Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi

Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 272
________________

स्थानाङ्गसूत्रे
।
पुनरपि हेतोश्रातुर्विध्यमाह - ' अहया हेऊ चउब्विहे ' इत्यादि । अत्रत्वन्यथानुपपन्नत्वलक्षण हेतु जन्यत्वादनुमानमेव कार्ये कारणोपचारात् हेतुः । स चतुविधः चतुर्भगीरूपत्वात् । तत्र प्रथमं भेदमाह - ' अस्थित्तं अस्थि सो हेऊ ' इति । है ऐसे आप्त पुरुषके वचनसे उत्पन्न हुआ जो यथार्थ ज्ञान है वह शाब्द आगन ज्ञान है । यह आगम वीतराग सर्वज्ञ और हितोपदेशी से प्रणीत होता है वादी प्रतिवादी इसका खण्डन नहीं कर सकते हैं । प्रत्यक्ष और अनुमान इनमें से किसी भी प्रमाणसे इसमें बाधा नहीं आनी है वस्तुके यथार्थ स्वरूपका यह प्रतिपादक होता है सब जीवोंका हित साधक होता है और मिथ्यामतरूप जो कुपथ उससे दूर करानेवाला होता है ।
२५६
अहवा - हेऊच विहे " यहाँ अन्यथानुपपत्ति लक्षणवाले हेतुसे उत्पन्न होने के कारण अनुमानही कार्य में कारणके उपचार से हेतु कहा गया है तात्पर्य इस कथनका ऐसा है कि अनुमान जो होता है बह अन्यथानुपपत्ति लक्षणवाले हेतुसे उत्पन्न होता है, अतः इस अनुमानका कारण अन्यथानुपपत्ति लक्षणचाला हेतु है, परन्तु यहां पर जो अनुमान रूप कार्यको हेतुरूपसे कहा गया है वह कार्यमें अनुमानमें कारणका अन्यथानुपपत्ति लक्षणचाले हेतुका आरोप कर लिया गया है, इसलिये
46
66
છે એવું જ પ્રકટ કરે છે એવાં આસ પુરુષના વચનથી ઉત્પન્ન થયેલું જે યથાર્થ જ્ઞાન છે તેને આગમ જ્ઞાન કહે છે. આ આગમ વીતરાગ સર્વજ્ઞ અને દ્વિતાપદેશી દ્વારા પ્રણીત હાય છે, વાદી પ્રતીવાદી તેનુ ખ`ડન કરી શકતા નથી. પ્રત્યક્ષ કે અનુમાન પ્રમાણ દ્વારા પણ તેમાં કાઇ પણ ખાધા આવતી નથી, તે પદાર્થના યથાર્થ સ્વરૂપનું' પ્રતિપાદન કરનારું છે, સમસ્ત જીવાનુ’ હિત સાધક હાય છે અને મિથ્યામત રૂપ જે કુપથ છે તેનાથી દૂર કરાવનારુંùાય છે. अहवा - हेऊ चउच्चिहे " सहीं अन्यथा अनुपपत्ति सक्षवाजा हेतु વડે ઉત્પન્ન હોવાને કારણે અનુમાન જ કાર્યમાં કારણના ઉપચારથી હેતુ રૂપ કહ્યું છે. આ કથનનું તાય નીચે પ્રમાણે છે—જે અનુમાન થાય છે તે અન્યથા નુપપત્તિ (બીજી રીતે સાધ્ય વગર ઉત્પત્તિને અભાવ) લક્ષણવાળુ હોય છે તેથી આ અનુમાનનું કારણુ અન્યથાનુપપત્તિ લક્ષણવાળા હેતુ છે, પરન્તુ અહી” અનુમાન રૂપ કા ને જે હેતુરૂપ કહેવામાં આવ્યુ છે, તે કાય'માં-અનુમાનમાં કારણના અન્યથાનુપપત્તિ લક્ષણવાળા હેતુનું આરોપણ કરીને કહેવામાં આવ્યુ છે. તે કારણે તેને હેતુ રૂપ કહેવામાં આવ્યું છે. એવે આ અનુમાન રૂપ हेतु यार प्रहारनो उह्मो छे- तेमां पडेल अारमा प्रभा छे - " अस्ति तत्
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૩


Page Navigation
1 ... 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636