Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 315

सुधा टीका स्था०४ उ०४ सू०६ वृणादिदृष्टान्तेन पुरुषजातनिरूपणम्
साधुः । इति तृतीयः ३ । तथा - एको नो आख्यायको नो उच्छजीविकासम्पन्नः, स च गृहस्थादि:, इति चतुर्थः । ४ । ( ६ )
इति षट्सूत्री
२९९
पूर्वमुञ्छ जीविका सम्पन्नः साधुपुरुष उक्तः, तस्य च वैक्रियलब्धिमतः प्रयोजनवशाद् वृक्षं विकुर्वतो यादृशी वृक्षविक्रया स्यात्तामाह-" चउबिहे " त्यादि
यद्वा- पूर्व सूत्रे साधुपुरुषस्याख्यापकत्वोच्छजीविकासम्पन्नत्वरूप विभूषणमुक्तं सम्प्रति तत्तुल्यश्वाद् वृक्षविभूषणमाह-" चउव्विहे" त्यादि - चतुर्विधा वृक्षविकुणा प्रज्ञता, तद्यथा- प्रवालतया १, पत्रतया २, पुष्पतया ३, फलतया च ४॥सू०६ ॥ जो न आख्यायक होता है और न उञ्छजीविका सम्पन्नही होता है४-६ इस प्रकारसे यह पट्टसूत्री है उच्छजीविका सम्पन्न साधुपुरुष कहा गया है- सो इनमें जो वैक्रियलब्धिसम्पन्न होता है, वह प्रयोजनवश वृक्षकी भी विकुर्वणा कर सकता है तब उसकी जैसी वृक्षविक्रिया होती उसको अब सूत्रकार "चडव्हेि" इत्यादि सूत्र द्वारा प्रकट करते हैं
यहा - पूर्वोक्त सूत्र में साधु पुरुषको आख्यापक और उच्छजीविकासम्पन्न इन दो विभूषणोंसे युक्त प्रकट किया गया है सो अब तत्तुल्य होने से वृक्ष के विभूषण सूत्रकार कहते हैं
वृक्ष विकुर्वणा चार प्रकारकी कही गई है जैसे- एक प्रचालरूप दूसरी पत्ररूप तीसरी पुष्परूप और चौथी फल रूप || मू०६ ||
કોઈ એક પુરુષ એવા હાય છે કે જે આખ્યાયક પશુ હાતા નથી અને 'छलपिठासंपन्न पशु होती थी. ॥४-६॥
""
આ પ્રકારે છ સૂત્રા દ્વારા અહી પુરુષપ્રકારાનુ નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે સાધુ પુરુષને ઉછજીવિકાસ'પન્ન કહેવામાં આવેલ છે. જે સાધુ વૈક્રિયલબ્ધિ સપન્ન હોય છે તે કાઇ પ્રત્યેાજન ઉદ્દભવવાથી વૃક્ષની વિષુવા પણ કરી શકે છે. ત્યારે તેના દ્વારા જે વૃક્ષત્રિક્રિયા થાય છે તેવુ સૂત્રકાર " चव् ઇત્યાદિ સૂત્ર દ્વારા કથન કરે છે-અથવા પૂર્વોક્ત સૂત્રમાં સાધુપુરુષને આખ્યાપક અને 'છજીવિકાસ પત્ત્ત, આ એ વિશેષણેાથી યુક્ત પ્રકટ કરવામાં આવેલ છે. વૃક્ષ સાધુસમાન હોવાથી હવે સૂત્રકાર વૃક્ષવિધ્રુણાના ચાર પ્રકારની પેાતે પ્રરૂપણ કરે છે
(१) प्रवास (पण) ३५ विदुर्वया, (२) पत्र३य विठुवा, ( 3 ) पुण्यन રૂપ વિધ્રુણા અને (૪) ફ્લરૂપ વિકુણા ાસૂકા
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૩