyAre phaLa Ape, te kaDavuM lAge ne, eTale ApaNe ko'kanI upara ciDAIe, te ghaDIe pAcho prayogasA utpanna thAya ane khuza thaI jaIe e ghaDIe prayogasA thAya. e prayogasA thayelA ne, te chUTatI vakhate mizrasA phaLa ApIne jAya, enuM nAma saMsAra phaLa kahevAya. prayogasA che te Ayojana thayeluM. pachI thAya mizrasA. te A rUpakamAM Ave. ane rUpakamAM AveluM ApaNe anubhavIe chIe ane te pAchuM jagata AkhAne, jIvamAtrane nirjarA thayA kare che. prayogasA te avasthita che ane mizraNA e vyavasthita che. avasthita pachI rUpakamAM Ave. mizrasA phaLa Ape che te vyavasthitanA niyamone AdhAre Ape che. e pAchuM nirjarA thAya te pAchA hatA evA ne evA vizrasA thaI jAya. kaDavo-mITho bhoga bhogavAI jAya eTale pAchA hatA tevA ja paramANu, phaLa ApI rahyA ke vizrasA thaIne UbhA rahe. eTale prayogasA, mizrasA, vizrasA ghaTamALa cAlyA ja kare che. prayogasA eTale zyAre (vyavahAra) AtmA tanmaya thAya che tyAre je paramANuono prayoga thAya che te avasthA. prayogasA pheravI zakAya che. jema TapAla lakhI ane nAkhavA jAya e be vacce je samaya maLe
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) prayogasA - mizrA - vizrA ! 241 242 AptavANI-14 (bhAga-1) che, temAM TapAla nA nAkhavI hoya to nA nAkhe, tema prayogasA che te mizrasAmAM pariName, te pUrve ane jo jAgRti hoya to pAchA pheravI zake che. ane jo ekavAra mizrA thai jAya pachI te avazya phalita thAya. pachI ene nA pheravI zakAya. paramANuo cArja thayA pachI mahIM paDI rahe che. te prayogasA pachI phaLa ApIne jAya, tyAM sudhI enI avasthAne mizraNA kahevAya che. mizrA paramANuo phaLa ApIne zuddha thai vizrAmAM pariName che. e prayogasA paramANu ApaNane asara nA kare. e paramANu mahIM pelAM kojhijha zyAre thAya tyAre prayogasA thaIne mahIM rahe. zyAre asara ApavA mATe lAyaka thAya ane asara ApavA mATe bahAra paDe tyAre udayakarma tarIke Ave, eTale e mizrA kahevAya. emAM koI bApoya chaTakI zake nahIM. prayogasAmAM pheraphAra karI zakAya. amArI pAse Avene, to pheraphAra karI ApIe. mizrA to bhagavAnathI paNa nA khase. jAmI gayeluM udayakarma to chUTako ja nahIM ne ! ane udayakarma kaDavAM-mIThAM bhogavI lIdhAM, je paramANu kharI paDe e paramANu vizrasA, pyora. yojatA Ave rUpakamAM.. praznakartA : je saMyogo Ave te mizrasAmAM AvavA ja na dauM dAdAzrI : nahIM, prayogasAnA mizraNA thaI ja jAya, emAM koI puruSArtha nathI. prayogasA eTale yojanA rUpe, mizrasA eTale phaLa saMbaMdhI vAta. yojanA e (ajJAnI) loko nakkI kare. tyAra pachI enA kAma (vyavasthita zakti) cAlu kare e ja mizrasA. e mizrasA thAya pachI pAchuM bhogavIne kaDavuM-mIThuM phaLa ApIne jAya. bhAIne kaDavuM-mIThuM bhogavavuM ja paDe. mahIM kaDavAza Ave, mIThAza Ave. mIThAza Ave tyAre kevA TesTamAM Ave che ! evuM peluM kaDavo TesTa Ave. e paNa TesTa kharo ne eka jAtano ? - have mizrasAne zyAre jJAna karIne ene nikAla kare tyAre vizrA thAya ane jagatanA lokoneya mizraNA thAya, te pachI phaLa ApIne nirjarA thAya, paNa ajJAne karIne pAchA pharI navA grahaNa kare che. A jJAna pachI navAM grahaNa karavAnuM baMdha che. enuM kAraNa 'huM zuddhAtmA chuM' e pratIti che ane ane 'huM caMdubhAI chuM' e pratIti UDI paDI gaI che. tathI prayogasA, jJAta pachI ! jagata pudgalamaya ja che badhuM. paNa je badhA svabhAvika paramANu che, ene vizrA kahevAya. te 'huM caMdubhAI chuM' evuM kyAM sudhI hatuM, tyAM sudhI Akho dahADo dharma kriyA kare toya e paramANu mahIM pasyA kare, puraNa thayA kare. kAraNa ke, "alyA bhAI paramANu, tame kema mArA gharamAM peso cho ?" tyAre kahe che ke, 'tame pote ja pudgala cho. tame jo AtmA cho to amAre kaMI avAya nahIM. hA, tame 'huM caMdubhAI chuM" kaho cho, mATe ame AvIe chIe." have 'huM zuddhAtmA' kahe, eTale A badhA paramANu mahIM pese nahIM. koI paNa kriyA karo to paramANu pese nahIM. ane paramANu pese to pudgala pUraNa thayA kare ane to pAchuM galana thavAnuM. paNa jene AtmA prApta thayo tyAM paramANu ja pese nahIM. pachI phaLa kyAMthI ApavAnuM hoya ? kaDavAM paNa nahIM ne mIThAM ye nahIM. potAnAM sukhamAM rahevAnuM. ane Ama kaDavAM-mIThAM, potAnA sukhane dAdAzrI : prayogasAmAM pesavA de to mizrAmAM AvyA vagara rahe ja nahIM. prayogasA ja nA thavA de tyAM to mizrA Ave nahIM). ane gayA bhavamAM prayogasA thaIne A avatAramAM janma thAya tyAre mizrA thai jAya. prayogasAnA mizraNA thai jAya tyAre deharUpe dekhAya. ane pachI phaLa ApIne jAya tyAre vizrasA thAya pAchA. tyAre hRdayamAM zuddha cAritra (jJAtA-draSTA) AvyuM, ke zuddha vizrA utpanna thayuM. praznakartA : eTale prayogasA paramANu mizrA thaI jAya, emAM ApaNo puruSArtha kharo ?
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) prayogasA - mizrasA - vizrasA ! 243 244 AptavANI-14 (bhAga-1) AvavA nA de ne kaDavAM-mIThAMmAM ja rAkhe. ane peluM potAnuM svayaM sukha, jenI tRpti rahe, niraMtara tRpti kare. koI vastu nA hoya toya cAle evuM potAnuM sukha che. jIvanabhara mizrA ! vizrA te svabhAvika che. ene pudgala nA hoya. te agurualaghu hoya. A je vikRta pudgala che, vikArI pudgala, jemAM lohIparu badhuM nIkaLe e mizrasA. e pudgala guru-ladyuvALuM hoya. have e mizrasAmAM to AkhuM jagateya che. mizraNA eTale ? A janmathI te mAMDIne smazAnamAM jatAM sudhI mizraNA che. emAMthI bIjuM zuM utpanna thAya ? tyAre kahe, bIjuM prayogasA pharI utpanna thAya. te atyAre prayogasA UbhuM thai jAya te AvatA bhave mizrasA thAya. ane A mizrasA to kAyama bhogavyA ja kare che. bhogavaTo mizrAno che. navo baMdha paDyA vagara have mizrazAmAMthI jo vizrasA thayA to chUTyA, nahIM to chUTAya nahIM. have ApaNe zuM karavAnuM ke ApaNane ko'ka be gALa bhAMDe, eTale ApaNe ene samabhAve nikAla karI devo. 'huM zuddhAtmA chuM', emano zuddhAtmA joIne samabhAve nikAla karIe, to e paramANu je mizraNA hatA, e pAchA vizrasA thAya. ApaNe kahIe chIe ne ke samabhAve phAIlano nikAla karavAthI paramANu zuddha thAya. te vakhate zuddhAtmA juo eTale paramANu zuddha thAya. A paramANu to nIkaLyA ja karavAnA niraMtara, toya paNa zuddha thaIne jAya, eTale pharI dAvo nahIM mAMDe. eTale pachI paramANu. paramANumAM seTaapa thaI gayA ne AtmA, AtmAmAM seTaapa thaI gayo eTale mokSa kahevAya che. eTale pharI baMdhanamAM AvavAno prarana ja nathI raheto. eka phero abaMdha thayelI vastune koI baMdha hoto nathI. e prayogasA gayA avatAre karelA hoya. e prayogasA zyAre tyAM AgaLa sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansamAM jAya pachI mizrasA thaine ahIM Ave. mizraNA A avatAramAM bhogavavAnA. praznakartA : dAdA, e paramANu jJAna karIne bhogavAya to pachI e vizrasA thai jAya pAchA ? dAdAzrI : hA, e jJAna karIne ene jo cokhkhA karene to vizrasA thai jAya. eTale emanI javAbadArI nahIM pachI. ApaNe paramANunI jokhamadArI kyAM sudhI ? vizrasA nA thAya tyAM sudhI. eTale ajJAne karIne paNa e karelA, tene jJAna karIne gALavAnI jarUra. ta thAya cArja karma have ! praznakartA : prayogasA ApaNI aMdara utpanna ja nA thAya evuM kaMIka karavuM hoya to ApaNe zuM karavuM ? dAdAzrI : jJAna le tene evuM ja karyuM che ne ! praznakartA : jJAna to ame lIdheluM che, to amArI sthiti zuM che e mAre jANavI che. prayogasA amane badhA bhegA thAya kharA ? mizrAno udaya Ave ane e kaDavAM-mIThAM phaLa ApatA hoya che tyAre amArI zuM paristhiti gaNAya jJAna lIdhA pachI ? dAdAzrI : kaDavAM phaLa tamAre sahana nA thAya, eTale tame pelAnI joDe ciDhAo pAchA. praznakartA : e kharekhara to thAya ja che, thaI jAya che. dAdAzrI : eya kharekhara tame ciDhAo nahIM, tame to zuddhAtmA ane A caMdubhAI ciDhAya. prazanakartA : hA, caMdubhAI ciDhAI jAya che. dAdAzrI : hA, te ajJAna dazAmAM e ciDhAI jAya che te ghaDIe pAcho paramANu kheMce. paNa jJAna pachI have paramANu kheMcavAnI je zakti
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) prayogasA - mizrA - vizrA ! 245 246 AptavANI-14 (bhAga-1) pAchI. te ApaNe pharI hisAba cUkavavA karavAno rahyo eTalo. kapaDAM AvyAM ne be dhoyA vagaranAM rahI gayAM eTale pharI pAcho Ave ne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : badhAM dhovAM ja paDaze. hatI, te tAkAta rahI nathI. kAraNa ke kheMcanAro gayo, tyAM judo thaI gayo eTale have tamAre zuM karavAnuM ? paramANu kheMcAtA nathI, paNa pharI e tame emAM gayA eTale pharI pAchuM e udaya Avaze, enuM e ja pharI. eTale sahI thayA vagarano kAgaLa gayelo hoya, te pharI pAcho sahI thavA mATe Ave, evI rIte. praznakartA H to eno matalaba e thayo ke prayogasA have amAre thAya ja nahIM ? dAdAzrI : paNa te zI rIte thAya ? thAya ja nahIM. praznakartA : hiM, prayoga karanAro je che e alaga paDI gayo, eTale prayoga thAya ja nahIM ne ! dAdAzrI : hA, karanAro nathI ne ! karanAro hota to thAya. praznakartA : paNa dAdA, je hajI DiscArja bhAvano ahaMkAra rahyo che ane garamI thaI jAya che e badhuM to... dAdAzrI : e kaMI paNa cArja karI zake nahIM. paNa jeTaluM ema ne ema jatuM rahyuM, pachI khabara paDI ke A bhUla thaI, e pharI pAchuM AvIne ApaNe cokhuM to karavuM paDaze. ema ne ema sahI thayA vagara te gayeluM cAle nahIM, sahI thavI ja joIe darekane. dareka pepara upara sahI thavI paDe, samatAnI sahI thavI paDe. praznakartA : samatAnI ? dAdAzrI : hA, samabhAve nikAlanI. praznakartA : eTale pote have emAM barAbara dhyAna rAkhIne badhe sahI karI ja devI joIze ane to samabhAve nikAla thaI jAya ? dAdAzrI : hA, paNa cIkaNuM hoya tyAre sahI nA thAya ane rahI jAya pachI, saphokezana thaI jAya eTale AnA A ja bhavamAM pharI Ave A vijJAna judI jAtanuM che ne, eTale javAbadArI tamAre nathI rahetI. tame zuddhAtmA thaI gayA cho ne ! kramika mArge to cAle ja nahIM. kramika mArgamAM to karma ja baMdhAI jAya. A eTaluM InAma che tamane. khAI-pIne moja karavAnuM. A jJAna lIdhA pachI tamane krodha Ave ane bahArano mANasa krodha kare emAM bemAM phera. tame che te pugala paramANuo kheMco nahIM. tamAro krodha pudgala kheMcI zake evo nathI ane pelA lokono krodha to kheMce sArI rIte, jaththAbaMdha kheMce che. eTale e je vizratA hatA te prayogasA thAya. prayoga eTale A (vibhAvika) AtmAnA bhAvanA yoga sAthe joInTa thayuM e. e prayogasA thayA e kojhijha paramANu. ane IphekTa paramANu pachI e mizrasArUpe IphekTa thAya. te tamAre mizraNamAM rahyA ne prayogasA baMdha thaI gayA. jagata AkhAne have prayogasA ne mizrasA cAlu, chatAM paNa jeTalA mizraNA che eTalA vizrasA thAya ja. mizrasA e vizraNA thAya, paNa (ajJAna dazAmAM) pAchA enI sAme bIjA bAMdhyA hoya ane tamAre che te vizvasA thAya ane baMdhAya nahIM. tamAre mizraNAmAMthI vizrasA thayA karavAnA, prayogasA nathI thatuM. prayoga cAlu hoya to badhI jokhamadArI Ave, paNa prayoga ja baMdha thaI gayo. praznakartA H visarjita thatA paramANuonuM punarAvartana kema thAya dAdAzrI : e 'huM karuM chuM to punarAvartana thaze, nahIM karo to pachI nahIM thAya. eya tamAro guno che tethI punarAvartana thAya che.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) prayogasA - mizrA - vizrA ! 247 248 AptavANI-14 (bhAga-1) tamAro zuM guno che ke kare che ko'ka ne tame mAno cho "huM karuM chuM.' eTale e gunAno daMDa che A. praznakartA : punarAvartana thAya te, 'huM karuM chuM" evo bhAva hoya to ja thAya ne ? dAdAzrI : hA, to ja te thAya. praznakartA: te zyAM zyAM kartAbhAva thayo eTale e punarAvartana thAya pAchuM ? dAdAzrI : AkhuM jagata kauMbhAvamAM ja che. sAdhu-saMnyAsIo badhA kartAbhAvamAM ja che. "ame ja karIe chIe" e bhAna che. phakta A jJAnane laIne tamane kartApaNuM chUTyuM, eTale tame zuddhAtmA thayA. have parigraheDiscArja ! eTale have hisAba baMdhAze nahIM. nahIM to A to e AkhI duniyA joDe phelAvo ja rahyA kare. ane ApaNI to A limiTa AvI gai, DiscArjanI limiTa AvI gaI ke ATalA ja. praznakartA : basa, A pUrvanA bAkI che e. dAdAzrI : haM, eTalA ja paramANu. praznakartA : e A parigraha kahe che e limiTane ? parigrahane saMkocavo e limiTa ke parigrahanI maryAdA bAMdhavI e ? dAdAzrI : badhuMya DiscArja. parigraha vadhAravo teya DiscArja ane parigraha maryAdA karavo teya DiscArja. prazanakartA : teya DiscArja ? dAdAzrI : haM, ane aparigrahI rahevuM teya DiscArja. kAraNa ke aparigrahI rahevAno je bhAva karyo hato te aparigrahI AvyuM. paNa eya DiscArja che. eya choDI devuM paDaze. eya joDe tyAM mokSe nA Ave kaMi. e to je (kramika mArganA) sTezane e helpa karatuM hatuM te sTezane helpa kare. A (akrama mArganA) sTezane kazuM helpa kare nahIM. A sTezanano to tamAre ukela lAvavAno che. e badhAne saoNlva karI nAkhavAnuM che. kAraNa ke badhA paramANunA nikAla lAvavAnA che. AjJAthI thAya zuddha ! ko'kane mahIM gALo bhAMDo ne te tapyuM ke game te thayuM, paNa samabhAve nikAla karyo, eTale vizrasA thaIne cAlyA jAya. have e zuM kahe che ? pudgalanI phariyAda che. pudgala kahe che ke 'tame zuddhAtmA thayA, dAdAe tamane mukta karyA e ameya svIkArIe chIe paNa amAruM zuM ? amane dAdA, kaMI mukta karI zake nahIM. jeTaluM amane karI zakAya eTaluM hatuM te karyuM dAdAe, bIjuM tamAre karavAnuM che. kAraNa ke jimedAra tame cho. ame A cokhkhA hatAM, bagADanAra tame cho. amane zuddha karyA vagara tame chUTo nahIM, kAraNa ke paramANu zuM kahe che, "ame amArI meLe azuddha thayA nathI, tame tamArA bhAva copaDyA tethI ame azuddha thaI gayelAM. eTale amane zuddha karazo to tame chUTA thazo, nahIM to nahIM thAva. ame jevI sthitimAM hatA tevImAM mUkI do. e jokhamadArI tamArI che." 'tame amane vaLagyA cho. have tame kaho ke huM chUTo thaI gayo, have dhakkA mAro te cAle nahIM', kahe che. tyAre kahe, "zI rIte karIe ?" tyAre kahe ke "dAdA kahe ema AjJA pALo ane nirAMte rasa-roTalI jamo. pachI peTa upara hAtha mUkIne sUI jAva, jarA ArAma karo, paNa niraMtara dAdAnI AjJA pramANe raho.' eTale pachI A ApaNe ema kahyuM ke A samabhAve nikAla karyA karo. ko'ka gALo bhAMDe to samabhAve nikAla karyA karo. have e paramANu che te tapyA eTale kaDavuM phaLa AvyuM. ane pelA mahIM AnaMda thaI gayo, mIThuM phaLa AvyuM. ene joyA karo eTale e phaLa ApIne cAlyA jaze to zuddha thaze, e paramANu pachI UDI jAya badhAya.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) prayogasA - mizraNA - vizrasA ! 249 250 AptavANI-14 (bhAga-1) pUrNa laMkarahita avastha mokSa ! eka paramANumAtranI maLe na sparzatA, pUrNa kalaMkarahita aDola svarUpa jo, zuddha niraMjana caitanyamUrti ananyamaya, aguru-laghu amUrta sahajapada rUpa jo." apUrva - zrImad rAjacaMdra dAdAzrI : kahe che ke eka paramANunI sparzatA na thAya, to 'pUrNa kalaMkarahita svarUpa aDola' rahI zake. zyAM sudhI jenA jenA paramANu grahaNa karyA che, e grahaNa karelA badhAne pahoMcI jAya ane koInA taraphano lAla vAvaTo nA dhare tyAre ApaNe jANavuM ke badhAya lIlo vAvaTo dhare che, eTale paramANu pahoMcI gayA. praznakartA : eTale dAdA, Apa je kaho cho ke paramANune paNa zuddha karavA paDaze te A ? dAdAzrI : hA, karavA ja paDe ne ! ame pahelAM TrenamAM musApharI karatA hatA. tyAre pacAsa-so mANasa sTezane mUkavA Ave ane pachI pado-bado gAya ane AkhuM sTezana badhuM gajAvI nAkhe. emane prema Avyo te zuM nA kare ? have tyAM AgaLa eka jaNa kahe ke, 'dAdA, Aja tamAre nathI javAnuM." eTale ame jANIe ke A lAla vAvaTo dhare che. bIjA badhA lIlo vAvaTo dhare che, pachI ene samajAvuM ane enI samajamAM utare to ThIka che, nahIM to amAre javAnuM baMdha rAkhavuM paDe. kAraNa ke mArI-ThokIne mokSe nA javAya. 'haTa ahIMthI, mane mokSe javA de', e nA cAle. dhakkA mArIne sinemAmAM pesavA de ne, paNa evuM kaMI mokSe nA javAya. mokSe to badhA lIlo vAvaTo dhare, ke 'sAheba, padhArajo ane amane kaMI tamArA jevo rasto karI Apajo', tyAre javAya ! praznakartA: paNa dAdA, AmAM eka poInTa thAya che ke navANuM jaNAe tamane lIlo vAvaTo Apyo A eka ja lAla vAvaTo dhare che, have enuM belensa kema meLavavuM ? dAdAzrI : belensa meLavavAnuM nahIM. e lAla vAvaTo dhare che ne, eTale ene ApaNe pUchIe ane e TekanikalI rAITa che ke nahIM e joI levAnuM. ane TekanikalI rAITa lAge eTale ApaNe javAnuM baMdha rAkhIe. ane TekanikalI rAITa nA hoya ane bIje UMdhe raste hoya to pachI pelA badhA mahAtmAo che te ene kahe ke, 'bhAI, AvuM tuM nA vaLagIza." bAkI TekanikalI joIe, tyAre khabara paDe ke zuM dukhAvo che. e kaheze ke, "mAro bradhara hamaNe ja marI jAya evI sthitimAM che.' to ame joIe ke, 'hA, e TekanikalI rAITa che.' to Aja javAnuM baMdha rAkho. evuM jovuM paDe ne ke ema ne ema dhakkA mArIne jatuM rahevuM che ? tamane kema lAge che, nA jovuM paDe ? ne dhakkA mArIne mokSe gayelA koI ? eTale badhA paramANu cUkavI devA paDaze. paramANue paramANunA hisAba cUkavI devA paDaze. A paramANu badhA lokonA lIdhelA che, te paramANu lokone ApI dIdhA, eTale ApaNe mukta thayA ! eTale kalaMka nA rahyuM, kAraNa ke koIe lAla vAvaTo dharyo nahIM. eTale kalaMkarahita aDola svarUpa, eTale amAre emAM sthiratA che, te have koI DagAvI zake ema che nahIM ! ...pratikramaNathI nahIM, mAtra 'samatA' ane "jovAthI' ja ! praznakartA : bagADelA paramANu je cokhkhA karIne ApavA paDe, e kaI rIte ? dAdAzrI : koI gALo bhAMDe ne ApaNe samatA rAkhIe, te ghaDIe badhA paramANu cokhkhA thaI gayA. prasanakartA : pachI samatA nA rahI, to e paramANu pAchA azuddha ja rahyA ?
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) prayogasA - mizrasA - vizrA ! 251 252 AptavANI-14 (bhAga-1) dAdAzrI : samatA rAkhI to ja paramANu zuddha thaI gayA. praznakartA H ne nA rAkhI to ? dAdAzrI : nA rAkhe to to bagaDyA. praznakartA : te pachI pratikramaNa karI le to ? dAdAzrI : toya bagaDe. praznakartA : pratikramaNa kare to dhovAI jAyane ? dAdAzrI : kacaro rahe, samatA jevuM nA thAya. praznakartA : Ape je kIdhuM che ne ke mAre to phAIlano samabhAve nikAla karavo che evuM nakkI ja rAkhavAnuM, pachI thayo ke nA thayo e nahIM jovAnuM. to pachI dhAro ke samabhAve nikAla nA thayo to pAchuM cokhkhuM karavAnuM rahyuM ? dAdAzrI : hA, rahyuM to kharuM ja ne ! paNa AjJA pALo eTale ghaNuM kharuM UDI jAya. praznakartA : hA, eTale evuM nakkI karIe ke samabhAve nikAla karavo che eTale ghaNuM kharuM UDI jAya ? dAdAzrI : hA, UDI jAya. praznakartA : ane pachI pratikramaNa karIe eTale pUrepUruM UDI jAya dAdAzrI : thAya ne, ghaNA thAya. sAmAyikathI to badho niveDo AvI jAya. pratikramaNa che te prajJAnuM kAma che. eTale ghaNo pheraphAra thai jAya. ane sAmAyikamAM e jue che, eTale dhovAi jAya che badhuM. jeTalA doSa dekhAyA eTalA dhovAi jAya. praznakartA : tyAM sAmAyikamAM to AtmAnuM ja kAma che ne ? dAdAzrI : sIdhuM, DirekTa. praznakartA : A ekeeka paramANu zuddha karavA mATe ApaNe je thAya che ene joye rAkhIe jJAtA-draSTA tarIke, to zuddha thAya ? dAdAzrI : basa. praznakartA: ke pratikramaNa karIe to zuddha thAya ? dAdAzrI : nA, nA, jJAtA-draSTAthI ja zuddha thAya. praznakartA : to pratikramaNathI zuM thAya, dAdA ? dAdAzrI : pratikramaNathI zuM thAya ke koI moTo doSa sAmAne duHkha thAya evo thayelo hoya, to ApaNe emane (potAnI jAtane, caMdune) kahevuM paDe ke, "caMdubhAI, AvuM nA karo." atikramaNa karyuM mATe tamAre pratikramaNa karavAnuM. koIne duHkha thAya evuM atikramaNa nA karyuM hoya to pratikramaNa karavAnI jarUra nathI. praznakartA : paNa pratikramaNathI paramANu zuddha nA thAya ? dAdAzrI : nA, pratikramaNathI paramANu zuddha nA thAya. jotAMnI sAthe ja ApaNe chUTA thayA. ene zuddha joyuM eTale e chUTA ne ApaNe chUTA. jagata azuddha jue che. kAraNa ke huM kartA chuM' e bhAve kare che. ane 'Ano kartA huM nathI" e bhAve have thayA, eTale e chUTA. praznakartA : pratikramaNanI IphekTa zuM thAya ? pratikramaNathI paramANu zuddha nA thAya, e tame kahyuM. to pratikramaNathI zuM thAya ? ne ? dAdAzrI : haM. tiveDo, sAmAyika-pratikramaNathI ! DAgha dekhAto jAya ne ApaNe pratikramaNa karatAM jaIe. praznakartA : sAmAyikathI cokhA thAyane ?
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) prayogasA - mizrasA - vizvasA ! dAdAzrI : paramANu to zuddha kyAre thAya ke joIe' tyAre. ane pratikramaNathI paramANumAM zuM IphekTa thAya ke pelAne je duHkha thayeluM che tenI ene asara rahI jAya, to e vera bAMdhe. e asara ApaNA nimitte na karavI joIe banatAM sudhI. to ApaNe caMdubhAIne kahIe, 'pratikramaNa karo.' eTale sAmAne asara nA rahe, basa. 253 praznakartA : dhAro ke tame mane manaduHkha karyuM ane tame pratikramaNa karo, to enI IphekTa mane nA rahe ? dAdAzrI : bahAra badhAne evuM kahevAya ke pratikramaNathI zuddha thAya evuM, bAdhe bhAre. kharekhara jJAne karIne pudgalane svaccha karavAnuM che. e nA thAya eTale A bAdhebhAre kahI dauM, ke pratikramaNa karajo. eTale pratikramaNa karyuM eTale enAthI chUTo rahyo. eTale svaccha karyuM kahevAya. praznakartA : hA, amane evo khyAla Ave che ke A prakRti che. prakRti che eTale Ama kahevAI jAya che. dAdAzrI : prakRti kare te khyAla che paNa ene jJAne karIne gALavuM joIe. ajJAne karIne bhareluM jJAne karIne javA do. kAraNa ke e badhI prakRti che paNa paramANu che. e paramANu kevA che ? tyAre che, ke mizrasA paramANu che. mizrasA eTale bharelA ane phaLa ApatA kahevAya. bharelAnuM Ama bolI javAya eTale phaLa ApyuM emaNe. te vakhate e paramANu je che, ene jo svaccha karIne mokalIe to pachI e paramANunI joDe jhaghaDo ApaNane nA rahyo. eTale ApaNe AvI rIte zuddhikaraNa karIne nikAlI bAbata karo. eTale vizrasA paramANu thayA eTale tame chUTA. have Amane badhAne che te zuddha karavAnI kriyAo nA phAve eTale emane kahIe ke pratikramaNa karajo, eTale thaI gayuM zuddha. Amane badhuM zI rIte phAve ? A to sAyanTiphika vijJAna che. jAgRti eTalI ane te tamAre nahIM karavAnuM pAchuM, caMdubhAIne karavAnuM. tamAre jANavAnuM ke caMdubhAIe karyuM ke nA karyuM. atikramaNeya caMdubhAI kare che ne ? AptavANI-14 (bhAga-1) praznakartA: hA, atikramaNa e ja kare che. eTale pratikramaNa enA pAsethI ja karAvavAnuM ? 254 dAdAzrI : hA, pratiSThita AtmA atikramaNa kare che ne pratiSThita AtmAe pratikramaNa karavAnuM. ane pratikramaNa 'tamAre' karavAnuM nahIM. je guno kare eNe. DiscArjanA gunA ane DiscArjanuM pratikramaNa. atikramaNeya DiscArjanuM ane pratikramaNeya DiscArjanuM. (jJAna lIdhelA mATe ja che A vAta.) praznakartA : nizcaya AtmA to karmabaMdha karato ja nathI, to pachI nizcaya pratikramaNa to che ja nahIM ne ? dAdAzrI : nizcaya AtmA to pote chUTo ja thaI gayo. paNa A prakRti zuM kahe che ? tame amane bagADI'tI, ame to zuddha ja paramANu rUpe hatA. te amane zuddha karo have. e zuM kahe che, ame vizvasA paramANu hatA ane tame amane prayogasA karyA ane tethI mizrasA amAruM pariNAma thayuM che. mizrasAne vizvasA karo. eTale zuddha paramANu karo. have bIjuM kazuM karavAnuM rahyuM nahIM. niSkaMpAyamAna thAya tyAM... praznakartA H A bAju paramANu sthira thavAnI prakriyA, Ape prosesa batAvI, have bIjI bAju asthira, caMcaLa kevI rIte thAya che ? dAdAzrI : A pudgalano svabhAva ja caMcaLa che. praznakartA : to e sthira kemanuM thAya pachI ? dAdAzrI : jJAna pachI dahADe dahADe sthira thatuM jAya, mULa svabhAvane pahoMcatuM jAya. praznakartA H eno mULa svabhAva pAcho sthira ja che ? dAdAzrI : mULa svabhAva sthira ja che. A to vikRta svabhAva che. pudgalano vikRta svabhAva caMcaLa, asthira che.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) prayogasA - mizrA - vizrA ! 255 256 AptavANI-14 (bhAga-1) dAdAzrI : kaMpAyamAna nA thAya. kaMpAyamAna zabda barAbara che. avirata sthiratA Ave tyAre zuddha vizvasA thAya. vItarAgonuM sthaLathI sUkSmatama sudhInuM sAyansa ! praznakartA : zULa, sUkSma, sUkSmatara ane sUkSmatama, e badhAnI bAunDrI kaI ? dAdAzrI : cULa to A badhA DaoNkTarone dekhAya che. moTAmAM moTA dUrabInathI dekhAya. je paramANu zuddha che, vizrasA, te sUkSmatama. je paramANu prayogasA che te sUkSmatara. prayogasA e ja kAraNa - je paramANu mizrA che te sukSma che, e ja pratiSThita AtmA praznakartA : e vikRta kevI rIte thayuM, dAdA ? dAdAzrI : be (jaDa ne cetana) sAthe rahevAthI vizeSabhAva utpanna thayo. e vizeSabhAva kRpALudevanuM pustaka vAMcatA vAMcatA mane jaDI Avyo. kapALudeve lakhyuM che ke vibhAva eTale viruddhabhAva nahIM paNa vizeSa bhAva.** te juo ApaNe sAyanTiphika vAta ja karI che ne ! evuM che ne, dariyo ane surya be bhegA thAya eTale varALa utpanna thaI jAya. emAM kaMI sUryae karI nathI ane dariyAe nathI karI ane varALa thAya che e hakIkata che ane varALa pote pachI vAdaLAM thAya che ane pachI varasAda thAya che. koNe karyuM kaheze ? praznakartA svabhAvathI pugala caMcaLa che paNa mULa svabhAve sthira che, e barAbara samajAyuM nahIM. dAdAzrI : sthira ja che badhuM. mULa svabhAve dareka vastu sthira ja hoya, caMcaLa hoya ja nahIM. caMcaLa to pudgala ekaluM ja kahevAya. paNa mULa svabhAva eTale mULa asala sahaja svabhAva, paramANuno svabhAva evo sthira. praznakartA : eTale vizvanA svarUpe sthira che, evuM thayuM ? dAdAzrI : vizrA thatAM pahelAya che te, paNa e pudgala sAme bhagavAna mahAvIranI jevI dRSTi Ave, mahAvIra bhagavAna sudhInuM, traNaso sAITha DigrI upara dRSTi AvI jAya pachI sthira ja kahevAya ene. sthira kahevAya eTale zuM ke kiMcitmAtra jene rAga-dveSa nathI, kiMcitmAtra Imozanala nathI. prazanakartA : eTale kaMpAyamAna na thAya kyAMya paNa ? * dAdAzrI lokone pramANa ApavA mATe, repharansa tarIke, kanpharmezana tarIke kahe che. bAkI 1958mAM jJAna pragaTa thatAMnI sAthe temane anaMta guhyatama prakAranA phoDa paDI gayA hatA ja. ** zrImad rAjacaMdra vacanAmRta, pAna : 7pa9 (25) vibhAva eTale 'viruddhabhAva' nahIM paraMtu 'vizeSabhAva. AtmA AtmArUpe pariName te 'bhAva' che athavA 'svabhAva che. zyAre AtmA ane jaDanI saMyoga thavAthI AtmA abhAve karatA AgaLa jaI 'vizeSabhAve' pariName te 'vibhAva' che. Aja rIte jaDane mATe paNa samajavuM aMdara je paramANu che te pramANenI vANI nIkaLe che. mana paNa paramANuonuM baneluM che. abhiprAya eTale ahaMkAra. e ahaMkAranA paramANuono banelo che. A jJAna hoyane to badhA kAraNa paramANuo nAza pAme to vItarAga pada UbhuM rahe paNa evuM jaladI nA bane. anaMtA zeyone vItarAgoe eka ja zeyamAM joyeluM, tevuM A 'dAdA'e eka ja zeya, eka pudgala joyuM che. pudgala to svabhAvika rIte eka ja che, mULa svabhAvanuM pudgala, vizrasAnuM baneluM ! jagata eka che, neTa, cokhkhA paramANunuM !!! prayogasAthI ImyaoNriTI UbhI thaI, mizrasAmAM ImyaoNriTI rijhalTamAM AvI ane ISyaoNriTI khalAsa thaI gaI e vizrasA. chellI dazA pudgalanI vizrasA. bahAra saMsAramAM badhuM parAyu che te jaNAya ane anubhavAya tyAre dehanA paramANuo parAyA che te samajAya. ema karatAM karatAM eka
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) prayogasA - mizrasA - vizvasA ! paramANu mAtra parAyu che te jaNAya. prayogasA samaje to bahu kAma kADhI nAkhe. ApaNe prayogasAne cArja kahIe chIe ne mizrasAne DiscArja kahIe chIe. 257 A loko samajatA nathI eTale ApaNI, A cAlu bhASAmAM kahIe, tyAre pAMsarA thatA gayA. kAraNa ke tIrthaMkaronI zodhakhoLa kaMi jevI tevI hoya ? atyAre kahe che ne, badhA bhaNyA vadhAre ne pahelAM to abhaNa loko hatA, te A lokone tIrthaMkaro vakhatanA zabdo, atyAre lakhatAMya nahIM AvaDe. ane TaMkotkIrNa bolyA te to AkhA jagatamAM koi eno javAba ja ApI zake nahIM, teno adhara varDa (bIjo zabda) ja nathI. dhanya che tIrthaMkarone ke jemaNe prayogasAnI zodhakhoLa karI che. prayogasAmAM AvyA vagara jIvamAtra rahI zake ja nahIM. prayogasAmAM pesyA pachI mizrasA thAya. mizrasA eTale zuM ? kaDavAM-mIThAM phaLa ApavAno dhaMdho ja mizrasAno. loka kahe che, bhagavAna phaLa Ape che. nA, mizrasA ja phaLa Ape che ane phaLamAMthI pAchuM bIja paDe che, teya bhagavAnane gherathI bIja nAkhavuM paDatuM nathI. //////////
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6] liMka, bhAva ane paramANutI ! paramANu goThavAya bhAva pramANe ! praznakartA : paramANu ane bhAvanI liMka to kyAMka hovI joie dAdAzrI : hA, badhuM hoya che ne bhAva pramANe paramANu goThavAI jAya. A bhAI "mAre dAna karavuM che" evo bhAva kare ne pelA bhAI 'mAre dAna karavuM che" evo bhAva kare to beunA paramANu goThavAi jAya. paNa beunA paramANu cenja (judA) hoya. praznakartA: hA, e barobara che ke potapotAnA hisAbe judA bhAva hoya. dAdAzrI : bhAva kyA prakAre, kevA kevA prakAre, zuM hatuM e pachI jovAnuM hoya. badhuM AvI jAya emAM. beune judA hoya. praznakartA : darekane judA hoya paNa mukhya, paramANu to kharA ja dAdAzrI: eTale paramANu bhegA thaI jAya, bIjuM kazuM nahIM. paNa bhAvanuM ja pariNAma che, vyavasthita ! praznakartA : hA, mukhya asara bhAvanI. dAdAzrI : paramANunuM to vacce eka ramakaDuM UbhuM thai jAya che. bhAva pramANe paramANu thaI jAya che.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) lIMka, bhAva ane paramANunI ! 259 praznakartA : eTale paramANunuM ramakaDuM e zuM ? dAdAzrI : A paramANuthI A boDI UbhuM thai gayuM, e bhAvathI thai gayuM ne ! A boDI thayuM che te bhAva pramANe thayuM ne ! praznakartA : hA, paNa e paramANu A sthULa che ke sUkSma che ? dAdAzrI : paramANu sUkSma che paNa Ama dekhAya che sthULa. rUpI kharuMne, eno jADo jADo bhAga thAya eTale sthULa thaI jAya. mULa paramANu hoya, te sUkSma hoya. praznakartA : ane bhAva sthaLa ke sUkSma ? dAdAzrI : bhAva e sUkSma ane bhAva paramANu kheMce teneya sUkSma kahe che. paramANu pachI sthULa thai jAya. te AkhuM zarIra rUpakamAM dekhavAmAM Ave. praznakartA : A paramANu sUkSma, bhAva paNa sUkSma che, banne eTalA ja sUkSma che, paNa banne bhegA maLIne sthULa thai jAya che ? dAdAzrI : nA. praznakartA : to ? dAdAzrI : bhAvathI paramANu kheMcAyA e ja paramANu sUkSma thAya, bIjA paramANuo pachI bhegA thai jAya ne eTale sthULa thai jAya, mUrti thai jAya. praznakartA : bIjA kyA paramANu bhegA maLe pAchA ? dAdAzrI : icchA hoya, e bhAvamAM jevuM hoya ne, evuM badhuM sthULa bahAra ghaDAi jAya. mUrti ghaDAi jAya, bhAva pramANe. praznakartA : A zarIra e paramANuono samUha che ? dAdAzrI : paramANuono samUha che ane A zarIra rUpI che. 260 AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : A badhuM jagatamAM je che, je paramANuono samUha che, e rIte AkAra thayA che badhA ? dAdAzrI : hA, badhA AkAra thayA che, basa. praznakartA : paNa chUTA paDIne badhA paramANu judA thai jAya, pAchA bhegA maLI jAya ? dAdAzrI : bhAMjagaDa ja enI che. praznakartA : dehano vilaya thAya te paramANu chUTA paDI javAnA ne ? dAdAzrI : paramANu pachI UDI jAya. ApaNe bALI melIe ke UDI jAya e rIte ane hatA tevA ne tevA ja thai jAya pAchA. mULa tatva pAchuM vadhe-ghaTe nahIM. ApaNe jANIe ke badhuM A keTaluM nukasAna thayuM paNa ene kazuM nukasAna thatuM nathI. pachI kazuM nahIM. praznakartA : Aja eka mANasa marI gayo, pachI eno bIjo janma thavAno hoya, to je enA paramANuo hoya to e paramANu ja zuddhAtmA sAthe jAya ne ? dAdAzrI : nA, sthULa dehanA paramANu joDe nA hoya. praznakartA : to kevI rIte jAya to eno bIjo janma thAya che ? dAdAzrI : te to e kojhijha paramANu jAya che. praznakartA : hA e kojhijha, paNa koipaNa kojhijha paramANu to kharA ja ne ? dAdAzrI : eTale rAga-dveSa karelAne e paramANu to kharA ne ! praznakartA : rAga-dveSanA bhAva karelA paramANu, e paramANu ne bhAva miksa thaine kAraNa dehe bIjA dehamAM jAya ?
