Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
स्थानाङ्गसूत्रे पूर्व चतुर्मिर्लोकः स्पृष्ट इत्युक्तं, सम्पति लोकस्य धर्मास्तिकायादीनां च प्रदेशपरिमाणतः परस्परं तुल्यतामाह--
मूलम्---चत्तारि पएसग्गेणं तुल्ला पण्णत्ता, तं जहा--धम्मथिकाए १, अधम्मत्थिकाए २, लोगागासे ३, एगजोवे४॥सू०३७॥
छाया-चत्वारः प्रदेशाग्रेण तुल्याः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-धर्मास्तिकायः १, अधर्मास्तिकायः २ लोकाऽऽकाशः ३, एकजीवः ४॥ मू० ३७॥ ___टीका-" चत्तारि पएसग्गेणं " इत्यादि-प्रदेशाग्रेण - प्रदेशपरिमाणेन चत्वारः तुल्याः-समा:-सर्वेषां धर्मास्तिकायादिकानामेषामसङ्ख्यातप्रदेशत्वेन समानाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-धर्मास्तिकायः १ अधर्मास्तिकायः २, लोकाऽऽकाशः ३, एकजीवः ४। तत्राऽऽकाशस्यानन्तप्रदेशत्वेन धर्मास्तिकायादित्रयतुल्यत्यं न ___ अब सूत्रकार लोककी और धर्मास्तिकायादिकोंकी प्रदेश परिमाणकी अपेक्षा परस्परमें तुल्यताका कथन करते हैं
'चत्तारि पएसग्गेणं तुल्ला' इत्यादि सूत्र ३७॥
प्रदेश परिणामकी अपेक्षा चार पदार्थ आपसमें तुल्य कहे गये हैं लोकाकाश के, धर्मास्तिकायके, अधर्मास्तिकाय और एक जीयके असंख्यात प्रदेश होते हैं इस तरह असंख्यात प्रदेशोंकी अपेक्षासे धर्मा. स्तिकायादिकोंमें समानता प्रकटकी गई हैं " लोकाकाश" ऐसा जो लोक पदसे विशेषित आकाश कहा गया है उसका कारण ऐसा है कि आकाशके अनन्त प्रदेश होते हैं अतः धर्मास्तिकायादिके साथ तुल्यता इसकी घटित नहीं हो सकती है इसलिये धर्मास्तिकायादिकोंके साथ
હવે સૂત્રકાર લેકની અને ધર્માસ્તિકાયાદિકની પ્રદેશ પરિમાણુની અપે. ક્ષાએ પરસ્પરમાં તુલ્યતા પ્રકટ કરે છે
" चत्तारि पएसग्गेणं तुल्ला " त्यादि (सू ३७) ।
પ્રદેશ પરિમાણની અપેક્ષાએ લોકાકાશ, ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય અને જીવાસ્તિકાયમાં સમાનતા કહી છે, કારણ કે લેકાકાશના, ધર્માસ્તિકાયના, અધર્માસ્તિકાયના અને એક જીવના અસંખ્યાત પ્રદેશ હોય છે. આ રીતે અસંખ્યાત પ્રદેશોની અપેક્ષા એ ધર્માસ્તિકાય આદિ ચાર પદાર્થોમાં તુલથતા બતાવવામાં આવી છે.
"लोकाकाश" ५६ ५४थी विशषित माश उपामा माव्यु છે તેનું કારણ એ છે કે આકાશના અનંત પ્રદેશ હોય છે, તેથી ધર્માસ્તિકાય વગેરેની સાથે તેની સમાનતા સંભવી શકતી નથી. તે કારણે ધર્માસ્તિકાયા
श्री. स्थानांग सूत्र :03
