Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१३९
स्थानाङ्गसूत्रे चत्वारि पुरुषजातानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-इहार्थो नामैको नो परार्थः १, पार्थों नामैको नो इहार्थः० ४। (१३)
चत्वारि पुरुषजातानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-एकेन नामैको वर्धते एकेन हीयते १, एकेन नामैको वर्धते द्वाभ्यां हीयते० ४। (१४) सू० २९) ।
टीका-" चत्तारि पुरिसजाया" इत्यादि-चत्वारि पुरुषजातानि प्रजातानि, तद्यया-एक:-कश्चित् पुरुषः आत्मम्मरि:-मात्मानं विभति-पुष्णातीति आत्मभरिः-स्वार्थकारको भवति, किन्तु नो परभरः-परार्थसाधको न भवति, स च जिनकल्पिकः । इति प्रथमो भगः । १ । तथा-एकः परमरो भवति न तु आत्मम्मरित, स च परार्थसाधको भगवान ईन् , तस्य सकलस्वार्थसमाप्त्या परेषां पर
फिरभी-पुरुष जात चार कहे गये हैं जैसे ईहार्थ नो परार्थ१ परार्थ नो इहार्थ० ४ (१३)
फिरभी-पुरुष जात चार कहे गये हैं, जैसे एकसे बर्द्धमान, एकसे हीयमान १ एकसे वर्द्धमान दोसे हीयमान० ४ (१४)
इस २९ सूत्रका सारांश ऐसा है प्रथम इसके सूत्रमें जो पुरुष जात चार प्रकार के प्रकट किये गये हैं, उनमें कोई एक पुरुष ऐसा होता है जो केवल आत्मभरि होता है-अपनाही पोषण करनेवाला होता-स्वार्थ साधक होता है परार्थ साधक नहीं होता है अर्थात् स्वार्थी १ इस भंग में जिनकल्पिक साधु आते हैं।
द्वितीय भंग में परार्थ साधक भगवान् अर्हन्त आते हैं क्योंकि ये आत्मभरि नहीं होते हैं परार्थ साधक होते है । इनमें सकल स्वार्थ ને પરિજ્ઞાત ગૃહાવાસ, (૨) પરિજ્ઞાત ગ્રહવાસ ને પરિજ્ઞાત સંસ ઈત્યાદિ यार २ (१२)
નીચે પ્રમાણે ચાર પ્રકારના પુરુષે પણ કહ્યા છે–ઈહાથ ને પરાર્થ, (૨) પરાર્થ ને ઈહાથ ઇત્યાદિ ચાર પ્રકાર (૧૩)
પુરુષના નીચે પ્રમાણે ચાર પ્રકાર પણ પડે છે–(૧) એક વદ્ધમાન એક હીયમાન, (૨) એકમાં વદ્ધમાન અને બેમાં હીંયમાન ઈત્યાદિ તે या२ २. (१४)
પહેલા સૂત્રને ભાવાર્થ–પહેલા ભાંગીને ભાવાર્થ નિચે પ્રમાણે છેકઈ એક પુરુષ એ હોય છે કે જે કેવળ આત્મભરિ (પિતાનું જ પિષણ કરનારો અથવા સ્વાર્થ સાધક) હોય છે, પણ પરાર્થસાધક હોતું નથી. જિન કલ્પિક સાધુને આ પ્રકારમાં ગણાવી શકાય.
બીજા ભાગાને ભાવાર્થ-કઈ એક પુરુષ એ હોય છે કે જે પરાર્થ સાધક હોય છે પણ સ્વાર્થ સાધક હેતું નથી. આ પ્રકારમાં અહંત ભગવાન
श्री. स्थानांग सूत्र :03
