Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
९६
स्थानाङ्गसूत्रे
देवलोकेषु दिव्येषु कामभोगेषु मूच्छितो गृद्धो ग्रथितोऽध्युपपन्नः, स खलु मानुव्यकं काममोगं नो आदियते नो परिजानाति नो अर्थ बध्नाति नो निंदानं प्रकरोति नो स्थितिप्रकल्पं प्रकरोति १
अधुनोपपन्नो देवो देवलोकेषु दिव्येषु कामभोगेषु मूच्छितो गृद्धो ग्रथितोSध्युपपन्नः, तस्य खलु मानुष्यकं प्रेप व्युच्छिन्नं दिव्यं प्रेम संक्रान्तं भवति । २ । देवोंके अनागमनका कारण
" चउहि ठाणेहिं अहूणोववन्ने देवे " इत्यादि २४
सूत्रार्थ - किसी एक देवलोक में उत्पन्न हुया देव मनुष्यलोक में शीघ्र आने की इच्छा तो करता है पर इन चार कारणों से शीघ्र यहां आ नहीं सकता है । देवलोक में उत्पन्न होते ही वहांके कामभोगों में मृच्छित-गृद्धग्रथित - अध्युपपन्न हो जाता है, अतः मनुष्य सम्बन्धी कामभोगोंको वह आदर दृष्टिसे नहीं देखता है, ये मेरे कामके हैं ऐसा उन्हें नहीं मानता है इनसे मेरा प्रयोजन सिद्ध होगा ऐसी बुद्धि उन्मे नहीं करता है, ये पुनः मुझे मिलें ऐसी भावना नहीं करता है और उनमें स्थितिका विकल्पही करता है । यह प्रथम कारण है - १
दूसरा कारण - देवलोक में उत्पन्न नया देव दिव्य कामभोगो में मूच्छित -गृद्ध- अध्युपपन्न होकर ऐसा हो जाता है कि उसको भीतरसे मनुष्य सम्बन्धी प्रेम व्युच्छिन्न हो जाता है और दिव्य प्रेम उसमें संक्रान्त हो जाता है -२
- हेवाना नागभननां अरबो
उहिँ ठाणेहिं अहुणोवबन्ने देवे " त्याहि- (सू. २४)
સુત્રા-કાઈ એક દેવલેાકમાં ઉત્પન્ન થયેલા દેવ તુરત જ મનુષ્યલેાકમાં આવવાની ઈચ્છા તેા કરે છે, પણ આ ચાર કારણેાને લીધે તુરત જ અહી આવી શકતા નથી-(૧) દેવલેાકમાં ઉત્પન્ન થતાંની સાથે જ તે ત્યાંના કામણેગેામાં મૂતિ, ગૃદ્ધ, ગ્રથિત અને અધ્યુપપન્ન થઈ જાય છે તે કારણે મનુષ્યભવના કામલેાગાને તે આદરની દૃષ્ટિએ જાતે નથી, તે માટે કામના છે એવુ' માનતા નથી, તે કામભોગે દ્વારા પેાતાનું પ્રયાજન સિદ્ધ થશે એવું તે માનતે નથી, તે ફરી પેાતાને પ્રાપ્ત થાય એવી ભાવના સેવતા નથી અને હું તે કામ ભાગાને ઉપભેાક્તા જ બની રહે, એવા સ્થિતિ વિકલ્પ પણ તે ઇચ્છતા नथी. मा पहेलु रशु छे.
ખીજું કારણ—દેવલે કમાં ઉત્પન્ન થયેલા નવા દેવ દિવ્ય કામભેગામાં એવા તેા મનુષ્યભવ પ્રત્યેના પ્રેમ ન્યુચ્છિન્ન (નષ્ટ) થઇ જાય છે, અને દેવ લાક પ્રત્યેના પ્રેમ સફાન્ત થઇ જાય છે.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૩