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 AptavANI-14 (bhAga-2) (6) lIMka, bhAva ane paramANunI ! 261 dAdAzrI : rAga bhAva karyo e paramANu kheMcAyA, e kheMcAi ane upara gileTa thai gayo rAgano. ane dveSa karyo to paramANu kheMcAIne gileTa thai gayo &Sano. e gileTa bhego thayo tyAM AgaLa pachI, e paramANu AtmA joDa jAya. ajJAna dazAmAM to A kriyA cAlu rahe che, A ghaTamALa cAlu rahe che. prazanakartA : to e paramANu je rAga- dveSa karelA, e paramANu bIjA dehamAM sAthe jAya ? dAdAzrI : joDe sUkSmarUpe jAya. prazanakartA : ane bIjA dehamAM pariNAma pAme. dAdAzrI : gileTavALA sUkSma rIte jAya ane bIjA dehamAM paripAka thAya eno. jema AMbe mora thAya che te kaMi kerI nA gaNAya. emAM rasa nA nIkaLe. pachI paripAka thAya tyAre kerI thAya. pahelAM khATI lAge, pachI chevaTe paripAka thAya tyAre gaLI lAge. e rAgavALA paripAka thaine phaLa Ape ane zreSavALA paripAka thaine phaLa Ape. rAgavALA sukha Ape ane vaiSavALA duHkha Ape, du:kha ApIne pAchA jAya. phaLa ApI pAchA cokhA thai jAya tarata, eTale gilaTa UDI gayo. duHkha AvyuM eTale gileTa UDI gayo, evI ghaTamALa cAlyA ja kare. praznakartA rAga-dveSa je udayamAM AvI gayA pachI paramANu chUTA paDI jAya ? dAdAzrI : paramANu chUTA. have e chUTA thAya te vakhate pAchuM ene je bhAva karyA hoya, duHkha AvyuM te kaDavuM lAge, e ghaDIe bUmAbUma kare ke A ANe mane AvuM karyuM, phalANAe Ama karyuM. heya.. pAchA navA SanA paramANu kheMce. te pelo jUno dveSa-beSa UDI jAya. praznakartA : jUno UMDe ne navo zarU thAya. e ThekANe jJAtA-draSTA bhAva rahe to pAchA bIjA navA nA thAya ne ? dAdAzrI : to tarata cokhkhA thaine jAya, gileTa nA caDavA de. guhya vijJAna, paramANu taNuM ! eTaluM badhuM gUDha sAyansa che ke tame eka kharAba vicAra karo ke tarata ja A bahAranA je paramANu che ne, te pachI joInTa thaIne aMdara dAkhala thaI jAya ane te hisAba bese ne tevAM ja phaLa ApIne pachI jAya. ema ne ema nA jAya. eTale koIne phaLa ApavuM-pharavuM nathI paDatuM. A to bahAra phaLa ApanAro koI che nahIM, evo koI Izvara che nahIM ke je tamane phaLa ApavA mATe Ave ! devalokeya koI che nahIM ke je tamane phaLa Ape. A to deva to ApaNe rUpaka ApelA che. Amane (lokone) bhakti thAya eTale mATe rUpaka ApelAM che. aMdara zaktio thavA rUpaka ApyAM che. graho badhuM rUpaka ApelAM che. bahAra graho che enA jevA ja graho aMdara che pAchA. ApaNe je dveSathI kheMcIe chIene Ama, je kharAba bolIe ke kharAba bhAva karyo ke paramANu evA kharAba Ave ke kaDavAM phaLa Ape, nA gamatA. sAro bhAva karyo ke sArAM phaLa Ape, mIThAM phaLa Ape ane bhAvAbhAva nA karyo, 'huM zuddhAtmA chuM', kartAbhAva baMdha thaI gayo to jUnAM phaLa ApIne cAlyA jAya, bIjA navAM nA Ave. evI rIte A sAyansa che, AkhI paddhati che, A kaMI dharma jevI vastu nathI. dharma to zyAM sudhI sAyansamAM nA Ave tyAM sudhI yogyatA lAvavA mATe che. ene kaMI yogyatA Ave, adhikArI thAyane eTalA mATe dharma che. bAkI, sAyansa to sAyansa ja che badhuM. paramANu ja badhuM karI rahyA che. jema eka mANasa ATaluM aphINa ke evuM tevuM ghoLIne pI jAya pachI bhagavAnane mAravA AvavuM paDe ? koNa mAre ? evI rIte A badhuM aphINanA jevuM che. paramANu ja mahIM judI jAtanA thAya che. amRta jevA, aphINa jevA, jAta jAtanA paramANu, jevA bhAva thAya ne tevAM paramANu thaI jAya. e AtmAnI eTalI badhI alaukika zakti che. jaDanI paNa eTalI badhI alaukika zakti che ke eTaluM dhAraNa karI zake che. jaDanI zakti meM joyelI che eTale huM kahI dauM chuM ke bahu moTuM sAyansa che A. AtmAnI to zakti che ja, e
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) lIMka, bhAva ane paramANunI ! 263 264 AptavANI-14 (bhAga-2) to AkhuM jagateya eksepTa kare che paNa jaDanI zakti bhayaMkara zakti che. AtmA karatAM vadhI jAya evI zakti che. eTale ja A badhuM phasAyuM che ne, nahIM to AtmA mahIM phasAyA pachI dhAre tyAre kema nA chUTI jAya ? tyAre kaheze, nA, zyAM sudhI A vijJAna nahIM jANe tyAM sudhI chUTe nahIM. pote asala vijJAnamAM nahIM Ave tyAM sudhI chUTe nahIM. eTale A badhuM sAyansa che. dharma to amuka hada sudhI che. yogyatA lAve mANasamAM, eka jAtanA phormezanamAM Ave che. phormezanamAM AvyA pachI A ene prApti thaI jAya. amuka normAlITI AvI gayA pachI A ene sAyansa maLe to ja kAma thAya, nahIM to na thAya. Ama bhAva karatAMnI sAthe AkhuM paramANu cenja thaI jAya che. ane AtmAno svabhAva mULeya evo che ke jevuM kahyuM tevo thaI jAya. tethI ame tamane kalpanA zI ApIe chIe ? ke tuM zuddhAtmA ja chuM. tame bIjI rIte kaMI cho ja nahIM ane kharekhara ejhekTa ema ja che, gamyuM nathI karAvatA. gaDuM mAreluM rahe nahIM. eka kalAkeya Take nahIM. vakhate cha mahinA Take aMdhazraddhAthI, to paNa lAMbo kALa rahe nahIM. e to tuTI ja jAya ane te mahIM zAMti nA Ape. 'huM zuddhAtmA chuM' e nirvikalpa dazA che emAM paramANu pesatA nathI. vikalpamAM paramANu pese. guhya vijJAna - kAraNa dehamAMthI kArya deha taNuM ! praznakartA : have e cArja thayelA paramANu je che e ja kAraNa deha ? dAdAzrI : hA, kAraNa zarIra eTale cArja thayelA paramANu, e kojhala boDI. kojhala boDI AtmAnI joDe joDe Ave. praznakartA ane pachI janma thayo ke DiscArja thavAnuM zarU thAya ? dAdAzrI : nA. A aMdara garbhamAM peTho eTale IphekTiva boDI baMdhAvAnI zarUAta thAya. te janma thatAM sudhI badhI IphekTiva boDI baMdhAI rahe. have hoya boDI nAnI, paNa emAM AkhI jIMdagInI badhI ja IphekTa, emAM ATalAmAM rahI che. eTale bahAra jema jema saMjogo maLaze, tema IphekTo phaLa ApatI jaze. emAM zarIra AvaDuM nAnuM) che paNa mahIM strI viSayavikAro che. viSayanA paramANu che paNa te A hamaNe, atyAre janmIne nahIM hoya. e tera-cauda varSa pachI, paMdara varSa pachI, vIsa varSa pachI paNa ene viSaya phUTaze. zyAre kALa pAke, tyAre e phaLa ApavAne mATe taiyAra thAya. bAkI mahIM mAlasAmAna badho bharelo che ATalAmAM. praznakartA : e to jema ApaNe vaDanuM peluM bIja che, emAM Akho vaDa samAyelo che. dAdAzrI : bIjamAM Akho vaDa samAyelo che, evI rIte A bIjamAM samAyeluM che badhuM. bIja e janmasthAna kahevAya che, te enA AdhAre pachI ApaNe ahIM janmyA. garbhamAM dAkhala thAya che, tyAMthI zarUAta thAya che IphekTiva boDI baMdhAvAnI, te janme tyAre IphekTiva boDI baMdhAIne taiyAra thaI gayuM hoya. pachI bhaI AvaDA ja hoya paNa emAM badhoya sAmAna, cAra vakhata paiNavAnA hoya, to cAra vakhata paiNavAnuM-baeNNavAnuM badhuM hoya. praznakartA : keTalA chokarA che, keTaluM A che, zuM thavAnuM che e badhuM... dAdAzrI : e badho veSa ! pachI IphekTa phaLa Ape, ema DiscArja thatuM jAya. praznakartA : DiscArja cArja beya thatuM jAya, jJAna na le tyAM sudhI ? dAdAzrI : DiscArja-cArja baMne thatuM jAya, enuM nAma saMsArane. DiscArja bhogave, ene cArjeya kharuM. kAraNa ke nahIM to pAcho Avato bhava zuM kare pAchuM ? ajJAnI che ne ! praznakartA : eTale A paramANu je che e bIjamAM ja hoya ke bahAra hoya ? bIja je peluM kAraNa zarIra Ave, e kAraNa zarIra e
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-2) (6) lIMka, bhAva ane paramANunI ! 265 ja cArja thayelA paramANu che ne ? dAdAzrI : kAraNa zarIra che ne, enuM thaI gayuM IphekTiva boDI. garbhamAM gayA pachI cArja thayelA paramANu, e bIjanI aMdara ja hoyane ! have e IphekTiva boDI thayuM ne e ja phaLa Ape. e to A cArja thayelA paramANu hatA tenI A IphekTiva boDI baMdhAI, e paramANu badhA vaparAI gayA. vaparAI gayA ne bIjA svarUpe thaI gayuM. je paramANu kojhijha rUpe hatA, e badhA vaparAI gayA ne have DiscArja, IphekTiva svarUpe thayuM. have IphekTiva phaLa Ape. emAM pachI pAchalA paramANunI jarUra nahIM. praznakartA: cArja paramANuo bIjamAM hoya che ke bahAra paNa hoya che? bIja sivAya bahAra paNa e cArja paramANuo hoya ? kAraNa ke e Ape kahyuM ke cArja thayelA paramANuo emAMthI kojhala boDI thayuM. dAdAzrI : cArja thayelA paramANuo e ja kojhala boDI. e cArja paramANu eTale zuM? paramANu ene lAla raMge karyuM hoya to lAla thayuM hoya, lIluM karyuM eTale ApaNe lIluM thayuM, ko'ke pILuM karyuM to pILuM thayuM. pachI e pILuM thayeluM IphekTamAM jAya. tenI IphekTa baMdhAya ane IphekTathI pachI phaLa Ape. kALA paramANu hoya to zarIra AkhuM kALuM dekhAya, te paramANu nA rahe te vakhate. praznakartA : pachI IphekTa AvI gaI. dAdAzrI : paramANu to IphekTiva thaI gayA badhA. have e kALa pAke tyAre IphekTa phaLa ApatI thAya. praznakartA : bIja vakhate je cArja thayelA paramANuono saMyoga thayo ne, e bIjamAM eno samAveza thayo, e sivAya paramANuo bahAra kaMI bAkI rahe kharA ? dAdAzrI : bIja e to IphekTiva thaI jAya, eTale bIjA (jUnA) paramANuM rahyA ja nahIM, paNa te tyAM (garbhamAM) nathI rahyA. (navI IphekTiva) boDImAM nathI rahyA. je IphekTiva boDI che ne, tenA paramANu sUkSmAtisUkSma hoya che, paNa bahAra sthULa rahyA. praznakartA : bahAra eTale kyAM ? dAdAzrI : bahAra, A badhuM AMkhe joIe chIe, khAIe chIe, pIIe chIe. praznakartA : e to kharA, e bahAra to je hoya te hoya. dAdAzrI : nA, nA, e nahIM. ApaNe je khAIe chIene, te pahelAMnAM bIja che. pahelAMnA paramANu hoya te ja paramANu udayamAM Ave, tethI bahAranI cIja bhegI thAya. paNa bahAra kevA che ? cULamAM (khAvAnuM) laIzuM, A bahAra sthaLa che. eTale tame A be ja rAInA dANA khAzo to mahIM pelA be paramANu taiyAra thayA hoya te be ja dANA levAya, pachI trIjuM nA levAya. praznakartA : acchA, e bahAranA paramANuthI IphekTa Ave che ? dAdAzrI : hA. praznakartA : A viSayanuM paNa evuM ja, dAdA ? dAdAzrI : badhuMya, badhuMya. Aje tame jAmaphaLa khAva, te roja kaMI khAtA nathI ne Aja jAmaphaLa khAdhuM enuM kAraNa zuM ? tyAre kahe, mahIM udaya AvyA jAmaphaLanA paramANu. je paramANunA je udaya AvyA tyAre bheguM karI Ape badhuM. IphekTa rUpe bhegA thAya badhA saMjogo. ane khAya kharo. pAcho kahe zuM ke meM jAmaphaLa khAdhuM. alyA mUA, tuM zuM khAvAno hato te ? tuM khAto hota to kAle kema na'tuM khAdhuM? AvuM gAMDuM bole. : badhA ja bole che ne, dAdA. AkhI duniyA ema ja bole che. dAdAzrI : A to ApaNe koIne nathI kahetA. A vAta karIe chIe ke bhaI, AvuM gAMDuM bole che. 'meM jAmaphaLa khAdhuM kahe, to kAle
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) lIMka, bhAva ane paramANunI ! 267 268 AptavANI-14 (bhAga-2) ApatA'tA tyAre kema nahotuM khAdhuM ? eTale A bahAranA paramANu bhegA thAya che e DaoNkTarone samaja paDe evI nathI. eka DaoNkTarane meM kahyuM ke, A mANasane tame kaho cho ke Aje A vadhAre khAjo ne A ochuM khAjo ne A badhuM karo cho, emAM khAvuM-nA khAvuM e zenA AdhIna che ? tyAre kahe ke ApaNe nA khAIe to nA khavAya ne khAIe to khavAya. ohohoho.. mahIM DijhAIna che te pramANe khavAze. jevI aMdara DijhAIna che te pramANe ja khAzo. DijhAInathI eka ATaloya pheraphAra nahIM thAya. praznakartA : evuM ja vyavasthita ghaDAya, ema Apa kaho cho ? dAdAzrI : e je kaho te, pachI tamAre kahevuM hoya te kahejo paNa amAruM kahevAnuM ke A mahIM DijhAIna che e pramANe ja khavAze. praznakartA : eTale tyAM bIjamAM (IphekTiva boDImAM) sUkSma paramANuo che, eno saMyoga pelA zULa paramANuo sAthe pachI thayA kare ? dAdAzrI : e kheMcANa ja thAya eka jAtanuM. eTale ApaNe che te game tyAM gayA hoIe ane ghera ApaNe kahIne nathI jatA ke Aja zAka kArelAnuM banAvajo. ane ghare jaIe tyAre kArelAnuM zAka hoya, bIjuM badhuM hoya ane ApaNe khAIeya kharA. Ano AdhAra zuM ? A nirAdhAra che ? tyAre kahe, "nA, nirAdhAra eka paramANu nathI.' tyAre kahe, "A lAlabhAI zeTha khAya che ?" tyAre kahe, "nA, lAlabhAI zeThane saMDAsa javAnI zakti nathI e zuM khAvAnA hatA te ?" A sAdhAra che. bIjA paramANunuM, sAmA paramANunuM AkarSaNa che. thALImAM roTalI cAra AvI hoya ane be khavAya ne be paDI rahelI hoya, zo hisAba ? eTale samajAya nahIMne A jhINI vAta ! hisAba, tavA-jUtA kaSAyoto ! praznakartA : atyAre mArAmAM je ahaMkAra che, mRtyu pachI e ahaMkAra eTalo ne eTalo ja joDe jAya che ke ocho-vadhato jAya che. ke bIjA janmamAM navo Ubho thAya che ? dAdAzrI : navo Ubho thAya che. praznakartA : pAchaLano bilakula nahIM ? dAdAzrI : pAchaLano badho ogaLI jAya. navo hisAba hoya te ahaMkAra, krodha-mAna-mAyA-lobha badhuM navuM, jUnuM nahIM. praznakartA : e navuM ochuM-vadhatuM kayA AdhAre thAya che ? dAdAzrI : A che navuM, paNa e to saravaiyuM che eTale. enI pAse je mAla che ne AkhI jindagIno, tenuM saravaiyuM laI jAya che. praznakartA : to e pAchaluM kharuM ne ? dAdAzrI : nA, pAchaluM nA kahevAya che. e mAlanuM saravaiyuM kADhe ne saravaiyA uparathI e mAla nIkaLe. atyAre je krodha-mAna-mAyA-lobha che, e to ogaLI jAya badhuM. A mAla che te mULa to pAchalo ja. pAchalo eTale eno artha evo nahIM, tame A je kaho cho, evuM nahIM. AkhI jindagI tame karyuM che ne, enA saravaiyA rUpe hoya che ane tamArA krodha-mAna-mAyA-lobha to ogaLI ja jAya che, A bhavamAM. atyAre je che te, ogaLI jAya. praznakartA : lobha ne ahaMkAra ? dAdAzrI : kazuM nahIM rahe. bIjI jAtanuM thaze. atyAre to tamAre kaMTrolamAM rahe evuM nathI badhuM. praznakartA chokaruM jammu pachI, e ahaMkAra Ubho kyAMthI thAya che ? dAdAzrI : je apragaTa hato, e pragaTa thAya che, Ubho nathI thato.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 AptavANI-14 (bhAga-2) (6) lIMka, bhAva ane paramANunI ! 269 praznakartA H eTale joDe to kharo ja ne ? dAdAzrI : hA, joDe to kharo ja. paNa badho mAla te pAchalo ja. paNa pAchalo eTale gayA avatArano mAla nahIM, gayA avatAranA krodha-mAna-mAyA-lobha to ogaLI gayA ane je gayA avatAre bIjA hisAbe bAMdheluM tenuM saravaiyA rUpe nIkaLe che e. hisAbanuM saravaiyuM nIkaLe che. praznakartA: to pachI bhavobhavanA karma kema rahyAM ? dAdAzrI : e bIja nAkhato jAya ne paNa, enI e ja vastu, pharI bIja nAkhato jAya. praznakartA : pAchalA ogaLI jAya ? dAdAzrI : hA, pAchalA ogaLI jAya ne pAchuM navuM bIja nAkhato jAya. praznakartA : kAM to vadhAre hUMDA hoya kAM ochAM hoya. dAdAzrI : hA, ochAM hoya paNa te bIja nAkhato jAya. te tamane bIja bahu nathI paDyA. eTale tamAre A navI jAtanuM thavAnuM have, A jevuM che evuM nahIM. tame to A ahIM AgaLa (jJAnI pAse) AvyA ne e badhAM bIja paDyAM. zenAM zenAM bIja paDyAM, e jAtismaraNa jJAna hoya tyAre khabara praznakartA : sUkSma boDI joDe zuM zuM jAya che ? jo navo ja ahaMkAra Ubho thato hoya pAchalA hisAbathI, e hisAbamAM sUkSma boDI joDe badho hisAba jAya che ? dAdAzrI : paramANu jAya che badhA. praznakartA : eTale lobhanA, mAnanA, badhA ? dAdAzrI : nA, nA, e badhA bhegA thaIne pachI tyAM AgaLa pragaTa thavAnA haju. haju te ahIM A bheLaseLa paramANurUpe che e kojhijha paramANu. ane pachI IphekTa UbhI thAya, tyAre krodha-mAna-mAyAlobha kahevAya. tyAM sudhI to A paramANurUpe hoya. ethI ame kahIe chIe ke A avatAranuM nathI. A avatAranA (atyAra sudhI thayelAM kojhijha paramANuo) baLIne sApha thaI gayA. A bhavano hisAba to ogaLI jaze (hisAbanuM saravaiyuM bIje bhava joDe javAnuM), eTale atyArano je tamAro svabhAva che e badho ogaLI javAno che. navesarathI e badho ogaLI javAno. have tamAro Avo svabhAva AvatA bhavamAM nahIM rahe. praznakartA : paNa e jAtismaraNa to UbhuM thazene ? dAdAzrI : zuM karavA, enI jarUra zuM che ? praznakartA : ApaNe nathI kahetA ke e UbhuM thAya. dAdAzrI : nA, nA, paNa e jarUra ja nahIM ne ! e jarUra karavA jaIe to ApaNuM mULa rahI jAya pAchuM.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 AptavANI-14 (bhAga-2) [7] paramANunI asaranuM sAyansa ! paramANu-paramANunuM milata ! tamane 'vyavasthita' samajAyuM che ? apamAnanI jagyAe javuM paDe to tamane zuM thAya ? praznakartA : dAdA, Ape kahyuM che ke eka paramANu ne bIjA paramANunuM milana* vyavasthitanA laoN sivAya bane tema nathI, to A gALa badhuM Ave che e to badhuM jaththAbaMdha Ave che, to te vyavasthita ja che ? dAdAzrI : bahu sarasa vAta kahI. A amArI jhINI vAta te pachI pakaDI pADI. eka-eka paramANu-paramANunuM milana vyavasthitanA niyamanI bahAra nathI. to A eka zabda vANI rUpe nIkaLe ane enA paramANuo chUTA pADIe to AkhI rUma bharAI jAya. ekadama cokhkhA be paramANunuM milana vyavasthitanA niyama vagara nA thaI zake, to A kadarUpA paramANunI to vAta ja zI karavI ? eka paramANu paNa vyavasthitanA niyamane AdhIna che. ane eka paramANu evuM nathI ke je eka jagyAe UbhuM rahe. niraMtara samasaraNa thayA ja kare che. je grahaNa thAya che te rUpI evA sUkSma paramANu rUpe thAya che. e bharAya che ane pachI dhULa rUpakamAM Ave che, pachI kriyA thAya che. AkhAya brahmAMDanA paramANu bharyA che. koI eka vyApAra bAkI ja nathI rAkhyo. * ahIM badha cokhA ke kadarUpA e vibhAvika pudgala paramANu samajavuM A zuddha paramANunI vAta nathI. zuddha paramANu judAM ja che. 'vyavasthita' vibhAvika pudgala paramANune ja lAgu thAya che. te A badhuM paramANunI asaravALuM che. te A badhuM sAyansa to ApaNe tyAM ja hatuM mULa to. pachI e sAyansa ahIMthI tyAM phorena gayuM. have e paramANu kevA hatA ? varlDamAM e paramANu badhA je che rUpI paramANu, te badhA ja pyaoNra che. paNa mANasa ema bole che, 'tame nAlAyaka cho.' AvuM 'nAlAyaka' bolanArane bhAna nathI, sAMbhaLanAraneya bhAna nathI. have sAMbhaLanArane jeTalI asara thai eTalA paramANu enAmAM peThA ane A bolanAraneya paramANu pahoMce. siddhane nA pahoMce. siddhane paramANu asara nA kare. tame jeTalo kakaLATa karazo teTalA sAmAnA paramANu tamArAmAM pesaze. te sAmoya bagaDaze ane tameya bagaDazo. ApaNe koInI AgaLa bolyA hoya ke A jaja sAro nathI. pachI ApaNe jaja AgaLa jaIe to pelA kharAba bolyAnA paramANu che tenI jajane ApaNI AMkho uparathI ja khabara paDI jAya. paramANu pahoMce. tema ApaNe koInI AgaLa bolI gayA ke A jaja sAro che. to te thoDAka vakhata pachI ApaNAmAM tenA mATe sArA paramANu bharelA eTale jajane sArAnI asara thAya ja. kazuM ja avaLuM vicAravA jevuM nathI ane savaLuMya vicAravA jevuM nathI. (zuddha jovA jevuM che.) je je paramANu bhegA (cArja) karyA che, tevA (DiscArja thatI vakhate) vicAra chapAI jAya che ane te ja paramANu udayamAM Ave che. jo pote ja vicAratA hoIe to gamatA ja vicAra Ave. paNa jevA paramANu bharyA che te nIkaLe che. vicAro saMyogone AdhIna che. dareka paramANuno eka khUNo pojhiTiva hoya, eka negeTiva hoya. ApaNA dezamAM badhAe ja ekI avAje varasAdane 'vela kama' kahevuM joIe. A to varasAda Ave. paNa tyAre koI kahe, 'hamaNAM nA paDIza." koIka kahe, 'jaladI paDajo', koIka vaLI kahe ke 'be divasa pachI paDajo." navAM kapaDAM paheyAM hoya ne varasAda Ave to varasAdane gALo de. dareka potapotAnI sagavaDatA pramANe varasAdane kahe. eTale bicAro
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) paramANunI asaranuM sAyansa ! varasAda paNa zuM kare ? je paramANu nIkaLe che te vega che, paNa tenA vicAra karIne loka AvegamAM lAve. vicAromAM tanmayAkAra thayA to bIja paDe. paNa jo tenA jJAtA-draSTA thayA to badhA ja paramANu zuddha thaIne UDI jAya. 273 sUkSma ahaMkAranA paramANu bhegA thAya, to tene kADhavA bahu muzkela che. A paramANunI goThavaNa ja evI che ke ahaMkAra utpanna thayo ke tene mAra mAre. paramANu-paramANunA hisAba phera hoya. tArA paramANu jo Amane Ape to ene halakA thaI paDe, kahe ke ATalA halakA ! ne jo evA paramANu mane maLe to to mane nahIM jevuM lAge. AvI che paramANunI IphekTa ! AnuM kAraNa zuM che ke mana keLavAyeluM nathI, manobaLa keLavAyeluM nathI, te have dhIme dhIme keLavAyA kare. AtmAnI zakti vadhe tema tema keLavAya. badhAne duHkha sarakhA lAgatA haze ? nA. kAraNa ke badhAne manamAM, hiMmatanA judA paramANu hoya. hiMmatanA paramANu hoya te zuM kahe ke A cAra ja bahAraviTayA AvyA che ! te zAMtithI jame ne gaNakAre nahIM, zyAre bIjA dhrujI jAya. bhinna paramANuonuM pramANa ! koI AtmA pitA-putra thaI zake ja nahIM. koI AtmA strIpuruSa thaI zake ja nahIM. badhuM paramANuone lIdhe che. kAraNa ke tamAruMya (puruSanuM) zarIra paramANunuM baneluM che. emanuMya (strInuM) zarIra paramANunuM baneluM che. paNa tamAre krodha ne mAnanuM baneluM che. emanuM mAyA eTale kapaTa ane lobhanuM baneluM che. beu zarIra paramANunuM baneluM che. A koI puruSa strI joDe rahIne e kapaTa ne mohanA paramANu bhare to Avate avatAre strI thaI jAya ne koI strI, puruSa joDe rahI puruSanA jevA paramANu bhare, kapaTa ne mohanA paramANu ochA bharAya to puruSa bane. AtmA teno te ja che, moha ne kapaTanA 274 AptavANI-14 (bhAga-2) paramANu satsaMgathI ghaTe to puruSamAM jAya. puruSamAM traNa jenDara (jAti) hoya. strImAM ne napuMsakamAM paNa traNa jenDara hoya. nara, nArI ane nAnyataranA paramANu darekamAM hoya. deha paramANuno banelo che, temAM traNeva jAtanA paramANu hoya. e paramANu badhA mikScara che. jIvamAtramAM traNa jAtanA paramANu hoya. puruSaliMga, strIliMga ane napuMsakaliMga, A traNa prakAranA paramANunA ja A jIvamAtra banelA che, nahIM to puruSone ahIM stana nA hoya. eTale emAM je paramANu vadhyA, to e puruSa strI jevo dekhAya. strImAM jo puruSanA paramANu vadhyA hoya ne, to thoDI thoDI nAnI nAnI mUcho hoya ahIM AgaLa. A badhuM ja belensa paramANu para che ane e traNeva paramANu. pelA napuMsakanA khUba paramANu vadhe to te narkamAM jAya. A narkagatinA jIvo badhAya napuMsaka kahevAya. napuMsakane tyAM to bahu vedanA thAya. strI jAtine sekanDa naMbara vedanA Ave ne puruSane chello naMbara (sauthI ochI vedanA) Ave, vedanAnI bAbatamAM. strInA paramANu vizeSa thayA eTale enAmAM strI sahaja guNo hoya ane puruSonA paramANu bhegA thAya eTale puruSa sahaja guNo hoya. emAM bIjI koI vizeSatA che nahIM. tethI puruSone kahyuM ke mAtAjInI bhakti kare to zuM thAya ? strI paramANu suMdara thAya. eTale puruSomAM je strI paramANu che, te suMdara thAya eTale zuM thAya ? bahu caTapaTao hoya te badhuM maTI jAya, sthiratA Ave. caTapaTiyA nahIM hotA ? Take nahIM, koI jagyAe TakIne bese nahIM. A strI paramANu mohavALA hoya. ane pelA strI paramANu suMdara thAya, puruSa moha rahita hoya, te sthiratA Ave pachI. strIonA jevI sthiratA Ave. A to dhakamaka dhakamaka karyA kare che Akho dahADoya. jaMpIne bese nahIM ghaDIvAra. ane strIo nirAMte jANe kazuMya paDavAnuM nA hoya ema rahe ! ane Amane to manamAM Ama che ke A paDaze ke peluM paDaze, A paDaze ke peluM paDaze ?
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) paramANunI asaranuM sAyansa ! 275 praznakartA : liMgano artha zuM ? dAdAzrI : ApaNA AtmA sivAya badhuM liMga kahevAya. AtmA sivAya pudgalane liMga kahe che. e strI liMga, puruSa liMga ane napusaMka liMga, traNa jAtanA liMga pAchA. pachI liMgano artha to A kapaDAM pahere teya liMga (tyAgI liMgagRhastha liMga) kahevAya. badhuM liMga ja kahevAya pachI. praznakartA : mUrtineya liMga kahe che ? dAdAzrI : badhAne liMga ja kahevAya. A badhuM je pudgala bhAva che ne, e liMga kahevAya. (ane AtmA aliMga che.) A to badhuM sAyansa che, vijJAna che. ApaNe chUTavA sAthe kAma rAkho. A vijJAna to pAra Ave evuM nathI. eka phero jANI levuM ke dAdA, amane vAta samajaNa pADo, ke A zuM che hakIkatamAM. eTale pachI manamAM bhAva nA rahe ke A jANavAnI icchA nA thAya. paramANuo, krodhatAM... krodha eTale zuM ? e to bAhya (DiscArja) prakRtinA paramANu che. mahIMthI jo avasthA joDe tanmayAkAra thAya to spArka thAya. paNa tanmayAkAra thAya, mahIM pojhiTiva ane negeTiva tAra joInTa na thavA de to spArka nA thAya. ApaNe zuddhAtmA chIe eTale te ugra paramANu ApaNA na hoya. te ugra paramANu nIkaLe temAM ApaNe tanmayAkAra nA thaIe, tene jotA ja rahevAnuM. A badhuM ja ajJAnatAthI ja UbhuM thAya che. vyavahAranI (aNasamaja) ane jJAnanI ema be ajJAnatA che. vyavahAranI aNasamajathI ugratA thAya che. kharI rIte to vyavahAramAM ugra thavA jevuM nathI. vastu bagaDe paNa mana na bagaDe evuM hovuM joIe. jJAna pachI krodha nA rahe, gusso kahevAya ene. kAraNa ke pachI tAMto sahejeya nA rahe. AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : Asakti ane tAMtAmAM zo phera ? Asakti eTale jabbara eTecamenTa hoya, mAruM ke mAlikIpaNuM hoya ? dAdAzrI : mAruM e vastu judI che ane Asakti e vastu judI che. 236 praznakartA : ane tAMto ? dAdAzrI : tAMto to eka zraddhA che, UMdhI zraddhA, mithyA zraddhA. tethI e tAMto rahe che. mithyA zraddhA gaI ane samyak zraddhA besI gaI ane samyak darzana beThuM ke A (AtmA taraphano) tAMto cAlu thaI jAya. eTale kSAyaka samakita che A. A kALamAM samakitanuM ThekANuM nathI, paNa kSAyaka samakita che A. praznakartA : paNa tAMto zabda meM navo sAMbhaLyo. dAdAzrI : huM tamane samajAvuM. tyAM ApaNe jAtrAmAM gayA hatA, tyAM rAte koIe tamane kahyuM hoya to savAramAM tamane tAMto raheto nahoto. pharI e bhego thAya ne, to kazuM banyuM nathI evI rIte tame beso ane A jJAna maLyA pahelAM mahIM asaro rahyA kare, e che pelo tAMto. praznakartA : paNa jema A kharAba vastu mATe ApaNe tAMto zabda vAparIe tema jema bahu rAga hoya, atyaMta, e zuM kahevAya ? dAdAzrI : eya tAMto rahe. badhA tAMtA tUTI jAya pachI Asakti rahe. vikarSaNa ane AkarSaNa be rahe, tAMto chUTI jAya. mAnI ane krodhI sArA, lobhI ane kapaTI nahIM sArA. lobhanA paramANu kaMI eka bhavanA ochA hoya che ? anaMta bhavothI bhegA thatA Ave che. krodhanA paramANu sUkSma che, chatAM te AMkhamAM dekhAya che. je paramANu sAthe mare, te paramANu bhegA thAya. eka sAdhue khUba krodha karyo te breInanI nasa tUTI gaI, te marI gayo. pachI (bIjA bhavamAM) nAga thayo, caMDakoziyo nAga. te mahAvIra bhagavAne jaIne tenuM kalyANa karyuM. sAdhupaNAmAM krodhanA paramANu bhegA karyA ane
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 AptavANI-14 (bhAga-2) (7) paramANunI asaranuM sAyansa ! eDajasTamenTa karyuM eTale DieDajasTamenTa thavA mATe tene jherI nAga banavuM ja paDe. te tene eka ja bhavanuM eDajasTamenTa hoya. te bhogavIne pharI pAcho gyAM hoya tyAM jAya. AtmAmAM gusso ane prema che, e to bhrAMtivALA jagate zodhI kADheluM che. (mULa) AtmAmAM prema nAmano guNa ja nathI ane (vyavahAra) AtmAno prema che te zuddha prema che. tene laukika prema jevo prema nathI kahevAto, judI ja vastu che e to. (e premamAM vItarAgatA hoya che.) A prema to ghaDIkamAM caDhe ne ghaDIkamAM utare. e to Asakti che. zuddha prema nA hoya. TAMkaNIne ane lohacuMbakane zuM prema che, pUchI Ava ne ? krodha e hoTa (garama) paramANu che ane prema e mAIlDa (ThaMDA) paramANu che. badhuM ja paramANunuM che, pudgalanI karAmata che. carmacakSuthI je kaMI dekhAya che te badhuM ja ayathArtha che. jANe enuM nAma jJAna ane kare enuM nAma krodha. bhAna ja bhUle jagata AkhuM. te ghaDIe kazuM bhAna ja nA rahyuM hoya. bApajI hoya to bApajIne bhAna nA rahene ! tane ugratA rahe che ke nathI rahetI ? vakhate deha ugra thAya te dehanA guNa hoya tevA. A pagala paramANunA bahu jAtanA guNo che. hA, ThaMDA paramANuo hoya che, ugra paramANu hoya che, zuSka paramANu hoya che, suMvALA paramANu hoya che. eTale A badhA paramANunA guNo hoya che te guNo batAve che. bolo, ajJAnI che te tanmayAkAra thaI jAya, krodha thatAMnI sAthe ane pote krodha kare. 'meM krodha karyo kahe che ane pelo jJAnI jANe, eTalo ja phera. pachI dhIme dhIme eya pariNAma ochAM thatAM jAya. jJAna ApyA pachI krodhane badale ugratAnA paramANu rahe ane lobhane badale AkarSaNanA paramANu rahe. A to jANe ke caMdubhAI kaDaka bolyA, DhIlA rahyA, e jANe tyAM sudhI ugra thAya, paNa emAM AtmA bhaLe nahIM te tyAM sudhI krodha kahevAya nahIM. e paramANunA guNa che ne AtmA bhaLe to krodha kahevAya. nahIM to vItarAgatAmAM bolyA kahevAya. e che pojhiTiva-negeTivatuM kheMcANa ! badhuM ja paramANunuM kheMcANa che. AkarSaNa-vikarSaNamAM be jAtanA paramANuo che. zreSanA paramANuo bharI lAvyo che te vaiSa kare che. rAganA lAvyo che te rAga kare che. krodha Ave che, krodhamAM paramANunI ugratA hoya ne lobhamAM lakSmI saMbaMdhe paramANunuM AkarSaNa rahe. lobha Ave che, rAga Ave che, te kema baMdha thAya ? paramANuo laIne Avyo che te nIkaLavAnA ja che. pudgalanA AkarSaNane loko rAga kahe che. rAga e rAga nathI paNa mAnyatAnI bhUla che. rAga e sarakhA svabhAvavALA paramANuono AkarSaNa guNa che. e to pudgalanI karAmata che. mAtA ane bALaka beThAM hoya ane mAtA tyAMthI UThIne javA lAge ke bALaka paNa pAchaLa jAya che. te mAtA gaI eTale pAchaLa javuM evI samajathI nathI jatuM paNa paugalika paramANuonA AkarSaNathI pAchaLa jAya che. pojhiTiva ane negeTiva bhegA thAya tyAre ja paramANunuM AkarSaNa thAya. saMsArI saMbaMdhano enDa AvavAno ane te A avasthAo je che emAM bairI-bhAyaDo, chokaro ne mA ne e badhuM oNnsI sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa che A. loko manamAM mAnI bese che ke huM eno bApo thayo. are, bApo zI rIte thavAno'to ? tuM to chokaro hato phalANAbhAIno ! phalANAbhAIno chokaro Ano bApo thayo che. A badhI khoTI mAnyatAo che. praznakartA : lohInA je paramANuo hoya che e sarakhA hoya che, e to saMbaMdha jALavatA ja hoya che. dAdAzrI : e to saMbaMdha jALaveya kharA ne ukhAya kharA. e rAga-dveSanA paramANu bharelA hoya. ghaDImAM khuza thaI jAya, eTale pachI Ama vahAlamAM (chAtIe) dabAve ApaNane ane ghaDImAM nAkhuza thaI jAya tyAre tamAco mAre. e rAga-dveSanA pariNAma che. praznakartA : nA, paNa je jANavA maLyuM che ke buddhi ane lAgaNIthI para evuM e kheMcANa eka lohInA saMbaMdhamAM rahetuM ja hoya
