Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
स्थानाङ्गसूत्रे रणेन ३, तथा-मिथ्यात्वामिनिवेशेन-मिथ्यात्वात्-मिथ्यादर्शनोदयाद योऽभिनिवेश आग्रहस्तेन वोधविपर्यासेन, उक्तश्च-" रोसेण पडिनिवेसेण तहय अकयण्णुमिच्छ भावेणं ।
संतगुणे नासित्ता भासइ अगुणे असंते वा ॥१॥ छाया-रोषेण प्रतिनिवेशेन तथैवाऽकृतज्ञमिथ्याभावेन ।
सद्गुणान् नाशयित्वा भाषतेऽगुणानसतः ॥१॥ इति । (१) " चउहि ठाणेहिं असंते " इत्यादि-चतुर्भिः स्थानः परस्यासतो गुणान् दीपयति, तद्यथा-अभ्यासप्रत्ययम्-अभ्यासः-गुणवर्णनकरणस्वभावः स प्रत्ययोनिमित्तं यत्र गुणदीपने तदभ्यासप्रत्ययं, यतोऽभ्यासान्निविषयाऽपि निष्पयोजनाऽपिच प्रवृत्तिर्भवतीति लोके दृश्यते १, तथा-परच्छन्दानुवृत्तिक-परच्छन्दस्य अन्यजनाभिप्रायस्थानुवृत्तिः-अनुगमनं यत्र दीपने तत् परच्छन्दानुत्तिक दीपनम् २ उदयसे जो अभिनिवेश आग्रह होता है उसका नाम मिथ्यात्वामिनिवेशहै ४ यह मिथ्यात्वाभिनिवेश बोधप्से उल्टा होता है कहा भी है" रोसेणं पडिनिवेसेण" इत्यादि । जीव रोष-क्रोधसे प्रतिनिवेशसे अकृतज्ञतासे और मिथ्यात्वभावसे विद्यमान गुणों को नष्ट करके दूसरोंके अविद्यमान दुर्गुणोंको प्रकट करता है ॥ १॥
जीब चार कारणोंसे परके असत् गुणोंको प्रकाशित करताहै, और उन्हें चढा बढाकर कहता है-वे चार कारण ये हैं-अभ्यासप्रत्यय १ परच्छन्दानुवृत्तिक २ कार्य हेतु ३ और कृतप्रतिकृतिता ४ (२) जिस गुणवर्णनमें गुणवर्णन करनेका स्वभाव कारण होताहै,वह गुणदी. पन अभ्यास प्रत्ययहै क्योंकि अभ्याससे विना विषयके भी और विना प्रयोजनके भी लोकमें प्रवृत्ति होती देखी जाती है । तात्पर्य यह है कि આભિનિવેશ-દુરાગ્રહ ઉત્પન્ન થાય છે તેને મિથ્યાત્વાભિનિવેશ કહે છે. આ મિથ્યાત્વાભિનિવેશ બેધથી ઉલ્ટ હોય છે. કહ્યું પણ છે કે
"रोसेणं पडिनिवेसेण" त्याटि "७१ अधथी, म रथी, भकृतज्ञતાથી અને મિથ્યાત્વભાવથી વિદ્યમાન ગુણને નષ્ટ કરીને અન્યના અવિદ્યમાન દશાને પ્રકટ કરે છે. જીવ ચાર કારણોથી અન્યને અવિદ્યમાન ગુણેને પ્રકટ કરે છે અથવા તેમને વધારી વધારીને કહ્યા કરે છે.
तयार ४१२।। नये प्रभारी Hai छ-(१) भल्यास प्रत्यय, (२) ५२२७न्हानुत्ति, (3) [ तु भने (४) पृतप्रतिकृतिता.
જે ગુણવર્ણનમાં ગુણવર્ણન કરવાને સ્વભાવ કારણભૂત હોય છે, તે ગુણુપ્રકાશનને અભ્યાસ પ્રત્યય (અભ્યાસ રૂપ કારણથી યુક્ત) ગુણપ્રકાશન કહે છે, કારણ કે ટેવને કારણે પ્રયજન વિના પણ લેકમાં આવી પ્રવૃત્તિ થતી
श्री.स्थानांगसूत्र:03