Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrImadamuni buddhisAgarajI kRta. AtmapradIpa. prasiddha kato, adhyAtmajJAnaprasAraka maMDala. For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrImad buddhisAgarajI granthamAlA granthAMka 6 yoganiSTha munivarya zrImad, buddhisAgarajI mahArAja svopajJaTIkA sahita, AtmapradIpagrantha. gurjara bhASAmAM vivecanakAra, dosI maNilAla nathubhAi. bI. e. chapAvI prasiddha karanAra, zrI adhyAtma jJAnaprasAraka maMDala. amadAvAda. zrI " satyavijaya " prinTIMga presamAM, zA. sAMkaLacaMda harilAle chApyu. saMvat 1965 sane 1909 kiMmata. ru. 1-8-0 For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmapradIpa, prastAvanA. AtmapradIpa graMthamAM varNananI mukhyatA adhyAtma jJA nanI che, adhyAtma jJAnathI AtmA paramAtmasvarUpa bane che. tochuM, taravamA vagere AtmajJAna preraka vAkyanI khumArIne rasa AtmapradIpanA mananathI jaNAya che. sarva graMthamAM adhyAtmagraMtha zreSTha padavI bhegave che. nATaka 2 sonI chAyA kSaNika che ane adhyAtmarasanI chAyA sadAkALa rahe che, sparzamaNiyege jema leha suvarNatAne pAme che tema AtmA paNa anekAnta adhyAtmagraMtharUpa sparzamaNinA vege paramAtmapaNAne pAme che te udezane anusarI AtmapradIpa racavAnI kuraNa svAbhAvika banavA che. adhyAtma tattvajJAnanA pustakonA anusAre adhyAtma jJAna sAdhya biMdukalpI lekadvArA hadayanA ubharAo bahira prakAzyA che te AghaMta graMtha vAMcavAthI mAluma paDaze. jainamAM A graMtha vizeSataH prAtaHsmaraNIya bhaviSyamAM thaI paDaze. te phakata AtmapradIpagraMthanI adhyAtma jJAnanI ucca zailIthI ja samajavuM. saMvata 1961 nI sAlanuM comAsuM vijApura karavAmAM AvatAM jeThavadamAM vijApuramAM AvavAnuM thayuM hatuM. tyAre For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adhyAtmajJAnanI kuraNa prakaTatAM eka divasamAM se lekane mULa graMtha banAvyuM hatuM, tyAra bAda samAdhizata kamAM te chapAvyuM hatuM, sANaMdamAM comAsuM karI vihAra karI mANasA gAmamAM jatAM zeSakAlamAM mAsaka5 tyAM karavAmAM AvyuM hatuM tyAre tyAM AtmapradIpanI saMskRta TakA racavAmAM AvI hatI. paMDita ziromaNi viyAkaraNAcArya zyAmasuMdarAcAryajIe amArI racelI saMskRta TIkA tapAsI javAmAM zrama lIdhe tethI temane dhanyavAda ApavAmAM Ave che. saMvata 1985 nI sAlamAM citra vaizAkha jeTha mAsamAM amadAvAdanivAsI dezI maNibhAI nathubhAIe jena zailI anusAre AtmapradIpa graMthanuM gurjara bhASAmAM vivecana karyuM. che, tethI temaNe paNa zubha karma upArjana karyuM che. temanuM kareluM vivecana tapAsyuM che chatAM kaMI bhUla lAge te sajajane e zuddha karavuM, A pramANe AtmapradIpamULa, svapajJa TIkA, tathA vivecana e traNa sahita pustaka tai yAra thayuM che. A graMthamAM adhyAtmajJAna pAmavAnA zubha hetuo batAvyA che. AtmajJAnanA adhikAri ziSyanAM lakSaNa ba tAvyAM che, AtmajJAnamAM ramaNatA karavAthI paramAnaMda maLe che te spaSTa batAvyuM che, A graMthanuM graMthakRta purUSanA mukhe varNana thAya te agya gaNAya paNa vAcake pitAnI meLe A graMtha vAMcI apUrva AtmAnaMdanI khumArI prApta karaze, For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - sAdhya Atmatatva che, sAdhana tarIke A graMtha che. ta~da A graMtha che, avAMtara ane anaMta phaLane ApanAra AtmapradI5 graMtha che. AtmapradIpa graMthamAM chadmastharaSTithI je kaMI jinAjJA virUddha lakhAyuM hoya chapAvyuM hoya te saMbaMdhI mithyA dukRta dau chuM. je kaMI bhUla jaNAya te paMDita purUSa sudhAraze. haMsadaSTithI sajajana purUSa sAra grahaNa karI AtmAnaMda prApta kare, vyavahAra ane nizcayanaya garbhita jinAjJA pramANe bhavya pravRtti karI paramasukhamaya siddhasvarUpa prApta kare, nirbhaya asaMkhyapradezanI ujava valatA kare. adhyAtmajJAna prasAraka maMDaLa AvA graMtho chapAvI bahAra pADe che. mATe te dhanyavAdane pAtra che. temaja aSA. tmajJAnanA graMthene chapAvI je gRhastha bahAra pADe che te paNa saddagati bhajanArA thAya che, zretA ane vAcaka, AtmAnA zuddhapradezamAM sthira thAo ane parama maMgala vare. 3 zAMti. saM 1995 dvitIya zrAvaNa sudI 5 zanivAra. amadAvAda For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmapradIpaH svopaiTIkAsahitaH hRdi dhyAtvA girAmIzaM guruM tattvArthabodhakam // AtmapradIpanAmAnaM granthaM vistArayAmyaham // 1 // TIkA maGgalAcaraNam. zlokaH pArzvanAtha tavAlambAt kA varAkI bhavavyathA // mAtuhyasthitAmya gakA pana helanA // 1 // granthasya niSpatyUhavyUhamma 8 yartha sveSTaMdavatAstavana pura. staraM pratinAnIne granthakAraH / hRdAtyAdinA girAM bhagavake. balivacanAnAmIzaM jinavaraM hRdi cyAtvA manAgapi vAhyavRtyA dhyAnaM mAbhUditi hRdItyAha / nena bhagavaniSTharatnatrAdiguNe rAtmAnaM tanmayaM kRtvA ca tAdAtmyaikatAnatayA bhagavatyAdagatizayo'bhidhitsitaH / mAtA kamiva yo gururamRtavarSiyA dRSTayA'bhiSiJcan tadhArtha zikSayAMcakre tamapi granthAdau smarani guruM tattvAthabodhakamiti / tattvAnAM jIvAdima kSAntAnA sampakaprakAzakastaM nanu jinavare dhyAte guru For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhyAnantu gopRSThAnuyAyivatsadhAvanAyitatvAdarthAt setsyati ( puSTaiH prANaiH poSyate sarvakAya iti ) nyAyAditi cetsatyaM tattvajJAne yeSAM pustaka sthAnAdInyupayuJjate / tepi prazasyante kimuta sAkSAdvodhayitA guruH / anuSTup ( sarva saMsAriNAM saukhyaM saMDIbhUtaM bhavedyadi vodhajanyasya saukhyasya kalAM nArhati poDazImi ) tyukteInadAturyAvatI stutiH sA sarvApyalpIyasIti vistArayiSyAmo vipayAvasare / gurumityute'pi tattvArthabodhakamityuktyA mAtApitrovidyAcAANAmApa samyagjJAnadAtureva prAdhAnyaM sUcitam / AtmapardApati AtmApradIpyate yenA''tmAnaMvAradIpayatItyAtmapradIpastannAma yasya sa AtmapradIpanAmA taM / AtmajJAnadasyavo hi laukikakA-- saktayaH (guDena saMveSTaya mayAyamAtmA malkoTakebhyaH kimunApito me ) ityukteH nan, sarvajJapaNItazAsmevAdarabuddhayA prekSAvantaH prekSante / iti mRtaM vo navInAyAsarityata Aha vistAra yAmIti-zrIjAviSTakSanyAyenAtigahanaM sarvajJoktameva vAlayodhArtha vizadIkaromi natu nirmalaM racayAmIti bhAvaH / nanu bho aprayujyamAne'pi asmAdi uttamapuruSAnuzAsanAd vyarthamahamiti 'padamiti cetkRNu pUrvakAlikasamAnakartavatvAt tvApratyayaprakRterye bhagavanniSTaratnatrayAdiguNArataddhayAnavAna hamiti smAratam ? Atma pradIpa.. atha-ANanA svAmI sarvisa tIrthaMkara 9gavAnanuM For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ane tatvanA arthanA jANakAra gurUnuM hadayathI dhyAna karIne AtmapradIpa nAmanetha huM vistArUM chuM . 1 bhAvAtha-prAraMbheluM kArya nirvidane samApta thAya te hetuthI ziSTa saMpradAya pramANe, graMthakartA maMgalAcaraNarUpe prathama ISTadevanI ane gurUnI stuti karI graMtha lakhavAne AraMbha kare che. kevaLI bhagavAne prarUpelI vANInA svAmInuM eTale. ahaMtu prabhunuM prathama graMthakatA hRdayathI samaraNa kare che. jene trIza atizayavALI vANInA prarUpaka jInezvara bhagavAna che. temaNe kevaLajJAna dvArA jaNAvelA sarva bhAvane lekene bodha ApI pitAnuM vAgIzapaNuM siddha karyuM che, rAga dveSa ane sakala kama samUhane jItelA hevAthI te jInezvara kahevAya che. tevA jana bhagavAnane prathama vaMdana karI graMtha. kata gurUnuM dhyAna kare che. gurUnuM lakSaNa paNa Aja lekamAM ApeluM che, tattvArthane jANavAvALA gurUpadane lAyaka che. vastunuM kharuM svarUpa te tasva. (ta mA vatarAma )te tattvanA arthane samyaga rIte je jANe te gurU kahevAya tevA gurUne paNa graMthakata graMthArabhe namaskAra kare che, kevaLa bAhya namaskAra nahi karatAM hRdayathI temanuM dhyAna dhare che, temanA prati bhaktinI lAgaNI pradarzita kare che. A rIte deva ane gurUnuM dhyAna karI, temanA dhyAnathI zuddha thayelI cittavRtti vaDe graMthakartA "Atma pradIpa" nAmane graMtha racavAne prAraMbha kare che. AtmapradIpa e nAmanI sArthakatA ApaNe vicArIe. For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMdhakAramAM rahelI vastu zedhavAne jema bAhyadIpakanI jarUra che, tema ajJAnane lIdhe nahi jaNAyelA Atmatatvane ja NAvanAra dIpaka samAna A grantha che. jethI AtmAnuM svarUpa samajAya ane AtmajJAna thAya tevA mArgane dazAvanAra A grantha levAthI AtmapradIpa nAma yecyaja che. A grantha ekAgra vRttithI saMpUrNa vAMcavAthI tenI khAtrI thaze. A jagamAM jainadharmamAM A saMbaMdhI aneka grantha che, te paNa te eTalA badhA kaThiNa che ke sAmAnya jana te gra ne lAbha laI zake tema nathI, mATe tevA ochuM jJAna dharAvanArA taravagrAhakopara upakAra karavAnI buddhithI grantha kartA A grantha lakhavAnI pravRtti kare che, ane temAM moTA meTA viSaye sarala bhASAmAM samajAvavA prayatna karavAmAM Avela che. je 1 avataraNam-anAdikAlAdyAvadhi saMsAradaHkhadavAni pApacyamAnamAtmAnamuddhartumicchayopadizannaM dharmadIkSAguruM kAbhirvAgvagaNAvirNayAmIti netre nimIlyA'pyapazyannupamAnaM prasiddhareva kalpanAdibhi yatirakAlaGkAradvArA guruM stauti kpaDuta rUti zlokaH kalpadruto'dhiko yasya vA cintaamnnirtntH|| dharmakAmArthasAdhIyAn pratApo muktidAyakaH // 2 // For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpadruto'thavA cintAmaNiratnataH yasya pratApo'dhika itya nvayaH / vyatirekasAdhakamaye hetugarbhavizeSaNadvayaM dharmakAmArthasAdhIyAniti muktidAyaka iti ca kalpata iti kalpadumapekSyAdhikaH pratApa ityarthAt mahimAdizabdamapahAya pratApa zabdoktyA vyutpattilabdhArthenaiva vyatirekaH siddhastathAhi prapUrvakasantApArthakatapadhAtorbhAve ghaJ tenASTakarmamahAzAMsatApa pUrvaka (sapUrvakaM ) zuddhacaitanyamarthaH zabdazaktyaiva labhyate kalpavRkSastu kalpitaM putrakalatradraviNAdikaM dravani dadAni nahi kacidapi mokSaM dadat kalpavRkSo dRSTaH zro vAsti anyairayuktaM ( tameva vidivAti mRtyu meti nAnyaH panthA vidyate apanA ) iti (Rte jJAnAnna muktiri ) ti ca zruteH ityabhipretyaiva mUle muktidAyaka ityuktam / natu siddhe'pi vyatireke cintAmaNiratnaM kimarthamupAttaM sUle iti ced bramaH mahyaM dehi mahyaM dehItivacanaviSayaM dadAti kalpavRkSacintAmaNistu vacanoccAraNamantareNaiva cintitameva dadAtIti kalpavRkSApekSayAdhikAdapi cintAmaNergurupratApAdhika itya tizayavodhanArthamiti / nanu mokSasya sarvottamatvAt kathaM dharmAdapi pUrva pATho nApATha ? satyaM dharmasya mokSopa hetutvAd dharmasyaiva pUrva pATa ucito'nte prApyatvAnmokSasyAnna eva pATa ucita ata eva ( jIvAjIvAsravavanyasaMvara nirjarAmokSAstatvamiti ) ante mokSa pATha: zAstrakRtAmupAsvAtyAcAyyANAM For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMgacchate kathamanyathA tairapi mokSapUrvakA jIvAdi padArthA nA thatA rUti vakhera vati | 2 | avataraNu-dharmanuM jJAna ApanAra sadgurU che. gurU vinA gurUdevanI kRpA vinA jJAnanI prApti durlabha che. jema mANasane caDyuM hoya paNa kaI paNa padArtha javAmAM sUryanA prakAzanI sahAyatAnI jarUra che, tema zAstra hoya paNa te samajavAmAM gurUpa sUryanI AvazyakatA che, mATe prathama gurUnI stuti grantha kartA kare che. atha- jene pratApa kampakama athavA ciMtAmaNi ratna karatAM adhika che, ane dhama, kAma, ane arthane sAdhavAvALe ane mukti ApanAra che. 2 che - bhAvArtha-ka9pama athavA ka95vRkSa mAgelA padArthane ApanAre gaNavAmAM Ave che, kalpavRkSa putra, kalatra, dhana, vastra vagere bAhya padArthone ApavAvALe che, paNa kadApi kalpavRkSathI mokSa prApti thaI hoya, evuM sAMbhaLavAmAM ane thavA jovAmAM AveluM nathI. paNa guru te anaMta sukha ane zAsvata AnaMdanA sthAnarUpa mekSane meLavavAmAM kAraNabhUta hevAthI temane pratApa ka95vRkSa karatAM paNa vizeSa che. kalpavRkSa A jagatanA padArthone ApI zake paNa kharI. Atmika rUddhi te gurUja ApI zake. temanA vinA te. ApavA ke I paNa samartha nathI. kalpavRkSa karatAM gurUne pratApa vizeSa che eTaluM ja nahi paNa ciMtAmaNi ratna karatAM. paNa temanuM mAhAsya vizeSa che. kalpavRkSa ane ciMtAmaNi ratnamAM moTe bheda e che ke kalpavRkSa mAgelI vastu Ape For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir che, tyAre ciMtAmaNi ratna te manamAM ciMtavelI-dhArelI vastune tarata Ape che. paNa A saMbaMdhamAM vicAravuM ke kalpavRkSa ane ciMtAmaNi ratna e jaDa padArtha che, ane jaDapadArtha jaDavastunI prApti karAvI Ape, paNa Amika riddhi te kadApi ApI ke apAvI zake nahi te apA vanAra te jIvatA gurUja che. mATe gurUnuM mAhAnya adrabhuta che, te mAhAsyanuM varNana zabdadvArA kadApi thaI zake tema nathI A jagatamAM cAra purUSArtha gaNavAmAM AvelA che. temanAM nAma dharma, artha kAma ane mekSa che. gurUne pra. tApa eTale badho che ke te dharma, artha, kAma sAdhanA thaI zake che, bhAvArtha e che ke gurUpratApathI gurUkRpAthI mANasa A jagatamAM dharma saMbadhI kArya karI zake che, artha- dhana prApta karI zake che, eTaluM ja nahi paNa manudhyane sauthI uttamattama purUSArtha ekSa te paNa gurU pratApathI maLe che. A rIte vicAra karatAM ApaNane jaNAya che ke gurUpratApathI cAre purUSArtha sadhAya che. eka paNa purUSArtha jenI sahAyatA vaDe sAdhI zakAya, te purUSane. paNa upakAra ApaNe vALI zakavA samartha thatA nathI, te pachI jenI kRpA vaDe ane jenA pratApa vaDe cAra purUSArtha sahajamAM sAdhI zakAya tevA gurUnI jeTalI prazaMsA karIe. te ochI kahevAya che 2 avataraNam-duravagamazAstramarma no vidanti saveM ya sahasra For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Su dazaciMzA vidantopi na hyanyAnvedayituM samartha IzAnA api nahi sarvAnAbAlavRddhebhyaH kintu katicideva janmAntarAbhya. stazAstrAn pazcapAn tatrApyadhyanAdhyApanakAla: kIdRzaiH klezairanivAhyata ityatrAnubhUtazramA eva pramANamityanyebhyo vyatirekaM darzayati yasyeti yasyAziSo jaDaH ziSyo bhUtale paNDito bhavet // guruH pArzvamaNi yaH sevyaH stutyaH sadA mudA // 3 // ... TIkA-yasya gurorAzIrvAdAdeva na tvanyavad pAThanAt jaDo mahAmandatruddhirApi ziSyaH bhUtale na hi svagRhe grAme deze vA paNDito bhavet svayamamaMzayAno niHsaMzaH yatyanyAn saMzayAnAnityarthaH dAntikaM dRSTAnta mudrayA spaSTapati gururiti| sa gu: pArzvamaNidveya ityataH sadA mevyaH pAdacandanAjJAkaraNataralanetrInarIkSaNAdinA pudA stutyaH // ajJAnatimirAndhAnAM jJa nAJjanazalAkayetyAdinA / ayaM bhAvaH pArzamaNiH svasamparka mAtreNa dhAtvadharma lohaM cakravartimukuTAI muvarNa karoti // tadvad gururApe puskhAdhama hastena ziraH sa TvA rAjAdhi rAjapUjyaM karotIti tatkRpAkaTAkSa pratIkSamANo gurusevA parAyaNo bhavaditi nidarzanaM cAtra mRnmayaM droNaguruM sevamAno bhillo dhAnuSkAgresara AsIdimaM dRSTavA' Urjuno'pi visi smiya iti kathAnuyogavidAM nAtiparokSam anyamate'pi evaM For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yasya deve parAbhaktiH yathA deve tathA gurau / tasyaite kabitA yo: mArazo madArayaMna aMte rU 5 avataraNaH--gurUnI azirSathI keTalA badhA avaNanIya lAbha thAya che, temaja gurU tarapha ziSye kevI bhakti rAkhavI joie, te darzAvatAM graMthakAra lakhe che ke -- atha--jenI aziSathI A jagatamAM jaDe ziSya maNu paDita thAya, te gurUne pAzrcamaNi samAna gaNavA; ane AnadathI temanI sadA sevA ane stuti karavI // 3 // "! bhAvArtha-gurUnI AziSathI, gurUnA hRdayanA premathI- mA~ buddhavALA ziSya hoya te paNa AkhA jaMgatamAM prazasA pAme tevA paDita thAya che. gurUnI AvI A ziSa maLavI te kAma sugama nathI. jyAre gurUnuM bahumAna ziSya bhaktithI kare che, tyAre gurUnA hRdayamAMthI svAbhAvika rIte premanA pravAha sphure che. A pravAhane jagatamAM AziSanuM nAma ApavAmAM Avelu che. gurUtu bahumAna ane vinaya banne karavAM joie bahumAna hRdaya upara AdhAra rAkhe che, ane vinaya hya AcAramAM samAyele che. keTalAka ziSyo bAhya tri. naya kare che, paNa hRdayamAM kharI bhikta bhAva hotA nathI; keTalAka hRdayamAM atyata bhaktivALA hoya che, paNa Azca vinaya jema rAkhavA joie tevA rAkhI zakatA nathI. vaLI keTalAka ziSyamAM te vinaya ke bahumAna kAMI paNa jovAmAM AvatuM nathI. A satranA karatAM sAthI uttama prakAranA ziSyA te kahI zakAya ke je hRdayathI gurUprati atyaMta bhaktibhAva rAkhe che, ane khAhya vinayapaNu bahu sArI rIte For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAcave che, AvA ziSya para svAbhAvika rIte gurUnA hadayathI premanI uma jAgRta thAya che, jenA baLavaDe maMdabuddhi vALe ziSyapaNa aha5 samayamAM vizeSa jJAnI thAya che gurUte sarva upara samAna daSTi rAkhanArA hoya che, chatAM paNa ziSyabhakti gurUnuM hRdaya kheMcavA samartha thAya che.. gurUne pArzvamaNinI upamA A kalekemAM ApavAmAM AvelI che, te yukta che. leDhA jevI adhama dhAtune suvazuMmAM pheravI nAkhavAne pAkamaNine svabhAva che. tenA sparza mAtrathI ja leha suvarNa banI jAya che, te ja rIte sad gurUnA samAgamamAM rahevAthI ja sAmAnya jana paNa ucca AdhyAtmika sthiti prApta kare che. tenA halakA vikAro nAza. pAme che, tenuM mana sphaTika jevuM nirmaLa thAya che, ane te Atmika rUddhi prApta karavA bhAgyazALI bane che. gurUne premapUrvaka hasta zirapara paDavAthI saghaLA halakA rAgadveSanA vicAra sarvathA nAza pAmI jAya che. ane Amika prakAza meLavavAne mana sarovara tulatha nirmaLa thAya che. gurU e kharekharA AdhyAtmika kImIyAgara che. ApaNAM halakAM tane mela dUra kare che, ane zuddha suvarNa tulya AtmAne banAve che. tevA gurUnI sarvadA AnaMdapUrvaka bhakita karavI temaja stuti karavI. guNAnurAga jevo uttama guNa A jagatamAM bIjo eka paNa nathI. guNa mANaso ApaNane A jagatamAM ghaNu maLI Avaze, paNa guNAnurAgI purU kivacita ja najare paDe che. guNAnurAgI mANasane ucca sthi ti prApta karatAM jarA paNa DhIla thatI nathI. mahAna purU For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jenA pratye rAga thavAthI, ApaNe temanI prIti saMpAdana karavA IcchA rAkhIe chIe. vicAra karatAM ApaNane jaNAya che ke tevA gurUonI prIti prApta karavAne sarala ane uttama upAya ekaja che, ane te e che ke je mAge teo cahavyA hoya te mArge caDhavA prayatna kare. kAraNa ke sa.. rakhA guNavALAnI prItija ucita gaNI zakAya, Ama ApaNe. gurUbhakti dvArA sadaguNI jIvana gALavAne deravAIe chIe. gurUbhakitathI mANaso kevI ucca sthiti prApta karI. zake che, tenA aneka daSTAMte jainazAstramAM mejuda che, te paNa atre eka e daSTAnta nivedana karavAmAM Ave che ke jene sarva keI eka sarakhI rIte aMgIkAra karI zake. preNAcArya jevA brAhmaNa gurU pAse jaI dhanuSya vidyA zikhavAnI hi. mata nahi karavAthI eka bhile, deNAcAryanI mATInI mUrti banAvavI, ane te mUrti teja deNAcA che, evI atyaMta bhakti rAkhI deNAcArya para zraddhA rAkhI dhanuvidyAnAM abhyAsane teNe prAraMbha karyo. te dhanurvidyAmAM eTale badhA nipuNa thaye ke arjuna ane TeNAcArya paNa cakita thayA. A sarvanuM kAraNa apUrva gurUbhakita hatI. mATe gurUnI ! atyaMta bhakti karavI, kahyuM che ke "jenI devapara parama bhakita che, ane jevI devapara tevI ja gurUpa jenI bhakita che, te purUSane gurUe kahelA sarva padAthe svayameva samajAI jAya che. " avataraNam-kecillokavaJcakAH svaSTasiddhi manyamAnAH For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir asadupadezena svAtmAnaM narakaM pAtayanto niryanto gurvAbhAsAH ziSyAn paramArthato vaJcayanti teSAM gurutvavAraNArtha sadguruM lakSayati stutyati // zlokaH stutyA bhaktyA sadArAdhyaH sadguru devasadRzaH // yasya zuddhopadezena svAtmasiddhiH prajAyate // 4 // ___ TIkA-yasya zuddhopadezena lokaiSaNA vittapaNAdyabhAvena kevalaM parodiyIrSayA prayujyamAnena anantamahimapaJcamakevalajJAna rUpasvayisiddhiH prajAyate sa sadgururiti gurulakSaNam / deva sadRzaH jinendra devasadRza ityarthaH / jinendradevastu hastAmalaka vatsAkSAtkRtatraikAlikAnantaguNaparyavadhajIvAjIvau vacanakarma vargaNAnirjarArthamupAdezati guruzca jinedravacanAnusAreNAvaganasarvapadArthavinyAsaH karuNayA dizati dezanAmiti devaguru rupamAnatvopameyatvalAbha ityabhiprAyaH / sa guruH stutyA bhaktyA sadArAdhya iti gurUpadezAt svAtmanaH paramAtma svarUpavyaktitA rUpA siddhiH prakarSaNa jAyate ataeva bahuvidha bhaktyA sadguru sevA parama premNA kartavyA ytH|| zlokaH / gurvAjJA pAratantryeNa vartitavyaMzubhAtmanA jJAnAdi zuddhatA siddhiH cidAnandaM padaM dhruvaM // 1 // iti ziSyaM pratihita zikSA // 4 // For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 13 avataraNa--keTalAka ajJAnI loka mAnakIrti meLavavA sArU potAnuM gurU paNuM kabula karAvavA prayatna kare che, teo narakanA adhikArI thAya che, ane bIjAne paNa saMsAra sAgaramAM rakhaDAve che, tevA kugurUnA pAsathI bhavya jIvo bace te mATe have graMthakatA sadagurUnuM lakSaNa jaNAve che. atha-deva samAna sadagurUnI stuti ane bhaktithI sadA ArAdhanA karavI. kAraNa ke temanA sadupadezathI Atma siddhi thAya che. che ka . bhAvArtha-sadagurU devasadaza che. jyAre tIrthaMkara paNa A jagatamAM vicaratA hatA ane bhavya jinene baMdha ApatA hatA tyAre jJAnaprApti vAte teo AdhArabhUta hatA. paNa temanA dehAvasAna pachI temaNe racelA pustakeja A. paNane parama AdhArarUpa rahyA. paNa te granthane samajAvanAra sadagurUnI AvazyakatA che. mANasane ca hoya, paNa sUryanA prakAzanI sahAyatA vinA koI paNa padArtha te joI zako nathI, teja rIte granthane jANavAne temanuM rahasya yathArtha jANavAne gurUgamanI jarUra paDe che. tevA samayamAM gurU e deva samAna che. ApaNane devanuM svarUpa batAvanAra paNa gurU hovAthI gurU ati pUjya che. pitAnA kevaLajJAna baLavaDe jaDa ane cetanaH jIva ane ajIva, sarva padArthonA guNa paryAya jInendra bhagavAna jANe che, ane tene baMdha jagat hita khAtara Ape che, ane saddagurUone je ke tIthaMkara bhagavAna jeTaluM saMpUrNa jJAna pratyakSa thayuM nathI, te paNa jInendra bhagavAnanA vacanapara zraddhA rAkhI te vacaH For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org dd Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zya nAnusAre karUNAbuddhithI anyajanAne bedha ApatA dezadeza vicare che, A rIte gurUe paNa eka apekSAe jInendra bhagavAna sadaza che. saddagurU e vizeSaNa uparathI ema sU cavana karavAmAM Avelu' che ke jene samyagamArganuM zuddha jJAna hoya teja khare upadezaka thaI zake. kAraNa ke je peAtAne tAravAne samartha nathI te mIjAne kevI rIte tArI zake? ane tevA mANasa kadApi mIjAne potAnI sattAthI edha ApavA bahAra paDe tApaNa te kadApi phAvI zakate nathI, kAine edha ApavAmAM paNa jJAnanI sAthe janasvabhAvanA sUkSma avaleAkananI jarUra che. kAraNa ke jeoe janasvabhAvatuM khArIka avalAkana yA nirIkSaNa karyuM nathI, tevA leAkeA keTalIka vAra pAtranA vicAra kayA vinA bheMsa nI mAphaka echI samajaNavALA AgaLa jJAnanI gaMbhIra vAtA bele che, athavA tA strIvarga jevA thAtAva genI AgaLa nyAyazAstranA vyAsavAda varNave che. pariNAmae Ave che ke temanA edhanI kAMi paNa asara thatI nathI. mATe kAine saddagurU sthApatAM pahelAM bahuja vicAra karavA ke jethI pAchaLathI pastAvu na paDe. sadgurUne zeAdhI kADhI temanI sapUrNa paNe bhakita karavI. tema karavAthI sAnanA Adha thaze. ane te edhane lIdhe mANasane AtmasvarUpa samajAze. A rIte A jagatamAM karavA ceAgya parama kAya sahejamAM ddhi thaze. AgaLa bhAgavata avataraNam - zleSmaNa lepmanidAna dAtyAgapUrvakametrAbhraka bhasmasevanaM, nairujyaheturiva kugurUpedazatyAga purassarameva For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sadrUpadezo'khilAnarthadhvaMsi mokSa prasUte / iti kartavyakukSinikSiptaM kuguruM saMlakSya tatsevane mahAnartha darzayati / mithyAtatvopadezeneti / zlokaH mithyAtattvopadezena kugurorlakSaNaM sphuTam hAlAhalaM varaM peyaM kuguroH saMgatiM tyaja // 5 // TIkA-yaH svayamajJayA samyagupadeSTuM na vetti vidazvedapi yazolobhAdigrasnAntaraGgatyAnimathyopadizati ya kugururiti sphuTa tallakSaNam / sandhagupadezena sadgurIkSitatvAtattratiyoginaH kuguroviparItalakSaNatvenaiva bhavitavyamitya bhiprAyeNa sphuTamityuktam / tatsebane mahAnarthamAha hAlAhalaM vipaM kAmaM pAnavyaM kuguroH saMgatistu tyAjyaiva viSaM tvanatha sUne kuguroH saMgatistu 'mAnamiti kuguroH saMgatipAdapyAdhiketi tAtparya natu viSAnamupadiSTam / ayaM bhAvaH viSapAna mekajanmaparyAyameva vighaTayati zeSAyuSkaH kadAce jIvatyapi. kugurusaMgatistvanekajanmaparamparAmu samyagjJAnavirodhitvAda duHkhakArikA naiva ca tyAgamantareNa tamatIkArArtha kazcidu. pAyo'stIti manuSyajanmaratnaM mUDhatAkapardikAbhina vikretavyam / avataraNu-sugurUnuM yathArtha svarUpa samajAvatAM pahelAM kugurUnuM lakSaNa batAvI tene tyAga karavAnuM sUcavatA graMthakatAM jaNAve che ke - For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atha-" mithyAravane upadeza karanAra " eja kucarUnuM lakSaNa spaSTa che. halAhala jhera pIvuM e vadhAre egya che, paNa kugurUnI sobata karavI nahi. 1 5 che bhAvAtha-je tattvane tava rUpe jANe nahi, ane atatvane tavarUpe jANe, te kugurU jANavA. keTalAka evA paNa bhAre karma chavA haya che ke jeo - myam rIte tavane jANatA hoya che, paNa yaza ke dIti. nA lobhathI athavA koI paNa kAraNathI satya tatvane upadeza nahi ApatA asatyane upadeza Ape che, tevA pu. rUSe paNa kugurUnA nAmane yegya che. tevA pattharanI zilA jevA gurUo jeo saMsAra samudramAM Dube che, ane temane Azraya lenArA bIjAone paNa DubADe che, temanI sebata karavA karatAM viSa pIvu e vadhAre uttama che. kAraNa ke viSa pIvAthI eka janmamAM zarIrane nAza thAya che ane kadAca Ayuya bAkI rahyuM hoya te mANasa jIvato paNa rahe, paNa kurUnI sobata karavAthI manuSya asa tya ta grahaNa kare che, jenA baLathI tene bhave bhava rakhaDavuM paDe che. jyAM sudhI azuddha saMskAra saMpUrNa paNe nAza na pAme tyAM sudhI A saMsAnI ghaTamALamAM tene A thaDavuM paDe che. mATe kugurU sarvathA tyAga karavA gya che. A uparathI ema kahevAne bhAvArtha nathI ke mANase viSa pIvuM joIe kahevAnuM tAtparya e che ke viSa karatAM paNa kugurU saMgati vizeSa ane upane rAvanArI che sadI gurU na maLe te ekAMtamAM besI prabhunuM bhajana karyuM e For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 17 vadhAre uttama che, sadagurUnI zodha karavAmAM lakSya devuM. paNa kugurUnA pAzamAM sapaDAvuM nahi; kAraNa ke lene gaI pUta ane khei AvI khasama " e kahevata mujaba jJAna meLavavA jatA adhama saMskAra besI jAya ke jene lIdhe te mANasanI jJAna cakSu rAga daSTithI aMdha banI jAya che, ane satya vAta tene samajAvavAmAM Ave te paNa tenA samajyAmAM AvatI nathI. A jagatamAM manuSyapaNuM, mumukSepaNuM ane satsamAgama A traNa bAbata durlabha che. mATe niSpakSapAta buddhithI sadagurUne zodhI temanA Azraya vaDe temanA para zraddhA rAkhI-mANase- unnatinA mArga para javuM joIe . pa avataraNam--kugurutyAgapUrvakaM sarvajanmApekSayA manuSya janmanaH durlabhavaM astvaM ca darzayan mukhyakatrtavyaM sugurusevana mupadizati manuSya janmati. __zlokaH manuSyajanma maMprApya durlabhaM kAmadhenuvat // samyag dharmopadeSTAraH sevanIyA vizeSataH // 6 // TIkA--saMsArapravAhapatito'yamAtmA vAGa nasaviSayAtItAni duHkhasahasra bhagata bhya manuSyajanma labhate'to'smiJjanmani ye yatsaMkhyAkA: zvAsocchvAsAsteSu sahasrazaH sArvabhaumapadAni nIrAjanabhiH kSipyante uktazca (AyuSaH kSaNalezopi na labhyaH svarNaka Ti.bhaH sa cenirarthatAM yAtihA kA hAnistato For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhita ) devAH svAcaritazubhavipAkaM svargINaviSayaM bhuJjAnA nirjarAhetukAH kriyAH kartuM nezane ratnaprabhAdimahAtamAnta nigyavAsinazca strAcaritA'zubhakarmavipAkaM duHkhasahasraM pratikSaNaM sahamAnAH kSaNamapi svAsthya no labhante kutastyAdharmavAttI kutastarAM cintanA kutastamAM nirjarAhetuH kriyAnigodino jIvA ekendriganvAdajIvaprAyA evaM cUrNakITAdi dvIdrayAnArabhyAs saMkSipazcendriyAntAnAM klezasahasranAnAM kA dharmopadezazravaNAdicarcA kenitsaMjJipaJcendriyA dharmopadezajinabimbadarzanAdinAsamyaktvaratnaM labhamAnA api na mokSadaM yathAkhyAtacAritraM bhAnte iti sarvopAyairupeyaM mokSa prasavitumISTe manuSyajanmeti durlabhatvamasya kAmadhenuvaditi / vyatirekAlaGkAraH kAmadhenulaukikaM sukhaM yacchati // manuSyajanma tu lokottaramacintyamahimAnaM mokSamiti / nanu manuSyajanmano durlabhatvazreyastvasAdhane'pi kathaM mokSaM phalaM labhemahIti ced gurava eva zaraNaM nAnyaH kazcidupAya ityAha / tatvopadeSTAra eva samyak kAyavacomanobhiH sevyAH kRpAkaTAkSAmRtavarNamIkSamANaH cetasA tyaktasarvapaggriho mokSArtha dRDha parikaro'spRSTa zaGkAyatIcAro'sminneva janmAna setsyAte kAryamiti hapritacitto gurusevAdarzanacaraNasparzArika ratnanidhi mana mAnavAritramahAvate AsIna udAsInazca sAMsArikakriyAra: sarvakArganirAM pratIkSeti va dhanArtha vizeSata itya i 6 // For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avataraNu-kugurUnI saMgatithI nipajanArU kharAba pariNAma ApaNe vicArI gayA have A manuSyajanma pAmIne janmanA sArthakaya sArU mANase kevI rIte sad udyama kare ane sadagurUnI sevA karavI te batAvatA graMthAra jaNAve che ke, artha-kAmadhenu je durlabha A manuSyajanma meLavI ne samyagdharmanA upadezakenI vizeSa prakAre sevA karavI che ! bhAvArtha---kAmadhenu meLavavI e kAma kAMI sulabha nathI, tema A manuSya janma prApti paNa durlabha che. manuvya janmanI durlabhatA batAvavAne zAstramAM daza daSTAnta ApelA che. manuSya janma cAre gatimAM uttama che, de paNa manuSya janmanI vAMchanA aharniza karyA kare che. deva lekamAM manuSya pote A pRthvI para karelA zubha kAryanAM phaLa bhegave che; develekamAM puNya kSINa thaye mANasa mRtyulekamAM Ave che mekSa meLavavAne mATe gya sthAne A manuSyalaka che, ema zAstramAM sthaLe sthaLe lakhavAmAM AveluM che. vaLI nigodamAMthI avyavahArarAzimAMthI vyavahAra rAzimAM AvI, tyAMthI ekendriya beIndriya terendriya caturindriya, asaMjJI paMcendriya Adi judI judI gatimAM aneka prakAranAM kaSTa sahana karI, jIva mahApuNyodaye A manuSya janma prApta kare che, mATe manuSya janmanuM durlabhapaNuM je zAstramAM lakheluM che te yathArtha che. vaLI narakamAM te pote A pR For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 20 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir para karelAM azubha karmanAM kaDava phaLa bhogavavAnAM hoya che, mATe tyAM paNa saddharma jANavAnA athavA tadanusAra ucca vartana rAkhavAnA jarApaNa avakAza nathI mATe dharmane vAste, AtmajJAna prAptine vAste mekSane vAste uttamAttama sAdhana manuSya deha ane manuSya janma che. jyAre AvI durlabha vastu ApaNane prApta thaI, te pachI tene viSaya kaSAyamAM, rAgadveSamAM, parinadrAmAM, ane jagatanA kSaNika padAthA prApta karavAnA prayAsamAM gumAvI devI tenA karatAM vadhAre zeAcanIya vadhAre duHkhakAraka ane vadhAre ajJAnatA sUcavanArUM kArya A jagatamAM bhInuM karyu hoi zake? chatAM cAre bAjue dRSTi phUMkatA ApaNe sakheda nihAnIechIe ke A jagatamAM ghaNA thoDA manuSyeA peAtAnA jIvataranuM sArthaka zemAM che, tenA vicAra karatA hoya che. huM kANu chuM? mArA jIvananA uddeza ze che ? mArU kharU svarUpa zuM che ? te svarUpanA anubhava kevI rIte thaI zake ? tevA praznaneA vicAranArA A jagatamAM hajAre eka maLI Ave che, ane te pramANe vicAra karI cAlanArA te lAkhe eka maLI Ave, tApaNu AnaMda pAmavA jevu che. ja manuSya janmanuM sArthaka karavAne zu karavu. e prazna have upasthita thAya che, tenA pratyuttararUpe granthakAraja ja NAve che ke gurUnu' zaraNa karavuM; samyagdhanA jJAtA evA gurUnu sevana karavuM. A kaliyugamAM gurU eja parama A dhAra che. AvA aMdhakAranA samayamAM saddagurU vinA khare madha ApavA keNu samartha thAya tema che gurU sevAmAM a For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tyaMta bhakti rAkhavI joIe, gurUnA darzana thatAM atyaMta AnaMda tha joIe. gurUpAda zuzraSAne ratnanidhinI prApti samAna gaNavI joIe. gurUne jotAM nIce pramANe bhAvanA thavI joIe. dhanyo'haM kRtapuNyo'haM nistIrNoI bhavArNavAt / / anAdau bhavakAntAre dRSTo yena gururmayA // Aja mAre divasa dhanya che, Aje mArA puNyane udaya thaye, Aje saMsAra samudramAMthI huM mukta thaye, kAraNa ke anAdikALathI A saMsArarUpI raNamAM rakhaDatAM Aje sadagurUnA mane darzana thayAM. AvI bhAvanA hRdayamAM rAkhI gurUnI hareka prakAre zuzraSA karavI, ane gurUnuM citta sadA prasanna rahe tevuM vartana rAkhavuM. AthI gurU hRdayathI sajJAna Apaze ane te dvArA ziSya zubha mAge vicaravA samartha thaze. ___ avataraNam-varNAH zAstrasya yAvantaH paThitAH pAThitAzca yaiH tAvadvarSasahasrANi bhuJjate svargamuttamAmiti siddhAntAnusAreNa sarvajJoktazAsaviSayaM pratyakSarakalyANakAritvAt saralAkSarairAha / jIvAjIvAviti : jIvAjIvaupadArthoM dvau bhASitau sarvavedibhiH // cetanAlakSaNaM tatra jIvasyaM parikIrtitam // 7 // For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rara. TIkA-sarvavedibhiH sarva padArthoM bhASinI kathitau kau dvau ? ityapakSAyAmAha / jIvAjIvau tatra dvayormadhye jIvasya lakSaNaM cetanAparikIrtitam / uddezya kramAnurAdhena klobanirdezaH7 avataraNa-A pramANe ATalA kaleke sudhI gurUmAhAmya varNavI have granthakAra gurUgamadvArA jANelA sarva zabhASita sattAnuM varNana karatA jaNAve che ke- artha-sarvoe jIva ane ajavarUpa be padArtha jaNAvelA che. temAM paNa "cetanAvALo " e jIvanuM lakSaNa karavAmAM AveluM che. 7 bhAvArtha-A jagatamAM ApaNe je je padArtha jeIe chIe, athavA je je padArthone pAMca Indriya ane manavaDe anubhava thaI zake te sarva padArthone jIva ane achavarUpa be tamAM samAveza thAya che jIva ane jIvana rahita e bemAMnI eka vyAkhyA A duniyAmAMnA game te padArthane lAgu pADI zakAya. te be padArthonA judA judA nAma ApavAmAM AvelA che. purUSa ane prakRti, jIva ane ajava, cetana ane jaDa, AtmA ane pudagala, brahma ane mAyA; Ama aneka rIte jagatanA padArthonA nAma ApI zakAya, paNa A be padArthomAM samAveza thato na heya, te eka paNa padArtha A vizvamAM nathI, kAraNa ke sarva padArthone jANavAvALA sarvAe A be vibhAga pADelA che; ane te barAbara vicAra karatAM paNa buddhigamya bhAse che. For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 23. have te be padArthomAMthI jIvanuM lakSaNa A kekanA chevaTanA bhAgamAM jaNAvavAmAM AveluM che, te lakSaNa cetanA che. jenAmAM cetanA jANavAnI zakti che, je vicAra karI zake che, jene lIdhe A jaDa dehe hAlatAM cAlatAM jaNAya che, te ne jIva kahevAmAM Ave che. cetanAne svabhAva jANavAne che, cetanA zabda saMskRta dhAtu cita uparathI baneluM che, ane tethI vyutpatti pramANe paNa tene artha jANavuM evo thAya che. chava svabhAve, sarva padArthane jJAtA hevAthI cetanA lakSaNa parathI A jIvanuM lakSaNa paNa ApaNA samajavAmAM saheja Ave che. jenAmAM cetanA nathI, jenAmAM jANavAnI zakti nathI, je jJAtA nahi paNa reya che, je jIvane jA te nathI, paNa je jIvathI jaNAya che te cetanA re hita padArthane jaDa athavA ajIva kahevAmAM Ave che. A rIte jJAtA ane reya athavA jANanAra ane jANavAnI stu e be vibhAgamAM duniyAnA sakaLa padArtha vaheMcI zakAya. - A AryAvata parApUrvathI cetanavAdane sArU prasiddha che, tenA prAcIna graMthe, cetanavAda pUrvakALamAM sArI rIte prasaryo hato, tenA anekadhA pUrAvA Ape che, paNa hAlamAM pAzcAtya sAyansanA pracArane lIdhe A dharmakSetranI pavitra bhUmimAM paNa keLavAyelAnA magajamAM jaDavidyAe praveza karyo che, ane tethI keTalAka evA paNa purUSa hAlanA samayamAM tamArI najare paDaze ke jeo jIva jevI vastu viSe paNa pitAnA hadayamAM zaMkA dharAvatA heya sa. ghaLuM jaDa vastuthI udbhave che, ema svIkArI teo jIvane For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paNa jaDanA AvirbhAvarUpa mAnavAne derAya che. maraNa samaye A jaDa dehanA vinAza sAthe sarvane aMta thaze ane tethI ka. dAca jIva jevI kaI vastu haze te tene paNa dehanI sAthe nAza thaze ema teo mAne che. A mAnyatA punarjanmanA matarUpI vRkSane kuhADA samAna thaI paDe ane punarjanmanA astitva saMbaMdhI zaMkA thatAM karmane niyama paNa asatya bhAse che, ane AtmA, tenuM amaraNapaNuM, punarjanma, karma vagere siddhAMta upara racAyelAM sarva zAstra paNa temanI daSTie khasI gayelA magajanI kalapanArUpa lAge che. AvI rIte eka jIvatatva nahi mAnanAra sakaLa zAstrone asatya lekha che. mATe graMthAra te jIvatavanA astitva saMbadhI lokone khAtrI karI ApavAnI ghaNI jarUra che. je ke evA ghaNA thoDAja mANaso ApaNa najare paDaze ke jeo AtmAnA astitva saMbaMdhI temane zaMkA che ema khullI rIte kabula kare, paNa teonA AcAra ane vartana prati daSTi karatAM, AtmAnA astitvamAM teone zraddhA na hoya, tevuM vartana teonuM jovAmAM Ave che. mATe tevA zaMkAzIla hadane AtmAnA astitvamAM ane te dvArA tenA nityatvamAM zraddhA karAvI zakAya te tenA je mATe upakAra bIjo eka paNa nathI. - AtmatattvanI siddhi arthe aneka prakAranI vicAra zreNionuM AlaMbana laI zakAya. te saghaLI vicAra che. Nio jo ApaNe atre raju karIe te eka bIjo grantha bhara paDe, mATe atre te eka sarvajanamAnya kare tevI For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 21 vicAra zreNinA Azraya leizu. tene vAste sAmAnya manu SyanA anubhavanI pennIpAra gayA vinA paNa ApaNe te mAata siddha karavA yathAzakti prayAsa karIzu. jo tamAre AtmAnA astittvanA purAvA joitA hoya te tamArA mana vaDe tamArI indriyA ane zarIrane saMyamamAM lAvavAnA prayatna kare. AthI tamArI khAtrI thaze ke I. ndriyA karatAM temaja zarIra karatAM vadhAre sattAvALu kAMika che; je indrayanA vikArAne tame vAraMvAra vaza thatA ho tene vaza karavAnA AraMbha kare, tamane je bhAjana ati svAdiSTa lAgatu hoya, ane je tamArI jA indriyane nacavatu hAya te leAjana levAnuM baMdha karo, athavA te tamane vadhAre priya lAgatuM koika prakAranuM zArIrika sukha tyAgI do; A sthaLe ema kahevAnA bhAvArtha nathI ke savathA tenA tyAga karI, paNa gheADA samayane sAr te A paddhatie tame jarUra cAle, jethI tamArI niHsa dehu zraddhA thaze ke jene tame indriyA athavA zarIra kaheA che, tenA karatAM vadhAre aliSTha kAMika tattva tamArAmAM che. tamArI indriyAnI icchA virUddha kAMika kArya karavAnuM mAthe ce, ane jyAre te A indriya pramaLa AvegamAM hAya, ane tame te viSayAnA upabhoga karI temAM kAMI paNa pratimadha rUpa na hoya, te samaye tame aTakA ane tamArI indriyane jaNAveA ke "hu tArA karatAM vadhAre baLavAna chuM ane hu tArA vaza thaiza nahi, paNa huM tane vaza karIza. prayAganA A akhtarAnA kharA upayoga e ja che ke ta. "" A For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 26 mArAmAM raheluM kAMIka tatva Indriya ane zarIra karatAM ucca che, ane temane nigraDamAM rAkhavAnuM