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) paramANunI asaranuM sAyansa ! 279 280 AptavANI-14 (bhAga-2) che. eTale badhA saMbaMdho karatAM je lohIno saMbaMdha hoya che e toDavo eTalo badho sahelo nathI hoto. dAdAzrI : lohIno saMbaMdha ja nathI hoto. e to enA jevuM lohI maLatuM Ave. koI koIne lohInoya zuM, hADakAno, mAMsano kazoya saMbaMdha hoto nathI. lohIno jo saMbaMdha hoya ne, lohI jo bApa-dAdAnuM AvyA karatuM hoya to to krodha-mAna-mAyA-lobha joDe rahe ja. paNa A to bApa krodhI hoya ne chokaro ThaMDo hoya. eTale kazuMya levAdevA nathI. A to AMkhe evuM dekhAya che lokone, eTale loko bole evuM, blaDa rilezana eTaluM kahe. kharekhara rilezana nathI, vyavahArathI rilezana che. koI koIne kazuMya eka paramANu mAtranuM bheLaseLa nathI. vyavahArathI kahevA mATe kahevuM paDe ke bhaI, A eka kuTuMbanAM, blaDa rilezanavALA, eka phemilInAM che. praznakartA : sarakhA paramANuo athavA to sarakhI prakRtinA paramANuo ekabIjAne vadhAre AkarSe evuM nathI hotuM ? dAdAzrI : evuM ja thayeluM che. sarakhI prakRtinAM mANaso, pharI bIjA avatAramAM bhegA thaIne janme che badhAM. praznakartA : zyAM sarakhA paramANuo che tyAM ekabIjAne AkarSe che, enAthI judA hoya to e lokono meLa nathI paDato. dAdAzrI : e to sarakhA paramANu AkarSe che ane te paramANu cenja thaye vikarSaNa thAya. eTale A badhuM lohacuMbakanA guNo utpanna thayelA che. prazanakartA : eTale e prakRtino svabhAva che. enAthI bahAra to kaMI zarIra jaI nA zake. dAdAzrI : A lohacuMbaka hoya che ne, te lokhaMDane ja kheMce. bAkI pittaLa-bittaLa bIjuM badhuM Ape to ene kazuMya nAma nA de. eTale potAne meLa paDato hoya, tyAre paramANu kheMcAya ane pachI kaheze, " kheMcAyo.' huM kheMcAyo, e brAMti. 'mAre kheMcAvuM nahotuM toya kheMcAyo', kaheze. praznakartA : paNa dAdA, e ja huM vAta karato'to ke zarIranA paramANuomAM to AkarSaNa ne vikarSaNa rahevAnAM ja, ene kADhavAno prayatna karavo, e UlaTuM khoTI dizAmAM cAlavA jevuM che. dAdAzrI : nA, e kADhavAno vicAra nahIM karavAno. e krAya ja nahIM, nIkaLe ja nahIM. emAMthI ApaNo bhAva kheMcI levAno che. A rAga-dveSanA bhAva kheMcI levAnA che. eTale vItarAgatA rAkhavAnI che ApaNe, basa. e paramANu to enI asara karyA ja karavAnA. paramANuo ApaNe mahIM jevAM bharyA che tevA ja paramANu phaLa ApavAnA. eTale ApaNe kahIe chIe ne ke je thAya eno nikAla karo. jevuM bharyuM evuM nIkaLaze. phakta kheMcAI zuM gayuM ? tyAre kahe, je enI para rAga-dveSa hatA ApaNA, te kheMcAI gayA. have rAga-dveSa thAya che ? nathI thatA ne ? praznakartA : nA, dAdA. dAdAzrI : rAga-dveSa nA thAya e vItarAga kahevAya. vItarAga thavAnI jarUra che. rAga-dveSa na thavA joIe. kazuM karavAnI jarUra nathI. Adato rahevAnI. Adato jAya nahIM. zarIranI Adato, mananI Adato e badhI jAya nahIM. rAga-dveSa, saMsAranuM mULa ! zyAM sudhI paramANu maLatA Ave tyAM sudhI abhedatA rahe ne pachI vera thaI jAya. Asakti hoya tyAM vera hoya ja. Asakti e pratyakSa jhera che. jeTalI pulamAM Asakti teTalI caMcaLatA vadhAre. rAga nahIM karavAnuM sajaDa nakkI karyA chatAMya te rAga hoya tenA tarapha zarIra kheMcAI jAya che. kAraNa ke rAga to paramANu ja che. eTale pote A nathI karato paNa rAganA paramANuno svabhAva ja evo che. rAga nAmano guNa ke dveSa nAmano guNa AtmAmAM nathI. A to paramANu e paramANu rAgavALA, SavALA paDyA che.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) paramANunI asaranuM sAyansa ! gamatuM ane nA gamatuM e moTA svarUpe rAga-dveSa che. rAganA paramANu sukha-zAtA ApavA mATenA che ane dveSanA paramANu du:khaazAtA ApavA mATenA che. saMsAra Ubho rahyo che te rAga-dveSathI. saMsAranuM bIja rAga-dveSa che. jethI kAlpanika zAtA-azAtAno bhrAMtimaya bhogavaTo hoya che. 281 jenI upara tamane bahu dveSa thAya to rAganA paramANu UbhA thaze ja ane rAga bahu thayo to dveSanA paramANu UbhA thavAnA ja. eTale vItarAga thavAnuM kahyuM che. he prajJAdhArI ! jo dveSa utpanna thavAnA pariNAma Ave to tene jaDamULathI niMdI nAkha. e dveSanA bIjamAMthI ja rAga utpanna thaze. eTale dveSa to kyAre paNa kAmano nahIM. dveSane to mULiyAM sAthe ja ukhADIne bahAra pheMkI devo, paNa samatAthI ja karavAnuM. devoteya rAga-dveSa... keTalIka jagyAe bhaI vAMko hoya tyAre ene tyAM bairI sIdhI rahetI hoya, evI sarasa baI hoya. ghaNI jagyAe bhaI bilakula sIdho hoya, tene tyAM baI vAMkI hoya kAyamanI. badhI jAtano mAla che ahIM saMsAramAM. praznakartA : A paraspara virodhI paramANuvALA bhegAM thAya e zA mATe ? dAdAzrI : jAgRta karavA mATe, nahIMtara to UMghI jAya. beu jaNa UMghI jAya. cha-cha mahinA sudhI UMdhe. bahAra sUryanArAyaNaneya jovA nA Ave. to to badhA paDI rahe evA che. A to badhA virodhI che tethI to majA che enI. nahIM to mokSe ja koI jAya nahIM ne ! devagatimAMya Ano A ja mAla, badhe Avo ja mAla ! praznakartA : devagatimAM AkAra kharo ? rUpa-bupa badhAnuM kharuM ? juduM juduM ? dAdAzrI : rUpa-bupa badhuM kharuM paNa bIjuM (bALapaNa, thaiDapaNa) nahIM. AptavANI-14 (bhAga-2) rUpa nA hota to to kiMmata ja nA hota ne ! paththara ja kahevAya ne ! rUpa nA hoya to bIjI devInI kiMmata zI rIte emane samajAya, ke mane A devI maLI ne Ane bahu sArI devI maLI', evuM badhuM khabara paDe. Ane sArI devI maLI che, mArA jevI nathI. Ane bahu kharAba che.' devIo vAto kare ke tarabUcA jevo mane maLyo paNa AkhI jIMdagI kADhavI ja paDe ne, zuM thAya te ? ane ApaNe ahIM to avaLasavaLa karavuM hoya toya thAya ke DivorsanA kAyadA kADhyA che sarakAre, badhAya kAyadA kADhelA che. 282 praznakartA : jo devagatimAM badhAMya karmo nikAlI hoya, to pachI badhAM karmo pUrAM thaI jAya eTale pachI tyAMthI sIdho mokSa nA thaI jAya ? dAdAzrI : koIne thAya nahIM bIjI jagyAethI. tyAM AgaLa koI dahADo karma pUrAM thAya nahIM. karma pUrA thAya phakta manuSyagatimAM. te vItarAgatAthI thAya. amuka varSo vItarAgatAmAM jAya tyAre thAya. devagatimAM vItarAgatA hoya nahIM. eTale e badhI AzA phogaTa evI. ahIM manuSyagati sivAya mokSa nathI. tathI rAga, AtmAmAM ! pudgala karAmata to pote ja vItarAga che. tame vItarAga thAo to tame jItyA. tuM vItarAga thaI jA ne ! to ukela AvI gayo. sApa paDI rahyA hoya ane tyAM tuM beTho houM to te tArI vItarAgatAno TesTa nathI. saheja ene chaMcheDI jo pachI tapAsa kara ke tArI vItarAgatA kyAM kyAM hAlI gaI che, te tapAsI jo. AtmAmAM rAga nAmano guNa ja nathI ne loko kahe che ke mAro AtmA rAgI-dveSI che. paNa A zuM che ? A dehamAM IlekTrikala boDI che. te zyA2e maLatA paramANu Ave che tyAre AkhI boDI lohacuMbakanI jema kheMcAya che. ane loko kahe che, 'huM kheMcAyo, mane rAga thAya che.' paNa emAM vItarAgono mata zuM kahe che, A pUtaLuM e jemanuM nAce, tene tuM 'jANa' ke pUtaLuM kyAM kheMcAyuM ne kyAM nA khecAyuM.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) paramANunI asaranuM sAyansa ! 283 284 AptavANI-14 (bhAga-2) jJAna pachI kaSAya gayA, pachI je rahe che te AkarSaNa ne vikarSaNa che. je anAtmA bhAgamAM che. AkarSaNa-vikarSaNavALA cuMbakIya paramANuono anAtma bhAgano skaMdha hoya che. ApaNI IcchA nathI hotI toya AkarSaNathI kheMcAya che. tethI ja samajAya ke e rAga nathI paNa anAtma bhAga pratye anAtmA bhAga kheMcAya che. rAga to emAM AtmA bhaLe to ja kahevAya. siddhAMta, AkarSaNa-vikarSaNato ! praznakartA : AtmAnuM niyamana koNa kare che ? dAdAzrI : AnuM niyamana koI nathI karatuM. badhuM niyamana kudaratI che. jagatano koI karanAra che ja nahIM. sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansathI thayA ja kare che. koI bhagavAne karyuM nathI. niyamana kazuM karavuM nA paDe. niyamana karanAro hoyane to IphekTa thAya, IphekTa Ape. AmAM (AtmadravyamAM) IphekTiva nA hoya. prazanakartA : A dehamAM A AtmA jaze, A dehamAM A AtmA jaze e badhuM koNa nakkI kare che ? dAdAzrI : ApaNe nakkI karavAnI jarUra nahIM. potAnA hisAbavALA paramANu bhegA thAya eTale tyAM AkarSaNathI jAya che. badhuM AkarSaNathI ja naryuM jagata cAlI rahyuM che. praznakartA H zarIra ne AtmAnuM AkarSaNa kevI rIte thAya ? dAdAzrI : zarIra ane AtmAnuM AkarSaNa che ja nahIM. AtmAne koI jagyAe AkarSaNa nathI. AtmAnI joDe je bIjI vastuo che, te vastuonA AkarSaNane laI kheMcAya che. jAta jAtanA abhyAsa thaI gayelA hoya. bahu kALa AkarSaNa hoya tenuM vikarSaNa thAya. e Atma svabhAva nathI, paugalika svabhAva che. praznakartA: sArAM kAryo kare to devalokamAM janma thAya, to A badhuM jasTiphAya koNa kare ke e devalokamAM jAya ne... dAdAzrI : jasTiphAya to, ApaNe A davA moDhethI khAIne, dAkatara zuM kahe, goLIo khAI jajo. kyAM dukhAvo che ? to kahe. 'ahIM, mAthAmAM.' to mUA, tyAM zI rIte jaze ? davAne zI khabara ke ahIM rahIne mAre Ama javAnuM che. e duniyAmAM niyama evo che je darda hoyane tenI je davA hoya tene kheMce sAmasAmI. evA niyamanA AdhAre ahIMthI devagatine lAyaka thaI gayA paramANu, eTale devagati pelI bAju kheMce ene. gadheDAne lAyaka thayo to tyAM kheMce. narkagatine lAyaka thayo tyAM kheMce. kheMcANa che badhuM. AkarSaNathI badhuM jagata cAlI rahyuM che. sUrya, caMdra, badhA AkarSaNathI cAle che. eTale koIne jasTiphAya karavAnI kaMI jarUra nathI. maLatA paramANuo hoya to ja AkarSaNa thAya. aMdara jevA paramANuo hoya tevuM ja dekhAya. varlDamAM duHkha nAmeya nathI. badhuM aMdara ja bhareluM che. prazanakartA : A chaTA paDatI vakhate AMkhamAMthI pANI nIkaLI jAya che te zuM che ? dAdAzrI : e badhuM paramANunuM ja che. AkarSaNanA paramANu hoya to chuTA paDatI vakhate AMkhamAM pANI Ave ne vikarSaNanA paramANu hoya to chUTA paDatI vakhate AnaMda thAya. koI mare che tyAre enA sagAne raDavA de che zAthI ? te aMtare nahIM ne, to mamatAnA paramANu hoya te AMkhamAM rahIne bahAra nIkaLe. te pachI zAtA vaLe. A to loko AMtare. alyA, e AMtarAya nahIM. e raDaze to ja halako thAya. raDe nahIM to to bojo vadhI jAya. ethI amArI pAse raDe, to ame vAMse hAtha nA pheravIe. e to raDavA daIe to badhA kharAba paramANu nIkaLI jAya. A gharamAM to mA vAMsa hAtha pherave. ame karuNAmUrti, te sAmAne amane joI raDavuM Ave, tyAM ame
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) paramANunI asaranuM sAyansa ! raDIe to enuM zuM thAya ? A to ame raDatAne AMtarIe nahIM. te e paramANu zuM karavA rahevA daIe ? chone nIkaLatA, mamatAnA ne bIjA kacarAnAM paramANu nIkaLI jAya. 285 zarIra to paramANunuM baneluM che, bIjuM kaMI che nahIM. jevA paramANuono saMga tevuM zarIramAM anubhavAya. game tenI sAthe sekahenDa karavAthI (hAtha milAvavAthI) game tevA paramANu Ave che. ekalA besI rahevuM sAruM paNa nIcA tharanA mANasa joDe besavuM sAruM nahIM. tenA paramANu tamane asara karaze. vahAluM ane aLakhAmaNuM e paramANunA hisAba che. tamArA ne enA paramANu nA maLe, eTale e tamane vahAlo hoya, to paNa aLakhAmaNo lAge. dareka vyakti dITha boDInA paramANumAM pheraphAra hoya. (sAme kaMkoDAnuM zAka joIne) pelA kaMkoDA pratyeka judA judA pheraphAravALA che, tema pratyeka vyaktimAM pheraphAravALA paramANu che. te badhAnuM samAna vyaktitva UbhuM nA thAya. samAna paramANunA mAlavALA ane virodha paramANunA mAlavALA bhegA thAya. ApaNane koI mANasa bahu sAMbhara sAMbhara kare, teno roga ApaNI mahIM pesI jAya. jenA tamane bahu vicAra Ave tenA paramANuo tamArAmAM pesI jAya. sAMbharavuM eTale anukULa paramANu eTrekTa (AkarSita) kare che te. e paramANu khalAsa thaze eTale sAMbharavAnuM baMdha thaze. jagatano svabhAva ja che ke sarakhA paramANunuM AkarSaNa thAya. lobhiyo hoya to lobhI bhego thai jAya. A jagata paramANunuM bhareluM che. vikarSaNa-AkarSaNa paramANunuM hoya che. paramANune eka cheDe pojhiTiva che, bIje cheDe negeTiva che. vikarSaNamAM jAgrata hoya. AkarSaNamAM gothuM khAI jAya. AkarSaNa e pudgalano guNa che. eka paramANu bIjA paramANune maLatuM Ave eTale kheMce. deha-mana-buddhi paramANunA banelA 286 AptavANI-14 (bhAga-2) che te kheMcAya che. keTalIka jagyAe vikarSaNa paNa thAya che. paramANuno AkarSaNa guNa che, paNa zyAM sudhI jJAna na maLe tyAM sudhI AkarSaNa kahevAya nahIM. kAraNa ke enA manamAM to ema ja thAya ke meM ja karyuM A ane jJAna maLyuM hoya to enA manamAM thAya ke deha AkarSaNathI kheMcAyo ane meM kaMI karyuM nathI, meM jANyuM phakta. A zarIramAM ja moTuM vijJAna che. ghaNuM moTuM mazIna che. jJAna maLyA pachI zuddha paramANu bharAtA jAya ane khoTo mAla nIkaLato jAya. A (jJAnabhaktinA) pado gAtI vakhate zuM thAya ? zarIranI prakriyA cAlI te cokhkhA paramANu pese, zyAre kaMTALA ne bIjA paramANu nIkaLe. A thabAkA pADIe ne ullAsamAM Avo, te pelA nakAmA, azuddha kacarA mAlavALA paramANu nIkaLe ne eka nIkaLe to bIjA pesavA ja joIe. te cokhkhA paramANu pese. tethI to ame jAte thabAkA pADavAnuM nATaka karIe ne ! pote gAya ne gAIne gavaDAvyo vItarAga. te tamane ullAsa Ave ne zuddhi thatI jAya. A to akrama vijJAna che. te mahIM kacaro mAla khAlI karavA mATe A pado gAIe. te zuddhi thatI jAya. kevo sahelo mArga ! mithyAtvanI je gAMTho paDelI, te A bolavAthI samakitanI paDatI jAya ne pelI ogaLatI jAya. e che cuMbakatva ! praznakartA H rAga e ahaMkAranuM pariNAma che ane AkarSaNa e pudgalano guNa che. (AptasUtra) dAdAzrI : rAga e ahaMkArano guNa che. rAga ane dveSa beu ahaMkArI guNa che. AkarSaNa e pudgalano guNa kahevAya. praznakartA : 'jeno' ahaMkAra gayo hoya, 'tene' pudgalanuM AkarSaNa rahe ? dAdAzrI : 'ene' potAne nA rahe, paNa pudgalane pudgalanuM AkarSaNa rahe. A 'tane' ahaMkAra gayelo hoya to tane nA aDe paNa
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) paramANunI asaranuM sAyansa ! 287 288 AptavANI-14 (bhAga-2) caMdune rahe. A jJAna maLyA pachI navo rasa utpanna thato nathI. zyAM sudhI jUno rasa saMpUrNa kheMcAI gayo nathI, tyAM sudhI niveDo nA Ave. navo rasa utpanna thato hoya tyAM AgaLa saMsAra. A to IphekTa ja che khAlI. A kojhijha nA hoya, nikAlI bAbata hoya A. kojhijha ne IphekTanuM banne sAthe hoya enuM nAma saMsAra. sonAnI vyAkhyA ApaNe nA samajIe ane pachI pittaLane sonuM kahIe to to pachI ApaNe enI kiMmata ja nA samazyA kahevAya ne? pittaLeya baphIMga kare to sonA jevuM dekhAya, paNa sonAnI vyAkhyA guNa sahita jANavI joIe. evI rIte krodha zuM che ? lobha zuM che ? AkarSaNa zuM che ? vikarSaNa zuM che? e pudgala paramANunA guNo che. A badhuM sAyansa che. sAyansa eTale ekkekTalI samajI levuM joIe. vAta jhINavaTathI samajI levAnI jarUra che. kazuM karavAnI jarUra nathI. AtmA ame ApI dIdho e nirlepa bhAve Apelo che, asaMga ja Apelo che. have phakta samajavAnI jarUra che. jJAna jAgRti eTalI badhI na rahe ane haju A pudgalanI kheMca che. pudgalanI kheMcavALuM che ne anaMta avatArathI pudgalanA pakSamAM beThA'tA ne ekadama ApaNe vipakSI thaI gayA. eTale pudgalanA sAmAvaLiyA thayA have. ApaNe zuddhAtmA thaI gayA eTale pudgalathI vipakSI thayA have. paNa e pudgalanI kheMca ene anaMta avatAranI che te jAya nahIM. eTale e kheMca nukasAna zemAM kare evI che ? A strI-puruSonA AkarSaNamAM e kheMca nukasAna kare evI che. eTale tyAM AgaLa bahu jAgRti rAkhavI joIe. tyAgeya che vikarSaNa ! A jagata eTrekzanathI ja cAlI rahyuM che ane temAM jIva pote ahaMkAra kare che ke "meM Ama karyuM ne tema karyuM. teno mAra khA khA kare. ane eTrekzanathI paiNe che ane pAcho kahe, 'huM paiNyo." alyA mUA, tuM zI rIte paiNyo ? A to vahu AvI paDI ! praznakartA : eTale je A badhuM tyAgIne jatA rahe, emane vikarSaNa kahevAya ? je tyAge e vikarSaNa kahevAya ? dAdAzrI : mahIM paramANu khalAsa thaI jAya eTale enI meLe (vAIphathI) chUTuM paDI jAya. tyAre kaheze, "meM tyAga karyo." khAlI IgoIjhama karyA kare che. A bahu sUkSma samajavA jevuM jagata che. A je loko kahe che ne, A sAyanTisTo kahe che tevuMya jagata nathI. sAyanTisTo amuka hada sudhI pahoMcyA che, khoTuM nathI pahoMcyA. e lokoe jeTaluM bahAra pADyuM, eTaluM emane samajAyeluM che. ane te emanI buddhino khela nathI A, emanI giphTa (kudaratI sUjha)no khela che. khape pratikramaNa, rAga-dveSatAM ! praznakartA : AkarSaNanuM pratikramaNa karavuM paDe ? dAdAzrI : hAsto. AkarSaNa-vikarSaNa zarIrane thatuM hoya to caMdubhAIne ApaNe kahevuM paDe, "he caMdubhAI, ahIM AkarSaNa thAya che, pratikramaNa karo.' to AkarSaNa baMdha thaI jAya. AkarSaNa-vikarSaNa beu che te ApaNane rajhaLAvanArA che. A "nA game', teno kaMI ukela lAvavAno ke nahIM lAvavAno? A 'game' teno ukela lAvavAno, saMgharavAnuM nathI. je badhI vAto 'game' e saMgharavAnI nahIM, enoya ukela lAvavAno ne Anoya ukela lAvavAno che. 'game' e bharelo rAga nIkaLe che ane nA game" e bharelo dvaSa nIkaLe che. eTale kaeNSano ukela lAvavAno che. eTale tyAM amArI peThe rahevuM, badhAnI sAthe bhaLatA ne bhaLatA ! (kAraNa ke dveSane laIne judAI thaI jAya, bhaLatAM rahevAthI judAI maTI jAya ne dveSa ogaLI jAya.) praznakartA: 'Sano nikAla karavAno che evuM to sAmAnya samajamAM Ave, paNa rAgano nikAla karavAno che, e to kaMIka bhAre vAta che.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) paramANunI asaranuM sAyansa ! 289 290 AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : e to badho nikAla karavo paDaze emano. nikAla karyA vagara to kema cAle te ? saMgharelo mAla soMpI devo paDaze. je je paramANu jenA hoyane te enA paramANune soMpI daIne chUTA thaI javAnuM. nA gamatA hoya teya soMpI devA paDaze ne gamatAya soMpI devA paDaze. pachI vItarAga thavAnuM che. have A cAritramohanIya eTale bharelo mAla kADhavo, bharelA mAlano hisAba cUkate karavo, e cAritramohano samabhAve nikAla karavo. paramANu sillakamAM hatA ja ane kharcI nAkhavAnA che, paNa saMyogI purAvA bhegA thayA eTale aMdaranA paramANu bahAra Ave. je je paramANu pUrve bheLA karelA che, tene pAchA ApI daIne chUTA thavAnuM che. kRpALudeve zuM kahyuM che ? pUrva kALe jenA jenA paramANu bhegA ryA che te ApI devA che. jene ApaNe parAyuM jANyuM pachI tene ApaNe rAkhIne zuM karavuM che ? tattvajJAna nirbheLa hoya. zyAM eka paramANu paNa bheLaseLa nahIM tyAM nirbheLa AtmA ane nirbheLa paramANunuM jJAna hoya. bhedajJAnathI tamane evA judA pADI ApyA che ke eka paramANu paNa tamAruM nahIM. loka parabhArI cIjone bathADI paDyA che. alyA, smazAnamAM jAya che, te bathADeluM laIne jAya che ? jagatanuM kSaNe kSaNe parivartana thayA ja kare che. paramANu paramANunuM samaye samaye parivartana thayA ja kare che. AvA parivartanazIla jagatamAM loko paramenanTa sukha khoLe che, te zI rIte bane ? vItarAgonuM ekkekTa sAyansa che, paNa A lokone nahIM samajAvAthI ane kALanI vicitratAne laIne mohanA paramANu vadhyAthI, badhA vicitra thaI gayA. prasanakartA: karmanA paramANuo kharA ? dAdAzrI : karma to paramANunuM ja baneluM che paNa dehAdhyAsa hoya tyAM sudhI cetana jevA lAge. dehAdhyAsa gayA pachI paramANu cokhkhA lAge. dehanA mAMhyalA paramANunA to haptA bharavA ja paDe. temAM DakhoDakhala karavA jevuM nathI. zyAre mananA ane dehanA paramANu banneya bhegA thAya tyAre bhAre humalo thAya, bhayaMkara azAMti vartAya. evI bhayaMkara azAMtimAM jo mANasathI sahana nA thAya to AkhuM zarIra dariyAmAM pheMke. vANInA paramANu vaparAtA dehanI zakti bahu kharcAI jAya. amArI vANI vItarAgatAthI bolAya, te kaMI thAya nahIM. jevI rIte A zarIre paramANu grahaNa karelA tevI ja rIte paramANu nIkaLe. spaMdanathI grahaNa thAya ane spaMdanathI nIkaLe. AtmA to acaLa che. mana-vacana-kAyAthI grahaNa karelA, te mana-vacana-kAyAnAM spaMdanathI nIkaLe. raMjaka paramANuonI banelI gAMTho phUTe te mana, bhAvamana eTale AtmAnuM raMjAyamAnapaNuM. udaya Ave tyAre rUpakamAM Ave. mana bagADe eTale spaMdano UbhA thAya. jJAtA rahe to spaMdano dhIme dhIme ochAM thatAM jAya. krodha-mAna-mAyA-lobha spaMdanathI UbhAM thAya che. jJAnI pAse e nIkaLI jAya che ane ajJAnI pAse e spaMdana vadhe che. mahAna jJAnIone halAvI nAkhe tevA A saMsAramAM paramANu bharelA che, mATe bIvera (cato) ! paramANuo : samakitI - mithyAtvItA ! eka mANasane 'konuM lauM ne kevI rIte bheguM karuM ne kema karIne khauM" evuM thayA kare. tyArathI ja huM jANuM ke A jAnavara thavAnA paramANu kheMcI rahyo che. sArA paramANu kheMce te bahu halakA hoya, lAITa veITa paramANu kahevAya. A mAreya paramANu kheMcAvAnA tamArI joDe paNa
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) paramANunI asaranuM sAyansa ! 291 292 AptavANI-14 (bhAga-2) bahu lAITa veITa paramANu, veITa ja nA nIkaLe. ane konuM laI lauM ne konuM paDAvI lauM evuM bole, tenA hevI veITa paramANu hoya. evuM chene, samaktiIne eka bAju mUko ane eka bAju mithyAtvI mUko. sarakhI uMmaranA hoya, sarakhuM boDI hoya, chAtI sarakhI hoya, badhuM sarakhuM hoya. bannene pANImAM DUbADIe to eTaluM ja pANI pelAmAM (samakitImAM) nIkaLe ne eTaluM ja pANI pelAmAM (mithyAtvImAM) nIkaLe. e kyUbejeya (DyUibikalI) sarakho hoya. paNa trAjavAmAM mUke to peluM mithyAtvInuM palluM eTaluM badhuM namI jAya, ke na pUcho vAta. praznakartA : eTale A trAjavuM karyuM ? A sAmAnya trAjavuM che ke adhyAtmanuM trAjavuM ? dAdAzrI : nA, nA, sAmAnya trAjavuM. A to sAmAnya vAta karuM chuM, sthULa vAta. A to saMsAranA lokone samajAya evI vAta karuM chuM. have evuM mithyAtva e pharsTa gAMDapaNa kahevAya che. pachI sekanDa meDanesa e menTala hospiTalavALA. pAchA pharsTa meDanesavALAne ne sekanDa meDanesavALAne mUke trAjavAmAM, to sekanDa meDanesavALo vadhI jAya. jeTalA paramANu cokhkhA eTalA halakA. eTale ApaNAmAM kahevata che ke A gAMDo Ama hAtha mAre che toya ApaNane DaphaNuM vAge evuM lAge. evuM sAMbhaLeluM kharuM? praznakartA : hA, eno hAtha bhAre hoya. dAdAzrI : eTale jema jema AtmA ucca gati pAme, tema tema veITa halakuM thAya, paramANu halakA thAya. paramANunA veITathI AtmA Urdhvagati-adhogati karyA kare che. pudgala ghaTavuM ja joIe. pudgala ghaTe nahIM eTale jANIe ke A mahIM paththara ja che A. pudgala ghaTe to AtmA vadhe. praznakartA : pudgala ghaTe eTale zuM, dAdAjI ? dAdAzrI : A mana-vacana-kAyAnA paramANu ghaTe ke pelI e bAju AtmAnI zakti vadhI jAya che. A paramANu ghaTe nahIM, to paththaranI mUrti jevuM hoya. praznakartA : eTale zarIramAMthI vajana paNa ochuM thAya ? dAdAzrI : badhuM, badhA paramANu ghaTatA jAya, halako phUla thato jAya. praznakartA : to dAdAjI, pudgala ghaTe kevI rIte ? dAdAzrI : pelI (AtmA) bAju prema vadhe, ke A (pudgala) bAju ghaTI jAya, eTale ke mananA pAra vagaranA pudgala paramANuo, vANInA ane zarIranA paramANuo badhA ghaTatA jAya. A mananA ne badhA paramANu mithyAtvanI asarathI majabUta thAya ane samakitanI asarathI UDI jAya. phera, nirvANa te maraNamAM.. praznakartA : carama zarIra eTale zuM ? dAdAzrI : carama zarIra eTale chelle zarIra. e paramANu badhA chellA hoya. A jagatamAM pAra vagaranA paramANu che. temAM lAsTa greDanA paramANu hoya te anDaraDevalarDa mANasone mATe che. A badhA jaMgalIo e anDaraDevalapta mANasa, emanA hevI veITa paramANu hoya. te mANasonuM vajaneya bahu hoya. AkhA jagatamAM devaloka badhA karatAM tadana hAI levalanA paramANu mahAvIra svAmImAM hatA, tIrthakaromAM hatA. e jotAM ja ApaNane AnaMda thAya. khAlI jovAthI ja manamAM ema thAya ke ahIM besI ro have. praznakartA : eTale e halakAM hoya ? dAdAzrI : paramANu ja evA hoya, eTrekTiva (AkarSaNa) paramANu ! e bolene te ApaNane gamyA ja kare ! mIThuM lAgyA kare !! e jema jema deha Devalapa thato jAya, tema tema paramANu UMcA AvatA jAya badhA. ane chellAmAM chellA paramANu kevA hoya ? carama
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) paramANunI asaranuM sAyansa ! 293 294 AptavANI-14 (bhAga-2) zarIrI. carama zarIra eTale Ama talavAra mAre to vAge nahIM, nahIM to koI carama zarIrIne mokSe ja nA javA de. tethI mahAvIra bhagavAna phAvyA ne ! pelA gozALAe tejalezyA mUkI, tejovezyA eTale sUryanArAyaNanI sAme joIne je trATaka kareluM, tethI tejovezyA utpanna thAya aMdara ane e tejovezyA bIjAnI upara mUke enI rIte, te bALI mele Ama. te be ziSyo bALI melyA ane pachI mahAvIra bhagavAna para mUkI eNe, te mahAvIra bhagavAnane bALI nA zakyo. paNa mahAvIra bhagavAnane cha mahinA sudhI lohI paDyuM saMDAsamAM ! e evo gozALo ! bhagavAnano ziSya hato, emanI pAse ja zIkhyo ane emanI upara ja A badhuM vAparyuM ! praznakartA : eTale e carama zarIra e chello deha kahevAya ? dAdAzrI : e to carama deha, ohohoho ! nahIM to mahAvIra bhagavAnanuM nirvANa nA thAta, maraNa thAta ! carama zarIranuM nirvANa thAya ane mArI zake nahIM koI. praznakartA : dAdA, tamAre cAra DigrI bAkI che, to A carama zarIra kahevAya ? dAdAzrI : A amArI cAra DigrI pUrI thAya (360 DigrI thAya) tyAre carama zarIra prApta thAya. praznakartA : dAdA, nirvANa ane maraNa emAM phera zuM ? dAdAzrI : nirvANa eTale pharI deha prApta thavAno nahIM, chello deha. have bIjA paramANu rahyA nahIM ke jethI Ano navo deha Ubho thAya. ane maraNavALAne to navo deha Ubho thayelo ja hoya. anaMta avatAra maryA paNa badhAM kumaraNa thayAM, samAdhi maraNa thayuM nathI ane have samAdhi maraNa thaze. kAraNa ke kyAre kaMIka saMsArI Aphata Ave che tyAre tuM caMdu rIte rahuM chuM ke AtmA thaI jAuM chuM ? praznakartA : AtmA thaI jAuM chuM. dAdAzrI : hA, te kaMIka maraNanI Aphata AvI paDI, te ghaDIe mahIM AtmA thaI gayo hoya ! Aphata AvI ke Ubho nA rahe bahAra, homamAM (AtmAmAM) pesI jAya e samAdhi maraNa. prazanakartA : mahAtmAonuM mRtyu samAdhimAM ja thaze ? dAdAzrI : amArI AjJA pALe to ame hAjara hoIzuM ne samAdhi maraNa thaze. praznakartA : eTale samAdhi maraNa thAya, te vakhate ApaNe AtmAmAM rahIe ? dAdAzrI : hA, samAdhi maraNa, te samaye AtmAmAM hoya tyAM ! mahAtmAonI chellI ghaDIe to dAdA khaDe page hAjara raheze ! kheMcAya maLatA paramANuovALA ja "ahI" ! jJAnI puruSanA dehamAM dveSa nAmanuM eka paNa paramANu na hoya. jJAnI puruSanA (pratiSThita) AtmAmAM rAganuM paramANu na hoya eTale dveSa na hoya. chatAM sahaja bhAve (dehamAM) rAga thAya, paNa sahaja bhAve dveSa to thAya ja nahIM. mokSa ApavA jJAnI AvyA che, kerIo pedA karavA nathI AvyA. praznakartA : ApanI pAse badhA mANaso judI judI prakRtivALA AvyA che, te badhA mokSane mATe AvyA haze ? mukhya dhyeya e haze ? dAdAzrI : puNya pAchI joDe che ane pAchA mArA paramANune maLatA Ave che. praznakartA H amArA badhAnA paramANu to, Apane ekeya nA maLe. dAdAzrI : judA hoya, paNa maLatA Ave mArA paramANune. praznakartA : AmAM to tamane maLyA e badhAnA ne ApanA paramANu maLatA ja Ave ?
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) paramANunI asaranuM sAyansa ! dAdAzrI : mAre paramANu badhA joDe maLatA Ave. mArA paramANu (mokSanA hetuvALA) badhAmAM komana che. mArA jevA paramANu hoya to kheMcAIne ahIM AgaLa Ave. ochA-vattA mArA jevA paramANu hoya to ja bhego thAya, nahIMtara nA thAya. 295 praznakartA H tamArA jevA paramANu emanAmAM che ane tamArA jevA paramANu mArAmAM che, to mane ane emane to meLa thAya ne ? dAdAzrI : tamane ne emane meLa nA paDe. e tamane mArI joDe meLa paDe. tamArAmAM paramANu je che judI jAtanA che, te mArAmAM che. tamArA pramANe emanAmAM nathI. emanA paramANu jevA mArAmAM che. emanA paramANu jevA tamArAmAM nathI. praznakartA H tamArI pAse paramANuno bhaMDAra che. dAdAzrI : bhaMDAra evo nathI, mArA paramANu badhAne maLatA Ave che. praznakartA : to pachI tamArA paramANunI saMkhyA vadhAre che ke tamArA paramANunI kvaoNliTI evI che ke badhAnI joDe phITa thaI jAya ? dAdAzrI : amArA dareka paramANu badhAne kAma lAge evA ja hoya che. badhAnAmAM hoya che evA ja ane e ja bhegA thAya che mane. bIjAthI bhegA thaI zakAtuM nathI. meM A bhaIne dekhADeluM. tyAM mAmAnI poLamAM rahetA hatA tyAre koI oTale caDhe ne, to huM kahuM A oTale caDhe che ne, te hamaNAM utarI jaze, jo jo ! thoDI vAra pachI utarI gayo hoya ! enAthI avAya nahIM. praznakartA : keTalAya jatA rahelA che pAchA. e sivAya keTalAya maLIneya pAchA jatA ja rahe che ne ! dAdAzrI : meLa ja paDe nahIM. ene mahIMthI ja nA pADe. eTale badhuM A AdhAravALuM che jagata, nirAdhAra nathI. bhagavAna bhagavAnanA phormamAM che ane A paramANuo paramANuonA phormamAM che. badhuM AdhAra AptavANI-14 (bhAga-2) sahita che, kAyadesara che ane vyavasthita che. hA, ane regyuleTara oNpha dhI varlDa che. 296 praznakartA : A je amane tamArI pAse kheMcI lAve che e paramANu, e sUkSma paramANu je che ene ane AtmAne levAdevA nathI ? dAdAzrI : kazuMya levAdevA nathI. AtmAne to koInIya levAdevA nathI. AtmA to svataMtra che, paramAnaMda svarUpamAM che ane eka ja svabhAvamAM che badhA. kazuM judAI che nahIM. A badhI paramANunI judAI che. tyAre kahe, 'badhe judAI kema ?" tyAre kahe, "badhAnI spesa judI che eTale badhI judAI che. jo eka ja spesa hotane to kazuM AvuM nA thAta.' praznakartA : paramANunuM cAlakabaLa kayuM che ane kayA bhAvathI A paramANu baMdhAyelA hoya che ? paramANu AvyA judI judI spesamAM, judA judA AkAranA, judI judI emAunTamAM A paramANu bhegA thayA. have AnuM cAlakabaLa kyuM che ? dAdAzrI : koNa cAlaka ? pote svabhAvathI ja cAlaka che. jagata niraMtara parivartanazIla ja che. jagata pravAharUpe ja che. tamAre kazuM calAvavAnI jarUra paDatI nathI. vyavasthita saMjogo bhegA karI Ape che. enA hisAbamAM ja che badhuM. paramANu pharyA ja kare che. paramANunuM maLatApaNuM Ave to AkarSaNa thAya ane paramANunuM maLatApaNuM nA Ave tyAre vikarSaNa thAya. ekadama vizeSa pramANamAM maLatA bhegA thAya viraho utpanna thAya. have jJAnI puruSa pratye badhA ja mahAtmAone eka ja bhAva hoya che. kAraNa ke amArAmAM dareka mahAtmAone maLatA paramANu hoya, te ja amane bhego thAya. have tamArA vikarSaNanA paramANu nIkaLI jaze ne mArA maLatA paramANuo tamArAmAM bharAtA jaze, tema tema mArA jevA thazo. amArA paramANu sTroMga, agnine udhaI na aDI zake tevA. amane koInA paramANu asara na kare.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) paramANunI asaranuM sAyansa ! 297 298 AptavANI-14 (bhAga-2) dAdA bhagavAnane yAda karo eTale emanA paramANu tamArAmAM kheMcAya, yAda karatAnI sAthe. eTale UMcAmAM UMcA vyaktine yAda karavAnA. UMcAmAM UMcI vyaktio jene saMsAramAM kahevAya che ke, rAja puruSo nahIM, UMcI ane dhArmika vyakti. prazanakartA : sImaMdhara svAmI. dAdAzrI : hA, emane yAda karatAnI sAthe pratyakSa paramANu emanA pese. ethI ApaNA loko pahelAM che te satIonA nAma letA'tA ne ! have evA kharAba mANasonuM nAma do to teya Ave pAchuM. "kasturI, kastUrI' bola bola karo to tenA paramANuo kheMcAya ane 'dArU, dArU' bola bola karo to tenA paramANu kheMcAya. evuM A badhuMya jagata sUkSma rIte cAlyA kare che. emAM satsaMga eTale zuM ke e UMcI vastuo tarapha laI jAya. e darzana karo teya UMcI vastunAM, vANI bolo teya UMcInI, vicAra karo toya UMcI vastunA, badhI UMcI vastunuM ArAdhana thAya. gALa bolIe, kaSAya thAya tyAre spaMdana thAya, te ghaDIe paramANu je pese che tyAre nAkethI pese che. hAtha dhruje te chIdra chIthI pesI jAya. tema 'dAdA bhagavAnanA asIma jaya jayakAra' bolavAthI chidra chidrathI zubha paramANu pese. A zarIra paramANunuM baneluM che. AtmA paramANuno banelo nathI. dAdA bhagavAnanA pado moTethI bolIe eTale avaLA paramANuM nIkaLe ne sArA pese. mArI hAjarImAM hasaso teTalA ajJAna paramANuo nIkaLI jaze ane jJAnanA paramANuo phITa thaze. A zarIramAM vekyuma eTale havA vagaranI jagyA na rahe. amane hAra caDhAve che temAM phUlanI kiMmata ja nathI, bhAvanI ja kiMmata che. amane je hAra caDhAve che te paramANu bharIne pAchA ApIe chIe. te paramANu tamane asara kare. jJAnI puruSanuM eka-eka paramANu ThaMDuM hoya, tene aDavAthI ThaMDaka ja maLe. amArA caraNone sparze tyAre gajabanA paramANuo prApta thAya. A to AvaDI moTI jaMjALa che. paramANue paramANu jaMjALa che, emAMthI chUTAya evuM che ja nahIM. eTale bhagavAne kahyuM ke, "jJAnI puruSa maLe to temanI pAse paDyo raheje ! amane maLyA pachI tamArI upara Aphata zAnI Ave ? zA mATe Ave ? e to Aphato tamArI vidAya laI rahI che. e to badho paramANuno hisAba che. ahIM satsaMgamAM Avo eTale oraDAnA (mAyAnA) bAraNA vasAI ja jAya. bahAranA paramANu tamArAmAM pese ja nahIM. amArI rUmanA (mAmAnI poLa, vaDodarA) paramANu evA che ke game tevo akaLAyelo Ave toya zAMti thaI jAya. dukhiyAnuM duHkha harAI jAya. mAyAthI to ahIM aMdara pesAya paNa nahIM. ahIM vyavahAranI vAta hoya nahIM. kadAca vyavahAranI vAta nIkaLe toya temAM vItarAgatA hoya. tIrthakaratA paramANuo ! AkhA brahmAMDanA A badhA dehadhArInA deha paramANuthI baMdhAyelA hoya che. te paramANu cAra prakAre hoya che. azuddha paramANu eTale azuddha kriyA karato hoya, jemAM hetu vagara, moja mATe lokonA gharo bALI mele. evuM karanArA nathI hotA ? te enA dehanA paramANu evA hoya. pachI azubha karanArA, potAnA svArthane mATe sAmAne nukasAna kare tenA paramANu evA hoya. pachI zubha karanArA eTale sAdhu-saMto hoyane ! keTalAka mahIM evAya hoya te pachI azubha nA kare banatA sudhI. te zubha karanAranA paramANu UMcA hoya. ane bhagavAnanA to zuddha paramANuM. eTale AkhA brahmAMDamAM koInA paramANu nA hoya, devonA, koInAya paramANu AvA nA hoya ane zuM lAvaNya, joyuM hoya to ! AjubAju dukALa nA paDe. amAruM jJAna tIrthakaronuM che. je tIrthakaroe jANyuM'tuM e ja amAruM jJAna che paNa emanAmAM ne amArAmAM Dipharansa bahu che. ame chIe tyAM AgaLa dukALa paDelA joIe ja chIene ! eTale prabaLatA nathI amArA paramANunI. AjubAju cAra-cAra jojana sudhI to kUtarA hau zAMta thaI jAya ! ane A to ame beThA hoIe to ATalAmAM ja zAMta thAya, bIje badhe nA thAya. AnI havA pahoMce meDAvALAne, paNa
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) paramANunI asaranuM sAyansa ! 299 3% AptavANI-14 (bhAga-2) ene samajaNa nA paDe ke A havA kyAMthI Ave che ! amArI havA amuka limiTamAM ja pahoMce. bahu lAMbI nA pahoMce. tIrthaMkaro ne kevaLImAM kevaLajJAnamAM phera nathI paNa toya tIrthaMkaro eka nAmakarma che. eTale ghaNA jIvone mokSe laI javAnA mATe nimitta che e. kevaLIno deha e manuSyano deha kahevAya ane tIrthakarono deha e to duniyAnI eka ajAyabI che. devaloko paNa evo deha na dharAvI zake. mahendra-bahendra, badhA devaloko, te emano deha paNa evo nA hoya. AkhA varlDanA UMcAmAM UMcA paramANu emanA dehamAM hoya, mahAvIra bhagavAnanA dehamAM hoya. e dehamAM bhale bautera varSa rahyA, paNa paramANu UMcAmAM UMcA. praznakartA : emanA e kevA paramANu ke bhagavAna pada maLyuM ? dAdAzrI : evuM che ne, corI karavAnA bhAvavALAne cora paramANu bhegA thAya, silaka thAya. vakIlAtanA bhAvavALAne vakIlAta paramANu bhegA thAya ane suthArI kAma karavuM hoya to suthArI paramANu bhegA thAya. ane Amane ? tIrthakarI kAma karavuM hoya to tIrthaMkarI paramANu bhegA thAya. lokonuM kalyANa karavA mATe je jagyA, emAM emanuM potAnuM zuM rahyuM ? eTale e paramANu kevA tyAre ? praznakartA : e badhAya zuddha paramANune ? dAdAzrI : paramANu zuddha, paNa paramANu zuddha kyAre kahevAya ke zuddhikaraNa thAya tyAre. emanA paramANu zuddha nahIM paNa bahu UMcA paramANu kahevAya. prazanakartA : jagatamAM paramANu tarIke to badhA ekasarakhA ja ne, mULa svarUpa paramANu ? dAdAzrI : mULa svarUpa sarakhA, paNa A to bhAvathI raMgAyelA. eTale jIvamAtrane bhAvathI raMgAyelA paramANuo hoya. potAnA bhAve karIne raMgAyelA. suthArI kAmavALAne suthAranA bhAve karIne, corane coranA bhAve karIne raMgAyelA, tIrthaMkarane tIrthaMkaranA bhAve karIne raMgAyelA, jJAnIne jJAnInA bhAve karIne raMgAyelA. praznakartA : paNa tyAM tIrthaMkaronuM to carama zarIra hoya eTale emane to badhA bhAva choDIne javAnA che ne ? dAdAzrI : badhA bhAva choDIne ja javAnA. A je je paramANu che ne, te emaNe e bhAvanA karI che ke jagatanuM kalyANa karuM, mane maLeluM sukha che te jagata pAmo. zAstro lakhavA mATe deha nathI emano. lokonuM kalyANa karavA jatAM je vANI nIkaLI, enA lokoe zAstro banAvI dIdhAM. praznakartA: eTale tIrthaMkara gotra bAMdhyuM tyAranA e paramANuo, ene laIne ja A paramANuo AvyA ? dAdAzrI : tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyuM, gotra baMdhAyuM eTale te dahADe paramANu bhegA thayA ane e paramANunA AdhAre atyAre sthULa paramANu bhegA thayA. e paramANuo bhagavAna mahAvIraneya sAcavavA bahu muzkela hatA. sAcavavA mATe bahu muzkelI paDI. AkarSe evo deha, jotAM ja AkarSaNa thAya. devo paNa joyA ja kare. deva-devIo joIne malakAtA jAya ke kahevuM paDe Amano deha, kahevuM paDe ! praznakartA : sAcavavAnuM eTale zuM ? dAdAzrI : emane UThAvI nA jAya. guMDA loko UThAvI jAya, sahu loko UThAvI jAya, AkarSaka deha eTale. prazanakartA : te guMDAone paNa AkarSaNa thAya ? dAdAzrI : hA, badhAyane. eTale bahu sAcavavA paDe. paNa zA AdhAre bacatA hatA ? tyAre emanuM puNya. koI levA phare, lUMTavA phare paNa lUMTAya kema nahIM ? tyAre kahe, puNyanA AdhAre. potAnI lAvelAne, jAhojalAlI. paNa loko to bhaDakI mare ne, ke sAcavo. sAcave nahIM toya emanuM koI nAma ja nA de, aDeya nahIM ane lAvaNyamaya deha !
