Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सुघा टीका स्था.४ उ.३ सू.२५ लोकान्धकारलोकोद्योतकारणनिरूपणम् १०९ एवं जहा-तिहाणे जाय लोगंतिया देवा माणुस्सं लोगं हव्यमागच्छेज्जा, तं जहा-अरिहंतेहिं जायमाणोहिं जाय अरिहंताणं परिनिव्याणमहिमासु ॥ सू० २५॥
छाया-चतुर्मिः स्थानः लोकान्धकारः स्यात् , तद्यथा-अर्हत्सु व्यवच्छिद्य मानेषु १, अत्पज्ञप्ते धर्मे व्यवच्छिद्यमाने २, पूर्वगते व्यवच्छिद्यमाने ३, जाततेजसि व्यवच्छिद्यमाने ४, __ चतुर्मिः स्थानैः लोकोद्योतः स्यात्, तद्यथा-अर्हत्सु जायमानेषु १, अर्हत्सु प्रवनत्सु २, अर्हतां ज्ञानोत्पादनहिमसु ३, अर्हतां परिनिर्वाणमहिमसु ४, एवं देवान्धकारः, देवोद्योतः, देवसन्निपातः देवोत्कलिकाः, देवकलकलः ।
चतुर्भिः स्थानः देवेन्द्राः मानुष्यं लोकं हव्यमागच्छन्ति, एवं यथा त्रिस्थाने यावत् लोकान्तिका देवा मानुष्यं लोकं हव्यमागच्छन्ति, तद्यथा-अर्हत्सु जायमा. नेषु यावत् अर्हतां परिनिर्वाणमहिमसु ॥ मू० २५ ।। ।
टीका-" चउहि ठाणेहिं " इत्यादि-चतुर्भिः स्थानः लोकान्धकार:लोकेऽन्धकारः-द्रव्यतो भावतश्च स्यात्-भवेत्, कैश्चतुर्भिः स्थान रित्याह-" तं जहा" इत्यादि-तद्यधा--अर्हत्सु-जिनेषु व्यवच्छिद्यमानेषु-निर्वाणं गच्छत्सु द्रव्य. तोऽन्धकारः स्यात् , तस्योत्पातरूपत्वात् , छत्रमङ्गादौ रजउद्धतवत्, इति प्रथम लोकाऽन्धकारस्य कारणम् ।१। ।
तथा-अर्हत्मज्ञप्ते धर्मे व्यपच्छिद्यमाने, इति द्वितीयम् ।२॥
देवकृत उद्योत के अभाव में लोक किन-किन कारणों से अन्धकार हो जाता है अब सूत्रकार इस बातका कथन करते हैं
" चउर्हि ठाणेहिं लोगंधयारे सिया" इत्यादि २४
टीकार्थ-इन चार कारणोके हो जाने पर लोकमें द्रव्यसे और भावसे अन्धकार हो जाता हैं वे चार कारण ये हैं-एक कारण है जिनेन्द्र देवका निर्वाण प्राप्त कर लेना-१ द्वितीय कारण है-अहेत् प्रज्ञप्त धर्मका
દેવકૃત ઉદ્યોતના અભાવે કયાં કયાં કારણેથી લેકમાં અંધકાર વ્યાપી જાય છે, તેનું હવે સૂત્રકાર નિરૂપણ કરે છે...,
" चउहिं ठाणेहिं लोगंधयारे सिया" त्याह-(२५) ટકાઈ –નીચેના ચાર કારણોને લીધે લોકમાં દ્રવ્યાંધકાર અને ભાવાંધકાર વ્યાપી જાય છે– (૧) જિનેન્દ્ર દેવના નિર્વાણ કાળે, (૨) અહંત પ્રાપ્ત ધર્મ વ્યછિન્ન
श्री. स्थानांग सूत्र :03