sAmo dharAve che, tenI khAtrI thAya. A prayoga te bahu prAthamika che, paNa tamArI saMpUrNa zraddhA thavAne jarUra che. A pramANe prayeLa calavyA kare te chevaTe tamane anubhava thaze ke zarIra te nakara che, gulAma che, ane mananI IcchA pramANe cAlanAra kiMkara che. jyAre jyAre tamAruM mana je bAbata dhikkAratuM hoya te karavAne tamArI Ini devAya, tyAre tamArA mana sAthe tamAre zaramAvuM joIe. ATale sudhI te tame A bAbata yathArtha rIte kabula karazo, have A paNe tethI AgaLanuM pagaluM bharavAne vicAra karIe. tamAruM mana tamane bhaTakatuM lAge che nahi vAra? tamAruM mana zarIra tathA indriyane kAbumAM rAkhavA samartha che, paNa zuM mana manane nigrahamAM rAkhavAnuM baLa dharAve che ! tamane tamAruM mana paMca mInITamAM karoDe viSayapara bhaTakatuM jaNAya che. dhAroke tamAre eka parIkSA ApavAnI che. te parIkSAne sAra eka pustakane abhyAsa karavAnuM che. tamArA bhaviSyane AdhAra parIkSAmAM pAsa thavA para rahele che, tame te pustaka upara tamAruM mana lagADavA mAge che, paNa tamAruM mana hajAra viSayamAM bhaTakatuM jaNAya che ane tamAre tene sthira karavAnI jarUra paDe che. tame prathama te jaNAve che ke Ate kevA prakAranuM mana che ke sthira rahetuM nathI? jyAre joIe tyAre A For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra7. paNI IcchA pramANe kArya karatuM nathI, paNa have te parIkSAnuM eka ja aThavADIyuM bAkI rahyuM che, mATe have te manane sthira karyA vinA ane pustaka tarapha dhyAna ApyA sivAya bIje mArga nathI, mATe huM have te manane vaza karavA. prayatna karIza." A chelA zabdo ApaNane sUcave che ke mana karatAM vadhAre zaktivALI kAMIka vastu che ke je mAnane paNa saMyamamAM lAvavAnuM sAmarthya dharAve che. ane tene dharma zAstra AtmAnA nAmathI oLakhAve che. tame tene bIjuM nAma Apa tethI tenA guNamAM phera paDato nathI. jema zarIra ane indriyane vaza karanAra mana che, tema manane vaza karanAra, manane pitAnI IcchA mujaba calAvanAra kAMIka tatva che, ane te tatva te AtmA che. jo tame tamArA , bhaTakatA manane nigrahamAM lAvavA ane tamArI dhArelI - tu upara sthira karavA prayatna karaze te jarUra tame te karI zakaze. kAraNa ke AtmabaLa anaMta che. A khAtrI tamane buddhi rIte thaze, paNa tene sAkSAtkAra karavAne yoga mAga che, prathama te tamArI buddhi AtmAnuM astitva kabula kare te pachI tene anubhavavAne tame prayatna paNa Adare, mATe te siddha karavAne A eka vicAra zreNI ane nivedana karI te. te upara zAMta manathI vicAra karaze te ghaNuM samajavAnuM tamane maLI Avaze. __ avataraNam--jIvasyAbhyarhinatvAt saMsAgdazAyAM sarveSAmaMjIvAnAMsoktRtvAca jIvalakSaNapabhidhAyAyakramaprAptatvAjIvasaMmRtarajAvasambandhapUrvakatvAcAjIvaM lakSayati For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 28 zlokaH jaDAtmalakSaNojIvaH sarvavidbhiH prakIrtitaH // ekendriyAdibhedena jIvAH paJcavidhAH smRtaaH||8|| - TIkA--jaDAtmalakSaNo'jIvastatra AtmazabdAbhidheyo lakSyaH / anyavyAvarttake lakSaNam / AtmA ca lakSaNaM cAtmalakSaNe jaDe evAtmalakSaNe yasya sa jaDAtmalakSaNa iti dvandvagarbhitaSaSThayantArthapaMdhAno bahuvrIhiH / tathA cA'jIvazabdArthamajAnAnaH ziSyaH pRcchati ko'jIva iti / uttaramAha jaDaH / nanu jaDa iti lakSyaM lakSaNaM vA'jIvasyeti cedubhayamityAha jaDAtmalakSaNo'jIva iti / nanu jaDAnmA'jIva iti vaktavye jaDalakSaNo'jIva iti vA vaktavye'nyatagepAdAnena siddhe' pISTe ubhayopAdAnaM paunaruktyamivAbhAti ( tathAhi ) Atma niSThapratiyogitAkabhedAdhikaraNasyA'jIvadravyasya jaDa ini la.. kSaNe'vagate lakSyatvasiddhireva na hyauSNye jJAte vahnirmAtavyatvenAvaziSyate adhavA niruktA'jIvadragasya jaDa iti ca lakSye nizcita lakSaNatvAmiddhireva nahi ceto vRttau ghaTe pratiphalite rUparasagandhasparzapRthvyAkAra jalA''haraNasAdhanatvAdayo'zeSavizeSadharmAH pramAtavyatvenAvaziSyagn tathA ca paunaruktyaM musthismeveti cedatrAyaM samAdhiH / ekAntavAdinAM naiyAyikAdInAM dravyaM guNebhyaH sarvathA bhinnaM guNA api dravyAtsarvathA bhinnA u. For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tpattikAlAvacchedena nirguNe dravye samavAyasaMbaMdhena jAyante / i. tyAyanekadhA vadanAM mate kaTAkSayan sarvavidAM jinendrANAM cAnekAntamataM dRDhIkurvazca jaDa iti lakSyaM lakSaNaM ca bhavati jainasiddhAnte lakSyalakSaNayoH kathaMcittAdAtmyAdityabhidhitsayA ca jaDAmalakSaNo'rjAva iti lilekha / ata eva sarvavidbhiH prakI. rtitaH / ityatra sarvavidbhiriti padasArthakyamiti nAsti paunruktyshngkaagnyopi|| __ jIvasya lakSaNamuktvA bhedamAha ekendriyAdibhedeneti / AdipadAt / dvIndriyamArabhya paJcendriyAntA gRhyante tathA cendriyaprayuktajIvabhedAt paJcavidhAstathAhi sparzendriyavanta ekendriyA naigodAkSAyAzca sparzanarasanendriyavanto dvAndriyAH viSTAdau paryuSitAnnajalAdau ca dRzyante, sparzanarasanaghrANendriyavantastrIndriyAH pipIlikAdayaH sparzanarasanaghrANacakSurindriyavantazcaturindriyA makSikAdRzcikabhramarAdayaH sparzanarasanaghrANacakSuHzrotrandriyavantaH paJcendrigAH mamanaskAzca pshupkssimnussyaayaaH|| 8 // avataraNa-have granthakAra ajIvanuM lakSaNa ane jIvanA bheda darzAve che. atha-sava e AjIvane jaDAtama lakSaNavALe ga thele che, ane e kendriya vagere bhedone lIdhe ja pAMca prakAranA pALavAmAM Ave che. vAtha-71nu sakSaY gayA 2880 mA For Private And Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gamAM varNavI gayA, have ApaNe ajIvanuM svarUpa vicArIe. jaDa lakSaNavALo ajIva che. lakSya ane lakSaNanuM jainazAstra pramANe keTaleka aMze tAdAo hovAthI, ajIvanuM lakSaNa ane laya jaDa che. jenAmAM jIva nahi te ajIva, jIvathI viyukta sarva padAthe ajIva saMjJAne gya che. pAMca che. ndriya, traNa (mana vacana ane kAya) baLa, zvAsocchavA sa ane AyuSya e rIte daza prANu jenazAstrakAroe mAnelA che. te daza prANamAMthI ochAmAM ochA cAra ane vavadhAremAM vadhAre daza prANu jenAmAM mAluma paDe, te jIva kahI zakAya A dazamAMthI eka paNa prANa na hoya, te ajIva kahevAya che. jIva hoya tyAre pudgalanI kAyA aMdhAya che, tevI jIva cAlyA gayA pachI kAyA rahetI nathI, prANanA AdhAre ajIvathI jIva jyAre lekhI zakAya. - have jIvanA e kendriyAdi bhede pAMca vibhAga pADavAmAM Ave che. temAM saparza IndriyavALA te e kendriya kahevAya che temAM pRthavI, pANI, teja, vAyu tathA vanaspati jANavA be indriya jIvone rasa ane sparza maLIne beIndrice hoya che. jaLa aLasIyAM vagere che tenA daSTAnta che. traNa Indriya jIne sparza, rasa, prANa Indriya hoya che, kIDI vagere jatuo te bhAgamAM AvI jAya che; sparza rasa ghaNa ane cakSu IdriyavALAne caturindriya jaMtu kahe che. vIMchI, bhramara makSikA vagere tenA dAkhalA rUpe che. sparza, rasa, prANa cakSu ane tra e pAMce Indriya jene heya te 5 cendriya kahevAya For Private And Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir che te parasendriyanA be bheda che. jemane mana hoya te samana ska kahevAya che, ane jemane mana nathI hotuM te amanaka kahevAya che. samanaskamAM manuSya tIrthaMca nArakI ane devatA vagere AvI jAya che, amanaskamAM samu. Oima paMcendriyajI AvI jAya che. A pramANe IndriyanI apekSAe jIvamAtranA pAMca bheda pADI zakAya, gatinI apekSAe tenA cAra bheda paDe che, vedanI apekSA e traNa bheda paDe che. ema je je apekSA rAkhI tenA tene bheda pADavA IcchA rAkhIe te pramANe tenA bheda pADI zakAya. avataraNam-saMsAriNo muktAzceti sUtroktatvAt punadaividhyamAha // zlokaH dvividhAzca punarzAyA muktAmuktaprabhedataH dharmAdharmI nabhaHkAlau catvAro'mUrttakAH sphuttm||9|| ___ TIkA-muktA aSTakarmANi samUlakArSa kapitya lokAntaM prAptAH / amuktA naigodAdimAAMsaddhAntAstrayodazaguNa sthAnavartino jinA aghAtikaNizca / jIvaprabhedAnantaraM kramaprAptapajIvabhedamAha / dhati dharko gaterevApekSAkaraNaM dravyaM na tu puNyam / adharma:-sthiterapekSAkaraNaM dravyaM na tu pApam iti jainasampradAyaH / namaH AkAzam / kAlaH kSaNAdisAgarAnta For Private And Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyavahArAnumeyaH / ete catvAro'mUrtAH padArthAH / kecitpuruSAcaturaH padArthAn pratyakSato'pazyanto vivadante tAn prati sphuTamityAha tathAhi yathAmatsyAnAM jalaMgatisahAyaka tathA sarveSAM ganimahAyakaM dhopi dravyAntaram yathA pathikAnAM chAyAsthitInamittaM tathA sarveSAM sthitimahAyakamadharmo'pi dravyAntaram / ata eva lokAdarahirdharmadravyAbhAvAt siddhAnAM nAgre gatiranyathA''tmanaH UrzvagatisvAbhAvyAttanaUvaM kathaM na gatavantaH siddhAH parameSThinaH / nanu saMsAriNo muktAzceti tavArthasUtre saMmAripadaM pUrvamupAttam atra tu muktapadAmAnasUtra viruddhaM na sAMDhavyamiticat satyam abhAvajJAne pranigAgajJAnasya kAraNa vAt pUrva pratiyoginA'zyambhavitavyapa / enaM saM. sArapU ko'hi mAkSa ityapekSayA sUtra saMmAripadaM prAk paThitam / atra sarvapuruSArthaSu mokSasyaiva prAdhAnyAd muktapadambApaThitamiti na dApaH apakSAsAraM hi jinavacanam // 9 // avataraNa-uparanA kalekanA vivecana chellA bhAgamAM jaNAvyA mujaba apekSA pramANe jIvanA vividha bheda pADI zakAya saMsArI ane mukta e taphAvata lagna mAM rAkhI jo ApaNe RAga pADIe te jIva mAtrane be bhAgamAM vahecavA paDe; teja bAbata saMbaMdhI graMthakatA ja che ke atha-mukta ane amukata e bhedathI cha be prakAranA jAvA dharma, adharma, AkAza ane " e cAra dravya kharekhara amUna che. For Private And Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAvArtha-ATha kamathI mukata chuTA thayelA te mukta jANavA. ane nirgadathI AraMbha karIne sarvArthasiddhadevaloka sudhI athavA prathama guNasthAnaka mithyAtvathI ArabhIne teramA guNasthAnaka sudhInA sarva jI amukta jA vA. amuktane saMsArI paNa kahevAmAM Ave che. jeo karma baMdhanathI mukata thayA che, ane jeoe kevaLajJAnathI lekAleka jANyuM che, teo mukata samajavA; ane jeo keIpaNa rIte karma baMdhanathI baMdhAyelA che, teo amukata athavA saMsArI tarIke lekhAya che. nizcaya nayanI apekSAe te AtmA traNekALamAM mukata che, paNa jyAM sudhI mamatvabhAva ( dehAdhyAsa ) chuTa nathI, ane pugala padAthane AtmA pitAnA tarIke lekhe che, tyAM sudhI AtmA kadApi mukta thAya nahi, tyAM sudhI te amukata kahevAya che. svasva bhAvaramaNatA e mukita; ane parabhAvaramaNatAe baMdha, A bheda pramANe paNa mukata ane amukta rUpa AtmAnA bhede regyaja che. A pramANe jIvanA bhedo darzAvyA. have ajavanA bheda granthakAra pragaTa kare che. ajIvanA pAMca bheda che. te pAMca dravyamAM cAra dravya amUrta che ane eka pudagala mUrta che. have te cAra amUrta dravyanuM varNana kare che. te dravya dharma, adharma, AkAza ane kAla che. dharma A sthaLe puNyanA svarUpa mAM varNavavAmAM AvyuM nathI, paNa dharmane artha jaina saMpradAya pramANe jude che. tema adharmane artha pApa nathI. je gatine sahAya Ape te dharma kahevAya che, ane je For Private And Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sthitine sahAya Ape te adharma kahevAya che. jevI rIte masyane cAlavAmAM jaLa sahAyabhUta thAya che, tevI rIte sarvane cAlavA hAlavAmAM sahAya karanAra dharma dravya gaNavAmAM AveluM che. te adazya che, ane eka che, temaja vaLI asaMkhya pradezamaya che. ane jevI rIte vRkSanI chAyA musApharane sthiti karavAmAM sahAyabhUta nIvaDe che, tevI rIte dareka padArthane sthiratA prApta karavAmAM sahAyabhUta je dravya te adharma dravya jainazAstrakAroe mAneluM che; te paNa dharma dravyanI mAphaka eka, adazya ane asaM khya pradezamaya che. A banne dravya lekavyApI che. alekamAM dharma ane adharma dravya nathI. tyAM phakata AkAza dravya che, je lokamAM paNa vyApI raheluM che. avagAha Ape te A kAza. jema jaLanA leTAnI aMdara ApaNe pAzera mIThuM nAkhIe ane te ogaLI jAya che. kAraNa ke jaLanA paramANuo vacce avagAha hatuM. A avagAha (avakAza) ApavAmAM je sahAyabhUta thAya che, tene AkAza kavya kahe. vAmAM Ave che. ane dareka samaye samaye padArthanA junA pacAne pheravI, navA paryAyarUpe badalI nAkhe che, e jene svabhAva che, tene kALa kahevAmAM Ave che. A rIte cAra amUrta dravya che. A cAra dravya pAMca I ivaDe dekhI zakAtAM nathI, paNa temanI siddhi ApaNe vAte te anudAnathI thaI zake. sarvajJa prabhu te badhA dravyane joI zake, paNa ApaNe ApaNuM indriye vaDe temane dekhI zakIe nahi mATe ApaNI apekSAe te amUrta che. For Private And Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 35 teo arUpI hAvAthI teone koI paNa prakAranA AkAra nathI. phakata tenuM astitva ApaNAthI siddha karI zakAya. paNa teneA AkAra kadApi jaNAya nahi, kAraNa ke te te dravya amRta mUrti-AkAra vagaranu che. avataraNam - mUrttamUrttabhedena dravyaM dvividhaM tatrAmUrttAzcatvAro dharmAdayo varNitAH / yan mUrttadravyaM tallakSaNaM cAha / mUrttimaditi / zlokaH mUrtimat pulaM dravyamajIvAH paJca te matAH // guNAnAmAzrayo dravyaM payryAyANAM vizeSataH // 10 // TIkA - pUraNagalana svabhAvo'hi pudgalo mUrtimAn avayavavAn te dharmAdayazcatvAra ekaH pudgalaH paJcA'jIdA matAH / vAkyArthabuddhI padArtha buddheH kAraNateti nyAyAt padArthajJAnantu dravyalakSaNamantareNa na ghaTata iti dravyalakSaNamAha guNAnAmiti guNAnAmAzrayo dravyaM sarvaM vAkyaM sAvadhAraNaM bhavati / tena guNAnAmAzraya eva natu nirguNastiSThati dravyamevaguNAnAmAzrayo na tu guNAH paryAyANAM ca vizeSata iti / guNA sahabhAvinaH pa yayAstu pratisamayaM parivartante teSAM paryAyANAmAzrayo dravyamiti avataraNa--mUrta e rUpe dravyanA be bheda pADayA, temAMthI cAra amUta dravyanA ApaNe vicAra karyAM, have mUrta dravya je pula tenA ApaNe vicAra karIe. artha-yugala dravya bhUrtimaMta For Private And Personal Use Only sAtha
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ajava jANavA. dravya te guNanA ane vizeSa karIne paryAthanA AzrayabhUta che. - bhAvAtha-je kSaNe kSaNe badalAya che, samaye samaye jenAmAM navA navA paryAyane dhAraNa kare che, vikhare che ane maLe che. varNagadha rasasyamaya che. pudgala te kahevAya che. pudagala dravya mUrtimaMta che, pAMca indrivaDe pudgala dha grAhya che. ApaNe gayA kalekamAM ajIvanA cAra bheda varNavI gayA, te bheda dharmAstikAya, adhamasti kAya; AkAzAstikAya ane kALa che, tenI sAthe A pa. came bheda pugala meLavavAthI ajIvanA pAMca bheda thayA. A ajIvanA pAMca bhedane dravya kahe che. te pAMca dravya nI sAthe jIva kavya vadhAravAthI cha dravya thAya che, jaina zAstramAM padavyanA nAmathI prakhyAta che. have kavyane A paNe vicAra karIe, te agAu dravyanI vyAkhyA barAbara jANavI joIe. anAmatro caM dravya guNenA A zrayabhUta che. guNa dravya vinA rahI zake nahi. vastunA ni tya dharmane guNa kahe che, te guNe tAdAo saMbaMdhe vastu mAM rahe che. vya guNanA AzrayabhUta che, paNa guNa dravyanA AzrayabhUta nathI. dravyamAM guNa rahelA che eTaluM ja nahi paNa paryAya paNa rahelA che. mATe guNa ane paryAyayukata je vastu te vya kahevAya che. paryAya samaye samaye badalAya che. guNa guNine saMbaMdha jainazAstra pramANe kathaMcit bhinna ane kaMcida abhinna che, eTale bhinAbhinna che. dAkhalA tarIke jJAnadarzana ane cAritra e AtmAnA svAbhAvika che. ane nitya dharma AmAthI kathaMcit pachI vibhakti For Private And Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prayAge te bhinna guNeA che te guNa AtmAthI bhinna paDatA nathI mATe abhinna kahevAya che. A rIte nitya ane anityadharma guNa ane paryAyanA Azrama lUna tattvane dravya kahevAmAM Ave che. dravyanI judI judI vyAkhyAo ApavAmAM AvelI che. paNa A sthaLe te A zlokamAM AvelI vyAkhyA pramANe tenu' vivecana kareluM che, avataraNam -- dravyasyalakSaNaM bhedaM cAbhidhAya tadAzrayamAha zlokaH dravyapaTkana pUrNazca lokAlokaH prakIrttitaH // paJcadravyANi loke syurnabholoke ca zAzvatam // 11 // . TIkA-paNAM samUhaH paTkaM dravyANAM SaTkaM dravyaparakaM tena lo- kolokaca pUrNaH prakIrtitaH sarvajJariti zeSaH natu svamanIyeti bhAvaH / tadeva spaSTayati paJceti dharmAdharmAkAzapudgalAtmanaH paJca dravyANi loke varttante | aloke tu nabha evaM zAzvataM nirantaram // 11 // avataraNa--A pramANe dravyanI vyAkhyA ApavAmAM AvI, have te dRzyane paNa rahevAnuM sthAna AzrayasthAna ve che. paNa che ema zA artha--SaDa dravyathI lAkAleAka srAmAM kaheluM che, temAMthI pAMca dravya lekamAM AvelAM che, For Private And Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ane AkAza dravya lakaleka vyApta che, ane zAzvata che. bhAvArtha...cida rAju pramANe lekamAM pAMca dravya AvelAM che. paNa AlokamAM te kevaLa AkAza dravya A veluM che. AkAza dravya bane leka ane alakamAM AveluM hevAthI lokAloka vyApta mAnavAmAM Ave che. alekamAM jIva jaI zakatA nathI, kAraNa ke tene gati Apa nAra dhamastikAyadravya tyAM hetuM nathI. mATe hekamAMja jIva pharI zake che, ane siddhanA je paNa lokanA agra bhAga sudhI pahoMcI zake che. AkAza eka ane abhinna che, temaja zAzvata che, A rIte A vaDu dravyanuM Azraya sthAna lekAleka che. kAlekanuM svarUpa saM. pUrNapaNe samajanArane A jagatamAM jANavA joga bIjuM kAMI rahetuM nathI. kAraNa ke SaDravyamAM jaganmAtranA sarva bhAve samAI jAya che. badravyanA paNa mULa bheda kahIye te jIva ane ajIva gaNI zakAya. jIva ane ajIvanA pAMca bheda te dravya. A rIte ba ne paNa jIva ane ajIva athavA cetana ane jaDamAM samAveza thaI zake. mATe zAstra pramANe gurUgama dvArA jIva ane ajIva temaja lokAlekanuM svarUpa jANavA jIjJAsue prayatna kare. avataraNam-dravyasya kathazcinityAnityatve vyavasthA payAti dravyArthikamiti zlokaH dravyArthikaM nayaM zritvA, SaDdravyaM zAzvataM matam For Private And Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 39 paryAyArthikato jJeyaM, tadanityaM sadA budhaiH // 12 // TIkA - dravati paryyAyaM prApnotIti dravyam / athavA drUyate paryAyaiH prApyate taddravyam / prathamapakSe svayaM dravyameva paryyAyAdirUpeNa pariNamati dugdhaM dadhirUpeNa yathA / dvitIyapakSe dravyaM tu dravyakSetrakAlabhAvarUpeNa samudravat sattAmavalambamAnamAste / kallolA iSa paryAyAdaya utpadyante vinazyanti ca / dravyamevArtho mukhyaprayojanaM yasya sa dravyArthikastaM nayaM zri vA padasaMkhyAkamapi dravya zAzvataM nityaM matam / (ayabhAvaH ) mRttikAyAM ghaTazarAvAdayo ghaTante vighaTante ca guNakriyAdaya utpadyante vinazyanti ca natu mRttikAyAH keciddhAnivRddhI jAyete / anyathA mUlocchedAda ghaTAdidhvaMse jAyamAnAnAM kapAlAdiparyAyAnAM dravyAntaratvApattiriti / paryAya evArtho mukhyaprayojanaM yasya sa paryAyArthikastasmAt payryAyArthikataH tAni paJcadravyANi budhairanityAni jJeyAni ( abhAvaH ) jalA'' jihIrSurjano ghaTaparyyAyamantareNa naivavikI mRdA jalamAhartumISTe naiva ca zarAvamantareNA''cchAdanaM vidhAtuM zaknoti naiva kevalatantubhiH paTaparyyAyamantareNa zItaM vAyata iti sarvatrapayayasyApyAvazyakatA svarNamAnayetyukto devadattaH kuNDalAdikaM svarNaparyAyamAnayannaivopAlabdhavyaH ( tvayA kuDaNlamAnItaM na svarNamiti ) tatradravyArthikanayasya viSayatvAt / / 12 / / For Private And Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avataraNa-dravyanuM Azraya sthAna varNavyA pachI have dravya nitya che ke anitya che, athavA nitya kayI apekSAe anitya kayI apekSAe te jaina zalIthI jaNAvI, jenAnI vastu mAtra jovAnI dRSTi siddha karI Ape che. artha-kavyArthika nayanI apekSAe chae dravya nitya jANavA. ane paryAyArthika nayanI apekSAe chae dravane sujJa purUSoe anitya jANavA. bhAvArtha -kavyate sadA nitya che, paNa tenA paryA. ene kSaNe kSaNe pheraphAra thAya che. dudhanA kape dadhirUpe pariName che, athavA suvarNa kahe kuMDaLarUpe pariName che, athavA te mRttikA sakaMdha ghaTarUpe pariName che. A badhA dAntamAM dravyamAM pheraphAra thato nathI, paNa te dravyanA paryamAM pheraphAra thAya che, jema samudramAM kallola utpanna thAya che, ane samudramAM vilaya pAme che, paNa samudrane tene teja rahe che, teja rIte dravyanA pAyAmAM pheraphAra bhale kSaNe kSaNe thAya paNa dravya tevuM ja rahe che, temAM ratimAtra phera paDatuM nathI. eka dravya potAnuM svarUpa badalI bIjA dravyarUpe pariNamatuM nathI. sAyansa paNa aneka rasAyana zAstranA prAgone AdhAre siddha karyuM che ke pugala anAzavaMta nitya che. dAkhalA tarIke je paramANu kadhonI mINabattI banI hatI, te paramANuo nitya rahe che; bhalene mINabattIrUpe tene vinAza thAya paNa temAMnA eka paNa paramANuno ka. dApi nAza thatuM nathI. A daSTibinduthI tapAsatAM dravyanI apekSA e (mULa svarUpanI apekSAe) dravya nitya che, For Private And Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir athavA anAzavaMta che, ema kahevAmAM jarApaNa asatya nathI. mATInA aneka AkAra bane ane te AkAre nAza pAme paNa che; paNa tenA paryAye banelA judA judA AkAranI apekSAe anitya che. keTalIka vAra jane upara e AkSepa mukavAmAM Ave che ke teo eka ja vastune nitya ane anitya eka samaye mAne che, mATe teo asatyavAdI che. Ama kahenArAe eka prakAranI gaMbhIra bhula kare che. jenenuM ema kadApi kahevuM nathI ke ekaja apekSAe eka vastu nitya ane anitya che. jevA daSTibinduthI ApaNe vastu tarapha joIe tevI te jaNAya che. mehanalAla tenA pitA vADIlAlanI apekSAe putra che, paNa tene te mohanalAla pitAnA putra gIradharalAlanI apekSAe pitA che. have A rIte vicAratAM jaNAya che ke eka ja mANasa pitA ane putra thaI zake, paNa te judI judI apekSAe thaI zake che, e kadApi visaravuM joituM nathI. je mANasa apakSA bhulI jAya, ane syAdvAdane anizcitavAda rUpe deravavAno prayatna kare te te te mANasa jaina dharmanuM svarUpa bilakula samaye nathI, ema mAnavuM paDe. mATe je je apekSAe je vacana uccAravAmAM AvyuM hoya, te te apekSAe te te vacana grahaNa karavuM. A rIte vicAravAthI dareka vastu aneka apekSAthI joI zakAya che, ane tethI vastu mAtranuM kharUM svarUpa samajavAmAM AvI zake. chae drazya ni ya che ane anatyi paNa che. dravyanI apekSAe nitya che ane payAyanI apekSAe anitya che. For Private And Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ane dravya ane paryAyanI bane apekSAe dhyAnamAM rAkhI kahIe te dravya niyAnitya che. avataraNam---guNaparyAyayorabhedo mA prasAzaditi tayokSaNamAha guNAnAmiti. zlokaH guNAnAM sahabhAvitvaM paryAyANa kramodbhavaH // lakSaNaM sarvavitproktaM tattvajJAnAya naanythaa||13|| TIkA--dravyeNa saha bhavanti tacchIlAH sahabhAvinasteSAM bhAvaH sahabhAvitvaM guNAnAM lakSaNam / guNasahitameva dravyaM / paryAyANAM tu lakSaNaM krameNodbhava utpattiH sarvavidbhiH proktam / 'yathApUrvazivakapa-yastataH sthAlaparyAyastataH kuzUlapa-- yastato ghaTaparyAyaH / naivambhUtA gugAste tu zivakapakyamArabhya ghaTAvadhi ekarUpA eva jAyante / etacca guNaparyAyavajjJAnaM saptabhaGgI praNitaM tatvajJAnopayogIti spaSTIkariSyAmaH / tatvajJAnasyAnyaH prakAronAstIti // 13 // avataraNa-vyanI vyAkhyA vicAratAM ApaNe prathama tapAsI gayA ke guNa ane paryAya yukta hoya te dravya kahevAya mATe have graMthakAra te guNa ane paryAyanuM svarUpa samajAvavA A kalekamAM prayatna kare che. artha-guNa sahabhAvI che, ane paryAye kame kame ve che. AvuM guNa ane paryAyanuM lakSaNa tattvajJAnane vAte sarvAe kaheluM che, te anyathA nathI. For Private And Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - bhAvArtha -guNa guNane tAdAmya saMbaMdha chevAthI guNI guNathI judA mAluma paDatA nathI, ane tethI temane sahabhAvI athavA nitya sAthe vasanArA gaNavAmAM Ave che. temAM jarA mAtra phera thatuM nathI paryAya kSaNe kSaNe badalAya che. teo anitya che. ane kame kame uddabhava pAme che. nave paryAya utpana thatAM pUrva paryAya vinAza pAme che. dudha dadhirUpe pariName che, tyAre dudha tarIkenA tenA paryAya vinAza pAmyA ane dadhi tarIkenA paryAyanI utpatti thaI, mATe je paramANuonuM dudha baneluM hatuM te paramANuo te tenA teja rahyA. te para. mANuomAM rahele mULa guNa kadApi badalAtuM nathI. bIje dAkhale leI A vAta vadhAre sArI rIte spaSTa karIe, AtmAnA jJAna darzana ane cAritra e svAbhAvika guNe. che. ane te guNenuM samaye samaye vartana te paryAye che. navA pAye utpanna thAya che ane junA nAza pAme che, chatAM AtmAnuM mULasvarUpa te nitya ja rahe che. mATe jJAna e AtmAne guNa che. "mane rAga thaye mane dveSa thaye" ema jANavAne AtmAne guNa kadApi nAza pAmatuM nathI, mATe te nitya che, ane tenA jANavA gya paryAnI ape. kSAe anitya che, kaI paNa dravyanuM svarUpa yathArtha samajavA tenA guNa ane payAyanuM jJAna meLavavAnI jarUra che, kAraNa ke "guNa ane payAyavALa dravya che" evI dravyanI vyAkhyA hovAthI guNa ane paryAyanuM jJAna thatAM dravyanuM jJAna thAya che. ta For Private And Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 45 tvajJAna pAmavAne, vastunuM yathArtha varUpa jANavAne A sivAya bIjo eka paNa mArga nathI, A rIte dareka vastu nuM tattva saMpUrNapaNe samajAya che. mATe guNa ane paryA canuM svarUpa vicArI dareka dravyanA guNa ane paryAya jethI jaNAya tevI rIte prayatna kare. avataraNam--etatsarvakathanasya phalamAha Adeyamiti zlokaH AdeyaM jIvadravyaM svaM jJAnacAritralakSaNam // kAlAdipaJcakAbhinnaH sohaM cinmayacetanaH // 14 // TIkA-paudgalikIkarmavargaNA parakIyA tadapekSayA jIvadravyaM svaM svakIyamAdeyam ( ayaMbhAvaH) vAtapittakaphAtmake zarIre vAtasya pradhAnatvAt / uktaM ca carake (pittaM paGgukaphaH paGguH paGgavo maladhAtavaH vAyunA yatra nIyante tatra gacchanti meghavat) pradhAna ca kRto yatnaH phalavAn bhavati ato bhipajA vA-- yavI cikitsA vidhAtavyA tathA jaDacetanAtmake cetanasya pradhAnatvAt tadA tamantareNa naiva muktiM labhate uktaM ca ( tameva viditvA'nimRtyumeti nAnyaH panthA vidyate ayanAya ) nanu jIvadravyamadRzyatvAtkathamAdeyamityata Aha jJAnati jJAnacAritre lakSaNaM yasya tat jJAnasyAvina:bhASitvAdarzanamapi gRhyate cAritraM caM sAmAyikAdi yathAkhyAnaparyantaM grAhyam / tathA ca ratnatrayeNa sugrahaM jIvadravyam / vyAvRttivyavahAro vA lakSaNasya prayojana For Private And Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir miti ddhiAnnAdavyAsyamAha / kAlAdIti-kAlAkAzadharmA dharmapudgalebhyo bhinnaH sa AtmA dehastho'haM / cinmayacaMtanojJAnaghanamayacetano nirAkRtapaudgalikasambanyatvAt svacchatApanna evA'ham / naite mama naiSAmahaM kintu kevala ekAkI kSAlitakarmapaGkaH / etAJcintakasya mama naine kAmAdayaH prabhavanti / uknaM ca / yAvajjIvaM mahAkAlaM nayedadhyAtmacintayA kiMcinnAvasaraM dadyAt kAmAdInAM manAgapi // 14 // avataraNa-jyAM sudhI jJAna pramANe AcaraNa na thAya, tyAM sudhI bhaNavAthI kAMI paNa lAbha nathI. vaLI ' da. reka vastu jANyA pachI te heya che ke Adeya che (grahaNa karavA gya che ke tyAga karavA gya che.) tene vicAra karavo joie, evI zAstra maryAdA che, te ApaNe atyAra sudhI je vicArI gayA temAMthI zuM grahaNa karavuM ane zuM tyAgavuM te vicAravuM Avazyaka che. te ja vicArane hadayamAM rAkhI graMthakAra lakhe che ke - artha-jJAna ane cAritranA lakSaNavALe jIva dravya grahaNa kare vevya che. te jIva kALAdi paMca dravyathI bhina che, ane jJAnamaya cetana sohaMrUpe prasiddha che. 1pa. bhAvArtha-ApaNe prathama vicArI gayA ke A lekAlemAM dravya che, temAMthI prakAra batAve che ke jIve dravya grahaNa karavA yogya che. kAraNa ke jIva dravya e ja pitAnuM kharUM svarUpa che. te jANyA pachI A jagatamAM For Private And Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jANavA gya bIjuM kAMI rahetuM nathI; jaina zAstrakAra kaVracaMdajI lakhe che ke nijarUpA nija vastu che pararUpa paravasta, jeNe jAye peca e teNe jANyuM samasta. AtmA eja pitAnI vastu che, ane te sivAyanI anya sarva para che, pArakI che, e bhAva jeNe jAye-hadayathI anubha-teNe A jagatamAM jANavA egya sarva padArthonuM jJAna prApta karyuM che, ema samajavuM. have te jIva dravyane zI rIte jANa, tene vAste graMthakAra tenuM lakSaNa jaNAve che. jJAna cAritra rUpa lakSaNavALe hoya te jIva jANa jJAna rUpa vizeSa upaganuM grahaNa karyAthI darzanarUpa sAmAnya upaganuM paNa kahyA vinA grahaNa thaI zake che. mATe jJAna darzana ane cAritra e traNa lakSaNa jene heya tene jIva tarIke oLakha. kaI paNa vastune sAmAnya bedha thAya te darzana, te vastune vizeSa bedha thAya te jJAna, A rIte sAmAnyapaNe ane vizeSapaNe jANavAnI zakita vALA dravyane chavadravya kahevAmAM Ave che. vaLI tAnA svabhAvamAM ramaNatA sthiratA karavAnI paNa tenAmAM zakita che. mATe te cAritravAna kahevAmAM Ave che. e pramANe vicAratAM jaNAve che ke jJAnadarzana ane cAritra e traNa guNa je tatvamAM heya te tatvane jIva tarIke jANavuM. vyAkhyAo be prakAranI ApavAmAM che. - tunuM svarUpa batAvanArI eka prakAranI vyAkhyA che. bIjA prakAranI vyAkhyA tene bIjI vastuothI judA pADanArA, For Private And Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 27. tenA dharma prati pAdana kare che. ApaNe prathama tenuM svarUpa batAvanArI vyAkhyA tapAsI gayA, have bIjI rIte vyA khyA tapAsIe te ApaNane jaNAya che ke AmAM bIjA pAMce dravyathI bhinna che. kALa AkAza, pula, dharma ane adharmathI AtmA tadana bhinna che. eka dravyamAM bIjA dravyarUpe pariNAma pAmavAnI sattA nahi hevAthI, jIva dravyanA dharma ane guNa bIjA pAMca dravyamAM maLI zake nahi e svAbhAvika che AtmA svabhAve jJAna ghana che. sarva vastuonA jJAtArUpe AtmA prasiddha che, paNa je vastuo pitAnI nathI, tene pitAnI mAnI pite ajJAnatAthI pulabhAvamAM rAce che, ane tethI te pilikabhAve sAthe karmabaMdhathI lepAya che, ane te karmabaMdhanathI pitAnuM svarUpa vizeSa vizeSa bhUlate jAya che. jyAre A "pula bhAve te huM nathI" evuM yathArtha bhAna AtmAne thaze, tyAre karma maLa samaye te chuTI jaze, ane AtmA je nizcayanayathI zuddha buddha mukata svabhAvane che, te pitAnuM svarUpa yathArtha samajaze, AvI bhAvanA niraMtara bhAvanArane kadApi paNa pula bhAve asara karI zakatA zakatA nathI. kahyuM che ke. yAvajjIvaM sadAkAlaM nayedadhyAtmacintayA / kiMcinnAvasaraM dadyAtkAmAdInAM manAgapi // mANasa jyAM sudhI jIve tyAM sudhI niraMtara adhyA * * ** . ma ciMtavanamAM teNe pitene samaya vyatIta kare je . For Private And Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ie, ane kAmAdi viSane jarA mAtra paNa pitAnA hadayamAM avakAza Ape nahi. Ama karavAthI dehAdhyAsa chuTI jaze, parapakala uparane mamatvabhAva dUra jaze, ane pitAnuM kharU svarUpa AtmAnA jANavAmAM Avaze. avataraNam---cinmayamAtmasvarUpamuktvA'nAdikAlA'zupariNatyA'tmasazliSTakarmASTaka pudgalaskaMdhebhyo bhinna AtmA ata eva karmarUpapudgalaskaMdhatyAgavivekamAha / zlokaH pudgalaskaMdharUpaM yat karma tyAjyaM vivekibhiH // yena cetanarUpo'pi pudgala iva dRzyate // 15 // . anannapudgalavargaskaMdharUpaM kSIranIravadAtmasaMzliSTaM dravyakarma heyajJeyopAdeyadRSTadbhirvivakibhistyAjyaM jJAnadhyAnavalaneti yena karmarU papudgalasaMbaMdhena cetanarUpa AtmA pudgala iva dRzyate yo yasya saMsargI sa taadRshH|| ata eva dravyakamakAraNarAgadvaSa. rUpaM bhAva karma TharataH parihAryam / / 15 // avataraNa--ApaNe gayA lekamAM AtmAnuM svarUpa vicArI gayA. AtmA svabhAve ke cetana jJAnamaya che, te paNa tapI gayA; paNa je karma maLathI AtmAnuM svarUpa AcchAdita thaI gayuM che, te karma maLanuM svarUpa kevuM che te jayAM sudhI ApaNe jANavAmAM na Ave, tyAM sudhI tene nAthI ApaNe mukta thai zakIe nahi. mATe granthakAra have bhanu 2135 gAve che. For Private And Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 49 artha -vivekI purUe pudgala skalparUpa karmane tyAga karavuM joIe. kAraNa ke te karmavaDe AtmA caitanya rUpa hevA chatAM paNa pula je dekhAya che. bhAvArtha-AtmA svabhAve zuddha ane nirmaLa che, paNa karmathI baMdhAyelo hovAthI tenuM svarUpa barAbara A paNa kanyAmAM AvatuM nathI. te karma pudgalanA skadharUpa che. AtmA samaye samaye pugala kahe grahaNa kare che. junAM kama bhogavyAthI khare che, ane navAM karma baMdhAya. che, A rIte karmane pravAha cAlyA ja kare che. jyAM sudhI mANasane AtmasvarUpa samajAyuM nathI, ane jyAM sudhI te jagatanA piAgalika padArtho prati rAgadveSa rAkhe che, tyAM sudhI te ajJAnatAne lIdhe karelA kAryathI dareka kSaNe navuM karma upArjana kare che. kSIra ane nIranAM saMga pramANe karma samUha AtmA sAthe maLI gayeluM che. te karmanA ATha prakAra che, tenuM vizeSa varNana tenA bhede sAthe jaina graMthamAM varNaveluM che, ane te tenAM nAma ane tenuM sAmAnya svarUpa varNavI calavIzuM. prathama be jJAnAvaraNIya ane darzanAvaraNIya kama AtmAnA jJAna ane darzana rUpa be svarUpane AcchAdita kare che, ane tethI Atma jJAna thatuM nathI, ane para saMpUrNa zraddhA thatI nathI. mehanIya karma meha utpanna kare che, ane rAga ane dveSathI utpanna thAya che. vedanIya karmane lIdhe sukha ane duHkha maLe che. AyuSya karma amuka gatimAM amuka zarI2mAM amuka kAla paryata rahevuM paDaze tenI hada bAMdhe che. For Private And Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAma karmathI tenuM zarIra ane tenI saghaLI upAdhi utpanna thAya che, ane gotra karmathI uraca kuLa ane nIca kuLa nakkI thAya che, ane antarAya karma AtmAnI zaktio ane saddaguNe temaja bAhya sAdhananI prAptimAM vihmarUpa thAya che. A badhAM karma amuka niyamita vakhata sudhI cAle che, teTalA vakhatamAM te karma bhegavAi jAya che. A karmane lIdhe Atma svarUpa yathArtha jANavAmAM AvatuM nathI. mATe te karmane baMdha na thAya, ane thayelAM kamane nAza thAya tevA prakAranI pravRtti karavI. pUrve upa na karelAM kamIne nAza karavAnA mArgane nirjarA kahe che, ane jethI navAM baMdhAtAM karma aTake tene saMvara kahe che. saMvara ane nirjarA dvArA navA baMdhAtA ane baMdhAcelAM sarva karmane tyAga karavA vivekI purUe prayatna kare. kAraNa ke je karmane tyAga karavAmAM na Ave te AtmA pitAnuM svarUpa AcchAdita thavAthI pula je dekhAya che. je jenA saMbaMdhamAM niraMtara rahe te tenA jevo thAya che, e niyama hovAthI ane AtmA karmane lIdhe pulanA saMbaMdhamAM vAraMvAra vasate hevAthI te pularUpa bhAse che. jJAnAvaraNa karmanA udayathI mANasa eTale adhe ajJAnI thAya che ke paMca dravya karatAM pitAnuM bhinna pANuM bhulI jAya che, ane deha te huM chuM e de. hAdhyAsa thAya che. ane tethI pite deha rUpa hoya evuM AcaraNa paNa kare che. dehane rega thatAM pitAne rega thaye che, e bhAva tene thAya che, ane tethI te duHkhI thAya che. For Private And Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A sarvanuM kAraNa dehAdhyAsa che. ane dehAdhyAsanuM kAraNa jJAnAvaraNIya kamane lIdhe utpanna thatuM ajJAna che. mATe karmane tyAga karavA zAstramAM batAvelA mArga pramANe buddhizALIeAe ahoniza prayatna kare, evo granthakatAnA kahevA Azaya samajAya che. avataraNam / vyavahAraparamparArUDhAnAmahaM kRzo'haM sthUla ityAdibuddhayA dehe cetanamadhyAsInAnAM jIvAnAmAtmani nRtyupAyamAha / anAdyanantajIvasyeti / zlokaH anAdyanantajIvasya,zuddhA svAbhAvikI sthitiH|| karmaNA pariNAmitvamAtmano vyavahArataH // 16 // TIkA-nAdiryasya nA'nto yasya sajIva stasyAu nAdyanantajIvasya nizcayanayApekSayA svabhAvasiddhA sthitiH zuddhA'jIvasamparkarahitA / vyavahAranayApekSayA karmaNA''tma naH pariNAmitvam / dravyArthikanayo nizcayanayaH paryAyArthikanayo vyavahAranaya iti sAmpradAyikAH / ayaMbhAvaH / svaccho' pi sphaTikamaNirjapAkusumasamabhivyAhAreNa raktaH pratibhAti taM raktimAnaM mithyAjAnataH puMso na vismayo bhavati tadvadAtmanaH paugalikakarma sampAda rAgadveSAdimattA pratibhAti / tAM rA For Private And Personal Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAdimattAM mithyAjAnata AtmArAmasya tatra nAsaktirbhavatIti paramArthaH | 6 | avataraNa-AtmA ane karmane ke saMbaMdha che, ane karmane lIdhe utpanna thatI sthiti AtmAne kevI rIte vyavahAramAM Aropita karavAmAM Ave che, te bAbata grantha kAra have spaSTa rIte darzAve che. atha-anAdananta jIvanI svAbhAvika sthiti zuddha che, paNa vyavahAra nayanI apekSAe karmane lIdhe AtmAnuM para pariNAma zuM kahevAmAM Ave che. bhAvArtha-jIva anAdi ananta che. jIvanI u5. tti temaja aMta nathI. jenI utpatti hoya tene aMta paNa hoya, paNa jIva anAdi hovAthI te ananta che. te kadApi marate nathI, te amara che. evA jIvanI svAbhAvika sthiti zuddha che. zuddha nizcayanayathI AtmA niraMtara zuddha che. traNe kALamAM AtmA pavitra, mukata, zuddha, buddha che, jJAna, darzana ane cAritra e tenAM traNa svarUpa che. bIjI rIte zabdomAM kahIe te sata, cit, ane AnaMda e A tmAnAM traNa svarUpa che. e traNa svarUpavALe AtmA nirmaLa che, paNa karmane lIdhe te azuddha bane che. dAkhalA tarIke sphaTika maNi svabhAve nirmaLa che. paNa je tenI nIce jAsudanuM puSpa mukavAmAM Ave te te puSyanI ratAzane lIdhe te maNi paNa lAla dekhAya che, tema AtmA paNa svabhAve zuddha che, For Private And Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paNa karmanA saMbaMdhathI te azuddha tarIke oLakhAya che, A azuddhatA te AtmAnI vibhAvika dazA che. ane pugala karmanA saMbaMdhathI AmA rAgadveSamaya bhAse che. je te rAgadveSane mANasa asatya jANe, ane rAgadveSa AtmAne vastutaH asara karI zakanAra nathI ema anubhave, te rAgaSi tene asara karI zakatA nathI. je rAgadveSane pitAnA mAne teja teo tene asara karI zake. paNa rAgadveSa te AtmAnA nahi paNa pudgalika karmanA AvibhAva che, ane pudgalika kama te huM nathI, evuM je vicAre te rAgadveSathI pAse nathI. rAgadveSa tevA AtmA ane jaDa vastune bheda jANanAra para pitAnI sattA kabula karAvI zakatA nathI. - gaSa te nitya nahi paNa kSaNika che, kAraNa ke te A mAnA guNa nahi paNa azuddha paryA che. paryAye upara jaNAvI gayA pramANe kSaNika che, ane samaye samaye babadalAya che. mATe AtmAnA karma saMbaMdhane lIdhe utpanna thatA rAgadveSane AtmAnA nahi mAnatA AtmAnA vibhAvika paryAye jANavA joIe. samudramAM game teTalA kalele utpanna thAya, paNa khaDaka upara ubhelAne te asara karI zakatA nathI. AtmA upara sthira citta rAkhI, AtmAteja huM evuM bhAna dharAvanArane te vikAre jarA paNa asara karI zake nahi. A sarva nizcaya pramANe lakhANa thAya che, e vAcaka varga kSaNa vAra paNa visaravuM nahi. avataraNam ----zuddhapi Atmani zuddhanayena pariNAmitva yuvoN rUkyA mizrita che For Private And Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 54 zlokaH svasmin zuddhanayaM zritvA, kalpyate prinnaamitaa| yadA karmavimuktaH syAjIvaH siddhsmstdaa||17|| TIkA-zuddha svasminnAsmani zuddhanayaM