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) paramANunI asaranuM sAyansa ! 301 praznakartA : dAdAne, jJAnI puruSane kiDanepa (apaharaNa) karavAvALA ghaNAM haze ne ? [8] khorAkatA paramANutI asaro ! dAdAzrI : jJAnI puruSa to A kaLiyugano deha, emAM zuM bhalIvAra hoya ? A to duSama kALano deha che ne pelo cothA ArAno deha kahevAya. amArAmAM ATheya karmo UMcAM hoya paNa emanA jevuM nA hoya. kAraNa ke tIrthaMkara pada e to, AkhI duniyAmAM moTAmAM moTuM pada e. A badhA paramANu je che, temAMthI UMcAmAM UMcA paramANu tyAM kheMcAIne badhA phITa thai jAya. zarIra to badhuM paramANunuM baneluM hoya, paNa UMcAmAM UMcA. e dehano AkAra judo, enA hADakAM-lohI judAM, bahu suMdara. deha saheje AkarSaNa thAya evo. e vANI judI. bahu madhura, atyaMta madhura hoya, syAdvAda vANI. cAddavAda eTale muslimo, pArasI evI bIjI badhI aDhAreya nAta hoya, koine vANI duHkha rUpa nA thai paDe evI hoya. saheja paNa, ATaluMya koinA dharmanuM nukasAna nA thAya evI vANI hoya. tyAre e tIrthaMkaro kevA suMdara hatA ! AkhA brahmAMDamAM e tIrthaMkara eTale UMcAmAM UMcuM puNya. emanA AkhA zarIranA paramANu UMcAmAM UMcI jAtanA. e judI ja jAtanuM kahevAya. tyAM devalokonA paramANu hisAbamAM ja nA lAge evA paramANu ! atyAre evA paramANuvALA sImaMdhara svAmI che. sImaMdhara svAmI atyAre vartamAna tIrthakara sAheba che. vartamAna tIrthaMkaranA paramANu pharatA hoya. vartamAna tIrthaMkarano bahu lAbha thAya ! mahIMthI IDenTa, bahArathI saplAya ! sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansanA AdhAre che. A badhuM. jagatamAM eka paramANu paNa cenja thaI zake ema nathI. atyAre tame jamavA besazone, to tamane potAne khabara nathI, ke tame zuM khAvAnA ! banAvanArane khabara nathI ke kAle zuM karavAnuM che ! A zI rIte banI jAya che eya ajAyabI che ! temAMthI keTaluM tamArAthI khavAze ne keTaluM nahIM khavAya, e paramANu badhA goThavAyelA praznakartA : eTale eno artha ema ke e kevI rIte goThavAyelA che, e ApaNe jANI nA zakIe ? dAdAzrI : jANI zakIe, badhuM jANI zakIe. A pajhala badhuM mAruM solva thaI gayuM che. huM jANIne beTho chuM. tame je je khAo cho te tamArI aMdaranA paramANune gamatuM ja khAo cho. zarIramAM je paramANu hoya che te ja mAMge che. phUTavAnA saMyogo bhegA thAya tyAre phUTe ane TAIma thAya tyAre te AvI jAya. A eka varSanI bebIne DizamAMnI badhI ja vAnagIo dharI. pachI meM ene magasano TukaDo Apyo. paNa teNe joyuM ane aDI nahIM.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) khorAkanA paramANunI asaro ! 303 304 AptavANI-14 (bhAga-2) aMdara je sUkSma paramANu che te A sthaLane kheMce che. beune kheMcAkheMca cAlyA kare che. temAM A vacce 'meM pIdhuM ne meM Ama karyuM" ahaMkAra kare che. pUraNa-calana e mArA hAthamAMya sattA nathI ne tamArA hAthamAMya sattA nathI, parasattA che. A sAyanTiphika sarakamasTenziyala evinDasa che ane DaoNkTarane paNa aMdaranA paramANu kheMce teTaluM ja khavAya. A dArU pIve che te pIto nathI paNa aMdaranAM paramANu kheMce che. ApaNuM sAyansa, akrama vijJAna ema kahe che ke paramANu kheMce che, emAM eno zo doSa ? e to ahaMkAra kare che ke "meM pIdho." pAcho kahe, 'nahoto pIvo chatAMya pIdho." alyA, nahoto pIvo ne pIdho, be zI rIte bolAya ? aMdara paramANu kheMce che. A sAyanTiphika zodhakhoLa pachI meM maga dharyA paNa te aDI nahIM. pachI meM jalebIno nAno TukaDo dharyo, te teNe caTa daIne pakaDI ja lIdho ne moMmAM mUkI dIdho, te zuM ? ene to kazI ja samaja nathI ke A vAnagI che. paNa nA, A to evuM che ke mahIMnA paramANu mAge che. te bheguM thaI jAya che. ane khAI lIdhI pachI nA sAMbhare. prazanakartA : khorAkamAM paNa lAIka-DIslAIka, game-nA game evuM hoya che ne ? dAdAzrI : kharuM, kharuMne ! badhAmAM, e dareka vastumAM. khorAka nA bhAvavo ane aNagamo thavo e bemAM bahu phera. ene khATuM khAvuM hoya paNa khavAya nahIM, e juduM pAchuM. e aMdara paramANunI Dakhala che. khAvA de nahIM. 1960mAM tame kahetA ho ke goLano lADavo mane bhAvato nathI. ane 1970mAM tame kaho ke khAMDano bhAvato nathI ne goLano bhAve che, evuMya kaho. zuM kAraNa ? sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa. mahIM paramANuo badalAyA. je mAMganArA che aMdara, te badhA badalAyA ane pelAne, vyavahArika mANasane samajAya ke huM ja karuM chuM A badhuM. ApaNe ene pUchIe, 'tuM karato hoya to tAre khAvuM ja che to tArAthI kema nathI khavAtuM ?' 'paNa huM zuM karuM ? bhAvatuM nathI' kahe che. alyA paNa zAthI ? tAre khAvuM che to bhAvatuM nathI to konI Dakhala che. te kahe mane. e ema jANe ke bhAvatuM nathI te mAro svabhAva thaI gayo. have zI rIte AvI samajaNa paDe ? bIjI Dakhala che, enI khabara nahIM ne ! A koNa khAya che ? paramANu kheMce che. na bhAvatuM tame nathI khAtA te zuM che ? tamArAmAM rahelA paramANu nA pADe che. ane A bhAvatuM che te zuM che ? mahIMnA paramANu kheMce che, eTale te khAya che. tyAre loka kahe che, "dANe dANe nAma lakheluM che. te sAyanTiphika zodha nathI, adabada vAta che. ame badhA DaoNkTarone tyAM auraMgAbAdamAM bhegA karyA'tA. meM kahyuM, 'khAya che zI rIte ?" aMdaranA paramANu kheMce teTaluM ja khavAya, thALImAMthI e ja cIja khavAya ane bIjI cIja paDI rahe. jagatane poSAya evuM nathI eTale khulluM karatA nathI. nahIM to purAvA sAthe ApavA taiyAra chuM. paNa A vAta khullI karatA nathI. A sAyansa khulluM thayeluM nathI koI kALe, eTale A sAyansa huM (jAhera pablikamAM) khulluM nathI karavA mAMgato. A to vyasanathI bacAvavA mATe vakhate bolavuM hoya to vAta karIe. vyasanIno doSa nathI, vyasanI upara dveSa nA karazo. mahIM paramANu kheMce che ane te pramANe enAthI khavAI jAya che ane pachI kaheze ke 'meM khAdhuM', tethI AvuM thayuM. tamArI IcchA nathI hotI toye khavAI jAya che ke nathI khavAI jatuM ? tamane kevuM lAge che ? prazanakartA : paramANu kheMce che, te vakhate mana zuM kAma kare che ? dAdAzrI : paramANu kheMce che temAM ahaMkAra bole che ke mAre nathI
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) khorAkanA paramANunI asaro ! 305 306 AptavANI-14 (bhAga-2) pIvuM, te ahaMkAra karyo ke mana UbhuM thayuM. nahIM to mana kazuM bUma pADatuM ja nathI. e ene kheMce, ene ApaNe joyA karIe, jANIe ke kheMcanAro A ne kheMcAya che A, pachI manane kyAM rahyo saMbaMdha ? manane saMbaMdha kyAre ? huM pIuM chuM, ke thayo saMbaMdha. 'mAre nahotuM khAvuM ne khavAI gayuM" e manano saMbaMdha. ane aMdaranA paramANu kheMcatA nA hoya to mahIM evI vyavasthA rAkhI che ke bahAra hau kADhI nAkhe haDahaDATa, ApaNe reDa reDa karI ene to UlaTI karI nAkhe. pachI DaoNkTara pAse jAya, 'sAheba, mane UlaTI thaI gaI, mane UlaTI thaI gaI. alyA, A mahIMvALAe karI UlaTI, temAM sAhebano zo doSa ? 'meM cA pIdhI' evuM kahe ne ghaDIka pachI kahe, 'mane UlaTI thaI". alyA mUA, be vastu nA hoya. pIdhI to UlaTI nA hoya, UlaTI hoya to pIdhI nA hoya. be vastu ekI sAthe zI rIte sAmaTI hoya ? tamane virodhAbhAsa nathI lAgato ? rijekTa koNa kare che? aMdaranA paramANu ja badhA kAma karI rahyA che. A sAyanTisTo caMdra upara gayA ne ATalA badhAe zodhakhoLo karI. A badhAne dhULadhANI karI nAkhe evI ApaNI zodhakhoLa che paNa te ApaNe DhAMkI rAkhyuM che. ApaNe pUchIe ke 'A bhAve che tamane ?" tyAre kahe, 'hA, mane bahu bhAve che." ApaNe kahIe zokha che ? tyAre kahe, 'nA, zokha nathI.' alyA, Ano artha zuM ? 'bhAve che'no artha aMdara kheMcAya che ane 'zokha che' e tame karanArA cho, te pUravAra thAya. have ene kazuM bhAna ja nathIne jagatane. 'A bahu bhAve che, A bhAvatuM nathI." alyA mUA, A bhAvatuM nathI, zA AdhAre ? bhAvavuM eTale kheMcavuM. praznakartA : eksepTa (svIkAra) kare che ne rijekTa (asvIkAra) kare che, be kartA judA che ? dAdAzrI : are, kartA judA nathI, e rijekTa koI karatuM ja nathI. Ama eksepTa ja thayA kare che. rijekTa to bIjI virodhI vastu AvI hoya tyAre e (deha) ene rijekTa kare che. bAkI, paramANu ja kheMca kheMca kare che. kADhe che e ane ghAle che e ane temAM A vacce, " cA pIdhI, nAsto karyo, phalANuM karyuM, Ama karyuM, tema karyuM' bola bola kare che. AkhI duniyA A sAyansa nahIM jANavAthI bhaTaka bhaTaka kare, bAvo-bAvalI, sAdhu-saMnyAsI badhA. have zI rIte kheMcAya che e meM joyeluM che. have zI rIte samaja paDe mANasane bicArAne ! pachI A vAta anubhavanI zreNI upara mukone, te meM A tamane jJAna ApeluM che eTale tamane samajAya. bIjA lokone to jJAna ApeluM nA hoya tene samajAya nahIM. game eTalI vAta ApaNe ughADI karIe toye ene samajAya nahIM. ene lAge ke khoTI vAta che A. 'huM chuM ne meM jAte khAdheluM che ne huM jANuM chuM' evuM ja bolyA kare. A ANaMdanI bheMso ko'kanA khetaramAM carI AvI hoya, emAMthI dUdha thAya, te muMbaImAM ko'ka cA pIto hoya, mUo ! aMdaranA paramANuomAM eTalI badhI zakti che ke cA jevI vastu sIlonamAM hoya toya e kheMcI lAve ne tamArA Tebala para bheguM thAya ! tethI A manuSyone huM utArI pADuM chuM ke mUA, saMDAsa javAnI zakti nathI, te zuM kAma gA gA kare che ! kaI zakti che, ene tuM khoLI kADha ane je zakti che e tuM jANato nathI. tAro karaMTa (sattA) che e jANato nathI tuM. zyAM karaMTa (sattA) tAro nathI, tyAM coMTI paDyo vagara kAmano ! khorAkanI asaro... darekamAM tejasa zarIra che. dareka boDImAM komana ja rahevAnuM. tejasa zarIra e IlekTrikala boDI che je pacAve che vigere, mahIM badhuM kare che. lohI upara-nIce laI jAya che. karoDarajjumAM te mazInarI goThavAyelI che ane tenA tAra-doraDA badheya pahoMce ane ethI khAvAnuM pace ane badhuMya cAle tenAthI. A to boDI nathI paNa mazInarI che. enuM jatana
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 AptavANI-14 (bhAga-2) jAya che ane ajJAnIone to Ave cheya kharAba ne jAya che paNa kharAba. (8) khorAkanA paramANunI asaro ! 307 to joIe ne ! yogya AhAra, niyamitatA, jatana A mazInarInuM paNa hovuM ghaTe. A to paramANunuM vijJAna che. mATe ja yogya zuddha AhAra jatanapUrvaka hovo ghaTe. A zarIra AkhuM paramANunuM baneluM che. te zarIra mATe khorAka Ave tyAre cALIne nAkhajo. game tema nA nAkhazo. eTale AmIsa khorAka (mAMsAhAra) khAto hoya to enuM mana evuM hoya, vRttio ramakhANI hoya. koIka jagyAe vaDhavADa thatI hoya to hA pIdhA vagara nIkaLI paDe evI vRtti doDatI hoya. anna evo oDakAra, pANI evI vANI. AmIsa khAto hoya ene tyAM pANI eka ja taLAvamAMthI jatuM hoya, paNa tyAM 'marI maTakI, merA pANI' mAlikIbhAva hoya. tethI tene tyAM paMdara dahADA sIdho mANasa pANI pIve to eya 'sAle' bolatA zIkhI jAya. zAthI ? tyAre kahe, 'enA ghare pANI pIdhuM che.' tethI ame kahIe, 'amAre ghera pANI mAMgIneya pIjo, kAMIka nAsto mAMgIne lejo, hA-pANI mAMgIne lejo, kAMIka lejo to amArA paramANu tamArAmAM pesaze.' paramANu zuM kahe che ke ame vItarAga chIe. tame jeTaluM Iccho eTaluM sukha tamane maLaze. e sukha tamArA bhoge che, amArA bhoge nathI. A eka maracAMnAM bhajiyAM jo khAdhAM ne pachI smRtimAM rahyAM, te paramANu pAchaLathI evo kaDavATa Ubho kare ke nA pUcho vAta ! khAnAranuM khAvAnuM kAma kema pUruM thatuM nathI ? jo tuM pote khAnAro hoya to to pUruM thavuM ja joIe. paNa A to pUraNa-galana che. je che te deha khAya che. tArA potAno khorAka to paramAnaMdI che te khAne ! paNa te to tuM jANato nathI. rahasya, TIbInI bimArI taNuM ! prazanakartA : jJAna maLyA pachI bimArI Ave che te zuM che ? dAdAzrI : kharAba paramANu nIkaLatA jAya che ane sArA bharAtA mAthuM caDhe che temAM ApaNe karavuM paDe che kaMI ? ane bIjAne kaho ke caDhAvI jo jo mAthuM ? A to aMdaranA paramANu ane bahAranA sAMyogika purAvA. DaoNkTaro to jamna jue, paNa janme zene AdhIna che ke je paramANu mahIM rahyA che ke je phaLa ApavAne sanmukha thayA hoya, ethI tAva Ave ne tophAna thAya. phaLa ApIne niHsatva thAya. ApaNA puNyanA AdhAre pelA sArA paramANu AvIne UbhA rahe. davA madada AvIne UbhI rahe. A badhI goThavaNa judI ja che. A loko mAne che te eka Takoya sAcuM nathI. A to huM mArA jJAnamAM niraMtara jouM chuM. eka mANasane TIbInA jaMtu mAkhaNamAM khavaDAve toya TIbI nA thAya ne ekane dasame ghera TIbI hoya te tene tyAM AvIne paDe che. te mULa kAraNa paramANuo tamArAmAM che. bAhya purAvA bhegA thayA tyAre paramANuo sthULa svarUpe nIkaLe, tyAre TI.bI. thAya. te A tamAruM sapojhIsana che khAlI. bahArathI TI.bI.nI jIvAta caDhI gaI kahe che, to Ane kyAMthI caDhI ? narsa-DaoNkTarane kema TIbI nathI thato ? tyAre kahe, "ene rejhisTansa pAvara che." alyA, khoTuMUMdhuM zuM karavA bolo cho ? zyAM gyAM A phephasAnI aMdara koIpaNa vastuno mahIM bharAvo thayo ane e vastu vadhu TAIma rahe eTale eno saDavA jevo prakAra thavA mAMDe. jIvano niyama evo che ke zyAM eno khorAka utpanna thayo, e tyAM jaIne Ubho rahe. mATe tamAre zyAM aMdara kaMI paNa bagADe che ene kADho ApaNe, to jIva nahIM Ave. praznakartA : khorAka utpanna thAya, te e dUra kema karIne thAya ? e to thAya ja nahIM ne dUra ? dAdAzrI : e ApaNe zuM kahevA mAMgIe chIe ke ene TI.bI.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) khorAkanA paramANunI asaro ! thatAM pahelAM, TI.bI.nA jarmsa AvatAM pahelAM, e TI.bIno bagADa dUra karo evuM kahevA mAMgIe chIe. jarmsa AvyA pachI vadhyA karaze, enuM jora thaze. 309 te thAya che zuM ke aMdara vicAro karo, tenA paramANu bhegA thAya. vicAro karyA ke madhapUDo bALavo che, eTale kSayanA paramANu kheMcyA. bALo eTale paramANuo dRDha karyA. paramANu evA che eTale jaMtu utpanna thayA. madhapUDo ekalo ja nahIM paNa jIvamAtra jeTalA jIva mArIe teTalA vera vALe ne roga phUTe. pAchuM mahIM rUjheya lAve che. e kevI kudaratanI badhI karAmata che ! kazuM ja karavuM nA paDe evuM. aMdara ATaluM badhuM cAle che ne bahAra zenA mATe mUA, vagara kAmano ahaMkAra karyA kare che ? tuM calAuM chuM ? eTale A paramANunI zakti eTalI badhI che, ke bhagavAnanIya zakti nathI, A to vijJAna che. paramANuye kazuM karI zake ema nathI. A cetana nA hoya, to eya kazuM karI zake nahIM. ane A cetanano vizeSabhAva utpanna thAya che. eTale emAM 'Ama thaI jAya to bahu sAruM, Ama thaI jAya to bahu sAruM, Ama thaI jAya to kharAba.' evuM thAya che. ApaNe je sAruM-khoTuM kahIe chIe, vaLI kudarata to ethI AgaLa (rUpakamAM) laI jAya che. khAdhA sadA lADavA, smazAtatI rAkhatA ! jJAnI puruSane tapavuM nA paDe. tethI paramAnaMdI moM dekhAya. A tape teya pUraNa-galana svabhAvavALuM che. tape eTale lAla lAla thaI jAya ne ghaDIkamAM TADhuM paDI jAya. raDavAnA vakhate raDe ke nA 2De ? ane hasavAnA vakhate haseya kharo ? huM to A vIsa varSathI koi cIja upara, pudgala upara hasyo nathI. zuM hasavAnuM ? A to badho eMThavADo. ane eMThavADo ja khAyA kare che A badhe. A smazAnanI rAkhanA ja lADavA khAya che loko. AptavANI-14 (bhAga-2) eno e ja eMThavADo, kaMi navo eMThavADo Avato nathI. pudgala eTale eMThavADo. pUraNa-galana, pUraNa-galana, pUraNa-galana, pUraNagalana... zuddhAtmA ne pUraNa-galana be vastu che, temAM keTalAM zAstro lakhyAM ! ohohoho ! be ja vastu che, pUraNa thayA kare ane e pAchuM galana thayAM vagara rahe ja nahIM ne ! khAdhuM eTale saMDAsa javuM paDe. to ghaNAM vakhata UlaTI ye thAya che ne? pUraNa ane galana enI meLe thavA do, nahIM to duHkhI thazo. khAo cho ne jAjare nahIM jAo to duHkhI thAzo. pANI pIzo ane pezAba karavA nahIM jAo to duHkhI thAzo. 310 be vibhAga, cetana ane jaDa. pudgala e jaDa vibhAga. nA khAvuM hoya toya khAvuM paDe. nA bhogavavuM hoya to bhogavavuM paDe. rucI ane arucI e rAga-dveSanA bhAI che, tethI saMsAra che. vItarAga eTale mokSa. are, keTalAkane to, A mArA jevAne khAvAnuMye nA gamatuM hoya ! mane khAvAnuM gamatuM hoya ? A mAthAkUTa karavAnI, dAMtathI cAvavAnuM, A badhI pIDA gamatI hoya ? paNa chUTako ja nahIM zyAM AgaLa ! jo ke ame judA rahIe chIe AnAthI. eTale amAre vAMdho nahIM, paNa bIjA badhAne game nahIM kharI rIte. je vicAraka thayelo che ne, vicArakane badhuM samajAya, zenA mATe A badhuM ? roja dAtaNa karavAnAM hotAM haze ? kAma pUruM nA thAya ? Aja sArI rIte dAtaNa ghasIe pachI kAma pUruM thaI javuM joIene ? Aja nahIM ne ATha dahADe paNa pUruM to thavuM joIene ? koInuM pUruM thayuM ? enuM zuM kAraNa che ke pUraNa-galanamAM pUruM thatuM haze A ? bhagavAne zuM kahyuM ? pUraNa-galana pUruM thAya nahIM. galana thayA pachI pUraNa thayA kare, pUraNa thayA pachI galana thayA kare, dhaMdho ja mAMDelo A. A pUraNa-galana ame kahIe chIe ke jo tuM vicArazIla hoya to le, huM tane cokhkhuM kahI dauM ke pUraNa-galana vastuo bAda karato karato jAya to AtmA hAthamAM Ave evo che, paNa ene samajaNa paDe nahIMne !
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ paksalamAM niraMtara thAya pUraNa-galata ! (8) khorAkanA paramANunI asaro ! 311 tethI kRpALudeve kahyuM che ke jJAnI puruSa e to durlabha, durlabha, durlabha che. emaNe pote lakhyuM che ke jo amane jJAnI maLyA hota to pUMThe pUMThe vahyA jAta. amAre A bhAMjagaDo nA karavI paData ke amane jJAnI mAnI beThA che loka ane tyAga amAre karavo che te thato nathI. kAraNa ke kramika mArga tyAga karavo ja paDe, chUTako ja na thAya. kyAM sudhI pArAyaNa pUruM na thAya tyAM sudhI tyAga karavo ja paDe. kAraNa ke pUraNa sAthe galana hoya. ane ahIM akramamAM to pUraNa ja baMdha karI daIe chIene ! puraNa ja sTopa eTale pachI galana ekaluM ja hoya. A vijJAna pUrepUruM samajI le to game tevI sthitimAMya tene samAdhi rahe. paNa samajavuM joIe amArI pAse AvIne pUchI pUchIne badhuM samajI levuM joIe. tame samajI lIdhuM che ke kAcuM rAkhyuM che ? praznakartA : dAdA, samajAtuM jAya che. Aste Aste phITa thatuM jAya che. pUraNa - pharsTa galata - sekanDa galata ! (gayA bhavamAM pUraNa karyuM pachI A bhavamAM) khAdhuM e pharsTa galana ne saMDAsa jAya te sekanDa galana. praznakartA : khAdhuM te pUraNa nahIM ? dAdAzrI : jagatanI bhASAmAM e pUraNa che paNa jJAnInI bhASAmAM e paNa galana che. puraNa kaMika aMze tamArA hAthamAM che. kaMika aMze, savAze nathI. (kaoNjhijha bhAga potAnI) sattAmAM che ne jo jJAna maLe to (kaoNjhijha cenja karavAnuM) sattAmAM AvI jAya. agara to matijJAna, zrutajJAna maLI jAya to kaMika sattAmAM AvI jAya. matijJAna, zrutajJAna e sattAno AdhAra che. bAkI indriyajJAnathI khAya che te pUraNa che ne yathArtha jJAna karIne e galana che. khAvuM tene pharsTa galana kahIe chIe. paisA kamAya che teya (pharsTa) galana che ane teya vyavasthitanA hAthamAM che. ATaluM jo samajAi jAya to svarUpa mATe narI navarAza maLyA kare. prazanakartA : cArja ane DiscArja ane pUraNa ane galana samajavuM dAdAzrI : pUraNa e mahenatavALuM hoya ane galana enI meLe thayA kare. eTale A mahenatavALuM ane enI meLe thayA kare e benI zodhakhoLa kara ne ! A khAtI vakhate mahenata paDe ke nA paDe ? cAvavuM paDe, e badhuM karavuM paDe e A kharekhara pUraNa nathI, paNa dekhAtuM pUraNa
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) pudgalamAM niraMtara thAya pUraNa-galana ! che jagatanuM ane pachI galana thAya che. te galananI tamAre ciMtA nahIM karavAnI. 313 praznakartA : e oNTomeTika thayA kare ? dAdAzrI : hA, have kharekhara A (mULa) pUraNa nathI. (mULa) pUraNa to gayA avatAre karyuM che, tenuM A saMjogo bhegA thayA che ene, te enuM pUraNa dekhAI rahyuM che tamane ane te galana thaze. eTale A pUraNamAM kaMI paNa mahenata karavI paDe che ane galana vagara mahenate thAya. eTale meM tamane kahyuM ke A jJAna maLyA pachI tame pUraNa karatA baMdha thayA cho. have tamAre mATe galana e badhuM vyavasthitane tAbe che, e enI meLe galana thayA ja karaze. tamAre ciMtA nahIM. meM tamane zuM kahyuM che, tamAre A galana ekaluM rahyuM che, pUraNa baMdha thaI gayuM. cArja thatuM baMdha thaI gayuM ane DiscArja ekaluM rahyuM che. eTale have tamAre A vyavasthita ja che. ane tamAre AtmA bhaNI e (puruSArtha) karyA karo. A enI meLe vyavasthita thayA ja karaze. tamAre kazuM karavApaNuM rahyuM nathI AmAM evuM samajAyane, DiscArjamAM ? pur + gala = pudgala ! A (jagatamAM je dekhAya che te) cAlabAjI badhI paramANunI che. je pUraNa thayuM te galana thAya che. saMyoga che te viyoga thAya che. praznakartA : huM evuM joto Avyo chuM ke dareka vastumAM mane apajaza ja maLyA kare che. dAdAzrI : have jaza maLe evuM karavuM che ? apajaza nathI gamato ? praznakartA : nA game. dAdAzrI : atyAra sudhI je pUraNa kareluM hatuM ne, te galana thayuM. e galana apajaza ApIne gayuM, eTale pUraNa karatAM tamane AvaDyuM nathI. pahelAM pUraNa karatI vakhate zuM kharIdI karavI, e AvaDI nathI. AptavANI-14 (bhAga-2) teno A mAra khAdho che, atyAre. jaza maLe teya joyA karo, apajaza maLe teya joyA karo. kAraNa ke jaza-apajaza beu pudgala che, pUraNa galana che. 314 e pudgala lakheluMne, e puragala che, 2 no d thaI gayo che ahIM. enI saMdhithI pura + gala, pUraNa ane galana kahevAya ane zuddhAtmA cetana che. ahIMthI bajAramAM jaIne zAka laIne Avyo to ahIMthI zAka levA gayo e pura kahevAya ane pAcho Avyo e gala kahevAya. A jagata badhuM pudgala che. e pudgala samajavA jevo zabda che. praznakartA : A to sacoTa artha maLI gayo. dAdAzrI : sacoTa artha maLe to ja A samajAya evI vAta che. A to vijJAna che. vijJAna eTale sAyanTisTo kabUla kare tevI vAta che A. zuddhAtmA te pUraNa-galata ! ane ame to cokhkhuM kahIe chIe ne ke zuddhAtmA ne pUraNagalana. kreDiTa enDa DebiTa, kreDiTa enDa DebiTa. bIjuM kazuM thaI ja rahyuM nathI. benkamAM koInI mUkelI rakama sthira rahe che ? AvavAnI ane javAnI. pUraNa ane galana be khAtAM mANasa rAkhe che. (benkamAMthI paisA) levA jAya te galana, mUkavA jAya te pUraNa. gayA avatAre pUraNa karyuM hatuM, kreDiTa karI hatI, te A avatAramAM e DebiTa thayA kare che. pAchuM atyAre navuM kreDiTa karavAnuM cAlu te AvatA avatAre kAma lAge. pachI benkamAM mUkelA jevuM, AkhI jIMdagI khAyA karo. jevuM pUraNa kare, evuM galana Ave. have TUMkamAM, Ina zorTa dRSTimAM tamane samajAyuM ? kama Tu dhI zorTa, nahIM to Ano to pAra Ave evo nathI. A jagatamAM pAMca cIjo che. A dehamAM traNa che; pUraNa, galana ane zuddhAtmA. ane bahAra be ja cIjo che; bhojanAlaya ane zaucAlaya. bhojanAlaya te bhogavavA
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) pudgalamAM niraMtara thAya pUraNa-galana ! 315 316 AptavANI-14 (bhAga-2) yogya ne zaucAlaya te choDavA yogya. eTale AkhuM jagata AmAM AvI gayuM, A pAMca zabdomAM. AvA AnA pAchA A be zabdomAM badhuM AvI gayuM ke zuddhAtmA ne saMyogo be ja che. lokane guhya vAtanI ja samaja nathI, tyAM guhyatara vAta kyAMthI samajAya ? to amArI vAta te to pAchI guhyatama che. je bhAve tuM pUraNa karIza tevA bhAve galana thaze. e to pelo jevuM bolyone, te vakhate paramANu kheMcAya e paramANu badhA evA thaI jAya. eTale te ghaDIe paramANu AvyA tyAre enuM nAma puduM kahevAya ane pachI e paramANu zyAre phaLa ApIne galana thAya tyAre gala kahevAya. pUrAya ane pachI galana thAya phaLa ApIne. karma bAMdhatI vakhate e pUraNa thAya che ane karma choDatI vakhate galana thAya che. eTale pudgala kahevAya che ene. e galana thAya tyAre ene nirjarA kahe che ane pUraNa thAya tyAre baMdha kahe che. koI durjana hoya tene ApaNe ahIM bolAvI lAvIe, tene durjanatAnuM pUraNa thaI rahyuM che. tene sajanatAnA sAgaramAM mUke toya durjanatAnuM pUraNa thaye ja javAnuM ane sajanatAnuM galana thaye ja javAnuM. paNa jenI durjanatAnuM galana thaI rahyuM che, tene sajana banAvI zakIe. je mAla pUrelo che te ja galana thAya che. A lImaDo mIThuM pANI pIve che chatAM pAne pAne kaDavAza AvI jAya che. kuhADIthI kApo to kuhADI kaDavI soDe (gaMdhAya) che, te eka nAnI lIMboLImAM keTalI badhI kaDavAza bharI che te to juo ! A pudgalanI karAmata to juo ! je je upacAra karo, mIThuM pANI reDo, paNa tenI kaDavAza vadhe ja jaze. A duniyAmAM eka cIja paNa evI nathI ke pUraNa-galana nA thAya. pUraNagalana svabhAva ja che, ITa Ijha baTa necarala.. A pUraNa-galana evarIvhera eplikebala che. galana kudaratI rIte thAya che ane pUraNa paNa kudaratI rIte thAya che. jJAna maLyuM che mATe galana kriyA che, pUraNa karatuM nathI e. jema bhamaraDo pUraNa nathI karato, galana kare che. pUraNa to mANasa kare che bhamaraDAnuM ane galana bhamaraDo kare. tevI rIte A AmAM che te, AtmAno pratinidhi che te "huM" pUraNa kare che ane galana bhamaraDo (deha) kare che. mana-vacana-kAyA traNa bhamaraDA pharyA ja kare rAtedA'Do. AtmAno pratinidhi che ne, te pUraNa kare che, ahaMkAra. 'huM chuM, huM chuM', te AtmAneya gAMThato nathI. AtmAnI vAta jANato ja nahIM ne ! 'huM ja chuM kahe che. pudgala pote pUraNa-galana karI rahyuM che ne tame mAno cho ke huM karI rahyo chuM. jeTaluM mahIM pUrAyeluM haze teTaluM ja galana thaze. nahIM pUrAyeluM hoya to pachI tamAruM koI nAma ja denAruM nathI. AkhuM pudgala te vyavasthitane AdhIna che. je bhAve pUraNa thayuM te bhAve galana thaze. dAna ApatI vakhate bhAva evo thAya ke, bhaI, AmanA dabANane lIdhe meM dAna ApyuM. to enuM galana thatI vakhate pAchuM evuM thaze. rAjIkhuzIthI dAna ApyuM hoya to e galana thatI vakhate judI jAtanuM phaLa Ave. eTale ApaNe pudgala to AvyA ja karavAnuM. bolAbola thAya, bIjuM badhuM thAya, te badhuM Ave, paNa jIva vagaranuM nirjIva. jIva bhAga kheMcI lIdho emAMthI, acetana ekalo rahyo, te galana thayA kare. A napho-khoTa zuM che ? pUraNa-galana. AtmA paramenanTa vastu ane A badhuM pUraNa-galanavALI vastuo ane A pUraNa thAya tyAre 'vadhyuM, vadhyuM' kahIne rAga kare ane galana thAya tyAre 'gayuM" kahIne dveSa kare ane saMsAra bAMdhe. A to pote paramAtmA che paNa A pUraNagalanavALA saMsAramAM aNasamajathI mAra khAya che. ajJAnatAmAM pUraNa aTake nahIM paNa phare ! ApaNe AtmA chIe ke A to pula che. te pudgalanuM to pUraNa-galana thayA ja karavAnuM. chevaTe bALI mele che ne ! nanAmI kADhe che ne !
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 AptavANI-14 (bhAga-2) (9) pudgalamAM niraMtara thAya pUraNa-galana ! 317 praznakartA : pUraNa thatuM kevI rIte aTakAvavuM ? dAdAzrI : jJAna nA lIdhuM hoya eNe pUraNa thatuM aTakAvAya nahIM, paNa Ama pheraphAra karI zakAya. kokanuM kharAba kAma karatI vakhate, manamAM ema bhAva thAya ke "AvuM na thavuM joIe, AvuM na thavuM joIe" e pUraNa che. agara to sAruM kAma karo ane manamAM ema thAya ke "A thavuM joIe' teya pUraNa che. e pUraNa pachI galana enI meLe thayA kare. pUraNa pheraphAra karavAnuM ekaluM ApaNA hAthamAM che, thoDuMka ja. teya saMjogo hoya to vicAra Ave, nahIM to nA Ave. kharAba karatA hoya ne sAruM karavAnA bhAva je thAya teya saMjogo badhA pAMsarA hoya to thavA de, nahIM to nA thavA de. potAnA hAthamAM koI svataMtra sattA nathI. praznakartA: koI mANasa kevo kharAba che, kevo adhama che, enA doSa joIe, ApaNe e vicAranI sAthe tanmayAkAra thaI jaIe to e paNa pUraNa che ? - dAdAzrI : nA, (mahAtmAo mATe) e pUraNa nathI, e galana mULAnI gaMdha kema Ave che ? meM to mULo cAra kalAka pahelAM khAdho hato." atyAre mULAnI gaMdha nA AvavI joIe. to pachI zuM thAya enuM? A pUraNa karyuM hatuM e galana thAya che. AjathI daza varasa pahelAM hoTalanuM khAdheluM hoya ane Aja maraDo thAya, emAM eno zo doSa te ? hoTalomAM game te khAdheluM hoya ane jJAna thayA pachI maraDo thAya, tyAre loko kahe, 'maraDo kema thAya ?" are mUA, enuM pUraNa thayeluM che. te galana thAya emAM tuM zuM kAma kacakaca praznakartA : tanmayAkAra thaI jaIe, eya galana ? dAdAzrI : tanmayAkAra teya galana. A to dAdAnuM vItarAga vijJAna che. koInA doSa joyA ne e doSamAM tanmayAkAra thaI gayA, toya e galana che. e pUraNa thayeluM hatuM tenuM galana che, pUraNa thaI rahyuM nathI. kRpALudeve kahe che ke, 'sahaja svarUpe jIvanI sthiti thavI, tene zrI vItarAga mokSa kahe che." te ja vAta thaI ApaNe mahAtmAone. sahaja rUpe sthiti thavI eTale pudgala sAruM-khoTuM tamAre e jovAnuM nahIM. tamAre to jANavAnI ja jarUra che. e sAruM-khoTuM gaNavA kyAM jAva cho ? pUraNa thayeluM che e galana thAya che. tame mULA khAdhA hoya, pachI cAra kalAka pachI pezAba karavA jAva tyAre tame kaho ke, "sAlu, A mahAtmAtA karmo, galata ja ! A jJAna pachI dehabhAve kartA mAnato'to, e kartApaNuM UDI gayuM, eTale thayo akartA. have vyavasthitanAM tAbAmAM gayuM badhuM. enI preraNAthI cAlyA kare. pUraNa kyAM sudhI ? dehabhAve kartA hato tyAM sudhI pUraNa thatuM hatuM. navuM pUrAvAnuM baMdha thaI gayuM. jUnuM galana cAlu che. je bharelo che e nIkaLe, galana thayA kare che. navuM nahIM kare. koI che te cIkaNo svabhAva hoya, te cIkAza nIkaLe. koI nobala hoya to nobalapaNuM nIkaLe. je bharelo mAla che e nIkaLyA kare. eTale A akrama vijJAna che. ane kramika mArgamAM zuM che ke je badhuM che e choDI devAnuM che. choDatAM choDatAM ekalA thavAnuM che. eTale pagathiye pagathiye, Aje A choDyuM, A avatAramAM ATaluM chUTyuM. A avatAramAM ATalA sudhI chUTyuM. paNa eka bAju chUTe cheya kharuM, pAchuM navuM baMdhAya cheya kharuM, eTale Ano meLa paDato nathI. praznakartA : dAdA, paNa ghaNIvAra A galana thatuM hoya te vakhata gamatuM nathI hotuM, enuM kaMI kAraNa ? dAdAzrI : nA game, to kone nA game te ? abhiprAya phakta judo paDyo ApaNo ke A kAmanuM nahIM. ane pUraNa thayeluM hoya te galana thayA vagara rahe ja nahIM ne !
