Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 466

४५०
स्थानागसूत्रे पूर्व सद्गुणनाशता सद्गुणदीपने उक्ते, ते च जीवस्य शरीरोत्पत्तिनिवृत्ती विना न सम्भव इति शरीरोत्पत्तिनिर्वृत्तिकारणानि निरूपयितुमाह
मूलम्-णेरइयाणं चउहिं ठाणेहिं सरीरुप्पत्तीसिया, तं जहा-कोहेणं १, माणेणं २, मयाए ३, लोभेणं ४, एवं जाव वेमाणियाणं ।
णेरइयाणं चउहिं ठाणेहिं निवत्तिए सरीरे पण्णत्ते, तं जहाकोहनिव्वत्तिए जाव लोभनिव्वत्तिए, एवं जाव वेमाणियाणांसू.३५॥ ___ छाया नैरयिकाणां चतुर्भिः स्थानैः शरीरोत्पत्तिः स्यात् , तद्यथा-क्रोधेन१, मानेन २, मायया ३, लोभेन ४। एवं यावत् वैमानिकानाम् ।
नैरयिकाणां चतुर्भिः स्थानः निर्वतितं शरीर प्रज्ञप्तम् , तद्यथा-क्रोधा. निवर्तितं यावत् लोभनिवर्तितम्, एवं यावद् वैमानिकानाम् ॥ ३५ ॥
टीका-'चउहि ठाणेहिं सरीरुप्पत्ती' इत्यादि-चतुर्भि:-अनुपदं वक्ष्यमाणैः क्रोधादिभिः चतुर्भिः स्थानः-कारणैः शरीरोत्पत्तिः स्यात्, तद्यथा-क्रोधेन १, मानेन २, मायया ३, लोभेन ४ चेति, इह क्रोधादयः कर्म
सद्गुणोंका नाश और असद्गुणोंका दीपन ये दो बाते जीवको जब तक शरीरकी उत्पत्ति या उसकी निवृत्ति नहीं हो जाय, तब तक नहीं होती हैं, अतः अब सूत्रकार शरीरकी उत्पत्ति और निवृत्तिके जो कारण हैं उनका निरूपण करते हैं-'णेरइयाणं चउहि ठाणेहिं' इत्यादि
नैरयिकोंके चार कारणोंसे शरीरकी उत्पत्ति होती है, जैसे-क्रोधसे १ मानसे २ मायासे ३ और लोभसे ४ इसी तरहका कथन यावत वैमानिक जीवोंके भी जानना चाहिये । यहां जो क्रोधादिकोंको शरीरोत्पत्तिका हेतु कहा गया है, उसका कारण ऐसा है कि क्रोधादिक कर्म
| સદગુણોનો નાશ અને અસદૂગુણનું (અવિદ્યમાન ગુણેનું) પ્રકાશન, આ બે વાત જ્યાં સુધી જીવના શરીરની ઉત્પત્તિ અથવા તેની નિવૃત્તિ થઈ ન જાય ત્યાં સુધી સંભવતી નથી. તેથી હવે સૂત્રકાર શરીરની ઉત્પત્તિ અને નિવૃત્તિના જે કારણે છે તેનું નિરૂપણ કરે છે.
“णेरइयाणे चउहि ठाणेहिं" त्याल
નારકાને ચાર કારણેને લીધે શરીરની ઉત્પત્તિ થાય છે. (૧) ક્રોધથી, (२) भानथी, (3) मायाथी भने (४) बालथी.
આ પ્રકારનું કથન વૈમાનિક પર્યન્તના જીવ વિષે પણ સમજવું. અહીં જે ક્રોધ આદિને શરીરેત્પત્તિમાં કારણરૂપ ગણ્યા છે, તેનું કારણ એ છે કે
श्री.स्थानांगसूत्र :०३