Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
सुधा टीका स्था० ४३४.०४१ मानुषीगर्भनिरूपणम् दोपि रत्तसुकाणं तुलभावे णपुंसओ । इत्थी ओयसमाओगे बिंबं तत्थ पजायई ॥ २ ॥ सू० ४१ ॥ छाया - चत्वारो मानुषीगर्भाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा - स्त्रीतया १, पुरुषतया २, नपुंसकतया ३, बिम्बतया ४ |
अल्पं शुक्रं बहु ओजः स्त्री तत्र प्रजायते । अल्पमोजो बहशुकं पुरुषस्तत्र मजायते |१| द्वयोरपि रक्त-शुक्रयोस्तुल्यभावे नपुंसकः । स्त्रयोजः समायोगे बिम्बं तत्र प्रजायते ॥ २ ॥ सू० ४१ ॥ टीका - " चत्तारि माणुस्सीगव्भा" इत्यादि
४७५
मनुष्याः - नार्या, गर्भाः चत्वारः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा - स्त्रीतया - स्त्रीत्वेनैको गर्भः १, पुरुषतथा २, नपुंसकतया २, एवं त्रिम्बतया - विम्बं - गर्भमतिविम्वंगर्भाकृतिरार्तवपरिणामः, न तु गर्भ एव तस्य भात्रो बिम्बता तया
गर्भ के अधिकारको लेकर अब सूत्रकार मानुषीग में की निरूपणा करते हैं । " चत्तारि माणुस्सी गग्भा " इत्यादि -
टीकार्थ- मानुषी गर्भ चार प्रकारके कहे गये हैं । जैसे- स्त्रीवाला गर्भ १, पुरुषवाला गर्भ २, नपुंसकवाला गर्भ ३ और बिम्बवाला गर्भ ४ | जिस गर्भ से कन्याकी उत्पत्ति होती है, वह स्त्रीवाला गर्भ है, जिस गर्भ से पुत्र की उत्पत्ति होती है वह पुरुषवाला गर्भ है। जिस गर्भ से नपुंसक की उत्पत्ति होती है वह नपुंसकवाला गर्भहै । और जो गर्भ की आकृति जैसा आर्तव परिणाम होता है, वह बिम्बवाला गर्भ है, यह वास्तव में गर्भ नहीं होता है, खून ही इस प्रकार के पिण्डरूप में
ગર્ભની પ્રરૂપણા ચાલી રહી છે, તેથી હવે સૂત્રકાર માનુષી ગોંની अ३पाया रे छे. " चत्तारि माणुस्सी गब्भा " इत्याहि
ટીકા –માનુષી ગર્ભના નીચે પ્રમાણે ચાર પ્રકાર કહ્યા છે—(૧) શ્રીવાળા ગભ, (२) पुरुषवाणी गर्भ, (3) नपुं सम्वाणो गर्भ भने (४) मिम्मवाणी गर्भ. જે ગભમાંથી કન્યાની ઉત્પત્તિ થાય છે, તે ગર્ભને સ્ત્રીવાળા ગણ કહે છે. જે ગર્ભમાંથી પુત્રની ઉત્પત્તિ થાય છે, તે ગર્ભને પુરુષવાળા ગભ કહે છે. જે ગર્ભ માંથી નપુ’સકની ઉત્પત્તિ થાય છે તે ગર્ભને નપુસકવાળા ગ કહે છે. જ્યારે આ પરિણામ ગર્ભના જેવા આકાર માત્રજ ધારણ કરે છે, ત્યારે તે ગર્ભને બિમ્બવાળા ગભ કહે છે. ખરી રીતે તે તે ગર્ભ જ ૐાતેા નથી, પણ રુધિર જ આ પ્રકારના પિંડરૂપે એકઠું' થઈ જાય છે,
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૩