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) pudgalamAM niraMtara thAya pUraNa-galana ! 319 320 AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : ame keTaluM bharI lAvyA chIe te galana thA thA karavAnuM, Ano kyAre chUTakAro thaze ? dAdAzrI : jeTalo lobha eTaluM bhareluM hoya. je prakArano jeno lobha hoya eTalA prakAranAM pUraNa. jamInano lobha hoya to narI jamIna ja rAkha rAkha kare, dareka prakAranA, khAvAno lobha hoya, indriyonA sukhano lobha hoya, game te rIte bhogavI levuM evo lobha ! lagnamAM jAya ane Ama je je karIene to pUraNa thAya. te chAtI TAITa thaI jAya. pachI koI ene Ama je je' nA kare to tyAre pAchuM galana thAya tyAre Dipresa thaI jAya ! ahaMkAra pUraNa-galana thAya ke nA thAya ? pachI krodheya pUraNa-galana che. zyAre krodha nIkaLene, te nIkaLatAnI sAthe 500 DIgrI hoya, pachI 400 DIgrI thAya, pachI 30 DIgrI thAya, 200 DIgrI thAya, pachI 100 DIgrI thAya, ema ghaTato ghaTato pachI jhIro thaI jAya, evuM anubhavamAM nathI AvatuM ? lobheya evo pUraNa-calana thAya. badhuMya pUraNa-galana thayA kare. A chokarA mATe, chokarIo mATe jeTalo moha pUraNa karelo, te have galana thavAno ja. to je Ave teno samabhAve nikAla karI nAkho. te vakhate dAdAnA zabdo yAda Ave eTale nikAla thaI jAya. A lagna thAya che tyArathI ja mereja lAIpha (lagna jIvananuM galana thavA mAMDe. pachI eka dahADo badhuM ja galana thaI jAya eTale Doso Ama jAya ane DosI tema jAya. pUraNa-galanano svabhAva evo che. e pUraNa kAyadesara dhIme dhIme vadhatuM vadhatuM vadhatuM vadhatuM thAya, galana ekadama thavAnuM. evuM pAchuM galanano svabhAva judo che ne ! loko kahe che ke A vastI vadhI che. tyAre meM kahyuM, e vadhI nathI, pUraNa thayelI che. te dhIme dhIme, dazaka dazake ATalI ATalI pUraNa thayA ja kare che, paNa kyAre galana Ave tyAre ? praznakartA : ekadama. dAdAzrI : paugalika vastu A jagatamAM koI acaLa nathI. A meru parvata acaLa che. teno AkAra badalAya nahIM. paNa paramANuonuM pUraNa-calana thAya paNa AkAra badalAya nahIM. badhI ja kriyAonA jJAtA-draSTA raho to badhI ja kriyAo galana svarUpa che. kuTevo ne suTevo badhuM ja galana svarUpa che. pudgala badhuM pUraNa-galana thayAM kare che, ene joyA ja karo, Dakho nA karo. mahIM hAtha ghAlavA jazo to taNAi jazo, joyA ja karo. A pUraNa-galanane je jANI rahyo, te jJAtA-draSTA-paramAnaMdI. te AtmA ja paramAtmA che. badhuM pudgala prapaMca ! pUraNa karyuM che tenuM galana thAya che ane galana thayuM che tenuM ja pUraNa thAya che, te tuM joje. pote jJAnAkAra, AtmAkAra che, te kSetrAkAra zuM kAma thAya che ? 'huM paisAvALo chuM, huM nAdAra chuM', te kSetrAkAra thaI jAya che. to A puraNa-galanamAM kyAM sudhI bhaTaka bhaTaka karavuM ? AmAM kaMI sukha maLyuM nahIM. A TempararI eDajasTamenTanuM sukha kAmamAM lAge nahIM. eTale potAnuM sanAtana sukha khoLe che. bhale pUraNa-galana thayA kare, paNa enA uparathI bhAva chUTI jAya ane svarUpanuM bhAna thAya, eTale sanAtana sukha prApta thAya. pachI e sukha khUTe nahIM. A to rAga-dveSeya pUraNa-galanane lIdhe thAya che. atIndriya sukha eTale kaMI paNa bahAranI vastu vagara maLeluM Atmika sukha. Indriya sukha pUraNa-galanavALA kalpita hoya che, kAyamanA na hoya. eka dahADo kalpita kerIno rasa khAvAnuM kahe to khavAya ke ? nA, sAcI kerIno ja khAva ne ? pUraNa-galanano svAda ApaNe na laIe. pUraNa thAya tyAre garva
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 AptavANI-14 (bhAga-2) (9) pulamAM niraMtara thAya pUraNa-galana ! 32 1 na laIe ne galana thAya tyAre hatAza na thaIe. A bharelo mAla hato te kharI paDavuM enuM nAma pudgala. pachI kharI paDe, enI meLe jatA rahe. pachI pharI nAma nahIM de pAchA. praznakartA : Atma tattva tathA pudgala prapaMca sivAya A jagatamAM anya koI vastu kharI ? dAdAzrI : pudgala prapaMca ne AtmA sivAya bIjI koI vastu che nahIM. paNa pudgala prapaMcamAM zuM zuM vastu che, e tame zuM samazyA ? kAraNa ke ahaMkAra, krodha-mAna-mAyA-lobha e pudgala prapaMca che. to jo tame evuM samazyA hoya to karekTa che. praznakartA : A je tAMtrika vidyA che e pudgala prapaMcathI UbhuM thayeluM che ke AtmAnuM che kaMI emAM ? dAdAzrI : AtmAne to AmAM levAdevA ja nahIM ne ! AtmA eTale AtmA ja che, paramAtmA che. A badhuM pudgala pracaMca che. eTale ame hAtha ghAlIeya nahIM ne ! nahIM to A vidyA ame nA zIkhyA hota ? ame hau zIkhyA hota. jo AtmA aMgenuM hota to ame zIkhavA jAta. ame jANIe ke A badhuM saMDAsa che. eTale ame hAtha ja nA ghAlIe. vakhate rasoDuM hoya to hAtha ghAlIe, saMDAsamAM zuM hAtha ghAlavAno ? 'rajakaNa ke riddhi vaimAnika devanI, sarve mAnyA pudgala eka svabhAva jo.' - zrImad rAjacaMdra eTale eka rajakaNa, nAnAmAM nAnI, jenI velyu nathI. evI velyu jenI, zyAMthI velyanI zarUAta thAya che, tyAMthI te velyu kyAM AgaLa kamplITa jAya che, riddhi vaimAnika devanI, ke je UMcAmAM UMcuM pada che, te badhA pada sarve mAnyA pudgala eTale pUraNa-galana svarUpa che. eTale amAruM e nahoya kazuM, kahe che. eka ja svabhAvanuM A badhuM pUraNagalana. pUraNa thayuM ke pAchuM galana thaI jaze. vaimAnika devamAM tuM mahendra paNa thayo, eTale thatAM pahelAM pUraNa thayeluM che, eTale tuM A galana thavA mATe mahendra thayo. mahendra thayo tyAMthI che te galananI bIginiMga ane tAruM galananuM eDa thavuM (eTale mahendra para pUruM) e basa. A deva, mahendra padanuM pUraNa manuSya avatAramAM karyuM ane galana tyAM (devagatimAM) jaIne kare che. chelle kramikamAM paNa akrama ! praznakartA : kramikamAM chellA sTepamAM bhAvakarma cArja thAya ke nA thAya ? dAdAzrI : chellA sTepamAM nahIM, tyAMthI to ghaNA sTepa pahelethI cArja to badhuM baMdha thaI jAya. praznakartA : cArja enuM baMdha thaI gayuM hoya to to pachI AgaLa upara chellA sTepamAM to pUruM thaI jAya ? dAdAzrI : nA, pachI galana rahyuM ne paNa ! galana emAM, krodhamAna-mAyA-lobha galana thatAM jAya ne ! praznakartA : cArja paNa baMdha thatuM thatuM enuM kramamAM pachI AgaLa akrama zarU thayuM ? dAdAzrI : e akrama jevuM ja thaI jAya che, e lokone chello bhAga akrama jevo. e krodha-mAna-mAyA-lobha che ne, tyAMthI cArja thayA kare. e pUruM thayuM ne pachI che te bIjo Akho je bhAga bAkI rahyo, te thoDo galana thaI jAya. pachI ekAkAra. ('huM', mULa AtmAmAM ekAkAra thaI jAya.) praznakartA : A tIrthaMkaranI je sthiti che, chellI vakhate to akrama mArgamAM ja hoya ne ? dAdAzrI : e akrama mArga. mukta bhAgamAM akrama hoya che.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 AptavANI-14 (bhAga-2) prazanakartA : paramANunuM baMdhAya che barAbara che, paNa mULa tattva to jaDa ne ? dAdAzrI : jaDa. [10] padgalatI paribhASA ! sat hoya tatva ! praznakartA : pudgala sat che ema kIdhuM che paNa je pUraNa-galana svabhAvanuM hoya, tene sat kevI rIte kahI zakAya ? dAdAzrI : 'sa' haMmezAM pUraNa-calana nA hoya, aguru-laghu hoya. eTale pUraNa nA thAya, galana nA thAya, vadhe nahIM, ghaTe nahIM, pAtaLuM nA thaI jAya. enuM nAma sat kahevAya. A pUraNa-galana che te asat che, vinAzI che. paNa mULa je pudgala paramANurUpe che e sat che, e vinAzI nathI. emAM pUraNa-calana thatuM nathI, e agurU-laghu che. praznakartA : hA, paNa cha tattvomAM pudgala tatteya kharuM ne eka ? dAdAzrI : nA, ene paramANu ja kahevAya che. e to oLakhavA mATe bole pudgala. pudgala to pUraNa-calana thayeluM hoya eTalA bhAgane kahevAya che. praznakartA : je jaDa che, jaDa e tattva che ne ? e jaDane ApaNe tattva kahIe chIe ne e jaDamAMthI A.. dAdAzrI : e paramANu che. prazanakartA : jaDanA paramANumAMthI pudgalanA paryAya UbhA thAya to A zarIra baMdhAya che ne ? dAdAzrI : pudgalanA paryAya nahIM. pudgala e paramANunuM ja A baMdhAya che. praznakartA : to pudgala jaDa svarUpa che ? dAdAzrI : nahIM, evuM jaDa svarUpa bolazo ja nahIM. jaDa svarUpa kazuM duniyAmAM hotuM ja nathI. pudgala jaDa svarUpa hoya nahIM, pudgalanA paramANu jaDa hoya. pudgalanuM svarUpa, vibhAvika-svabhAvika ! prazanakartA : AtmA ane pudgalamAM phera zo ? dAdAzrI : AtmA eka ja vastu che. eTale e vadhaghaTa thatI nathI. svabhAvika vastu che ane pudgala svabhAvika vastu nathI. praznakartA : pudgala kone kahevAya ? dAdAzrI : pudgala to A vikRta thayelA paramANune pudgala kahevAya. praznakartA : hA paNa Ane (TeparekarDara) pudgala na kahe A loko ? jagata zuM kahe che, nirjIva che. A Ane pudgala kahevAya ? dAdAzrI : mULa paramANuno je svabhAva che ne te nahIM, vikRta thayeluM A, vikArI thaI gayeluM. A jhADa rUpe thayuM tyAre A lAkaDuM thayuM ne ? prazanakartA : eTale pudgala kahevAya ne ? dAdAzrI : hA, pudgala to barobara. jhADarUpe thayuM tene. prazanakartA : tame bolyA pudgala e prakRti che e zuM ? dAdAzrI : prakRti eya pudgala ja che. A AtmA sivAyanuM
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! 325 326 AptavANI-14 (bhAga-2). bIjuM badhuM pugala ja che ane e prakRti kaho ke pudgala kaho. zuddhAtmA ane pudgala be ja che A. ane paramANu che e judI vastu che, e zuddha vastu che. paramANunA moTA gaThThA thayA hoya toya zuddha ! praznakartA : eno artha evo thayo ne e AtmA sivAyanuM pudgala pachI je kaMI hoya. dAdAzrI : dehamAM AtmA sivAyanuM bIjuM badhuM pudgala. pudgala vastu pharakavALI ja che, AtmAmAM pharaka nathI. paNa pudgala milcara che. A je pudgala thayeluM che te svabhAvika pudgala nathI A, vizeSabhAvI pudgala che. vizeSabhAvI pudgala eTale AnI mahIM dharmAstikAya, adharmAstikAya badhuM milcara thayeluM che. svabhAvika pudgala hoya to to vAMdho nahIM, paNa A to milcara thayeluM che. eTale Ano tALo maLe ja nahIM ne ! A pudgalamAM AtmA cetana vastu che, zuddha cetana che. A zuddha cetana che e sivAya bIjo bhAga pudgala che. AtmA e pudgala nathI. AtmA pUraNeya nathI ane galaneya nathI. eka ja vastu che, cetana vastu. have bIjuM kazuM pUchavuM che ? praznakartA : pudgala to badhA aNuonuM baneluM che ne, pudgala. dAdAzrI : pudgalamAM to badhI, chaye cIjo (vibhAvika AtmA ane bIjA pAMca tattvo, mULa AtmA svabhAvathI judo che) bhegI AvI enuM nAma pudgala. kharI rIte pudgala aNu ekalAnuM ja gaNeluM che paNuM kharuM jovA jAya to badhuMya bheguM thAya ne A pudgalanI mahIM, badhuM hoya paNa loko ene samaje ke aNu ekalAne ja pudgala gayuM che, rUpI tattvane. - pudgala eTale pUraNa thayeluM ane galana thayA kare. galana eTale DiscArja ane pUraNa eTale cArja. te cArja-DiscArja. cArja ApaNe baMdha karI daie chIe ane DiscArja ekaluM rahe che. A zarIra AkhuM ja tattvonuM saMmelana che ane e pAchuM svabhAvanuM kevuM che ? visarjana thAya evuM che. cha tattva saMmelana thayA pachI kahevAya zuM ? pudgala kahevAya. ane pudgala pAchuM visarjana enI meLe thayA ja kare che. eTale A pAMca ghoDA che, pAMca Indriyo, te pAMca ghoDAnI lagAma choDI de. visarjana thayA ja kare che niraMtara. mokSe javuM hoya to tuM lagAma choDI de, kahe che. vyavasthitane soMpI de lagAma ane tuM choDI de. A to lagAma choDe zI rIte, 'pote koNa chuM' e nakkI thayA sivAya ? nahIM to 'pAMca indriyo huM ja chuM, A huM ja chuM. eTale ghoDAye huM ja chuM, hAMkanAreya huM ja chuM, gabaDanAreya huM ja chuM, bagaDI janAreya huM ja chuM, badhuM huM ja chuM' kahe che. eTale jJAnI jJAna ApIne chUTo kare AmAMthI potAne, te chUTo ryA pachI lagAma choDI dIdhI ke tarata khabara paDI jAya ke A pudgala enI meLe visarjana thaI ja rahyuM che. dADhI aTakAvIe to aTake nahIM ne ? aTake kaMI ? praznakartA : nA. dAdAzrI : tema A kazuM aTake evuM nathI. enI meLe ja visarjana thAya che. khAlI IgoIjhama kare che ke "A meM karyuM. meM karyuM.' jema dADhI aTakatI nathI tema kazuM aTakatuM nathI. badhuM cAlyA ja kare che. praznakartA : A eka samajavA mAMguM chuM ke 'cha tattva saMmelana puragala visarjana." dAdAzrI : e zuM kahevA mAMge che ke A cha tattvanA saMmelanathI A jagata UbhuM thayuM che AnuM pariNAma zuM Ave che ? tyAre kahe che, puragala hatuM te visarjana. A deha jabhyo tyArathI visarjana thayA ja kare che. tene pote ema jANe ke huM to moTo thauM chuM. tyAre kahe, nA, visarjana thayA ja kare che niraMtara. puragala to bahu moTuM hatuM. paNa A visarjana thayA kare che, toya AvaDuM moTuM zarIra dekhAya che. jema pudgala vadhAre tema kAyA nAnI hoya. te nAnAM chokarAMone pudgala vadhAre hoya, mAla vadhAre bharelo
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 AptavANI-14 (bhAga-2) (10) pudgalanI paribhASA ! 327 hoya. moTo thAya tema tema nIkaLatuM jAya. praznakartA : pudgala badhuM galana thatuM jAya. dAdAzrI : hA, DiscArja thatAM vAra lAge. eTale A hAthInAM karma ochAM hoya ane kIDInAM bahu hoya. hAthInuM pudgala moTuMne, te karma ochAM ane kIDIne karma bahu hoya. A jagatanuM bejhamenTa AkhuM pUraNa-galana upara che. pUraNathI skaMdha, galatathI paramANuo... praznakartA : A pudgalamAMthI AtmA chUTo paDI jAya (mRtyu pachI) to A krodha-mAna-mAyA-lobha che to bIjA pAMca tattvomAMthI kayA tattvomAM bhaLI jAya che ? dAdAzrI : koI tattvamAM bhaLatuM nathI, ene ja bhagavAne pudgala tattva kahyuM che. praznakartA : ene ja vizeSa pariNAma kahevAmAM Ave ? dAdAzrI : hA, vizeSa pariNAma. paNa e pudgalanAM gaNAya che, AtmAnAM nathI gaNAtAM. pudgala e tattva nathI. e to A lokoe samajaNa pADI. paramANu e tattva che. praznakartA : paNa dAdA, A paramANuo bhegA thaI ane je skaMdho vagere bane che, emAM AtmA bhego thato nathI. to ene pudgala nahIM kahevAnuM? dAdAzrI : nA, e pudgala nA kahevAya. have ene A loko pudgala kahe che. bhASA evI thaI gaI che. bAkI, pudgala to phakta kone kahevAya ke, kriyecara hoya koIpaNa. eTale jhADapAna, jIvatI vastu tenA AtmA sivAya bIjA bhAgane pudgala kahevAya. zyAM AgaLa koI paNa jhADa hoya ne, jhADanuM lAkaDuM e pudgala kahevAya. jhADa eya pudgala kahevAya. pachI kApe tyAre to lAkaDuMya pudgala kahevAya. prazanakartA : emAMthI AtmA to nIkaLI gayo. emAM Atma tattva hoya nahIM. dAdAzrI : nA, Atma tattva nIkaLI gayuM. paNa AtmAne laIne A paramANunI dazA AvI thaI ne ! paramANunI dazA zAthI AvI thaI ? pudgalamAM pUraNavALo mAla rUMdhavALo hoya ane galanavALo mAla svabhAvika hoya. pUraNa karatI vakhate skaMdha thAya ane galanamAM skaMdhamAMthI paramANu rUpe, svabhAvikatAe galana thAya. IlekTrisiTI paNa pudgalamAM ! vibhAvika pudgala vinAzI che. svabhAvika pudgala paramenanTa che. pudgalane AtmAnuM kaMI avalaMbana nathI, potAnuM svataMtra che. eka kSaNavAra avalaMbanamAM AvyuM nathI. eka kSaNavAra avalaMbanamAM AvI jAya, to kAyamanuM AvI jAya. pachI AtmA choDe ja nahIMne, potAnA tAbAmAM AvI jAya pachI. paNa AtmA koInA tAbAmAM nathI, koI AtmAnA tAbAmAM nathI. praznakartA : pudgalane jANI zakAya kharuM? pudgalane vaza karI zakAya kharuM? dAdAzrI : ene jANI zakAya. pudgala ApaNane vaza na karI zake, ApaNe padgalane vaza na karI zakIe. e ApaNane kazuM ja na karI zake, ApaNe ene kazuM na karI zakIe. badhA svataMtra che ane sAmasAme ahiMsaka che. praznakartA : ApaNA zarIranI aMdara je lohInuM sarakyulezana hoya che tyAre AtmAno ene sparza thAya che ke nahIM ? dAdAzrI : nA, ene kazuM levAya nahIM ne devAya nathI. A magajane ne e badhuM A pudgalanuM ja che. praznakartA : A je IlekTrisiTI che, e kyA tattvanI aMdara
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 AptavANI-14 (bhAga-2) (10) pudgalanI paribhASA ! 329 Ave ? tattvamAM Ave ke nahIM ? dAdAzrI : pudgala tattvamAM. praznakartA : e paramANu tattva che, je ciraMjIva che ? dAdAzrI : e pudgala paramANuno paryAya che A to. kAraNa ke tame joyuM che ne ? Avana-jAvana ene joyeluM ke nahIM joyeluM ? Ave ne jAya ? bharAya ne ThalavAya. bharAya ne ThalavAya e badhuM pudgala. praznakartA : A IlekTrisiTI koI vakhata maratI nathI. eTale IlekTrisiTI kanTInyuasa ja hoya che, to e IlekTrisiTI eka tattva che. e kAyamanuM che. e tattva gaNAya ke nahIM ? dAdAzrI : nA, paryAya eTale avasthA. baMdha thaI jAya, utpanna thAya, baMdha thAya. phera, karavAmAM te kriyAmAM ! praznakartA : cetana pudgalamAM phasAyuM che, to e pudgalamAM kyAM che ane pudgalano keTalo bhAga roke che ? dAdAzrI : cetana phasAyuM ja nathI. pudgalano bhAga rokyo nathI eNe, e enA bhAgamAM che. pudgala, pudgalanA bhAgamAM che, beunI potAnI svataMtra jagyAo che. 'pote' 'huM caMdulAla chuM' ema kahe che, e pudgalane 'huM chuM" ema mAne che. kartA pudgala che, ene "meM karyuM mAne che. eTale pudgala coMTyuM "ene'. kono svabhAva kriyA karavAno ? tyAre loka kaheze, 'mAro svabhAva kriyA che ! huM nA houM to koNa kare ? pudgala karatuM hoya to A beMca kema nathI karatI, A Deska kema nathI karatuM ?" mUA, e pudgala nA kahevAya. praznakartA : e pudgala kone kahe che ? je A kriyA karI rahyuM che e pudgala ja bhAga che ne ? dAdAzrI : jIvanI sAthe je hoya e badhuM pudgala kahevAya. bAkI A pudgala nA kahevAya. e to paramANuono svabhAva che. kohavAI javuM, saDI javuM, A to pUraNa-galana. jevuM pUraNa karyuM'tuM tevuM ja galana thAya che. pudgala eTale pUraNa thayeluM te galana thavA lAyaka che te. ane pAchuM pharI pote galanamAMthI pudgala UbhuM thAya. zyAM sudhI AtmA bhAnamAM nA Ave tyAM sudhI, galanamAMthI pudgala UbhuM thAya ane pudgalamAMthI pAchuM galana UbhuM thAya pUraNa-galana, pUraNa-calana thayA ja kare. anaMta avatAra sudhI AnI A ja kriyA che. 'A meM jANyuM ne meM A karyuM e guNa AtmAnoya nahIM ane jaDanoya nahIM. AtmA jANe kharo paNa kare nahIM. ane jaDamAM to potAnAmAM karavAnoya guNa nathI, kriyAno guNa che. enAmAM kriyAno guNa che paNa te svAbhAvika kriyA che. ane A je pudgala UbhuM thayuM, e to vikRta kriyA che, vikArI kriyA ! praznakartA : karma koNa kare che ? AtmAne karma lAge che ke pudgalane karma lAge che ? dAdAzrI : evuM che ne, caMdubhAI karma kare che ane zyAre 'tame' caMdubhAI nathI evuM tamane bhAna thaze tyAre karma nahIM baMdhAya. praznakartA : caMdubhAI che e pudgala che, zyAre AtmA judI cIja che. je karma kare che te muddagala kare che, to pachI AtmAne zA mATe lAgavAM joIe ? dAdAzrI : (vyavahAra) AtmAnI potAnI bilIpha A roMga che ke "huM caMdubhAI chuM." eTale A roMga bilIphathI karma lAge che. pudgala ekaluM karma nathI karatuM paNa AtmAnI roMga bilIpha che. roMga bilIpha e paNa pudgala che, e ahaMkAra kAma kare che. e IgoIjhama jo tamAro
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 AptavANI-14 (bhAga-2) (10) pudgalanI paribhASA ! 331 phrekacara thaI gayo to khalAsa thaI gayuM. A IgoIjhama ja karma bAMdhe che ne kudarata choDe che. kudarata enA TAImiMga thAya che ne eTale e badhuM karma chUTe che ane IgoIjhama bhogave che ne karma bAMdhe che. bhogave che ne karma bAMdhe che. basa, IgoIjhamanuM ja kAma che A. zyAre IgoIjhama nahIM hoya tyAre karma nahIM baMdhAya. praznakartA : eTale tame evuM kahevA mAMgo cho ke AtmA pudgala thakI karma bAMdhe che ane pudgala thakI choDa che. dAdAzrI : evuM nathI. (mULa) AtmA to AmAM hAtha ghAlato ja nathI. kharI rIte AtmA to chUTTo ja che, svataMtra che. AtmAnI hAjarIthI A ahaMkAra karma bAMdhe che ane bhogave che teya ahaMkAra bhogave che. praznakartA : ahaMkAra je bhogave che e pudgalanA mAdhyamathI bhogave che ne ? dAdAzrI : hA, paNa e to eno bIjo rasto ja nathI ne ! ahaMkAra e pudgala che ane A karmaya pudgala che. vastu to eka ja che, Ama juduM juduM bolavuM hoya to juduM juduM bolAya. koNe bhogavyuM ? kaSAya che pudgala ! praznakartA : A kaSAya je che te pudgalane AdhIna ja che ne pudgalathI ja pariNAma pAme che ne te ? dAdAzrI : e pote ja pudgalamAM gaNAya che. e pudgalano eka bhAga ja che. praznakartA : krodha e pudgalano svabhAva ke prakRtino ? dAdAzrI : prakRti e pudgala ja che, badhuM A. prakRtimAM koI cetana-betana nAmeya nathI, e badhuM pudgala ja che. praznakartA : eTale krodha-mAna-mAyA ne lobha e pudgalamAM ? dAdAzrI : badhuM pudgala ja che e. praznakartA : krodha-mAna-mAyA-lobha je enAM pariNAma batAve che enuM kAraNa zuM ? dAdAzrI : e badhuM ajJAnatA hoya tyAM sudhI che. krodha-mAnamAyA-lobha je laghu-guru svabhAvanA che te pudgalanuM che. agurulaghu svabhAvavALuM badhuM AtmAnuM. vagara bolya gusso hoya to khabara paDe ke nA paDe ? paDe ja. praznakartA : pajhala karanAruM pudgala ja kahyuM, te emAM ajJAna nathI kahyuM. dAdAzrI : e ja pudgala, pudgala e ja ajJAnane ! krodha-mAna-mAyA-lobha, ahaMkAra, badhuMya pudgala kahevAya. e mizracetana paNa Ama pudgalamAM gaNAya. udayAsta e badhuM ja pudgala, ApaNuM nahoya. krodha-mAna-mAyAlobha badhuM udayAsta hoya, ApaNuM nA hoya. rAga-dveSanuM nAma baMdhata cokhuM pudgala ane rileTiva pudgala arthAt vibhAvika pudgala. saMjogavazAt utpanna thayeluM. svabhAvika pudgala IphekTiva nathI, vibhAvika pudgala IphekTiva che. praznakartA : dAdA, tame ema kIdhuM ke, kojhijha hoya to IphekTa Ave, to paheluM kojha AvyuM ke IphekTa AvI ? sauthI paheluM zuM AvyuM? dAdAzrI : e to buddhino prazna che ne ! praznakartA : zarIra hoya, pudgala hoya to rAga-dveSa thAya ne ! dAdAzrI : hA, pudgala hoya to paNa pudgala eTale IphekTa. tuM pudgala kahuM chuM ne, ene huM IphekTa kahuM chuM ke A IphekTa che to A
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! rAga-dveSa thAya. ane rAga-dveSa thAya eTale pAchuM pudgala thAya. jema kojhijha enDa IphekTa, IphekTa enDa kojhijha cAlyA ja karavAnuM niraMtara. praznakartA : paheluM pudgala kevI rIte thayuM ? paheluM pudgala ke paheluM rAga-dveSa ? 333 dAdAzrI : e pAchuM gulAMTa khAu chuM ? ApaNe A mALA che, emAM pahelo maNako karyo ? Akho saMsAra ja pudgalano che. paNa pudgalamAM rAga-dveSa thavo, enuM nAma baMdhana ne pudgalamAM rAga-dveSa nA thavo, enuM nAma mukti. pAMcamAMthI cAra Indriyo eka pakSe vItarAga che. zyAre sparza banneva bAju rAgI che. ane mizracetana che ke je ati vadhAremAM vadhAre nukasAnakAraka che. bannevamAM vItarAgatA hoya to chUTe. sparzamAM viSaya vAsanA AvI jAya. suMdara dRzya ane tene jonAra banneva pudgala che. eka rAgI, bIjo vItarAgI. suMdara gAyana ane tene sAMbhaLanAra pudgala che. eka rAgI ane bIjo vItarAgI. suvAsa ane sugaMdha lenAra pudgala che. eka rAgI, bIjo vItarAgI. paudgalika mATI evI che ke nIkaLavAno prayatna kare to vadhAre ne vadhAre khUMcato jAya. A pudgala to zyAM sudhI cokhkhuM hoya che, necarala hoya che, tyAM sudhI vAMdho nathI paNa vibhAvika pudgalanA pariNAma joIe to rAga nA thAya. A khorAka khAya che tyAre khAdhA pahelAM kevo dekhAya che ane pachI enI dazA zI thAya che, e joIene to paNa nA game. pudgalato bhAra, gatito AdhAra ! puruSa ane prakRti be judI che. puruSane zuddhAtmA kahe che. prakRtine pudgala kahe che, e paudgalika svabhAvanI che. zuddhAtmA jJAna svabhAvano che. pudgalamAM jJAna hotuM nathI ane pelAmAM pudgala hotuM nathI. eTale beu potapotAnAM svabhAvathI ja judAM paDI jAya che. AptavANI-14 (bhAga-2) svabhAvathI oLakhIe to ApaNe AmAMthI tAMbuM ne sonuM juduM pADI zakIe, evo A prayoga kahevAya. Ano A ja mAla strI thAya ane puruSa thAya. 'A badhuM koNa kare che' ane 'pote koNa che' eTaluM ja jo zIkhI jAya, to chUTakAro thAya. paNa A sAyansa AgaLa badhA ja mUMjhAyelA. bahu vicAravaMta hoya teneya nA samajAya tevuM che. badhuM choDIne bhAgI gayA temaneya A bAjI samajAya tevI nathI. 334 strI thAya, puruSa thAya, badhuM eka ja pudgala. A je badhI dhAtuo che ne, te eka ja pudgalanI ja banelI cIjo che. praznakartA : badhI ? dAdAzrI : badhI ja, eka ja pudgala. praznakartA : paNa enA svataMtra svabhAvavALIne badhI ? Ama sAyansa zuM kahe che ? dAdAzrI : nA, e to eviDansanA AdhAre badhI bhegI thaI. Ane eviDansa A maLyA te sonuM thayuM. Ane eviDansa A maLyA te pittaLa thayuM. eviDansanA upara AdhAra rAkhe che. praznakartA : eTale mULabhUta eka ja tattva ? dAdAzrI : bAkI e to mULabhUta eka ja tattva che. emAM che te, Ama sarakhAmaNI AnI (mULa paramANu tattva) joDe karAya nahIM. jeTalI meTalsa ne nona meTalsa, e badhI mULabhUte eka ja vastu che. A je hAIDrojana, oksijana, jeTalA badhA vAyu che ne, e badhA pudgala tattvanA che. bIjuM kazuM che nahIM. eka ja tattvano sAmAna che A badho. A jeTalA prakAranA raMga che, e badhA eka ja tattvanA che. A vAdaLanA be prakAra hoya che. ApaNA ahIM badhA paiDA mANasa jANe ke vAdaLa AvyuM che paNa garama che, kaheze. eTale TADha-bADha nA
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! 335 336 AptavANI-14 (bhAga-2) vAya. UlaTuM baphAro thayA kare rAtre bAra vAgeya. ane keTalAka dahADe bAra vAgye vAdaLAM Ave ne, toya kaheze ke ThaMDA vAdaLa che. te TADha vhAya. eTale jAtajAtanA paramANu. e be sAmAsAmI bhegA thAya ne athaDAya ne khaDADADA... khaDADADA.. juone, lokone rAge pADI de che ne ! te pelo to jAgI UThe. praznakartA : aNubomba ne hAIDrojana bomba badhA gharSaNathI ja thAya ? dAdAzrI : jeTalA bomba che ne, e badhuM pudgala tattvanuM che. A badho vyavahAra ja ApaNo pudgala tattvano che ne ! khaIe chIe te pudgala, badhuM pudgala tattva ja che A. A phakta ApaNe cAlIe, pharIe, A ahIMthI che te pavana Ave che ne, te chAparA UDADIne ahIMthI mAIla cheTe laI jAya. alyA muA, patarA u UDyA ? tyAre kahe, hA, patarA hau UDyAM. UDe kharAM ? e pudgala ja. pulane saMcAlana kare che 'A' (vyavasthita). nahIM to ghauM kyAM pAke che ne ahIM kone tyAM Ave che ? cAlIne Ave che TheTha hariyANAthI ? tAre ghera roTalI hala thAya ? jo ghauM cAle che, bAjarI cAle che, badhuM ja cAle che. cAle che ke nathI cAlatuM ? e tattvo calAve che A. meTala ane nona meTalanA pAriNAmika bhAva judA hoya, tema AtmA ane anAtmAnA pAriNAmika bhAva tadana judA ja che. anAtmAno pariNAmika bhAva bhAre thato javAno ne AtmAno pAriNAmika bhAva halako thavAno che. A loDa zAno che ? AtmAno loDa nathI paNa AtmAnI sAthe kojhala boDI jAya che ne, te paramANu svarUpe che paNa veITa to kharuM ne ? have pudgalano svabhAva adhogAmI che. pudgalano svabhAva zI rIte adhogAmI vadhAre thAya ? tyAre kahe, zarIra jADuM hoya tenA AdhAre nahIM, vajanadAra hoya tenA AdhAre nahIM, keTalo ahaMkAra moTo che ne keTalo lAMbo-pahoLo che, enA uparathI hoya. pAtaLo mArA jevo hoya paNa ahaMkAra AkhI duniyA jevaDo hoya. ane hoya majabUta Avo, aDhIso kilono, paNa tene ahaMkArane evuM kazuM nahIM. jADIyo hoya toya e DUbe nahIM. ahaMkAra eTale vajana. ahaMkArano artha ja vajana. ane nIce utaravuM. dhIme rahIne pelAnuM jema jora vadhe tema nIce Utare, adhogati. ane AtmAno svabhAva dhImedhIme Urdhvagati bhaNI ane A pudgala veITa Ave eTale nIce utAre. praznakartA : pula nIce laI jAya ! dAdAzrI : veITI (vajanavALuM) pudgala Ave che. veITI pudgala Ave e kemanuM ? A pApavALuM pudgala, e badhuM veITI kahevAya. puNyavALuM e veITI kahevAya, paNa puSyavALuM ochuM veITI kahevAya. nIce UtAre, jema pApa vadhe tema nIce Utarato jAya. pApa ghaTatAM jAya tema UMce caDhato jAya. puSya vadhatAM jAya tema caDhato jAya pachI pApa-puNya beu pUrAM thAya tyAre pUruM caDhI rahyo kahevAya. praznakartA : hA, barAbara. banne khalAsa thaI jAya eTale patI gayuM. dAdAzrI : haM, zyAM sudhI pApamAM pravRti che tyAM sudhI nIce jaze. atyAre pApa pravRti cAlatI haze ? praznakartA : dAdA, e ja cAle che ne ! dAdAzrI : enuM phaLeya e ja Ave ne ? praznakartA : adhogati thAya pachI. dAdAzrI : emAM kaMI polIsavALAne pUchavA javAnuM hoya ? pudgala, kone AdhIta ? praznakartA : karmano bhogavaTo Ave che temAM tenuM niSpakSapaNuM ne?