zritvA pariNAmitA kalpyate sA tu vAstavikI pariNAmitA / yadA jIvaH karma bhirvimuktaH syAttadA siddhasamo bhavati / siTaissamastulyaH si. dasama iti tRtIyAtatpuruSo'trajJeyaH siddhAH samAstulyAH yasya sa siddhasama iti bahuvrIhirapi samAsaH tenasiddhAnAmupamAnatvAdavizeSaguNatvaM karmavimuktasyAlpaguNatvAdupameyatvamiti kukalpanAyA nAvasaraH prasarati dvayorapyupamAnatvAdupameyatvAca // 17 // avataraNu-vyavahAra nathI AtmAnuM pariNAminma batAvI have zuddha nayathI AtmAnuM pariNAmitva batAve che. artha -zuddha nayane Azraya karavAthI AtmAmAM paNa pari. mitA kalpI zakAya. jyAre jIva karmathI vimukta thAya che, tyAre te siddha samAna thAya che. bhAvArtha-karmane lIdhe vyavahArathI AtmA pariNAma pAmate gaNavAmAM Ave che, e ApaNe gayA lekamAM varNavI gayA, paNa je nizcayanayathI vicArIe te AtmA kharekhara pitAnI meLe pariNAma pAme che. rAga ane dveSa utpanna kare tevA karmanA pula udayamAM Ave che, tyAre For Private And Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmAmAM eka prakArane kSobha thAya che, A rIte karmane lIdhe AtmAnI pariNamitA kalpavAmAM Ave che, te vyavahArathI gaNavI. paNa jyAre AtmA rAga dveSathI pitAne raMgAvA detA nathI, paNa AtmasvabhAvamAM ramaNatA kare che, tyAre paNa AtmA pariNAma pAme che te pariNAmitA svAbhAvika che, ane AtmAnI pitAnI che, te pariNAmitA vAstavika che tene lIdhe AtmA baMdhAtuM nathI. evI pariNamitAte siddhanA mAM paNa jovAmAM Ave che, samaye samaye AtmAnA jJAna darzananA paryAye badalAya che, tethI temAM pheraphAra thAya che, paNa A pheraphAra AtmAnA svAbhAvika guNene levAthI A pariNAmathI karmabaMdha ratimAtra paNa thatuM nathI. jyAre A rIte AtmabhAvamAM AtmA rame che, ane karmanA udayanA lIdhe karavA paDatA jagatanA kAye nirlepa paNe kare che, ane zarIrane mana dvArA kArya karavA chatAM zarIra manane pitAnA rUpa gaNato nathI, paNa temane kevaLa upAdhirUpa mAne che, ane zarIra mana dvArA karelAM kAryanA phaLamAM Asakita rAkhatA nathI, tyAre te AtmA karma mukata thAya che. jyAre te karma mukata thAya che, tyAre tenI sthiti siddhanA jIvonI sthiti tulya thAya che te svabhAve siddha hatA paNa te sthitinuM tene atyAra sudhI ajJAnatAthI bhAna na hatuM, paNa karmabaMdhana nAza thatAM tene pitAnI kharI sthitinuM jJAna thAya che, tyAre prathama je avyaktarUpe siddha hatuM, te have vyakatarUpe siddha thAya che. For Private And Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 56 avataraNam - mokSopAyabhUtasya samyag darzanajJAnayoH phala sya cAritrasya dvaividhyamAha ( Atmanaiti ) zlokaH AtmanaH zivasaukhyArthaM dvidhA cAritrasaMgatiH // dravyato bhAvatazvoktA caturdhA sthApanAbhidaH // 18 // TIkA -- zivasaukhyArtha mokSasukhArthamAtmanazcAritra - saGgatizcAritralAbho dvidhA prokto dravyato bhAvatazca dravyacAritra paJca mhaavrte|ccaarnnNy tiveSAvazyakAdikriyArUpam / bhAvacAritraM svasvabhAvapariNatirUpam / ubhayamapi cAritraM mokSasukhopayogIti sarvathA tatra yatanIyam / nanu sarvakarmavipramokSo mokSa iti vacanAt sarvakarmAbhAve kiM sukhaM lapsyate pratyuta sarvakarmakSaye' nartha pazyAmaH / tathAhi sarvakarmakSaye zarIrakSayastataH putrakalatradhanAdibhissaMbandhAbhAve tajjanyasukhA'bhAva iti cennA''tmanaH kevalajJAnamantareNa sukhabindorabhAvAt / tathAhi / aho ayaM zreSThI vijane deze kevalaH zete bhRtyaputrAdaya eva tatkArya kurvanti / gRhItazakhA dvArapAlAH kamapyantaH praveSTuM nA''jJApayanti / mamApi putrAdayaH katha - manukUlAH syuryenAhamapi bAhyajanairajAtavArttaH kevalo bhavAmIti sarveSAM nirupAdhyarthaM pravRttirdRzyate / kizva kArAgRhe ruddho jano yadA mokSyate tadA sarvaduH khadhvaMsena For Private And Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir labdhasvAtantryaH svAsthyasukhamanubhavati / tathA karbhapAzabaddho jIvo yadi mucyeta tadA vicAraNIyaM netre nimIlya kiM mukhaM syAditi nAsmAkaM bhAvukeSu ( sahRdayeSu ) bahuvaktavyamavaziSyate / ata eva vicArazIlAH putrakalatradhanAdiSu sukhalezamapazyanta AtmamukhAsInAstamevopAsInAzca tyaktasarvaparivArAH gRhItadIkSAH dhanAdikaM tyaktaM purISamiva smRtipathamapi nAnayantIti sArvajanIno nizcayaH / prakRtamanusarAmaH / avataraNa-karmabaMdhana zAthI tuTe te jANavuM ati jarUranuM che, kAraNa ke AtmAnI rUddhine AvaraNa karanAra karma che jJAna darzana ane cAritrathI kamane nAza thAya che. samyajJAna ane samyagdarzananuM phaLa paNa samyaga cAritra che, mATe samyam cAritranuM granthakartA prathama varNana kare che. artha-AtmAnA mokSa sukhane arthe dravya ane bhAvathI cAritra be prakAranuM che. ane sthApanA bhedathI cAra prakAranuM che. bhAvArtha-jenazAstra pramANe mekSanA traNa mArga che. te mArga jJAna, darzana ane cAritra che. temAM prathama jyAre vastunuM svarUpa yathArtha jANavAmAM Ave che, tyAre tenuM darzana thAya che, arthAt te para zraddhA thAya che. jJAnanI satyatA viSaye khAtrI thAya che. e khAtrI thatAM mANasa te jJAna anusAra vartavAne derAya che, te vartanane cAritra For Private And Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kahevAmAM Ave che. A cAritranA be prakAra zAstramAM vavelA che, dravyathI cAritra ane bhAvathI cAritra. zrAvakanA mAMca anuvrata grahaNa karavAM athavA khAra vrata dhAraNa karavA, athavA sAdhunA paMca mahAvrata dhAravA, ane tadanusAra cativeSanuM grahaNa karavuM te sarva dravya cAritra gaNavAmAM Ave che. ane Atma svarUpanI ramaNutAne bhAva cAritra samajavu, bhAva cAritra pAmavu e kAma sulabha nathI, paNa drazya cAritra te bhAva cAritranuM kAraNa che. bhAva cAritra prApta karavAne dravya cAritra jevu' uttama sAdhana khIjuM eka paNa nathI; paNa kevaLa dravya cAritrathI bhAva vinA mukita pamAya, ema kahI zakAya nahi. bhAva e sarvamAM uttama che. dAna, zILa, ane tapa paNa bhAvathIja zAle che. upadeza tara'giNImAM. kahyu' che keH-- dAnaM tapastathA zIlaM nRNAM bhAvena varjitam // arthahAniH kSudhApIDA kAyaklezazca kevalam // 1 // artha--dAna, tapa ane zILa bhAvathIja zAbhe che, paNa jo bhAva vinA karavAmAM AvyA hoya teA dAnathI kevala dhana hAni thAya che, tapathI bhukhanI pIDA thAya che, ane zALa pALavAthI kevaLa kAyakaleza thAya che. A uparathI kahevAnA bhAvArtha ema nathI ke dravyathI A sarva kAma na karavAM, paNa bhAva vinA karavAmAM Ave te vizeSa lAbhakArI thatAM nathI, mATe bhAva sahita drazya cAritra pALavu joie. yAvijaya upAdhyAyajI lakhe che keH - For Private And Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizcaya daSTi hadaya dharIjI, pALe je zuddha vyavahAra puNyavaMta te pAmazejI bhava samudrane pAra. jInezvara! bhAvacAritra Atma,ramaNutA, svarUpasiddhi, e nizcaya daSTi dhyAnamAM rAkhI, je mANasa zuddha vyavahAra dravya cAritra pALe che, te mANasa kharekhare puNyavaMta che, ane bhava samudrane pAra pAmatAM tene vilaMba lAgatuM nathI sAdhyanI apekSAe karelI zuddha kiyA sarvadA phaLavALI nIvaDe che. paNa sAdhya bindu bhulI jaIne je dravya cAritramAMja magna rahe che, te vizeSa prayAsa karI zakatA nathI. bhAva cAritra ane dravya cAritra be paraspara eka bIjAne upakArI che. A banne cAritra mokSa prAptinAM kAraNa che. mATe bhAva cAritra hRdayamAM rAkhI dravya cAritra zuddha manathI, ane zuddha rIte pALavuM, Ama karavAthI aMte mekSa prApti thaze. have sthApanA bhedathI cAritranA cAra prakAra che te nIce mujaba jANavA. te cAra bheda likika cAritra sthApanA, lekAra cAritra sthApanA, zuddha nizcaya naya cAritra sthApanA, vyavahAra naya cAritra sthApanAnA che. A leka saMbaMdhI, phaLanI IcchAthI pALavAmAM AvatA cAritrane lAkika cAritra kahevAmAM Ave che. te saMbaMdhInI sthApanAne lAkika cAritra sthApanAnuM nAma ApavAmAM Ave che. mokSa prAsa-arthe je samya cAritra pALavAmAM Ave che, te lekottara cAritra kahevAya che, ane tenI sthApanAne lekettara cAritra sthApanAnuM nAma apAya che. AtmAnA asaM. khyAta pradezamAM rahelA anata guNanI ramatA rAkhavI For Private And Personal Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tene zuddha nizcayanaya cAritra kahe che, ane te anaMta guNanA AdhArarUpa AtmAnA asaMkhya pradezane zuddha nizcaya naya cAritra sthApanAnuM nAma apAya che. rajoharaNa mukha. vastrikA, paMca mahAvrata pAlana, vagerene vyavahAranaya cAritra kahe che, te saMbaMdhInI sthApanAne vyavahAranaya cAritra sthAne panAnuM nAma apAya che. A saMbaMdhI vizeSa khulAse gu. mathI me . avataraNam-cAritrAntaraM bhAvyamAnAmavasthAmAha aasmiiyti| zlokaH AtmIyadhyAnadhArAbhidhItakarmarajaHkaNaH / AtmanaH svacchatAM labdhvA bhukte'nantaM sukhaM sadA TIkA-pArthivarajAMsi nirmalajalaiH kSAlayanti lokAH karmarajaHkSAlanopAyastu svAtmadhyAnadhArA eva kSAlitakarmamalapar3e, sati AtmanyanantaM mukhaM sadA bhuNkte| uktaM ca mahAbhArate (A. tmA nadI saMyamatoyapUrNA satyAvahA jJAnataTA dayomiH tatrAbhiSekaM kuru pANDuputra na vAriNA zudhyati cAntarAtmA // 19 // avataraNu-dravya ane bhAva cAritrathI AtmadhyAna thAya che, ane AtmadhyAnathI kevI avasthA thAya che, te have granthakAra darzAve che - For Private And Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir che artha-AtmadhyAnanI dhArAthI jenA kamarUpI rajakaNe dhovAI gayA che, te mANasa AtmAnI svacchatA meLavIne sadA ananta sukha bhogave che. bhAvArtha-manuSya pitAnA zarIrane lAgelI dhuLa dUra karavAne jaLane upayoga kare che. te ja pramANe Amane lAgelI karaja dUra karavAne upAya AtmadhyAnanI dhArA che jyAre manuSya AtmadhyAna kare che, eTale AtmAnuM ciMtvana kare che, tyAre bAhya padAthAmAM tenuM mana lubdha thatuM nathI. manane evo svabhAva che ke ekaja vakhate te eka ja bAbatane upaga rAkhI zake, athavA eja bAbatanuM dhyAna karI zake; A rIte vicAratAM jyAre mana AtamadhyAnamAM rokAya che, tyAre bAhya padArthomAM te dorAtuM nathI. bAhya padArthomAM jyAre te deravAtuM nathI, tyAre karmabaMdha thatuM nathI, ane te ja vakhate pUrvakama kharavA mAMDe che. A pramANe AtmasvarUpanuM ciMtavana karavAmAM manane mazagula karatAM, dhIme dhIme karma rajakaNe kharI paDe che. navA karma baMdhAya nahi, ane junAM karma A rIte kharI paDe te karmathI AtmA mukta thAya che, ane AtmA nirmala thAya che, tenI svAbhAvika svasthatA prApta kare che, ane AtmA pitAnAmAM raheluM anaMta sukha bhegave che. AtmA. sAmAnya jaLathI zuddha pAmatuM nathI, paNa samatArUpI ja.. nathI pavitra thAya che. mahAbhAratamAM kahyuM che ke, AtmA nadI saMyamatoyapUrNA satyAvahA jJAnataTA dayormiH For Private And Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir asatrAmiNe suha vAghaduputra na vArinA dhyAti pAnAmAM ? artha-AtmA rUpI nadI saMyama rUpI jaLathI bha relI che, satyane vahana karanAra che, te nadIne jJAna rUpI ki. nArA che, ane dayA rUpI urmi (kalela) che. he arjuna temAM abhiSeka kara, AtmA jaLathI kadApi zuddha thatuM nathI. bAda snAnathI te zarIra zuddha thAya che, paNa bAhya snAna karatI vakhate dareka purUSe evI bhAvanA rAkhavI ke A mAnI sAthe lAgelI azuddhatA paNa dUra thAya. mANasa jevI bhAvanA rAkhe che, te te thAya che, evo niyama hovAthI bhAvanA zuddha ane ucca prakAranI rAkhavI AtmAne pavitra ane zuddha karavAnI bhAvanA rAkhavAthI svayameva karma rajakaNe kharaze, ane AtmA potAnuM nirmaLa svarUpa prApta karI zakaze. avataraNam-cAritraSuSTi vidhAnArthamAtmaparamAtmanorabheda dhyAnamAha // Atmeti rAH Atmaiva paramAtmeti prajJA''sravanirodhinI // bhAvanIyA mumukSUNAM / pramAdatyAgapUrvakam // 20 // TIkA-nAyaM mamAtmA parigrahAdisamparko naite duHkhAdaya AsmapariNAmAH kintu vibhAvajA naiva ca bhojanAcchAdanaputra For Private And Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 63 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalatrAdayo mama prItipAtrANi nazvaratvAtsukhAbhAsatvAzvAtmArAmo'haM paramAtmarUpa iti prajJAkarmAstravaM ruNaddhi / ato mumukSUNAM pramAdaM tyaktvA sA prajJA bhAvanIyA / ghRtAdisaMskRta eva gha TAdidhUlibhiH sambadhyate natu zuddhaH // 20 // avataraNa--AtmA ane paramAtmAnA abheda bhA vavAthI zuM pariNAma nipaje che te have vicAravAnu che. artha--AtmA teja paramAtmA che, evI buddhi AsavanA rAdha karavAvALI, mATe pramAdanA tyAga karIne mumukSue tevI bhAvanA savadA bhAvavI. bhAvArtha--AtmA te ja paramAtmA che, e uccamAM ucca siddhAnta che. te janA temaja vedAnti eka sa rakhI rIte kabula kare che. paNa syAdvAdathI A vAta vicAravI joie. teja tu che, tuja paramAtmA che, advaitavAda ane dvaitavAda paNa jenA tattvamasi vAkyamAM grahaNa kare che. jaine paNa nizcaya nayathI teja matane "gIkAra kare che. vyavahArathI AtmA ane paramAtmAnA bheda zake kalpavAmAM Ave, paNa vastutaH te AmA ane paramAtmAmAM ratibhAra paNa bheda nathI. AvA so vamA AvyA teja paramAtmA che. jyAM sudhI AtmAne upAdhi lAgelI che, tyAM sudhI te bahirAtmA kahevAya che, paNa jyAre pAtAnA sva. rUpanI AtmAne pratIti thAya che, tyAre upAdhi asat che ema jaNAya che, ane teja samaye AtmA je svabhAvathI For Private And Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ka te pa paramAtma rUpa hatA, tene sAkSAtkAra thAya che, AtmA ramAtmA che, A vicArathI AsavanA rodha thAya che, A zleAkamAM kahevAmAM AveluM che. te zabdonI satyatA ma tAvavA have prayatna karavAmAM Ave che. hu' paramAtmA chuM e vicArathI dehAdhyAsa chuTI jAya che. dehu te 'huM' chuM' e vicAra rAkhavA te dehAdhyAsa kahevAya che, jagatamAM je je kakame thAya che, te mukhyatve A dehAdhyAsathI thAya che. phrehune peASavAne ane indriyAne tRpta karavAne mANasane aneka prakAranA dhananI jarUra paDe che, jema tRSNAe vizeSa tema vizeSa dhananI jarara hoya che. nyAyathI mANusa ekadama vizeSa dhana prApta karI zake nahiM, mATe manuSyA kukama ane anAcAra athavA anyAyI kArya karavA deArAya che, tethI Asava thAya che. mATe dehAdhyAsa eja sarva anathanuM mULa che. eka graMthamAM rahyuM che keH-~~ ema dehAtmabuddhijaM pApaM na tadgovadha koTibhiH / AtmAhaM buddhijaM puNyaM na bhUtaM na bhaviSyati deha teja AtmA che, evI buddhithI, evA vicArathI utpanna thatuM pApa karoDa govadha karatAM paNa vizeSa che; ane Atma teja huM chuM evA vicArathI utpanna thatuM puNya bhUtakALamAM thayuM nathI ane bhaviSyamAM thaze nahi. kahevAnA bhAvArtha e che ke te puNya advitIya che, jenA dhana bhAgya hoya tene gurUkRpAthI evA jJAnanI prApti thAya mATe mumukSuee-mekSa meLavavAnI IcchAvALA purUSoe sarvadA te bhAvanA bhAvavI. te mAkhatamAM jarA paNa pramAda karavA nahi, pramAdathI jeTale For Private And Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 65 aze AtmaramaNutA ochI thAya, ane deha Adi padmalika padArthanI sAthe AtmAnI ektAnA vicAra upaje, teTale aMze kakha dha thAya che. mATe kSaNe kSaNe AtmA teja huM chuM, evI nizcaya daSTi rAkhI, zuddha bya vahAra pALavA. avataraNam -- AtmadharmaprAptyartha sadgurUpadezo vinayAdinA zrotavyaH tadevAha || zlokaH AtmarmopadeSTAraH sutratA munayo matAH // tAn praNamya mahAbhaktyA zrAvyo dharma suziSyakaiH 21 TIkA - Atmadharmo ratnatrayaM tadanujighRkSayopadizanto munayo matAH agRhItacAritrA na parAnupadeSTuM yogyAH tAn mahA bhaktayA''dAtizayena praNamya kAyavAGmanasairnitvA suziSyakaiH ( saMsthAyAbhimukhaM praNamya vidhivat tyaktAnyavAdAn prabhoH guvajJaiva sadA bhavAntakaraNItyevaM dhiyA cintayan ) ityAdi zivyaguNayuktairdharmaH zrAvyaH yathA vamanavirecanAdibhiH zuddhakoSThe rogiNi nikSiptamaupathaM samUlaghAtaM hanti rogam // malinakoSThe tu vyarthIbhavadapi kadAcidrogAntaramapi janayet / tathA ziSyaguNayukte nikSipto dharmassamUlaghAtaM hanti rAgadveSAdIn / anyathA tu vyarthIbhavan kadAcid gurudopadRSTi janayan dIrgha saMsAramapi bandhayediti tAtparyam // 21 // For Private And Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avataraNa-AmA te ja paramAtmA che, evI bhAvanAnI pratIti saddagurUnI kRpA vinA thaI zakatI nathI. mATe kevA bhAvathI gurU pAsethI jJAna prApta karavuM, te have granthakAra darzAve che. arthaAtmadharmane upadeza ApanArA, sArA vratavALA munine mAnavAmAM Ave che, temane mahA bhaktisahita praNAma karIne suziSyae dharma saMbhaLa. bhAvArtha-Atmadharma eTale AtmAnA guNa jANavA te jJAna darzana ane cAritra che. tene bodha ApanArA, ane jJAna pramANe AcaraNa rAkhanArA evA muniye dhame. dezane lAyaka che. je muniye pote upadeza Ape, paNa pitAnA jJAna pramANe vrata-cAritra pALe nahi, te upadeza ApavAne lAyaka adhikArI nathI. bhale teo potAnI jJAna zakti vaDe bIjAne pratibaMdha Ape, paNa jyAM sudhI temanA vicAra pramANe AcAra nathI, tyAM sudhI te baMdhanI asara zrotA vaga upara bahuja thoDA pramANamAM thAya che. mATe jJAnanI sAthe upadezakamAM sunnatanI jarUra che, e eka kSazuvAra paNa visaravuM nahi. gurUnA guNa darzAvyA pachI ziSyanuM zuM kartavya che, tepara lakhatAM granthakAra jaNAve che ke, ziSya gurU tarapha bhaktivALA joIe. jyAM sudhI zi mAM vinaya nathI, gurU pratye bahu mAna nathI, tyAM sudhI te mANasa upadeza prApta karavAne cagya nathI. zreNika rAjA ane cAMDAlanuM dRSTAnta jena Alamane paricita havAthI, For Private And Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 67 tenuM mAtra atra smaraNa karAvavAmAM Ave che. sAmAnya vidyA paNa vinaya zivAya---gurUbhakti zivAya--prApta thatI nathI, te pachI AtmajJAna jevA gahana viSaya gurUbhakti vinA zI rIte prApta thai zake? karavAnA traNa A jagatamAM parApUrvathI jJAna prApta mAga gaNavAmAM AvelA che; dhana, vidyA ane rUpAdazuzruSA dhanathI vidyA prApta karavI e vidyA meLavavAnA kaniSTha mArga che. vidyA ApI vidyA prApta karavI e madhyama mArga che. paNa gurUnA caraNa kamaLanI sevA karI gurUkRpA dvArA gurUnA AzIrvAda dvArA jJAna meLavavu te vidyAnA uttama mAga che. mATe ja atre kahevAmAM Avyu` che ke gurUnI atyaMta bhakti pUrvaka upAsanA karavI ane dharmanuM zravaNu karavu. A AAkamAM praNAma karavA anebhakti karavI e e vizeSa mukavAmAM AvyA che, te jaina zAstramAM dazAvela AmnAya samajavAM; vinayava'taneja vidyA ApavI jema dudha sarva prANImAtrane hitakArI che, paNa sarpa te pIe che, tyAre jhera rUpe pheravAi jAya che, tema AtmajJAna atyaMta hitakArI ane mekSamArga sAdhaka chatAM kuziSyane ApavAmAM Ave te anarthakArI nIvaDe che. temAM Atma jJAnanA doSa nathI. paNa kuziSyarUpa kharAba adhikArInA doSa che. mATe gurUe paNa cagya adhikArI joI A AtmajJAnanA mahAna viSaya zikhavavA, eja lakSyArtha che. avataraNam - sadupadezastu sadguruzaraNamantareNa na phala -- For Private And Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAg bhavatyataH sadguruH zaraNIya ityAha // zloka sadguruM zaraNIkRtya sudhiyaH supathAdarAH mokSAbhilASakAH ziSyA gacchanti paramaM pdm|22| TIkA-zobhanaH panthAH supathaM tasminnAdaro yeSAM te supathAdarAH sudhiyaH zreSTabuddhayaH mokSamabhilapanti tacchIlA mokSAbhilASukAH ziSyAH sadguruM vittAdheSaNArahitaM zaraNIkRtya saMsArAdhinAvikatvenA''lambya paramaM padaM gacchanti muktibhAjo mAtA : |rara . avataraNa-upara jaNAvyA pramANe saddagurUnA zarakRvinA sadupadeza paNa phaLadAyI thatuM nathI, mATe sadagurUnuM zaraNu karavuM; eja bAbata granthakAra khullA zabdomAM pratipAdana kare che. artha-sArI buddhivALA, sumArgamAM rUcivALA, ane mekSanI abhilASavALA suziSya gurUnuM zaraNuM pAmI paramapada prApta kare che. bhAvArtha-have ziSyanA vizeSa lakSaNa A lekamAM jaNAvavAmAM Avela che. paramapada prApta karavuM e kAma sugama nathI. tenA adhikArI thavAne sAmAnya janamAM mA For Private And Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lUma paDatA guNA karatAM vizeSa guNAnI jarUra che. te guAmAM mukhya guNa nIce pramANe che. prathama guNa e che ke tenAmAM sArI buddhi hovI joie. jJAna meLavavAmAM sArI buddhinI atizaya jarUra che. jenAmAM sArAsAra pArakhavAnI zakti khIlelI nathI, jenI tarkabuddhi paripakatra thayelI nathI, ane je svataMtra rIte vicAra karavA samartha nathI, te jJAnanuM gaMbhIra rahasya yathArtha samajI zake nahi. buddhi paNa e prakAranI zakti che. tenA sadupayoga temaja du: rUpayega paNa thaI zake. mATe khIlelI buddhinA sajjupayogaja thAya te mATe ziSyamAM buddhinI sAthe sumAga tarapha rUci hovI joIe. je mArga buddhine rUce tevo lAge te mArga tarapha teNe rUci rAkhavI joie. zuddha ane satya mArga tarapha tenI vizeSa rUci thavI joie. ane te sAthe A sa'sAramAMthI mukta thavAnI mumukSA tenAmAM khAsa hAvI joie. te mumukSA dharAgyathI prAdubhAva pAme che. jyAM sudhI manuSyamAM ata vairAgya nathI, ane aMtaraga pramANe bAhya vairAgya paNa zakti pramANe grahaNa karatA nathI, tyAM sudhI te mANasamAM kharU' mumukSutva jAgRta thayu' che. ema mAnI zakAya nahi. jyAre A jagatanA mAyAvI ane kSaNabhaMgura padArthAnI anityatA ane asAratAne mANasane ghaNe aMze khyAla Ave che, tyAreja teparathI tenuM mana uThI jAya che, ane nityatattva je AtmA che, te zeAdhavAne, ane upAdhithI mukata thavAne tainA hRdayamAM svAbhAvika abhilASA utpanna thAya che. teja kharI mumukSu kahI zakAya. AvA guNavALA For Private And Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir suziSya sazurUnuM zaraNuM aMgIkAra kare che. saddagurUne ja sarvasva mAnI temanI AjJA pramANe varte che, sadgurU paNa ziSyanI bhaktithI suprasanna thAya che, ane kharUM Atma svarUpa ziSyane samajAve che, ane AtmasvarUpane anubhava thatAM sAkSAtkAra thatAM A jagatamAM prApta karavA gya bIjI vastu rahetI nathI. te ja paramapada che ane te padane te lAyaka thAya che. A rIte sadgurU zaraNathI umadA guNavALe ziSya paramapada prApta karavAne lAyaka bane che. avataraNam-mandAdhiyAmeva gurvapekSA vayantu svacchabuddhitvAt svayameva kartavyaM nizceSyAma ityahaGkAranirAkaraNArthamAha zloka mokSAvAptiH kadA kiM syAtsadagurorjJAnamantarA // sanetrA nApi pazyanti padArthAn bhaanumntraa||23|| TIkA--sadgurorjJAnaM vinA mokSAvAptiH kadA kasminnapi samaye kiM syAt ? naiva syAdityarthastadeva samarthayati sanetrA iti cakSuSmanto'pi bhAnu vinA ghaTAdipadArthAn naiva pazyanti (pRddati saMgAjImatarapathora) taiH mArA avataraNa-keIne kadAca zaMkA utpanna thAya ke manda buddhivALAne gurUnI jarUra hoya, paNa mArI buddhi te nirmaLa che, te gurU vinA paNa paramapada huM pAya For Private And Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 72 karI zakuM evI zaMkAnA nirAkaraNAthe gurUnI jarUra batAvatA graMthakAra lakhe che ke - artha-mokSanI prApti saddagurUnA jJAna vinA kadApi zuM thaI zake? AMkhevALA mANaso paNa sUrya vinA joI zakatA nathI, bhAvArtha-ghaNI bAbate ApaNane prathama daSTie bahu sarala bhAse che, paNa te samajavAne tenuM yathArtha svarUpa anubhavavAne ApaNane ghaNe zrama paDe che, te chatAM paNa keTalAka evA bArIka prazna uThe che ke tenuM samAdhAna potAnI meLe thaI zakatuM nathI te vakhate gurUnI jarUra ja NAya che. gurU mananA saMzaya TALI de che, ane anubhava jJAna Ape che. pustako paNa mahAna purUSanA anubhavanA vacane che, chatAM paNa je jIvate purUSa kArya karI, zake te kArya te pustaka kadApi karI zake nahi. ekalA pustakathI saratuM hoya to pachI gurUnI garaja paNa na rahe? paNa vastu sthiti vicAratAM ema jaNAya che ke gurUgama vinAghaNI bAbate cayArtha samajyA vinAnI rahI jAya che. vaLI vRddha paraMparAthI cAlI AvelI keTalIka bAbate je pustakArUDha na thayelI hoya te paNa jJAnI gurUnA samAgamathI meLavI zakAya. vaLI je yegane mArga che, ane jemAM prANAyA. mAdika kriyA karavAnI che, temAM mANase eka gya gurUne mAthe rAkhaja joIe. kAraNa ke temAM AgaLa vadhavAmAM anubhavAtI aDacaNe gurU vinA dara keNa karI zake ! Aja bAbata dAkhalAthI graMthakAra samarthana kare che. cakSuvALA For Private And Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7ra, manuSya padArthone jovAnuM sAmarthya dharAve che, paNa tene vAte cagya ane Avazyaka nimitta joIe, te nimitta sUryano prakAza che. je sUryane prakAza na hoya te cakSu chatAM paNa manuSya padArthone joI zake nahi. kadApi dIvAnA prakAza vagere a5 sAdhane dvArA teone padArthanuM a5 svarUpa samajAya, paNa yathArtha svarUpa jANavAne te sUryanA prakAzanI ja jarUra che. tevI rIte pustaka vagere sAdhane dvArA jJAnanuM TuMka svarUpa kadAca jA NavAmAM Ave paNa kharuM, paNa vastutava samyaga rIte anubhavavAne mATe te gurUvinA bIje anya mArga nathI. gurU sUrya samAna che. gurUne ApaNe je je upamAo ApIe te ochI gaNAya ane ApaNe game tevA upAcethI temane upakAra mAnavAne prayatnazILa thaIe, paNa kharI rIte temane upakAra mAnI zakAya ja nahi. kAraNa ke jeTale upakAra dharmagurUne mAnIe teTale alapa gaNAya. paNa garaja sarI eTale vaidya verI, tema je leke kRtanI nIvaDe che. temanA samAna A jagatamAM pApI ane adhama keI nathI; eka sthaLe lakheluM che ke paraNelA chokarAo jema mAtAnA guNa visarI jAya che, tema ziSya AcAryanA guNa che zikhyA pachI bhulI jAya che. A eka moTI kRtaghanatA che, mATe te kRtanatAne tyAga karI bhakti pUrvaka gurU pAsethI jJAna meLavavuM. .. avataraNam---guruzaraNapUrvakagurujJAnalAbhe'pi tajjJAnaM zra dAdikamantareNa na mokSa prasUta iti tadA For Private And Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (2 zlokaH zraddhAvAna ziSyA para #tiSa vineyAstatvamArgasya jJAtAraH prabhavanti hi // 24 // razIlA vineyA namaskArAdivinayavanta etAdRzAH ziSyAH ta. camArgasya jainasiddhAntAtmakasya jJAtArazca santaH prabhavanti muktau samarthA bhavanti hIti prasiddham // 24 // avataraNa-gurUnuM zaraNa lIdhuM, gurU pAsethI jJAna meLavyuM, paNa je te ziSyamAM zraddhA na hoya te te jJAna tene vizeSa lAbhakArI thaI zake nahi, mATe ziSyamAM zraddhAnI paNa AvazyaktA che, eja bAbata pratipAdana karatA gra. WkAra lakhe che ke - artha-zraddhAvALA, paropakAranA sAdhaka vinayavaMta ane tatva mAgane jANavA vALA ziSya (melane vAste) sAmartha thAya che. bhAvA-jema upadezakamAM aneka guNanI jarUra che, tema ziSyamAM paNa ziSyane egya evA aneka sadgunI AvazyakatA che. jema sphaTika maNi vizeSa nirmaLa hoya che, tema temAM sUryane prakAza adhikatara prakaTe che, teja rIte jema ziSya vizeSa lAyaka hoya che, tema gurUnuM jJAna tenAmAM adhika prakaTI nIkaLe che. mATe ziSyanA vizeSa For Private And Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir guNanuM varNana A lokamAM karavAmAM AveluM che. prathama te ziSyane gurUmAM ane gurUnA vacana upara atyaMta zraddhA. hevI joIe. kAraNa ke gayA lekamAM jaNAvyA pramANe gurU pAsethI jJAna maLe, paNa te jJAna upara zraddhAnI jarUra che. jJAna hoya, paNa jJAna upara zraddhA na hoya te te jJAna vacanamAtramAM rahe, paNa jJAna anusAra vartana thatuM nathI; zraddhA rahita jJAna kevaLa ADaMbararUpe zobhe che, paNa tevuM jJAna cAritra para asara karatuM nathI, ane je jJAnathI cAritra na thAya, te jJAna bahu upagI gaNI zakAya nahi; mATe jJAnanI sAthe zraddhAnI jarUra che. gurUnI parIkSA karavAmAM bahu vicAranI AvazyakatA che, paNa ekavAra saddagurUne oLakhyA pachI temanA kathanapara saMpUrNa vizvAsa rAkhavA vartavuM jarUranuM che. vaLI ziSe parepakArI svabhAvavALA hevA joie. jJAnane khare upayoga popakAraja che. jenuM jJAna papakAramAM vaparAyuM nathI, paNa garvanuM kAraNabhUta thayuM che, tenuM jJAna kupAtre paDayuM che ema mAnI zakAya. jJAna athavA AtmAnI bIjI kaI paNa zakita abhimAna mATe nathI, paNa ajJAnInuM ajJAna dUra karavAne mATe che, temaja jJAna jANI te pramANe vartavA mATe che, e vicAra hadayathI kSaNavAra paNa vicAra nahi sarva prakAranA madane dUra karavAnuM sAdhana jJAna che. paNa je jJAnane ja mada thAya te pachI tene vAste bIjo eka paNa upAya ja Ave nahi. mATe jJAna garvanA kAraNabhUta na thAya e vicArathI prathamathI parepakAra vRtti hovAnI jarUra che. kaI For Private And Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhanavAna paNa kaMjusa manuSya ema dhAre ke vizeSa dhana jyAre prApta thaze, tyAre huM tene sanmArge vAparIza. paNa tenI dhAraNA tenA manamAM ja rahI jAya che. kAraNa ke je manuSya potAnI sthitinA pramANamAM dAna karatuM nathI te vizeSa dhana prApta thatAM tene sadupayoga karaze ema zI rIte mAnI zakAya ? tema jJAnane paNa paramArthe uparoga thAya te mATe popakAranAM bIja ziSyanA hRdayamAM vikasAvavAnI khAsa jarUra che. ziSya vinayI hovuM joIe, e bAbate kahyA vinA paNa samajAya tema che, vinayathI mANasa pAtra thAya che, ane vinaya sarva dharmanuM mULa che ema zAstrakAre paNa kahe che. vinayathI gurU prasanna thAya che, ane gurU kRpAthI sadAbedhane lAbha ziSya meLavI zake che. je ke caMdranI mAphaka gurU te eka sarakho badha badhA zi ne Ape che, paNa vinayI ziSya tarapha gurUne svAbhAvika prema vaheto hovAthI te ziSya vizeSa jJAna meLavavA bhAgyazALI nIvaDe che. vaLI ziSyamAM tava jANavAnI rUcinI jarUra che. tava jIjJAsA paNa ghaNAja zeDAnA hadayamAM udde che. hajAre manuSyamAMthI ekamAM kharI tajIjJAsA prAdurbhAva pAme che. mahA puNyodaye, athavA parama gurU kRpAvaDe jIvanI IcchA vastu tattva zuM che, te jANavA bhaNuM derAya che. jyAre saMsAra uparathI meha dazA jarA utaratI thaI hoya che, tyAre ja nitya tatva zuM ane te kevI rIte pAmI zakAya-anubhavAya tevA prayane jANavAnI rUci egya chamAM utpanna thavA pAme che. A vA guNa For Private And Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vALA ziSya gurUpAsethI yogya jJAna meLavI, te pramANe vartI paropakArArthe te vAparI aMte mokSa meLavavAne lAyaka thAya che. __ avataraNam--zraddhAvanto'mi' ziSyA jinAjJAsAdhakabaguNairantareNa na mokSasAdhakAstadAha / zlokaH jinAjJAsAdhakAH svasthAH mUkSmabuddhayAvalokakAH tattvAtatvasya jJAnena satyamArgAvalambinaH // 25 // TIkA-tAnave vizinaSTi jinAjJAsAdhakA iti jinAjJAM ratnatrayopadezarUpAM sAdhakAH svasmistiSThantIti svasthA AtmadhyAnaparAyaNAH sUkSmabuddhayAvalokante / ityavalokakA svacchadhiyA kRtAtmasAkSAtkArAstatastattvAtatvasamuditastha vivakenede mAtmIyaM tattvamevopAdeyamanyattu paugalikatvAdeyamiti nirNayena satyamArgAvalambinaH padArthasvarUpasya sAkSAdbhAsamAnatvAditi bhAvaH / / 25 // avataraNa-nisaraNanA judA judA pagathIyAM che, tema mokSamArganA pagathIyA rUpa ziSyanA sadaguNe che. tevA guNe agaNya che, temAMnA keTalAka guNa betraNa lekamAM varNavavAmAM AvyA, have bAkInA keTalAka A kalekamAM - 2 zava cha:-- For Private And Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ' arthA-janAjJAne sAdhavAvALA svabhAva ramaNa karanArA sUma buddhithI avalokana karanArA, ane tattvatathA atattvanuM jJAna thavAthI satyamArganuM avalaMbana karanArA ziSya hevA joIe. bhAvArtha -ziSya jInezvaranI AjJA pALanAra hovA joIe, jJAna darzana ane cAritra e janAjJAnA traNa svarUpa che. tenI ArAdhanA zikhee karavI joIe. jJAna pA. mavuM, zraddhA rAkhavI ane jJAna pramANe vartavuM e traNa rIte janAjJA pALI zakAya. jInanI AjJA pALavI eja jInezvaranI utkRSTa bhakti karyA samAna che vaLI te sAthe potAnA svabhAvamAM ramaNatA karanArA ziSya hevA jaIe svasvabhAva ramaNatA karavI eTale Atma yAna karavuM, AtmA teja huM chuM e vicAra rAkhI AtmasvarUpanuM cintana karavuM. jenuM ApaNe ciMtana karIe tevA ApaNe thaIe, e niyama hevAthI, AtmA nuM dhyAna karatAM ApaNe paNa AtmasvarUpI thaI zakIe. AtmAnuM dhyAna zI rIte karavuM, te zukala yAnanA cAra vibhAga kahetAM ApaNe vicArIzuM, paNa TuMkamAM ane eTaluM jaNAvavuM upayogI thaze ke dareka pilgalika vastu karatAM AtmA bhinna che, temaja AtmA jJAna darzana vagere guNo sahita che. AtmA anaMta zaktivALe che, te nivikAra che, ane mana tathA vANuthI agocara che; ane indriya tathA mananA vikAre tene asara karI zakavA samartha nathI; A vagere bhAvanAo apramattabhAve bhAvavI e ja AtmadhyAna For Private And Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ' uttama mArga che. sUkSma avalokana buddhi e paNa ziSyamAM jarUrI che. jenI sUma buddhi nathI, jenAmAM gahana viSe - samajavAne joItuM dharya tathA Atmakhala nathI, te bahu abhyAsa karI zake tema Atma mArgamAM AgaLa vadhI zake nahi. A buddhi khIlavavAne vAte koI paNa vicAra teNe ekadama grahaNa kare nahi. pitAnI buddhi jyAM sudhI te kabula karI zake nahi tyAM sudhI te svIkArI levI nahi, paNa te saMbaMdhI manana karavuM, tenI AlocanA karavI, ArIte - buddhi sUkama thaze. vicAra karyA vagara kevaLa zraddhA rAkhI ke paNa vicAra aMgIkAra karavAthI buddhi khIlatI nathI. keI paNa vicArane sAme pakSa zuM kahe che, te tapAsavuM, ane tenI dalIlomAM keTalI satyatA che, te vicAravI, ane pachI satyane grahaNa karavuM. tarka zAstranA abhyAsathI buddhi baha - sArI rIte khIle che, dhyAnathI paNa buddhi sUkSma thAya che. badhA vicArone dura karI, phakta ekaja vicArazreNI athavA viSaya upara manane sthira karavAthI, te vicAra athavA viSacanuM yathArtha jJAna maLe che, eTaluM ja nahi paNa buddhi paNa tIvra thAya che, mATe te guNa ziSya khIlave jeIe. A pramANe sUma buddhi rUpa sAdhana vaDe ziSya tatva zuM che, ane atatva zuM che, tene nirNaya kare, A kAma sugama nathI, paNa gurUkRpA vaDe, ane buddhine sadupayoga karavAthI, te kAma thaI zake che. bhUtakALamAM aneka purUSa tasvAtattvane nirNaya karI satya mArga pramANe cAlavAne samartha thayelA che, hAla paNa thAya che, ane bhavi For Private And Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sAda. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 79 SyamAM paNa thaze, kadAgrahuno tyAga karI. niSpakSapAta HddhithI satyane nirNaya karavA icchanArane paramasatya prApta thaya vinA rahetuM nathI. "mArUM te sArUM" ema nahi mAnatAM "sArU te mArUM" evA siddhAMta svIkAranAra satyanI samIpamAM vhele AvI zake che. mATe kadAgrahanA tyAga karI satya grahaNa karI te pramANe vana rAkhavu e paNa ziSyanA dharma che. Atmatattva upAdeya che, ane pudgaladravya heya che. eve viveka rAkhanAra ane te mArge caDhanAra svAmahita sAdhI zake che. avataraNam - mokSasAdhakA guNA api gurvAjJayA bhavantI zloka gurvAjJAM manyamAnAH syuH ziSyAH samyag dayAlavaH dharmamArga vitanvAno yAtA yAsyanti sadgatim 26 TIkA- gurvAjJAM manyamAnAH ziSyAH samyagdayAvanto bhavanti nahi gurvAjJAmantareNa dayAlutAvirbhavati gurvAjJAdhAriNaH ziSyA eva dharmamArga vitanvAnaH santo'neke sadgati yAtA gatA yAnti nighyAnta 2 // 26 // avataraNu--upara jaNAvelA guNAvALA ziSyoe paNa saddagurUnu... Alakhana rAkhavu. joie. sadgurUnI kRpAthI zivagati zIghra thAya che. For Private And Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atha-gurUnI AjJAne mAnanArA ziSe samyaga rIte dayALu hoya che. ane dharma mArgane vistAra karIne zive sadagati pAmyA che, ane bhaviSyamAM pAmaze. | bhAvArtha-gurUnuM mAhAsya A lokamAM je varNa vavAmAM AveluM che, te keTalAkane atizayekti bhareluM lAge e saMbhava che, paNa je tattva daSTithI vicArIe te te yathArtha ja che, saddagurUnuM je yathArtha svarUpa samajavAmAM Ave te pachI temanA viSe bhakti hadayamAM jAgRta thayA vinA rahe ja nahi. sadagurUnA aneka guNanuM varNana te A. lekhanI karavAne asamartha che, paNa TuMkamAM A nivedana karavuM cogya thaze ke jeNe Atmatatvane jANyuM che, anubhavyuM che, te pramANe je cAritra pALe che, ane jenA hadayamA evA bhAva sadA ullAsamAna thAya che AkhA ja. gatanA che e pramANe tatva jANe samyagmArge cAlI, sukhI thAya. "savI jIva karUM zAsana rasI, esI bhAva dayA mana ullI " evA vicAra jenI rage rage vyApI rahelA che, jenA dareka AtmapradezamAM sarva prANI mAtra pratye apUrva dhyAnI lAgaNI chAyI rahelI che, tevA gurUnA hadayanuM varNana karavA keNa samartha che? tevA gurUnI bhakti yathArtha rIte karavA kenAmAM baLa mAluma paDe che ? tevA gurUnuM mAhAsya jeTaluM kahIe teTaluM ochuM ja gaNa - kAya tevA gurUnI AjJA mAnanArA ziSyamAM kevA prakAranA guNe pure che te granthakAra darzAve che. prathama to teo dayALu thAya che. ahiMsA athavA dayA e sarva guNemAM For Private And Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukhya che. gurUne dayAguNa ziyamAM Ave e svAbhA vika niyama che. jeNe Atmatatva sArI rIte anubha vyuM che, te sarvamAM samAna Atmatatva jue che, ane tethI bIjAM sarva prANImAtra tarapha tenA manamAM dayAnI vRtti pragaTI nIkaLe, temAM kAMI navAI jevuM nathI. upAdhine lIdhe tenuM Ama teja game teTaluM avarAI gayeluM hoya, chatAM jevuM eka jJAnInuM Atmateja che, tevuM ja eka adhama ane halakI vRttivALA manuSyanuM che, e bAbata jJAnInI cakSue spaSTa bhAse che, ane tethI upAdhinI aMdara rahelA Atmatattva bhaNI daSTi rAkhI sarvatarapha eka sarakho premane, pravAha te vahevarAve che. premanuM kharUM kAraNa Aja che. tenAthI utaratA bIjA badhA kAraNomAM svArthI prema keIkane kaIka svarUpe raheluM hoya che. paNa A premane prazasya che. te prema dayArUpe, maitrIrUpe, pramAdarUpe aneka bhAvathI prakaTa thAya che. paNa tenA svarUpamAM jarA mAtra paNa phera paDato nathI. AvA ucca prakAranA premavALA gurUne apUrva prema nihALI temanA ziSya paNa tevA prakAranA thAya che. vaLI zive paNa gurUkRpAvaDe dharma mArgane vistAra karI zake che. gurU kRpAthI teo dharmanAM to jANe che, ane jema pote gurU pAsethI zikhyA tema teo pitAnA zivene bhaNAve che, A rIte dharmane vistAra thAya che. je gurUo jJAna pAme, paNa tene teonA ziSyane baMdha na Ape, ane kevaLa abhimAna vRttimAM rahe che tenuM pariNAma e Ave ke temanA maraNanI sAthe te jJAnane vira cheda For Private And Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir thAya, ane te mArga lAMbA kALa sudhI cAlI zake nahi. jema koI nadInA pravAhane rokvA prayatna kare te cheDe ghaNe aMze te kAma te karI zake, paNa pravAhanuM baLa eTaluM badhuM sapta che ke game tevA pratibaMdhane nAza karI patAnI sattA calAve che, tema dharmane pravAha te cAlyAja kare che, paNa te pravAhamAM jeo vidana nAkhe che, teo ja pApakarmanA bhAgI thAya che. paNa suzi te je mArgathI pitAne lAbha thaye, te mArga bIjAo jANe te mATe satata upadeza kare che. A pramANe teo zubha kama upArjana kare che, jenA prabhAvathI aMte te zive sadgati pAme che. teo svarganuM sukha zubhakarma vaDe bhegavavAne bhAgyazALI thAya che, ane je A kAma teoe niSkAma buddhithI karyuM hoya che, te teo apavarga paNa prApta karI zake che. 26 che ___ avataraNam--gurvAjJAlabdhamokSAnukUlaguNAH ziSyA rAgAdizatrunAzakatvenAbhyantaraMdharma labhanta ityAha // RovA rAgadveSavihantAro gAmbhIryAdi guNAnvitAH // pavitrAH ziSyakAH samyag dharmamAbhyantaraM gatAH27 TIkA-rAgadveSAn vizeSeNa ghnanti rAgadveSavihantAraH gAmbhIryAdibhi guNairantraguriti gAmbhIryAdiguNAnvitAH sarva For Private And Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sahAvada mAnApamAnayoradattacetasaH pavitrA nirgatarAgAdimalA: ziSyA AbhyantaraM dharma samyag gatAH dharmo dvidhA Abhyantaro vAhyazca tatra bAhyo vrAkriyArUpa Abhyantarastu aatmjnyaanrmbatAvo mokSaag: 27 |. avataraNu-gurUnI AjJA pramANe vartIne ziSyane anukULa guNa samUDa prApta karyA pachI ziSya zuM kartavya bajAve che te have graMthakAra dazAve che. atha-rAga deSane nAza karanArA, gAMbhIrya vagere guNavALa, pavitra zive aMtaranA samyagdharma mAga pramANe varte che. bhAvArtha-ziSya je mekSa pada meLavavAne utsuka heya che teo prathama te rAga dezane nAza karanArA hevA joIe. koIpaNa pigalika vastu prati hRdayamAM Asakita thAya te rAga kahevAya che. te rAgaja zreSanuM kAraNa thAya che te vastu na maLatAM, athavA teno viyoga thatAM, cheSa utpa na thAya che. kaI paNa vastu athavA zarIra rUpI upAdhi pratyenA rAga lIdhe te vastune vinAza thatAM ane thavA maraNathI te zarIrane nAza thatAM dukha thAya che. aniSTa saMgemAM athavA pratikuLa manuSyanI madhyamAM vasatAM mANasane dveSa upanna thAya che. aniSTa saMgomAM athavA manuSyanA madhyamAM sahana zILatAthI nabhAvI levAne badale, ane temAMthI sArI sthiti lAvavAne badale te sage. A sthitine dveSa karavAthI te badalAtI nathI. For Private And Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 84 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir athavA paNa manuSya je vastu upara rAga kare che, vastu uMpara dveSa kare che, te anethI dhAya che. rAma te. maja dveSa ane dhanakAraka che. mATe te anne eka sarakhI rIte tyAga karavA lAyaka che. tyAre atra eve prazna upa sthita thAya che ke rAgadveSanA tyAga zIrIte thai zake ? dareka kSaNe utpanna thatI rAgadveSanI vRttinA mANusa kevI rIte nAza karI zake ? temaja rAga ane dveSanA kAraNeAnI vaccamAM rahevA chatAM madhyasthapaNu athavA samatA kevI rIte jALavI zake? A praznanA uttara ApaNe have vicArIe, A praznanA uttara phakata ekaja vicArane AdhIna che. sarva pAgalika padAthI aMte anitya che. keTalIka vastunA pa dAyA tenI te sthitimAM lAMkhA kALa sudhI Take paNa kALanI apekSAe anitya che. dhamazAstrAmAM patipAdana karavAmAM AvyuM che ke indranI rUddhi paNa aMte kSaNika che. A tri cAra prathama dRSTie asat heya ema lAgaze. paNa vastu sthiti vicAratAM te satyathI paripUrNa che. bhalene Indranu AyuSya sAgaropamanuM hoya chatAM kALa anata che, ane kALanI anatatAnI apekSAe sAgaropama paNa eka kSaNlR tarIke mAnavAmAM Ave te te kalpanA asatya nathI. Atma sivAyanI sarva vastuo anitya che, paNa anityatAmAM paNa bhe che. jo ke saghaLI pAgalika padAtheA tyAjaya che, chatAM e kadama sarva padArthAne! tyAga thai zake nahi, mATe dhImedhIme te kAmane Arabha karavA joie. prathama nAnI nAnI khAkhate For Private And Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bu mAM rAgadveSanetyAga karatAM zikhavu joie. ivastu prati AAsakti ane aniSTa vastu prati arUci, e rUpa rAga ane dveSanA tyAga karavAnA Arabhu prathama nAnA padArthonA sabaMdhamAM karavA joie. khAvAmAM, pIvAmAM, paheravAmAM, bhogavavAmAM vairAgyavRtti khIlavavI joie. aniSTa sayAgA maLe te paNa te pUrva bhavamAM karelAM kAryanA phaLarUpe che, ema hRdayathI mAnI sahana karI levA joie. vaLI te sAthe vicAravu... jarUratu che ke rAgadveSa AtmAnA svAbhAvika nahi, paNa vibhAvika dhame che, ane AtmA upara teonu prAma lya cAlI zakaze nahi. jyAM sudhI ajJAnathI AtmA deha, mana ane indriyA sAthe peAtAnu ekaya svIkAre che, tyAM sudhI rAga ane dveSanA sarvathA nAza kadApi thaze nahi. va stunA tyAgathI nahi paNa vastu uparathI hRdayathI rUcI uThI javAthI, mamatva bhAvane vinAza thavAthI rAganI e chAza thAya che. rAganA tyAga karavA enA artha evA nathI ke te vastu upara dveSa karavA. kAraNake dveSapaNa pUrve jaNAvyApramANe rAganI mAphaka bandhanu kAraNa che. mATe rAtra temaja dveSa banne kADhI udAsIna vRtti rAkhavI pUrva kRta kamA nusAre je je sajoge AvI maLe te te sajogAmAM u dAsIna vRtti rAkhI vartavuM; ane duHkharUpI gurU je pratibhedha Ape te grahaNa karavA. A rIte vartavAthI rAga dveSane dhIme dhIme tyAga thaze. * vaLI te ziAmAM gaMbhIratA, udAratA, paropakAra vRtti, kSamA jInendriya vagere aneka sadguNNA joie. A badhA For Private And Personal Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir guNe rUpa pagathIyAM che je vaDe mANasa AtmajJAnanI nisaraNa para sArI rIte caDhI zake che. dareka deSa jene paga taLe kacarI nAMkhavAmAM AvyuM hoya, te paNa uMce caDhavAmAM pagathIyArUpa thAya che. A sarva guNonuM varNana karavuM A sthaLe jarUranuM nahi jaNAyAthI karyuM nathI. AvA guNone dhAraNa karanAra, ane rAga dveSane nAza karavAne tatpara evA pavitra ziSya samyagadharma sArI rIte samajI zake che, ane tadanusAra vartana paNa ucca prakAranuM rAkhI zake che. . ra7 ___ avataraNam-pUktiguNasampannasya ziSyasyAbhyantaradharma kartavyatvanopadizati __ zloka mokSamArgaH kathaM prApyaH dharmamAbhyantaraM vinA // bAhyadharma parityajya AntaraM bhaja bhktitH|| 28 // TIkA-Asthata gharSa vinA mokSamArga varSa thI nA prApya ityarthaH / ato bAhyadharma parityajya tyaktvA''ntaraM dharma bhaktito'tyAdareNa bhaja sevasva yo hi dharmabahirmukho viSayalolupo'jJaH tasmai bAhya-dharmopadezo yastu vAhyadharmajJAtasAratvAdviSayabhogAnAkAMkSastasmA Abhyantaro dharmoM deyaH // 28 // avataraNa-upara jaNAvelA guNe ziSyomAM hAla te chatAM tene kevA prakAranuM vartana rAkhavuM ke jethI karI te For Private And Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org y. d Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir peAtAnu' je nizAna che, te siddha karI manamAM rAkhIne ja lakhatA hAya uttara Ape che. zake ? e praznane ema. graMthakAra tenA artha Abhyantara dhama vinA bAhya dhama kevI rIte pAmI zakAya ? mATe bAhya dharma tyAga kare, ane mAnta dhanu bhaktithI sevana ka bhAvA--A zlokano sAra yathArtha hRdayamAM utare te mATe prathama teA bAhya dharma ane Abhyantara dharma zu che tenI vyAkhyA samajavI jarUranI che. je dharmamAM bAhya sA dhananI jarUra paDe, ane je ghaNe bhAge zarIra athavA vaca nethI thAya te khAhyadharma kahevAya che je leAkeA ajJa che, dharmanuM tattva samyag rIte jANatA nathI, ane viSayanA lAlupI che, temane vAste khAhya dharmanI jarUra che. . bAhyadharma e Abhyatara dharmanuM uttama nimitta kAraNa che. paNa bAhyadharma eja sarvasva che, ema kAi kadAgrahathI mAne, ane Abhyantara dharmarUpa sAdhyabindu cukI jAya te te mANusa satya nArgamAM bahu pravRtti karI zake nahi ke AgaLa vadhI zake nahiM. judI rIte dazAvIe te Abhyantara dharma te nizcaya dharma che, ane bAhyadharma te vyavahAra dharma che. nizcaya ane vyavahAra bhinna nathI. je siddhAMtarUpe satya lAge tene ceAgya vyavahAramAM mukavuM te vyavahAra; A rIte vicAratAM vyavahAra dharma te nizcaya dharmane atyata poSaka che. te chatAM A zlokamAM ema kahe. For Private And Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vAmAM AvyuM che ke bAhyadharmane tyAga karI Attara dharmanuM sevana kara tene artha eTale ja che ke bAhAdharmamAM ja kevaLa Asakti rAkhI besI rahetA nahi. pilgalika bAhya dharma te AtmAne nathI, mATe AtmAne dharma te AtmAmAM rahela che, tenuM sevana karavuM. kAraNa ke kevaLa bAhyadharmathIja AtmAnuM zreya thaze ema te kaI paNa kahevAnI hamata dharI zakaze nahi. paNa khare je AtmAne dharma che tene bhulI jatA nahi, Atma dharma ke Abhyatara dharmanuM sevanaja aMte mekSa phaLa dAtA che, e nizcita vAta vismaravI joItI nathI. jJAnI ane ajJAnI ane bAhya kiyA te eka sarakhI rIte karatA jaNAya che, paNa AzravanI kriyA jJAnIne saMvararUpe pariNAme che. jJAnIo paNa saMsAramAM jyAre AsavanuM kAraNa thAya che, tyAre tenI te kriyA pitAne mAthe AvI paDelI dareka pharaja bajAve che; chatAM kamaLa jaLamAM ugavA chatAM jaLathI nirlipta rahe che, tema teo te kriyAthI baMdhAtA nathI vAsteja kahevAmAM AveluM che ke - samakitavaMtA chavaDA, kare kuTuMba pratipALa, aMtarathI nyArA rahe, jema dhAva khIlAvata bAla. jema ke chokarAnI mAtA marI gaI haya, ane tene dhavarAvavAne dhAva rAkhelI hoya che. have dhAva te bA. Laka upara game teTaluM heta rAkhe, te paNa te sArI rIte samaje che ke A mAruM bALaka nathI, ane tethI aMtarathI tene prema svAbhAvika rIte pitAnA ja bALaka bhaNI vaLe For Private And Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir che. tevI rIte samyapha rIte Atmatatvane jANanAra prANI saMsAramAM pUrvakRta kamAnusAra pitAne zira AvI paDela dareka kArya kare che, chatAM te sarva pudgalanA dhame che, ane huM te AtmA svabhAve nirvikArI chuM, e vicAra tenA hadaya AgaLathI eka kSaNa paNa khasatuM nathI. te bAbatamAM te jarA paNa pramAda karatA nathI. A rIte vicAratAM jajaNAya che ke AtyaMtara dhama bAhya dharmane vinAzaka nathI; paNa poSaka che. nizcaya ane vyavahAra judAM nathI, paNa anya sahAyakArI che, zubha vicAra zubhakAryane prere che, ane zubha kArya paNa zubha vicAranuM preraka bane che. paNa AtyaMtara dharmanI bAhya dharma upara jeTalI asara thAya tenA karatAM kevaLa bAhya dharmanI AtyaMtara dharma upara asara ochI thAya che, e vicAra cittamAM rAkhI AtyaMtara dharmanI vRddhi thAya tevA upAye niraMtara javA joIe. avataram-nanu kimAtmatattvaM grAhya manekairmatavAdibhiruktatvAditi cetsyAvAdibhiruktaMmevopAdeyamityAha syAdvAdavAdibhiArata / zloka syAdvAdavAdibhi proktamAtmatatvaM sukhAvaham / / nityAnityaM sadAnandamakhaNDanirmalaM sadA // 29 // TokA-mukhAvahamAtmatattvaM syAdvAdavAdibhi-ranekAntavAdo For Private And Personal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir padezanAzIlaiH proktaM nAnyairiti tAtparya tadevAtmatattvamardhacatu: zlokairAha nityAnityAmati kecinnityamevAcakSata Atmatattvama apare'nityamAlambante dvayormatayoranekadoSAghAtatvena mithyAtvaM darzayannAha nityAnityam dravyArthikanayApekSayA nityaM paryAyArthi kanayApekSayA'nityam / sadAnandaM sarvasminnapi kAle Ananda svabhAvena vyAptaM akhaNDam anantajJAnadarzanamukhAdidhArAs vicchinnaM vA'vaNDitAsaMkhyeya pradezaM pratyekapradeze'nantAnanta zubhAzubhapudgalavargaNAstadrahitasvabhAvam / / 29 // avataraNa-have Atmatatvane nizcaya zI rIte kare e mATe prazna thAya che, aneka dharmavALAo judI judI AtmatatvanI vyAkhyAo ApelI che, te temAMthI kaMI pramANabhUta gaNavI e vicAravAne mATe granthakAra lakhe che. atha-syAdvAdavAdIe kaheluM Amattva sukhAvaha che. te AtmAtatva sarvadA nityAnitya AnaMda svarUpI akhaMDa ane nirmaLa che, bhAvArtha-A kalekanuM vivecana AraMbhIe te pUrve syAdvAda mata eTale zuM? te jANavAnI jarUra che. sthA e anekAntanaya darzaka avyaya che, ghAtaka artha che. ane tene artha hoya e thAya che. eTale amuka apeikSAe Amaheya, ane tenAthI judI apekSAe tenuM svarUpa juduM paNa hoya. mATe amukaja apekSAne vaLathI rahIne tane nirNaya nahi karatAM, jagatamAM jeTalI jeTalI apekSA vidyamAna hoya te For Private And Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir te sarva apekSAe vastunuM svarUpa tapAsavuM aneka apekSAe . vastune tapAsavAnI A rItine anekAMtavAda paNa kahevAmAM Ave che. A rIti athavA AvI vicAra zreNi jainadharma aMgIkAra karelI hovAthI jainadharmane syAdvAda athavA ane kAMtavAdanuM abhidhAna maLeluM che; ane jaine syAdvAdavAdI athavA anekAMtavAdI kahevAya che. vastu mAtramAM aneka dhame hoya che, keTalAka gANa hoya che ane keTalAka mukhya hoya che. have pradhAna ke gaNu dharmanuM pratipAdana karavAmAM Ave, ane bANa ke pradhAna dharmane apalApa karavAmAM Ave Ave te tene jainazAstra nayAbhAsa kahe che, ane te rItine mithyAtvanuM nAma paNa Ape che. tattvane tava rIte na jANavuM te ja mithyAtva athavA mithyAjJAna ajJAna che. keTalAMka TUchAnta ApavAthI A bAbata vadhAre sArI rIte samajAze ema dhArI age te ApavAmAM Ave che. rAmalAla mehana. lAlane putra paNa rAmalAla vADIlAlane pitA che, ekaja rAmalAla pitA ane putra che. syAdvAda matavALAne kahevAne bhAvArtha e nathI ke pitA ane putrarUpa be virodhI guNa ekaja rAmalAlamAM AvelA che. eka ja mANasa bIjA e. kaja mANasane pitA ane putra thaI zake nahi, ane e asaMgata vicArate jainadharma kadApi aMgIkAra kare nahi. tA5rtha e che ke rAmalAla mohanalAlanI apekSAe putra che, ane teja rAmalAla vADIlAlanI apekSAe pitA che. mATe pitA ane putrarUpa virodhI dharma paNa judI judI apekSAe ekaja rAmalAlamAM rahI zake. teja rIte tapA For Private And Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sIe te retane halakI ane bhAre evA be taddana vikarodhI dharma lAgu pADI zakIe. reta ATA karatAM bhAre che, mATe ATAnI apekSAe bhAre e vizeSaNa lagADI zakAya, temaja teja reta sIsAnI apekSAe halakI che. mATe sIsAne vicAra karatAM retane halakI kahI zakAya. vyavahAramAM A paNe game te vizeSaNa lagADa zakIe, paNa nizcayathI vicAra karIe te bIjA guNe athavA dharmane anAdara karI phakata ekaja dharmanI prAdhAnyatA kahevI te asatya kahevAya che. kaI gAya lAla hoya ane temAM keTalAka kALA chAMTA heya; have te gAyane kevala lAla kahevI te nayAbhAsa che. kALAza temAM gaNapaNe haya, chatAM te gauNa dharmane paNa apalApa kare te mithyAva che. A rIte aneka rIte vastune tapAsavI, ane ekaja apekSAne vaLagI na rahevuM tene syAdvAda athavA anekAMtavAda kahe che. - A rIte syAdvAdanA svarUpane duka khyAla ApI have te dRSTithI Atma tatva kevuM bhAse che te vicArIe. judA judA dharma za tenuM svarUpa kevuM pratipAdana kare che, e atre ApaNe vicAravA mAgatA nathI, paNa syAdAda daSTithI te vicArIzuM. syAdvAda mata pramANe AtmA nityAnitya che. nitya ane anitya e be virodhI dharma che, chatAM ekaja Atma tatvamAM te judI judI apekSAthI rahelA che, e vi. cAra visare joItuM nathI. dravyArthika nayathI AtmA nitya che; paNa paryAyArthika nayanI apekSAe te anitya che. jema janme che tyAre bALaka hoya che, pachI yuvAna thAya che, For Private And Personal Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pachI pukhtavayane thAya che, ane pachI saMpUrNa manuSyavasthAmAM Ave che, chatAM tenuM zarIra te tenuM teja che. teja rIte jIva judI judI gatiomAM paribhramaNa kare, ane tethI tenA paryAyamAM pheraphAra thAya che, chatAM jIva tarIke te nitya che. manuSya jyAre deva bane che, tyAre manuSya tarIkenA pAne vinAza thAya che ane deva tarIkenA panI utti thAya che, paNa jIva tarIke te nitya rahe che. A rIte paryAnI utpatti ane vinAzane vicA. 2 karatAM jIva anitya kare che, chatAM sarva avasthAmAM te ekaja rahevAthI te nityaja rahe che. A rIte AtmA nityAnitya kahevAya che. kevaLa nitya kevaLa anitya mAnavAmAM zAzA dUSaNa Ape che, te savistara jaNAvavAne atra prasaMga nathI, chatAM huMkANamAM eTaluM jaNAvavuM basa thaze. ke AtmAne kevaLa nitya mAnavAmAM Ave che te mukta kare che. ane baMdha mokSa kalapanArUpa kare che. jo e mata svI. kArIe to pachI dharma zAstroe batAvelA yama niyama, tapa, pUjA vagere kriyAo nirarthaka bane che, jyAre AtmA ni. tya che, mukta che, te pachI baMdhamAMthI mukta karavAne karavAmAM AvatI kiyAonuM prayajana kyAM rahyuM ? to pachI upadezanI paNa zI jarUra ? upadeza ane kiyA vagere nirarthaka na thAya te mATe AtmAne anitya paNa mAnave joIe. A rIte AtmA nityAnitya kare che. vaLI AtmA AnaMda svarUpI che. AtmAne zAstramAM cidAnaMdarUpa kahe che. eTale te jJAnavarUpI temaja AnaMda svarUvI che. AnaMdate paNa te vA For Private And Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAvika guNa che. eka sthaLe ahaMta prabhunA guNanuM varNana karatAM kavi lakhe che ke AnandamAnandakaraM prasanna jJAnasvarUpaM nijabodhayuktam. Ananda svarUpa, Anandane karavAvALA, prasanna, jJAna - svarUpI, ane svabhavyamAM ramaNa karanAra A sarva vizeSaNe AtmAne yathArtha rIte lAgu paDe che. dareka AtmA AnaMda zedhavA mathe che, tenuM kharuM kAraNa e ja che ke te jAte AnaMdamaya che. tene AnaMdane parimala Ave che. jema kesturI mRga potAnAmAM rahelI kasturInA suvAsathI jaMgalamAM jyAM tyAM kasturI zodhavA mathe che, tema AtmA svabhAve AnaMdamaya hovAthI tene pitAnAmAM rahelA AnaMdane parimala Ave che, paNa ajJAnathI te bAhya vastuomAM te Amika AnaMda prApta karavA talape che, jema ke kutare hADakAmAMthI lohI cATavA prayatna kare che, tevAmAM tenA - dAMtamAM vAge che, ane temAMthI lehI nIkaLe che, tyAre te harakhAya che. kAraNake lehInI prApti vAste tene udyama hate. tema AtmA paNa viSayamAM sukha zodhavA mathe che, temAMthI je kAMI tene sukha prApta thAya che, te viSayamAM raheluM nathI, paNa AtmAnA aMtaramAM raheluM che, je viSayane saMbaMdha thatAM prakaTa thAya che. paNa te sukha kSaNika che ane eMdra jAlika che. vaLI viSayamAMthI upajatuM sukha te duHkha garbhita che te sukha prApta karyA pachI bIjA sukhanI AkAMkSA rahe che. AvA AvA kAraNone lIdhe viSaya sukha tyAjya For Private And Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ja che. ' che. Atmika sukha athavA AnaMda A sukhathI kevaLa judo che. te AnaMda zAzvata che, temAM jarA paNa duHkhane saMga bhava nathI, te sukhanI parAkASThA che, ane te AnaMda prAna karyA bIjA koI paNa AnaMdanI IcchA rahetI nathI; vaLI viSaya sukhane AdhAra hAranA sAdhano para rahe che, tyAre Amika AnaMdane koI paNa sAdhananI jarUra rahetI nathI. e AnaMda te AtmAne svabhAva che. vaLI AtmA akhaMDa che. traNe kALamAM te tene te rahe che. judI judI upAdhionA saMbaMdhamAM AvavAthI, ane thavA kamanA vicitrapaNAne lIdhe AtmAmAM aneka tarehanA bheda mAlUma paDe, paNa tenuM astitva sarva avasthAmAM ane sarva kALamAM akhaMDita rahe che. AtmA svabhAve nirmaLa zuddha che. varSadanA jaLa karatAM paNa te ati nirmaLa che. tene lAge karmarUpa meLa tenI sAthe ekameka thayele nathI, paNa dUra thaI zake teve che. jyAre agni maMda baLatuM hoya che, tyAre temAMthI dhumra nIkaLe che, paNa te vizeSa baLavA lAge che. eTale dhumra svayameva vinAza pAme che. sUryarUpa nirmaLa AmA para kama vAdaLa gheDakavAra sudhI pitAnI sattA calAvI zake, paNa je vakhate AtmA pitAnA tejasvI svarUpe prakAze che, te ja vakhate vAdaLa samUha vikharAI jAya che. bhaktAmaramAM paNa kahyuM che ke - jJAnasvarUpamamalaM pravadanti santaH For Private And Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir santa rahe che ke AtmA jJAna svarUpI ane nirmaLa che. A rIte A kalekamAM jaNAvelA lakSaNavALo AtmA jANavo. tenA karatAM judA lakSaNavALo AtmA ka9pa e ajJAna cha. zloka jyotirmayaM guNAdhAraM jJAnagamyaM nirakSaram // svacchaM zuddhaM jddaatiitNlokaalokprkaashkm||30|| janmAtItaM jarAtItaM dehAtItaM ca cinmayam / nirlepaM ca nirAkAraM nissaGgaM ca mahomayam // 31 // ajaM svayaMbhuvaM vyaktyA anAdyantaM ca sAkSaram etAdRzaM vijAnAti AtmatattvaM sa yogiraassttr|32|| ___TIkA-sadA jyotirmayaM sarvadAnyakatAnaMta koTisUrya prabham / guNAdhAramanantajJAnadarzanacAritramukhavIryAdi guNAdhikaraNam / atrAdhArAdheyabhAvo bhedavivakSayAvagantavyaH / jJAnagamyaM kiM svAbhAvika svarUpaM kiM ca vaibhAvikamiti sukSmadhiSaNa yA'vaseyaMlakSaNama / akSarANi svaraJjanAtmakAni tebhyo niSkA ntaM vacanAtItamityarthaH svaccha zAlollIDhasphATikamaNiriva zuddhaM svayaM pavitrarUpaM athavA zuddha maranta tIrtha svarUpam ! AtmatIvigAhenanaiva zudhyatyayamantarAtmA / jaDAtItaM dharmAdi pulAntA jaDAstebhyo'tIta tadiyarItalakSaNama / lokAloka prakAza For Private And Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kam lokacAlokazca lokAloko tau prakAzayatIti lokAlokAkAzakam / janmAtItaM sammUrchanagarbhopapAdalakSaNaM janma tiya'gAdi dehabhAjAmeva bhavati zuddhanayenAtmani tu naitad ghaTate' nyathA siddheSvapi prasaktiH / jarAtItam-abhuktabhogA apighaTAdayazcirakAlena jIrNasaMsthAnA dRzyanta AtmatattvaM tu nehak / dehAtItam-kArmaNadehA'nAdisiddhatvAjjanmarahito jarAra hatazca tadyuktazcetana lakSaNatvena mA prasAGgIdityabhiprAyeNa dehAtItami ti yasyaudArikAdayaH pazcApi dehA jJAnadarzanAdivat svarUpatvena naiva sambaddhA ityarthaH cinmayaM jJAnamayaM nilepa zuddhanizcayanayApekSayA karmaleparahitam |niraakaarm paramANuskandhazivakaghaTAdayaH sAkArA dRzyante tadbhinnam / nissaGgaM-karmamUlaka rAga-dveSAdi saMgarahitam / mahomayaM mahobhiH prakAzalakSaNAnarUpatejobhiyAptaM / asaMkhyapradezarUpAtmavyaktyA ajaM prAgbhAvarahitaM nahi kiJcidapi matamavalambamAno vaktuM zaknoti tatkAlata udapAdi jIva iti vidvajjanaH nanvevaMbhUtaM tu jIvatatvaM sAGkhya vedAntAdayo niradIdharan tataH kimarthamudayopi teSu sAMkhyAdipu mithyAvADiNDimojainAcAyyairiti cenaivaM teSAM ekanayAvalambitvena mithyaatvvyvsthiteH| svayaMbhuvaM svato labdhasattAka kenApyakriyamANatvAt / anAdyantam Adyantarahitam / sAkSaramdravyArthikanayAyakSayA AtmaguNaparyAyANAM yaH kSaraH pAtastadrahitametAdRzamAtmatatvaM yo jAnAti sayogirAT jnyaatvyH||30||3|| For Private And Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avataraNa-A lekamAM ApaNe AtmAnuM lakSaNa syAdvAda mata pramANe vicArI gayA. te lakSaNa uparathI lita thatA AtmAnA aneka guNe che, te sarva kahetAM te pAra Ave nahi. mATe granthakAra traNa cAra kalekamAM A tmAnA te guNenuM varNana kare che. athe-AmA timaya che, guNAdhAra che, jJAnathI jaNAya tema che, nirakSara che, svaracha che, zuddha che, jaDAtIta che, ane kAlakane prakAzaka che. e 30 che bhAvArtha-AtmA jayoti svarUpa che. sarva vastuo prakAze che, tenuM kAraNa Atma teja che. AtmarUpI dIpa dhumADA vinA baLe che, tene tela athavA dIveTanI jarUra paDatI nathI, chatAM te traNa jagatane prakaTa kare che. parvatene paNa calAvI nAkhe te vAyu A Atma pradIpa bujhavavA samartha thatuM nathI. eka keTI sUrya karatAM paNa Atma prakAza adhika che. A jagatamAM araNInA lAkaDAmAMthI devatA saLagAvavAmAM Avato hato. te pachI keDIcAnA dIvA thayA, tyAra bAda gyAsaleTanA dIvA saLagAvavAmAM AvyA, pachI kITazana lAITa hayAtImAM AvyA te pachI vIjaLInI rezanI karavAmAM AvI te karatAM paNa reDayama vadhAre prakAza Ape che. A sarva kRtrima prakAzavALA sA. dhane karatAM caMdrane prakAza svAbhAvika ane vizeSa che. paNa caMdramAM kSaya vRddhi cAlyA kare che, mATe te karatAM sUrya vadhAre prakAzavALe che. paNa sUrya paNa rAtrie prakAza For Private And Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 99 ApatA nathI. paNa traNe kALamAM avicchinna prakAza Apa gherI zakatuM nathI, tene nAra AtmasUrya che. tene vAdaLa herAna karI zakatA nathI, te sarvadA prakAze che, anata sUrya karatAM paNa tene prakAza vizeSa che ApaNe sarva vastu joi zakIe chIe te AtmAnAja pratApa che. rAhu vaLI AtmA aneka guNNAnA AdhAra bhUta che. jJAna darzana ane cAritra vagere guNeA rahevAnuM. bhAjana AtmA che. te guNI ane AtmAne avinAbhAvI saMbaMdha che, A mA guNI che, jemAM A guNNA rahedhA che. te guNNA eka apekSAe guNInuM svarUpa darzAvavAmAM atyaMta upayogI thAya che. te AtmA jJAnagamya che. tenuM svarUpa jANavAne uttamottama upAya jJAna che. AtmAnu svarUpa pIchANavAne AtmajJAnanI jarUra che. dhArmika kriyAothI hRdaya zuddha thAya che, ane hRdaya zuddhi e jJAna meLavavAnuM uttama sAdhana che, paNa kevaLa dhAmika kriyAthIja Atma jJAna thaze ema mAnI zakAya nahiM. sAdhana ane sAdhya tarapha lakSa rAkhI karavAmAM AvelI dhArmika kriyA ahuja upayegI nIvac che, paNa teneja kevaLa vaLagI rahevAthI AtmajJAna prApta thaze nahi. vaLI AtmAne A zlokamAM nirakSara kahevAmAM AnyA che. tenA bhAvArtha e che ke AtmA zabdAtIta che. zabdedvArA Atma svarUpanu game teTaluM varNana karavAmAM Ave te paNa Atma svarUpanuM jJAna tethI thai zake nahi. kAraNa ke te svarUpanA anubhava thaI zake, paNa te zabde dvArA kadApi darzAvI zakAya nahi. zabdoDhArA tenA jhAMkhA For Private And Personal Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AbhAsa ApI zakAya, paNa kharUM svarUpa te tenA anubhavI eja jANI zake. mATe te zabdAtIta athavA nirakSara kahe. vAya che. AmA svabhAve zuddha ane svaccha che, e vizeSa nI sArthakatA ApaNe gayA malekanuM vivecana karatAM vicArI gayA.mATe te saMbaMdhamAM vizeSa nahi lakhatAM eTaluM ja jaNAvIzuM ke jagatamAMnI kaI paNa nirmaLa vastu karatAM paNa AmA adhika nirmaLa che. sphaTikamaNi sadaza te nirmaLa che. sphaTikamaNinI nIce je raMga mukavAmAM Avyo hoya tevuM te prakAze che, te ja rIte AtmAmAM je je samaye jevA jevA bhAva udbhave che, te te pramANe AtmAnI vaiciyatA bhAse che, paNa kharI rIte te te ujavala svabhAvane che. A lekamAM eka vizeSaNa evuM ApavAmAM AvyuM che ke te jAtIta che. tene artha e thAya che ke te jaDanI pelI pAra che. jaDa vastunI asara jyAM sudhI pahoMce te sthitinI paNa pelIvAra Atmatatva raheluM che, jaDavatu AtmA upara pitAnI sattA calAvI zake nahi. chatAM ajJAnane lIdhe AtmA pitAnuM svarUpa bhulI gaye che, ane jaDavastune pitAnI mAne che. jyAM sudhI te ajJAna che, ane te ajJAnane lIdhe jyAM sudhI jaDavatumAM mArApaNAno bhAva che, tyAM sudhI te vyavahArathI jaDAtIta kahevAya nahi, paNa jyAre AtmA vizeSa anubhava meLavatA jAya che, ane karmaphaLane vikherI nAkhe che, tyAre tene bhAna thAya che ke A jaDane taraMgo tenA AtmArUpI khaDakane asara karavA samartha thaze nahi. te ja vakhate te vastutaH For Private And Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 02 jaDAtIta bane che. A zlokamAM jaNAveluM chellu' vizeSaNa ema pratipAdana kare che ke AtmA leAkAleAka prakAzaka che. cAda rAjaleAkanI pelIpAra je pradeza Avele che tene a lAka kahe che. A leAkAleAkanu jJAna AtmA meLavI zake che, jema nirmaLa daNamAM vastunI yathArtha chAyA paDe che, ane te uparathI te vastunuM ApaNane jJAna thAya che, tema tmAnA zuddha pradezamAM leAkAleAkanA sarvAM dravyanu tenA 5yAyA sahita pratibiMba paDe che, ane tethI AtmajJAnI ekaja sthaLamAM rahevA chatAM jagamAtranA sarva padArthAnu jJAna prApta karI zake che. tevA jJAnIne amhAnavahArA saMkrAtajJAta--jenA nirmaLa kevaLa dazanamAM jagatanuM pra tibi'ba paDe che evu -vizeSaNa ApavAmAM Ave che. koI paNa bAbata tenAthI gupta rahetI nathI. vastu mAtranA dhamane te samaje che. A dareka AtmAnA svabhAva che, paNa jyAM sudhI AtmAnI zaktio tiAhita thayelI che, tyAM sudhI A svabhAvanuM bhAna thatuM nathI, chatAM dareka AtmAmAM e. vAja prakAranI zakita rahelI che, ema dRDha vizvAsa rAkhI te pramANe vartavu' atha-AtmA janmAtIta jAtIta dehAtIta cittvarUpI, nirlepa, nirAkAra, saMgarahita ane tejamaya che // 31 // bhAvArtha--zuddhanayathI vicArIe te AtmA janma te temaja maratA paNa nathI. na jJAyate priyate vA cit e vAkaya nizcayanayathI AtmA samadhamAM lekhI zakAya jyAM sudhI jIva sa'sAramAM rakhaDe che, tyAM sudhI janma For Private And Personal Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 102 maraNa tene che; paNa jyAM tenuM zuddha svarUpa tenA jANavAmAM AvyuM te ja vakhate janma maraNanI paraMparA tene vAte baMdha thaI jAya che. janmamaraNanuM caka AtmajJAnanA anubhavI para potAnuM sAmrAjya calAvI zakatuM nathI, sattAmAM rahelA avazeSa karmabaLathI tene keTalAka samaya A saMsAramAM bhale kADhavo paDe, paNa te have pharIthI te cakanA baMdhanamAM - vato nathI. je janma ane maraNa e AtmAne svabhAva mAnIe te siddhanA jIvane paNa janma levAne prasaMga Ave jene janma hoya tene bALyAvasthA, yuvAvasthA, preDhAvasthA, ane chevaTe jarA Ave che. paNa jene janma nathI, tene jarA zI rIte hoya ! pugalane ravabhAva saDaNa paNa vidhvaMsana che. te nyAye vRddhAsthA dareka padArthane Ave che, ghaTa vagere kevaLa jaDa vastuo paNa kALa kame jIrNa thAya che, te pachI manuSyanA zarIrane jarA AvatAM zI? vAra lAge jarA pachI maraNa Ave che. paNa AtmAne te maraNa paNa nathI te te traNe kALamAM akhaMDita rahe che. mRtyorSibhaSi kiM bAla / sa ca bhItaM na muJcati sanAta naiva pUjAti kuru yatnamajanmani / eka nAnuM bALaka raDatuM hatuM tenI saguNI mAtA bodha Ape che ane puche che ke he bALaka ! tuM mRtyuthI kema bahe For Private And Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir che ? bhaya pAmelAne mRtyu cheDI detuM nathI jeTalA jamyA teTalAne vAte maraNa nizcita che je tuM mRtyunA bhayathI mukta thavA IcchA rAkhate heya te pharIthI janma na le paDe, te prayatna kara. kahevAne bhAvArtha e che ke janmatAne vAte maraNa che. paNa AtmA te janmatuM nathI tema tenuM maraNa paNa nathI. A saghaLuM nizcayane AdhAre kahevAmAM AvyuM che, e vicAra kSaNavAra paNa dRSTi AgaLathI dUra rAkhe nahi. AtmAne janma maraNa nathI eTaluM ja nahi paNa tene deha paNa nathI. AtmAnuM zuddha svarUpa kevuM che, tene ApaNe atre nizvaya nayathI vicAra karIe chIe chIe, ane te apekSAe AtmA dehAtIta che, AtmAne pUrva kRta karmanA baLathI deha vaLage, paNa AtmajJAnI te dehane upAdhi rUpa samaje che, sAdhana rUpa gaNe che. paNa pite tenAthI nyAre che, evI buddhi eka kSaNavAra paNa te AtmajJAnInA cittamAMthI khasatI nathI. eTale aMze te buddhi rAkhavAmAM pramAda teTale aMze ajJAna samajavuM. jyAre AtmAne janma maraNa tathA deha nathI tyAre te ke che, evI zaMkAnA samAdhAna arthe graMthakAraja jaNAve che ke te cisvarUpI che, te jJAnamaya che. te jJAnasvarUpI che AtmAne ka9pasUtramAM jJAnaghana kahe che. AtmA ane jJAna te bhinna nathI, te bene tAdAmya saMbaMdha che. vaLI AtmA nirlipa che. koI paNa prakAranA lepathI te mukta che. nizcayathI te karmamaLa rahita che. jema koI siMhanuM baccuM bhUlathI gheTAnAM TeLAmAM rame ane For Private And Personal Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 104 pitAne gheTuM mAne, paNa jyAre bIjA siMhane dekhe, athavA siMhane nAda sAMbhaLe, tyAre tene bhAna thAya ke huM paNa svarUpe siMha samAna chuM tema AtmA paNa pitAnA jevAja karma baMdhanathI baMdhAyelA jIvonA TeLAmAM bhamate hevAthI, tene potAnA svarUpanuM bhAna rahyuM nathI, paNa jyAre te keIka AtmajJAnIne juve che, ane AtmAne karmathI nilita che ema sAMbhaLe che, teja vakhate potAnA svarUpanI kAMIka jhAMkhI tene thAya che, ane te bAbatane anubhava karavAne te vizeSa prayatna karate rahe che, te aMte AtmAnI nirlepatAne tene sAkSAtkAra thAya che. vaLI AmA nirAkAra che, AkAzanA jevo te AkArarahita che. ghaTamAM rahelA AkAzane ghaTAkAza kahe, ane dehamAM rahelA AkAzane dehAkAza kahe, paNa vastutaH AkAza nirAkAra che, tema judI judI upAdhionA saMbaMdhamAM A vanAra AtmAne judA judA AkArathI bolAvavAmAM Ave che, paNa vastutaH te AkAra rahita che. AtmAne koI paNa prakArane saMga nathI, saMgaja rAgadveSanuM kAraNa che, paNa A mAte svabhAve nisaMgI che, eTale karmanA kAraNabhUta rAgadveSa tenA para asara karI zakatA nathI. te rAgadveSanA - pAsathI mukta che. A kalekamAM ApelA vizeSaNamAM A tmAnuM chelluM vizeSaNa mahemaya che, AtmA tejomaya che. AtmA jJAnaprakAzathI vyApta che, AtmasUrya jJAnaprakAzathI jhaLahaLa rIte udyata karI rahe che. gayA kalekamAM batAvyA pramANe pharIthI kahevAmAM Ave che ke A ane AvA ane For Private And Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir neka vizeSaNe ApavAmAM Ave te paNa anubhava jJAna vinA parama tinuM darzana kadApi thAya nahi, tene vAste zuddha cAritra ane Atma dhyAnanI AvazyakatA che. avataraNa-AtmAnA bAkI rahelA guNe A lekamAM varNavelA che, je vastu paMcaIdri ane mananI paNa pilIpAra hoya, jyAM mana ane vANI paNa pahoMcI zakatAM na heya tevA padArthanuM nirUpaNa karavAne, te jeTalI apekSAthI vicArAya teTalI lAbhakArI che, ema vicArI granthakAra bAkInA AmAnA guNonuM pratipAdana kare che. artha-AtmA, vyakitanI apekSAe, aja, svayaM bhuva, anAdananta, sAkSara, che. A pramANe Atmatatvane je jANe che, tene girAja jANa. . 3ra bhAvArtha-AtmA aja che, AtmAne janma nathI, amuka kALe A AtmAnI utpatti thaI ema kahI zakAya nahi; te apekSAe AtmA aja che. AtmA traNe kALamAM che tene te che, eTale tenI utpatti kayAre thaI ema keNa kahI zake? vaLI AtmA svayaMbhuva che, koI tene ka ke saMhartA nathI, te anAdi anata che. jagatamAM jeTalA padArthanI Adi che tene aMta paNa che. AtmA anAdi eTale AraMbha rahita, temaja te aMtarahita paNa che. traNe kALamAM je vastu eka sarakhI rIte nitya rahI zake te anAghanata kahI zakAya. tenA asaMkhya pradezamAM leza mAtra paNa phera paDatuM nathI. vaLI te sAkSara che, kSara For Private And Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eTale nAza pAmave, guNa paryAnI utpatti vinAza thAya che, te bhAvane paryayArthika nayanI apekSAe pharamAva kahe. vAmAM Ave che, paNa Atmadravyane utpatti ke vinAza thatuM nathI, mATe te akSara che. te akSarabhAva jenAmAM hoya te sAkSara kahevAya che. AvI rIte A traNa kalekadvArA AtmAnA aneka guNonuM pratipAdana prakAre karyuM che. AvA Atmatatvane jANe tene girAja jANa. jANe ene artha e nathI karavAnuM ke zabdathI jANe athavA zabdomAM belI jANe, paNa jene upara jaNAvelA guNovALo AtmA che, evuM anubhavajJAna gurUkRpAvaDe ane AtmabaLamAM vizvAsa rAkhI prayatna karavAthI prApta thayuM che, teja mANasa cegirAjanI mahApadavIne lAyaka che. tIrthakarane te anubhava jJAnathI paNa uttama uttama kevaLajJAna prApta thayuM hatuM, mATeja bhakatAmaramAM "pAzvara" "vitiyo" evAM vizeSaNe lagADayAM che. haLukarmI jIvane ja pUrva 5 yanA bhAgyadaye tevA cegIone prasaMga prApta thAya. avataraNam--AtmadharmayogyaiH ziSyarAtmadharma ArAdhya AtmAnamantareNAnyatrAtmadharmo nAsti tadAha / / cho: ziSyairvicakSaNairyogyo dharma ArAdhya aatmnH|| asataH kiM sadutpattiH cintanIyaM ca sAkSaraiH33 For Private And Personal Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TokA--vicakSaNaiH sadasadvivekacaturaiH ziSyairyogyadharma AtmanaH AtmasambandhI mokSaprasavIti yAvat ArAdhyassevanIyaH nanu sarvepi dharmAssamAnA ato yatra tatrApi pravartamAno mokSAdhikArItyata Aha / asato'tyantamavidyamAnAdvastunaH sadutpattirbhavati ki netyartho'nyathA gaganakumumAderapyutpattiH syAt sAkSa zAllAni tiradizA vinatanaya che rara . avataraNa-upara pramANe AtmAnuM svarUpa buddhithI jANyuM, have te anubhavavAne ke udyama kare joIe te vicAravAnuM che, kAraNa ke jyAM sudhI jJAna pramANe vartana na thAya tyAM sudhI te zuSkajJAna samajavuM. mATe te saMbaMdhI granthakAra pitAnA vicAra darzAve che. artha--vicakSaNa ziSyae AtmAnA yogyadharmanuM ArAdhana karavuM; asatamAMthI sanI utpatti kevI rIte thaI zake ? mATe asat vastune bhUlI satyasvarUpa AtmAja AdaravA lAyaka che. bhAvArthaziSya zabdane dhAtvarya ApaNe vicArIzuM te jaNAze ke jeoe Indri ane manane kAbumAM rA khyA che, je tenA para rAjya calAvI zake che teo zi. vyapadane egya che. vaLI tenI sAthe te vicakSaNa hevA joIe. nitya ane anitya vacce viveka karavAnI zakitavALA te levA joIe. tevA chate driya ane buddhizALI , ziveja AtmadharmanI upAsanA karavAne gya che. A For Private And Personal Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 308 je madhanA mArga sarala nathI. jagane je vastu priya ane khuzakAraka lAgatI hoya, tenA paNa tyAga karavAne tene ta para rahevu paDe che, dehAdhyAsanA tyAga jarApaNu pramAda Atma mArgomAM moTA siddhAnta pramANe vartavuM paDe che. A khAkhata meAkSAdhikArIne vAste che. jeone A sAMsAramAM AnaMda paDe che, jeone jaganA viSaye AtmajJAna karatAM vizeSa rasavALA lAge che, temane vAste A upadeza nathI. teo jyAre A ja. gatamAM aneka bhavabhramaNa karaze, ane gothAM khAi khAi zIkhaze ke AtmA sivAyanI sarva vastuo aMte kSaNika che; tyAre tee A mArge cAlavAne lAyaka adhikArI thaze, ane tyAre A mArga temane svayameva rUcaze. paNa jeAnu sAdhyabindu AtmajJAna ane meAkSa che, teoe Atma vi. Sayaka dharmanuM ArAdhana karavuM; kAraNake tethIja ate jJA nanI utpatti che, asatamAMthI satnI utpatti thaI ema kadApi sAMbhaLavAmAM ke jovAmAM Avyu nathI, je jaDa padArtha che, jemAM Atmadharma bilakula nathI, temAMthI AmadhanI pratIti zIrIte thai zake ? dvIpa dvIpane prakaTa karavAmAM sahAyabhUta thAya, paNa adhakAra kadApi thaI zake nahi, tema AmajJAnane vAste AtmAnIja upAsanA karavI. eja aMte AtmajJAnanuM uttama sAdhana che. jo samAMthI satnI utpatti thatI hoya te gaganamAM puSpa ugavA joie, paNa te jema khanatuM nathI, mATe nizcaya nayanu Alamana dharI Atma dravyanI upAsanA karavI. vyavahAranI For Private And Personal Use Only karavA paDe che, ane vighnarUpa che, e
