Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book text
Previous | Next

Page 411
________________

सुधा टी. स्था. ४ उ. ४सू.२४ कुम्मदृष्टान्तेन पुरुषजातनिरूपणम् ३९५
हृदयमपापमकलुषं, निहाऽपि च मधुरभाषिणी नित्यम् । यस्मिन् पुरुषे विद्यते स मधुकुम्भो मधुपिधानः ॥१॥ हृदयमपापमकलुषं जिह्वाऽपि च कटुकभाषिणी नित्यम् । यस्मिन् पुरुषे विद्यते स मधुकुम्भो विषपिधानः॥ २ ॥ यद्धृदयं कलुषमयं जिह्वाऽपि च मधुरभाषिणी नित्यम् । यस्मिन् पुरुषे विद्यते स विषकुम्भो मधुपिधानः ॥ ३॥ यहृदयं कलुषमयं जिह्वाऽपि च कटुकभाषिणी नित्यम् । यस्मिन् पुरुषे विद्यते स विषकुम्भो विषपिधानः ॥ ४ ॥ २४ ॥
टोका-' चत्तारि कुंभा' इत्यादि-कुम्भाः-घटाः, चत्वारः प्रज्ञप्ता, एको घटः पूर्णः सर्वाङ्गसम्पन्नः, यद्वा-प्रमाणसम्पन्नो भवति, स एव पुन: पूर्णः-मधुधृतादिभृतो भवतीति प्रथमः १, नामशब्दो वाक्यालङ्कारे, एक्मग्रेऽपि, तथा-एकः कुम्भः पूर्णः समस्तापयवयुक्तोऽपि तुच्छ:-मध्वादिवस्तुरिक्तो भवतीति द्वितीयः २, तथा-एकस्तुच्छः अपूर्णाङ्गो, यद्वा-लघुः सन्नपि पूर्णः-मध्वादि भृतो भवतीति तृतीयः ३ तथा-एकस्तुच्छसंतुच्छ एव भवतीति चतुर्थः ४।।
ये तरक जो चार कहे गये हैं वे विशेष पुरुषरूपही होतेहैं, इसलिये अब सूत्रकार उन पुरुषविशेषोंका कुम्भ दृष्टान्तको लेकर निरूपण करते हैं ___ 'चत्तारि कुंभा पण्णत्ता' इत्यादि मुत्र २४ ॥ टीकार्थ-कुम्भ चार प्रकारके कहे गयेहैं-जैसे-कोई एक कुम्भ घट ऐला होता है, जो पूर्ण सर्वाङ्ग से युक्त होता है अथवा-प्रमागसंपन्न होता है, वही पुनः पूर्ण-मधु घृतादिसे भरा हुआ रहता है १। कोई एक कुम्भ ऐसा होताहै जो पूर्ण होताहै-समस्त अवयवोंसे युक्त होता है, तब भी तुच्छ मध्वादि(शहद आदि)वस्तुओंसे रिक्त होताहै। तथा कोई एक कुम्भ ऐसा होता है जो तुच्छ अपूर्ण अङ्गवाला होता है यहा-छोटा होता
અહીં જે તરકે (તરવૈયા) નું કથન કર્યું, તેઓ વિશિષ્ટ પુરુષ રૂપ જ હોય છે, આ સંબંધને અનુલક્ષીને હવે સૂત્રકાર કુંભના દષ્ટાન્ત દ્વારા पुरुष विशेषानु नि३५५४२ छ. “ चत्तारि कुंभा पण्णत्ता " इत्यादिટીકાથ-કુંભના ચાર પ્રકાર કહ્યા છે-(૧) કોઈ એક કુંભ એ હોય છે કે જે પૂર્ણ (સર્વાગ સંપન્ન અથવા પ્રમાણ સંપન્ન) હોય છે, અને ઘી, મધ આદિથી ભરેલું હોય છે. (૨) કેઈ એક કુંભ પૂણ (સમસ્ત અવયવોથી યુક્ત) હોય છે, પરંતુ મધ, ઘી આદિ દ્રવ્ય તેમાં ભરેલાં ન હોવાને કારણે ખાલી હોય છે. (૩) કેઈ એક કુલ એ હોય છે કે જે અપૂર્ણ (અપૂર્ણ
श्री. स्थानांग सूत्र :03

Loading...

Page Navigation
1 ... 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636