Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 283

सुधा टीका स्था०४ उ. ४ सू. ३ तिथङ्मनुष्यदेवानामाहारनिरूपणम्
-
कङ्काsseारोपम इत्यर्थः, अत्राऽऽहाररूपमध्यमपदलोप:, शाकपार्थिवादित्वात्, तिरथामाहारे कङ्काऽऽहारसादृश्यं च दुर्जरत्वेन सुभक्षत्वेन च ग्राह्यम्, अयं भावःयथा - कङ्कस्य स्वरूपेण दुर्जरोऽप्याहारः सुभक्षः सुपरिणामश्च भवति तथा तेषा - मपि य आहारो स कङ्कोपमो बोध्य इति १ ।
देवोंके आहारकी प्ररूपणा तीन सूत्रसे करते हैं
'तिरिक्खजोणियाणं चउव्विहे इत्यादि' सूत्र ३ ॥
टीकार्थ- पक्षी आदि तिर्यश्चों का आहार चार प्रकारका कहा गया है जैसेकङ्कोपम १ बिलोपन २ पाणमांसोपम ३ और पुत्र मांसोपम ४ कङ्कनाम पक्षी विशेषका है इसका जो आहार है वह आहार कङ्काहार है इस आहार के साथ जिस आहारकी उपमा होती है अर्थात् कङ्काके आहारके जैसा होता है यह कङ्काहार है तिर्यञ्चोंके आहारमें कङ्काहारकी समानता दुर्जर होने से सुभक्ष होने से और सुखपरिणाम होने से ग्रहण करना चाहिये, कङ्काहार दुर्जर होता है अर्थात् बड़ी कठिनता से पचता है फिर भी खाने में वह अच्छा होता है एवं इसका पाकभी सुखकारी होता है इसी प्रकार से तिर्यञ्चों का भी एक आहार ऐसा होता है जो दुर्जर होने पर भी सुख भक्ष होता है और सुखद परिणामवाला होता है ऐसा उनका यह आहार कङ्कोपम आहार है १
बिलोपम आहार में बिल
शब्द पिलमें जाते हुए
અને દેવાના આહારનું નિરૂપણ કરે છે—
66
'faftrenforzi azfeat” Scule—(24. 3)
ટીકા-પક્ષી આદિ તિય ચાના આહાર ચાર પ્રકારના કહ્યો છે-(૧) ક કાપમ, (२) मिसोपम, (3) पाशुभसोयम अने (४) पुत्रमसोम ॐ अर्ध पक्षीવિશેષનું નામ છે. તે પક્ષો જે આહાર લે છે તેને કકાહાર કહે છે, તે કક પક્ષીના જેવા આહાર જે તિય ચા લે છે તે તિયાના આહારને કકાસ આહાર કહે છે. તિય ચાના આહારમાં કકાહારની સમાનતા દુર હોવાથી, સુભક્ષ હાવાથી અને સુખપરિણામરૂપ હોવાથી ગૃહીત થવી નેઇએ. ક"કાહાર દુર હાય છે એટલે કે પચવે! મુશ્કેલ હાય છે પણ ખાવામાં સુખાકારી હાય છે. આ રીતે તિયચેાના એક આહાર એવા હાય છે કે જે પચા મુશ્કેલ હાય છે પણ ખાવામાં સુખાપાદક હોય છે અને સુખદ પરિણામવાળા હાય છે. એવા આહારને કાપમ આહાર કહે છે.
२६७
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૩
"