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 109 upekSA karI A saghaLuM lakhavAmAM AvyuM che, ema huM priya vAMcanAra ! jarApaNa manamAM lAvIza nahi. je je apekSAe jenI prAdhAnyatA ApavA ceAgya hAya te te ApI A lakhelu che. paNa vyavahAra mArga tyAjya nathI, e bhulavuM nahi. nizcayanA AdhAra prAthamika pagathIAemAM te zuddha vyavahArapara che, e jaina sUtronA abhiprAya kSaNe kSaNe smaraNamAM rAkhI vartavu. avataraNam -- gatAnugatikamavRttau na zuddhasvasvabhAvadharmo' to gatAnugatikAnAM saMgaparihArapUrvaka satyasyAsevanamAha / lokaH gatAnugatiko lokaH sthUlabuddhayAvalokakaH tasya saMgaM parityajya AdeyaH satpatho vidAma 34 TIkA - - loko gatAnugatiko'vigamanAnukArI nAvadhAnena pazyati kintu sthUlabuddhayAvalokaka ApAtaramaNIye'pi mate pravartamAnastasyasaGga parityajya vidAM sarvajJAnAM satpathaH zAbhanaH panthA Adeyo na hyandhamanugacchato'ndhasya garttatrANam 34 avataraNa--gADarIyA pravAha pramANe vagara vicAre cAlanAra kadApi Atma zreya karI zakatA nathI, paNa tepramANe nahi cAlatAM sajjanAnA parthe vicaravu...eja bhAva graMthakAra have pratipAdana kare che. For Private And Personal Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir artha-leka gADarIyA pravAha pramANe cAlanAra ane sthala buddhithI avakanAra che. tene saMga tyAga karI jJAnIone zubha mArga grahaNa karavA gya che 34 bhAvArthakAlaIla nAmane eka vidvAna lakhe che ke A jagatamAM DAhyA karatAM mUkhanI saMkhyA pramANamAM bahaja che. A tenuM kathana akSarasaH satya che. amuka bAbata satya che ke nahi tene vicAra karyA vagara ekanI mAphaka bIje kare che. jema eka gheTuM cAle tenI pAchaLa bIje gheTAMo vagara vicAre cAle che tema A jagatanA lokone mATe bhAga gatAnugatika che. AnuM kAraNa sUkSma buddhine abhAva che, teonI buddhi kuzAgra nahi paNa bhAgra jevI che AtmajJAnI vyakiyA game teTalI Adare te paNa tenAmAM jagatanA padArtho temaja kiyAo pratye eka prakA. ranI udAsIna vRtti Ave che, jene jagatanA lake azra dvAnuM nAma Ape che. zrImAna AnaMdaghanajI jevA samartha AtmajJAnIne paNa herAna karavAmAM te vakhatanA lokoe kAMi bAkI rAkhyuM na hatuM, te pachI sAmAnya AtamajJA nInI kevI sthiti thAya te vicAravA jevuM che. DAhyA pu e banatA sudhI leka virUddha tyAga kare, paNa je ema jaNAya ke lekane anukuLa thaI vartavAmAM AtmacamAM khAmI Ave che te tevA gADarIA pravAha pramANe cAlanArA, pitAne paMDita mAnanArA, mujhAI gayelI buddhi vALA ane eka AMdhaLAne bIje dere tema derAnArA purUSanA saMgane tyAga karI jJAnIoe-sarvajJAe batAvela For Private And Personal Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zubha mArga vicaravuM bAhAdaSTie suMdara dekhAtA matamAM nahi rAcatAM tenI barAbara parIkSA karavI, ane parIkSA karatAM je satya bhAse te ja svIkAravuM mAruM te sAruM nahi gaNutAM sArUM te mAruM ema gaNatAM zikhavuM joIe kAraNa ke evI daSTivALe satyazodhaka satyanI samIpamAM jaladIthI Ave che, satya mArga prApta thatAM tene vAra lAgatI nathI; A rIte prayAsa karI meLavelA jJAnamAM tenI daDha zraddhA cUMTe che ane te jJAna pramANe zubhAcaraNa rAkhavAne paNa te dorAya che, mATe anya paraMparAne tyAga karI buddhine upaega karI satyajJAnIoe kahelAM satya tattvane anubhava karavA dareke udyama kare e graMthakArane Azaya jaNAya che. avataraNam--dravyadharmApekSayA bhAvadharmasyaiva mukhyatvAdbhAvadharmapravarttamAno mokSAdhikArItyAha zlokaH bhAvadharmaprazUnyA ye dravyadharmapravartakAH // AtmopayogazUnyatvAtkathaM mokSaM prayAnti te 35 TIkA--ye bhAvadharmazUnyA jJAnadarzanacAritrazUnyAstatkAraNasya rUpe bhojananivRttirUpopavAsAdike dravyadharme pravartamAnAsta AtmopayogazUnyatvAdupayogamukhyadharmabAhaSkRtatvAtkathaM pokSa prAnita ? naivata che ja ! For Private And Personal Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 112 avataraNu-mekSAdhikArIe svIkAravA yogya dhamAM paNa dravyadharma karatAM bhAva dharmanI vizeSa mukhyatA che e bAbata have granthakAra nivedana kare che. ' atha-bhAvadharma zunya je purUSe dravyadharmanA pravataka che, teo ApayoganI zunyatAthI mokSa kevI rIte prApta karI zake ? bhAvArtha-jaina zAstra dravyakriyA karatAM bhAvakiyAne uttama gaNe che uttama dravyakiyA te uttama bhAvanuM kAraNa che; paNa bhAvavagara karAyelI dravyakiyA vizeSa phaLadAtA nI. vaDatI nathI. kahevAne bhAvArtha ema nathI ke drakriyA na karavI, paNa te bhAva sahita karavI. ghamanA cAra prakAra dAna, zILa, tapa ane bhAva che, temAM paNa prathama traNane AdhAra ane uttamaphaLa bhAvapara raheluM che. zAstromAM vAraMvAra ema kaheluM sAMbhaLavAmAM Ave che ke kiyA karatI vakhatanA mananA pariNAma upara zubhAzubha karmanA baMdhane AdhAra che. eka hekaTara kaIka strInA saDelA pagano bhAga bIjA bhAgane na saDAve te hetuthI te paga kApI nAkhe, ane koIka ra te strInA pagamAMthI kahyuM na nIkaLatuM hoya tethI te kApI nAkhe; A bannenA kArya bAhya daSTIthI dekhanArane eka sarakhA lAge, paNa temAM AzayanI bhinnatA hatI, mATe tenA phaLamAM paNa avazya phera paDavAne. Ama dharmarUpa sAdhyabidu lakSamAM rAkhI karavAmAM AvelI dareka kiyA saMvaranA kAraNarUpa thAya che. jemAM AmoganI taddana zu yatA che, tevI prakriyA For Private And Personal Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 113 te kriyAnA nAmaneja ucita nathI. tevI kriyAthI kAMI pa lAbha meLavavAnI AzA rAkhI zakAya nahi. mATe A zrlokanA sAra e che ke dareka kriyA-pachI te dhArmika hoya ke vyavahArika hAya te bhAvapUrvaka karavI, kAraNa ke teja kriyA aMte mekSapade lei janArI che. jema dIpa prakaTAvavArUpa sAdhya cukIne aMdhakArano nAza karavA hajAro leAhughana adhakArane mAre tApaNu aMdhakAra nAza na thAya, paNa kevI te kArya karanArane kAyakaleza thAya, tema AtmajJAnarUpa sA dhyane ceAgya sAdhanAnA tyAga karI khATAM avala aneAnA game teTalA Azraya levAmAM Ave te tethI Atmazreya kadApi thAya nahi; paNa tevuM kArya karanAra sa'sAramAM rakhaDayAM kare che. avataraNam -- jJAtabhAvadharmasArAH mumukSatraH pramAdaMparityajya dhyAnaM vidadhati tasya phalaM yugmenAha / zlokaH parityaktapramAdA ye zuklaM dhyAnaM svavIryataH || dhyAyanti vratinaH samyag jJAtavizvA bhavaMti te 36 ekAgracittavRtyA ye AtmAnaM nirvikalpakam // dhyAyanti svasthatAM prApya paramAnandaM bhajantite37 TIkA - svavIryataH svava prakAzpa parityaktAmAdA -- analasA ye vratinaH zuklaM dhyAna samvat dhyAyanti te munayo jJAtAvazvA jJAtaM vizvaM yaratrabhUtA bhavanti sarvajJA bhavantItyathaH 26 . For Private And Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org .org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 114 ye mumukSava ekAgracitta tyA niAvakalpakam ajJAnarAgadveSa janmavikalpasaMkalparahitam AtmAnaM dhyAyanti te mahAtmAnaH svasthatAmAtmaniSThukatAnatArUpAM zuddhAtpaikapariNati prApya para mAnandaM bhajanti paryogibhirmIyate bhujyata iti prmshvaasaavaanavatAnumati // rU7 | avataraNa--bhAvadharmanuM avalaMbana karavuM ema gayA lekamAM jaNAvavAmAM AvyuM. bhAvadharmanuM avalaMbana karIne zuM karavuM te have prakAra darzAve che - artha---je vratavALA purUSa pramAdane parityAga ka rIne svavIryathI zukala dhyAna samyam rIte dhyAya che, te vizvanA jJAtA thAya che. 36 bhAvArtha-prazamaratimAM kahyuM che ke jJAnanuM phaLa virAgya virati che. mATe kharA jJAnI purU sarvadA vadhArI heya che. tevA purUSae pramAdane sarvathA tyAga karavo. praya mArgamAM bahu vina che, zuddha AcAra pALavAmAM mANasane tera vina naDe che, je tera kAThIAnA nAmathI suprasiddha che, temAM pramAda paNa eka che. jarA paNa Alasya utpanna thatAM pramAda thAya che. jarA paNa pramAdane hRdayamAM sthAna ApatAM svakartavyathI cukAya che, Alasya e manuSyanA zarIramAM rahele mahAzayuM che. te zatrane prathama te manuSya saMhAra kara joIe. te vratadhArI ane apramAdI manudhya zukala dhyAna dhyAvAne gya thAya che. teNe te dhyAnamAM AmavIrya pheravavuM joIe. AtmAnI zakita eTalI badhI For Private And Personal Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir che ke jene ApaNane ApaNuM hAlanI sthitimAM khyAla Ava paNa muzkela lAge che. ATha karma ane tenI 158 prakRti ane tenA judA judA bhedane vicAra karatAM mANasanuM mana nAsIpAsa thAya che. ATalAM badhAM karmane huM kevI rIte saMhAra karI zakIza te vicAra tene nirUtsAhI banAve che paNa AtmAnA dareka pradezamAM anaMtI karma vagaNane nAza karavAnuM sAmarthya raheluM che, e vicAra jyAre dhama zAstro raju kare che, tyAre manuSyamAM hIMmata Ave che, tenA AtmabaLamAM vizvAsa Ave che. ane AtmabaLamAM je vizvAsa rAkhI dhyAna mArgamAM pravarte che te azubha karmadaLane a9pa sa mayamAM vikherI nAMkhe che. kahyuM che ke aho'nantavIryo'yamAtmA vizvaprakAzakaH / / trailokyaM cAlayatyeva dhyAnazaktiprabhAvataH / / aho ? vizvane prakAza karanAra AtmA anaMta zakita vALo che, ane dhyAna zaktinA prabhAvathI trikana calAvavA paNa te samartha che. dhyAnanA cAra bheda che. ArtadhyAna, ridrayAna, dharma dhyAna, ane zukaladhyAna. temAM prathamanA be prakAra sarvathA tyAjya che. dharmayAna zubha karma upArjana karavAmAM sahAyakArI che. puNyAnubaMdhI puNya dharma dhyAnathI prApta thAya che. ane dharmadhyAnathI paNa uce caDhIne manuvya zukala dhyAnane Azraya le che, zukala yAnanA dAju For Private And Personal Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 116 judA bhAgeApara uce caDhatAM jIva kSepaka zreNIe ArUDha thAya che, ane aMte sakala kathI mukata thaI ahupada prApta kare che. dhyAna mArga jema zabdomAM darzAvavAmAM AjyA, teTale sugama nathI. tene vAste prathama manane ekAgra karavAnI jarUra che. ane mananI ekAgratA vAste zubha Ala anAnI AvazyakatA che. zubha AlaMbananA Azraya lei prathama dharma dhyAna karavuM, jyAre mana ekAgra thatuM jAya, tyAre te ekAgra thayelA mananI zaktine AtmadhyAnamAM parAvavI. Atma dhyAnathI AtmA nirmaLa thAya che. jaDa vastuthI pote bhinna che evA tene anubhava thAya che. AtmA ane jaDa vastunA bheda jJAna upara dhyAna karatAM Atma darzanane sAkSAtkAra thAya che, ane jene Atma darzana thayuM te sakaLa vastunA jJAtA bane che. Atma jJAnIthI kAi paNa khAkhata gupta rahetI nathI. ApaNe upara vicArI gayA chIe ke AtmAmAM dareka vastunuM pratiSi`kha paDe che. mATe Atma jJAnI sakala padAryanA jJAtA thAya che, avataraNa--AtmadhyAna kevI rIte karavu' ane tethI ze lAbha thAya te e bAbata have graMthakAra spaSTa zabdomAM jaNAve che. atha--je purUSo ekAgra citta vRttithI AtmAne ti vikalpa mAnI dhyAna kare che, te svasthatA pAmIne paramA nandane bhajanArA thAya che. // 37 ! bhAvArtha evA adhyAtma sRSTimAM niyama che ke For Private And Personal Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jenuM je dhyAna kare te te thAya che. je mumukSue A mAnI nirvikalpa dazA prApta karavI hoya te AtmAnI nirvikapa dazA upara dhyAna karavuM. gayA kalekamAM vicArI gayA pramANe mananI ekAgratA e dayAnanuM utama pagathIyuM che. tatra pratAnA sthAnam e maharSi pataMjalie A pelI vyAkhyA paNa sUcave che ke je vastuupara ApaNe vicAra karatA hoIe tenI sAthe ekatAna thavuM teja dhyAna kahevAya che. te manane vaza rAkhavuM e kAma eTaluM badhuM vikaTa che ke zrImada AnaMda ghanajIe zrIkuMthujInastavanamAM lakhyuM che ke - mana sAdhyuM teNe saghaLuM sAdhyuM e vAta nahi eTI, paNa kahe meM sAdhyuM te navi mAnuM e vAta che maTI. vaLI mana vaza thaI zake che, e te te jaNAve che ke, huM Agama AdhAre mAnuM chuM, paNa he prabhu ! je tame mArUM mana vaza karI zake te huM mAnI zakuM ke mana va. zamAM rAkhI zakAya tevuM che. AvuM durArAdhya mana je ame bhyAsa pADavAmAM Ave te vaza thaI zake. tIrthaMkaro te vaza karI zakyA hatA, e bAbatane zAstramAM anekaghA purAvo maLe che; ApaNo AtmA svarUpamAM tIrthakaranA jevuM che, te bAbata keIthI nA pADI zakAya tema nathI. te A paNe paNa AtmazakitamAM daDha pratIti rAkhI prayatna karIe te te kAma karI zakIe. mAtra AtmabaLamAM Dhada zraddhA For Private And Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 118 ane satata abhyAsanI jarUra che. je khAkhatamAM ApaNe manane sthira karavA mAgatA hAie te khAkhatathI mana jarA paNa khasI jAya, te tene khaLathI pAchuM lAvI te bAbatapara sthira karavuM. Ama dazavAra, savAra, hajAravAra prayatna karavA paDe tepaNa jarA sarakhI paNa himmata hAravI nahi. manane sthira karavAnA vividha purUSAzrayI aneka mArga che, paNa te satra vibhAgeAnA ApaNe be vibhAgamAM samAveza karI zakIzu. je manuSyAmAM lAgaNInuM prAbalya vadhAre che, jenA hRdayamAM bhaktinA taraMgA vizeSa sphure che, jenI buddhi karatAM jenI lAgaNIo vadhAre pramANamAM kAma kare che, tene vAste iSTadevanI bhakitadvArA dhyAna karavAnA mArga maheja sugama thai paDaze. iSTadevanI mUrti dekhatAM tenuM mana tepara sugamatAthI sthira thai zakaze; athavA iSTa devanA jIvana caritramAMnA koI paNa prasaMgane mana AgaLa kalpI, temAM te vadhAre sahelAithI peAtAnA manane sthira karI zakaze, jenAmAM lAgaNIo karatAM buddhine prabhAva vizeSa che, jenu' mana nyAyazAstranA gahana praznane avagrahavAne de che, je lAMbI vicAra zreNIe askhalita rIte karI zake che, tevA manuSyane vAste bhakita karatAM tattvasvarUpa vizeSa lAbhakAraka thai paDaze. A judAM judAM sAdhanA che, game te ceAgya sAdhanane Azraya lei manane sthira karavu jarUranu che; Ama jenu mana bhakita athavA tattvacitlanathI ekAgra thayelu che, tevA manuSya jo AtmAnI nivikalpa dazAnu dhyAna kare te tene potAne AtmA paNa nirvikalpa dazA For Private And Personal Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 119 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAmavAne lAyaka Thare che. nirvikalpadAnA vicAra karatAM mananA sa kalpa vikalpa TaLI jAya che, ane AtmAmAM eka prakAranI svasthatA vyApI rahe che. te svasthatA kahe ke zAMti kahA, ke dhyAnanI tallInatA kaheA, paNa teja paramaAnaMda jene vAste yAgIe tape che, ane je meLavavAne teo aneka prakAranA kaSTa paNa sahana kare che. avataraNam dhyAnaparAyaNAH ziSyA dhyAnabalena mokSamApnuvanti tadAha yugmena // zlokaH mahadadhairyaM samAlambya zAsanodyotakArakAH || pravRttAH sAdhyasiddhyarthamAtmatattvasya sNmukhaaH||38|| ziSyA etAdRzA yogyA dharmakAmArthasAdhakAH // mokSatattvaM samArAdhya buddhasiddhA bhavanti te // 39 // TIkA- " yugmam " etAdRzA yogyAH ziSyAH sopAna viSayA'bhyudayamArurukSavo dharme caturvargasAdhanaM jinendra prarUpitaM kAmaM viSayajanyamanastuSTimarthaM vAsudevacakradharadevAdisampadaM sAdhayantIti dharmakAmArthasAdhakA santo mokSatatva samArAdhya buddhasiddhA bhavanti pUrva buddhAH pacAsiddhA iti buddhasiddhA labdhakevalajJAnasiddhibhAjaH kIdRzAsta ityAha mahadUdhairyyamiti zAsanodyotakArakAH jJAnapaThanapAThana pUjAprabhAvanAjIrNoddhAravidyA For Private And Personal Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 120 dAnAdinA zAsanodyotaM kurvanti te vighnazatairapi nAbhibhUya. nta ityAha mahadUdhairya samAlamvyAtidhIratAM prApya sAdhyasi ddhayarthaM svonnatirUpaM sAdhyaM tatsiddhayarthaM pravRttAH // 39 // avataraNa--yAna parAyaNa manuSya dhyAnamaLathI mAkSa prApta kare che, te have granthakAra darzAve che. atha--atizaya dhaiyanuM avalakhana karIne zAsananA uddAta karanArA ane Atma tattvanI saMmukha rahenArA zi caiA sAdhyanI siddhi arthe pravRtti kare che. !! 38 5 bhAvArtha-Atma sAdhanamAM ati dhairyanI jarUra che. kAI paNa kAryamAM vijaya prApta karavAne dhaiyanI jarUra paDe che te pachI Avu vikaTa kArya karavAmAM tenI jarUra paDe e svAbhAvika che. je manuSya bhaya AvatAM pAchA haTheche, je manuSya AtmamArgamAM jarApaNa vighna AvatAM peAtAnA sanizcaya thajI Dhe che, te mANusa unnatinA zikhara5ra caDhavAne samartha nathI, ecala yavidhnAH rkAnta zreya mAgamAM bahu vighna che, e nyAyathI dhyAna jevA Atmika abhyudayanA mArgamAM vijJa teA jarUra AvavAnA, vighnanA sahAra karavAthI potAnI zaktimAM vizeSa vizvAsa Ave che. mATe dhairyanu' samAla khana karI, saziSyAe Atmatattvasa'mukha thavu, jema DharaDA upara bAjIgara nAce che, paNa tenuM cita doraDA upara hAya che, jema pANI bharI AvatI sAhelIe hAthe hAtha tAlI dai rame che, paNa temanu cittatA mAthAparanA pAtramAMja rahelu hAya che. tema jagatanI sarva kriyA karavA chatAM For Private And Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 121 A mumukSuonu cittatA jarUra Atma saumukha rahe che, rIte sAdhyabindune lakSyamAM rAkhI, zAsananA udyota thAya tevAM kAryo kare che, keAIvAra jJAnIe camatkArAdi kriyA A kare che, te te paNa zAsananA prabhAva artheja DAya che. tene atIndriya viSayAnu jJAna hovAthI jagatane AzcaryabhUta lAgatI khAkhate saMkha'dhamAM paNa pUrNa jJAnathI ele che, ane tethI tee zrotAvarga upara na bhulAya tevI asara kare che. anubhavajJAnIonuM vacana sarvathA vijayavaMta nIvaDe che. buddhithI tattva samajanAra ane anubhavathI tattvane jANanAra vacce AzamAna jamIna jeTalu aMtara che. anubhava jJAnIo jeTalI zAsana prabhAvanA karI zake che, ane leAkeAne zuddhamArge dore che, tevu' kAma karavAne A jagatamAM koi paNa samartha nathI. camatkAra athavA vidyA prabhAvathI dharmamArgamAM vaLelA manuSye gheADA samaya pachI vadhAre camatkAra karanArane dekhI tenA mArgamAM bhaLe che, paNa jeone jJAnakhaLathI dharmanuM tattva yathArya rIte samajA vavAmAM Avyu hoya che, te kadApi sanmArgathI paDatA nathI. mATe khare zAsana prabhAvakatA AtmadharmanA upakre. zaka che, ema mArUM teA nizcaya pUrvaka mAnavu che teo parIpa kAra kare che ane ane paropakAra dvArA Atmazreya sAdhe che. che. paramArtha eja kharA svArtha che, e vicArane AgaLa rAkhI teo parApakArArthe sadA udyamavAna rahe che. avataraNu--upara jaNAvelA guNavALA ziSyAnu chevaTe zuM thAya che, te huve graMthakAra pratipAdana kare che. For Private And Personal Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra artha--AvA ziSyA yAgya hAya che, ane dharma kAmane artha sAdhavAvALA teo mekSatattvanuM ArAdhana karI aMte yuddha ane ane siddha thAya che. 5 39 5 traNa te sAthe che, bhAvArtha-upara jaNAvelA guNAvALA padane ceAgya hoya che. teo dharma kAma cAra purUSArthamAM prathama jema nisaraNInA pagathIyAM para manuSya caDhe che, tevI rIte mekSa meLavAne cogya nisaraNIpara caDhavAne prathama te dharma nA Azraya le che dharmabindumAM prAraMbhamAMja zrImad. haribhadra sUrie kahyu che keH-- manuSya zi ane artha dhanado dhanArthinAM proktaH kAminAM sarvakAmadaH || dharma evApavargasya pAraMparyeNa sAdhakaH // 1 // dharma dhanArthine dhana mApavAvALe, ane kAsIpu rUSane sarva icchita padArtha ApavAvALA, ane para parAe dharmaja meAkSanA sAdhaka che. A vicAra zreNInA A zraya lei manuSye prathama dharmanI ArAdhanA karavI. dhamathI mANasane dhana maLe che, ane icchita padArtha paNa. maLe che. A tenAM phaLa jaldI maLe che, ane chevaTe te dhamaMnuM phaLa mekSa prAptimAM Ave che. mekSa prAptirUpI phaLa meLavatAM samaya lAge che, paNa dRDha nizcayathI sadudhama kara nAra te sthiti vhelI meADI prApta kyA vagara rahetA nathI. tethIja A zlokamAM jaNAvelu' che ke AvA suziSye dha atha ane kAma meLavyA pachI mekSatattvanI ArAdhanA kare For Private And Personal Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 123 che. prathama teo dharma kare che. dharmathI dhana ane Isita vastu maLe che. te maLatAM tene upabhoga karatAM tenI ane sAratA ane ane anityatA jaNAya che. sAMsArika padArtho, duHkhagarbhita che, e tene anubhava thAya che. pachI tenA uparathI dhIme dhIme moha utaravA mAMDe che. te vastu maLatAM bahu harSa thatuM nathI, te vastunA abhAve ke viyege bahu. zeka thato nathI. te bane sthitimAM te samabhAva dhAraNa karatAM zikhe che ane AvI tenI vRtti dvArA te mikSa sAdhI zake che, eTale ke jaDapadArthamAM baMdhAtuM nathI, te mukata thAya che. jaDapadAthe tenA para asara karavA samartha thatA nathI. AvI sthitimAM tenuM mana zAMta ane sthira thAya che. A tenA mananI zAMtatA athavA sthiratA jJAna prAptinuM u. ttama sAdhana hevAthI te jJAna prApta kare che. jJAnamAM vizeSa vizeSa vadhatAM vadhatAM, jJAnane AvaraNa karanAra kamaMdaLane nAza thatAM thatAM te prathama buddha thAya che asthata sarvajJa thAya che, kevaLazrIne te bhakatA bane che, ane cAra aghAtI karmane paNa kSaya thatAM te siddha bane che. A rIte te anukrame uMce caDhatAM caDhatAM ziSya siddha thAya che. ____ avataraNam-aihikAmuSmikaM saukhyamanityamAtmanastu nityamiti darzayati / / zlokaH aihikAmuSmikaM saukhyaM, jAnIhi kSaNikaM mudhA / anantaM zAzvataM saukhyaM, bhajadhvaM satyamAtmanaH 40 For Private And Personal Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 124 TIkA--aihikaM dhanadhAnyastrIsaMsargAdijanyam AmuSmika devAMganAbhogavimAnArohaNaprekSaNAdijanyaM svargINaM saukhyaM / kSaNikaM pratikSaNavinazvaraM mudhA'satyaM ca jAnIhi budhyasva / a. toDanaoN vaMzAmatiyogithayAvALA, zAzvata, - kAlikaM, satyaM, zaMsayaviparyAdidoSarahitamAtmanaH saukhyaM bhajadhvam / AtmanepadaM tu bhjnkriyaajnyaatmaanubhvphlsyaabhamavAta cha0 || avataraNa-AvI sthiti prApta karavA vAste eka bAbata te dhyAnanI che, te ApaNe vicArI gayA have bIjI agatyanI bAbata je nityAnitya vastu vaccene vi. veka che, te upara graMthakAra pitAnA vicAre jaNAve che. * athe-A lokanuM ane paralekanuM sukha kSaNika ane mithyA che ema jANa ane AtmAnA anaMta satya ane zAzvata sukhane bhajanAra thA che 40 che bhAvArtha -A lokanuM eTale dhana dhAnya strI vi lAsa, khAnapAna, bheganuM sukha tathA zubha kune lIdhe maLatuM svargIya sukha kSaNika che. jemAM vikRti thAya te kSaNika samajavuM, sAMsArika padArthomAM dareka kSaNe pheraphAra thayAMja kare che, ane tethI temAMthI upajatA sukhamAM paNa pheraphAra thAya e svAbhAvika che, te sukhane mithyA mAnavuM eja ucita che. ApaNe A kalekenuM vivecana karatAM ghaNIvAra vicAra karI gayA chIe ke A jaDa vastuthI utpanna thatuM sukha tyAga karavA egya che; tenAM mukhya kAraNe traNa For Private And Personal Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 125 che. jema viSanu jhera utAravAnA maMtraneA phrI phrI upayega karavAmAM Ave te te anucita gaNAtu nathI, tema A saMsAranuM rAgadveSamaya viSa TALavAne sAMsArika padArthonI aniyatA pra tipAdana karI, Atma mArga bhaNI vaLavAneA upadeza krI phIne karavAmAM Ave te! te punarUkti doSathI mukata gaNu vA joie. te traNa kAraNeAmAMnu mukhya kAraNa e che ke te sukha kSaNika che. jo ke te sukha lAMbe kALa sudhI Take te paNa kALanI anaMtatAnI apekSAe tene kSaNika mAnIe te temAM ApaNe asatya vadattA nathI. vaLI te sukha duHkhagarbhita che. je sukha duHkhagarbhita hoya te sukhanA nAmane pAtra nathI. bhale ne jagatanA loko tene sukha tarIke strIkAre, paNa je zAzvat ane avyAbAdhasukha meLavavA prayatna karavA mAgatA hoya temanA prayAsane vAste A sukha yeAgya nathI. vaLI trIju kAraNa e che ke A sa'sArika padArtheAmAMthI maLatA sukha pachI mANasane bIjA sukhanI AkAMkSA rahe che. temAMja tene AtmA tRpti pAmatA nathI. te sukha bhAgavavA chatAM paNa tenu' mana bIjA sukhane sApha talpI rahe che; jyAM sudhI anya prakAranu sukha meLavavAnI ci'tA rahe che, tyAM sudhI te sukha kevI rIte zAzvata gaNI zakAya ! A kAraNeA svagIya sukhane paNu eka sarakhI rIte lAgu paDe che. mATeja A sthaLe jaNAvavAmAM Avyu che A jagatanA tathA svarganA sukhane kSaNika ane mithyA mAnavAM joie, tyAre pachI zuM karavuM ? e praznanA uttara AkInA adhA zlokamAM ApavAmAM Avele che. Atma sukhanA For Private And Personal Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Azraya levAnuM te kaleka sUcave che. upara jaNAvelA traNe de vathI Atmasukha mukata che. te kSaNika nathI paNa zAzvata che; te duHkhagarbhita nathI paNa sarvadA sukha pUrNa che. te prApta karyA pachI bIjI koI vastunI prAptinI AkAMkSA rahetI nathI. te Atmika sukha ananta che, ne zAzvata che. vaLI te sukha satya che. te sukhane anubhava karavAne yegIo sarvadA macI rahelA hoya che, tene ja vAte sarva dharma zAenI prarUpaNa che. saghaLI dhArmika kriyAo paNa tenI prAptinA udezathI prarUpAyelI . svarodayamAM zrI kapUra caMdrajI lakhe che ke - vinAzI pudgala dazA, avinAzI tuM Apa, Apa Apa vicAratAM miTe puNya saha pApa. saghaLI pilgalika vatu vinAza dharmavALI che, ke- vaLa AmAja avinAzI che. je AtmAnuM dhyAna karavAmAM Ave, te puNya ane pApa sarva maTI jAya che, ane A tmAne sAkSAtkAra thAya che. A kAma ekadama thaI zake nahi. paNa AvI bhAvanA AvavI paNa parama puNyanA udaya vinA saMbhavatuM nathI. kAraNa ke bhAvanAo dhIme dhIme kArcamAM pariNAma pAme che, jyAre amuka bAbatanA vicAre bahuja ghaTa thAya che tyAre te vicAre karmanuM rUpa le che. mATe AvI bhAvanA je haze te eka divasa paNa amalamAM mUkAze, mATe jJAnanI balihArI che. avataraNam ---yastra jJAnenAtmA'rhan bhavati tadAtmatattvaM dara tArA || For Private And Personal Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 227 zlokaH nizcalaM nirmalaM jJeyamAtmatattvaM sukhapradam // yasya zuddhaprabodhena bhavatyahana mahItale // 41 // TIkA-nizcalaM aindriyakaviSayAvabhAsazAtAvedanIyarahitaM, nirmalaM. rAgadveSAdimalahitaM, sukhapadaM mukhapradAyakametAdRzamAtmatacaM jJeyam, yasya pUrvoktAtmatattvasya zuddhaprabodhena zuddhAnubhavajJAnenAtmA mahItale'rhan bhavati // 41 // avataraNa-AtmajJAnathI AtmA arhat prabhunI sthiti prApta kare che, Atma svarUpe ahaMtu che, ne tene AtmajJAnathI sAkSAtkAra thAya che. A bAbata granthakAra have pradarzita kare che. artha-Atmatattvane sukha ApanAra nizcaya ane ni. maLa gaNavuM. jenA zuddha prabaMdhathI AtmA A pRthvI upara apadavI prApta kare che. ke 41 che bhAvArtha-mANasane jaDa padArthanI sAthe ghaNA koLathI e saMbaMdha thaI gayela che ke te AtmA che evuM bhAna bhulI jAya che. jJAnI purUSe ghaNI vAra jaDa padArthanA mahane vaza thaI AtmajJAna bhulI jAya che paNa granthakAra vAraMvAra AtmAnuM svarUpa darzAve che. Atmatattava nizcaLa che. sarva anizcita vastumAM Amatava nizcaLa che. vaLI Atmatattva nirmaLa che. je maLa lAge che te A For Private And Personal Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 228 tmAne svAbhAvika guNa nathI, paNa vibhAvika dharma che, ane te sarvathA vyAjaya che. rAgadveSa janita karmamaLa ane A tmAne khare saMbaMdha nathI, paNa AtmA bhulathI pitAne rAgadveSamaya mAne che, ane tethI rAgadveSathI te lepAya che. - je vakhate A bhrama TaLI jAya che, ane AtmA pitAne AtmA tarIke oLakhe che, teja paLe sarva karmaba dhane, sUryanA prakAza AgaLa ghumasanI mAphaka, adazya thaI jAya che. ane AtmA ahaMta bane che, devatAone paNa pUjya bane che. zuddha ane niSkAma dhArmika kriyAthI paNa karma dara thAya che, paNa kharo Atma prakAza te AtmajJAnanA ane nubhavathI ja thAya che. te ahaspadavI prApta karyA pachI A jagatanI aMdara jANavA egya kAMI bAkI rahetuM nathI. A zabdomAM jevI jhaDapathI te darzAvAya che, teTaluM te kAma sugama nathI. prakRti athavA pAlika padArtho evA evA sUkSma svarUpathI mANasane lalacAve che ke jJAnI paNa kSaNa vAra pitAnuM Atma svarUpa bhulI jAya che, ane pote jaDa hoya tevI rIte varte che. paNa jJAna hovAne lIdhe vaLI tene pitAnA svarUpanuM bhAna thAya che, ane prApaMcika jALamAMthI te mukta thavA prayatna kare che. Ama udyama udyama karatAM karatAM, ane AtmAnuM dhyAna karatAM karatAM mANasa dhIme ahaMtpadavI meLavavA bhAgyazALI thAya che. avataraNam-atra zloke AtmA''tmajJAnenA'hana bhavatI tyuktaM sa evAtmA siddho bhavati tadayitumAha // For Private And Personal Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 129 zlokaH dhamati yaH sitaM karma siddha ityabhidhIyate || siddhatvaM nAtmano bhinnamAtmaiva siddhatAM zrayet 4 2 TIkA-ya AtmAnAdikAlaM sitaM baddhaM karmASTakaM dhamati dahati sa siddha ityabhidhIyate tacca siddhavvamAtmano bhinnaM na bhavati tvAtmaiva siddhatAM zrayet siddhadazAM prApnotyata aamA paramAyo zitaH // 42 || avataraNa--AtmajJAnathI AtmA arhata ane che, eTaluMja nahi paNa dhIme dhIme siddha paNa bane che. A mAmAM siddha bhagavAnanu pada meLavavAnI paNa ceAgyatA che, te huve granthakAra darzAve che. atha--je sita ( adhAyelA ) karmane dhame che ( khALe che) te siddha kahevAya che. siddhapaNuM AtmAthI du nathI. AtmAja siddhatAne pAme che. 5 42 // bhAvA AtmAne ADe karma vaLagelA che. te kayArathI vaLagelA che te kAithI kahI zakAya nahi. e ADamAM thI jJAnAvaraNI, dAMnAvaraNI, mehanI, ane aMtarAya e cAra kamanA jyAre nAza thAya che, tyAre AtmAmAM kevaLa jJAna upaje che. te cAra karmane dhAtIkama kahelA che. tenA vinAzathI jIva arhatu ane che; ane bAkInA cAra kanA paNa jyAre nAza thAya che, tyAre AtmA siddha ane che. For Private And Personal Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir siddha aSTakama rahita hoya che. A siddhanI sthiti te AtmAthI bhinna nathI. AtmA svarUpe zuddha buddha mukta svabhAvane che. je vastune guNa na hoya te guNa tene ApavAmAM Ave che te anitya guNa Thare ane tene koIka kALe nAza paNa thAya, tema je siddhatva AtmAthI bhinna hoya ane te amuka prakArathI AtmAne maLatuM hoya te tene keIka kALe viccheda paNa thAya. paNa te te AtmAnuM pitAnuM che. vAdaLAMthI sUrya DhaMkAyeluM hoya, te ApaNane te na dekhAya, paNa jyAre vAdaLAM khasI jAya tyAre sUrya prakAzI nIkaLe che. zuM ATalo vakhata sUrya tyAM nahate ! zuM sUryamAM navA prakAza AvyA ! nA tema nathI. sUrya tathA sUryane prakAza te sarva kALa avicchinna hatAM, paNa meghanA sabhAvathI te dekhAtA na hatA. tema AtmAmAM siddhapaNuM raheluM che, paNa karmathI AtmajJAna avarAyeluM hovAthI A paNane tenuM bhAna thatuM nathI. jyAre zuddha kiyA ane zuddha jJAnathI A paDala kharI jaze tyAre AtmAnuM siddhatva sva cameva jaNAI Avaze. je AtmAmAM siddhatA prApta karavAnI zakti rahelI che, te bIjuM zuM karI na zake ! mATe mArA thI zuM thaze evA mithyA vikalane tyAga karI Atma zaktimAM vizvAsa rAkhI udyama kare, jarUra tame Atmari. ddhinA bhoktA thaze. avataraNam-Atmaiva siddha iti kathanAntaramAtmaivAIdavasthA prApnoti sa arhanapyAtmaiveti darzayitumAha // For Private And Personal Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 131 zlokaH arhato'bhinna Atmaiva so'haM mokSamayaH paraH // jJAnato'bhinna AtmAhaM bhinno'bhinno vivakSayA 43 ___TIkA-AtmaivAhato'bhinno bhavatyarhatvamapyAtmanaH zuddhapayAyaH sa evAhana sattApakSayA'hamAtmA punaH sa kIdRzo mokSamayo mokSa evaM pracurAvasthA yasya saH paraH utkRSTa Atmaiva bhacati, sohamAtmA jJAnato'pyabhinnaH sarvathA bhinnatve jaDatvaprasaMga Atmano'to vivakSayA jJAnAdAtmano bhinnAbhinnatva jJeyaM, pAyApekSayA bhinatvaM dravyApekSayAbhinnatvaM cAtmano jnyaanaajjnyeymiti| avataraNa-AtmA siddhathI abhinna che ema batA tAvyuM. have AtmA athI abhinna che ema pratipAdana kartA granthakAra lakhe che ke - artha-AtmA atuthI abhinna che. te ja AtmA rUpa huM mekSamaya ane utkRSTa che. A mArUpa huM jJAnathI abhinna chuM. ane bhinna bhina kahe che te apekSAe kahe che. te 3 che bhAvArtha-AtmA jema siddhathI abhinna che, tema ahaMthI paNa abhina che. ahaMtu jevIja AtmAnI sakti che, paNa te sarva tirahita che. A mA ahaMtu che ema nizcayathI jANuM potAnuM zuddha svarUpe pragaTa karavuM joIe. jIvarane zuddhAtmamAM kicita bheda na jANuM, ehaja kAraNa mokSanuM dhyAI le niravANuM For Private And Personal Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 132 jina je nija AtmA, nizcaya bheda na paMca, eja sAra siddhAMtane cheDe sahu prapaMca. AvA ghaNAM vAkaye AtmajJAna rasika purUSanA bodhadAyaka vacanamAM aMtabhUta thayelAM mAluma paDe che. mATe ApaNe AtmA ahaMndra bhagavAn svarUpIja nizcayanayathI che. vaLI AtmA mokSa svarUpa che. AtmAto zuddha nizcayathI jotAM karma baMdhanathI rahita che paNa jyAM sudhI te svarUpane anubhava sAkSAtkAra thaye nathI tyAM sudhI te AtmAne vyavahArathI karmabaMdha mAnave joIe. ahaprabhumAM je guNa pragaTapaNe varte che, te ApaNAmAM sattArUpe rahelA che mATe jarApaNa kheda dharyA sivAya athavA ApaNe AtmA halake che, evo nirutsAhane preranAro vicAra lAvyA sivAya udyama kara, ane u. ghamathI kamAtra kSINa thaze, ane AtmAnubhava thaze. kAraNake AbhA svabhAve nIca nahi paNa utkRSTa che. e utkRSTatA. ne khyAla kSaNe kSaNe lAvavo joIe. vaLI AtmA jJAnathI abhinna che, eTale AtmA jJAnasvarUpI che. vastutaH jJAna eja AtmA che. paNa je jJAna eja AtmA ema mAnIete guNa ane guNanI ekatA mAnavI paDe ane te jaina, zAstra pramANe virUddha che. guNa guNathI bhinnabhinna che. guNa kathaMcit bhinna che, ane kathaMcit abhinna che mATe tene zAstrakAroe guNathI bhinna bhinna mAne che. te nyAyathI AtmArUpI guNIne jJAna guNa sAthe bhinnabhinna saM. baMdha che. AtmA sivAyanI dareka vastu ya-jANavA gyache; tene jJAtA AtmA hevAthI te jJAnavarUpI che; vaLI For Private And Personal Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 133 AtmA dareka padArthane jJAtA che eTaluM ja nahi paNa svasvarUpane jJAtA che. jema jJAna vRddhi thAya tema udyama kara. tene vAste santha vAMcavA, jJAnIonI upAsanA karavI, dhyAna karavuM, ane AmA teja huM chuM ema anubhavavAne prayatna kare; Ama karavAthI aMte AtmajJAna jarUra thaze. ane te jJAna thatAM bIjI koI vastu jANavAjoga jagatamAM raheze nahi. avataraNam-AtmaivAhanniti khyApanAnantaraM dhyAnaruddha AtmA rogadehaliMgAt svaM bhinnaM vastuvRtyAnubhavati tadarzayitumAha // zlokaH rogacintAvinirmuktaH adehI dehavAn katham // liGgI nA'haM kathaMliMgI cintyaM caitanyacintayA 44 TIkA-rogaH kanibaMdhanavAtapittakaphavaSamyajanyo vyAdhizcittA-azumadhyAnaM tAbhyAM vinirmukto vizeSeNa saMsargarahitohamAtmA punarahamadehI-dehasya pudgalaskandharUpatvena jaDatvAdAtmanazca jJAnaghanacetanasvarUpatvAd vastutyA kathamahaM dehavAn kiMtu na dehavAnityarthaH punazcAhaM liGgI nAsmi liGgaM hi pumAdirUpaH tatsaMsargI vastuvRtyA nAsmi pumAdi-vedasya karmarUpatvena vyAvahArikatvAditi caitanyacintayA--zuddhAtmasvarUpacintayA cinyamiti he Atman tava cintAvasaraH prAptakAle' pi kRtyavidhAnAt // 44 // For Private And Personal Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1reka avataraNuM-AtmA eja ahaMtu che, ema pratipAdana karI have rega, ciMtA deha ane liMgathI AtmA bhina che ema batAvavAno prayatna karatAM kahe che ke - artha-roga ane ciMtAthI mukta AbhA che, ane hI chatAM tene deha kema hoya ! huM liMgI nathI chatAM liM gI kema haiG! A rIte caitanyanA vicAra pUrvaka ciMtavavuM. 