Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
३२२
स्थानाङ्गसूत्रे एरण्डपर्याय: (१८) । एवमेव चत्वार आचार्याः प्रज्ञताः, तद्यथा - सालो नामैक: सालपर्याय: १, सालो नामक एरण्डपर्यायः २, एरण्डनामैकः सालपर्याय: ३, rust नामक एरण्डपर्यायः ४ (१९) चत्वारो वृक्षाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा - सालो नामेकः सालपरिवारः ४ (२०) एवमेव चत्वार आचार्याः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा - सालो नामैकः सालपरिवारः ४ ( २१ ) !
साममध्यकारे यथा सालो नाम भवति द्रुमराज : । इति सुन्दर आचार्यः सुन्दरः शिष्यो ज्ञातव्यः ॥ १ ॥ एरण्डमध्यकारे यथा सालो नाम भवति द्रुमराजः ।
इति सुन्दर आचार्यः : मङ्गुलः ( असुन्दरः ) शिष्यो ज्ञातव्यः । २ ॥ सालद्रुममध्यकारे एरण्डो नाम भवति द्रुमराजः । इति मगुल आचार्यः सुन्दरः शिष्यो ज्ञातव्यः ॥ ३ ॥ एरण्ड मध्यकारे एरण्डो नाम भवति द्रुमराजः ।
इति मङ्गुल आचार्यः मङ्गुलः शिष्यो ज्ञातयः || ४ || सू० १२ ॥
टीका - ' चत्तारि रुक्खा " इत्यादि - पुन क्षाश्चत्वारः प्रज्ञप्ताः, तद्यथाएको वृक्षः साल:- सालाख्यवृक्षजातिमत्त्वात् सालो भवन् सालपर्यायः - सालगत - निविडच्छायत्व संसेव्यत्वादि धर्मसम्पन्नो भवतीति प्रथमः । १ ।
तथा - एकः सालो भवन्नपि एरण्डपर्यायः - एरण्डग तालपच्छायत्वा सेव्यत्वादिधर्मवान भवति । इति द्वितीयः । २। तथा एक एरण्डः सन् घनच्छायत्यादि
'चत्तारि रुक्खा पण्णत्ता' इत्यादि सूत्र ९२ ॥
टीकार्थ- वृक्ष चार प्रकारके कहे गये हैं जैसे- साल साल पर्याय १ साल एरण्ड पर्याय २ एरण्ड साल पर्याय ३ और एरण्ड एरण्ड पर्याय ४ इनमें जो प्रथम प्रकारका वृक्षहै वह साल नामक वृक्षकी जातिवाला होनेसे साल होता हुआ सालगत जो निबिड छाया आदि धर्म है तथा लोगों द्वारा आश्रय लेना आदि जो बाते हैं उनसे युक्त होता है ॥१॥ द्वितीय प्रकारका जो वृक्षू है वह साल होता हुआ भी एरण्डके जैसी पर्यायवाला होता है जैसे-एरण्ड अल्प छापावाला होता है अत
"" चत्तारि रुक्खा पण्णत्ता" इत्यादि - (सू. १२)
वृक्ष यार अारना ह्या छे - ( १ ) सास- सासपर्याय, (२) सास- मेर3 पर्याय, (3) मेरउ-सासर्याय, (४) मेरङ- मेर उपर्याय. तेभांथी पडेला अडीરનું વૃક્ષ સાલ નામના વૃક્ષની જાતિનું હોય છે અને સાલવૃક્ષના ગુણૈાથી યુક્ત હાય છે એટલે કે ઘાડ છાયાથી યુક્ત હોવાને પ્રાણીઓને આશ્રય આપનારુ હોય છે. માટે તેને કહ્યું છે. (૨) ખીજા પ્રકારનુ વૃક્ષ સાલ
•
6
જાતિનું હવા
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૩
કારણે લેાકે અને
सास- साहसपर्याय ' ३५ છતાં પણ એરડાના