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 AptavANI-14 (bhAga-2) AdhIna che ane vibhAva dazAmAM sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansane AdhIna che. pudgala pote ja sattAvAdI nathI, AtmA sattAvAdI che. vANI AtmAne AdhIna nathI. mATe tene parAdhIna kahIe chIe. eTale vyavasthitane AdhIna che ema kahevA mAMgIe chIe. (10) pudgalanI paribhASA ! 333 ne teya vyavasthitane tAbe ne ? dAdAzrI : hA, te vyavasthitane tAbe. pudgalanI sattA paNa vyavasthitane AdhIna. pudgalanI svabhAvika sattA nathI. prasanakartA : pulanI sattA to kharI ne ? dAdAzrI : pudgalanI sattA ja nathI, vyavasthitane AdhIna che. praznakartA : to karma jevuM nA rahyuM ne ? dAdAzrI : kharI vAta che, karma jevuM che ja nahIM. praznakartA H to to puNya-pApeya nA rahyuM ne ? dAdAzrI : 'huM karuM chuM' e AropitabhAve karma che ne tenAthI puNya-pApa che. kartAbhAva gayo to karma gayA. praznakartA : pulanI parasattA kyAM sudhI hoya ? dAdAzrI : pudgalanI ? zyAM sudhI ApaNe A svarUpanI bAunDrImAM hoIe tyAM sudhI. ApaNe ApaNI bAunDrImAM, to pudgalanI sattA bahAra gaI. bAunDrInI bahAra nIkaLIe phorenamAM, e badhI pudgalanI sattA. tyAM pakaDe e, kema amArI hadamAM AvyA ? sarvasva karmo badhAM ahIMyAM ogaLI jAya evAM che paNa ene enI geDa besavI joIe. praznakartA : A je badhAM pudgala che, to e pudgalo parAdhIna kone che ? dAdAzrI : jene ajaMpo thato hoya tene. ajaMpo nA thato hoya tene parAdhInaya kyAM che ? praznakartA : e to kharuM. paNa kone AdhIna che A badhAM ? dAdAzrI : svabhAva dazAmAM to e svAdhIna che, pote potAne e che samyak cAritra ! pudgala pariNAma koI aTakAvI zakatuM nathI. jJAnIe beThaka karI ApI tamane besADyA, jJAna ApyuM ne kahyuM ke tamane vipno nahIM Ave. deha e pudgala pariNAma che ne mahIM svapariNAma che. jagata AkhuM pula pariNAma che. A dehamAM krodha, harSa, zoka badhuM ja bhareluM che, paNa temAM AtmA tanmayAkAra nA thAya ne pudgalanA dareka saMyogone parapariNAma jANyuM, ene samyaka cAritra kahevAya ! praznakartA : emAM upamA bahu sarasa ApI che ke nadI che emAM pANI kSaNe kSaNe vahetuM ja hoya che. dAdAzrI : e nadInI peTha ja karmanA udaya vahyA kare che. bIjuM kazuM che nahIM, karmanA udaya che ane udaya eTale zuM ? pariNAma. udaya eTale pariNAma kahevAya ene. nadI vahetI ja che. te kojha nathI, pariNAma che e. eTale pariNAmane ane cetanane kazI levAdevA nathI. kojhijha ane pariNAmamAM nA hoya, enuM nAma cetana. kojhijha ane pariNAma badhAM pudgalanA che. sarjana karavuM te tamArI sattA che, visarjana karavuM e pudgalanI sattA che. mATe sarjana karo te savaLuM karajo. tamAruM sarjana kareluM, te visarjana karyA vinA pudgala choDe ja nahIM. pariNAmano vicAra nahIM karavAno, e ApaNI sattAnI vAta
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! 339 340 AptavANI-14 (bhAga-2) ramaNatA. pote potAnI ja ramaNatA. A pudgala ramaNatAthI saMsAra Ubho thAya ane AtmaramaNatAthI mokSa thAya. nathI. jJAtA-draSTA e ApaNA pariNAma ane A avaLahavaLa karavuM e pudgalanA pariNAma. sattA nahIM tyAM hAtha ghAlIe to zuM kAmanuM ? kalekTaranI sattAmAM kArakuna sAIna kare to ? are, Akho divasa kArakunane bhaya rahyA kare. ramaNatA, paudgalika ke Atma ? A paulika ramaNatAvALuM jagata che ! eka kSaNa paNa AtmA ArAdhe, teno mokSa thayA vagara rahe nahIM. avasthAomAM tanmayAkAra rahe tenuM nAma saMsAra. avasthAomAM tanmayAkAra eTale pugala ramaNatA. 'huM caMdubhAI chuM, huM vakIla chuM, Ano mAmo chuM, Ano sasaro chuM, Ano phUo thauM." jo Akho dahADo ! 'vepAramAM Ama napho che, Ama nukasAna che' gA-gA kare, e badhuM pudgala ramaNatA. jema saMsArIo gAya tevuM gANuM 'Ama kamAyo ne tema gayo ne A khoTa gaI ne phalANuM che' ne mAra tophAna ! "savAramAM vahelA UThavAnI Teva mAre. savAramAM UThatAMnI sAthe beDa TI pIvI paDe. pachI pelI TI.." enuM badhuM gA-gA karene te jANavuM ke A pudgala ramaNatA. je avasthA UbhI thaIne tenI mahIM ja ramaNatA. UMghanI avasthAmAM ramaNatA, svapna avasthAmAM ramaNatA. jAgratamAM cA pIvA beTho to temAM tanmayAkAra. dhaMdhA upara gayo to dhaMdhAmAM tanmayAkAra. teya tanmayAkAra to phorenavALA (sahaja prakRtivALA tethI) rahe che. A pAchA A to tanmayAkAreya nahIM. A to ghera hoya tyAre dhaMdho, dhaMdhAmAM tanmayAkAra heya jamatI vakhate. tyAM AgaLa dhaMdhA upara (cittamAM) jamavAmAM tanmayAkAra hoya. eTalI badhI ApaNI avaLacaMDAI ! avaLacaMDA kahevAya ane svarUpamAM tanmayAkAra rahe teno mokSa. pudgalathI virAma pAmavuM tenuM nAma virati. A jJAna maLatAM sudhI pudgalane ja ramADatAM'tAM. 'huM caMdubhAI ne A badhuM mAruM, Ano dhaNI ne Ano bApo ne Ano mAmo." zAstrIya pudgala kahevAya. sAdhu-mahArAjo zAstrone ramADa ramADa kare teya paNa pudgala ramakaDAM ja kahevAya. tyAM sudhI koI dA'Do AtmaramaNatA utpanna thAya nahIM. AtmAno svAda cAkhyAM pachI Atma ramaNatA hoya. ane pudgala ramaNatA enuM nAma ja saMsAra. kaMI dA'Do vaLaze nahIM. tuM game te hoya, emAM bhagavAnane zuM levAdevA...? bhagavAnane pUche, 'ramaNatA zI che ?" tyAre kahe, 'pudgala ramaNatA.' tyAre kahe, 'sAheba, badhAM zAstronA jANakAra che.' 'te amAre vAMdho nathI, e jANyuM che tenuM phaLa maLaze. paNa ramaNatA zuM che ?" tyAre kahe, 'muddagala ramaNatA.' eTale sAdhu-AcAryo che te pustako ramADa ramADa kare, pachI mALA ramADe ramADa kare. mALA te cetana che ? e to lAkaDAnI mALA. to mAra mIThuM ne kara cokaDI. ane A lokasaMjJAthI pustako vAMce che. zAstraya pudgala che. e to badhA sAdhanomAM eka sAdhana che. badhA sAdhano pudgala che. pudgalanAM sAdhanathI AtmA prApta karavAno che. paNa e eka sAdhana che. ane sAdhana to, enAthI kArya thaI gayuM eTale ene choDI devAnuM. sAdhana kAyamane mATe nA hoya. ApaNuM sAdhya prApta thaI jAya, eTale sAdhano choDI devAnA. paNa A to sAdhanomAM ja kAyama majhA kare che. zobhe kharuM ? sAdhano to sAdhya prApta thavA mATe sAdhano che. A to sAdhano ja baMdhana thaI paDyAM ! je chUTavAnAM sAdhano hatAM, te baMdhana thaI paDe. thAya ke nA thAya evuM ? sANasIthI ApaNe kAma karI lIdhuM, sANasI bAjue mUkI devAnI. koI kaMI karatuM hoya tene ApaNe na kahI zakIe ke tame A na karazo. kAraNa ke darekanuM pudgala juduM hoya che. ApaNane kahevAno pudgala khANuM, pudgala pINuM ane pudgala ramaNuM che. A traNa ja cIja jagatamAM badhAne che. enAM aneka nAma ApyAM. khANuM-pINuM e bAbata 'limiTeDa' che paNa ramaNuM 'alimiTeDa' che. AkhuM jagata pudgala ramaNuM kare che ! pudgala ramaNatA, prAkRta ramaNatA ane eka potAnI, AtmAnI
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! 341 342 AptavANI-14 (bhAga-2) kazo adhikAra ja nathI. hA, eTaluM kahevAno adhikAra che ke tame svarUpanI ramaNatA karo cho ke pudgalanI ramaNatA karo cho ? evuM pUchAya. tyAre kahe, 'svarUpanI ramaNatA karIe chIe.' to barobara che. zuddhAtmAnI ramaNatA e ja mukhya vastu che. atyAra sudhI A pudgalanI ramaNatA hatI. A badhuM pudgala ja kahevAya ne ! je rUpe kaho, Ama rUpe kaho ke tema rUpe kaho, paNa badhA rUpe badhuM pudgala ja che. badhA jeTalA sAdhana mArge che, e badhA paugalika ramaNatAmAM che ! prazanakartA : eTale pudgala jevuM pUraNa kareluM... dAdAzrI : evuM ja galana thAya che. sattare guNyA'tA ane have kahe che ke mAre traNathI bhAgavuM che to kema bhagAtuM nathI ? alyA mUA, jeTale guNyA'tA enAthI ja bhAga to e zeSa vagaranuM Ave. praznakartA : paNa A kriyAo to niHzeSa thatI nathI ne ? kaho cho ne ke kriyAo pudgala kare che, to e have ene niHzeSa thavA mATe pAchuM evo bhAgAkAra karavo paDe ? dAdAzrI : pudgala che te e evI rIte ja badhuM kArya kare che. emAM A Dakhala kare che ke nA, sattare zuM karavA lAge che, traNe bhAga, pAMca bhAga. praznakartA : nahIM to Ama niHzeSa thavAnuM hatuM ? dAdAzrI : hA, enI meLe cokhkhuM ja thaI jAya. praznakartA : paNa A bhAgAkAra kare che ke guNAkAra kare che eTale vadhe che bIjuM. dAdAzrI : A loko Dakhala karatA hoyane to upara vAdaLAM (AvaraNa lAvyA) vagara hoya nahIM. vAdaLAM lAva lAva ja karyA kare, bAre mahinA. UlaTuM Dakhala nathI tyAM eTaluM sAruM che. nahIM to A loko jemAM ne temAM mahIM Dakhala karyA kare. ane ApaNe A (jJAna pachI) Dakhala nahIM ne, eTale nirAMta thaI gaI. maratuM-jIvatuM nathI koI ! prazanakartA : to pudgalanIye jAgRti nathI, AtmAnIya nathI, to pachI konI kahevAya ? - dAdAzrI : pudgalanI ja. A pudgala laDhe che, pulanuM atikramaNa che, pudgala kramaNa che, pudgala paiNe che, pudgala rAMDe che, pudgala mare che, pudgala janme che. paNa bahAra vAta A nA bolAya. ahIM vAta bolAya. A sApekSa vAta che. bahAra to tame kaho cho, tyAM mAre evuM ja bolavuM paDe ke AtmA janme che ne AtmA mare che. praznakartA : pudgala atikramaNa kevI rIte kare ? dAdAzrI : evuM che ne, pudgala atikramaNa ekaluM nA kare, A jagata ja pudgala calAvI rahyuM che. laDhAIo ja pudgala calAvI rahyuM che. A badhuM ja pudgala calAvI rahyuM che. e jJAnIonI bhASA bIjA lokone kema samajamAM Ave ? jJAnIo joIne kahe che, zyAre bIjAne pratItimAM lAvavAnuM che. praznakartA : pudgalanuM je thayA kare che te vyavasthitanA dhoraNe thayA kare che, paNa te atikramaNa kevI rIte karI zake ? dAdAzrI : kramaNa karI zake ane atikramaNa badhuM ja e ja kare che ne tyAre. prazanakartA : e pudgalamAM AtmAnuM cetana bhaLe to ja thAyane ? dAdAzrI : enuM nAma ja pudgala kahevAya. A je pudgala paramANu che ne, e to ApaNe pudgala kahIe chIe, eTaluM ja che. e to paramANu ja che. paNa mizracetanane bhagavAne pudgala kahyuM che. pudgala eTale zuM, ke mizracetana caitanyabhAvathI bhareluM te, pUraNa thayuM e bIjA avatAramAM galana thAya che. pAchuM pUraNathI cArja thAya che ne DiscArjathI galana thAya che. ane atikramaNa e galana che. paNa e
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! 343 344 AptavANI-14 (bhAga-2) atikramaNa AtmA thakI thayuM hoya to pUraNa che. svapariNatithI thayuM hoya to pUraNa che. parapariNatithI thayuM hoya to galana che. praznakartA : dAdA, A caMdubhAI kare to emane to rAgAdi kazuM hoya nahIM, to pachI emane atikramaNa zuM ne pratikramaNa zuM ? dAdAzrI : rAga-bAga badhuM caMdubhAIne ja che. tethI ja amAre ahIM AgaLa Ave che ke jJAnIonI bhASAmAM koI jIvatuM-maratuM nathI. evuM AvyuM ne ? 'jIvato-marato koI nathI jJAnIonI bhASAmAM, pratiSThita AtmA jIve, bhrAMtirasanA sAMdhAmAM." are, doSita ja nathIne ! mane doSita koI dekhAtuM nathI. doSita che ja nahIM. A doSita bheda svarUpathI che. bhedabuddhithI doSita dekhAya che. jenI bhedabuddhi gaI, tene abheda dRSTi utpanna thaI. tyAM doSita jevuM kazuM che ja nahIM, prema ja che. praznakartA : khAIe chIe khAvAnuM e pudgala ane pIvAnuM e pudgala, badhuM pudgala ? dAdAzrI : A pudgala badhuM. prazanakartA : to pachI A zarIreya pudgala ? A davA khAvI, e badhI pudgala ? dAdAzrI : pudgala. prazanakartA : to pudgalane pudgala sahAya kare ? dAdAzrI : haM. eka pudgala bIjA pudgalane athaDAya, eTale tUTI jAya badhuM pudgala. e sahAya kare ane nukasAneya kare, AtmA tevo nathI. praznakartA : e to nirALo che. dAdAzrI : A to pudgalane AtmA kahe che. eTalI ja bhAMjagaDa che, baLI. prazanakartA : paNa A badhuM pudgala paNa peluM gajabanuM pudgala. A pudgalathI pudgalane nukasAna ghaNuM thAya, tophAneya pudgala karAve. dAdAzrI : te badhuMya karAve ne ! zAMtiya karAvaDAve pAchuM. jajamenTeya e Ape ne AropIya thAya, vakIleya e. bhUkha lagADe che pudgala, bhUkha maTADe che pudgala. bhUkhane mATe badhuM pakave cheya pudgala. rAMdhI lAve che teya pudgala, vaheMce che teya pudgala, khAya teya pudgala. badhI pudgalanI bAjI che. temAM 'huM'paNuM ke 'huM karuM chuM' evuM kahe e bhrAMti. e coMTI paDyo tethI A phasAmaNa che. ApaNe kahIe ke A bhAva khoTo che. bahAra nIkaLI jA. paNa have loko zI rIte nIkaLe ? jJAnI vagara nIkaLe nahIM. eno rasto, jANakAra joIene ? ane svarUpanuM bhAna joIe. svarUpanA bhAna vagara nIkaLe nahIM. eTale phasAyuM che badhuM jagateya. AI phasyA bhaI, AI hasyA. ciMtA-kakaLATa thAya che teya pudgalane thAya che, AtmAne thatA nathI. prasanakartA : AtmA pUrAi gayo. ene chUTavuM che have ? dAdAzrI : e pAcho mukta ja che. paNa e bhAna thAya to badhuM sarvasva mukta thAya. 'tame' mukta thai gayAne have. badhI pudgalanI bAjI che ! jJAnIonI bhASAmAM koI maratuM ja nathI ane lokabhASAmAM badhA loka maryA jAya che. bhrAMtimAM evuM bhAse bhrAMti eTale A hAtha Ama AMkhe dabAI jAyane to A lAITa be dekhAya. dekhAya ke nA dekhAya ? alyA, be nathI, eka ja che. tyAre e kahe che, "be chene.' ApaNe kahIe, 'eka che.' te nA mAnatA hoya to pachI A hAtha ApaNe kheMcI laIene eTale tarata eka ja dekhAya.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! 345 346 AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : pudgalane mATe pudgalanuM sevana, jJAnIoneya paNa karavuM paDe che, zyAM sudhI A pudgalanI hayAtI che tyAM sudhI ? dAdAzrI : jJAnIoya zuM kare ? jJAnIoneya chUTako nahIM, koIne chUTako nahIM. prazanakartA : to pachI A pudgalanI aMdarathI je vastu pedA thayelI, enA sevanathI jo A pudgala sAruM thatuM hoya to, eno upayoga karavAmAM vAMdho zuM ? dAdAzrI : paNa e to hAthamAM sattA nathI. eno dravya-kSetra-kALabhAva che. eTale cAle nahIM. kALa bhego thAya tyAre pAchuM loka kaheze, A tamane udharasa koNe karI ?" tyAre kahe, 'udharasa pudgale karI." maTADaze koNa ? tyAre kahe, 'pudgala maTADaze." duHkha kone che ? tyAre kahe, 'pudgalane." paNa have e ene potAne samajAya nahIMne ! bairI joDe matabheda paDe te, ene beune duHkha thAya. rAte UMgha nA Ave pAchI. pudgalane pudgala athaDAya che. cetanane cetana kadI ja athaDAtuM nathI. piMDanuM aMkagaNita ! jagatamAM cAra vastu che. saravALA-bAdabAkI enI meLe ja thaI rahe che. kAraNa ke pudgalano svabhAva che. guNAkAra-bhAgAkAra pote kare che. te zeSa vadhe che. mera mUA, niHzeSa bhAgAkAra kara to ukela Avaze. saravALA-bAdabAkI pudgalanA che. guNAkAra-bhAgAkAra (vyavahAra) AtmAnA che. rAga tyAM guNAkAra, dveSathI teno bhAgAkAra, UMco thavuM e guNAkAra, nIce thavuM e bhAgAkAra ane rAte oDhIne yojanA kare che te guNAkAra kare che. meM pahelAM bhAgAkAra karavA mAMDyo, te niHzeSa bhAgAkAra karyo eTale pUruM thayuM. guNAkAra ne bhAgAkAra te kyAreya pudgalanA hatA ja nahIM, te (vyavahAra) AtmAnA ja che. have tame kaho ke A barAbara nathI, A tema nathI, eTale A vizrasAnA guNAkAra thAya te prayogasA. A prayogasA thaIne pachI mizraNA thAya. mizraNAmAMthI pAchA vizrAmAM jAya. kAraNa paramANu e prayogasA, rUpaka paramANu e mizrasA. pachI phaLa ApIne vizrA niraMtara thayA kare paNa prayogasA thavAnA baMdha thAya eTale mizrA utpanna na thAya, eTale badhuM baMdha thAya. dehane potAnuM zarIra mAne che. Aropita bhAva che eTale jagata avAstavika dekhAya. eTale te guNAkAra kare ne pAcho bhAgAkAra karyA kare. pudgalanA svabhAvika paramANu che, paNa AtmAno vibhAvika svabhAva che. eTale guNAkAra-bhAgAkAra, brAMta AtmAno svabhAva che. bhAgAkAramAM ja guNAkAranuM bIja paDeluM che ne guNAkAramAM bhAgAkAranuM bIja paDeluM che. tene ApaNe ghAlamela kahIe chIe. A jagatamAM saravALAbAdabAkI-guNAkAra ne bhAgAkAra e cAra ja vastu che. moTAbhAganA jIvo bhrAMtimAM che. te naryA guNAkAra ja karyA kare che. be rakamano guNAkAra karIe ne maLato na Ave to tenuM zuM kAraNa ? A jagata AkhuM sAMsArika sukhathI bhareluM che. je tamane sukha na AvyuM to kaMIka bhUla rahI gaI che, tevI tamane samaja na paDe ? - savAranA pahoramAM saMyogonA saravALA thavA mAMDyA. ame koI vastunA bhikhArI nathI, chatAM vyavahAramAM amArI pAse bhikhArIpaNuM karAvyuM (guNAkAra) ne bebIne kahyuM ke jA bena, sveTara laI Avo. mAgyuM e guNAkAra ne paheryuM e saravALo thayo. te ja A saravALAnI bAdabAkI thavAnI te kudaratI che eTale have garamI lAge che. te sveTara kADhI nAkhavAnuM mana thayuM te bhAgAkAra. pachI sveTara kADhI nAkhyuM te bAdabAkI thaI. te bAdabAkI thaI te saMyogI purAvA UbhA tyAre ame kADhI nAkhyuM. phorenanA loko kahe ke ahIMnAne paNa badhAne guNAkAra-bhAgAkArasaravALA ane bAdabAkI AvaDe ke nA AvaDe ? darekane AvaDe ja. A jagatamAM A cAra ja vastu che, pAMcamI koI vastu che ja nahIM. je bIjI anaMta vastuo tamane dekhAya che te cAra vastuomAMthI ja utpanna thayelI che. mUA, loka bIvaDAva bIvaDAva kare che. luccAI na karIza,
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! 347 348 AptavANI-14 (bhAga-2) corI na karIza. mUA, A kahenAra koNa ? ane karanAra koNa ? A cAra vastunuM svarUpa samajI lyo. AkhuM jagata bhAgAkAra kare che. te mIMDA upara mIMDA caDhAve che ne nIce utAra utAra kare che. chatAM pAra nathI Avato. amAro bhAgAkAra to niHzeSa thaI gayo che. mIMDuM-bIMDuM amAre caDhAvavAnuM ke utAravAnuM rahyuM ja nathI. ApaNe himAlaya upara jaIe ne barapha paDato hoya ne jatAM jatAM koIka jagyAe buddha bhagavAna jevuM pUtaLuM dekhAya. bIjI jagyAe barapha paDyo hoya te mahAdevajInA derA jevuM dekhAya, trIjI jagyAe baraphamAM mahIM voza bejhIna dekhAya. barapha badhe sarakho nA paDe ? A rAtre barapha paDyo te saravALo thayo ane savAre sUraja Uge ke badhuM ogaLavA mAMDe te bAdabAkI thaI. have buddhanuM pUtaLuM joIne bUmo paDe ke alyA, buddhanI mUrti ! te guNAkAra kara kara kare ne lokone kahe ke alyA, juo peNe buddha bhagavAnanuM pUtaLuM che. tyAM badhA jovA jAya tyAre ogaLI gayuM hoya, te vakhate mahIM bhAva badalAyA, te bhAgAkAra thayo. amAro bhAgAkAra niHzeSa hoya. samabhAve nikAla thAya te niHzeSa bhAgAkAra kahevAya. juone, have e jaina pudgala, vaLI A vaiSNava pudgala, e badhA pAchA vAMdhA UThAvanArA hoya. ene bhagavAne kahyuM ke A pudgala naDe che tane. eTale vAMdho nA uThAvavo joIe. jJAnI game tyAM darzana karavA jAya to vAMdho nA UThavo joIe. kAraNa ke emanI pAse to eka ja rIta hoya, vItarAgatA. koI pakSamAMya nA hoya, kazAyamAM nA hoya. emanI pAse to eka ja rIta hoya ke guNAkAra thayeluM hoya tene bhAgIne samAna kare ane bhAgAkAra thayeluM hoya ene guNIne samAna kare. sAmasAmI guNAkAra-bhAgAkAra be karI nAkhe, eTale sarakhuM karI nAkhe, samAna karI nAkhe. ane kyAre jagatane zuM game ? guNAkAra ekalo ja game. bhAgAkAra kema karyo, kaheze. ane jJAnI puruSanuM to samAna ja karavAnuM kAma, vItarAgatA ! jaDa evI jomeTrI che, tenA thiyaramamAM saoNlva thAya che, to A thiyarama tAro saoNlva nahIM thAya ? jaDa to vyavasthita avaLuM ApIne jAya to te tamane jJAna ApIne jAya ane vyavasthita savaLuM ApIne jAya to ApaNane lahera karAvIne jAya. ApaNane to banne bAjuno lAbha ja che. orgenAIjhiMga pudgalanuM che ne karAmateya pAchI pudgalanI che to pachI tuM zuM kAma mAthuM mAre che ? emAM zuM Dakho karavAno ? Dakho karo to Dakhala thaI jAya. jo orgenAIjhiMga ApaNuM hota toya te ApaNo abhiprAya kAmano. eTale AmAM abhiprAya vilaya thaI jAya to ja ukela Ave. khAya pudgala, pudgalate ! kramikamAM to "A choDo, te choDo', tyAre kahe, 'bhAI, zuM kAma choDAya choDAya kare che, bA ? pudgala pudgalane khAya che, emAM tuM zuM karavA vacce ADo AvuM chuM ?" mULa vAta judI jAtanI che. praznakartA : kharI vAta che. dAdAzrI : A to pudgala pudgalane khAya che, AtmA khAto nathI. koI chokarAne sAme bahAravaTiyA maLyA, te kAna kApe, nAka kApe ne pachI zAka kare to zuM thAya ? zuM asara thAya ? e to pudgalanuM zAka kare che, ochA AtmAnuM zAka kare che ? pula pudgalane khAya temAM AtmA upara upakAreya zuM ane nA upakAreya zuM ? loko jANatA nathI, tene to zyAMthI sakkaraTeTI kApe (pudgala, deha, phaLa) tyAMthI AtmA ja kapAya ane je AtmAne jANe che tene to sakkaraTeTI zyAMthI kApavI hoya tyAMthI kApe. ene masaLavI hoya toya masaLe, paNa AtmA kapAvAno nathI. jagata AkhuMya sakkaraTeTI ja che. devalokoya bhogavAI jAya. devIo bhogavAI jAya che. keTalIka buddhivALI, keTalIka buddha, keTalIka abudha, evI badhI ja sakkaraTeTIo ja che !
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! 349 350 AptavANI-14 (bhAga-2) zuddhAtmA jANyo eTale vidhi karIne, bhagavAnane bahAra besADIe ne pachI sakkaraTeTI che ne, tene cappathI zyAMthI kApavI hoya tyAMthI tuM tAre kApa. kApanAroya sakkaraTeTI che, kapAya che teya sakkaraTeTI che. khAya pudgala ne khAlI ahaMkAra kare che ke "meM khAdhuM'. ene khabara ja nathI ke bIjo koI che. A to pArakI pIDA 'pote' laI emAM AvuM kaMIka gUMgaLAmaNa thaI jAya, kaMIka vacce ADuM AvI gayuM eTale baMdhakoSa thaI jAya. A badhuM pudgala ja che. bimArInuMya pudgala ja che. pudgalane 'juo', pudgalamaya nA thAva, 'juo' ke zuM thaI rahyuM che. paNa have zI rIte jue, eno moha ocho thayA sivAya ? moha zyAM sudhI tUTe nahIM, tyAM sudhI bhrAMti jAya nahIM. amuka prakArano moha rahyo hoya tyAre ApaNI pAse bhego thAya. te moha ApaNe ene kADhI ApIe. ene moha bhasmIbhUta karI ApIe pachI "jovAnuM thAya e. moha bhasmIbhUta thayA sivAya to koI dahADo jJAna UbhuM nA thAyane ! vairAga to keTalA dahADA lAvaze ? vairAga rahe nahIM. praznakartA : pudgalanI zakti kharI ? dAdAzrI : pudgalano svabhAva pUraNa-galana che. pudgalane tAbe jo A vANInI zakti kahIe, paNa tyAre pudgala ja badhuM kare. A bhUkha lAge che tyAre deha kazuM kare che ? saMDAsa javuM hoya tyAre pugalane tAe pote (pugala) rahI zake che ? pudgalanI sattA nathI paNa teno pUraNa-galana svabhAva che. praznakartA : e samajAyuM nahIM barAbara, e niraMtara parivartana thayA karavuM e svabhAva ? dAdAzrI : parivartana to thayA ja kare che, AkhuM jagata. prazanakartA : je eka pudgalano svabhAva che, e sarva pulano svabhAva che ? dAdAzrI : hA, te eka ja prakArano svabhAva badhA pudgalano. bhUkha lAgavI, tarasa lAgavI, lAgaNIo utpanna thavI, phalANuM thavuM, thAka lAgavo, gorA thavuM, dhoLA thavuM, kALA thavuM, pILA paDI javuM. prazanakartA : hA, barAbara che. dAdAzrI : eka pudgalano je svabhAva che, badhAya pudgalano svabhAva eka ja, badhe ja e svabhAva che. jo pudgala sattAdhIza hota, vyavasthita vagara, to to bhUkha koIne lAgata nahIM, paNa tevuM nathI. pudgala tenA svabhAvamAM ja kAma karI rahyuM che. praznakartA : khAtI vakhate khAvAmAM kaMTrola raheto nathI. dAdAzrI : khAtI vakhate khA khA kare che te pudgalano svabhAva che. te pudgala pudgalane kheMce che. hamaNAM pAMcaso jaNa jamavA bese ne koi eTIkeTavALA sAheba hoya to temane 'jamavA beso' kahIe to nA nA' kare paNa pachI bese ne bhAta AvavAnI vAra hoya to dALamAM hAtha ghAlyA kare, zAkamAM hAtha ghAlyA kare. kAraNa ke e pudgalano svabhAva che. mAge che pudgala, toya temAM Aropa kare che ke, "meM mAMgyuM', khabareya nathI e to paNa bIjuM koI mAMganAruM che ja nahIM ne emAM, tapAsa karatAM evuM ja lAge che ne ? ene tapAsa karatAM zuM lAge ? prazanakartA : kazuM jaDe nahIM ene. dAdAzrI : 'bIjuM koI che ja kyAM ? huM ja chuM ne', kaheze. A badhuM mAge che ja pudgala. prazanakartA : khorAka-pANI, badhuM ? dAdAzrI : badhI cIjo nahAvA-dhovAnuMya pudgala mAge che. dAtaNeya karavAnuMya pudgala mAge che.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! 351 35ra AptavANI-14 (bhAga-2) khAnAra deha che. khAnAra jANato nathI ane jANanAra khAto nathI. kriyA kare e paratattva ane jANanAra svatattva che ! lUMTe che ne lUMTAya che e beu anAtmA che. praznakartA : pudgalamAM koI dharAyuM nahIM. dAdAzrI : eTale dharAyA evuM koIne thayeluM nahIM. tyAM peluM pudgaleya thoDuM bhikhArI to rahevAnuM ja che ne ! to enA karatA pahelethI ja bhikhArI kahI daIe to zuM khoTuM ? niveDo Ave ne, pAra Ave ne ! pudgalono bhavobhava tiraskAra karelo che, te ja tane naDe che. A jagatamAM evI koI cIja nathI ke zyAM beThA hoya tyAM beThA beThA cIjo na maLe, tevo AtmAno vaibhava che. pudgalanI karAmata to evI che ke tamo je vastune tarachoDazo, te pachI kyAreya bhegI na thAya. A bhavamAM to kadAca maLe paNa bIjA bhavamAM na maLe. lokabhASAmAM A sAruM, A khoTuM kahevAya che ne bhagavAnanI bhASAmAM eka ja kahevAya che, vastu e vastu. pudgala, pudgalanA svabhAvamAM che ne AtmA, AtmAnA svabhAvamAM che. pudgalano svabhAva kevo ? bheguM thavuM, vikharAvuM, bheguM thavuM, vikharAvuM. tyAre loka kaheze, A UDI gayuM badhuM. pudgalane evuM kazuM che nahIM ke UDI jatuM rahe. e to UDI jAya, bheguM thAya, UDI jAya ne bheguM thAya. A cokhAne garama karIe to caDhI jAya. eTale loka kaheze, A caDhyA ne pelA kAcA hatA, te kakaLATa karyA kare ne DakhA karyA kare che. paNa A to pahelAMnI pelI Teva paDI gaI che ne, "A sAruM ne A khoTuM, AvuM thAya to sAruM ne AvuM thAya to khoTuM." AvuM sAruM-khoTuM pudgalamAM che ja nahIM kazuM. pudgala to pudgalanA svabhAvamAM ja che. pudgala eno svabhAva choDe nahIM. cetana eno svabhAva choDe nahIM. pota potAnA svabhAvamAM rame ane A (ahaMkAra) Dakho kare. ye AmacA ne te AmacA. ye AmacA ne teya AmacA. ane bahArathI bairI paiNI lAvyo, teya AmacI. jo upAdhi ghAlI che ne ! praznakartA : hamaNAM dAdA, vadhAre cAlyuM che, bahu cAlyuM che A. dAdAzrI : vadhAre che, mamatva Topa upara beThuM che atyAre. tyAre mAreya khAyane evo ! vyavahAramAM cokkasa mANasa joDe besanArA tame, A Aja acokkasa kaMpanInuM dhAma beThuM che A ! dhArmika pudgaleya bane aTakaNa ! praznakartA : oNrnAmenTala mArgamAM (dharmamAM) kaMIka karIe chIe evo eka jAtano AtmasaMtoSa rahe che. dAdAzrI : miththA saMtoSa ane eka jAtanI zAMti rahe. jema koI jagyAe DuMgara Ama dekhAvamAM bahu sarasa hoya, to kudaratI oNrnAmenTala hoya. te tyAM AgaLa manamAM ema thAya ke A kevuM suMdara dekhAya che ! A vAtAvaraNa keTaluM suMdara lAge che ! evuM koI ornAmenTala vAtAvaraNa lAgyA kare. e badhI paugalika mastI, pudgalanI mastI badhI, badhA oNrnAmenTala rastA. lokoneya game ane virodhAbhAsa tadana. are bhAI, atyAra sudhI huM uttaramAM cAlato hato, have dakSiNamAM kema cAlavAnuM thayuM? tyAre kahe, 'e to rasto je bAju jato hoya te bAju javAnuM. tyAre eno artha zuM che ? uttaramAM cAlyA pachI dakSiNamAM cAlavAnuM. evo rasto koNe dekhADyo ? dhAro ke rasto badalAya toya paNa uttarathI purva bhaNI jAya ane te northa-IsTa badalAya pAcho. ekaluM IsTamAM nahIM paNa northa-IsTamAM jato hoya. paNa sAutha-IsTamAM to nA ja jato hoya ne ! eTale badhI jAgRti joIe ke nA joIe ? praznakartA : te badhI pudgalanI mastI che ne ? dAdAzrI : e badhI pudgalanI mastI che. saMsAranA loko je
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! 353 354 AptavANI-14 (bhAga-2) mastImAM paDyA che e mastI AnI. praznakartA : dAdA, A paudgalika mastIthI saMsAra vadhane ? dAdAzrI : saMsAra vadhe eTaluM ja nahIM, anaMto thAya. praznakartA : anaMto thAya, to to A gale meM phAMsI jevuM. e jANe che ke huM to kAMIka karuM chuM paNa A to uparathI phAMsI AvI ! dAdAzrI : bebhAnapaNe mAra khAya che ne ! praznakartA : kRpALudevanA pustakamAMthI "jaina pudgalabhAva ocho thaye AtmadhyAna pariNamaze.' te ema kema kahe che ? te yathArtha kahe che. jaina loko ema kahe che ke pudgalabhAva ocho thaze to.. dAdAzrI : evuM nathI kahetA. 'huM jaina chuM, huM jaina chuM', e karma zyAre jaze tyAre AtmadhyAna pariNamaze. praznakartA : jaina hovAno bhAva e jaina pudgalabhAva ? dAdAzrI : hA. e rogane, eTale e karma coMTyAM ! vItarAgonA dharmane karma hoya nahIM, riyala dharma. ane A jaina dharma che. jaina dharma to rileTiva dharma che. kRpALudevanuM eka-eka vAkya vAMcavA jevuM che. ekaeka vAkya samajavA jevuM che. mUrtiye utpanna thayelI che. bhagavAne cAra nikSepo kahyA. nAma nikSepa, pachI A sthApanA nikSepa. mUrtiye dekhAya. pachI dravya nikSepa. dravya nikSepa eTale je bharelo mAla, jaina hoya te jainano mAla bharelo hoya. te pratikramaNa-sAmAyika evuM karyA karato hoya. vaiSNava che te vaLI, mUrtine navaDAya navaDAya karato hoya. jeNe je mAla bharelo hoya e nIkaLyA kare. jaina, jaina pudgalamAM hoya, vaiSNava, vaiSNava pudgalamAM hoya. e pudgala zyAre ene bilakula khalAsa thaI jaze, e baMdhanamAMthI rahita thaze tyAre ukela Avaze. e pudgala haze to navAM pudgala UbhAM thAya che ne jUnuM che te nirjare che ane navuM baMdhana thAya che pAchuM, navo baMdha paDe che. vaiSNavane vaiSNava pudgala mokSe nA javA de ne jainane jaina pudgala mokSe nA javA de. praznakartA : jaina pudgala ane vaiSNava pudgala eTale zuM? dAdAzrI : je ArAdhyuM te, ArAdhanA karI te pudgalanI ja karI ne ! darzana karavA gayA, mahArAjane namaskAra karavA gayA e badhuM pudgalane ja ArAdhyuMne, emAM AtmAne zuM levAdevA ? jemAM paDyo teno kATa lAgyA vagara rahe ja nahIM. paNa A badhAM TepIMga che. jaina pudgalamAM mAtAjInI bhaktivALu DiscArja temane game nahIM. AmAM (vaiSNavamAM) mAtAjI ne bIjuM jAtajAtanuM hoya. AmAM badhuM pudgala ja che ne ! jAta jAtanA vADA che. praznakartA : pachI AgaLa "jaina pudgala bhAva ocho thaye AtmadhyAna pariNamaze." ema kahe che ke kema ? te yathArtha kahe che. paNa A krama mArganuM che ne ? dAdAzrI : nA, nA, krama mArganuM nahIM, badheya jaina pudgala bhAva eTale je jaina che ne, te A bIjAM pula choDIne jainanAM pudgala grahaNa karyA kare. vaiSNave vaiSNavanAM pudgala grahaNa karelAM hoya. te A sAmAyiko karatAM zIkhyA hoya, bIjuM karatAM zIkhyA hoya, bIjuM badhuM zIkhyA hoyane, e badhAM pudgala bhAvo zIkhyA hoya, e badhA jaina pudgala pAchAM choDavAM paDaze. enAthIya baMdhana che. jaina pudgala bhAva kahevAya che. A sthAnakavAsIne sthAnakavAsI pudgala hoya, pudgala bhAva hoya. derAvAsIne derAvAsI pudgala bhAva hoya. A vaiSNava pudgala bhAva to A khAlI lAkaDAnuM khokhuM hoya ne tevAM narama che, paNa A jaina mugala bhAva e to tAMbAnAM patarAM jevAM kaThaNa che. eTale A pudgalathI to bahu rakhaDavAnuM che. jaina pudgala to je che te tAMbAnuM vAsaNa che, tUTe nahIM. e AvaraNa tUTe nahIM ane A vaiSNavanuM pudgala to lAkaDAnuM khokhuM, eka dA'Do saDI jaIne tUTI jAya.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! atyAre mokSamArga jainonA mATe khullo che. kharuM jaina pudgala to yathArtha jaina hatA ne tyAre hatuM. A to nAma jaina che. eTale kharuM jaina pudgala nathI A. eTale A tUTe evuM che pudgala. nAma jaina eTale jainane tyAM janmyA mATe jaina, ane pelA sAcA jaina, bhAve jaina nahIM, dravye jaina ane A to janma to thayo eTaluM, koI (pUrva bhavanA) brAhmaNano (A bhavamAM) jainane tyAM janma thAya ane e jaina thAya ethI karIne kharekhara jaina kahevAya nahIM. eTale A pudgala tUTI jAya, suMvALuM pudgala che A kALamAM ! 355 eTale jaina, vaiSNava e badhI paudgalika mAyA che. e mAyAmAMthI nIkaLavAnuM che. A sAdhanA karatAM karatAM, sAdhano e ja mAyA che, enAthI chUTavAnuM che. jainanA sAdhuo upadeza Ape to bIjA dharmanA UThIne cAlatA thAya, tyAre jJAnIne evuM nA hoya. vItarAga mArga ne jaina mArgamAM ghaNo phera. vItarAga mArgane eya pudgala aDe nahIM ne jaina mArgane jaina pudgala aDe. jaina pudgala chevaTe khapAvavuM paDe ne ! vItarAga mArgamAM to jaina, vaiSNava badhAnuM kAma thAya. jaino (jJAna) samajavAmAM zUrA paNa (AvaraNo) khapAvavAmAM nabaLA. jaina pudgala khapAvavuM bahu agharuM che. ame jJAna ApyA pachI mahIM avaLuM nIkaLe to jANavuM ke A jaina pudgala phUTyuM. jema dukAnamAM dArUkhAnuM phUTe to zeTha tene jANe ke dArUkhAnuM phUTyuM, huM phUTyo nathI. zyAM sudhI ajJAna che tyAM sudhI dArUkhAnuM phUTe ke pote phUTI jAya ? jaina pudgalabhAva jAya tyAre AtmA prApta thaze. praznakartA : dAdA, haju ghaNA jaNAne jJAna lIdhA pachI paNa e aTakaNa rahyA kare che, ke A kaMdamULa zuM kAma khAtA haze... emAM upayoga kema nathI raheto ? dAdAzrI : ene tIrthaMkara bhagavAne jaina pudgala kahyuM che. jaina aTakaNo laine AvyA che. te haju aTakaNomAM ja besI rahyA che. vaiSNava hoya tene vaiSNavanI aTakaNa hoya, tevI jainane nA hoya ane 356 AptavANI-14 (bhAga-2) jainane jainanI aTakaNa hoya. paNa te aTakaNo mAtra pudgala che, AtmA tevo nathI. AtmA aTakaNone jANanAra che ke A aTakaNa AvI. ane evo AtmA 'tamane' Apyo che ke badhI aTakaNone jANe evo. badhI jANI jAyane ? praznakartA : bilakula. rAtri bhojana aTakaNa, kaMdamULa aTakaNa ! dAdAzrI : hA, e badhA jainanI aTakaNa, tyAgIonI aTakaNa. A badhA tyAgI mahArAja je lai gayA ne jJAna, temane AvI aTakaNo pAchI AvavAnI. eTale judI judI aTakaNa hoya. aTakaNane ane ApaNe levAdevA zuM ? ApaNe joyA karavAnuM. 'eya derAsara nA javAya.' e vaiSNava pudgala ja evuM hoya. vaiSNavone vaiSNava pudgala khapAvavAnuM hoya, jainane jaina pudgala khapAvavAnuM hoya. kAraNa ke mokSamAM tyAM koI pudgala kAma lAgaze nahIM. eTale badhuM khapAvI devAnuM. kahe che.' 'sahaja svarUpe A jIvanI sthiti thavI tene zrI vItarAga mokSa - zrImad rAjacaMdra amArI sahaja svarUpe thaI gaI che ane tamAre sahaja svarUpa thavAnuM che. paNa tamAre peluM pudgala naDene, jaina pudgala. te jaina pudgalane khapAvavAM paDaze. vaiSNavane vaiSNava pudgala hoya, jainane jaina pudgala hoya. e badhAM khapAvavAM paDaze. e mArI pAse samajI lezo eTale khapI jaze. 'sahaja svarUpe jIvanI sthiti thavI' eTale zuM ke ahIM AgaLa gAtA hoya te ghaDIe gAvuM, khAtA hoya te ghaDIe khAvuM, UThatA hoya to UThavuM, sUvAnuM thAya to sUI javuM, Dakho nahIM. nA pIvuM hoya to kahI devuM ke 'cA nathI pIvI.' paNa Dakho nahIM. 'mane Ama kema thAya che ?' evuM nA hovuM joIe. tamane kema karIne thAya ? AtmAne kema karIne kazuM thAya ?
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! 357 358 AptavANI-14 (bhAga-2). bhAna to tamane thaI gayuM, lakSa beThuM. je thayuM temAM Dakho nA karo, to te sahaja svarUpanI sthiti che. jainane jJAna thayA pachI mokSe jatA zuM naDe ? jaina pugala naDe. jaina nA hoya to tene ? tyAre kahe, jainetara pudgala. sAdhu-AcArya hoya, temane kayuM pudgala naDe ? tyAre kahe, temane tyAgI pudgala naDe. karyuM pudgala kaThaNa ? tyAre kahe, tyAgI pudgala. ethI kayuM pudgala sAruM ? tyAre kahe, jaina pudgala. enA karatAM kayuM sAruM-narama ? tyAre kahe, jainetara. jJAna thayA pachI pudgala naDe. te tyAgIone A pudgala bahu naDe che. 'huM mahArAja chuM, huM tyAgI chuM, huM saMyamI chuM A badho ahaMkAra bharyone ! paramANu ahaMkAravALA badhAM jAmI gayA have zuM karavuM paDe emane ? atyAra sudhI meM ahaMkAra karyA e badhAM khoTA che, Ama gA gA kare tyAre e nIkaLI jAya, pastAvo kare to nIkaLI jAya. koIne kazuM bhAMjagaDa thAya, koIne anyAya thato hoyane, te ghaDIe amAruM zUrAtana caDhI jAya. ame jANIe ke aTakaNa AvI A. te badhAM pudgala kahevAya. kSatriya pudgala, vaizya pudgala, badhAM pajave, badhA herAna kare. mAnyatAo herAna kare. che pudgala taNI mastI ! bhagavAnane AvaDeya nahIM A khaTapaTa badhI. A badhI narI khaTapaTa ja che ane te jaDa tattvanI khaTapaTa che, bhagavAna to bhagavAna che. je mUMjhAya e mAryo jAya. AmAM jJAnI puruSa choDAvI Ape. kAraNa ke je chUTA thayA te choDAvI Ape. A badhI pudgalanI ramata che. bhaNavuM, bhaNAvavuM, pAsa thavuM, tyAga levo, AcArya thavuM, ziSya thavuM, badhI pudgalanI ramata. pudgalanI ramata eTale sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa badhA bhegA thAya ne kArya thAya. tenI para bhagavAna mUMjhAyA che ke A badhuM zuM haze ? huM kAyamano sukhiyo, mAre A zuM badhuM ? mahenata karavAvALA mahenata kare che ane supriTenDanTavALA supriTenDanTa rahe che. A badhI karAmata pudgalanI che paNa mUMjhavaNa AtmAnI che. saMyogonA dabANathI mUMjhAmaNa che. saMyogo kSaNe kSaNe badalAyA kare, pahelA jAya ne bIjA Ave, pAra vagaranA saMyogo che. praznakartA : nokarImAM ApaNA hAtha nIceno koI nokara kAma karato nA hoya, to ene ApaNe nokarImAMthI kADhI mUkIe to, eno ApaNane doSa lAge ke vyavasthita kahevAya ? dAdAzrI : nA. evuM nahIM. doSa zAnI ? ApaNane dveSa thAya to doSa lAge. rAga-dveSa hoya to doSa lAge. bIjI badhI koI paNa kriyA pudgalanI mastI che. jo rAga-dveSa nathI to to pudgala mastI ja che khAlI. te pudgala sAmasAmI laDe che. rAga-dveSa che tyAM AgaLa doSa che. eTale ApaNe joI levuM mahIM dveSa che enA tarapha ke kema ? eTalI tapAsa karavI ane jJAna maLyA pachI TheSa raheto nathI e cokkasa che ane jo raheto hoya to nokarane ApaNe chUTo karyo kahevAya, to guno ApaNane lAgu paDe. chatAM e kayo guno hoya ? peluM DiscArja che, to guno ApaNane lAgu thAya. paNa te A DiscArjarUpe guno, lAMbo guno nahIM. rAga-dveSa thAya to ja guno che, nahIM to guno nathI. koI paNa kriyA karo ane rAga-dveSa thAya to guno che. koI paNa khoTI-kharAba kriyA dveSa vagara thAya ja nahIM. sArI kriyA rAgathI thAya. A jJAna lIdhA pachI e kriyA judI paDe. praznakartA : karanAro ja Akho judo thaI gayo ! dAdAzrI : ane saheja dveSa thAya, to vera bAMdhe Ama. saheja dveSa ughADo ja dekhAya ApaNane. Amane kaMI dveSa che, nahIM to ATaluM badhuM Ama A nA thAya, opana phekTa dekhAya. A to badhAM enAM lakSaNo to dekhAyane ! koI paNa vastu hoya enAM lakSaNa to hovAM joIene ? eTale tame Sa sAthe nokarane kADhyo nathI ne ?