44 bhAvArtha-A sthaLe je vicAra karavAnuM che te ce. tana AzrayI vicAravAnuM che. eTale A sthaLe je je kahevAmAM AvyuM che te nizcayanayanI apekSAe che. AtmA re gI nathI; kAraNa ke rega dehAdhina che; ane deha te A tmA nathI te pachI AtmAne rega zI rIte lagADI zakAya? vaLI AtmA ciMtAthI paNa mukta che. ciMtA eTale Arta tathA ridra dhyAnanuM sevana; te ciMtA manane dharma che. mananI aMdara saMka9pa vika9pa thAya che; priya vastune viyega thatAM, athavA aniSTa vastune saMga thatAM A dhyAna thAya che, vaLI kSaNe kSaNe duSTa pariNAme mananA thayA kare che, A sarva mananA dharma che; ane mana te AtmA nathI; paNa AtmA A ciMtAthI paNa mukata che, A pramANe AtmA roga ane ciMtAthI mukata che, eTaluM ja nahi paNa A mA deha rahita che. kAraNake deha e jaDane pariNAma che, ane jJAnaghana e AtmAne svabhAva che, mATe deha te A mA nathI, paNa AtmA deha rahita che. vaLI AtmA liMga rahita che. purUSa strI ane napuMsaka e traNa liMga che, te liMga dehane Adhina che. dehanI apekSAe ApaNe AtmA For Private And Personal Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 135 strI athavA te purUSa napuMsaka kahI zakIe, paNa jyAre deha te AtmA nathI teA pachI A bheda AtmAne zI rIte lAgu paDe ? AtmA te purUSa nathI, strI nathI, tema napu saka paNa nathI. vyavahArathI dehanI apekSAe ApaNe AtmAne game tevuM nAma ApIe, paNa vastutaH AtmA liMga 2. Duta che; tethI te ali'gI kahevAya che. A sarva vicAra zuddhAtma svarUpanI apekSAye che. jayAM sudhI AtmAe AvI zuddha apekSA hRdayamAM rAkhI nathI tyAM sudhI AtmA ghaNIvAra peAtAne rAga cintA, ane deha yukta mAnavAne dorAya e banavA joga che. dehAdhyAsa eTaleA madheA prabaLa che ke AtmAnuM jJAna dharAvanAra pazu ghaNIvAra peAte deha hoya ema vicArI kArya karavA prerAya che. mATe Avu ciM vana satata karavu, eja kahevAnA sAra che ke jethI svasvarUpanA sAkSAtkAra thAya. avataraNam - punanirUDha AtmA pauGgalikajAlaM sarva nAtmIyamiti vimRzati / / zlokaH madIyaM kalpitaM yadyad marIcijalasannibham || tattu mithyA vijAnIhi baMdho mameti buddhitaH 45 TIkA - yadyat pUrva mayA rAgadveSAdipariNatyA dhanadhAnyaputrakalatragRhAdi paravastujAlaM madIyaM kalpitaM mamatvapariNAmena svIkRtaM tatsa vastutastu marIcijalasannibhaM mRgatRSNAvanniHsA For Private And Personal Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ram, ata eva he cetana tatsarva mithyA vijAnIhi budhyasva baMdhastu karmASTakabandhastu mameti buddhito mamedaM sarvamiti buddhito bhavatyato mamatvaM tyama // 45 // avataraNu-sarva pilgalika jAla jene AtmA ane jJAnathI mArI mAnate hatuM, te mArI nathI ema batAvavAne have granthakAra lakhe che - artha--je je mArUM ka9pavAmAM AveluM che, ane je mRga tRSNikAnA jaLa (jhAMjhavAnAM pANa) jevuM che, tene mithyA jANavuM. te mArUM che evI buddhithI ja baMdha thAya che. - bhAvArtha-jevI rIte uSarabhUmimAM mRgatRSNAnuM jaLa dekhAya che, te meLavavA tRSAtura mRge te jagyAe deDe che, jema jema te deDatA jAya che tema tema temane jaLa AgaLa jatuM dekhAya che, te chatAM paNa jyAre teo cheka pAse A. ve che tyAre te sthaLe kAMI paNa dekhAtuM nathI, te vakhate te mRgane zeka ane kheda thAya che. tevI ja rIte A sAM sArika padArtha prApta karavAne A pAmarajIva lalacAya che. tRSNAthI baMdhAyela chava te te padArtho meLavavA temanI pAchaLa deDane jAya che. te padArtha samIpamAM jaNAvA chatAM hAthamAMthI sarI jAya che. paNa kadApi tenI prApti thAya che, te paNa prathama jeTale dhAratuM hatuM eTale mehaka padArtha tene na lAgavAthI te zekAtura bane che. A rIta jagatanA sarva pigalika padArthone eka sarakhI rIte lAgu paDe che. saghaLA padArtha anitya che. kharI rIte A jagatane ke. For Private And Personal Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 137 paNa padArtha nitya nathI, mATe te mAre AtmAnA nathI. mATe te sarva padArthAne mithyA jANavA ane tenI prAptithI harSa dharavA nahi tema te vastunA viyeAgathI zeka dharavA nahi. kAraNake te padArtha jyAre AtmAnA nathI tyAre tenA harSa zeka ze dharavA ? samaya bhAva te vastu maLavAthI ke javAthI karma baMdha thatA nathI, paNa te vastu mArI che evI buddhi dhAraNa karavAthI karma adha thAya che. jagatamAM du:kha paNa mArA paNAnu' che. jyAM mamatva tyAMja du:kha che. mATe vastu uparathI jema bane tema dura rAkhavAne prayatna karavA, kAraNa ke kharU jJAnanuM phaLa virati che. jo mULA bhAvanA tyAga thAya te lAkhA rUpIyA pAse hAvA chatAM te tenAthI lepAteA nathI, ane jo mUrchAbhAva rahelA che teA nAnI sarakhI vastumAM paNa te bhAva pragaTa thayA vinA raheze nahi. A kAma kAMI sahelu nathI, paNa te anubhavavAne prayatna karavAnI khAsa jarUra che. "huM ane mArU " e maMtravaDe meharAjA sakaLa jIvAne karmabaMdhanathI khAMdhe che. jagatamAM hajArA mANase dararAja mare che, chatAM ApaNI AMkhamAMthI AMsu sarakhu paNa jharatuM nathI, paNa ApaNA chekarAnuM mAthuM duHkhavA AvatAM ApaNI cakSumAMthI codhAra AMsu paDe che. Anu kAraNuM te vicArIe te karAne teNe peAtAne mAnyA hatA, mATe ja du:kha thayu. jo pote zAkSI tarIke rahe, to jagatanAM sarva karma karavA chatAM paNa mANusa ka aMdhanathI mukta thAya. jyAM sAkSIbhAtra na rAkhatAM pAteja For Private And Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 238 kAryane kattI bane che, ane tenA phaLane bhaktA thavAnuM pasaMda kare che, tyAM ja karmabaMdha thAya che, mATe A pudgala vastu viSene mamatva bhAva ocho thAya tema karavA dareka A. tmahitArthIe udyamAna thavuM e ati jarUranuM che. avataraNam-pUrva paravastuni mamatvatyAgaH kathitaH adhunAmamatvabuddharanarthakAritvamAvicArayati / / vAda ahaM mameti buddhistu saMsArotkarSakAriNI // udAsInena cittena sajanA dharmasAdhakAH // 46 // TIkA-ahameteSAM svAmyate ca mamasvamiti buddhistu bhavaparaMparAvardhanazIlA bhavatyataH sajjanA mahAtmAna udAsInena cittena vairAgyasaMvegabhAvanayA dharmasAdhakA bhavanti // 46 // avataraNa --jayAre AtmA dhyAnArUDha thAya che, tyAre AtmasvarUpanI jhAMkhI thAya che, ane piAgalika padArtha u. parane tene moha utarI jAya che. ane sAMsArika padArthonI prApti ke nAza thatAM paNa te udAsInavRtti rAkhI zake che. te bAbata have granthakAra darzAve che - atha-" huM ane mArUM" evI buddhija saMsAranI paraMparAne vadhAranArI che. paNa je sajajane che, te udAsIna vRttithI dharmanuM sAdhana kare che. je ka6 che bhAvArtha-jagatamAM mANasa mAtrane duHkha thAya che tenuM je kAraNa ApaNe tapAsavA mAgIe te ApaNane ja For Private And Personal Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir NAyA vagara raheze nahi ke mamatvabhAva eja duHkhanuM parama kAraNa che. "A mArUM ane huM ene svAmI " Ave. khoTo adhyAsa thayele hevAthI te vastu na maLatAM athavA tene nAza thatAM sahaja duHkha thAya che. zrImad jazevijayajI paNa jJAnasAramAM AvAja arthane kaleka lakhI jaNAve che ke " huM ane mAruM e maharAjAne mahAmaMtra: che, ane te aMge AkhA jagatane aMdha banAvyuM che. je te zabdonI AgaLa na mukavAmAM Ave ane ema kahevAmAM Ave ke " A huM nahi ane e mArUM nahi" te tene teja maMtra mahine jItavA samartha thAya che. aneka bhavothI A mahArAjAnA prabaLa maMtranI evI te sajaDa. chApa mANasa mAtra para paDI gayelI che ke gurUnI kRpA vinA athavA AtmadhyAna karavAnA parama purUSArtha vinA te chApa-asara dUra karavI e kAma ghaNuM vikaTa che. sAmAnya manu ema jaNAve che ke je jagatanI A vastuo uparane mamatva bhAva dUra karIe te pachI amane sukha zemAM maLe ! A vastuo te mArI nathI evI bhAvanA AvavAthI ze AnaMda prApta thAya! jeNe ucca jIvananA sukhane leza mAtra paNa A svAda na thayA hoya tenA manamAM AvI zaMkA pure e svAbhAvika che. je nispRhI leke che, ane jeo AtmadhyAna karavA mathe che, temane je AnaMda thAya che, tenI sAthe A jagatane kaI paNa AnaMda sarakhAvI zakAya tema nathI. madhura svaranuM rasIluM mRga pAradhine hAthe maravAnuM For Private And Personal Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 240 kabula kare che, paNa te madhura nAdamAMthI maLatuM sukha che devAne tatpara thatuM nathI, tevA mRgane maLatuM sukha A -AdhyAmika AnaMdanI apekSAe samudra AgaLa bindu samAna che. Amika AnaMdane varNavavA ghaNa anubhavIye pracana karyo che, paNa teonI kalama thAkI gai che, ane che. vaTe teo eTaluM ja lakhI gayA che ke aMtarane AnaMda -anubhavAya che paNa vaNavA nathI; kAraNa ke A jagatamAM maLatAM sukhamAM evuM eka paNa prakAranuM sukha nathI ke jene Atmika AnaMdanI tulanA ApI zakAya ! je sajajane che te mamatvabhAvane vaza nahi thatAM sukha duHkhamAM temaja ISTa vastunI prApti ke viyogamAM eka sarakhI rIte udAsIna bhAva dhAraNa karI zake che. purvakRta kamonusAra AvI paDelI sthitimAM teo samabhAva rAkhe che. AtmA te AkAzanI mAphaka nirlepa che, e bhAvane niraMtara hRdayamAM teo rAkhyA ja kare che, ane tethI teonuM citta kalela rahita sarovaranA jevuM zAMta bane che. bAhya saMje. gothI tevA purUSanI citta zAMtimAM bhaMga paDato nathI, ane tethI AvA sapurUSe dharma sAdhana sArI rIte karI zake che. dharma sAdhanAmAM upayogI bAbata je cittanI sthiratA, te A pramANe prApta thavAthI bIjA manuSya karatAM vadhAre sArI rIte AtmajJAnI zuddha kriyA paNa karI zake che. jema puSamAMthI suvAsa Ture, tema AtmaraNatArUpa kriyA A tmajJAnamAMthI svAbhAvika rIte pure che. ___ avataraNam-punadRSTAntadvArA svAtmAnaM dRDhIkurvan sanmAtmA vicArayati | For Private And Personal Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 141 zlokaH zuddhaM svAbhAvikaM dharmamAtmAnaH sevate sudhIH // kIrtyapakIrtitaH kinte tvaM bhinno'si tataH svayam 47 TIkA - sudhIHnayanikSepapramANabhaMgena SaDdravyajJa, AtmanaH svAbhAvikaM zuddhaM dharma sevate - bhAvaratnatrayarUpaM dharmaM sthiratyA abhyasyati, ata eva he cetana tvamapi zuddhAtmadharme yatasva - zuddha cetanadharmaparAyaNaM tvaM dRSTvA jJAtvA ca kecit kIrtayanti bhavantamakIrttayatyanye'to naiva tvayA svadharme muktvA tatra dRSTipAto vidheya ityAha / kIrttyAspakIya vA kiM te prayojanam kIpItI hi nAmakarmapaudralikaprakRtirUpe tvaM tu ce - tanastAbhyAM jaDarUpAbhyAM kIrtyapakIrtibhyAM svayaM bhinno'si naiva bhinne vastuni viduSA harSazokavatA bhavitavyamiti // 47 // avataraNa--AtmAnI svAbhAvika zuddhatAnA vicAra hasAvavAnI eTalI badhI jarUra che ke pharIthI graMthakAra teja mAmatane samarthana kare che. atha--buddhimAna purUSa AtmAnA zuddha svAbhAvika dharmanA Azraya le che, tAre kIti ke apakItithI zu pra ceAjana che? tuM jAte tenAthI bhinna che. 5 47 // bhAvArtha-AtmAnA zuddha svabhAva jJAnaHrzana ane cAritra che ane buddhimAna purUSa te sarvadA te AtmAnA svAbhAvika guNAmAMja ramaNatA kare che. jethI jJAna ane darzanananI vRddhi thAya, ane zuddha cAritra paLAya tevA prayatne te Adare che For Private And Personal Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24ra kevaLa jaDakriyArUci tevA manuSyanI niMdA kare ke prazaMsA kare tenI te leza mAtra darakAra rAkhatA nathI. te je kArya kare che te kIti meLavavA karatA nathI, AtmAnA dharma zuM che te te samaje che, ane te pramANe nispRhatAthI varte che. kIrti ane apakIti e jagate mAnelAM cheTAM trAjavAM che, AtmA te banethI rahita che. kIrtithI AtmAnA guNamAM vRddhi thatI nathI, tema apakIrtithI hAni thatI nathI. tenA svabhAvamAM rati mAtra paNa phera paDato nathI, te pachI A tmAne je svabhAva che, te tarapha anAdara karI zA sArU phekaTa kIrtinI pAchaLa mANase bhamavuM joIe ! je leke kIrtinI pUDA vagara niSkAma vRttithI kartavya bajAve che, teone jarUra kIrti devI pUje che; paNa je kaMti meLavavAne vArateja saghaLe prayatna kare che, tenAthI kharI kIti dura rahe che, eTaluM ja nahi paNa zubha kArya karavAthI maLa jete saMteSa paNa dura rahe che, mATe AtmajJAnAbhilASIe prati ane apakItine vicAra dura rAkhI jethI Atmazreya thAya te mArga grahaNa kara. __ avataraNam-AtmajJAnena sarveSAM mahattvaM bhavatItyAha // DhovAH AtmatattvAvabodhena bAlopi vRddhatAM zrayet // Atmano'jJAnato vRddho bAlacApalyamAzrayet // 48 // TIkA-Atmatattvasya samyag jJAnenAlpavayasko'pi sarva For Private And Personal Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 143 pUjyo bhavati / Atmano'jJAnato bahu vayaskopi baaltvmaamoti, A 48 || avataraNa-AtmajJAnanI balihArI keTalI badhI che, tene saMpUrNa khyAlate kaI paNa mANasa ApI zake nahi, tepaNa granthakAra pitAnI marti pramANe AtmajJAnanuM mAhAmya batAve che. artha-AtmatatvanA jJAnathI bALaka paNa vRddha bane che. paNa Atmatattvane ajJAna e vRddha paNa bALanI lI. lAne cagya thAya che. 48 5 bhAvArtha-saMrakRta granthakAra meghanAdathI jaNAve che ke guNe e pUjAnuM sthAna che; paNa vayake liMga pUjya nathI. keI bALaka hoya ke vRddha heya; purUSa heya yA strI hoya, paNa jo tenAmAM guNa hoya te kharekhara pUjya che. A strI che ke A bALaka che, e vicAra manamAM nahi lAvatAM je te AtmajJAnI hoya te jarUra te pUjyatAne pAtra che. zarIrathI bhalene keI bALaka hoya, paNa tene AmA kAMI bALaka nathI. AtmAte bALa nathI yuvA nathI vRddha nathI. temaja AtmA strI nathI, purUSa nathI, napuMsaka nathI, mATe bALa zarIramAM rahelo hoya te paNa AmajJAnIne AtmA khare kharekhara pUjaya che. temaja strInA zarIramAM raheluM AtmajJAnayukta Ama jAti vaMdanIya che. zarIrathI vyavahArathI te AtmA bALa dekhAya che. paNa jJAnathI te AtmA vRddha che, mATe vRddha eTale te prazaMsanIya che. AthI ulaTe mANasa meTI umarane heya, paNa je tenAmAM A For Private And Personal Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 144 tmajJAna na hoya te te bALanA jevI kIDA kare che. te zarU rIre vRddha dekhAvA chatAM jJAnanI apekSAe bALa che. game teTalAM zAstrane abhyAsa karyo hoya, paNa je te mANasane AtmajJAna na thayuM hoya te, te AtmajJAnanI apekSAe bALa ja kahI zakAya. jene jene abhyAsa na hoya tenI apekSAe bALa gaNa joIe. bALane artha A sthaLe anubhava rahita ema samajavuM. mATe je kharI rIte vRddha tva prApta karavuM hoya to AtmajJAnane anubhava karavAne satata prayatnazIla thavuM. . 48 che. __ avataraNam-AtmavidyAtaH mukha natvavidyAtastadarzanAyAda yugmam / / zlokaH bhavaddhipravRddhinyA avidyAyAH kutaH sukham // ato'vidyAM parityajya AtmavidyAM smaashryet|19| AsannairbhavibhiH jJeyA tattvavidyA tu durlabhA / tataH sarvaprayatnena AtmavidyAM samAzrayaH // 50 // ___TIkA--bhava vRddhipravRddhinyA-bhavazcaturgatyAtmakaH saMsAraH tasya vRddhiM prakarSaNa vardhayati tacchIlA tasyA bhavaddhipraddhinyA avidyAyAH kutaH mukhaM bhavet api tu na kiMcit sukhaM bhavedityarthe'to'vidyAM parityajya bhavya AtmAvidyAM samAzrayet // 49 // AsannaralpasaMsAraibhavyajIvasta tvavidyA- AtmavidyA durlabhA. For Private And Personal Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir duHkhena labhyate sA durlabhA mahatA prayAsena labhyeti jJAtavyam AtmajJAnena muktirbhavati tataH sarvoyamenAtmavidyAmAtmajJAnaM sAcA- 4 / 10 | avataraNa-kharUM sukha AmavidyApI che, ane avidyAthI kadApi sukha nathI, te bAbata granthakAra have darzAve che. artha-bhavasaMtatine vadhAranAra avidyA-ajJAnathI kayAMthI sukha maLe ! mATe ajJAnane tyAga karI AtmavidyAne Azraya kare joIe. je 49 che bhAvArtha-mANasa janma maraNanI paraMparAmAM rakhaDe che, tenuM kharUM kAraNa je tapAsIe te ApaNane jaNAze ke ajJAna che. ajJAnathI mANasa pitAnI nahi tevI vastuene pitAnI mAne che, ane te prApta karavAne na karavA rogya kArya kare che, athavA te nahi vicAravA yogya vicAro kare che athavA IcachAo rAkhe che, AthI karmabaMdhathI baMdhAya che. te kamane bhagavAne tene pharIthI janma le. paDe che, ane te janmamAM te udayamAM AvelAM karma bhogavatAM navAM karma bAMdhe che. tene ajJAna che tethI te prArabdha (udayamAM AvelAM) kamane sahana zILatAthI bhogavatA nathI, paNa te bhegavatAM harSa zeka dhAraNa karI navAM karma upAje che; A pramANe jyAM sudhI AtmajJAna na thAya tyAM sudhI tene saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDe che. AvI saMsAranI pare. parAne vadhAranAra ajJAna jyAM sudhI manuSyane che tyAM sudhI temAMthI sukhanI AzA kayAMthI rAkhI zakAyakavacana , For Private And Personal Use Only
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bI vAvIne mogarAnA phaLanI IcchA rAkhavI e kharekhara ni. sthaka che; AtmAnuM je varUpa che tenuM ajJAna eja kharUM ajJAna. eja avidyA, eja mithyAtva, A sarva nizcaya nayanI apekSAe kahevAmAM AveluM che te bhulavuM je Ie nahi. A rIte avidyA duHkhanA kAraNabhUta hoya te zuM karavuM ! te praznano uttara granthakAraja Ape che ke vidyAne tyAga karI Atma vidyAne Azraya levo ucita che. A vidyA prApta karavI e kAma sugama nathI, te paNa te dizA NI je prayatna karavAmAM Ave te koI divasa paNa te meLavI zakAya paNa javuM hoya himAlaya bhaNI, ane dakSiNa bhAge grahaNa karIe to kadApi sAyanI samIpamAM AvI zakIe nahi. mATe AtmajJAnIone sa ga kare, AtmajJAnanAM pustaka vAMcavA ane AtmajJAnanA saMbaMdhamAM jeTaluM jANavAmAM AvyuM hoya teTaluM vyavahAramAM mukavA prayatna karo. A rIte AtmAne AvaraNa karanAra paDaLa dUra thaze ane AtmajJAna zuM che tenI kAMIka vizeSa jhAMkhI thaze. jema jJAna maLe tema te pramANe vartana karanAra vizeSa jJAnane adhikArI thAya che. mATe jJAna pramANe kiyA karavI ucita che. A rIte jJAna pramANe vartatAM AtmAnuM svarUpa samajavAmAM Avaze, ane pachI zuM karavuM te kahA vinA paNa samajAI jaze. avataraNu-gayA lekamAM jaNAvelI bAbata ati jarUranI havAthI pharIthI granthakAra teja bAbatane daDhIbhUta karatAM lakhe che ke -- For Private And Personal Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 47 atha--durlabha tattvavidyA alpasa'sArI bhavyajIvAe jANavI. sarva prayatnA karIne paNa AtmavidyAnA Azraya karavA. // 50 5 bhAvArtha--je jIvA mukitamArganI samIpa AvelA che, te alpa sa'sArI kahevAya che. tevA bhavyajIve e ta vidyA meLavavAne udyama karavA. te tattvavidyA kharekhara durlabha che, tenA jANanAra jagatamAM bahu viralA che. temaja te meLavavAne ceAgya pAtro paNa pramANamAM bahu alpa che. eka sthaLe kahelu che. " hajArI manuSyamAMthI ekAda purUSanI AvA mArga bhaNI rUci thAya che, ane je lene rUci thAya tevA hajAra manuSyamAMthI ekAda mANasa tattvane kharI rIte jANe che." AvI tattvavidyA durlabha che. anubhava jJA nathI Atmatattva jANanAranAM darzana te bhAgyeja parama puNye dayathI thAya che. tattvavidyAmAM jagat jene sukha mAne che, tevuM sukha nathI, mATe jagatanA jIvAnI te tarapha bhAgyeja rUci thAya che. je sa'sAranA mAyAvI, aidrAlika ane du:khaga bhita sukhathI kaTALyA hoya, ane zAzvata sukhanuM sthAna zeSatA hoya tevA manuSyanA prayAsane vAste A tattvavi dyAne mArga che. A sa`badhamAM zrImad caraze.vijayajI jJAnasAramAM lakhe che keH -- anAromukhaM mohatyAgAdanubhavannapi // AropapriyalokeSu vaktumAzcaryavAn bhavet || 1 || artha--me!hanA tyAgathI Atmika AnaMdane anubhava nAro manuSya paNa jaDavastumAM sukha mAnanArA leAkeAnI pAse te For Private And Personal Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bole te teone te AzcaryabhUta lAge che. teone tenA vacanamAM ekadama pratIti AvatI nathI, kAraNa ke jaDavatu sivAyanuM sukha kevuM hoI zake, tene haju te bicArA lokone saheja paNa anubhava thayela nathI. je khare A naMda meLavavA tamArI IcchA hoya te tene vAste granthakAra pharI pharI eja jaNAve che ke AtmavidyAne Azraya . AtmajJAnane vAte pustakonI paNa jarUra nathI. tene vAste ajJAnane kSaya thAya tevA upAyane Azraya levo eja uttama mArga che. ajJAnanA kSayathI mana nirmaLa thaze, ane teja vakhate Atma tine temAM prakAza paDaze, ane AtmajJAna zuM che tene jhAMkho AbhAsa prathama thaze. mATe badhI khaTapaTane tyAga karI mumukSuoe AtmavidyAnuM sevana karavuM eja A kathananuM rahasya che. ___ avataraNam-AtmavAcikAzabdasaMjJA na tAttvikAMti darzayatIti / / zlokaH vidyate nAtmano nAma anAmyAtmA shrutismRtH|| nAsvargItyabhidhAnantu jAnIhi vyvhaartH||51|| TIkA-Atmano nAmasaMjJA na vidyate yata AtmA'nAmI zabdasaMjJArahitaH zAstre kathito nanvayaM nAsvargItyabhidhAnaM kathaM vyavaharanti lokA ityata Aha nAsvargIyabhidhAnaM tu vyavahAra nayApekSayA jAnIhi budhyasva // 51 // For Private And Personal Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avataraNa-AmA koIpaNa saMjJA rahita che; tene apAyelAM sarva nAma upAdhine AzrayI che, AtmA te ninamI che, e vAtane have granthakAra pragaTa kare che. atha-AtmAnuM nAma nathI, AtmA anAmI che, evuM zAstramAM kaheluM che; mANasa, deva vagere nAma che te vyavahArathI che, ema samajavuM. 51 bhAvArtha-AtmAne nAma nathI te anAmI che; devacaMda, zAMti, vIracaMdra, citra, mitra, vigere je je nAmo AtmAne A paNe ApIe chIe te micyA che. nAma AtmAmAM rahetAM nathI mATe AtmA anAmI kahevAya che, evuM zAstra kahe che. lAkika kahevata paNa jaNAve che ke "nAma tene nArA che," paNa AtmA amara hevAthI nAma rahita che. ApaNe je je nAma AtmAne ApIe te sarva vyavahArathI che, e yAda rAkhavuM. jyAre AtmA devanI sthitine cagya zarIra dhAra Na kare che, tyAre ApaNe tene deva kahIe chIe, jyAre manuSyanI sthitine egya zarIra te le che, tyAre ApaNe manuSyanI saMjJA tene ApIe chIe. jema sphaTikamaNi nimeLa raMganuM che, tenI nIce jevA raMganuM vastra mukavAmAM AvyuM hoya te tene raMga bhAse che, tema AtmA te anAmI che, paNa karmane lIdhe je je upAdhinA saMbaMdhamAM Ave, te te upAdhine lagatuM nAma leka tene Ape che. A rIte deva, manuSya, tiryaMca vanaspati vagere nAmo AtmAne ApavAmAM Ave che. je nAma na ApavAmAM Ave te jagatane vyavahAra na cAle, ane avyavasthA thaI jAya, For Private And Personal Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . 150 mATe vyavahAranayane Azraya ApaNe bhale te AtmAne judAM judAM nAma ApIe, paNa vastutaH te anAmI che, e vicAra hadaya AgaLathI dUra khaseDa nahi. Are parUpa manuSya pADelAM nAma pitAnAM nathI ema jANI huM amuka nAmavALe mArUM amuka nAma ItyAdi bhramathI dUra rahevuM. avataraNam-Atmarahitattvena nizcayanayato dehachedepyAtmani chedAdi kriyAvAraNapUrvakAnyadravyajJAtRtvamAha / / zlokaH . achedyaH syAtkathaM chedyaH achedyatvamanaMzataH // jJeyatvenA'bhibhAsante anyadravyANi cAtmani 52 // TokA-achedyaH-chedanakriyA'viSayaAtmA kathaM chedyaH syA t naiveti-chedyatvaM hi sAvayavasya bhavatyAtmano'naMzato' vayavAbhAvAdachedyatvamanyadravyANicAtmanijJayatvenAbhibhAsanteete na kecinmuktAvasthAyAmAtmano guNAnAM jJAnAdInAmucchedaM mevA nirvizeSasvarUpamAhustadapi nirAkRtaM veditavyaM na hi vahnarauSNyasyevAtmano guNAnAmabhAve nAmApi zrUyeta / asmAkantu bhavAvasthAyAmiva muktAvasthAyAmapi nikhilacarAcara mavabhAsate loke'lpajJo'dhikajJAne yatamAno dRSTaH sarvapuruSArtha ziromaNI muktau yadi mUlamapi jJAnaM nazyettadA (ddhimicchato mUlahAniri ) ti nyAyAnmuktajIvakuDayayorvizeSAbhAvAca na syAnmukto pravRttidRzyate tu khale kapotanyAyenetyananta For Private And Personal Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 171 jJAnAdicatuSTayaM tatra varIvarttata iti sampradAyaH ata eva (anantavijJAnamanantadarzanamananta saukhyatvamanantapauruSam dadhAti yo'nantacatuSTayaM vibhuH sa zAntinAtho bhavaduH khazAntaye ) ityAgamastotra udghoSaH / / avataraNa--AtmA achedya che e mAbata have grantha kAra darzAve che, ane te sAthe pratipAdana kare che ke AtmAmAM sarva dravyanuM jJAna thAya che. atha--AtmA svamAve chedAya nahi tevA hAvAthI ke vI rIte chedAi zake ? tene nahi chedAvApaNAne svabhAva AtmA vibhAgI che ethI thayeleA che. bIjA dravyA AtmAmAM zaeNyapaNe bhAse che ! para bhAvAthaAtmA chedAtA nathI, bheDhAtA nathI, khaLa te nathI, zeASAtA nathI, bhI'jAtA nathI. jagatanA maLI AvatA nAza karavAnA koi paNa sAdhananI AtmAne bilakuLa asara nathI thatI. kAraNa ke mAtmA arUpI che, ane arUpIne rUpI zI rIte upaghAta karI zake ? vaLI AtmA a'zarahita che, eTale AtmAnA vibhAga paDI zake nahi. mATe tene ahIyAM achedya kahelA che. eka sthaLe kahyu` che ke nainaM chindanti zastrANi nainaM dahati pAvakaH | na cainaM kledayatyApo na zoSayati mArutaH // 1 // a--tene zasra kApatAM nathI; tene agni khALatA nathI, tene pANI bhIjavatu nathI; tene pavana sukavatA nathI, AvI rItanA Atma svabhAva che. For Private And Personal Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 152 vaLI AtmAnA jJAnaguNa A zrlAkamAM varNavelA che. AtmAmAM sarva dravya jJeya (jANavA caigya padArtha ) tarIke bhAse che. jema darpaNamAM tenI AgaLa rahelI vastunu prati bimba paDe che, tema AtmAmAM A jagatanA saghaLA padAthenuM temanA guNu payAya sahita pratibimba paDe che. eTale AtmAne sarva vastunuM jJAna thAya che. atyAre paNa temAM te pratibimba paDe, paNa mananA vikAsa ane duSTa adhyavasAye rUpa vAdaLathI Atma sUrya kAyalA hovAthI tenuM jJAna ApaNane thai zakatu nathI. je pramANamAM vAdaLa khasatu' jAya te pramANamAM ApaNane jJAna thAya che; vizeSa vAdaLa khasatAM vizeSa jJAna prakAze che. avataraNam - nizcayana yenAtmani zuddhAni SaT kArakANi vidyuta tavAda // zlokaH jJAtA'haM jagatAM zazvad vidyante kArakANi SaT // mayIti zuddharUpeNa teSAM karttAsmi nizrayAt // 53 // TIkA - ahamAtmA SaDdravyAtmakajagatAM zazvat pratisamayaM jJAnavAn zuddhAni SaTkakArakANi mayi cetane zuddharUpeNa vidyante teSAM SaTkArakANAmahaM nizcayanayataH kartAsmi || 13 | avataraNa----nizcaya nayathI AtmAmAM cha kArake 2helAM che e bAbata have graMthakAra nivedana jaNAve che. artha--hu' jagatAne niratara jJAtA chuM;mArI aMdara For Private And Personal Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 153 che kAraka zuddharUpe rahelA che. ane huM te cha kArakane kartA chuM. che 53 che bhAvArtha- kArakanAM nAma nIce pramANe che. kartA kAraka,karma kAraka, karaNa kAraka,saMpradAna kAraka, apAdAna kAraka ane adhikaraNa kAraka A che kArake AtmAne kevI rIte lAgu pADI zakAya ? te have ApaNe vicArIe. AtmA pra. thama te jJAna, darzana ane cAritrarUpa potAnA guNene karta che te guNone prakaTa karI zake che, mATe AtmA te guNone kattA kahevAya che. vaLI karma athavA phaLa paNa AtmAne lAgu pADI zakAya. mukitadazA AtmaramaNatA rUpa phaLa te pedA karI zake che, te nipajAve che, mATe karma kAraka paNa AmAne lagADI zakAya. karaNa eTale sAdhana jema su tAra sAdhane vaDe lAkaDAnuM dhAreluM kArya upajAve che, tema AtmA paNa zuddha jJAna, zuddha darzana ane zuddha cAritrarUpa sAdhana vaDe ichita phaLa prApta karI zake che. te sAdhana paNa tenAthI bhinna nathI. sAdhana paNa tenAmAM potAnAmAM ja 29 helAM che. vaLI AtmAne saMpradAna kAraka paNa lAgu paDe che. saMpradAna eTale pitAnA prati AkarSavuM. pitAne phaLa maLe tema vartavuM. jyAre AtmadarzanarUpa phaLane vAte kriyA thAya che. jyAre AtmA svabhAvamAM rame che, tyAre saMpradA nakAraka kahevAya che. apAdAna eTale dUra karavuM e artha thAya che. je parabhAva che, je jaDavastu che, je AtmAnI pitAnI nathI, tevI sarva vastuo ane bhAve uparathI mama:vabhAva tyAga, For Private And Personal Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 tenA upara raheluM mArApaNuM choDI devuM, eja apAdAna kArakanuM kAma che. vaLI chaThuM kAraka adhikaraNa che. adhikaraNa eTale ni. vAsasthAna; AtmA save zuddha guNone nivAsasthAna che. te nAmAM jJAnadarzana caritra, upayoga, zAMti, AnaMda, vIrya, vagere aneka guNa rahelA che, mATe AmA adhikaraNakAraka che, A rIte vicAratAM jaNAya che ke cha e kAraka A. mAnA che. AtmA pote ja AbhAnA sAdhana vaDe AtmadarzanarUpa phaLa meLave che, ane potAnAthI judI dazAthI vimukta thAya che. A sarva guNe AmAmAM bahArathI AvavAnA nathI; tenAmAM te rahelAja che. tene anubhavavAne A saghaLe prayatna che. tene vAste A kArane vicAra karatAM be upAya sujhI Ave che. prathama te AmadhyAna karavuM. AmAnA guNe kevA che, te guNavALo AtmA teja huM chuM, evuM dhyAna zAMta manathI ekAMta sthaLamAM bezI karavuM. temaja vaLI jaDa vastuo, zarIra, Indriye, mana te parabhAva che. te huM nathI e vicAra kare. vicAra karIne bezI nahi rahetAM te pramANe AcaravAne udyama kare. A rIte pitAnA svarU pane vicAra karavAthI, ane parabhAvane tyAga karavAthI chevaTe AmAmAM rahelA guNe prakaTI nIkaLe che. avataraNam-zuddhAtmasvarUpaM vihAya dRzyamAnaM yadyad vastu tatsarva paudgalikaM / ataH tatpariNAmitAtyAgaM darzayati sTora cakSuSA dRzyate yadyat, pudgalAkRticeSTitam // For Private And Personal Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 155 tvatto bhinnaM vicAryya tvaM tyajAnyapariNAmitAm 54. TIkA - he Atman ! vicAraya hRdi yadyad dehadhanarAmAdivastuvRndaM cakSuSA dRzyate tatsarvaM pudgalAkRticeSTitam | tvatta Atmano bhinnaM sarvaM vicArya - avadhAryAnyapariNAmitAM vyaja 54 avataraNu--AtmasvarUpa sivAyanI sarva vastu pAgalika che, mATe tenAthI AtmAnu bhinnapaNu jANavAne graMthakAra upadeza Ape che. atha--je je cakSuvaDe dekhAya che te sarva pudgalanu kArya che. tu AtmAne tethI bhinna ( judA ) vicArIne anya pariNAmIpaNAnA tyAga kara ! 545 : bhAvAtha--ApaNe cakSuvaDe je je padArthA joie chIe te sa puddagalanAM rUpa-AkAra che. kevaLa cakSu nahi paNa pAMce indriyeAvaDe je je padArthAnu' ApaNe grahaNa karIe chIe te sarvapaNu pudgalanAM ja rUpAMtarA che, ane AtmA te te pudgalathI-jaDathI bhinna che e khAkhatane yathA vicAra karo. ane puddagalamAM je mArApaNAneA bhAsa ajJAnathI thAya che, tenA tyAga karI. A khAmata tamane eka upayogI dRSTAMta ApI huM siddha karIza. IMglAMDanI adara gAMDAnI IspItAlemAM ghaNA gAMDA manuSya potAne meTA purUSa tarIke bhulathI gaNe che. eka peAtAne nepAlIyana hAvAnu jaNAve che, Aje pote ilIjhAbetha rANI che ema jAhera kare che. teo A pramANe prakhyAta manuSya hAvAnu jaNAve che. eTalu' ja nahi paNa keTalIka vakhatate For Private And Personal Use Only 1
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 156 jaDapadArtharUpa pitAne kape che, eka vakhate evI eka gAMDAnI IspItAlanI mulAkAta levAne keTalAMka strI purUSa gayAM hatAM. te makAna tathA tenI aMdara rahenArA mANasane batAvavAne eka gAMDAne ja nimavAmAM AvyuM hatuM tenAmAM gAMDapaNanuM kAMI paNa cinha jovAmAM AvyuM nahi. te bahu vicArazIla mANasanI peThe vAta karatA hatA, ane AkhuM makAna ane saMsthAne vahIvaTa te mulAkAte AvanArane barAbara rIte teNe samajAthe paNa jevA te purUSa rajA levAnI taiyArImAM hatA, tevAmAM te mANase eka vi. citra prakAranI zArIrika sthiti dhAraNa karI eka hAtha keDa upara mukIne ane bIjo hAtha sAmI bAjue havAmAM lagAvIne te bolI uThaye "maherabAnI karIne mane raDe kAraNa ke huM cAdAnI chuM" ApaNe jANIe chIe cAdAnIne eka pakaDavAne henDala heya che, ane bIjI bA jue cA reDavAnuM nALacuM hoya che. jyAre teNe upara ja NAvelI sthiti dhAraNa karI tyAre pote kharekhara cAdAnI hoya ema te gAMDe manuSya potAne mAnate hate. ApaNe te gAMDAne hasI kADhIe chIe. paNa jo tame mane mApha kare te huM jaNAvuM ke ApaNe saghaLA paNa pramANamAM gAMDAja chIe. ApaNe paNa ajJAnathI zarIra sAthe ApaNuM aiikya hoya tema AcarIe chIe. keTalAka manuSya indri emAM rame che, keTalAka vAsanAomAM bhame che, ane keTalAka manamAM rame che. A rIte judA judA pramANamAM sarva gAMDA che. paNa AtmA te ikiye vAsanA ane manathI bhinna che; For Private And Personal Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 157 ema vicArI temanI sAthenuM AtmAnuM akya tyAgavA dareka AtmahitArthI e udyamazIla thavuM jarUranuM che. avataraNam-~~saMsArasaMtatau tu mahAnarthamata eva mAyAM tvaktvA''tmabhAvanAM vivecayati / / vAda jagadAMyakarI mAyAM, kimpAkaphalasannibhAm // Atmano'nyAM viditvA vaM, cidAtmAnaM vibhaavy| ___TIkA-kimpAkaphalasadRzAM jagadAdhyahetuM mAyAmazuddhapariNatimAtmanaH zakAzAdanyAM jJAtvA tvaM cidAtmAnaM vibhAvaya vicAraya dRzyante'zuddhapariNatibhajanto'nantAjIvAH saMsAracakre paribhramantaH kSutpipAsAchedana-bhedanAdibahuduHkhasaMtaptAH / 55 / avataraNa--have AtmAne pitAnuM svarUpa bhulAva nArI ane parabhAvamAM ramaNa karAvanArI mAyAne tyAga, karavAne pratyakAra bodha Ape che. artha-jagatane anya banAvanArI, kipAka phaLanA jevI mAyAne AtmAthI judI mAnI tuM cidAtmAnuM dhayAna kara. . 55 che bhAvArtha-kimpAka phaLa eTale IndravarNanAM phaLa te dekhAvamAM bahu suMdara hoya che, paNa khAvAthI prANane nAza kare che. mAyA te kipAka phaLa jevI che te suMdara dekhAvA chatAM aniSTa phaLane ApanArI che, AkhuM jagata te mA For Private And Personal Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cAne lIdhe abdha baneluM che. keI thoDA pramANamAM aMdha - baneluM haze, te kaI vizeSa pramANamAM aMdha baneluM haze, paNa A jagatanA sarva jI thoDe ghaNe aMze mAyAnA pAsamAM sapaDAyelA che, ane tethI potAnuM kharuM svarUpa teo samajI zakatA nathI. mAyA te AtmAnI azuddha 5riNati che, e azuddha pariNati karmanuM kAraNa che. e a. zuddha pariNatine vaza thaI jIva na karavA gya kArya A care che, mATe tene AtmAnI vibhAvika dazA gaNavI; ane tenI jALamAMthI jema bacAya tema vartana rAkhavuM. kAraNa ke tenI jALamAM sapaDAyelA che saMsAra cakramAM paribhramaNa kare che, ane aneka prakAranAM duHkha bhegave che. tyAre A azuddha pariNatirUpa mAyAmAMthI chuTavAne zuM karavuM e prazna have rapure che, tenA javAbamAM graMthakAra jaNAve che ke A mAnuM ciMtavana karavuM. svabhAvamAM ramaNatA karavI, huM te A mA chuM, ane AtmA sivAyanI sarva vastuo jaDanA AvirbhAva che ema vicAravuM; kevaLa vicAravuM eTaluM ja nahi paNa tadanusAra vartana rAkhavuM. A jaDa ane cetananI vaheMcaNane bheda jJAna kahe che. te bhedajJAnane anu * bhavanAra ajJAnathI-mAyAthI-mithyAvathI mukata thAya che. A bAbatane eka vAra paNa samyaga nirdhAra jene thaye, tene mATe saMsAranuM adhuM cakra baMdha thaI gayuM ema zAstra kAro jaNAve che. mATe sadagurU pAse A bheda jJAna pAmI te pramANe vartavA dareka mumukSue tatpara thavuM, eja A malekane sAra che. For Private And Personal Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 159 avataraNam-Atmatatva upAtte sati manuSyajanmasArthakatA bhavati tadAha // zlokaH sArthakyaM janmano viddhi, sUtrazAstreSu sammatam / / AtmatattvaM samArAdhyaM, traikAlikamanazvaram // 56 // ___TIkA-traikAlikamanazvaram-triSyapi kAleSuvinAzarahita. mAtmatattvaM samArAdhyaM dhyAnenAbhyasanIyaM tenaiva samArAdhanena manuSyajanmanaH sArthakyaM saphalatAM jAnIhi tadeva cAtmasamArAdhanaM sUtrazAstreSu sammatamupAdeyatvenopadiSTam // 16 // avataraNu-manuya janmanuM sArthakaya zAmAM che, te have graMthakAra jaNAve che. artha-sUtramAM ane zAstromAM jaNAveluM che ke A ma tattva je kAlika ane nitya che tenuM ArAdhana karavuM ane temAMja janmanuM sArthakya AvI raheluM che ke pada che bhAvArthaA jagatamAM ghaNu manu kaI paNa chavananA uddeza sivAya pitAnuM jIvita halakI mojamajAmAM ane eza ArAmamAM vyatIta kare che; te bicArAonI jJAna cakSu haju bilakula khIlelI nathI. tethI teo jaga tanA DhagalA DhIMgalInA nAcamAM ja potAnuM AyuSya pUrNa kare che. paNa keTalAka vicAravata purUSe paNa che ke jeone A jagatanA nAzaMvata padAthe meha upajAvAnA baMdha 5DayA che; chatAM zuM karavuM te haju temane khabara nathI, tevA For Private And Personal Use Only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 160 purUSone vAste A zlokamAM rahelo bedha bahu vicAra karavA ye che. vicAra zILa manuSya te hamezAM anitya pa* dAthomAM nahi lobhAtAM kAMIka sthAyI tatva jANavAne de rAya che, tene eka dAkhale atre ApavAmAM Ave che. A jathI traNa varSa upara yuropanI eka prakhyAta vivighAlayamAM kAyadAne abhyAsa karavA eka vidyAthI AvyuM. A khare tenI IcachA saphaLa thaI, tenI buddhi tIvra hatI, ane teNe potAne abhyAsa utsAhapUrvaka Ara spe. thoDA divasa pachI paDozamAM rahetA eka paropakArI ane lokopayagamAM pi tAnuM jIvana pasAra karanAra vRddha mANasane te maLavA gaye. te juvAna mANase te vRddhane nivedana karyuM ke A yunIvarsITInI sArI prazaMsA sAMbhaLI huM atra bhaNavA sArU AveluM chuM, ane jema bane tema jaladIthI parIkSAo pasAra karavAne mArAthI banate zrama leiza. te vRddha mANase A tenuM kathana dharyAthI sAMbhaLyuM ane pachI kahyuM "dhAre ke tame dhArela abhyAsa paripUrNa karI rahyA, pachI zuM karaze?" pachI pAsa thayelAnI padavI meLavIza" ema te juvAne javAba Ape. " ane pachI !" ema tenA pUjya vaDile prazna karyo. " ane pachI huM vakIlAtane dhadho karIza, chaTAdAra bhASaNa karI le konuM dhyAna kheMcIza. mArA utsAhathI, kAma karavAnI khaMtathI ane ekasAIthI huM lekeTamAM kIrti menavIza" ema te yuvake hoMzabhera javAba Ape. For Private And Personal Use Only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 161 "ane pachI"vaLI te bhalA mANase pharI savAla karyo. ' "ane pachI vaLI huM meTI padavI meLavIza, emAM te zaka cheja nahi, vaLI sArA paisA pedA karIza ane dhanavAna kahevAIza." ema te yuvake pratyuttara Ape. ane pachI ! " te vRddha AgaLa calAvyuM. "ane pachI huM gRhastha gaNAIza, ane eka AbarUdAra zaherI tarIke mArI jyAM tyAM pratiSThA paDaze ema te yuvake AturatAthI javAba vALe. ane pachI" tenA mitre puchayuM. ane pachI ane pachI huM maraNa pAmIza. A vakhate te vRddha mANasa moTA svare be ane pachI zuM thaze?" te vakhate te juvAna mANasa kAMI paNa javAba vALI zakaye nahi; A upadeza ApavAne ThIka lAga che, ema dhArI A vakhate tene vRddha temaja jJAnavRddha te bhalA mANase jIMdagInuM sArthaka zemAM raheluM che te ane gatyane savAla samajAvyuM. dareka vicAravaMta manuSyane te A prazna svAbhAvika rIte tenA hRdayamAM puryA vinA rahe nahi. teja prazna Aje ApaNe paNa vicAravAnuM che. - nyakAra prakaTa ra te ApaNane bodha Ape che ke AtmAnuM dhyAna karavuM, AtmAnuM svarUpa vicAravuM, emAM ja jIvataranuM sArthakya che. AtmA traNe kALamAM avinazvara che; ane saghaLI vastuo nAza pAme che, chatAM AtmA amara che, ema ciMtavavuM, AtmA amara che, ene maraNane bhaya nathI, evA vicArane vegya zuddha AcaraNa rAkhavuM. je jJAna For Private And Personal Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dara paNa maraNathI trAsa pAme ane ajJAnI paNa trAsa pAme tA pachI jJAnImAM ane ajJAnImAM bheda ze ? mATe A lukamAM jaNAveluM che ke jJAnIe AtmAnuM svarUpa anubhavavu. ane te anubhavavAmAMja jIvananuM parama rahasya raheluM che. kAraNa ke AtmA traNe kALamAM zAzvata rahe che, tenA svabhAva badalAteA nathI te nitya che, te nitya AtmAnu dhyAna karI, tene anubhavavAnA udyAga karavA. avataraNam -- AtmadhyAnena cetanA svayaM sammukhIbhavati tena paramapadAvAptiH satvaraM bhavati tadAha / zlokaH abhimukhI yadAsyAtte cetanA svayamAtmanaH tadA karmASTakaM jitvA prApnoSi paramaM padam ||57 // TIkA -- he cetana te tavAtmanacetanA yadA yasminsamaye sahajasamAdhinA svayaM sammukhIbhavati tadA tasminkAle karmASTa kavRndaM jitvA paramaM padaM mokSaM mAmapi tvam || 57 // avatar~~~Ama dhyAnathI cetanA jAgRta thAya che, ane peAtAnA zaLa vaDe karmavRddhane AtmA jItI zake che, ane paramapada prApta karI zake che, e mAkhata granthakAra dazAve che. atha--hai cetana ! jyAre AtmAnI cetanA tArI sanmukha thAya che, tyAre aSTakarmane jItIne tuM paramapada meLave che ! 57 // For Private And Personal Use Only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 163 bhAvAtha--A cetanA Atmasa'mukha zI rIte vaLe te upAya vicAravAnA che. kAraNa ke tema thayA pachI vizeSa kata bya rahetuM nathI. jenu caitanya AtmAmAM rame che, te ghaNIja tvarAthI karma badhanA viccheda karI zake che. paNa A cetanA AtmAbhimukhI zI rIte thAya te bAbata upara A paNe yathAzakti yathAmata vicArIzuM. prAraMbhamAM cetanA ahiviSayAmAM bhaTake che; tyAM sukha maLaze ema dhArI viSayA meLavavAmAM ane tene upabhoga karavAmAM cetanA kArya kare che; paNa anubhava thatAM-kaDavA anubhava thatAM-ja Aya che ke viSayAmAM maLatuM sukha kSaNika che. te sukha du:khathI pUrNa lAge che. mATe te cetanA dhIme dhIme te 5. dArtho upara mamatvabhAva ochA karatI jAya che. indriyAnA viSayanA pAyA maLe temAM te cetanA Asakta thatI nathI, tema na maLe khinna thatI nathI, A pramANe anubhava me LavyA pachI manamAM sukha meLavavA mathe che. manathI upajatuM suba indriyAthI maLatA sukhanI apekSAe vadhAre nitya che, chatAM te sukhanA paNa ata Ave che. te sukhathI paNa cetanA a Mte kaTALI jAya che. kAraNa ke mAnasika sukha paNa bAhya vastuo upara ghaNe bhAge AdhAra rAkhe che. peAte tridvAna thAya, lekhaka thAya, chaTAdAra bhASaNakatA thAya, tApaNa tene aMtaramAM AnaMda maLatA nathI, leAkeA tenI vidvatAnA vakhANa kare, tenA granthAnI praza'sA kare, tenA bhASaNa sAM bhaLI vAhavAha bele, tyAreja tene AnaMda maLe che. jayAM sudhI te leAkeAnA upara sukhane sArU AzA rAkhe che, tyAM. For Private And Personal Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sudhI te sAcuM sukha meLavavAnA mArgathI dUra che, joke te ke samaye prazaMsA kare, vaLI anya samaye niMdA paNa kare, mATe lekenI prazaMsA ke niMdA upara jyAM sudhI sukha duHkhane AdhAra che, tyAM sudhI kharUM mAnasika sukha kadApi anubhavavAmAM Ave nahi. A pramANe jyAre indriyenA viSaye temaja mananA viSayethI sukha pAmate te aTake che, tyAre tenI cetanA taddana aMtarmukha vaLe che. mana ane I. ndriyane badale AtmAbhimukha thAya che. AvI sthitie jyAre te pahoMce che, tyAre te potAnA kharA svarUpamAM ramavAne tatpara thAya che, te ja vakhate karmabaMdha DhIlA thavA mAMDe che. AtmaramaNatAthI karma baMdhAtA kema aTake che. te ApaNe vicArIe. jyAre AtmA pitAne niSkriya svabhAva bhulI jaI, parabhAvamAM rame che; mana ane Indri dvArA thatAM kAryomAM patApaNuM AropaNa kare che, tyAre karmabaMdha thAya che. jema subhaTe laDe, ane temane vijaya prApta thAya ke parAbhava prApta thAya, tenuM AropaNa rAjAne karavAmAM Ave che, tevI rIte Indriye ane manadvArA thatAM kAryanuM ApaNa AtmAne karAya che. paNa AmA te niSkiya kiyArahita che. jyAre A niSkriyapaNAne ane nubhava thAya che. tyAre kama baMdhAtAM aTakI jAya che. karma baMdhAvAmAM mukhya kAraNa aviveka che. kharI rIte A mA pudagala bhAvane karanAra karAvanAra athavA anamedanAra nathI; jene evuM jJAna thayuM che te karma baMdhathI kevI rIte aMdhAya ! AvuM jJAna dharAvanAra manuSyane navAM karma baMdhAya For Private And Personal Use Only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nahi, ane udayamAM AvelAM ane AvatAM jatAM kamone pudgalane AvirbhAva jANa samabhAvathI bhegavI letAM vakhata jatAM sarva karmane nAza thaI jAya ane te jIva paramapada anubhave. avataraNam----ekenaiva kAraNena mokSakArya na bhavati kintu paJcakAraNAnAM sAmAnAdhikaraNyenaiva mokSakArya sidhyatItyAha / svabhAva niyatI kAlasturyaM karmeti kAraNam // udyamaH paJcamo jJeya etaiH kAryasya siddhatA // 58 // TIkA-svabhAvazca niyatizca svabhAvaniyatI kAla: caturthArakAdiH karma puNyAnubadhi puNyamudyamo dharmadhyAnAdi etaiH jhAra: mokSa kArya siddharmavati || 10 || avataraNa--have jaina zailie manAyelAM koI paNa kAryanAM paMca kAraNenuM varNana graMthakAra kahe che. artha-svabhAva, niyati, kAla, cazuM karma ane pacama udyama. e pAMca kAraNe vaDe kAryanI siddhatA thAya che. paTa che bhAvArtha-kAryane vAste kAraNenI jarUra che. je anukULa sAdhane heya teja sAdhyanI siddhi thAya keI paNa kArya barAbara rIte siddha thAya te sArU pAMca kAraNenI jarUra che, ema jaina zAstra jaNAve che te pAMca kAraNe nIce pramANe che. (1) For Private And Personal Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svabhAva(2) niyati-nizcaya-bhavitavyatA (3) kAla. (4) kama ane (5) udyama. A pAMca sAmagrInI jarUra che. vastune svabhAva na hoya te te kevI rIte banI zake ! jaDa vastu ne jJAna e svabhAva nathI te bIjA kAraNe maLe te paNa jaDa vastumAM kadApi jJAna Ave nahi. vaLI kArya siddhi sArU bhavitavyatAnI jarUra che. je bhavitavyatA na hoya te, je tema banavAnuM nizcita na hoya te, kAMIka pratikuLa kAraNa vinarUpa thAya, ane tethI kAryanI siddhi thatI ane Take, jema jema judI judI RtumAM judAM judAM phaLa pAke che, tema kALa paNa mokSane anukULa athavA pratikuLa saMbhavI zake. karma pramANe mANasane dharmanI sAmagrI prApta thAya che buddhi pramANe kAryanI siddhimAM karmane paNa jarUranuM aMga gaNavuM joIe. ane sauthI agatyanuM sAdhana udyama che. je badhI sAmagrI maLI hoya, paNa mANasa ughama na kare, purUSArtha na khuve te vijaya kadApi prApta thaI zake nahi mATe A pAMce kAraNe kAryanI siddhi arthe jarUranAM che. jeTalA sAdhananI nyUnatA teTalI sAdhya siddhimAM khAmI eja A lekane sAra che. pa8 che abataraNam-kecitkAlenaikena hetunA muktiM manyante teSAM matanirAsArthamAha // sTorAka kathaM kAryasya siddhiH syAt kAlenaikena hetunA / / ekAntato hi mithyAtvaM vijJeyaM suvicakSaNaiH // 59 // For Private And Personal Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TIkA-ekena kAlena hetunA hetvantaH pAtinA kAryasiddhiH kathaM syAt nahi sarva zarIra kRtyaM hastena nirvartate, pazcahetukaM kArya haThenaikahetu nivayaM manyamAnasya mithyAtvaM suvicakSaNaiH syAdvAdatattvajJAnakuzalairvijJeyaM boddhavyam // 59 // avataraNa-e mata keTalAka dharAvanArA che ke yogya kAla Avaze eTale sarva sArAM vAnAM thaze, mATe udya manI zI jarUra che ? tevA matanI asatyatA batAvavAne graMthakAra kahe che ke artha -ekalA kAlarUpa hetu vaDe kAryanI siddhi kevI rIte thaI zake ? vicakSaNa purUe ekAMta kALane mAnanAra matane mithyAtva mAnavuM joIe 59 bhAvArtha-kALa e eka kAraNa che. pAMcamAnuM eka che. paNa je manuSyo ema mAne che ke yogya kAla Avaze eTale sarva tenI meLe thaI jaze, tevuM mAnanArA moTI bhula kare che. dhAro ke kALa anukULa che, chatAM je manuSya udyama na kare, te zuM kAlanA mahApathI kArya siddhi thaI zakaze? kadApi nahi temaja kALanA mAhAyathI zuM va. stune svabhAva badalAI jaze ? kadApi nahi. temaja mANasanA kAmamAM nahi lakheluM hoya te kALa ekale zuM karaze? A uparathI e siddha thAya che ke kArya siddhine vAte ekalA kALane hetubhUta mAnanArAo ekAMtavAdI che; ane saghaLA ekAMta vicAra zreNinI mAphaka te vicArazreNi paNa nayAbhAsavALI che. kALapaNa jarUranuM sAdhana che, paNa kALa For Private And Personal Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 168 eja sarvasva nathI, A bAbata syAdvAdazilInA jANakAroe gurUgamathI vicArI levI, athavA pAMca kAraNonI sakAya vAMcI samajavI. avataraNam-paJcAnAmapyanekAntanayena hetutAmabhidhAya te'vapi puruSArthasya mukhyatvamAha / __ zlokaH puruSArthaH prakarSaNa karttavyo vibudhairjanaiH // durlabhamudyamaM viddhi samprati paJcamArake // 60 // TokA-vibudhaiH paNDitajanaiH puruSArtha udyamaH prakarSaNAtizayena kartavyaH paJcamArake sampratyadhunodyamaM durlabhaM duSpApaM jAnIhi ytH| udyamena hi sidhyanti na kAryANi mnorthaiH|| na hi muptasya siMhasya pravizanti mukhe mRgAH // 1 // AlasyaM hi manuSyANAM zarIrasthomahAripuH / / nAstyudyamasamo bandhurya kRtvA nAvasIdati / / 2 // 60 // avataraNe--pAMce kAraNa karmasiddhi sArU jarUranAM che, temAM paNa udyamanI mukhyatA che e bAbata have granthakAra prabodhe che. ' artha-DAhyA purUe vizeSa prakAre udyama kare joIe. A pAMcamA ArAmAM ughama durlabha che ema sabhanne // 10 // For Private And Personal Use Only
