Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti


Previous | Next

Page 396
________________

३८०
स्यानाङ्गसूने " व्यवहारः पुं-नार्योरन्योऽन्यं रक्तयोरतिप्रकृतिः शङ्कारः” इति १, तथाकरुणाः कामा मनुजाना-मनुष्याणां भवन्ति, यतस्ते तादृशमनोज्ञा न भवन्तीति तथा क्षणेन दृष्टाः सन्तो नश्यन्तीति तथा-शुक्रशोणितप्रभृतिशरीराश्रयिणो भवन्तीति शोचनरूपा भवन्तीति करुणो हि रसः शोकस्वभावो भवति, उक्तं च" करुणः शोकप्रकृति "-रिति २, तथा-बीभत्साः कामास्तिर्यग्योनिकानांतिर्यग्योनिजातानां माणिनां पक्षिप्रभृतीनां भवन्ति, बीभत्सकामानां निन्दनीयत्यात् , बीभत्सरसो हि जुगुप्सात्मको भवति, यदाह-" भवति जुगुप्साप्रकृति वीभत्सः " इति ३, तथा-रौद्राः-दारुणा अत्यन्तमनिष्टत्वेन क्रोधोत्पादकत्वात् , शृंगार रतिरूप होताहै, और देव ऐकान्तिकरूपसे अत्यन्त मनोज्ञ होते हैं, इसलिये ये प्रकृष्ट रतिरसके आश्रयभूत होते हैं। सो ही कहा है" व्यवहारः पुं-नारिन्योन्यं रक्तयोरतिप्रकृतिः शृङ्गारः" परस्पर में रक्त स्त्री पुरुषोंका जो व्यवहारहै वह रति है, कारण जिसका ऐसा होता है वह रतिही शृङ्गारहै। करुणारूप जो कामहैं वे मनुष्योंको होतेहैं, क्योंकि वे देवोंके जैसे मनोज्ञ नहीं होते हैं । देखते २ ये एक क्षणभरमें नष्ट हो जाते हैं शुक्र शोणितके सम्बन्धसे जनित शरीरबाले होते हैं और शोचनरूप होते हैं करुणरस शोक स्वभाववाला होता है कहा भी है" करुणः शोकप्रकृतिरिति” २। बीभत्सकाम तियश्च योनिमें उत्पन्न हुए पक्षि आदि प्राणियोंके होते हैं । बीभत्सकाम निंदनीय होते हैं क्योंकि बीभत्सरस जुगुप्सात्मक होताहै। कहा भीहै-" भवति जुगुप्सा प्रकृतिः चीभत्सरसः " जुगुप्सा प्रकृतिवाला बीभत्सरस होता है रौद्रદેમાં હોય છે, કારણ કે શૃંગાર રતિરૂપ હોય છે અને દેવે એકાતિક રૂપે (સંપૂર્ણતઃ ) મને હેય છે, તેથી તેઓ પ્રકૃણ રતિરસથી સંપન્ન હોય છે.
ह्यु ५ छ -“ व्यवहारः पु-नार्योरन्योन्यं रक्तयोरतिप्रकृतिःअंगारः " પરસ્પરમાં રક્ત (આસક્ત) સ્ત્રી પુરુષને જે વ્યવહાર છે તેનું નામ રતિ છે, અને તે રતિ જ શૃંગાર રૂપ છે.
કરુણારૂપ કામને સદ્ભાવ મનુષ્યમાં હોય છે, કારણ કે તેઓ દેના જેવા મનેઝ હોતા નથી, તેઓ જોતજોતામાં એક ક્ષણ માત્રમાં જ નષ્ટ થઈ જાય છે, અને શેચનરૂપ હોય છે
२७ २८ । स्यमावाणी य छे. ह्यु ५६ छ -" करुणः शोकप्रकृतिरिति " मानस भनी सहमा तियय योनिमापन પક્ષીઓ, પ્રાણીઓ આદિમાં હોય છે બીભત્સ કામ નિંદનીય હોય છે, કારણ
भील.स २४ शुसासन डाय छे. ह्यु ५५५ छ-" भवति जुगुप्सा प्रकुतिः बीभत्सरसः " शुसा प्रतिपाणे भासस डाय छे.
श्री. स्थानांग सूत्र :03

Loading...

Page Navigation
1 ... 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636