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! 3pa9 360 AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : nA. dAdAzrI : to vAMdho nathI. nA kAma karato hoya, ane vyavahAra che ne badho A. emAM A kADhanAro judo ne tame judA cho. kADhanAra judo nahIM ? praznakartA : hA. dAdAzrI : e pudgala mastI kahevAya. pudgala sAmasAmI TakarAya, vaDhe, laDhe tene jue e jJAtA, e AtmA. ane te rUpa thAya, temAM pravezI gayo to mAra paDyo. praveza kyAre thAya ? e bahu ja bharAI gayeluM hoya enI joDe, e vicAro joDe vaNAI gayelo hoya bhego, tyAre e thaI jAya. te chUTuM paDI jAya to kazo vAMdho nahIM. paNa thaI jAya pachI tamAre caMdubhAIne kahevuM, 'pratikramaNa karo. e bhAIne tame kADhI melyo, mATe eno pastAvo karo. ukela lAvo." bhale dveSa nA Avyo hoya toya kahevuM kharuM. emAM cokhkhuM thaI jAyane ! kapaDuM dhoyuM tyAre thoDuM peluM emAM TInopola nAkhe che ne, te ApaNe tyAM maphata che. TInopola ane peluM bajAramAMthI vecAtuM lAvavuM paDe. praznakartA : 'sahumAM joI zuddhAtmA ane pudgala taNI kustI, phakta che Atmavat draSTA, ho vaMdana cauda lokadhaNI." dAdAzrI : A badhI pudgalanI kustI che. AkhuM jagata pudgalanI kustI che. te kustImAM koI hAtha UMco karato hoya, koI hAtha ApaNane mAthAmAM mArato hoya, badhI kustI ja che. ApaNane mArato hoya tema kustI che. badhI ja pudgalanI bAjI che. bhagavAnano to eka ja zuddha upayoga che. A saMsAramAM upayoga na mUkIe toya cAle, paNa samaje zI rIte ? A sAruM-khoTuM dekhAya che, te pudgalanI vibhAvika avasthA che. ene juduM pADazo nahIM ke A sAruM ke A khoTuM. kaMDhavALAoe juduM pADyuM badhuM. e vikalpo che. nirvikalpIne sAruM-khoTuM, banne vibhAvika avasthA dekhAya. | gamatuM-nA gamatuM, sAruM-khoTuM, napho-toTo, A badhAM ThaMdra koNe UbhA kayAM ? samAje. bhagavAnane ghera ThaMdra nathI. A bAju anAja hoya ne A bAju saMDAsa hoya to bhagavAnanI dRSTimAM banne "maTiriyala' che. Ane bhagavAna zuM kahe ? "ola Ara maTiriyalsa'. (A badhuM pudgala ja che.) sivAya AtmA, badhuM pudgalAdhIta ! pudgala che te Dakho kare che, vaDhavaDhA kare che, AtmAne kazuMya nahIM. A jJAna maLyA pachI samajAya ke AtmA vItarAga che, to A pudgala vaDhavaDhA kema kare che ? te ApaNuM dhAreluM nathI karato, IcchA hoya toya kare nahIM. thAya che ne evuM? zAthI ? A pudgala eTale pUrvakarmano udaya, basa udayanuM poTaluM che A, evo kaMIka udaya Ave ne pragaTa thAya, udaya Ave ne pragaTa thAya, emAM pelo ajJAnI mANasa ahaMkAra kare ke huM karuM chuMA. e karato nathI, A karma karyA kare che. A zarIra-barIra enA udayane AdhIna badhuM. eTale hAtha-bAtha badhuM calAvavAnuM enA AdhIna, buddhi, mana-bana badhuMya pudgalane AdhIna. eka ahaMkAra eya enA AdhIna che, paNa bIjo navo ahaMkAra e pAcho Ubho kare che, ke A 'huM karuM chuM." e ene lAge che, te bhrAMti che. enAthI karma baMdhAya che ane pachI e karmathI pachI duniyA cAle che. e ame jJAna ApyA pachI e kartApaNAno ahaMkAra tarata nIkaLI jAya, pachI bhoktApaNAno ahaMkAra rahe. eTale A laDhavADa koNa kare che ? A pudgala kare che. tene ApaNe "joyA karavAnuM che. A ne A, be pudgala zuM kare che, mAramArA kare che ke zuM kare che, e ApaNe joyA karavuM banneva. nahIM to bIjAM karma baMdhAya pAchAM. praznakartA : badhA pudgala paramANune kliyara karavA paDazene, tyAre mokSa thazene ? dAdAzrI : e to thaI ja jAya. ApaNe zuddha thaIne ApaNA
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! 361 362 AptavANI-14 (bhAga-2) gharamAM besI jaIe eTale peluM kliyara thaI jAya enI meLe. peluM karavA jaIe tyAre nA thAya. bAraNA vAsIne beThA eTale pachI enI meLe bahAra jayA kare, vAvAjhoDuM baMdha thaIne savAramAM TADhuM paDI gayuM hoya badhuM. emAM bhAga lIdho ke bagaDyuM. eTale ApaNe kazuM karavAnuM nA hoya. jema maravA mATe kazuM karavuM nA paDe evuM. kazuM ja karavuM nA paDe. ApaNA gharamAM sUI gayA hoya to pachI nikAla thaI gayo. IphekTamAM hAtha ghAlavo nahIM. deha to, mana-vacana-kAyA to IphekTa che khAlI, emAM zuM karavAnuM ? eTale kazuM karavAnI jarUra ja nathI ne ! AtmA mAnyo pudgalate ! vaibhava hoya chatAM InTaresTa nA hoya. vaibhava to pudgalano hoya, e kaMI AtmAne hoto haze ? pudgalanI jAhojalAlI hoya, toya pote pudgalamAM pese nahIM. juone A che pudgala, chatAMya lokono jIva emAM hoya. mana-buddhi-citta-ahaMkAra emAM hoya. ane keTalAkane (jJAna dazA pachI) emAM kazuM hoya nahIM. praznakartA : dAdA, e kayA kAraNathI pudgalamAM jIva kheMcAto haze? dAdAzrI : e pote potAnI jAtane pudgala mAne che. "A caMdubhAI huM ja chuM " eTale pachI pudgala UMdhuM pese mahIM. pote pudgala che ane pote jANe ke A ja chuM. praznakartA : A nathI pote ane chatAMya potAnI jAtane e pudgala mAne che, to enI pAchaLa kayuM kAraNa ? dAdAzrI : pudgala mAnato nathI e potAnI jAtane, e to "huM AtmA ja chuMevuM kahe che paNa pudgalane AtmA kahe che. e kAyadesara rIte kone AtmA kahe che ? A yugalane. AtmAne AtmA kahe to to kalyANa thaI gayuM ! praznakartA : hA, paNa e pudgalane AtmA kema kahe che ? dAdAzrI : loko kahe eTale. loko kahe che ne ke tame jaina cho, to tame pachI mAnI lIdhuM ke huM jaina chuM. loko kahe ke A benanA dhaNI, to e ja mAnI lIdhuM ke huM dhaNI. 'huM AtmA chuM' evuM nathI kahetA ne ? A 'huM dhaNI chuM' ema kahe che ne ? mATe e mAnyatA deDha thaI gaI. ene roMga bilIpha kahIe chIe ame. A ene sAyakolojI thaI gaI che. ame roMga bilIphane toDI nAkhIe basa, phrekacara karI nAkhIe. AtmA to AmAM pudgalamAM jatoya nathI ane pudgala AtmA thatuMya nathI, khAlI mAnyatA ja. eTale ame kahIe chIe ke A dhokaDAmAM cetana che ja nahIM. A je kArya karI rahyuM che e dhokaDuM emAM cetana jevI vastu ja nathI. paNa e bahAra kahevA jevI vastu nahoya. pablika AkhuM ema ja kahe ke huM ja chuM A, huM ja cetana chuM. cetana nathI chatAM khAya che, pIve che, zAstro vAMce che, zAstra lokone zIkhavADe che. cetana nahIM hovA chatAM badhI ja jAtanuM kAma cetana jevuM kare. deha, paDachAyA sama ! deha to paDachAyAnI jema Ubho thAya che. paDachAyAne ApaNe Ama Ama karIe ke (hAthanA IzArAthI) jato rahe, jato rahe, tyAre e zuM kare ? e paDachAyo evuM kare ke jato rahe ? alyA, huM karuM chuM, tuM zuM karavA cALA pADuM chuM? eTale A deha paDachAyAnI peTha vaLagyo che. pudgalanI chabI che A. bhrAMtithI ApaNe mAnyuM che ke A huM ja chuM, tethI cetana jevo dekhAya che. paNa zyAre baporanA bAra vAgene, tyAre ApaNe paDachAyo khoLavA jaIe to dekhAya nahIM. jaDe nahIM koi jagyAe. alyA, paDachAyo kaMi gayo ? tyAre kahe, samAi gayo. upara bAra vAgene, eTale samabhAvamAM Avyo sUrya. tema A AtmAM samatAmAM Ave, te peluM UDI gayuM, haDahaDATa. samatAmAM Avyo ke UDI gayuM. potAnA cenacALA potAne kaDavA lAge che paNa te pudgalanA che ne abhiprAya buddhino che, paNa te potAnA ja bharelA che. pula joDe ekatA karI eTale pula vinAzI che to 'ApaNe'ya
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! vinAzI thavuM paDe. 'pote' jo pudgalathI judo rahe to avinAzI che, potAnuM amaratva mAlUma paDI jAya. kartApaNAnA bhAnathI pudgala joDe ekatA thaI jAya che. 363 'mAya' e badhuM pudgala che, AkhuMya pudgala che. vyavahArathI bolavuM paDe ke mAro koTa che, mAruM A che. badhuM vyavahAramAM bolavuM paDe 'mAya' paNa potAnuM (riyalamAM) karIe nahIM tene kazuM aDe nahIMne ! bolavAmAM vAMdho nathI paNa mahIM potAnuM (riyalamAM) nakkI karI laie to, paNa vyavahArathI to bolavuM paDene ? polIsavALo kahe ke A ghara konuM ? tyAre kahIe, 'amAruM ghara che', paNa mahIMthI amAruM nA hoya. A badhI ja pudgalanI asara che. jo saheja paNa ApaNA AnaMdane, nirAkuLatAne halAve to e pudgalanI asara che, IphekTa che, bIjuM kazuM che nahIM. pudgalanI IphekTa potA upara laI lIdhI che ke mane thayuM A. pudgala IphekTiva svabhAvanuM che. be jAtanI IphekTo Ape. eka zAtA Ape, bIjuM azAtA Ape. e be IphekTo ene che kAyamane mATe, e IphekTa ApaNe aDavA nA daIe. zAtAya nA aDavA daIe ne azAtAya nA aDavA daIe, e ApaNo svabhAva. ame moDhe bolIe kharA, badhAne jarA enkarejamenTa rahe eTalA mATe. 'ohoho ! tuM to sarasa moTo thayo chuM', evuM bolIe kharA, paNa aMdara amArA manamAM nA hoya evuM. karanAra mANasa apekSA rAkhe che, e apekSA pUrI karIe. zyAM svAmIpaNAno abhAva thayo eTale svano svAmI thayo. A dehano svAmI huM nahoya eno tamane anubhava thaI gayo ? praznakartA : hA. dAdAzrI : A manano svAmI huM nahoya eno anubhava thaI gayo ? praznakartA : hA. AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : ema karatAM karatAM svasvAmIpaNAno anubhava thAya. jeTalo pudgalanA svAmIpaNAno abhAva teTalo ja svasvAmIpaNAno anubhava. 364 vartanane ane jJAnane kaMI levAdevA nathI. jJAna jJAnanA svabhAvamAM che ne vartana pudgalanuM che. vartana zubha hoya ke azubha hoya, zuddha nA hoya. je pudgalano svabhAva che, tene pote mAruM mAnyuM ne tyAM ja mukAma karI beTho che, te kyAre Ukela Ave ? vyathita koNa ? jANatAra koNa ? praznakartA : pudgalane sukha ane duHkhanI IphekTa thatI hoya, caMdubhAI raDatA hoya ane huM caMdubhAIne joto houM, to e anubhavathI judA kahevAya ke zabdathI judA kahevAya ? dAdAzrI : anubhavathI. caMdubhAIne asara thAya e kyAza che. maMdatA je che caMdubhAInI ne te DiscArja rUpe che ane DiscArja to koIne chUTako ja nA thAya ne ! bhagavAna mahAvIrane ahIM barU pesI gayuM hatuM. te moDhA para e je cha-ATha mahinA rahyuM, te moDhA upara zuM rahetuM haze bhagavAnane ? vyathita rahetA hatA. praznakartA H darda thAya eTale vyathita rahe ne ! dAdAzrI : tethI kaMI karma coMTI paDyuM ? ane toya ukela Avyo. nivAraNa thaI gayuM emane. kaMI coMTI paDyuM nathI vyathita thavAthI. kAraNa ke pote vyathita nathI, deha vyathita che. evI rIte tame pote krodha-mAnamAyA-lobha kaSAyamAM nathI, e A pudgala che. pudgalano to niveDo AvI jAya che. eno nikAla thavo ja joIe. enAthI kaMTALavAnuM nA hovuM joIe.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! 365 ApaNe grAhaka zenA chIe, eTaluM jovuM. zenA grAhaka chIe ? praznakartA : AtmAnA. dAdAzrI : hA, zuddhAtmAnA grAhaka. tema chatAM pudgala jovAmAM vAMdho nathI. pudgala eTale pudgala. mahAvIre bhALyAM eka pudgala ! babbe hajAra varSathI sAdhu-saMnyAsIo, AcAryo kahetA AvyA che. sApa hoya teno No iMDAmAMthI nIkaLe che ne tene AMgaLI aDADo to tarata pheNa mAMDe. hajI to sApanA saMskAra paNa nathI joyA, tema A Indriyo pheNa mAMDe che te Indriyono svabhAva che. ApaNe kahIe ke nathI sAMbhaLavuM to saMbhaLAI jAya, nA jovuM hoya toya jovAI jAya. te teno svabhAva che. have A Indriyo pudgala che, paramANuonI banelI che. pUraNa-galana che, AtmAnI koI cIja nathI. te kharekhara bhogavato nathI. Indriyo bhogave che paNa 'pote' mAne che ke 'huM bhogavuM chuM', tevo ahaMkAra kare che ane vikalpa kare che ke meM bhogavyuM. duHkho paNa meM bhogavyAM, mane paDyAM.' tethI du:kha AtmA nathI bhogavato, Indriyo bhogave che. paNa A 'huM chuM' tenI AMTI paDI gaI che. eka mANasa khoLI lAvo ke jeNe eka paNa Indriya jItI hoya ! paudgalika rIte koI jitendriya jina thayelo nahIM. e 'jJAna' thAya to ja jitendriya jina thAya. ajJAna hoya ne indriya jIte e bane nahIM. kAraNa ke indriyo pUraNa-galana svabhAvanI che. ekane jIte tyAre bIjI phATe. atIndriya pratyakSa AtmAnI kaLA che. Indriya pratyakSa sarvAMga pudgalanI kaLA che. A amAruM kathita kevaLajJAna che. A jagatamAM pudgala ekaluM zeya che. praznakartA : jJeyo badhAM paudgalika svarUpe hoya ? AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : hA, paramANu svarUpe nA hoya paNa skaMdha rUpe hoya. je pUraNa-galana thayeluM hoya e zeya che. pUraNa thayeluM nA dekhAya tyAre galana thayeluM avazya dekhAya. pudgala eTale je pUraNa thayeluM che, e galana zI rIte thayuM, eTaluM joyA kare. 366 chevaTe bhagavAna mahAvIre zuM joyuM ? gAMDo dekhAya, DAhyo dekhAya, cora, lucco ke labADa dekhAya, vezyA ke satI dekhAya, te badhAmAM eka ja pudgala joyuM. jema sonAnA jAta jAtanA ane bhAta bhAtanA dAgInA hoya te na jotA eka mAtra sonuM ja badhAmAM jue tema A 'mANasa'mAM 'tenI''prakRti' kazuM ja na jotAM, badhA ja eka mAtra pudgala che tema jovAnuM che. ethI AgaLa to A ja potAnAM pudgalamAM jovAnuM, bIjAnA pudgalone nahIM jovAnuM. tane haju sinemA-binemA jovAnuM game kharuM ? jato nathI ? praznakartA : ghaNA varSathI nathI gayo. dAdAzrI : tyAre sAruM. A badhI jAta jAtanI sinasinerI hoya che ne, e badhuM jovAnuM game che tyAM sudhI to badhuM e, ane strI gamavI-nA gamavI badhuM sarakhuM ja che. jene bahAra kazuM game ja nahIM jovAnuM, mahIM ja jovAnuM game badhuM e ja zuddhAtmA. bhojanAlaya ne zaucAlaya, pUraNa-galana ne zuddhAtmA, A pAMca vastu che. emAM strI veda che ja kaMI ? tame oLakho ke nahIM strI tarIke A ? A strI che evuM jANo ne ke bhUlI javAya che ? praznakartA : nA bhUlAya. dAdAzrI : nA bhUlAya, nahIM ? tyAra to pachI AtmA eTalo cheTo rahe ne ! zuddhAtmA sivAya badhuM pudgala ! praznakartA : dAdAnA taraphathI je badhI kriyA mane samajAya che e badhIya pudgala che ne ?
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! 367 dAdAzrI : hA, pudgala, paNa choDAvanAruM pudgala che. ApaNane choDAvavA AvyuM che e pudgala, saMpUrNa muktibhAva apAve che. emAM badhA prayatno choDAvavAnA prayatno che. A badhuM karI rahyA che ne atyAre te zuM karavA mATe ? chUTavA mATe. A chelluM pudgala che. chellA pudgalo enA prayatno badhA cAlI rahyA che. je badhuM dekhAya che e badhuM chUTavA hAru Ave che, bAMdhavA mATe nahIM. praznakartA : A sUkSma deha je jAya che, eno kayo bhAga jAya che ne kevI rIte jAya che, enI prakriyA samajAvo. dAdAzrI : kyAM jAya che ? praznakartA: sUkSma dehe jJAnI game tyAM jaI zake che ke, amerikA, muMbaI, badhe, e zuM che ? - dAdAzrI : e badhuM pudgala che. emAM bIjuM kazuM che nahIM ane te potAnI sattA bahAranI vastu che. ene potAnI sattA mAne che, e IgoIjhama che. praznakartA : tame je ghaNI vakhata kaho cho ne, ame sUkSma dehe game tyAM jaI zakIe. 368 AptavANI-14 (bhAga-2) mahIM sUkSma zarIranuM e kheMcANanI enI svabhAvika kriyAo che. praznakartA : paNa e pudgalanA bhAgamAM hoya che ? dAdAzrI : badhuM pudgala ja kahevAya che. zuddha cetana sivAya badhuMya pudgala. jagata ene cetana mAne che. jene jagata cetana mAne che tyAM cetana che ja nahIM. praznakartA : eTale A je aMtaryAmI darzana thAya che ? dAdAzrI : badhuM pulamAM che, AtmAmAM nahIM. praznakartA : ko'ka saMtane mAtAjInA darzana thAya ane mAtAjI bole te ? dAdAzrI : e to jADuM pudgala, tadana jA pudgala, e to sthULa pudgala. praznakartA : to e pudgalonI avasthA, e cetananI vadhAre najIkanA pudgalo kharAM ? dAdAzrI : cetananI najIka Ave tema sUkSma thatAM jAya dahADe dahADe. te ApaNAM badhAM sUkSma thatAM gayelA hoya. pelA saMto to mAtAjInI pAse durAgraha kare ane A sUkSmapaNAvALA Agraha-durAgraho nA kare, peluM sthULa kahevAya. praznakartA : eTale A AdhAre tame kaho cho ke A badhA loko che te haju cetana lagI pahoMcyA nathI ? dAdAzrI : eka mANaseya cetana sudhI pahoMcyo nathI. cetanano je paDachAyo hoya to tyAM sudhI pahoMcyuM nathI, A jagata. praznakartA : jJAnI puruSanAM pudgala paNa divya hoyane ? dAdAzrI : hoya ne ! hAtha aDADe toya kAma thaI jAya. ane ethI divyAtidivya tIrthaMkaronA. TopamosTa pudgala AkhA brahmAMDamAM ! dAdAzrI : eTalo e (vyavasthitanA) eviDansamAM AvI gayelo hoya, te jAya. prazanakartA : hA, paNa te e zuM che ? e kayo bhAga jAya, A dehamAMthI ? dAdAzrI : pudgalano bhAga. prazanakartA : to e zuddha cetana che ? dAdA bhagavAna hAjara thAya, e kriyA to e zuddha cetananA AdhAre thatI bahAranI kriyA che ? dAdAzrI : AdhAra nahIM, e to svabhAvika kriyA che. e to A
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! 369 370 AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : paNa e to jovA ja nA maLe ne ? carmacakSuthI to e jovAya ja nahIM ne ? divya divya pudgala ke divyAtidivya pudgala, carmacakSuthI dekhAya ? dAdAzrI : hA, dekhAya. pudgala to Ama bIjAne ja dekhAya. lokonI pAse bIjAM kyA cakSu ? eya nA dekhAya to pachI emane e utpanna thayAnuM phaLa zuM ? praznakartA : paNa A kALamAM e zakya che ? dAdAzrI : tIrthaMkara ja nA hoyane A kALamAM ! kaLiyugamAM A kriyAkArI zAstro ! nimitteya pudgala, upAdAneya pudgala. praznakartA : A to eka-eka zabdo ApanA che e eka-eka kaLiyuganA navAM zAstro jevI racanA karI nAkhaze. dAdAzrI : navAM zAstro ja che A. ane loko eno ja upayoga karaze pachI. praznakartA : pahelAmAM pahelo phoDa pADyo, pudgala, pUraNa-galanano. A pUraNa-galanano tame je phoDa pADyo. te mane nathI lAgatuM ke A bhagavAna mahAvIra pachI koI samasyuM hoya e vAta ? dAdAzrI : nA, paNa jJAnI sivAya zI rIte samaje loko ? AmAM A gajuM ja nahIMne lokonuM. loka pudgala ja bolyA kare. pudgala eTale zuM ? tyAre kahe, deha. eTale dehanuM bIjuM nAma pudgala. A AnI zodhakhoLo karavA mATe meM 20 varSa sudhI bahu TAIma lagADelo ke A pudgala ne A badhA zabdo che ne A pudgala, zI rIte bhagavAna jaDe A badhuM ? A pudgala zabda bahu moTI zodhakhoLa che. eTale A pUraNa galana eTaluM ja jo samajAyuM hoya ne, bahu thaI gayuM. A pUraNa-galana ane tuM zuddhAtmA chuM. to enI meLe pUraNa-galana zuM zuM thAya che joI le ane A bAda karI nAkhuM, to tuM zuddhAtmA ja chuM. have eTalI badhI samajaNa lokone hoya ja nahIM A badhI. eTale pAchuM jJAnInI pAse AvavuM paDe. Ama zIkhavavAthI, Ama bolavAthI kaMI pelo samajI jAya kharo ke barobara, vAta tamArI karekTa che paNa pAchuM amalamAM mUkavuM vasamuM paDI jAya ne ! praznakartA : dAdA, Ama zAstramAM to pudgala zabdano artha to lakhelo ja che ne, A rIte A badhe zAstromAM ? tame kaho cho ke 20 varSe ame eno artha zodhyo. dAdAzrI : ApaNAM to hamaNAM lakhAyAM, e to hamaNAM AptavANI e badhuM A bahAra paDyuM. nahIM to paDyuM ja nahotuM ne ! A to navI copaDImAM loko samajI gayA, jANI gayA badhA. satsaMganI vAtomAM ne vAtomAM, vAto karI. loka jANatA no'tA pudgala, khAlI 'pudgala, pudgala' eTaluM bolyA kare che. praznakartA : dAdA, A kaI sAlanI vAta che A ? kyArathI 'pudgala' zabda samajavAno prayatna karelo ? dAdAzrI : A to 1932nI sAlanI vAta che. '40, '42nI sAlamAM mane pudgala nahIM samajAyeluM, '42nI sAlamAMya nahIM samajAyeluM. praznakartA : dAdA, Apa je pudgala kahevA mAMgo cho, AkhuM mizra cetana ane pelA loko je pudgala eTale pUraNa-galana kahevA mAMge che emAM pharaka kharo ne ? dAdAzrI : e pudgala ane pUraNa-calana e badhA kahe che kharA, paNa eTale zuM, e nA samaje. evuM tevuM kazuM samaje nahIM. atyAreya sAdhu mahArAjo nathI samajatA.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! 371 [11] pudgala bhAva ! prAdhAnyatA kevaLa AtmAne ja ! praznakartA : saMsAramAM badhuM pudgala ja che. dAdAzrI : badhuM pudgala ja che. paNa ekaluM pudgala to kahevAno bhAvArtha zuM ? jJAnI kahe ke che badhuM milcara paNa ekaluM pudgala kahevAno bhAva zuM ke bhaI, A ApaNe AtmA sAthe kAma che ne ? ne bIjuM pAchuM A phoDa pADavA jAya tyAre peluM bhUlI jAya, AtmA bhUlI jAya eTale jJAnI puruSa ekaluM pudgala kahe. hoya to pAMca vastu bhegI (vibhAvika AtmA, 'pote' chUTo paDe eTale pachI pAMca tattvo rahyA te) paNa ekaluM pudgala kahe. A AtmA ane A eka pudgala. praznakartA: A pAMca tattvone jovAM kharAMne ? dAdAzrI : hamaNe jovAnI jarUra nahIM. hamaNe to ApaNe A AtmA ja jovo. A pAMca tattvonuM baneluM che ene juo. praznakartA : pAMceya tattvo zuM zuM karI rahyA che ? dAdAzrI : halanacalana e pudgalano svabhAva nathI, e bIjAno svabhAva che paNa ApaNe badhuM eka pudgalamAM ghAlI do ne. kAraNa ke AtmA nahoya, ApaNe to AtmA sAthe kAma. ane A zarIramAM pudgala ane AtmA be ja che. jo pudgala ne AtmAnI jene vaheMcaNa karatAM AvaDI jAya, samajI le, to AtmA jaDI jAya. paraMtu evI mANasanI zakti nathI, mANasanI matinI bahAra che. zyAM buddhithI para vAta che tyAM AgaLa A vAta che. eTale amuka hada sudhI pahoMcI ane vaheMcaNa kare paNa nA AvaDe. eTale e to jJAnI puruSanuM kAma. jJAnI puruSamAM bhagavAna mahIM jAte beThelA hoya, emanI kRpAthI zuM nA thAya te ! emanI kRpAthI varlDamAM koI evI cIja che, je nA thAya ! IcchApUrvakatI vRti e bhAva ! praznakartA : A je pudgalabhAva kahevAmAM Ave che e zuM ? dAdAzrI : have atyAre tamane jalebI khAvAno vicAra Ave nahIM. paNa bajAramAM jatA hoIe ane pelo tAjI tAjI jalebI kADhato hoya ne sugaMdhI AvI ke mahIM bhAva utpanna thAya jalebI khAvAno. e pradugala bhAva kahevAya. jalebI 'tamane' bhAva karAvaDAve. karAve ke nA karAve ? praznakartA : karAve, karAve. dAdAzrI : jalebI nA joI hoya tyAM sudhI kazuM nahIM. joI ke bhAva karAvaDAve. praznakartA : AtmAno bhAva pudgalamAM vApare to ? dAdAzrI : AtmAno koipaNa bhAva karavo e ja pudgala che. bhAva e ja pudgala che. icchApUrvakanI vRttine bhAva kahevAya. bhAva e ja pudgala che. dAgInAmAM sonuM ane tAMbuM juduM nA pADI zakAya ? praznakartA : pADI zakAya. dAdAzrI : ane chuTuM pADyA pachI atyAre ApaNe ahIM AgaLa jarA kATa jevuM lAgatuM hoya to ApaNe jANIe ke A sonAno guNa
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pudgalanI paribhASA ! 333 374 AptavANI-14 (bhAga-2) nathI, tAMbAno guNa che. evI rIte ApaNe ahIM AgaLa kayA bhAva pudgalanA che, kayA bhAva AtmAnA che, e jJAna ame batAvI dIdheluM che. bhAva be prakAranA Ave che mahIM. A badhA bhAva zenA che ? tyAre kahe, paulika bhAva che, AtmAnA bhAva nathI. tethI ame kahyuM, mana-vacana-kAyAnA tamAma lepAyamAna bhAvothI huM sarvathA nirlepa ja chuM. lepAyamAna bhAvo aMdara Ave, jAta jAtanA Ave. 60 varSe lepAyamAna bhAva evAMya Ave ke 30 varSa to brahmacarya pALyuM paNa have paiNI nAkhavuM che. 60 varSe vicAra Ave paNa te AtmAnA bhAva nathI, te pudgalanA bhAva che. zrImaMta mANasane corI karavAnA bhAva utpanna thAya, to zuM e kaMI corI karanAro mANasa ? nA, bhAva mahIM utpanna thAya. je pUraNa kareluM che te galana thaze, te vakhate mUMjhAzo nahIM. je bhAvanuM tame puraNa karyuM che te bhAvanuM galana thayA vagara rahe nahIM. ane je bhAve karmano baMdha karyo che te bhAve ja nirjarA thaze. paNa nirjarA thatI vakhate tame jJAnamAM Aje ho, paNa nirjarA to pelA bhAve thayA kare ne ! ajJAna bhAve karmanA baMdha paDelA, te nirjarA to thayA ja karavAnIne ! bhagavAna kahe ke AmAM tArA AtmAnuM zuM che ? A to pudgalanA bhAva che. have sAmI dukAnamAM A badhuM cAle ne mAne ke meM bahu karyuM paNa bhagavAna kahe che ke nA, kazuM karyuM nathI. ghara, bairI, chokarAM bhAgyAM eya pudgalanA bhAva, paiNyo eya pudgalanA bhAva. pudgalanA bhAvane potAnA bhAvo mAne che, tenAthI saMsAra cAle che. kAraNa ke ene ema che ke mArA sivAya bIjA koi bhAva kare ja nahIM. bIjuM badhuM jaDa che paNa ene khabara nathI ke A jaDanA bhAvo che. A bhAvaya jaDa che. A cetana bhAva che ne A jaDa bhAva che e samajAyuM ke chUTI gayo. pudgalanA bhAva kevA che ? AvyA pachI jato rahe. jato nA rahe e ApaNo bhAva. pudgala eTale prerelo bhAva che. te galana thai jaze. jato raheze mATe e pudgalano bhAva che, 'ApaNo' bhAva nathI. A bahu jhINI vAta che ne ! praznakartA : pudgala bhAva naSTa thAya tyAre ja zuddhAtmA svarUpa gaNAya ne ? dAdAzrI : hA, pudgala bhAva naSTa thAya eTale zuddhAtmA. praznakartA : e to naSTa thAya ja nahIM ne ! soya lAge to ApaNane vAge che ja. dAdAzrI : nA, e vAge che te juduM thAya che. te AtmAne lAgatuM ja nathI, e pudgala bhAvane lAge che. AmAM mizracetaneya chevaTe pudgala ja che. A mizracetana ja kAma karI rahyuM che ne, te to pudgala ja che. e pudgala che, paNa jJAna nA hoya tyAM sudhI e cetana gaNAya. kAraNa ke ahaMkArathI mAne che ke huM A chuM, e Aropita bhAva che. eTale A "jJAna" pachI bhAva UDI jAya, pudgala bhAva ja UDI gayo tyAM AgaLa. pudgalano mAlika ja nA rahyo e pote. eTale zyAM pote mAlika nathI, tyAM zuM levAdevA ? mana-vacana-kAyAnA eTale pudgalanA je bhAvo utpanna thAya che, A bhAve che, te bhAve che, te pugalanA bhAvo che. tenA parathI (vyavahAra) AtmA potAnA bhAvo kare che, enAthI saMsAra Ubho thAya che. mana-vacana-kAyAnA je je bhAvo thAya che te badhA ja pudgalanA bhAvo che, ATaluM ja je samajI gayo tenuM kAma thai gayuM. UMdhiyuM khAvAnA bhAva thatA hoya, lagnamAM javAnA bhAva thatA hoya te badhA pudgalanA bhAva che. sAyansa zuM kahe che ke AmAM sonuM-tAMbuM che, te sonAnA bhAva tAMbAmAM nA Ave ne tAMbAnA bhAva sonAmAM nA Ave ne joDe rahe toya sahu sahunA bhAvamAM rahe tema che. A sAdhu kahe ke meM tyAga karyo, meM bairI-chokarAM choDyAM. tyAre
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376 AptavANI-14 (bhAga-2) (11) pudgala bhAva ! 375 A "ame' "amAre ghera jaIe... praznakartA H rAga-dveSa have to nathI paNa chatAM koI vakhate abhAva utpanna thAya. dAdAzrI : e barobara che, rAga-dveSa nathI e mukhya ApaNe ane abhAva to pudgalano svabhAva che. bhAreya thaI jAya koI jagyAe, abhAveya thaI jAya paNa ApaNane rAga-dveSa nA hoya. rAga-dveSa nahIM thavuM e ApaNo dharma. abhAva ane bhAva e pudgalano dharma che. rAgano artha ja samazyA nathI tenuM A badhuM baphAyuM che. koInI upara bhAva thAya che tene rAga mAne che, koInI upara abhAva thAya che tene dveSa mAne che. paNa A bhAva-abhAva te pudgalano svabhAva che. gharamAM AkarSaNa thAya te dehanuM AkarSaNa che, AtmAno svabhAva ja nathI. ApaNe A abhAva bharelo che te nIkaLe che, bhAva bharyo hota to bhAva nIkaLata ane A beu keDaze. A bAju moTo juo cho to A bAju nAno juo che paNa banneya juo ja cho. mATe vidAyagIrI ApI devI, ApaNe vItarAga rahevuM. vItarAga ja thavAnI jarUra. bIjA badhA bhAva dekhAya, e pudgalanA dekhAya che ne A pudgala ene raste jatuM hoya, ApaNe ApaNA raste jatA hoIe. e ApaNAmAM Dakhala nA kare, ApaNe enAmAM Dakhala nA karIe. enI meLe e jatA rahe. e che badhA pagale bhAvo ! praznakartA: karmanA udayathI eka paristhiti UbhI thAya ane AtmabhAvathI eka paristhiti UbhI thAya, to e karmanA udayathI thaI che ke AtmabhAvathI thaI che, enuM lakSaNa kharuM ? dAdAzrI : e banneya khabara paDe. (A jJAna lIdhelA) lagabhaga dasa-dasa hajAra mANasane khabara paDatI haze. A pudgala bhAva Avyo, A jaDa bhAva ne A cetana bhAva, beune oLakhone tame ? tarata juduM ja paDI jAya. te dhArA ja tadana judI vahyA kare. niraMtara Akho dahADoya ane te juduM ja dekhAyA kare. gusso nIkaLe tyAre juduM dekhAtuM nathI ? tadana juduM dekhAya che ? ane te ghaDIe tamAro bhAva kevo hoya che ? te ghaDIe AtmabhAva ahiMsaka hoya che ane bahAra gusso cAle che, ajAyabI ja che ne ! mahIM bhAvo, pudgala bhAvo utpanna thAya che, tene saMsAra bhAvo kahevAya che. ahIM jAta jAtanA bhAvo utpanna thAya e badhA paNa pudgala bhAva che. je bhAva Ave ne pachI vinAza thaI jAya e badhA pudgala bhAvamAM che. te ApaNe coMTI paDIe, ke "mane utpanna thayuM AvuM', to mAra khAvo paDe. praznakartA : paNa je pudgala bhAvo Ave, ApaNe je jANyA to praznakartA : A bhAva ane abhAva karAve e paNa vyavasthita che ? dAdAzrI : bhAva ane abhAva e vyavasthitanA AdhIna kharA. tenI para ApaNe 'jovAnuM phakta. pudgala bhAva che, bhAva che te vyavasthitanA AdhIna Ave ne jAya. abhAva thAya che te vyavasthitanA AdhIna thAya. e hau 'joyA' karavAnuM to jato raheze. pachI ApaNe jo nAma nA daIe to kazo vAMdho nathI. ApaNe ene Dakhala karIe to Ubho rahe ne dAvo mAMDe. "ame amArA rastA upara, tame tamArA raste jAo. amArAmAM zuM kAma Dakhala karo cho ? tame tamArA vItarAganA raste jAo. ame amArA pUraNa-galananA raste jaIe chIe.' emano kayo rasto ? pUraNa-galanano. je abhAva bharyA hoya te abhAva udaya Ave ne jatA rahe pachI. pUraNa karelo abhAva, e galana thatI vakhate abhAva ja hoya. te pachI abhAva thaIne nIkaLI jAya. te ApaNe joyA karavAnuM. ApaNe e uparathI samajI javAnuM ke
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) pudgala bhAva ! 333 378 AptavANI-14 (bhAga-2) e cArja rUpe che ke DiscArja rUpe che ? dAdAzrI : DiscArja rUpe. praznakartA game te sArA Ave, kharAba Ave, koI paNa Ave ? dAdAzrI : sArA-khoTA to samAje pADelA, bhagavAnane tyAM nathI. A to sArA-khoTAnuM sau saunA samAja pramANe. ApaNe che te koI bakarAne kApavo ene pApa gaNIe chIe ne keTalAka loko ene pApa nathI gaNatA. eTale e samAjanI vyavasthA che sAruM-khoTuM. bhagavAnane ghera badhuM have eka ja sarakhuM. zyAre mokSe javuM hoya tyAre sArA-khoTA vicArane jovAnI jarUra nathI. hA, ApaNA vicArathI koIne duHkha thatuM hoya to tAre phAIla na. ene kahevuM paDene, 'bhAI haju kSamA karI lo. mAphI mAMgI le." koIne duHkha nA thAya eTaluM ja jovAnuM. ApaNA thakI koI dhakko mAravAnI jarUra nathI. na zobhe ApaNane. dhakko mArIne ApaNe mokSe jaIe evuM baneya nahIM. kiMcit mAtra du:kha koIne na apAya. je vicAra Ave che ne, e badhA pudgalanA bhAva che. Akho dA'Do badho A pudgalanA bhAvathI ja cAle che, loko ene cetana mAne che, basa. dAdAzrI : baMdha karavA mATe bhayaMkara phAMphA mAre che. te e nathI thAya evuM. jJAna ne ajJAna oLakhuM to dahADo haiDe. bAkI ajJAnane mAruM' kahI svIkArI laIza to pAra nahIM paDe. mane vicAra Avyo, te aMgrejoya evuM bole che ne musalamAnoya evuM bole che ne jainoya evuM bole che. kazuM phera nA hoya, musalamAnomAM, aMgrejomAM ne jainomAM ? tame evuM ja kahetA ne, mane vicAra Ave che ? praznakartA : hA. dAdAzrI : pAchA evuM hau kahe, hiMsAnA vicAra kema AvatA haze, baLyA? e pudgala bhAvo che badhA. praznakartA : pudgala bhAva to anaMta kALathI che. dAdAzrI : anaMta kALathI pudgala bhAva ja che A jagata. te mahIM eTalA badhA pudgala bhAvo UbhA thaI jAya ke 'sAlo nAlAyaka che, Ama che ne tema che, huM to Ama karIza, tema karIza.' praznakartA : hA thAya, ema thAya che. jANavuM paNa sAMbhaLavuM nahIM ! dAdAzrI : e jaDa bhAvo, prakRti bhAvo, te mahIM kUdAkUda kare. tyAre have e sAMbhaLavAno to ApaNane adhikAra ja nathI. ApaNe cetana bhAvo ja sAMbhaLavA joIe. jaDa bhAvo nA sAMbhaLI zakAya. praznakartA : sAMbhaLI nA zakAya ke sAMbhaLavA nA joIe, dAdA ? dAdAzrI : sAMbhaLI to zakAya paNa ene leTa go karavAnA ke bhaI, A jaDa bhAva mArA nahoya, mAruM svarUpa nahoya A. praznakartA : e mahIM kUdAkUda karI mele, bahu kUdAkUda kare. dAdAzrI : lepAyamAna bhAvo e jaDa bhAvo che, prAkRta bhAvo che. huM sarvathA nirlepa ja chuM. te A tame je badhA kaho cho e to Ane garIba che to madada karuM, Ama che, tema che, te badhAya pudgala bhAvo che. te A svIkAre nahIM. e zeya tarIke che. A to caitanyabhAva hoya to svIkAre. tamane che to pelA badhA caitanya ja lAge, mane vicAra Avyo !' praznakartA : e to 'mane vicAra AvyA' kahe to vaLagI ja paDe. dAdAzrI : have A AjanuM A kramika jJAna, badhA zuM kahe che, A badhuM baMdha thaI javuM joIe. praznakartA : baMdha karavAnuM eTale dabAya bAya karavAnuM ?
