Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
२५०
स्थानाङ्गसूत्रे शकटं ग्रहीतु प्रवृत्तः । तेनोक्तं मदीयमेतत् शकटम् । धूर्तेनोक्तम्-त्वमेव शकटतित्तिरीति कथयित्वा दत्तवान् अतोऽहं शकटसहितां तित्तिरी गृह्णामीति साक्षिण आहूय सतित्तिरीकं शकटं जग्राह । ततो विषण्णः शाकटिक इति शाकटिकव्यामोहकरणादयं व्यंसको हेतुः । चतुर्थभेदमाह-' लूसए' इति । लूषकः-लूषयति खण्डयति धूर्तापादितमनिष्टमिति लूषको हेतुः यथा-स एव शाकटिकोऽन्यधूर्तसमीपे गत्वा युक्तिं शिक्षित्वा समागतस्तं धूर्तमवादीत्-भोः ! तर्हि देहि कहा इस शकट तित्तिरीको मैं तर्पणालोडिका....(सत्त)मैं देता हूं तब यह धृत तित्तिरी सहित शकटको लेने लगा, शकटवाहकने कहा-यह तुमक्या करते हो ? गाडी तो मेरी है तब धूर्तने कहा-तुमनेही तो " शकटतित्तिरी " ऐसा कहकर इसे तर्पणालोडिका देना स्वीकार किया है इसलिये मैं शकट सहित तित्तिरीको लेता हूँ तुम नहीं मानो तो इन गवाहोंसे पूछ लो इस प्रकारसे उसने उसकी सतित्तिरीक गाडीको ले लिया तब वह शाकटिक चिन्तित हो गया इस तरह से शाकटिकको व्यामोह कर देनेके कारण यह व्यंसक हेतु है। ___ "लूसए" जो हेतु द्वारा धूर्तजन आपादित अनिष्टका खण्डन कर देता है ऐसा यह हेतु लषक होता है-जैसे जब उस शाकटिककी वह धूर्त गाडी ले लेता है तब वह शाकटिक अन्य धूत्तों के पास जाता है और उनसे युक्तिको सीखकर पुनः उस धूर्त्तके पास आता है और લેડિકામાં (તાવડી કે કડાહી અગર સાવવાને બદલે) વેચું છું” ત્યારે તે ધૂર્ત ગાડા તથા તિત્તિરીને લઈને ચાલવા માંડ્યો. ત્યારે ગાડાવાળાએ તેને કહ્યું “આ તમે શું કરે છે ? મારી ગાડી શા માટે લઈ જાઓ છે ?” પેલા પૂર્વે જવાબ આ —“તમે જ શકતિત્તિરી (ગાડું અને તિત્તિરી) તર્પણાડિકાના બદલામાં આપવાની વાત કબુલ કરી છે, તેથી હું શકટ અને તિત્તિરી લઈ જાઉં છું. જે તને મારી વાત માનવામાં ન આવતી હોય તો આ બધાં સાક્ષીઓને પૂછીને ખાતરી કરી લે ? આ પ્રમાણે તે ધૂતે તેના શકટ અને તિત્તિરીને પડાવી લીધાં. તેથી તે ગાડાવાળો ચિન્તિત થઈ ગયે. આ પ્રકારે ગાડી વાળાને વ્યાહિત કરી નાખનાર હોવાને કારણે આ હેતુ ચંસકહેતું રૂપ છે.
__"लूसए " सूप तु-रे हेतु धूतान द्वारा माहित मनिष्टर्नु ખંડન કરી નાખે છે એવા હેતુને લૂષક હેતુ કહે છે. જેમ કે –
ઉપર્યુક્ત દાન્તમાં ગાડીવાળાની ગાડી તે ધૂર્ત લઈ જાય છે એમ કહે. વામાં આવ્યું છે. ત્યારબાદ તે ગાડીવાળે કોઈ બીજા ધૂર્ત પાસે જઈને ગાડી પાછી મેળવવાની યુક્તિ શીખી લે છે. અને ત્યાર બાદ પિતાની ગાડી
श्री स्थानांग सूत्र : 03