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAvArtha-je ke pAMce kAraNe Avazyaka che, paNa temAM deza, kSetra, kALa, ane bhAvanA bhede karIne gurUrAja kaI aMganI prAdhyAnatA batAvI zake, ane bIjAne gaNa kahe te te nayavAda pramANe gya che. hAlanA samayamAM leke karmavAdI baha banI gayA che. karmamAM lakhyuM haze tema thaze, temAM ApaNuM zuM cAle? athavA te teo ema paNa kahetA acakAtA nathI ke "bhAI A pAMcame Are kaThINa che, temAM dharma zI rIte karI zakAya ? dharma cAlaNanI peThe calAze evuM zAstrakAre kahI gayA che, mATe udyama karIne zuM prajana?" AvA AvA aneka jAtanA udgAre lekenAM mukhamAMthI nIkaLatA ApaNe sAMbhaLIe chIe. ane tethI teo udyamavAdane bhulI gayA che. karmanA karanAra paNa ApaNe hatA, ane te karmane pheravI zakanAra paNa ApaNe chIe, ane udyamathI te kArya thaI zake tema che, A bAbata tarapha teo tadana durlakSa kare che. karmane niyama yathArtha rIte temanA samajavAmAM Avela nathI. je ke hAla ApaNe " ApaNuM pUrvakRta karmanA baLathI game tevI sthitimAM mukAyelA hoIe, te paNa ApaNuM bhaviSya ApaNA hAthamAM che" e siddhAMtane baMdha karavAnI ghaNI jarUra che. ane tethI ja A granthakAra bodha Ape che ke A pAMcamA ArAmAM udyama durlabha che. udyamathI sarva vastu siddha thaI zake che. kahyuM che ke ... dharmodyamena bhavyAstu prApnuvanti paraMpadam gata vAra e sarmaparA che ? .. For Private And Personal Use Only
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 170 udyamathI sarva kAryanI siddhi thAya che, mane ratha mAtrathI kArya siddha thatuM nathI, sutelA siMhanA mukhamAM kaMI mRge praveza karatA nathI; Alasya zarIramAM rahela mahAzatru che. udyama samAna baMdhu nathI. dharmedyamathI bhavya purUSa mokSapada meLave che, mATe sarva karmane nAza karanAra dharma ghama zreSTha che. avataraNam-puruSArthaprakarSasya karmagranthibhedanaM kArya tatrApi gurvAjJAyAH prAdhAnyaM cAha / / zlokaH bhinatti karmaNo granthi, chinatti sarvasaMzayAn // gurvAjJayA yateta sva, samyag dharme sukhaprade // 61 // TIkA--udyamavAn puruSo jJAnAvaraNIyAdyaSTakarmaNo granthi bhinatti sarva sazaMyAn chinatti chedyti|atH mukhapade mokSaphalake svasya svakIyasya, zuddhasvarUpa dharme gujJiyA gurudarzitena pathA yateta yatnaM kuryAt yataH guru ANAe murakhapaho iti6 1 avataraNu-purUSArthanI sAthe gurU AjJAnI paNa jarUra che e bAbata granthakAra have raju kare che. artha-purUSArtha karmanI grathine teDe che, sarva saMzaene TALe che, mATe gurUnI AjJA pramANe pitAne sukha For Private And Personal Use Only
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ApanArA rUDA dharmamAM teNe pravartavuM. . 61 che bhAvArtha--udyamathI mANasa kevAM kevAM kArya karI zake che te A lekamAM jaNAvavAmAM AveluM che. prathama karmanI granthi-karmanA baMdha te manuSya teDI nAkhe che. A mA potAnA puruSArtha vaDe karmane vikherI nAkhe che. AtmA karmane karta, bheMkatA temaja saMharta paNa che. Azravane karanAra kartA che, temaja nirA ane chevaTe mokSane karta paNa AtmA che. jevI rIte ApaNe tene vAparIe tevI rIte tene upayoga thaI zake. mATe AlekamAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke gurUnI AjJA pramANe vartIne purUSArtha, kare. gurUnI AjJA pramANe vartanAra niSkAma purUSArtha kare che; ane tethI pApa ke puNya baMdhAtA nathI. pApa jema baMdhanarUpa che, tema puNya paNa baMdhanarUpa che. eka loDhAnI beDI che, eka sonAnI beDI che, paNa banne beDarUpa che, mATe te banne prakAranI beDIthI mukata thavAya te upAya AdaraNIya che. jo ke prAraMbhanA pagathIyAmAM puNya Adeya che; paNa AgaLa jatAM te paNa heya che, ema vicAravAnuM che. mATe navAM karma na baMdhAya tema nispRhatAthI pravartavuM ane zuddha jJAnakiyAvaDe pUrvanAM karmane saMhAra kare,eTale vakha ta jatAM sarva karmane aMta purUSArthI purUSa lAvI zake che. purUSArthI besI rahetuM nathI, paNa udyama kare che; jJAna prApta karavA sarvadA prayatnazIla hoya che, je je zaMkA paDe tenuM gurUgamavaDe samAdhAna meLave che. For Private And Personal Use Only
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 172 * pustakA alAkI vizeSa jJAna prApta kare che. vaLI te dhyAna kare che, ane dhyAnadvArA, samAdhidvArA, AtmaramaNutAdvArA vastunu yathArtha svarUpa samaje che, teja vakhate tenA sa'zaya TaLI jAya che. AtmAmAM dareka vastunu tenA guNa paryAya sahita pratibi'ba paDe che, tethI AtmajJAnIne koipaNa vastunu jJAna meLavavA khAdya viSayeAmAM bhamavu paDatu nathI te aMtarmukha STivALe che, ane tarata ja tenI zaMkA TaLI jAya che. A kevI rIte thAya che te tenA anubhavIe vadhAre sArI rIte samajI zake. paNa karmagranthI bhedAya, sarva sa'rAyA TaLI jAya, te mATe gurUnI AjJAnusAra dharmamAM pravRtta thavuM jarUranuM che. dharma sukhane ApavAvALA che. A sukha te mekSa sukha che. mekSa sukha paNa dharmanI samyag rIte ArAdhanA karavAthI maLI zake che te pachI iMdrAdikanAM sukha te maLI zake temAM Azcarya zu? gurUnI AjJA e zabda eTalA mATe mukavAmAM AvelA che ke AtmajJAnanA vikaTamArgamAM gurU arAbara dorI zake che. gurUvinA te mArgamAM aDacaNa Ave tyAre zuM karavuM te sujhatuM nathI, ane pachI jIva gabharAya che, ane ekAeka te ucca adhikAra parathI patita thAya che. mATe jo tevA samaye gurUnu' Alamana hoya te te bahu ja upayogI nIvaDe che. avataraNam - - - kecidekAntodyamavAdina udyamenaiva muktiM manyamAnAH tAnupAlabhate. For Private And Personal Use Only
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 173 zlokaH na hyekopyudyamaH kArye, ekAntenaiva kAraNam // yathAyogyaM hi vijJeyam, kAraNaM duHkhavAraNam 62 ___TIkA-kArye muktirUpakArye ekAntenodyama evaikaH kAraNaM nAsti / api zabdAt svabhAvAdayo'pyekAntakAraNatvena nirAkRtA veditavyAH tadeva sAdhayati hi yasmAtkAraNAt duHkhavAraNaM kAraNaM yathAyogyaM vijJeyam / / 62 / / avataraNa-tyAre zuM udyama ja Adara ane bIjA kAraNone yAga kare, evI zaMkAnuM nirAkaraNa karatA granthakAra jaNAve che ke - artha-kArya siddhi arthe ekale udyama paNa ekAntapaNe kAraNa nathI. duHkhane nivAranAra kAraNa yathAyogya jANI levuM. dUra che bhAvArtha-uparanA kalekamAM ApaNe udyamanI vizeSa prazaMsA karI ane sarva kAryanI siddhi arthe udyama ja pradhAna che. ema vivecana karyuM te uparathI kadAca koI ema mAnavAne dorAya ke udyama ja kAraNa che, ane bIjAM kAraNe nirarthaka che, te tema mAnavuM ayukata che, ema jaNavavAne graMthakAra lakhe che ke, ekalA udyamane kAraNapaNe mAnave e ekAntika mata che; ane te syAdvAda athavA anekAMtika mata pramANe nayAbhAsa yukta che. mATe udyama ane bIjA cAra kAraNe paNa kArya siddhayartha jarUranAM che. For Private And Personal Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pradhAnatA ApaNe dravya kSetra kAla ane bhAva pramANe jene ApavI hoya tene ApIe, paNa bIjAne paNa gaNa tarIke kabula rAkhavA joIe. keI vakhata karmanI pradhAnatA hoya te bIjA cAranI nyUnatA heya; vaLI koIka samaye svabhAvanuM prAdhAnya hoya te bAkInAM cAra gaNapaNe vartatAM hoya, paNa dareka kAryamAM pAMca kAraNe avazya hovAM joIe, e bAbata te nivivAdita rIte siddha che. A pAMca kAraNenA saMbaMdhamAM chevaTe graMthakAra e abhiprAya Ape che ke jethI duHkha aMta thAya te kAraNane prAdhAnya ApavuM, paNa bIjAne sarvathA apalApa na karavo bIjA bhalene auNa rahe che, temAM kAMI vAMdhA jevuM nathI. pAMca kAraNe maLyA vinA keI paNa kArya thaI zake nahi, eja A kalekane sAra che. __evaM paJcakAraNAni vijJAya samyagudyamena muktyartha janasaMsagatyAgapUrvakamAtmA jJAtavyastadAha / / muktyarthaM tyaktalokAnAM yatitavyaM hitaiSiNAm // zuddhAsaMkhyapradezaizca Atmavyaktiryato bhavet 63 ___TIkA-muktyartham-mokSArtham lokasaMsargavimuktAnAM mokSakadRSTAnAM yatitavyam / tatrAtmano muktirbhavati tAtmavyaktiH darzaghelAyAmAha suddhA paMcamaherausgharthAtaryataH - raNAdbhavet saMsArAvasthAyAmAtmano'saMkhyapradezAH karmalitatve For Private And Personal Use Only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 175 zuddhastena jIvasya saMsArAnarthapAta AtmapradezeSu yAvatkarma paMkasya gaMdho'pi syAt tAvannAnarthanivRttiritibhAvaH muktAvasthAyAM tu Atmano'saMkhya pradezAH zuddhAH santi kecinnaiyAyi kAya AtmAnaM sarvatravyApakaM manyante teSAmayamabhiprAyaH Atmano yadi saMkocavikAzazAlitvaM manyeta tadA sAvayavatvenAnityatA syAt paraM tanna rocate vidvanmanobhyastathAhi yadyAtmano vyApakaM svarUpaM tadA svargAdigamanamasaMbhavi gamanaM hyekatrasthitasya dRzyate / na tu vyApakasyAkAzAdeH kiJca yadyAtmAvyApaka stadA svAtmavat parAtmasya sukha duHkhAdiguNAn kathaM na vidyAsarvAtmano vidyamAnatvAt kecidAtmAnamaNuparimANaM siddhAntayanti teSAmayamabhiprAyaH yatrAghAtena maraNaM syAt tAni marmasthAnAni parantvanyatra marmasthAneSu kSataH prANI bhaiSajyapratikAreNa jIvannapi dRzyate / hRdayamarmasthAne vAhato dhanvantariNApi bhaiSayasahasreNApi jIvayituM na pAryyata iti hRdayadeze niSTaJjIvos guparimANa iti paramatrApi matenaiva doSavinirmuktistathAhi / yadyaNuparimANako jIvastadA zarIre yadezenAvacchedena vidyate tatraivAghAtavedanA | sukhavedanA vAnukulasamparkAtsyAnna syAcca karacaraNAdisato jIva duHkhAnubhavitA dRzyate tu pratikulenAnu kulena vA sarvAGgINasparzena duHkhaM sukhaM vAnubhavata na ha zyate ca bhinnazarIre patantImApadaM bhuJjAna iti madhyamaparimANaM ( zarIrAvichinnaparimANamA )ha jainAcAryAH pipIlikA For Private And Personal Use Only
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 176 zarIraM dhArayaMstatparimANo hastizarIraM dhArayaMstacchariraparImANa iti saGkocavikAzazAlinaM ca pAhuH / nanu saGkocavikAzitvAtsAvayavatvAcca paTAdivadanityatA syAditi cennAtmano' rUpitvAd rUpiNyeva paTAdau socAdinA'nityatAvasaraH kizca paryAyAthikanayenAnityatApi jainAgame svIkRtavAnyathA manuSya zarIrasthasya jIvasya devAdigatirdurlabheti saptabhaGgI sahasradhA prayuJjAnAnAM syAdvAAdenAM nAtiparokSamiti saGkepaH / adhikadisUNAM tu vidyante sammatitakAdayo granthasAgarAstato'dhikamavaseyam / avataraNu--A pramANe pAMca kAraNe jANI ane udyamane prAdhAnya ApIne zuM karavuM te graMthakAra dazAve che. artha--muktine arthe leka saMsargane tyAga karyo che evA AtmahitArthIe AtmAnA zuddha ane asaMkhya pradezathI evo pratya kare ke AtmAnI vyakti thAya AtmaguNa prakaTa thAya che 63 bhAvArtha--mukitane arthe prathama e jarUranuM che ke jema bane tema sAMsArika padArtho uparathI mamatva bhAva ocho karo. vastuonA tyAganI sAthe vastu uparathI mArApaNane bhAva tyAgavA AtmA hitArtha e pratyanazILa thavuM. bIjA zabdomAM kahIye te aparigrahavRtti dhAraNa karavI, e AtmamArgamAM ati jarUranuM che. je manuSya bAhyathI vastumAtrane tyAga kare che, paNa aMtarathI te vatuonuM ja dhyAna dharyA kare che, te manu DhegI che. For Private And Personal Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 177 tevA manuSye kaSi Atmazreya sAdhI zakavA samartha thatA nathI. mATe vastuenI asAratA samajI te para vairAgya bhAva rAkhave. vaLI keTalAka evA paNa manuSye mAlUma paDe che ke jeo vairAgyanI mATI vAteA kare che, paNa kAI paNa vastu uparathI jarApaNa mamatva bhAvanA tyAga karI zakatA nathI. sheja paNa iSTa vastunA viyAga thatAM athavA aniSTa vastunI prApti thatAM, temanA manamAM aneka prakAranI ciMtA pure che. teo mananI sthiratA jALavI zakatA nathI, ane gAMDA manuSyanI mAphaka varteche; AvI vairAgyavRtti paNa anucitache. mATe bAhya ane atara tyAga bannenI jarUra che. bAhya tyAga karatAM paNa aMtara tyAganI vizeSa AvazyakatA che, e Akhata bhulavI joie nahi. A pramANe jene sthiti meLavI che, tevA manuSya kharekharI rIte AtmajJAna prApta karavAnA mAne mATe lAyaka adhikArI bane che. jenuM mana vairAgya bhAvanAthI ragita che, mananI sthiratA pramANamAM vizeSa jALavI zake che, ane tethI te peAtAnuM AtmabaLa AcchAdita guNone praga Ta karavAmAM vAparI zake che. mana sthira ane zAMta hoya che, tyAre te nirmaLa ane katlAlarahita sarovara tulya bhAse che; jema niLa sarovaramAM sUryanA prakAza paripUrNa rIte paDe che, tema AvA vairAgya bhAvanAnA khaLathI zAMta thayelA manamAM Atma jayAtine prakAza kharAbara rIte paDe che. jema mananI vadhAre nimLatA ane zAMtatA, tema A tyAnA vizeSa prakAza pragaTa thavAnA e niHsa`zaya che, mATe - For Private And Personal Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vairAgya bhAvanA rAkhavI, eka sthaLe lakheluM che ke virATa thavo vedha gva mahera: jenAmAM nitya ane anitya vastune viveka jAgRta thayela che, je jaDa ane cetana va. stu vacceno bheda yathArtha samaje che, te vivekI manuSyamAM anitya ane jaDa vastu prati vairAgya bhAva prakaTe che. ane virAgya bhAva hRdayamAM jAgavAthI zuM pariNAma Ave che, te ApaNe upara vicArI gayA, mATe viveka ane virAgyathI moTA udayane ApanArUM jJAna prakaTe che e vAta satya Thare che. te jJAna te AtmajJAna che. A rIte vairAgyabhAvanAne hRdayamAM rAkhavAthI, ane tadanusAra ucca vartana rAkhavAthI AtmAnA guNe prakaTa thAya che. AtmAne dareke dareka pradeza zuddha thAya tevI rIte udyama kare eja sAra che. avataraNa--mAtmanaH katirAjananatazatA vicanaoNnantpryaayaashc vidyante tadAha / / RoH jJAtvA pratipradezaM ca-zaktyAnantyaM sadA sadA // paryAyAnantatAmAtmA-jJeyo dhyeyazca yogibhiH||64|| TIkA-Atmano'saMkhyAtapradezeSu pratyekaMmadeze sarvasminkAle zaktInAmAnanyaM, sasmin kAle ca paryAyAnAmAnantyam / bhavati tajjJAtvA yogibhirAtmA jJeyo dhyeyazca ayaM bhAvaH yathA kizcittRNAdipudgaladravyamaraNye sthitaM pAnthacaraNavedhakAri bha. vati tadeva ca gomahiSyAdibhakSitaM kSudhAnivartakaM godugdhapariNataM For Private And Personal Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 179 kaphavardhaka mahiSIdugdhapariNataM pittakAri punarviSTArUpeNa pariNataM yadi nodarAnnissAryate tadA vAyuvardhakaM nissAritaM tu punaHkSetre'notpattinivandhanamityekasminnapi pudgalakhaNDe'nantAH zaktayo vidyante kimbahunA naiva jagati kimapi pudgaladravyaM dRSTi pathamAyAti yasavarUpaM pariNantuM na zaknotIti / sabairapi vicArazAlibhiranubhUtaM-tathA pratyekamAtmanadeze'nantAH zaktayo va ti tathAhi-yathA purupazcakSuH kanInikAsambaddharAtmapradezaiH ka. JcihonaM dayAdRSTyA pazyan puNyaM badhnAti kazcittu karadRSTayA pazyan pApamayati zAtAkRti munimavalokayan karma nirjarayati dveSabuddhayA mahAtmAnaM pazyannanantasaMsAramahati sa eva kAlAntareNa prAptadiH san svadRSTyA kazcidaridraM cakravatinaM karoti, cakra. vartinaM daridrayatIti cakSuH kanInikAvacchedena sthitAtmapradezA anekapariNatihetavaH tathaiko'pyanekadhA vidvadbhiAnubhUtaH kiMvahunA naiva vidyate kazcidevAtmapradezo yatrAnantAH zaktIranubhavena darzayituM vayaM na zaktuma iti jJAsyantyadhyAtmarasavettAro mhaatmaanH| nanu tatra zubhAzubhA'tma pariNatireva kAraNaMnatuzuddhAtmanadezAH anyathA siddhA api pApaM puNyaM cArjayeyustatrazuddhAtmapradeza satyA. diti cetsatyaM na pApAdharjane zubhAzubhAtmapariNati kAraNamiti ko niSedhati, eka kArya pratyanekeSAM kAraNatvAkiMtu pratyekAtmapradezAkarmasahitA api kAraNAmati mantavyamanyathA'smAnaM vi. hAya zubhA zubhapariNatyorasatvAt kathaM karmabandhe hetutA syAt si For Private And Personal Use Only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 280 ddhAtmapradezAnAM tu zubhAzubhapariNatyAbhAvAna karmabandhahetutA / kizca yairAtmatradezairAtmA pazyati tairapi kSayopazamavazAcchRNoti jighrati ceti karmamalADintAnAmapi zaktibAhulyaM pratIyate tArha sarvakarmaNAM kSaye tu kSAyikabhAvalAbhAt savairapi pradezaissarvadA'na ntAH zaktIrdadhAtIti kaH zaMkAvakAzaH iti mudhIbhirvibhAvanIyam / pratyekamAtmapradezeSvanantajJAnadarzanacAritramukhadAnalAbha bhogopabhogavIryAdhanaMtaguNazaktInAM sthitistathA'nantaparyAyANAM rasthitirita 64 || avataraNa-AtmAnA dareka pradezamAM ananta zakita o ane anaMta paryAye rahelA che, te bAbata have graMtha kAra bodhe che. artha--AtmAnA dareka pradeze zakitaonuM anaMtapaNuM ane payAnuM anaMtapaNuM sarvadA raheluM che, ema jANI giyAe tenuM dhyAna karavuM. 64 che bhAvArtha-jaina zAstra pramANe AtmAnA asaMkhya pradeza che. koIpaNa padArthane nivibhAjya bhAga je te pahAthe sAthe saMbaMdhAyeluM hoya che tene pradeza kahevAmAM Ave che. AvA AtmAnA asaMkhya pradeza che. AtmAnA asaMkhya pradeza arUpI che, paramANuo rUpI che. AtmAnA pradeze to paramANu karatAM paNa sUma arUpI hovAthI anityatA vigere done avakAza temanAmAM rahetuM nathI. dareka pradezamAM ane naMta zakita rahelI che. eka yugalanA skandamAM paNa aneka zakita rahelI che. dAkhalA tarIke eka ghAsanuM taNakhaluM je pagamAM pesI jAya te pagamAM duHkha utpana kare; For Private And Personal Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 282 te je gAya ke bheMsa khAya te dudha rUpe pariName, vaLI tene keTaleka bhAga viSTArUpe paNa badalAI jAya; vaLI te viSTA kSetramAM anane utpanna karavAmAM kAraNa bhUta thAya. AvI rIte eka pudgala skadhamAM anekarUpe pariNAma pAmavAnI zakita rahelI che, vizeSate zuM, paNa evo eka paNa pudUgala dravya skaMdha A jagatamAM vidyamAna nathI ke jenAmAM dareka prakAranI pigalika zakti dhAraNa karavAnuM sAmarthyana heya. je pudagalamAM ATalI zakti hoya te pachI AtmapradezamAM anaMta zakti hoya temAM Azcarya jevuM nathI. AtmAnA dareka pradeza ananta jJAna, anaMta darzana ane anaMta cAritra raheluM che. paNa A sarva jema sUrya vAdaLathI AcchAdita thAya, tema DhaMkAI gayuM che. jeTalA pramANamAM vAdaLa khasatuM jAya, te pramANamAM sUryane prakAza ApaNe joI zakIe chIe. teja rIte jeTalu karma ochuM thatuM jAya, teTalI AtmajayaMti prakaTa thatI jAya che. AtmAmAM kAMI navI zakti mhArathI A vatI nathI, zakti to tyAMnI tyAMja che; phakata tene prakaTa karavAne tene AvaraNa karanArAM kAraNe dUra thAya te prayAsa karavAnI jarUra che. AtmAnA dareka pradeze ATalI badhI zakti - helI che, te pachI saMpUrNa AtmAnI keTalI badhI zakti haze, tene khyAla lakhavA karatAM anubhavanArane vadhAre sArI rIte AvI zakaze. AtmAnI keTalI badhI zakita che, tene je tamAre khyAla lAva hoya, te ALasunI mAphaka bezI na rahetAM udyamavanta thAo, tame jeTaluM kAma hAla karI zake che, tenA karatAM jarA vizeSa kArya karavAnuM mAthe lyA. tamArAmAM te karavAnuM sAmarthya che, evI bhAvanA bhAve, ane For Private And Personal Use Only
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 jarUra tame te kArya karI zakaze. tamane tamArA Atmakha LamAM vizvAsa Avaze. ane tame bIjAM durdhaTa kAryA paNa dhIme dhIme karI zakazeA. A siddhAMta kevaLa hetu vagarane nathI, te anubhavamAM ANelA mata che, ane tame paNa je prayatna kare te! te tamArA anubhavamAM AvI zake. A tmAne kazuM azakaya nathI. " mArAthI zu thaze." evA vicArathI jo tame koI kAryanA prAraMbha karaze! teA jarUra tame temAM niSphaLatA meLavaze. paNa A kAma te huM karI zakIza. hu` te jarUra paripUrNa karIza, evI dRDhabhAvanA rAkhI jo tame kAryane AraMbha karaze te nakkI tame temAM vijaya meLavaze. kAraNa ke te bhAvanAthI tamArAmAM rahelI Atmazakti vizeSa sphure che, ane bIjAne ajAyaba lAge tevAM kAryA tame ghaNIja tvarAthI ane sahelAithI karI zake che. ghaNI vAra ApaNe karma, ane karmanI prakRti, ane tenA vibhAge, sthiti, rasa vagere sAMbhaLIe chIe, tyAre ApaNe nirutsAhI banI jaIe chIe. ApaNe dhA rIe chIe ke, ATalI badhI karma vagaNAne huM zI rIte aMta ANI zakIza? ATalu badhu devu. mArAthI zI rIte vaLAze ? paNa A sthaLe karmanI prakRtinA siddhAMtanA upade zake zrAtAvagane jaNAvavuM joie ke karma ATaluM badhu bhAre che, chatAM AtmAnA eka pradezamAM anatI karma va gaMNAone saMhAra karavAnuM maLa rahevu che. mATe jarA paNa gabharAvuM nahiM. kamane bAMdhanAra AtmA che, tema cheDanAra paNa AtmA che. mATe AtmazaktimAM vizvAsa rAkhI For Private And Personal Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 183 gaLa vadhavuM, ane zubha kArya mATe udyama jarA paNa paDate mukavo nahi. vaLI AtmAne anaMta paryAya che. AtmAnI anaMta zaktio che. dareka pradeza ananta jJAna, anaMta darzana, ananta cAritra, ananta sukha, ananta dAna, ananta lAbha, ananta bhegopabhoga, ananta vIrya, vagere aneka guNe che. Ama hovAthI judA judA guNarUpe AtmA pariNAma pAme, te AtmAnA paryAye kahevAya che, ananta guNe he vAthI AtmAnA paryAya paNa anaMta che. avataraNam-pUrvoktA Atmano'saMkhyAtapradezA pratipradezamanantajJAnAdayo vidyante nanu tarhi pratipradezaM vidyamAnAnantajJAnAnAM bhinnopayogakAritA vA'saMkhyAtapradezasthAnAM saMbhUyAnantajJAnAnAmekaivopayogakAriteti tadarzayati / / zlokaH ekosaMkhyapradezAnAmAtmekA copayogitA // anyathA jJAnabhedena AtmAsaMkhyatvamApatet // 65 // TIkA-asaMkhyAtapradezAnAM eka evAtmA svAmI / asaMkhyapradezA evAtmAna hyasaMkhyapradezebhyo bhinna AtmAsti, / pradezAnAmiti SaSThI tu karacaraNAdInAmavayavAnAM ekaM zarIraM svAmItivat nahi karacaraNAdibhyo bhinnaM zarIramupalabhyate karacaraNAdaya eva tu zarIramiti / asaMkhyapradezIyajJAnavyaktirU. For Private And Personal Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir popayogitA''tmanaH ekaiva / anyathA pratipradezamupayogitA bhedenA'saMkhyAtanadezasthitAnAM jJAnAnAM bhinnabhinnajJeyarUpakAryakA ritvenA'tmasaMkhyatvamApatet asaMkhyAtA AtmAnaH syuH 65 avataraNa--ApaNe uparanA lekamAM vicArI gayA ke AtmAnA asaMkhya pradeza che, ane dareka pradeze ananta jJAna, anata darzana vagere mAluma paDe che. have A pratyeka pradeze vartatA ananta jJAnanuM juduM juduM upaga jJAna AtmAne thAya ke asaMkhya pradezanuM bheguM maLIne eka u. paga jJAna AtmAne thAya, e zaMkAnuM have granthakAra sa. mAdhAna karatAM lakhe che ke - artha--asaMkhya pradezane ekaja AtmA che, ane upaga paNa ekaja che. nahi te jJAna bhedathI AtmAnI asaMkhyatA mAnavI paDe. te 6pa che bhAvArtha--asaMkhya pradezane svAmI AtmA eka che. asaMkhya pradezathI bhina AtmA jevI kaI vastu nathI. jema caraNa, hasta, kAna, nAka, AMkha, jIbha, dhaDa, mAthuM vagere zarIranA samagra avayavathI bhinna zarIra jevI vastu nathI, tema AtmA paNa pradezathI judo nathI. jema prajA te judI judI vyaktionA samudAya sivA yanI alaga saMsthA nathI, teja rIte AtmA paNa AtmAnA asaMkhya pradezanA samudAya sivAyanI bhinna vastu nathI jo ke AtmAne asaMkhya pradeza che, chatAM te pradezadvArA maLelA jJAnane upaga te eka ja che. AtmAnA asaMkhyA For Private And Personal Use Only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 281 ta pradeza bhegA maLIne upayoga thAya che. AtmAne eka ja samaye anaMta vastune upayoga thaI zake che. je dareka pradezane thatuM jJAna bhinna bhinna kapIe te AtmAnA asaM khya pradeza hovAthI ane pratipradezane upaga bhinna bhinna haravAthI asaMkhya AtmA thAya. mATe asaMkhya prade. zene bhegA maLI eka upaga thAya che, e upayogamAM anaMta vastuo bhAse che, paNa AtmA te ekaja che. avataraNam-asaMkhyapradezaireka evAtmA'saMkhyapradezAnAmupayogitekaiveti kathanAnantaraM zuddhapradezAnAM svarUpaM brUte // zlokaH pradezAnnirmalAnandAn jyotIrUpAna sanAtanAn // zuddhAtmanaH prajAnIhi, sukhaM yatrAnubhUyate // 66 // ___TIkA-nirmalAn-karmadoSarahitAn / AnandAn sukhaikasvabhAvAn / jyotIrUpAn jJAnarUpAn / sanAtanAn trikAlanAzarahitAn / zuddhAtmanaH pradezAn sattAtaH jAnIhi yatrAtmani ramyamANe mukhamanubhUyate yogibhiriti zeSaH // 66 // . avataraNa-AtmAnA asaMkhya pradeza che, ane te chatAM asaMkhya pradeza ne maLI eka ja upaga che, ema ApaNe chellA be zlekamAM varNavI gayA, have AtmAnA te pradezanuM svarUpa graMthakAra pratipAdana kare che. artha-zuddha AtmAnA pradezane nirmaLa, AnaMda For Private And Personal Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * svabhAvavALA, jAtIrUpa sanAtana jANeA. tyAMja (cegI. AthI ) sukha anubhavAya che ! 66 u bhAvArtha----AtmA svabhAve nirmaLa che, ane tethI tenA pradeze paNa nirmaLa che. te pradezeA kama maLathI rahita che. Aje kahevAmAM Avyu che te nizcaya nayathI apekSAe che e vAta visaravI joitI nathI. vaLI te pradeze AnaMda svabhAvavALA che; kharekhara AnaMdarUpa che. te pradezeAmAM AnaMda AtapretarUpe rahele che. svabhAva ramaNatAnuM sukha anubhavIyenIja jANamAM Ave che. sa bAhya upAdhionI ciMtAthI AtmA jyAre mukta thAya, ane svasvarUpamAM lIna thAya te vakhate je Anada AtmA anubhave te za bdathI kahI zakAya tema nathI. jeoe thADa samaya paNa aMtarmukha mana tathA indriyone vALI, mAnasika sthiratAnu sukha bhAgaLyu che, tene AtmAnA AnaMda svarUpanI sheja jhAMkhI AvI zake. ApaNe bAhya viSayamAM ApaNA mana tathA IndriyAne eTalAM badhAM rokIe chIe ke Ama manane sthira karavAnA ane aMtarmukha banAvavAne ApaNane jarApaNa prasaMga maLatA, nathI, tethI AtmA AnaMdasvarUpI che, evu' ApaNane bhAgyeja bhAna thAya che, paNa ceAgIe je. Ae pAtAnA cittane nirIkSu che te tenA AsvAda lei zake che. vaLI te pradezeA jAtIrUpa che te jAte prakAze che, ane sa vastuone prakAzita kare che. temanI jyAti nI jyeAti karatAM paNa vizeSa che. ramAM lakheluM che keH-- bhaktAma For Private And Personal Use Only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 287 sUryAtizAyI mahimAsa munIndra loke / he munIndra! tamAre mahimA sUrya karatAM paNa adhika che, te pradeza vaLI sanAtana che, eTale traNe kALamAM nitya che. bhUtakALamAM, bhaviSya kALamAM ane vartamAna traNe kALamAM te pradeza pitAnI eka sarakhI sthiti jALavI zake che. sarva pigalika vastuone kALanI asara lAge che, paNa te Atma pradezane lAgatI nathI, mATe te avinazvara che. evA pradezevALe AtmA che; ema vicAravuM joIe. vaLI te AtmapradezomAM ramanAra avyAbAdha sukha bhegave che. paNa te pradezamAM koNa ramI zake ? jeNe indriye tathA manane vaza karyo che, ane jene AtmA sivAyanI anya vastuonI asAratA tathA anityanA anubhavI che, te ma. nuSya AtmAbhimukhI thAya che, ane teja te sukhane bhe tA thAya che. khAkharamAM sukha mAnanArI khIsakelI sAkarane svAda jema samajI na zake, tema IndriyenA viSayamAMja rAcI mAcI rahelA che. A adhyAtma rasane a. nubhava karI zakavA samartha thatA nathI. kevaLagIoja tene anubhava le che, teo paNa zabdadvArA darzAvI zakatA nathI. kAraNa ke te svarUpane sAkSAtkAra karAvavAne puratA zabdo ApaNI vANImAM maLatA nathI. e 66 che avataraNam-AtmanaH svarUpa viSaya bhedaM ca pratipAdayati zloka kulakam AtmA'sparyaH kathaM sparyaH agrAhyo grAhyatAM kathaM. For Private And Personal Use Only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 188 prApnotIti vicAryaH saHcetano yogibhirdhiyA 67 gandhAtItaH sa AtmApi gandhaM jAnAti jnyaantH| rasAtItaH sa AtmApi, rasaM jAnAti jJAnataH 68 sparzAtItaHsa AtmA'pi, sparza jAnAti jnyaantH| varNAtItaHsa AtmA'pi varNaM jAnAti jJAnataH 69 puNyAtItassa AtmApi puNyaM jAnAti jnyaantH| pApAtItasta AtmApi pApaM jAnAti jJAnataH70 - TIkA-nizcayanayenA'tmA'spIH kathaM tena nayena spaSTum yogyo bhavati / punaH so'grAhya indriyAviSayaH kathamindriyaviSayatAM bajediti buddhayA yogibhirAtmA vicArayituM yogyaH / / sa AtmA gandhAtItaH kintu jJAnato gaMdhaM jAnAti / sa AtmA rasAtItaH kintu jJAnato rasaM jAnAti / sa AtmA sparzAtItaH kintu jJAnataH sparza jAnAti / sa AtmA varNAtItaH kintu jJAnato varNa jAnAti / sa AtmA saMsArAvasthAyAM zuddhanizcayanayena vicAryamANaH puNyAtItaH kintu jJAnataH puNyaM jAnAti sa AtmA saMsArAvasthAyAM zuddhanizcayanayena vicAryamANaH 'pApAtItaH kintu jJAnataH pApaM jAnAti // 67 // 68 // // 69 // 70 // avataraNu-pAMce Indriya athavA manathI zuM A. For Private And Personal Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 189 tmA jANI zakAya ke kema te Akhata graMthakAra have cAra AAkanA kulakathI jaNAve che. artha--AtmA aparca che, te tene sparza kevI rIte thai zake ? AtmA agrAhya che, te te kevI rIte gra haNa thai zake? evA AtmA yAgIee buddhivaDe vicA ravA caigya che. AtmA gandhanI pelI pAra che chatAM jJAnathI gandhane jANe che. AtmA rasanI pelIpAra che, chatAM jJAnathI rasane jANe che. AtmA sparzanI pelIyAra che, chatAM A mA pane jJAnathI jANe che, AtmA vaNunI pennIpAra che; chatAM AtmA jJAnathI varNane jANe che. AtmA puNyanI pelIpAra che, chatAM jJAnathI AtmA puNyane jANe che, A mA pApanI pelIpAra che, chatAM AtmA jJAnathI pApane jANe che. 5 67 70 // bhAvArtha-AtmA sparza, gandha, rasa, ane vanI pelIpAra che, eTale indriyavaDe te gratuNu thaI zakAya tema nathI; temaja tenAmAM A guNa paNa nathI. AtmAne kAi paNa prakAranA sparza nathI, tema AtmAne koi prakArane rasa nathI. AtmAne gandha nathI, tema tene vadhu paNa nathI. AvA AtmA cegioe vicAravA yogya che, ceAgIoe dhyAna karavA cAgya che, sparza, rasa, gaMdha, vaNu, vagere pudga lanA mA che, AtmA pudgalathI taddana bhinna prakAranu dravya hAvAthI A pudgalanA guNe, AtmAne lAgu paDatA nathI, AtmAnA guNa te jJAna, darzana, cAritra, avyAbAdha For Private And Personal Use Only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 190 -sukha, anaMta vIrya vagere che. A lekamAM jaNAvelA vi. cAre uparathI e spaSTa thAya che ke IndriviDe bAhya ze dhavAthI AtmAne anubhava kadApi thavAnuM nathI. je che te aMtaramAM che, mATe Indine aMtarmukha vALI, tathA manane -saMyamamAM lAvI, je aMtaramAM zodhavAmAM Ave che te tyAM jaDI zake. nahi te bahira viSayamAM bhaTakavAthI kadApi AtmatatvanI prApti thavAnI nathI. te rIte bhUtakALamAM kaI karI zakayuM nathI, ane bhaviSyamAM keI karI zakaze nahi. A sAthe granthakAra eka bAbata jaNAve che je ghaNI ane gatyanI che, ane te e che ke AtmA indriyanA dhame 2 hita che, chatAM Indriya dvArA je jJAna prApta karI zakAya te prApta karavAnI tenAmAM zakti che, ane te zakti AtmajJAnanI che. AtmajJAnadhArA AtmA varNa, gaMdha, rasa ane sparza jANI zake che. jainadharma saMbaMdhI pote bhASaNa kareluM che temAM viduSI enI bIsaTa lakhe che ke "mukta AtmA e Idriya rahita, paNa Indriya zakti sahita hoya che" Ane artha e ja che ke jeoe AtmasvarUpa jANyuM che evA mukatAmAone zarIra nahi eTale paMcendriye hotI nathI, paNa indriya dvArA je je jANI zakatA hatA, te sarvasa thavAthI kevala jJAnathI sarva jANI zake che. kevaLa jJAnamAM paMca InidranuM jJAna samAI jAya che, tethI teo IndriyAtIta kahevAya che. emanuM svarUpa ApaNane lA. gelI IndriyothI paNa jANI zakAya nahIM. vaLI AmA puNya ane pApanI pelI pAra che, eTale puNya ane pApa For Private And Personal Use Only
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmAne asara karI zakavA samartha thatA nathI. A zuddha nizcayanayathI AtmasaMbaMdhamAM lakhAyeluM che, jyAM sudhI AtmA paramAtma pada prApta na kare tyAM sudhI te puNya pApanA jhapATAmAM te Ave che, paNa jyArathI Ama jJAna thayuM, ane puSamAMthI suvAsa pure tema dareka pravRtti AtmA nikAma buddhithI karate thaye, tyArathI puNya ane pApa AmA upara potAnI sattA calAvatA baMdha thayA, ema mA navuM joIe. zubha phaLanI IcchAthI karelA sArA kAmathI puNya baMdhAya che, ane azubha athavA ninda pariNAmathI pApa baMdhAya che. paNa je manuSya phaLanI IcchA vinA kArya kare che; udayamAM AvelA zubhAzubha saMjogo samabhAve vedI (bhegavI) le che, ane ahaniza svasvabhAvamAM ramaNatA kare che, te puNya pApathI mukata thAya che. te sArI peThe samaje che ke pApa e lohanI be che, ane puNya e suvarNanI beDI che, paNa bane beDI te che, mATe te eke beDImAM baMdhAvA mAgatuM nathI, ane tethI hareka kArya e hika ke pArelekika sukhanI abhilASA vinA kare che, e dayika yuge te dareka kAma kare che; udayamAM AveluM che, mATe te karma kare che, paNa temAM jarA mAtra paNa harSa zeka dharato nathI; sukha duHkhamAM udAsIna vRtti rAkhe che, ane A rIte puNya pApanA baMdhanamAMthI sadAne mATe mukta thAya che. A rIte puNya pApathI mukta thavA chatAM paNa ane pApa zuM che te te AtmA yathArtha rIte jJAnavaDe jANa che. For Private And Personal Use Only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 192 koinA manamAM evI za thAya che ke jayAM pAMce indrayAnA viSaye nahiM, puNya nahi, pApa nahi, te tyAM kevI sthiti haze? te te zunyAvasthA haze, athavA te pathara jevI jaDa avasthA haze. AvI zakAnA samAdhAna artha A AAkamAM vAravAra kahevAmAM AvyuM che ke mukata jIvA saMpUrNa jJAnI hoya che; teo satra khAkhatA kharAkhara jANe che, ane indriyAnA viSaye bhegavatAM utpanna thatAM duHkhano anubhava karyA sivAya, athavA pApa puNyamAM lepAyA sivAya indriyAthI maLatu' jJAna ane pApa puNya jANI zake che. ApaNe badhA indriyAnA viSayAmAM eTalA badhA lubdha thai gayelA chIe ke AvI ucca sthitimAM zuM sukha AnaMda ke uccatA haze, tene ApaNane khyAla AvI zakatA nathI. paNa jo tene kAMi paNa AsvAda levAnI - kaMThA hAya te te raste cAlavAnA prayatna karavA joie, ane tene vAste indriyajaya, dehAdhyAsanA tyAga anemaneAnigrahuM sarala mArga che. A traNa khAkhatA dhyAnamAM rAkhI jemanuSya eka be mAsa sudhI paNa kharA aMtaHkaraNathI karaze, te AtmajJAnIone je sukha maLe che te sukha samu dratu' ekAda bindu meLavavA bhAgyazALI thaze, paNa jo hi smRta nahiM hAratAM udyama jArU rAkhaze te vizeSa vizeSa anubhava thaze, ane chevaTe pote paNa AtmajJAnI thaze. A gaLa zuM karavuM te kahevAnI jarUra nathI, tete te jANavAnI IcchAvALAne svayameva jaNAi jaze, paNa prathama upara jaNAvyA pramANe prayatna karavAnI jarUra che. prayatna For Private And Personal Use Only