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) pudgala bhAva ! jaDa bhAvo che, acetana che, ApaNane chetarI le, paNa ene sAMbhaLavAnuM ja nahIM, jANavAnuM eTaluM ja. e to enI meLe kUdAkUda karyA ja karavAnA. dhamAla dhamAla dhamAla mAMDe. amane hau AvuM thAya. praznakartA : Apane hauM thAya ? 379 dAdAzrI : hA, paNa ame to jaDa bhAvo oLakhI gayelA. eTale enA tarapha dhyAna ja nA ApIe. cetana bhAva hoya eTaluM ja dhyAna ApavAnuM. praznakartA : eTale Apa cetana bhAvane eTenDa karo, bIjAne nahIM. dAdAzrI : bIjA sAthe levAdevA nahIM. ApaNe cetana thaI gayA, zuddhAtmA thayA pachI bIjAne ne ApaNe zuM levAdevA ? AkhuM jagata jaDa bhAvathI mUMjhAya che. ene khabara nathI ke ApaNe cetana chIe ne A jaDa che, evI khabara nathI. ApaNe bheda pADI nAkhyA, nahIM to e jaDa bhAvo badhA herAna karI nAkhe. 'koNa kahenArA badhA ? navA kaMIthI AvyA mArI viruddha ? purAvo koNa ApanArA tame ? dAdAnI pAse dastAveja huM karanAro ne tame vaLI navA koNa AvyA ?' kahIe. teM jAte ja dastAveja karyA, pachI tAro mAlika koNa ? mAlikano mAlika koI kharo ? praznakartA : vacamAM AvuM thayuM pachI meM emane kahyuM ke 'dAdAnI pAse kahevAyuM che, pachI tame koNa cho ? geTa AuTa', chatAMya Ave che. dAdAzrI : hA, to e jaDa bhAvo che. enuM to saMbhaLAya ja nahIM, bilakuleya ! jaDa bhAvo AmathI Ama dekhADe, AmathI Ama dekhADe. zAne mATe bhaDake che mUA, nahoya tAruM. bahu mANasane herAna karI nAkhe. ApaNe sahI karI hoya ne teya kaheze, 'phADI nAkho.' evuM hau kahe. mUA, amArI jAtaneya kharAba karI nAkhavI che tAre ? koNa chuM tuM te ?" e jaDa bhAvo kahevAya. tAre Ave che ne ? praznakartA : bahu ja Ave che. AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : bahu ja Ave che, nahIM ? A bhAIne to enA ghara sAme eka bAI baLIne marI gaI. e baLatAM eNe joI. te citrapaTa ja nathI jatuM. bolo have, e enI muzkelI zuM thAya ? 380 praznakartA : pAchA e vicAro ema AvyA kare ke huM marI jaIza to mArA bairAM-chokarAnuM zuM thaze ? dAdAzrI : baLatI hoya, je bUmAbUma karatI hoyane, je lhAya vhAya thatI hoyane e sIna eNe joI lIdho, enA bhAge Avyo. te puNyazALInA bhAge Ave che ne ! kaMI darekane bhAge Ave ? eno hisAba haze eTale to bhAge Avyo. paNa ApaNe DaravAnI jarUra nathI, dAdAnuM jJAna che ApaNI pAse. chone dekhAya badhuM ane dekhAvAno kALa hoya ke bhaI, bethI traNa vAgyA sudhI, enI meLe amuka TAImamAM AvI jAya. pachI pAchuM cAra vAgyA pachI kazuM ja nA hoya. koI dahADo traNa kalAka hoya, koI dahADo be kalAka hoya, te Ave. A to Akho dahADoya na hoya. Akho dahADo hoya che ? praznakartA H nA. dAdAzrI : eTale jaDa bhAvo che. have ene to gabharAmaNa thAya. kAraNa ke dekhAyA ja kare ne ke jANe hamaNAM ja baLatuM nA hoya ! bUmAbUma karatI hoyane, akaLAmaNa karatI hoya, e badhuM dekhAya ene. jevuM joyuM hatuM evuM ja dekhAyA kare. bolo, e bhaDakATa jAya zI rIte ? jatAM vAra lAge ne ? tAre to evuM kazuM che nahIM. praznakartA : paNa dAdA mAthe che chatAMya thoDuM thoDuM hAlI javAya che. dAdA mAthe che, pachI mAre to majabUta thaI javuM joIe ne ? dAdAzrI : to zuM thaI gayuM ? vAta tuM jANIzane A, eTale majabUta thaI jaze. A vAta Aje ja nIkaLI ne ! mane lAge ke nahIM jANe zenA vicAra AvyA kare che ? vicAra AvA te hoya nahIMne !
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) pudgala bhAva ! A ane pachI zodhakhoLa karatAM evuM lAgyuM ke to jaDa bhAvomAM tuM gUMcAyo chuM. nahIM to ATaluM badhuM hoya nahIM ne ! eka-be dahADA thAya to ame kahIe eTale nIkaLI jAya badhuM. paNa A jaDa bhAvo to nIkaLe ja nahIM koIthI. 381 ame koI mANasa AkhA satsaMgane herAna karato hoya, to ame kahIe ke eya nAlAyaka, ahIM nahIM cAle tAruM.' ahIM satsaMganI herAnagatine kApavA mATe ame Ama vItarAgatAthI bolIe. toya pachI mahIM to, 'nAlAyaka che, bahu ja kharAba mANasa che, e Ama che ne tema che' ne badhuM tophAna mahIM UbhuM thAya. eTale ame kahIe ke e upakArI che', to cUpa. ApaNe pahelAM kahyuM ne, ApaNe jAte koIne kharAba kahIene, eTale ene joItuM hoya, pachI mUA kUtarAM (jaDa bhAvo) bhasAbhasa karyA kare. kAraNa ke mahIM badhI bAjunAM kUtarAM hoya. jagata AkhuM to temAM ja mUMjhAyuM che ne jaDabhAvomAM ! pote cetana ne jaDa bhAvamAM mUMjhAyeluM che jagata. te emAMthI mukta karIe chIene ApaNe. jo A jAtrA karI AvyA eka mahino, paNa peTamAM pANI hAlyuM che ? dAdA zyAM ne tyAM dekhAtA hatA, kahe che. kAraNa ke e vAtane samajI gayelA ke AmAM AthI bahAra bIjuM nahIM. eTale A jaDa bhAvo che, ApaNA bhAva hoya to vAta judI che. praznakartA : ApaNe cetana bhAvane ja sAMbhaLavAnuM ? dAdAzrI : ApaNe cetana bhAvanuM sAMbhaLavuM. jaDa bhAvanuM to saMbhaLAya ja nahIM. praznakartA : have ApaNe kahIe chIene, 'upakArI che', to 'kevI rIte upakArI che' evuM kahe che badhA. dAdAzrI : upakArI bolavAnuM to eTalA mATe ke ene nAlAyaka kahyA, eTale e badhI jAtanA, e taraphanuM ja badhuM negeTiva bola bola karaze badhA. eTale ApaNe jANIe ke A ApaNe negeTiva bolyA, tene AptavANI-14 (bhAga-2) lIdhe A badhA kUtarAM pAchaLa bhasavA mAMDyAM. ApaNe to jarUra pUratuM negeTiva bolyA, kema ke Ane kADhavA pUratuM. atyAre A muzkelI thAya che, paNa temAM kaMI kAyama mATe enI para rAga-dveSa nathI. paNa pachI pelA jaDa bhAvo rAga-dveSa karAvaDAve, pachI to kaheze, 'Ama che ne tema che ne phalANuM che.' eTale ame kahIe ke, 'bhaI, e to upakArI che.' tyAre pAchA badhA cUpa thaI jAya. 382 pahelethI tuM boluM ke A bhAI to upakArI che, to e bAju nahIM bole pachI. tuM boluM ke A to pakSapAta kare che, eTale dhamadhokAra bolavAnuM cAlu thaI jAya. jaDanuM kAma ja e che. sAmAne jALamAM nAkhI de. nAkhIne pheMkI de aMdara. ethI to badhAne cetavelA ame, ke jaDa bhAvathI cetajo. mana-vacana-kAyAnA tamAma lepAyamAna bhAvothI huM sarvathA nirlepa ja chuM. lepAyamAna bhAvo kahevAya ene. ApaNe na lepAvavuM hoya toya lepI nAkhe. keTalAka ahIM hAthacAlAkIvALA mANasa nathI hotA ? ApaNe cA nA pIvI hoya toya Ama dADhImAM hAtha ghAlI ghAlIne pIvaDAvI de tyAre choDe. alyA, mArA adhikAranI bahAra teM karyuM ? pAMca rUpiyA nA ApavA hoya toya pAchA enA phaMDamAM pAMcaso lakhAvaDAvI de. amathI dADhImAM hAtha ghAle, Ama kare, galIpacI kare, phalANuM kare pachI jato rahe, mUo. have e lepAyamAna bhAvo ApaNe saMgharyA eTale ApaNuM dhAryuM nA thayuM. praznakartA : e bhogavaTAnA prasaMgane lIdhe ja ahIM Avyo chuM. e prasaMga nA banyo hota to ahIM Avata ja nahIM. dAdAzrI : hA, tyAre to e prasaMga upakArI keTalo tArA mATe, nahIM to tuM gothA khAyA karata. praznakartA : aMdaranA jaDa bhAvo evA che ne ke sAmAne doSita dekhAvaDAve che.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) pudgala bhAva ! 383 384 AptavANI-14 (bhAga-2) che . dAdAzrI : ApaNe doSita kahIe to, ApaNI IcchAmAM doSita che evuM lAge tyAre pelA pharI vaLe. nahIM to ApaNe kahIe, 'nA, e to bahu sArA mANasa che', pachI e baMdha thaI jAya. amAreya eDajasTamenTa levuM paDene AvuM ko'ka phero ! amAre hoya nahIM banatA sudhI, paNa AvuM ko'ka phero to amane hala thAya. paNa ame to paricita eTale oLakhIe ke, "ohoho ! A tame jaDa bhAva kaMIthI AvyA pAchA ? badhAnA jaDa bhAva kADhuM ne tame mAre ghera ahIM AvyA cho ?" A vijJAnamAM saphaLa thaI gayo eTale kAma thaI gayuM. pachI prArabdha yArI ApyA ja kare. e koka phero vAMkuMcUMku cAle thoDo vakhata, paNa pachI yArI ApyA ja kare. praznakartA : tyAM ja parAkrama karavAnuM ne ! dAdAzrI : svapuruSArtha, svaparAkrama sahita hoya. praznakartA : jJAna maLyA pachI cAra-pAMca varasa puruSArtha karavAno hoya, have parAkrama karavAnuM. dAdAzrI : te ghaDIe pAcho Ama bagADe nahIM jJAnane. mahAparANe jJAna sAcaveluM, siddha kareluM tyAre pAchuM bagADe nahIM, eTalA mATe parAkrama karavAnuM. sTImara to sArI cAlyA kare ja, paNa DolamaDola thAya tyAre ja enI (jJAnanI) kiMmata. praznakartA : paNa e parAkramamAM Ave to pachI zreNI bahu caDI jAya. dAdAzrI : bahu UMcI caDe. zreNI bahu UMcI jatI rahe. praznakartA : AjathI bAra mahinA pahelAM zuM thatuM'tuM ke doSa dekhavAnI sAthe ja pratikramaNa thaI jatuM'tuM ke ApaNe doSa kema joyA? dAdAzrI : tarata ja zUTa ona sAITa thatuM'tuM ? praznakartA : zUTa ona sAITa. dAdAnA vijJAnanuM bejhamenTa che ke AkhuM jagata nirdoSa che ane ApaNe bhogave enI bhUla che, pachI zuM kAma doSa dekhAya che ? evuM banatuM'tuM. hamaNAM to pachI zuM thayuM ke kanTinyuasa doSita ja che, evuM lAge. dAdAzrI : A to pelA jaDa bhAvo mUMjhavI gayA, badhA bhegA thaIne cetatato bhAva, jJAtA-draSTA ja ! eka jaDa bhAva ne eka cetana bhAva. cetana bhAva bhaLe to doSa baMdhAya. ane jaDa bhAvane lIdhe jo ApaNe mahIM sahI karI ApI hoya to doSa baMdhAya. mahIM sahI nA karI hoya to jaDa bhAvone lIdhe ApaNane kazuM baMdhAya nahIM. ATaluM ja jo samaje to AkhuM jagata samajI gayo kahevAya. jaDa bhAva sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansathI hoya ane te vadha-ghaTa thayA kare. te guru-ladhu svabhAvanA hoya. ene oLakhavA paDe ke A jaDa bhAva ne A cetana bhAva. kazuM pUchavA jevuM rAkhyuM ja nathI. toya buddhi gUMcavyA kare. e eno svabhAva evo che. jo saMpUrNa samajI jAya to kAma thaI jAya. ane lokone jaDa bhAva ne cetana bhAvanI to parIkSA nA hoya ke A jaDabhAva che ke A cetana bhAva ! jagata AkhuM jene cetanabhAva mAne che, te jaDa bhAva che. ane tethI jagata UbhuM rahyuM che ne nirAMte. pote potAne ja oLakhavAno che. anaMta kALathI DhaMkAi rahelo, pote potAne ja nA jANe. anaMta kALathI pote potAnI khabara nathI paDatI, pote koNa chuM te ? te ajAyabI che ne ! prazanakartA : cetanamAM to jJAtA-drA be ja bhAvane ke bIjA koI bhAva? dAdAzrI : bIjA badhA bahu bhAva che paNa te badhA agurulaghu bhAva che. pote ghaTa-vadha ja nA thAya. ane ghaTa-vadha thAya e ApaNe jovAnuM ke A jaDa bhAva che.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) pudgala bhAva ! 385 praznakartA : e guru-laghu svabhAva e svabhAva che ke guNa che ? dAdAzrI : e to (vibhAvika) pudgalano guNa che. praznakartA : paNa e cetananA mATe pUchayuM. dAdAzrI : cetanano nahIM. cetanano agurulaghu svabhAva. tethI kRpALudeve lakhyuM, 'je pada zrI sarvaze dIThuM jJAnamAM, kahI zakyA nahIM te pada zrI bhagavAna jo. teha svarUpane anya vANI te zuM kahe, anubhava gocara mAtra rahyuM te jJAna jo !' apUrva avasara... cAra vedone pUche koI to zI rIte kahe ? avaktavya che, avarNanIya che, zI rIte bole ? vedeya kahe, dhIsa Isa noTa dheTa, dhIsa Isa noTa dheTa. jJAna jJAnI pAse hoya. jJAna e ja AtmA che, te jJAnI pAse che. cetana bhAvo ne jaDa bhAvone sarva rIte judA karI zake che, bheda pADI zake che. tyAre ja A ukela Ave ne ! nahIM to ukela nA Ave ne gUMcAya. eka kalAkamAM javAya evA rastA mATe to lAkha avatAra jAya. gUMcAro ja ne ? praznakartA : dAdA, cetananA jJAtA-draSTA sivAya bIjA kyA bhAvo ? dAdAzrI : bIjA badhA bahu bhAva che. anaMta sukhadhAma, bIjA keTalAya bhAvo, badhA pAra vagaranA bhAvo che. jeTaluM jaDa che, e badhAmAM zeyAkAra thavAnI zakti che. A kerI hoya te kerInA DijhAInano AtmA thaI jAya, jJeyAkAra thai jAya. chatAM nirlepa, pAcho aDe nahIM. anaMta zakti e paramAtmAnI ja che. je gaNo te e ja che, ethI bahAra koI paramAtmA nathI bIjo. jagata AkhuM mUMjhAyuM che AmAM ane khaI-pIne mUMjhAya che nirAMte. 386 AptavANI-14 (bhAga-2) tamAma jJAtIo tyAM eka ! jagatanA lokone e lakSamAM nahIM hovAthI baMdha paDyA kare che. tethI ApaNe kaheluM ne ke bhaI, A jaDa bhAvo che, te potAnA cetana bhAva nathI. mATe e zeya che ne ApaNe jJAtA chIe. ene jovAnA ja che. jeNe e lakheluM ne, 'je cetana-jaDa bhAvo avalokyA che munindra sarvaze.' praznakartA : 'je cetana-jaDa bhAvo avalokyA zrI munindra sarvaze. evI aMtara AsthA pragaTya, darzana kahyuM che tattvaze.' dAdAzrI : mane rasa-roTalI bhAve che e jaDanA bhAvo che. jaDa bhAvone potAnA bhAvo mAne che. kaheze, 'mane baTAkAnI IcchA thAya che.' e che jaDa bhAva, ene cetana bhAva mAne che. munindra sarvajJe baTAkAnI IcchAne zuM kahyuM ke 'A jaDa bhAva che. ene cetana bhAva mAne to zI dazA thAya ?' je caMcaLa bhAga che, mIkenikala bhAga che, ghaTavadhu thAya che. citta AghupAchuM khase, ghaTa-vadha thAya, buddhi vadha-ghaTa thAya, smRti AghIpAchI thAya ke mane yAda che paNa bhUlI gayo' ne mAthe be TapalA mAre ne mazInarI khUlI jAya, te yAda AvI jAya. jaDanA paNa bhAva che, e cetanano bhAva na hoya. cetananA bhAva badhA cetana che. jaDanA bhAva e jaDa che. eTale A jaDa bhAvo che evuM samajavuM bahu muzkela che. jaDa bhAvane cetanabhAva mAne che badhA. A karyuM ne sAmAyika karyuM, pratikramaNa karyuM, A karyuM, te karyuM, e badhA jaDa bhAvo che. praznakartA : 'meM karyuM' badhuM jaDa bhAvamAM Ave ne ? dAdAzrI : hA, A vAkya moTuM lakhyuM. praznakartA : 'je cetana jaDa bhAvo avalokyA zrI munindra sarvaze.' dAdAzrI : sarvajJa munirAja lakhe che, A jaDa bhAva che ne A cetana bhAva che. tethI ApaNe kahIe chIene, avasthA mAtra kudaratI
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) pudgala bhAva ! racanA che, jeno koI bApoya racanAra nathI ane te vyavasthita che. meM palAMThI vALI, meM Ama karyuM, sAmAyika karI, meM padmAsana vALyuM ne padmAsana karyuM ne prANAyAma karyuM, phalANA Asana karyA... praznakartA : 'huM'paNAno bhAva che, e jaDa che ? dAdAzrI : hA, e pAcho guru-laghu hoya. badhAya zeyo jaDa bhAva che ne guru-laghu svabhAvanA. vadhI jAya, ghaTI jAya. eTaluM nahIM samajavAthI A badhuM AMTI paDe. emAM to badhuM AkhuM vijJAna AvI jAya. A zAstro ja eTalA hAru lakhyA che. AtmA jaDato ja nathI ne ! ane jaDe evo cheya nahIM AtmA ! 387 cetana-jaDa bhAvonuM koIne bhAna nA hoya. paNa ame tamane jJAna ApIe chIe tyAre jaDa bhAvone Ama batAvIe ne cetana bhAvane Ama judA batAvIe. 'A' ane te munindra sarvaze joyelA, temAM kazo ja phera nathI, e ja ApIe chIe. munindra sarvaze je cetana bhAvo avalokyA che ane A bhAvo e ja cetana che, evI AsthA bese, evuM eka kiraNa phUTe, e vAMcIne dhAraNa kare, tene samyakatva kahyuM. te ame avalokana karIne kahyuM. tamAma lepAyamAna bhAvothI sarvathA nirlepa chuM. mana-vacana-kAyAnA lepAyamAna bhAvo e jaDa bhAvo che, e cetananA bhAvo nathI. phakta dRSTipheramAM zuM che ? tyAre kahe che ke A pudgala bhAva che ane A Atma bhAva che. enI jagatanA lokone khabara ja nathI. badhA jJAnIo A sTezane bhegA thAya ke A pudgala bhAva che ne A Atma bhAva che. e ahIM jo maLatuM nA AvatuM hoya to e jJAnI nahoya. A sTezana evuM che, enI AgaLa badhuM bahu lAMbuM che, paNa paheluM ahIM to bheguM thavuM ja paDe. ene jIvAjIvanuM jJAna thayuM kahevAya. ////////// [12] pudgala ane AtmA ! AtmAtuM vajana keTaluM ? praznakartA : je A pudgala ke A paramANuo che, atyAre vijJAnamAM A paramANuo para ja vadhAre bhAra mUkAyo che, paNa je Atmatattva che, enA para koIe kazuM vaijJAnika dRSTie kahyuM nathI ke A amuka tattva che. dAdAzrI : e zabdanI vaijJAnikone khabara ja nathI ne ! praznakartA : vijJAnamAM e mApI zakAya evuM nathI ? dAdAzrI : khabara ja nathI emane. praznakartA : paNa khabara paDe e vijJAnanI aMdara ? dAdAzrI : nA, e lokone jaDe ema nathI. e lokone mahIM zaMkA paDe che ke evuM tattva che ke je kaMI A badhAne jIvaMta kare che, paNa emane kayuM tattva che e khabara nathI paDatI. ane ApaNuM kaheluM e mAnavA taiyAra nA thAya. e emane samajaNamAM Ave, potAne darzanamAM Ave to ja taiyAra thAya. eTale ApaNAM zAstrone e eksepTa nA kare. praznakartA : e emane magajamAM utare to badhuM kAma thAya. dAdAzrI : AtmA mAnyo manAya tevo nathI. jema A pudgala anubhavamAM Ave tevuM che tema AtmA anubhavamAM Ave tevo che. praznakartA : keTalAka saMto ema kahe che ke AtmAnuM vajana paNa
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) pudgala ane AtmA ! 389 390 AptavANI-14 (bhAga-2) thaI zake che, AvuM zakya kharuM ? dAdAzrI : e vyavahAra AtmAnuM vajana thaI zake che. eTale enuM kahevuM khoTuM nathI. vyavahAra AtmA che eTale zuM ke mULa AtmAnI sAthe bIjA paramANu gayA, e paramANunuM vajana thAya che ane AtmAnuM vajana mAne che. eTale AtmA vajanadAra che e kahe che e khoTuM nathI. enuM vajana nIkaLI zake che. kAraNa ke ahIMthI bIjI yonimAM jatI vakhate mahIM mULa AtmA ane joDe joDe vyavahAra AtmA jAya che, emAM pudgalo jAya che te pudgalanuM vajana thAya. mULa AtmAnuM vajana nA hoya. mULa dRSTi badalAyA sivAya je kaMi paNa karavAmAM Ave che te baMdhana che. amadAvAdane badale surata bhaNI gADI jAya, pachI jeTalI spIDa vadhAre teTalI vadhAre UMdhI jAya. pudgala ja vaLagyuM AtmAne ! paramANu je che ene Adiye nathI ne eno aMteya nathI. bhagavAnane ekalAne jo InAma Apo to paramANune duHkha thAya. praznakartA : paramANune zuM du:kha thavAnuM che ? dAdAzrI : nA, paNa eya adhikArI che ne ! e Adi-aMta vagaranuM che. praznakartA : potAnA prabhAvathI adhikArI lAge che ne ! dAdAzrI : nA, levAdevA ja nahIM. paramANuno prabhAva bhagavAna upara nahIM, bhagavAnano prabhAva paramANu upara nahIM, beu svataMtra tattva che. to to bhagavAna AkhA duniyAno kartA thaI paData. nA cAle, ATalIya zakti nahIM. A bhagavAna baMdhAyA che ke A paramANu baMdhAyA che ? UlaTA paramANue to bhagavAnane bAMdhyA che te chUTavA nathI detA. (vibhAva UbhuM thavAthI baMdhana thayuM che. paramANu svataMtra rIte bAMdhatA nathI.) loka chUTavAno prayatna kare che. AkhA jagatamAM evA puruSArthI loka che ke lokhaMDanI moTI sAMkaLonA baMdha toDI nAkhe paNa A sUkSma baMdhana pudgala ane AtmAnuM nA toDI zake ne jo te toDavA jAya to UlaTAnA bIjA baMdhana vadhAre vIMTaLAya. 'pudgala' to AtmAnI jela che. praznakartA: A pudgalane evo to zuM moha haze ke AtmAne choDato nathI ? dAdAzrI : nA, evuM nathI. pudgala to ema kahe che ke tAruM banAvyuM huM banyuM, tArI eka phUTI che ke be (AMkha phUTI che, te sAcuM dekhAtuM nathI) ? e to ApaNuM UbhuM kareluM che tattva ! dAdAnI bhASAmAM pudgala AtmAne vaLagyuM che, AtmA pudgalane nahIM. AkhuM jagata ema kahe che ke AtmA ja pudgalane vaLagyo che. A amArI zodhakhoLa che, ame jAte joIne bolIe chIe ke pudgala ja AtmAne vaLagyuM che. A cha tattvothI UbhuM thayeluM pudgala, AtmA mATe gUMgaLAmaNa che A eka jAtanI. A pudgala to vizeSa guNa che. praznakartA : A joIne kaho cho, e zemAM jovAnuM hoya ? dAdAzrI : e Indriya jJAna nathI, e atindriya jJAnathI huM joIne kahuM chuM. A amane saoNlyuzana thaI gayuM. A IndriyajJAna buddhinA hisAbamAM ne limiTeDa hoya ane pelA jJAnane limiTa nA hoya. brahmatI sAme, brahma laTakAM re ! praznakartA : bhakti koNa kare che ? pudgala ? pudgala kare che to pudgalathI kyAreya cetana prApta nA thAya, to zuM pudgala cetananI bhakti karI zake ? ne tema hoya to cetana prApta thAya ? pudgalanI kai kriyA, keTalI kriyA ne kevI kriyAthI cetana prApta thAya ?
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) pudgala ane AtmA ! dAdAzrI : pudgalano svabhAva che bhakti karavAno. paNa vAMkuM karyuM hoya to bhakti karavAnuM baMdha thai jAya. pudgalano svabhAva ja brahma sAme brahma laTakAM kare. ApaNe vAMka, cUka, ADai kADhI nAkhIe eTale pudgala bhakita karyA ja kare. A jJAna ApIe eTale 'huM caMdu chuM' roMga bilIpha UDI jAya ne 'huM zuddhAtmA chuM' rAiTa bilIpha thAya, e ja cetananI bhakti che. e bhaktithI AvaraNa tUTe ne dekhAya. praznakartA : pudgala che te cetananI bhakti kare to cetana prApta thAya ? 391 dAdAzrI : cetananI bhakti eTale cetana prApta thayA pachI ja cetananI bhakti thAya. bhaktithI AvaraNa tUTI jAya ne vadhAre dekhAya. e bhakti konI kare che enA para AdhAra che. cetana prApta karelA puruSanI bhakti karavAthI cetana prApta thAya. mAre koNa ? vAge kote ? praznakartA : Atma tattva ne jaDa tattvane koi divasa gharSaNa thAya ? dAdAzrI : be jIvaMta vastune gharSaNa thAya. AmAM eka cetana ne eka jaDa, pudgala. ApaNe jaDane mAra mAra karIe to mAranArane vAge, evI rIte A (vyavahAra) AtmAne vAge che badhuM. praznakartA : paNa e mAre eTale mAravAthI jaDane asara to thAya ne ? dAdAzrI : asara thAya paNa je cetana hoya tene samajaNa paDe ne ! nahIM to loDhuM TIpa TIpa karo to loDhAnA bApanuM zuM jAya ? TIpanAra thAkaze. praznakartA : paNa loDhAne vAgavAthI enI, enI kaMIka... dAdAzrI : nA, evuM kazuM nahIM. ene AtmA kyAM mAre che, 392 loDhAne loDhuM mAre che. praznakartA: haMsa. AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : tyAre loDhAne mAranAra koNa ? tyAre kahe, A tenuM te ja pudgala, emAM AtmA bhaLato ja nathI. AtmAno bhAva ekalo ja bhaLe che. badhAM enA hathiyArathI ja badhuM thaI rahyuM che paNa emAM cetana nathI eTale pAchuM jokhamadArI nathI ne ! A AMkhe AkhI duniyA rUpI dekhAya che e badhI ja paramANunI che, emAM AtmA nathI. A saMta puruSo badhAM phare che ne, emAM AtmA ja nathI. emAM AtmA je che te tadana judo, emane khyAleya nathI ke AtmA bhItara kyA kara rahA hai ? e to ema ja jANe che ke vAta kare che, badhuM kare che, e ja cetana che. A to pAvara cetana che, mUA. praznakartA : to zuddha cetanane dehanI jarUra kharI, pudgalanI jarUra kharI ? dAdAzrI : kema ? praznakartA : kAraNa ke cetana ekaluM na rahI zake, to pudgalanI jarUra kharIne ? dAdAzrI : ene jarUra hoya, to e bhikhAro kahevAya. evo bhikhArI nathI e. e to pudgalane laine kSetra potAnuM zyAM nathI, tyAM rahevuM paDe che. e pudgala enuM chUTI gayuM, enI bahAra nIkaLI gayo eTale thai rahyuM. A sAyanTiphika iphekTamAM AvI gayA che, sarakamasTenziyala eviDansamAM. A badhA cha tattvo pharyA kare tema A be tattvo meTara (jaDa) ane saoNla (cetana) sAthe Ave, to enAMthI pheraphAra thai jAya. AtmA aIphekTiva ! zuddha caitanya aIphekTiva che. pudgala haMmezAM IphekTiva che. vibhAvika pudgala IphekTiva hovAthI temAM 'huM'paNAno bhAra che, tethI
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 394 AptavANI-14 (bhAga-2) prazanakartA : hA. dAdAzrI : jIve che, khAya che, pIve che, badhuM pudgala kare che. ene bhramaNA UbhI thaI che ke huM karuM chuM A, bIjuM koNa hoya ? e jajo moTA moTA, teya paNa samaje ke atyAre koI che nahIM, mATe huM (12) pudgala ane AtmA ! 393 AtmA IphekTiva lAge che. tema pudgala tarapha tenuM lakSa hoya to IphekTiva lAge, tenuM lakSa AtmAmAM hoya to IphekTa na lAge. mAMkaDa karaDe toya AtmAne IphekTa na thAya. A (pudgala) IphekTiva che ane IphekTa rahe che ne temAM 'huMpaNAno Aropa kare che. eTale kojhijha utpanna thAya che ne kojhijha ne IphekTa, kojhijha ne IphekTa thAya che. cAlatAM cAlatAM jema mAthAnA vALa UDe ane te ApaNane harakta karatA nathI tema saMsAramAM rahetAM pudgalo ApaNane harakta karatAM nathI. eka parAI cIja pudgala che ane bIjI potAnI cIja che. parAI cIja kyAreya potAnI thavAnI nathI. parAI cIja to karaNa (mana-vacanakAyA) kahevAya. hathiyAra che ane karaNanA svAmI thaI beThA che. potAnI cIjanA svAmI e bhagavAna pote che. khAtAro thatAM ja bane viSa ! AtmA kevI rIte khAya ? AtmAne moTuM nahIM, kazuMya nahIM. sthaLa zarIra nahIM, mATe AtmAthI khavAya ? pudgalane tuM AtmA mAnuM chuM ? praznakartA : pudgalane AtmA mAnuM chuM eTale A khavAya che ne ? dAdAzrI : pudgala ja khAya che, A tame mAno cho eTaluM ja. jIbhanA caTAkA to pudgalane che. tame mAnI beThA cho, mane caTAkA che. pudgalanI badhI asaro potA para Aropa kare che. kema bahu UMDA utarI gayA ? praznakartA: nahIM, pudgala A cetananI sAthe che, eTale to khAya che nahIM to pudgala zuM khAya ? dAdAzrI : cetana AmAM kazuM karatuM nathI. prasanakartA : nA, karatuM kazuM nathI. dAdAzrI : chatAM hAjarI che eTale jIve che A pudgala. zuddha upayogapUrvaka AhAra le to AhAra judo ane 'huM judo. paNa 'huM mahIM nAkhyuM, "meM khAdhuM kahyuM', tethI tarata ja mahIM poIjhana UbhuM thaI jAya ane badhA paramANu poIjhanavALA thaI jAya ane eno pachI kepha caDhe ane jo evuM nA bole to kazuM nA thAya. A to 'meM khAdhuM, meM bhogavyuM', e poIjhana reDe che. khorAka poIjhana nathI, paNa aNasamajathI poIjhana thaI jAya che. baMdhukiyo TeTo saLagAvIne TeTAnI dukAnamAM nAkhe to zuM thAya ? evuM A loka kare che ne pachI kahe che, mAruM badhuM banI gayuM. bhagavAna kAMI bALavA nathI AvatA, A to 'poteja badhuM saphAcaTa karI mele che.. - vosarAvyo sacoDo AtmA ! A sukha maLyA pachI, 'huM zuddhAtmA chuM' jJAna thayA pachI A badhAM pudgalanAM je sukha che te lImaDA jevAM lAge. simIlI karelIne, simIlI badhI samajAvI joIe. eTale A je pudgala che te ApaNane kevuM lAge che ? lImaDo lAge, eTale kaDavo jhera jevo, nahIM to A pudgalanI mIThAza jAya nahIMne manamAMthI. eka baTAkAvaDAM sArA khAI Avyo hoya toya citta emAM jAya. choDavAnI vastuo keTalI che ? eka-be che ke dasa-bAra-paMdara prazanakartA : badhuM ja. dAdAzrI : badhuM eTale ene so-baso, pAMcaso, hajAra, lAkha, be lAkha, pAMca-dasa lAkha, be abaja, pAMca abaja ?
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) pudgala ane AtmA ! 395 396 AptavANI-14 (bhAga-2) praznakartA : badhI pudgala vastu, AtmA sivAyanuM badhuM ja. dAdAzrI : eTale A choDavAnuM anaMtuM. tame eka A baTAkA choDyA, A DuMgaLI choDI, A phalANI choDI, eno kyAre pAra Ave ? tyAM sudhI to AyuSya khalAsa thaI jAya. tyAM sudhImAM kazuM ATaluMya nA cAlyA hoIe. pharI bIjA avatAramAM hatA tenA te ja. pAchA vaiSNavane tyAM janma thayo, te pAchA baTAkA khAdhA ja hoya. vosarAvAnuM hatuM te nA karyuM ane sacoDo AtmA ja vIsarAvI dIdho. vIsarAvAnuM pudgala hatuM ane vosirAvyo AtmA, zI dazA thAya have ? oLakhavA nathI ? tyAre kahe, "nA, be ja vastu che ne, to mane kAMkarA ekalAnI oLakhANa pADo to huM samajI jaIza ke A ghauM.' bIjuM pUchavuM nA paDe ne ? | 'koNa chuM' te oLakhI jAya, to bAkI rahyuM te pudgala. jema kAMkarA lai le, eTale badhA ghauM ja rahe. be oLakhAvazo nahIM, benI phI kyAM bharIe ? ekanI phI bharIe. te AtmA pUrI jANyo nathI, tethI pudgala nathI jANyuM. AtmA pUro jANe eTale bIjuM rahyuM e badhuMya pudgala. e kramika mArgamAM AtmA pUro jANavo mahAmuzkela che. eTale tapa-tyAga badhuMya karAya karAya kare. Ama karo, tema karo. ghauM ane kAMkarAmAMthI eka nA samajaNa paDe ? beu jANavuM paDe ? bannenI phI nA bharavI paDe ne ? eka ja jANavAnI phI bharavI paDe ne ! kramika mArgamAM to bannenI phI bharavI paDe, tyAM sudhI jaNAya nahIM. tyAM Akhoya AtmA zI rIte jaNAya ? chellA avatAramAM Akhoya AtmA jaNAya. tyAre te avatAre tapa ke tyAga karavAnuM kazuM rahyuM ja nahIM ne ! tyAga karavuM e parasattAnA hAthamAM che, ApaNA hAthamAM nathI. kaMi paNa karavuM e parasattAmAM che, ApaNI sattAmAM ja nathI ne ! pudgalate jANe te jJAtA ! jaDa caitanyane kheMce to ApaNe jaDathIe gayA ? pudgala paNa cetanane halAvI nAkhe che. e bahAravaTiyA nathI chatAM dhrUjI jAya che. temAM e rajIsTarDa AvyuM to phaphaDATa phaphaDATa. pudgalano bhaya zo ? AtmA tevo ne tevo ja che. pudgalano svabhAva caMcaLa che ane AtmAno svabhAva acaLa che. jeTalI caMcaLatA vadhe, eTalo pudgala tarapha jAya. jeTalI sthiratA vadhe, teTalo AtmA tarapha jAya. pAMca Indriyo ane mana pudgalanA banelA che. te jItyA jItAya nahIM. te ya che ane AtmA jJAtA che. te mUo jaDane pote che tema mAne che. arthAt pote bhrAMtine laIne ja joyane jJAtA mAne che. te bhrAMti bhAMge tyAre jItendriya jIna kahevAya. AtmA ane pudgalanuM astitva ja bhinna che. astitva che tenuM vastutva hoya ja. 'pudgala'ne ja jANavuM ne samajavuM, enuM nAma 'jJAtA.' AtmA jANyo ene "jJAna" kahyuM che. je AtmAne jANe te pudgalane jANe. pudgalane jANe te AtmAne jANe. bemAMthI ekane jANe to bIjuM jANI levAya. ghauM ne kAMkarA beu bhegA hoya ne temAM ko'ka kaheze ke bhaI, mane AmAM kAMkarAnI oLakhANa pADo. tyAre ghauM kema nAma kotuM ? jJAta kotuM ? praznakartA : mane to eTaluM samajAyuM che. AtmA ane pudgala be ja che, bAkI badhuM nakAmuM che. dAdAzrI : e to meM tamane kahyuM'tuM ne, ke zuddhAtmA ane pUraNagalana be ja che. praznakartA : are, paNa tame to roja trIjuM-trIjuM lAvo cho ne, to kanphayujhana (gUMcavADo) thAya che. dAdAzrI : paNa bIjAne bIjI rIte samajAvavuM paDe ne, tamane judI rIte samajAvavuM paDe. eTale eka jagyAe kahyuM hoya, te tamAre ema pakaDI levAnuM nahIM.
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) pudgala ane AtmA ! 397 398 AptavANI-14 (bhAga-2) dAdAzrI : paraprakAza. AtmA svabhAvathI sthira, tevuM paNala asthira ! aMdara AtmA sthira ja che. A to jagata AkhuM pudgalamAM ja rAce che. pudgalanI bahAra eka kSaNa paNa rAcyA nathI ane sthiratA je kaMI utpanna thAya che te muddagalanI sthiratA che. AtmA to sthira ja che. niraMtara sthira rahe tenuM nAma AtmA. AmAM kSayapakSama nA hoya. kSayopakSama to pudgalamAM thAya che. AtmAno kSayapakSama nathI hoto. praznakartA : A jJAna pachI pudgala paNa sthira thai jAya ne ? dAdAzrI : pudgala sthira thai jAya paNa kevuM ? pudgalane bhagavAna kahe tevuM. mahAvIra bhagavAna ja kahevAya, kAraNa ke e sthira prazanakartA : pragaTa puruSanI vANI ajarAmara karI de. dAdAzrI : hA, barobara che. AtmA pustakamAM nA hoya, kazAmAMye hoya nahIM. zabdamAMya nA hoya, bhAvamAMya nA hoya, saMjJAmAMya nA hoya. AtmA to eTalo badho sUkSmatama che ke A dIvAla ja nahIM, paNa DuMgaranI ArapAra cAlyo jAya. paNa A pudgalanA je vIMTALA che enI ArapAra nathI javAtuM ene. e ajAyabI che ne ! tyAre pudgalanA vIMTALA keTalA cIkaNA ? eka zeTha jJAna mATe AvelA. meM pUchayuM, "zuM nAma che ?" to kahe, 'huM zeTha, Ano presiDanTa.' (nAma pUchayuM to mAna jAherAta karyuM) alyA, jarA vinaya to rAkha. zyAM pudgalane khalAsa karavAnuM che tyAM pudgalanI kheMca zI ? pudgalano bhAra zo rAkhavAno ? kyAM AtmA prApta karavAno che tyAM to parama vinaya joIe. praznakartA : nAma pudgalanuM che ke AtmAnuM che ? dAdAzrI : nAma to badhuM pudgalanuM ja hoyane ! jenuM jenuM nAma paDe e pudgala. prasanakartA : tame eka vakhata kIdheluMne, pudgala to beIjha che ane AtmA e darzana che. AtmAnA jJAna mATe A pugalano beIjha joIe. dAdAzrI : hA, kharuM kahyuM. AtmAnuM ajJAna thayuM che te pudgalane laIne ane pudgalane laIne ja jJAna thAya che pAchuM. pudgalano to AdhAra che atyAre to. prazanakartA : eTale A ahaMkAra utpanna thAya, tevuM jJAna pragaTa thAya ? dAdAzrI : jevo ahaMkAra tevuM peluM e jJAna pragaTe. prazanakartA : kayuM jJAna ? pudgala bate kevaLI tyAre mokSa ! praznakartA : ema karatAM karatAM eka vakhata evo nA Ave ke zyAre ApaNe kampliTa akriya thaI jaIe, AtmAnI dRSTie ane pachI caMdulAla akriya thAya ? dAdAzrI : hA, paNa ahaMkArathI akriya thaI javAnuM nahIM, enI meLe akriya thavA mATe ja cheA mArga. praznakartA : eTale akriya thAya e barAbara che ne ? dAdAzrI : paNa akriya thavAnuM ja che chevaTe to. AtmAnA jevuM ja pudgalane thaI javAnuM che. AtmAnI joDe cALA pADato hoya ne evuM karavAnuM che pudgala ane AjJAmAM rahevAthI evuM thaI jaze, akriya. AtmAnubhava thayA pachI akriya thaze. kevaLIno phoTo paDe tyAre jANavuM ke A pudgala kevaLInuM thayuM. pudgala paNa kevaLI thAya e mokSa. atyAre 'tame' badhA pudgalane kevaLI karI rahyA cho. 'AtmA' kevaLI ja che paNa 'tamArI" samajaNamAM kevaLI
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) pudgala ane AtmA ! 399 thavo joIe. kevaLa AtmA to moTo DuMgara hoya to te DuMgaranI ArapAra jato rahe, evo che. kAraNa ke DuMgara sthULa che ane AtmA sUkSmAtisUkSma che. praznakartA: jJAna paNa sUkSma che ! jJAna paNa sUkSmAtisUkSma che ! dAdAzrI : e ja AtmA che. jJAna ane AtmAmAM phera nathI. AtmarakSaka te jJAnI ! prasanakartA : kevaLIne AtmA dekhAto haze ? joyo haze ? dAdAzrI : jovuM eTale bhAna thavuM. jANavuM eTale anubhava thavo. kevaLIoe joyelo eTale temane bhAna thayeluM. tamane bhUla tamArI lAge che te dekhAya che ke anubhavamAM Ave che ? mULa AtmA e anubhavagamya che, arUpI pada che. kevaLI bhagavAna je anubhave te A pudgala potAnAthI juduM pUtaLuM che. kharuM karyuM ke khoTuM, te jovAnuM nathI. e to pUtaLuM ja che, acetana che. kartAbhAva ja nA dekhAvo joIe. pudgalanI joDe ke pudgalanAM mana-vacana-kAyAnAM vartana joDe levAdevA ja nathI. tame tenAthI tadana judA ja cho. tamane tamAro AtmA jovAmAM ne jANavAmAM Avyo ja che, te bhAna thayuM che. thoDo anubhavamAM paNa Avyo che. have mULa vastu pUrepUrI anubhavamAM AvI jAya, eTale kAma thaI gayuM ! je pudgalano rakSaka thayo, te 'jJAnI' nahIM. jJAnI to AtmAno, svabhAvano ja rakSaka hoya.