Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi

Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 249
________________

सुघाटीका स्था० ४ उ०३ सू०४१ दृष्टान्तमेदनिरूपणम् निखात इति तेन स्यात्मैव तत्र नियुक्तः स्वस्यैव वचनदोषादत आत्मोपनीतत्वमत्रेति। ___ चतुर्थभेदमाह-दुरुवणीए' इति । दुरुपनीतम् दुष्टमुपनीतं योजितं यस्मिन् इति दुरुपनीतम्-यथा केनचित्कस्मैचित् किमपि पृष्टम् तस्मै तेनासंगत. मुत्तरं प्रदत्तं भवेत् , यथा कस्मैचिद् मिक्षुकाय केनापि पृष्टे सति भिक्षोरसंगत मुत्तरम् , यथा“भिक्षो ! मांसनिषेवणं प्रकुरुषे ? किं तेन मध विना,
मद्यं चापि तव प्रियं ? प्रियमहो वाराङ्गनाभिः सह । वेश्या द्रव्यरुषिः कुतस्तव धनं ? द्यूतेन चौर्येण या,
चौर्यातपरिग्रहोपि भयतः १ भ्रष्टस्य कान्या गतिः॥१॥" इति । पद्वा-केनचिद्धन कस्निश्चित् हस्तगत जाले भिक्षुके पृष्टे तेनासंगतमुत्तरं दत्तं यथादिया जाये तो यह तालाब अमोघ हो सकता है, उसकी ऐसी बात सुन. कर अमात्यने उसकोही बत्तीस लक्षम संपन्न होनेसे वहां गाड़ दिया इस तरह उसने अपने आपकोहो अपने वचनदोषसे विपत्तिमें डाल दिया, इस तरह स्ववचनदोषसेही आहरणतद्दोषतामें आत्मोपनीतता
आती है "दुरुवणीए" जिसमें उत्तरदाता अपने आपको दृष्ट रूपसे योजित करता है वह दुरुपनीत है अर्थात्-किसीने किसीके लिये कुछ भी पूछा हो, यदि वह उसका असंगत उत्तर देताहै तो ऐसी अवस्थामें यह दुरुपनीत कहा जाता है जैसे-किसीने एक भिखारीसे कुछ पूछा तो उसने मांस सेवनकी शंकासे उसको उत्तर कुछ ही दिया जैसे___“भिक्षो ! मांसनिषेणवं प्रकुरुषे” इत्यादि । हे भिक्षो ! क्या तुम मांसका निषेवग-सेवन करते हो ? उस भिखारीने कहा मद्यके विना પુરુષને અહીં ભોગ આપવામાં આવે તે આ તળાવ અમોઘ થઈ શકે ” તેનાં આ શબ્દ સાંભળીને અમાત્ય, ૩૨ લક્ષણેથી સંપન્ન હોવાને કારણે એવી સલાહ આપનારનું જ બળિદાન આપી દીધું. આ રીતે તેણે પિતાના વચનદેષને કારણે પિતાને જ જાન ગુમાવ્યો આ રીતે સ્વવચન દેષતાને લીધે જ આહરણતદ્દોષતામાં આત્માનીતતા આવી જાય છે.
“दुरुवणीए " ३५नीत'- उत्तरहा। पोतान इषित ३३ ચેજિત કરે છે, તેનું નામ “ દુરૂપનીત” છે. જેમ કે-કઈને કઈ પ્રશ્ન પૂછવામાં આવે અને તે તેને અસંગત જવાબ આપે, તે એવી પરિસ્થિતિમાં તેને કંપનીત કહેવામાં આવે છે જેમ કે-કોઈએ એક ભિખારીને કંઈ પૂછયું તે તેણે માંસ સેવનની શંકાથી તેને બીજે જ ઉત્તર આપે જેમ કે – " भिक्षो! माप्तनिषेवण प्रकुरुषे” त्या6ि-" लक्षु ! शु तमे मसिनु स-३०
श्री. स्थानांग सूत्र :03


Page Navigation
1 ... 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636