Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti


Previous | Next

Page 313
________________

सुधा टीका स्था०४ उ०४ सू०६ वृणादिदृष्टान्तेन पुरुषजातनिरूपणम् २९७ नार्थस्य नयोत्सर्गापवादादिद्वारेण विवेचयिता न भवति, इति ।
यद्वा-आख्यायक:-मूत्रस्योपदेशकः, स भवति किन्तु न परिभावयितासूत्रार्थस्य न विचारथिता, यद्वा-सूत्रार्थस्य न परिभाजयिता-विवेचयिता न भवतीत्यर्थः, इति प्रथमः । एवं शेषभङ्गात्रयं बोध्यम् । ४ । (५) ___ " चत्तारि पुरिसजाया" इत्यादि-पुनः पुरुषजातानि चत्वारि प्रज्ञतानि, तद्यथा-एकः पुरुषः आख्यायका-सूत्रार्थस्योपदेशको भवति, किन्तु नो उ छजीविकासम्पन्नः-एषणादिनिरतो न भवति, स चापद्गतः संविग्नः संविग्नपाक्षिको वा, यदुक्तम्" होज्ज उ वसणं पत्तो, सरीरदुब्बल्लयाए असमत्थो ।
चरणकरणे असुद्धे, सुद्धं मग्ग परूवेज्जा ॥ १ ॥ होती है तब इस पक्षमें इसका अर्थ ऐसा होता है, कि यह प्रवचनके अर्थका नय मार्गसे एवं उत्सर्ग और अपवाद आदि मार्गसे विवेचक नहीं होता है, अथवा-आख्यायक होता है सूत्रका यह उपदेशक होता है पर सूत्रार्थका वह विचारक नहीं होता है अथवा सूत्रार्थका वह परिभाजयिता-विवेचन करनेवाला नहीं होता है ऐसा यह प्रथम भङ्ग है इसी तरह शेष तीन भङ्ग भी जानना चाहिये ५
फिरभी-" चत्तारि पुरिसजाया" इत्यादि-पुरुष जात चार कहे गये हैं-जैसे इनमें कोई एक पुरुष ऐसा होता है जो आख्यायक-सूत्रार्थका उपदेशक होताहै किन्तु वह उञ्छजीविकासम्पन्न एषणादि दोष टालनेमें तत्पर नहीं होताहै ऐसा वह पुरुष या तो आपत्तिमें पड़ा हुआ संविग्न (वैराग्यवाला) होता है या संविग्न पाक्षिक होता है-उक्तं चઆવે તે તેને અર્થ આ પ્રમાણે થાય છે-“ તે પ્રવચનના અર્થને નય માર્ગથી અને ઉત્સગ તથા અપવાદ આદિ માર્ગથી વિવેચક હેત નથી. અથવા-તે સૂત્રને ઉપદેશક હોય છે પણ સૂત્રાર્થને વિચારક હોતો નથી. અથવા-તે સૂત્રને ઉપદેશક હોય છે પણ પરિભાજયિતા (વિવેચન કરનાર) હેતું નથી. આ પ્રકારને આ પહેલે ભાંગે સમજ. એજ પ્રમાણે બાકીના ત્રણ ભાગ પણ સમજવા.
___" चत्तारि पुरिसजाया" त्याह-पुरुषांना नाय प्रमाणे या२ ५२ પણ કહ્યા છે-(૧) કેઈ એક પુરુષ આખ્યાયક હોય છે–પ્રવચનને ઉપદેશક હોય છે, પણ ઉંછજીવિકાસંપન્ન હેતે નથી એટલે કે એષણાદિનિરત હોતું નથી, એ તે પુરુષ કાંતે આપદગ્રસ્ત સંવિગ્ન (વૈરાગ્યવાળે) હોય છે, અથવા તે સંવિગ્ન પાક્ષિક હોય છે. કહ્યું પણ છે કે
स-३८
श्री. स्थानांग सूत्र :03

Loading...

Page Navigation
1 ... 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636