Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book text
Previous | Next

Page 248
________________

२३२
स्थानाङ्गलो ज्ञातेनान्यदीयमतनिराकरणाय परिगृहीतेन स्वकीयमतमेव दुष्टं भयेद यत्र तद् आत्मोपनीतम् । यथा परिषदि केनापि कथितम्-अत्र सर्वे मूर्खा ' इति । अत्रसर्वपदेन स्वात्माऽपि मूर्खतयोपात्त इति । आहरणतदोषता चात्र स्ववचनदोषात् । यथापा “ सव्वे पाणा न हंतव्वा” सर्वे प्राणिनो न हन्तव्याः अस्य पक्षस्य दूषणाय कथिदाह-अन्यधर्मस्थितास्तु हन्तव्या विष्णुना राक्षसा इव, एवं वदता तेनास्मैव हन्तव्यतया उपनीतः तस्यापि धर्मान्तरस्थितत्वात् । अथवा-केनापि राज्ञा पृष्टः-'तडागोऽयं कथमभेद्यो भवति ?' अन्येन कथितम्-द्वात्रिंशल्लक्षणे पुरुषेत्र निखाते सत्यभेद्यो भवतीति। अमात्येन तु-स एव तत्र तादृशगुणसम्पन्नत्या. कि जो अन्य मतके निराकरणके लिये दिया गया है परन्तु उससे स्वयं का मतही दुष्ट हो जाय वह आत्मोपनीतहै जैसे किसी सभामें किसीने कहा-यहां सबही मूर्ख है सो इस प्रकारके कथनसे कहनेवालेको भी मूर्खता प्राप्त हो जाती है क्योंकि सर्व पदसे यह भी गृहीत हो जाता है ऐसे कथनमें आहरणतदोषता स्वयचनदोषसे है अथवा-जैसे-"सच्चे पाणा न हंतच्या' इस कथनको क्षित करने के लिये कोई ऐसा कहे कि अन्य धर्मस्थित प्राणीको तो विष्णुने जैसे राक्षसोंको मारा है चैसे मार देना चाहिये इस प्रकारके उसके कथनके अनुसार यह स्वगं मी हन्तव्य रूपसे उपस्थित हो जाता है क्योंकि वह स्वयं भी धर्मान्तरमें स्थित है अथवा-किसी राजाने पूछा-यह तालाव अमोघ कैसे हो सकता है तब किसीने कहा-बत्तीस लक्षणोंवाला यदि कोईपुरुष यहां पर जीता गाड़ દષ્ટાન્ત આપવામાં આવ્યું હોય, પરંતુ તેના દ્વારા પિતાના મતનું જ ખંડન થઈ જતું હોય, તે એવા દષ્ટાન્તને આત્માનીત કહે છે. જેમકે કોઈ સભામાં
भास से माले , “ मी मां भूमि मेत्र याय छ." तो તેના આ કથન દ્વારા તે પોતે પણ મૂર્ખ ઠરે છે કારણકે “બધા મૂખે છે” એમ કહેવામાં કહેનાર પોતે પણ મૂખ રૂપે ગણાઈ જાય છે. આ કથનમાં स्वययन पने सीधे भारतदोषता छ. अया-" सव्वे पाणा न हतन्या"
કોઈ પણ જીવને હણ જોઈએ નહીં, ” આ કથનને દૂષિત કરવાને માટે કોઈ એવું કહે કે “જેમ ભગવાન વિષ્ણુએ રાક્ષસને મારી નાખ્યા હતા, તેમ અન્ય ધર્મસ્થિત છને મારી નાખવા જોઈએ, આ કથન અનુસાર તે આવું કહેનાર પણ હણ નાખવાને યોગ્ય પ્રતિપાદિત થાય છે, કારણ કે અન્ય ધર્મને માનનારા લોકોની દૃષ્ટિએ તે તે પણ વિધમી જ છે.
અથવા–કઈ રાજાએ પૂછયું. “આ તળાવ અમેઘ કેવી રીતે બની શકે?” ત્યારે કોઈએ એવો જવાબ આપે કે “કોઈ બત્રીસ લક્ષણે
श्री. स्थानांग सूत्र :03

Loading...

Page Navigation
1 ... 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636