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 213 avataraNam-AtmA'nyapadArthAna jJAnena jAnAti kiMvanya dravyANyAtmAnaM na jAnati tatspaSTayati To anyAna jJAnena jAnAti AtmA sarvArthasAdhakaH anyaH ko'pi na jAnAti AtmAnamiti nizcayaH ___TIkA-sarvArthasAdhakaH-svakIyAnantaguNanivartaka AtmAnyAna dharmAstikAyAdInanantaparyAyasahitAn jJAnena jAnAtisAkSAtakaroti / Atmadravyabhinno'nyaH kopi padArtha AtmAnaM na jAnAti nizA siddhAH || 7 | avataraNa--AtmA anya dravyone jANe che, paNa anya dravya AtmAne jANatA nathI, te bAbata have granthakAra nivedana kare che. artha-sava ane sAdhavAvALo AtmA anya dravya ne jANe che, paNa anya koI paNa dravya AtmAne jANatuM nathI; eja nizcaya siddhAnta che. je 71 che bhAvAtha-AtmA sarva arthane sAdhavAvALo che. AmAmAM sarva prakAranA purUSArtha sAdhavAnuM sAmarthya raheluM che. AtmA jJAnasvarUpI hovAthI kevala AmAja bIjAM drane temaja pitAne jANavAnI zakti dharAve che bIjA badhAM dravya karatAM AtmAnI bhinnatA mukhyatve jJAnane For Private And Personal Use Only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 194 lIdhe che. jJAna vaDe te sava dravyane jANI zake che, khIjA badhAM dravya jJeya ( jANavAyeAgya ) che. paNa temanAmAM zrIjAne jANavAnA dhama rahelA nathI. mATe jJAna eja A bhAnu vyAvartaka lakSaNa che. AtmA jagatnA sarva padArthane temanA guNa paryAya sahita jANe che, temaja peAtAne paNa jANI zake che, tyAre khIjA dravya peAtAne ke parane jANuvAstu khilakula sAmarthya dharAvatA nathI. mATe AtmA bIjA dravya karatAM bhinna che, e vicAravuM jarUranuM che. kevaLa vi cArIne besI na rahetAM tene anubhavavAnA prayatna karavA. AvA jaDa ane cetananA bheda jenA jANavAmAM yathArtha rIte Avye te mANusa kadApi anyAyamArge eka pagaluM paNa bhare nahi. AtmAnAsvAbhAvika guNeA jethI aMdhakAramAM paDe tevuM halaku kAma karavA te kadApi doravAya nahi. jagatanI hareka vastunA bhoga ApavA paDe te te Ape, paNa jethI AtmaguNA prakaTa thAya tevAja manathI udyama te sadA rAkhyAM kare, AvA manuSya kharA jJAnI kahI zakAya. evA purUSa viSeja kahyuM che keH-- jANyuM teA tenuM bhalu, mehe navi lepAya, sukha duHkha Ave jIvane, huM zAka niva thAya, mATe pudgalanA svabhAva vicArI sukha duHkhamAM harSa zAka na dharatAM AtmAnI sthiratA rahe, tevI rIte vartana rAkhavu' eja lAbhakArI mArga che. avataraNam -- kathamiti cedra yuktimAha. For Private And Personal Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 195 zlokaH jJeyaM sarvaM jagajjJAtA AtmA caitanyataH svayam / vastUnAM darpaNe bhAsastathaivAtmani bhAsanam // 72 // TIkA -- AtmabhinnaM sarva jagad jJeyameva / tatra na jJAtRtva - mata AtmAnaM na jAnAtItyartha AtmA tu jJAnazaktitaH svayaM jJAtA na hyAtmano jJAne'nyApekSatA'sti / Atmani jJeyatvajJAtRtvamubhayadharma sampannatvAdAtmaiva sarvavastUnAM jJAtA punaH svajJAnajJeyazva tatra bhAsaktau dRSTAntamAha / yathA vastUnAM darpaNe bhAsastathaivAtmani sarveSAM vastanAM bhAsanam / nahi tatra darpaNamatibiMtranavat prativimbanaM paugalikamiti vizeSaH || 72 // avataraNa----upara jaNAvelA siddhAntane samarthana karatA graMthakAra lakhe che ke- artha--sakala jagat jJeya ( jANavA ceAgya) che ane tenA jANakAra ( mAtA) AtmA caitanyane lIdhe che, jevI rIte dRNumAM vastuenA bhAsa paDe che, tevI rIte AtmAmAM bhAsa paDe che. I! 72 // bhAvArtha--sakala jaganA padAthe jANavA cAgya che; ane AtmA potAnI cetanakita-jJAnakhaLavaDe te sarva padArtho ne jANI zake che. je Ama hAya teA pachI ApaNune kema kevaLa jJAna thatuM nathI ? evI rA'kA kAinA manamAM svAbhAvika rIte sphuryA vinA raheze nahi. te tenA For Private And Personal Use Only
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratyuttara rUpe jaNAvavuM jarUranuM che ke AtmA jyAre ni rmaLa thAya tyAre tenI A zakita prakAzI nIkaLe che. jema sUryathI sarva padArtha joI zakAya, paNa je vAdaLa AvyuM hoya te ApaNe vastuone barAbara nihALI zakatA nathI. sUya te tenI meLe prakAzyA ja kare che, paNa vAdaLa ApaNane aMtarAya rUpa thAya che; tema A sthaLe paNa AtmAmAM te sarva padAthe jANavAnI zakita rahelI che, paNa kama ApaNane aMtarAya rUpa thAya che. ane tethI sarva vastuonuM jJAna AtmAne thatuM nathI. te pachI e prazna ApaNA AgaLa khaDo thAya che ke A karmane zI rIte toDavAM ke A tmaprakAzane koI paNa prakAranuM vina Ave nahi. e prazna ati agatyane che, ane tene ApaNe atre vicAra karIzuM. A kAryane vAte mananI nirmaLatAnI jarUra che. ane mane nanI nirmaLatA meLavavAne IndriyonA vikArene mamatva bhAva tyAga joIe, tenI sAthe mananI aMdara uThatA aneka vikAre ane taraMga upara jaya meLavI temane manamAMthI dUra khaseDavA joIe. AthI mana zAMta ane zuddha banaze. A sthiti prApta karyA pachI AtmadhyAna karavuM jarUranuM che, AtmA para manane sthira karavAthI karmavargaNAo svayameva kharavA mAMDe che, ane Ama prakAza vizeSa vizeSa kuravA mAMDe che. Ama uttarottara AgaLa vadhatAM sarva karma rajakaNe dUra khasI jAya che, ane mana zuddha ane nirmaLa bane che, te vakhate AtmAne prakAza yathArtha thAya che. zAMta ane nirmaLa sarovara para sUryane prakAza barAbara paDe che, tema A vi. For Private And Personal Use Only
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 197 kArA rahita ane zuddha banelA mAnasika sarevara para A Atma sUrya khAkhara prakAze che. ane sava vastuonu jJAna ApaNane thAya che. AtmA te svabhAve jJAnamaya che. tenA prakA zamAM je karma vAdaLa AveluM hatu, te kharI paDatAM Atma prakAza prakaTe che. purUSArtha siddhi upAya nAmanA graMthanA mA~galA caraNamAMja lakhelu che ke " darpaNanI mAphaka jemAM sakala padArtha samUhanu* peAtAnA adhA pAye sahita pratimakha paDe che te Atma jAti jayavaMtI thAo ' darpaNa AgaLa je je vastu dharavAmAM Ave tenuM temAM pra tibiba paDe che. je pramANamAM darpaNanA kAca nirmaLa te pramANamAM te padArthanuM pratibiMba vadhAre sArUM paDe che; teja rIte je pramANamAM AtmA nirmaLa thayele hAya che, te pra. mANumAM padArthAnu pratibiMba temAM paDe che. jo AtmA ta ddana nirmaLa banele! hAya che, teA jagatanA badhA padArthAnu pratibiMba ( bhAsa) temAM paDe che. satra vastu hastAmalakavat jJAnIne thAya che. saghaLI vastuonu jJAna meLavavAne AdyathI prayatna karavAne badale teNe evuM svarUpa khIlavyuM che ke je svarUpa vaDe te jANavA yogya sarva padArthanuM yathArtha jJAna meLavI zake che. vaLI uparanA leAkamAM sahe jaNAvyuM hatuM; chatAM jaNAvavuM jarUranu` che ke ke AtmA A pramANe bIjA dravya ne jANavAnuM maLa dharAve che eTaluM ja nahi paNa peAtAnu svarUpa paNa jANavAnuM sAmarthya tenAmAM che. A svarUpa za dethI samajI zakAya tema nathI. anubhava karanAra yAMgI For Private And Personal Use Only
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ene ja tenuM rahasya barAbara jaNAya. - avataraNam-sarvapadArthAvabhAsane cetane jJAtRtvarUpAsAdhAraNadharmamuktvA''tmanaH nityatvaM sAdhayati. zlokaH jJAtAzaktitaH sarvapadArtho jJAyate dhruvam / nityatvAdAtmanaHpUrvajanmano jJAtRzaktitA 73 TokA-sarvopi padArthaH sthAvarajaMgamAtmaka Atmano jJAtRtAzaktita eva dhruvaM jJAyate na kadAcidapi jJAnazakteratyantA bhAvaH sA ca jJAnazaktiranAdyaparyavasAnA kuta iti cettadAha Atmano nityatvAditi nanvAtmano nityatvameva kathaM niradhArItyata Aha yataH pUrvajanmanAjanmAntarasambandhinI jJAtRzaktitA nubhUyate ayaM bhAvaH katicijanA amukagrAme'hamajaniSi tannAmA meM brAhmaNaH pitA tatraiva grAme mAtApi tannAnnA mAmAhvayantI smaryate naiva dhanikaputro bhUtvA zuSkAnamanAmItyAdyAcakSANo mamodvAhaH pATaliputranagare jAtastannAmnI me bhAtatrodyAne ca svIyavayasyaiH saha krIDitaM mamAsIditi 'vizeSavRttaM dRzyate labdhajAtismaraNo dadyApi tanaivAtmano nityatvamantareNa yujyata iti nitya evAtmeti mantavyam / nanu kecittu yathAguDAdidravyasamudAyena mAdakazaktirekA sarvadravyavilakSaNA prAdurbhavati tathA zukrazoNitAdiSvavidyamAnApyA. For Private And Personal Use Only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 199 tmazaktirudeti tatsamudAyena naiva vidyate kazcijjanmAntaraphala - bhoktASStmA tadabhAve ca dharmakarmanityanaimittikAnuSThAnAdayopi dUrAdapasAritA eva ( dharmavyAja parairvRrte lokAda vRttirvinirmitI dharmadhyAnAdipUjAdi sarva mUDhapravaJcanam ) syAdRzyate kinna naivAstIti manmahe | AtmAnaM phalabhoktAraM naiva pratyeti buddhimAn / ityAdyAcakSANA ucchRGkhalAH kathaM tUSNIM nIyanta iti cedatra bramaH yadi janmAntarakRtakarmA'trajanmani na phalaM bhuGkte tada samAnamIhamAnAnAM kecittatphalamaznavate nAparaiH phalagandhopi hAniH pratyuta cApyate vinA zubhAdikarmabhyAM nAstikaH sammukhe budhAM yadvAtadvA bruvan prAjJairardhacandreNa sAryate ityukta dizA udyogavatAM samAnavi navAnAM tulyaiH phalai - bhavitavyam / dRzyate tu sarve SAM bhinnaphalatetyanekajanmavAnAtmAstItyatratyakSApyanumayite / / prakRte yadi janmAntarIya AtmA na syAttadutpannamAtrasya vAlasya mAtRstanyapAne pravRtteH kiM kAraNamiti nAstiko bravItu / tasya mate janmAntarIyasyAtmana ekasyAbhAvAt mamedaM stanyapAnamiSTami ti smaraNarUpajJAnasya tajjanyAyAH stanyapAnecchAyAzcAbhAvAt / asmAkaM janmAntarAnubhUtasmRtiridAnImapi vidyata Atmana ekatvAditi na doSalezazeSopIti vicArayantu vidvAMsaH / nanvekasambandhijJAnamaparasambandhismArakamiti nyAyena smRtAvapyuddhodhakaM kAraNaM tattvatra na pazyAma iti siddhAntimate'pi kathaM sta For Private And Personal Use Only
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nyaciriti cecchRNu jIvAnAM dhyAyakasyAdRSTasyavondabodhakatvA nAnupapattiH smaraNasya tvanmate tvAtmano'bhAvAdadRSTam kutastyamityasminnapi pakSe mULabhAva eva te zaraNamiti nAsti zazakazirAsa siMhanakhamahArAvasaraH // 73 / / avataraNa-AbhAmAM pitAne pUrva janma jANavAnI paNa zakita rahelI che kAraNa ke te nitya che, te bAbata have granthakAra jaNAve che. atha-sarva padArtha AtmAnI jANavAnI zakitathI jarUra jaNAya che. ane AtmAnA nityapaNAne lIdhe tenAmAM pUrva janma jANavAnuM paNa baLa che. 73 bhAvArtha-AtmA svabhAve jJAnamaya che, tethI tene nAmAM A jaganA sarva padArtho jANavAnI zakatI rahelI che. jJAna eja AmAnuM mukhya lakSaNa che. zarIra bALaka thAya che, pukhta vayanuM thAya che ane vRddha bane che, paNa A traNa dazAmAM manuSya te tene teja rahe che, tema AbhA judI judI gatimAM jAya che, chatAM tene teja rahe che, kAraNa ke te nitya che. jema jIrNa vastrane tyAga karI mANasa navuM vastra pahere che, tema AtmA jINuM zarIrane tyAga karI navuM zarIra le che. vastra badalavAthI mANasa badalAtuM nathI, tema deha badalavAthI AtmA badalAtuM nathI. keI manuSya Aje pAMcase rUpiyAnuM devuM karyuM hoya, te rAtre suI rahe, bIje divase jAge, tyAre te kAMI devAmAMthI chuTa thatuM nathI, tene te AgaLanA divase kareluM devuM ApavuM ja paDe che.. For Private And Personal Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 201 jema rAtrie uMghI javAthI, ane rAtrimAM vismaraNa thavA. thI mANasa devAthI mukta thato nathI, teja rIte AtmAne pUrvabhavamAM karelAM kAryonuM pariNAma bhogavavuM paDe che. te bIje deha dhAraNa karavAthI chuTo thaI zakatuM nathI. A tmA te jJAtA hovAthI pUrvabhavamAM thayelA sarva anubhavonuM tene jJAna hoya che, evo eka paNa anubhava nathI ke je AtmAnA jJAnanI hadamAM na AvI jAya, chatAM navuM deha dhAraNa kareluM hevAthI, te anubhavanI ApaNu A navA zarIranA magajane khabara paDatI nathI, ane tethI keTalAka ema kahevAne doravAya che ke punarjanma vagere bAbate beTI che, je punarjanma hoya te mANasane tene pAchale bhava kema yAda AvatuM nathI? A zaMkA barAbara vAjabI nathI. kAraNa ke A jagatamAM keTalAka evA purUSe ApaNane maLI Ave che ke jeone gayA bhavanuM samaraNa hoya che. kAMI nimitta kAraNa maLatAM teone teone pUrva bhava yAda AvI jAya che, ane te bhavamAM judAM judAM prasaMgomAM pote zuM karyuM hatuM, tenuM teo barAbara rIte varNana karI zake che. sAmAnya manuSyamAM AvA pUrvabhava jANavAnA prasaMgo kaI kaI vAraja bane che, paNa je yegIo che, je dayA namAM tallIna thaI zake che, jeo manane aMtarmukha vALI AtmA para ekAgra kare che, teone pUrvabhavane sAkSAtkAra ghaNIvAra thAya che. upara jaNAvyA pramANe AtmA te sarva bAbate jANe che, tene thayelA anubhavathI te ajANa hete nathI. paNa jyAre indriya vaza thAya che, ane mana zAMta For Private And Personal Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir thAya che, tyAre te AtmAnuM jJAna ApaNuM magajamAM paNa utarI zake che, ane te vakhate pUrvajanmanuM maraNa thAya che. Ama banI zake che, enuM kAraNa eTaluM ja che ke, AtmA traNe kALamAM nitya che. pUrvajanmanuM samaraNa karavuM hoya te buddhadharmamAM nIce pramANe yejanA batAvelI che, je khAsa karIne neMdha rAkhavA lAyaka hovAthI atre te dAkhala karI che. Aja rAtre suI rahetAM pahelAM AkhA divasamAM tame karelAM kAryanI paryAlacanA ( review) tapAsa karI jAo. paNa te tapAsa karavAmAM khAsa bAbata e yAda rAkhavA jevI che ke savArathI AraMbhIne rAta sudhInA kAryane vicAra karavAne badale tamAre rAtathI AraMbhIne savAra sudhI nA kAryonuM avalokana karavuM joIe, A paLa pahelAM meM zuM karyuM, te pahelAM huM kyAM hatuM, tyAM meM zuM karyuM hatuM? te agAuM huM zuM karato hate. ? Ama vicAra karatAM cheka savAramAM pite jAgRta thaye tyAM sudhI vicAra karI je. bIje divase be divasanI paryAlacanA A rIte karI javI. trIje divase traNa divasanA kAryanI tapAsa karI javI. A rIte dararoja kALamAM pAchA javAnI Teva rAkhavI. A rIte tamane tamArI AkhI jIMdagInAM kAryo yAda Avaze; tamArI bAlyAvasthA yAda Avaze, tenA agAu tamArI zI sthiti hatI, ema sUkSma vicAra karatAM keIka vakhate ta. mane pUrvajanmanuM jJAna kurI nIkaLaze. A jJAnane jainabhA SAmAM jAti maraNa jJAna kahe che. tevuM jJAna meLavavAnuM baLa AtmAmAM raheluM che. AtmA nitya hevAthI tene eka For Private And Personal Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2rU bhavamAM meLaveluM jJAna tenA bIjA bhavamAM upayogI thAya che. ghaNAka bALake tIvra buddhivALA jovAmAM Ave che, tenuM kAraNa temaNe pUrvabhavamAM meLaveluM jJAna che. te jJAna sAthe teo janma le che, ane tethI ghaNI bAbate sahajamAM te jANI zake che, A paNa pUrvabhavane eka sabaLa purAvo che. AvA aneka dAkhalA prAcIna granthomAM mejuda che. paNa atre ApaNe.eka hAlanA samayamAM banele dakhale raju karIzuM. sara vIlIyama revana hemInanI buddhi agAdha hatI. jyAre te traNa varSano hato tyAre teNe hibrubhASA zikhavAnuM zarU karyuM. sAta varSanI vaye te te bhASAmAM te eTale badhe nipuNa thaye ke DeklInanI TrInITI kolejanA eka helee tenA saMbaMdhamAM jaNAvyuM ke bI. e. nI parIkSA ApavAne taiyAra thatA umedavAre karatAM paNa tenuM jJAna vizeSa hatuM. tera varSanI vaye teNe tera bhASAnuM puSkaLa jJAna meLavyuM hatuM. yurepanI junI ane navI badhI bhASAo zikhavA uparAMta parasIyana, erebIka, saMskRta, hiMdustAnI ane malayabhASA para paNa tene kAbu meLavyuM hatuM. tene eka sage lakhe che ke jyAre te cha varSane hato tyAre gaNitane a. gharAmAM aghare dAkhale te meMDhathI kahIne tenI nAnI galI sAthe ramavAne kudakA mArI cAlyuM ja. aDhAra varSanI vayane jyAre te thaye, tyAre AyalADanA royala khagoLavettAe tenA saMbaMdhamAM nIce pramANe pitAne mata Aye hate. "This young man I do not say, will b@, but is the first mathematician of his age" huM ema nathI For Private And Personal Use Only
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 204 jaNavate ke A juvAna mANasa tenA jamAnAmAM moTAmAM mATe gaNita zAstrI thaze, paNa te che. A ane AnA jevA bIjA dAkhalAo upara je tame vicAra karaze te jaNAze ke A sarva pUrvabhavamAM meLavelA jJAnane lIdhe che. AtmA dareka vakhate na janmate nathI, paNa te tenuM pAchavuM leNuM ane devuM laIne janme che. AmA nitya che, ane te kAraNathI pUrvajanmanuM jJAna tene thaI zakavAne saMbhava che. . avataraNam-kecidAtmAnaM kSaNikaM manyate tanmate puNyapApAdibhoktavaM na ghaTate iti vyAcaSTe / / zlokaH AtmAnaM kSaNikaM kecidAhusteSAM matakSatiH // puNyapApasya bhoktRtvaM ghaTate kSaNike katham // 7 // TokA--kecittvAtmAnaM kSaNikamAhusteSAmayamAzayaH-yathA dIpakalikA pratikSaNaM lIyamAnAkAze'pyudayamAnA dRSTA yathA vA sarvepi ghaTapaTAdayo bhAvA yatrakAla utpannAstadA dRSTitapaNA atyAhAdajanakA anubhUyante punasta evapadArthAH kAlAntareNa ghRNAspadAni zithilAvayavAH zIrNavyaktayaH paMcaddezyante'to 'numIyate pratikSagaM pUrvasvarUpeNa naSTA uttarasvarUpeNa labyAtmalAbhA bhavanti yadyutpattidvitIyakSaNe na naSTAstadA tRtIyakSaNepi nAze ko hetuH / evaM varSasahasreNApi jIrNazIrNAvasthA na prApnuyuH padArthA ato manyAmahe / pratikSaNaM nazyantyu For Private And Personal Use Only
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tpadyante ca yathA vA kaTAhaparimite dugye kizcidadhani prati tricatuHpaharAnantaraM kaTAho dadhipUrNo dRzyate dugdhasya nAmApi na zrUyate dugdhaguNA api rasagandhAdayo nAnubhUyante'to manyAmahe sarva dugdhaM naSTaM dadhyutpanna. tacca dadhi praharacatuSTaye kasmin kSaNa utpanna miti jijJAsAyAM naiva kasmiMzcidapyekasmin kSaNe kintu pratikSaNaM dugdhabhAvasya vinAzo dadhibhAvasyotpatiH pratyakSAbhAvapi dadhipariNatyA'numIyate tadvadAtmApi pratikSaNamutyAdavinAza-zAlI mantavyaH ( utpadyamAnaM bhajate vinAzaM pratikSaNaM tatvamiti pratItaH pratyagrajIrNatvaguNA guNAnAM dazAnubhUtA khalu jAgarUkA ) iti teSAM matakSatistanmataM nopapadyate yataH pApapuNyasya bhoktRtvaM kSaNike mate kathaM ghaTate naiva ghaTata ityarthaH ayaM bhAvaH yenA''tmanA hiMsA kRtA sa tu dvitIyakSaNe naSTaH punaH pApaphalabhAka ko bhavet ? phalakAle kSaNikatvAddhisiturabhAvAt / hiMsAyAzca phalenAvazyabhavitavyam / ataH pApakarttA na bhujIta duHkhaM kSaNikazAsane anya AtmA tu bhuJjIta pazya mohaviDambanam" ityapi nAtyuktirbhavet / siddhAntamate tu Atmano'nAdinidhanatvAd yo hiMsati sa eva hiMsAphalaM duHkhaM jhu. Gkte hiMsAkAle phalakAle caikasyaivAtmanassatvAditi // 74 // avataraNa-AtmAne keTalAka kSaNika mAne che, ane keTalAka nitya mAne che. je purUSe AtmAne kSaNika mAne che, temanA vicAramAM zuM duSaNa Ave che te prakAra zIva cha For Private And Personal Use Only
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 206 artha--keTalAeka AtmAne kSaNika mAne che, teo nA matane kSaya thAya che. kSaNika mAnIe te puNya pApa zI rIte AtmAne lAgu pADI zakAya? bhAvArtha--keTalAkane mata e che ke dareka kSaNe AtmA nAza pAme che, ane na utpanna thAya che. eka apekSAo-paryAyanI apekSA e Ama mAnavuM te yukitahIna nathI. paNa je leke kevaLa AvI ja apekSAne vaLagI rahe che, ane bIjI apekSAone bilakula tiraskAra kare che, teonA matamAM bhAre dUSaNa Ave che, te have ApaNe vi. cAravAnuM che. je kSaNika mata aMgIkAra karIe te puNya pApane bhekatA keNa banI zake? pApa karanAra AtmA pApa karI vinAza pAme, have te pApanuM phaLa keNuM - gave? pApa karanAra AtmA te teja kSaNe nAza pAme, ane bIje na AtmA je te pApanuM phaLa bhegave te akRtAgamane doSa Ave. navA AtmAe kAMI paNa karma karyuM nathI, te pachI bIjAe karelA pApane bhaktA te zI rIte thaI zake? vaLI pApa karanAra AtmA chuTI gaye temAM paNa kRtanAzane deSa saMbhave che. teNe kareluM pApa te bhagavyA vinA cAle gaye. A rIte AtmAne kSaNika mAnavAmAM be moTA deSa Ave che, eka kRtanAza ane bIje akRtAbhyAgama. je AbhAdareka kSaNe nAza pAmate heya te puNya karavAnuM prayojana zuM rahyuM? temaja pApathI aTakavAnuM kAraNa paNa kayAM rahuM? mATe AtmAnekSaNika mAne e moTI bhula che. je AtmAne kSaNika mAnIe te pachI A For Private And Personal Use Only
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 207 paNane je bAbate yAda rahe che te zI rIte rahI zake? kAraNa ke jene anubhava thaye hatuM te AtmA te kSaNika hate tethI nAza pAme, te pachI bIjI kSaNe navA utpanna thanAra AbhAne pUrva kSaNamAM anubhava meLavI nAza pAmanAra AmAne anubhava zI rIte rahI zake? je A rIte maraNa zakitane abhAva mAnavAmAM Ave te jagatane vya vahAra paNa cAlI na zake, ane anarthaparaMparA thAya, je leke AtmAne nitya mAnatA nathI, temane vAte nItine pAye paNa TakatuM nathI. jo AmA kSaNika hoya te pachI nitine mArge na cAlavAmAM ze bhaya che? je AtmA dareka kSaNe nAza pAme te pachI hiMsA zI rIte saMbhavI zake ! AtmA kSaNabhaMgura hovAne lIdhe nAza pAmavAne ja hate. pachI hiMsA karanArane dUSaNa zI rIte lAge ? A rIte je dUSaNa na lAge te dareka purUSa hiMsA karavAne doravAya mATe AtmAne kSaNika nahi mAna eja A lekane sAra che. avataraNam-anekAntasiddhAnte tu hiMsAtatphalayoH sA-- mAnAdhikaraNyena phalabhoktRtvamupapadyata ityAcaSTe. ___ zlokaH puNyapApasya bhoktRtvaM, nityenitye tu cetane ghaTate tvaM vijAnIhi, tanoktA vyavahArataH // 75 // TIkA-nitye'nitye tu cetane dravyArthikanayena nitye For Private And Personal Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 208 paryAyAdhikanayenAnitye cetane tu puNyasya pApasya ca bhoktRtvaM ghaTata iti tvaM vijAnIhi vivekadRSTayA vicAraya teSAM pApapu. NyAnAM bhoktA vyavahArata eva nizcayApekSayA tu puNyapApe eva na vidyate kutastadbhoktRtvaM yadi nizcayApekSayASi phalabhoktvaM syAttadA karmarinirmuktidurlabhaivetyarthaH / / 75 / / / avataraNa-AtmAne kevaLa nitya mAnavAmAM paNa dUSaNa Ave che, kevaLa anitya mAnavAmAM paNa bAdha Ave che, te pachI A mAne kevA prakArane mAna ke jethI kaI paNa prakAranuM dUSaNa ke bAdha na Ave, granthakAra te bAbata darzAve che. atha-je AtmAne nithAniya mAnavAmAM Ave te puNya pApanuM katRtva AmAne ghaTI zake-lAgu pADI zakAya. te AmA vyavahArathI bhakatA che, ema tuM jANe che 75. bhAvArtha-je A mAne kSaNika mAnavAmAM Ave te upara jaNAvelAM dUSaNo Ave che, tyAre AtmAne kevaLa ni. tya mAnIe te kema ? tema karavAmAM paNa AmAne keTalAMka duSaNa Ave che. AtmAne nitya mAnavAmAM paNa puNya pApa ghaTI zakatAM nathI je A mA nityaja hoya te pachI dAna, zILa, tapa pUjA, pratikramaNa karavAthI zo lAbha? kAraNa ke pachI A mAnA guNamAM te jarA paNa phera paDaze nahi, ekAnta niya AtmA mAnavAthI vyavahAra dharma 9 jAya che, ane For Private And Personal Use Only
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 20 baMdha mekSa kalpanArUpa thAya che. dravyAthikanayathI AtmA nitya che, paNa paryAyArthikanayanI apekSAe AmA ane nitya che, ane bane nayathI sAthe vicAra karIe te A tmA nityanitya kare che. puNya pApa AmA bhegave che, e sarva vyavahAranayathI che; je kevaLa nizcaya nayathI vi. cArIe te puNya pApa ja nathI, te pachI tenuM bhaktApaNuM AtmAmAM zI rIte saMbhave? je nizcaya nayathI AbhApu. ya pApano bhatA mAnIe to kadApi karmathI AmA mu. kta na thAya, ane mekSa durlabha thAya. mATe jyAM sudhI vya hAra dharma che, tyAM sudhI nItinA niyamo pramANe zuddha kriyAo karavI kAraNa ke zuddha vyavahArathI citta zuddhi thAya che, ane A citta zuddhi AtmajJAnanI prAptimAM eka uttama sAdhana che. mATe prAraMbhamAM AvA uttama sAdhanane kadApi anAdara kare nahi. jyAre sAdhananI paNa na jarUra rahe tevI sthiti prApta thAya tyAre paNa te sAdha. ne prathama pitAne upagI hatA, ane bIjA aneka jIvene upayogI che, ane thaze e vicAra rAkhI sAdhane. nI upekSA karavI nahi je meTA purUSe Acare che, te pramANe sAmAnya manuSya varga derAya che, mATe moTA purUe pitAnI jokhamadArI samAja vyavahAra mArgane nizcaya mArganA sAdhanarUpa banAvo joIe. - avataraNam--pUrvoktAtmadhyAnaparAyaNA api mahAtmAno anekAH siddhIlebhira iti nidarzanenApi svamatapuSTiM darzayati For Private And Personal Use Only
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 250 zlokaH bhUtA maharSayo ye ye, AtmadhyAnaM kRtaM ca taiH yaddhyAnena parA zAntirlabdhayo'nekazastathA // 76 // ___ TIkA-ye ye maharSayo bhUtAstairappAtmadhyAnaM kRtaM yadyasmA kAraNAd dhyAnena parA zAntirAtmaramaNarUpA labdhayazcANima. mahimAdinanikA'nekazoNitA iti kSaNikapakSo'tidurbalaH ka. thamanyathA zAtilabdhayazcaikAtmanA prApyeran / / 76 // avataraNa-je manuSya upara pramANe AtmAnuM svarUpa samajI AtmadhyAna kare che, temane zuM lAbha thAya che, te have graMthakAra dazAve che, artha-je je moTA AcArya thaI gayA, temaNe Atma dhyAna karyuM hatuM, te dhyAnathI utkRSTa zAMti ane aneka prakAranI labdhio-siddhio prApta thAya che. bhAvArtha-je jJAna duHkhane aMta lAve che, teja uttama jJAna kahI zakAya upara pramANe AtmAnuM svarUpa buddhithI. jANuM, paNa jyAM sudhI te svarUpane anubhava karavAne prayatna na karIe, tyAM sudhI te jJAna zuSka gaNI za. kAya. anubhava karavAne vAste AcAryoe je mAga grahaNa kare che tene vega dhyAna ke samAdhi kahe che te kathAnanI TuMka samaja atra aprAsaMgika gaNAze nahi. AtmadhyAna, AtmaramaNutA, svarUpa, anubhava evA evA zabdanuM nAma lIdhAthI kAMI kAma sare nahi. te For Private And Personal Use Only
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sthiti uccamAM ucca che. te maLyA pachI kAMI meLavavAnuM bAkI rahetuM nathI. tene vAste AraMbha kare jaIe. te AraMbha prathama Indriya nigrahathI thavo joIe. indriyane kAbumAM rAkhavAnI nAnI nAnI bAbatamAM Teva pADavI jeIe. mana e IndriyenuM svAmI che. IndriyarUpa ghoDA vi. SayanA mArge deDI jatA hoya, temane prathama manarUpa lagAma vaDe vaza karavA joIe. IdriyonI IcchA pramANe cAlavAne badale Indriyene tamArI yecchA pramANe cale. tamArA mananI sAthe keTalAka niyama che. manathI amuka prakAre cAlavAno nizcaya kare; ane indriyathI derAI nahi jatAM indriyane vaza rAkhe, ane tamArA manathI nizcita karelA niyama pramANe varte. A kAma prathama kaThina lAgaze. I. ndriye hamezanA rIvAja mujaba pitanA viSaye grahaNa karavAne tatpara thaI jaze, paNa te vakhate tamAre tamAruM mAnasika baLa vAparavAnuM che. te vakhate tamAre Indriyane jaNAvavuM joIe ke "huM tamAre svAmI chuM, huM tamane mArI AjJA pramANe calAvIza." AvI rIte jude jude prasaMge judI judI indriyone vaza rAkhavAne prAraMbha kare. kharI vAta che ke keTalIka vAra Indriye eTaluM badhuM prAbalya dAkhavaze ke tamArA mananA daDha nizcayane DagAvI deze, ane tame indriyane AdhIna thaI vartaze. paNa tethI jarA paNa Dagaze nahi, jarA paNa hImmata hAraze nahi. te banAvane tamArI bhula tarIke svIkAro. pharIthI AdhIna nahi tha. vAne vicAra daDha karo. Ama keTalIka vAra Thokara khAdhA For Private And Personal Use Only
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12 pachI tame tamArI Indriye ane zarIrane svAdhIna rAkhI zakaze, A pramANe jyAre tamArI Indriye barAbara vaza thaI jAya, eTale tamArA manane kAbumAM rAkhavAno prayatna karajo. manane nigraha karavAnuM kAma kAMI sugama nathI, tepaNa te thaI zake tema che. bhUtakALamAM aneka purUSe te kAma karavA samartha thayA hatA, hAla thAya che, ane bhavidhyamAM thaze. mATe tame paNa je daDha nizcaya kare, ane e kAmamAM vaLagyA rahe te tame paNa te kAma-manane kAbumAM rAkhavAnuM kAma karI zake. tene vAte be sAdhana che, eka abhyAsa ane bIjuM virAgya. tame je je kAma karatA che temAM tene sthira rAkhavAno prathama abhyAsa pADe. se vAra nAzI jAya te paNa pharI pharIne manane ThekANe lAvI tame je viSaya upara sthira karavA mAgatA ho te viSaya upara sthira kare. mana vAyu jevuM caMcaLa ane vaza karavuM duSkara che, chatAM A pramANe dareka bAbatamAM dararoja abhyAsa pADavAthI tame tene prathama ekAgra karI zakaze. ekAgra karyA pachI, tame tene dhyAna karavAmAM vAparI zakaze. ekAgra thaceluM mana dhyAna karavAmAM bahu upayogI sAdhana nIvaDaze. tamAruM A ekAgra thayeluM mana halaka indriyanA viSayemAM na rekatAM ucaca Atmika viSaye tarapha derAvavuM joie. Ane vAte vairAgyanI jarUra che. je vairAgya bhAvanA hadayamAM jAgRta tha celI nahi hoya te mana bahAranA viSamAM eTaluM badhuM bhaTakatuM thaze ke tene vaza karI zakAze nahi. mATe A rIte abhyAsa ane vairAgyathI manane vaza karavuM. jyAre mana vaza thAya tyAre For Private And Personal Use Only
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 213 Ama dhyAna sahelAIthI karI zakAze. jema bIja vAvIe ane tenuM phaLa Ave che, paNa vaccamAM aMkura phuTe che, ghAsanA sAMThA pedA thAya che, tema Atma dhyAnanuM kharUM pha. vaLate A kalekamAM jaNAvyA pramANe parama zAMti che. paNa ghAsanA sAMThAnI peThe mArgamAM je lAbha thAya che, te labdhi o che. sAdhya tarapha lakSa rAkhI kharA mumukSuoe A labdhiothI lebhAI javuM nahi. je manuSe saheja hAja - labdhio maLatAM temAM lebhAI jAya che, ane tene upa ga karavA tathA bIjAne camatkAra batAvavA deravAya che, teo anAja meLavavAnuM mukI deI sAMThAthI saMtoSa mAnanArA gaNI zakAya. teo AgaLa unnati karI zakatA nathI. mATe je je labdhio maLe tene paNa AtmajJAna meLavavAnAM sAdhana tarIke vAparavI joIe. kAraNa ke Atma jJAnathI ja parama zAMti maLyA pachI bIjuM kAMI meLavavA egya raheze nahi. avataragam-Atmano nityatvaM taddhyAnena mahAnarthanittirUpA parA zAntirlavdhayazca laukikaphalaratnabhANDArA bhavantIte nirNItamidAnI bho bhavyA yadi vo nRjanmasAphalyaM rocate tadA''macintana eva mano'vadheyamityupadizati / / RovA parityajyAnyakAryANi cidAnandaM bhajasva bho suvAsiyato purupAze saMkuttama... 77 che For Private And Personal Use Only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 264 / TIkA-anyakAryANi zubhAzubharUpANi karmaniSandhanAni parigrahArabhbhajanyAni parityajya nanu zubhakAryasya tUpAdeyatvAtyAgopadezaH kathamabhyadhAyIti cetsatyaM zubhakArya sarvathA ko niSedhati kintu yaH zuddhAtmadhyAnAnAdhikArI tasmai puNyAnubandhikAryopadezastasyApi svargAdiphalatvAd zuddhAtmadhyAnAdhikAriNa stu saMsArahetutvAcchubhAzubhamubhayamapi tyAjyAmiti bhAvaH / uktaM ca tattvArthasUtravyAkhyAyAM vAcakamukhyairumAsvAtibhiH paramArthAH lAbha vA doSeSvArambhakasvabhAveSu kuzalAnubandhameva syAdanavA yathA karma" paramArthalAbhe tu puNyAnubandhamapi karma tyAjyaM doSe vArambhakasvabhAveSu satsu paramArtho yo mokSa prasUte zuddhadhyAnAdistasyAlAbhe tu tathA prayatitavyaM yathA puNyAnubandhamevAnavadyu karma syAt / mokSo yadi na labhyeta tadA svargAdijanakameva karma kuryAn mokSalAbhe tu sarva tyaktavyamiti zlokArthaH / he bhavya sarvANi paugAlikarucirUpakAryANi samantAtyaktvA cidAnandaM bhajasva zuddhadhyAnasyAti lAbhasUcanArtha bho iti sa. svodhana nirdezaH / etatsarva tavaiva hitaM nAsmAkaM prayojanam jA nahAti sUcanArtha bhajasvetyAtmanepadam / nanu bhavadupadezena yAde kazcijjIvo muktipathamApnuyAttadA bhavatAmapi mahAlAbhaH / / "yasyopadezamAhAtmyAnmuktiryadyApyate janaiH sa muniH sarvato bhAvastIrthakRttvena pUjyate" - iti nyAyAttadA, kathamAtmanepadasaGgatiriti cettadA tu For Private And Personal Use Only
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " bhajasve" tipadadvayaM he sva ! AtmIyacidAnandaM bhaja paramapremAspadatvAcamAtmIyo'si zuddhadhyAnAdhikArI cAsItyevamupa. dezaH / yato yasmAdAtmabhajanAt svargasAmrAjyAdyAtmikeSTAvAptirmuktizca bhavati puNyAnubandhipuNyakarmakaraNAtsvargAdimukhalAbha eva na tu muktilabhyate zuddhAtmadhyAnena tu bhuktimuktizca labhyate tatra muktirmukhyA bhuktistvAnuSaMgikAtmaramaNarUpeti bhAvaH / iti saduttamaM satAM mahAtmanAM dhyAnarasikAnAmuttamaM sarvasvarUpamupAdeyam yAvat hi sukhabhogecchA jAgati tAvada. dhikadUre gacchantI muktiranubhUyate / / 77 / / avataraNu---manuSya janmanuM sArthakaya zAmAM raheluM che, te have granthakAra prakaTa kare che. atha-bIjA kAryane tyAga karI, cidAnaMdanuM bhajana kare, tethI ISTanI prApti thaze, ane tethI mukita maLa. ze, mATe sArA purUe te uttama cidAnaMdanuM grahaNa karavuM. 77 che bhAvArtha-vAraMvAra A graMthamAM jaNAvavAmAM AveluM che ke manuSya janmanuM kharuM sArthakaya dhana pedA karavAmAM, strIvilAsa bhogavavAmAM mAna ke dIti meLavavAmAM ke pAMca. iniA viSayanI tRptimAM AveluM nathI. kAraNa ke te mAMthI maLatuM sukha viSaya sukha kSaNika che; A sarva maragunI pelI pAra AtmAnI sAthe AvatuM nathI. A badhuM tenuM kharUM Amika dhana nathI mATe je purUSe khare zAzvata AnaMda meLavavAne hadayathI IcchatA hoya, tevA virA. For Private And Personal Use Only
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 216 "gya saMpanna mumukSuone vAste A kalekamAM uttama mArga darzAvavAmAM Avela che zubha ke azubha sarva kA ne tyAga karI kevaLa cidAnaMda svarUpI AtmAnuM bhajana karavAne mArga atre jaNAvavAmAM Avela che. A kaleka ekAeka koInA vAMcavAmAM Ave te te ema mAnavAne dorAya ke A kaleka kiyA mArgane uchedaka che, paNa jarA zAMta manathI tenuM mane nana karanAranA anubhavamAM Avaze ke graMthakatane Azaya te nathI. je manuSya khare AtmajIjJAsu thAya che, te pitAne karavA gya katane anAdara karato nathI, paNa te kartAne paNa AtmajJAna anubhavavAnA sAdhana tarIke vApare che. udaya AvelAM karma karatAM chatAM paNa sAdhya bindu te kadApi cukato nathI. AvA keI Atma jJAna rasika purUSa viSe kahevAmAM AveluM che ke - AtmakroDa AtmaratiH kriyAvAneSa brahmavidAM variSThaH / , te AtmAmAMja kIDA kare che, te AtmAmAMja rame che, e kiyAvAna brahmajJAnimAM zreSTha hoya che. - A rIte je kevaLa AtmAnuM ciMtana kare che ane anya kriyAone AtmajJAnanA sAdhana tarIke vApare che, te mumukSu ISTa vastunI prApti kare che, arthAt mekSa meLavI zake che. je uccamAM ucca sthiti, te paNa cidAnaMdanA yAnathI meLavAya che, te pachI granthakAra eja kahe che ke sArA purUSoe te meLavavA prayatnazILa thavuM, ane tene vAste gayA kalekamAM jaNAvavAmAM AvyuM hatuM ke dhyAna e uttama mArga che. A ane rAdra dhyAnane tyAga karI For Private And Personal Use Only
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 217 jIjJAsue dharma ane zukala dhyAnanuM sevana karavuM. zula dhyAnamAM 'ce caDhatAM kharU bhedajJAna utpanna thAya che, jaDa vastune AtmAthI nyArI gaNatAM anubhavatAM zikhe che, ane teja vakhate jaDavastu upara kharA jIgaranA vairAgya jAgRta thAya che, ane AtmajaaAti prakaTI nIkaLe che. A thIyAM lekhamAM bahu sArI rIte bhe che, paNa te upara ca DhavAne prathama pagathIyethI zarUyAta karavI joie. paNa. avataraNam AtmA''tmanaH smaraNenaiva muktimavApnoti tatkathayati zlokaH prabhuM vibhuM parezAnamAtmASStmAnaM smaredyadA / tadA sa tanmayo bhUtvA syAjjanmAdivinAzakaH TIkA - yadAtmA prabhuM - karmachedanasamartham vibhuM jJAnena jJeyabhAsanapariNatyapekSayA lokAlokavyApakaM parezAnam - kSAyikabhAvenAnantajJAnadarzanacAritra mukhavIryyazaktirUpaizvaryaviziSTam / AtmAnam matisamayaM paryAyANAmutpAdavyayarUpeNa satatagamanazIlam smarettadA sa AtmA tanmayaH paramAtmamayo bhUtvA janmAdivinAzakaH syAt || 78 // avataraNa--AtmajJAna thavAne mATe uttamAttama u. pAya bAhya sAdhana nahi paNa AtmasmaraNa che, e grantha kattai khullA zabdomAM darzAve che. For Private And Personal Use Only
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 28 artha-jyAre keI AtmAne prabhu,vibhu, paramaI tarIke smare, tyAre te tanmaya thAya che, ane janma vaDe gerene nAza kartA nIvaDe che. je 78 bhAvArtha-sAtmAnuM keTaluM badhuM sAmarthya che, tenI ApaNane bilakula jANa nathI. te vAte granthakattA pharI pharIne jaNAve che ke AmAnI zakti anaMta che. AtmA nA eTalA badhA guNe che ke keI anubhavI rAtane divasa AkhI jIMdagI sudhI tenuM varNana karavAno prayAsa kare te paNa te samartha thaI zake nahi. chatAM A jagatamAM jyAM sudhI ApaNI aMtar cakSu purI nathI, tyAM sudhI te zabda ja tenuM svarUpa jaNAvI zake. mATe keTalAka vizeSaNe A kalAkamAM AtmAnA ApelA che. te vizeSa upara manana karI vAcaka varga pitAnA hRdaya AgaLa AtmAnuM svarUpa lAvavA prayatna kare. AtmAmAM karmane cheda karavAnI zaktiprabhAva che, mATe te prabhu kahevAya che. vaLI jJAnavaDe lekAlekanA padArtha jANavAne zaktimAna che, eTale ke kevaLa jJAnavaDe sarva vyApI hevAthI te vibhu kahevAya che. A sAthe anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtacAritra, anaMta vIrya vagere anaMtaruddhi AtmA pAse hevAthI te paramaIza kahe vAya che. A saghaLA vizeSaNa jene yathArtha rIte lAgu paDe che, tevA AtmAnuM je smaraNa kare che, te tanmaya thAya che. smaraNa karavuM eTale eka vAra saMbhArI javuM e artha nathI. jema potAne vahAlI vastunuM ke manuSya eka divasamAM hajAra vAra smaraNa kare che, tema je kharA premathI For Private And Personal Use Only
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 219 AtmAnu kAI manuSya kSaNe kSaNe smaraNa kare te, te cyAmAnI sAthe tanmaya thai jAya che, ceAgasAramAM lakhyuM che keHydaa dhyAyati yadyogI, yAti tanmayatAM tadA / dhyAtavyo vItarAgastannityamAtmavizuddhaye // jyAre ceAgI jenu dhyAna kare che, tyAre te tanmaya thAya che. mATe AtmAnI vizuddhi mATe, nira'tara vItarAganuM dhyAna karavuM ke jethI AmA vizuddha thAya. A pramANe nira'tara AtmasmaraNathI, AtmadhyAnathI, mAbharamaNutAthI, AtmA paramAtmA thAya che, ane janma jarA maraNa tene asara karI zakatAM nathI. paNa niraMtara AtmasmaraNu kANu karI zake ! jenuM mana saMsAranA mAyAvI asatya ane du:khapUrNa padArtha uparathI uDI gayuM che, ane je kAMI nitya ane zAzvata AnaMda ApanAra tattva zeAdha tA hoya tevA manuSya A kAma kharAkhara karI zake che. tenu mana viSayA tarapha nahi dorAtAM AtmAbhimukha vaLe che; ane tethI te paLe paLe AtmAnu smaraNa kare che. tenuM AkhuM jIvana Atmamaya banI rahe che. teja manuSya kharA AnadanA bhAktA thAya che. avataraNam - nAmAntareNAtmAnamupadizati. zlokaH mahezvaraM mahAghAraM acyutAnandakaM smaret / sa prApnoti dhruvaM saukhyaM bhUtvA zrIjagadIzvaraH 79 For Private And Personal Use Only
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 227 TIkAya AtmA mahezvaram indrAdipUjyAnaMtaratnadhArakam TAzAmhaadhaarm anaMtaguNaparyAyANAmAdhArIbhUtam / acyutAnandakam - sArvakAlikAnandarUpam smaredhyAyet / sa mumukSurAtmA zrI jagadIzvaro bhUtvA dhruvaM saMzayAdirahitamanazvara saukhyaM praapnoaiti mAtra 5 72 || avataraNa--gayA leAkamAM AtmAnA keTalAka vize. SaNA ApavAmAM AvyA. A zlokamAM AtmAnA mIjA nAmA ApI AtmAne oLakhAvavAnA granthakattA yatna kare che. a--je mahezvara, mahAdhAra, acyutAna da,-evA AtmAnuM smaraNa kare che, te jagadIzvara thaIne nitya sukha meLave che. 5 79 // bhAvArtha--AtmAne upara jaNAvyA pramANe judAM judAM zAstre bhinna bhinna nAma Ape che, paNa vastutaH te sarva AtmAnAMja vizeSaNA che. A bhedanI aMdara rahelu aikaya eTalu badhuM prakhaLa che ke eka sa'skRta kavie lakhyuM che ke: yaM zaivA samupAsate ziva iti brahmeti vedAntino bauddhA buddha iti pramANapaTavaH kartteti naiyAyikAH / anityatha jainazAsanaratAH karmeti mImAMsakAH so'yaM vo vidadhAtu vAMcchitaphalaM trailokayanAtho jinaH 1 jene zaiva leAkA ziva kahI upAse che, jene vedA : ntIe brahma kahe che, jene bauddha leAkeA yuddha kahevAmAM ca tura hAya che, jene nayAyikA kattA kahe che, jene jainazAstra For Private And Personal Use Only
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 222 lIna purUSe ahata kahI bhaje che, jene mImAMsake karma. kahe che, e trikano nAtha tamane vAMchita phaLa Ape"Sadarzana chana aMga bhaNIe" e zrImAna A naMdaghanajInuM vAkaya paNa jaNAve che ke judI judI ape. kSAthI vicAratAM paddarzana satya che, ane te sarvane jaina dharmamAM samAveza thaI zake. A daSTi bindu hRdayamAM rAkhI have ApaNe A lekhamAM ApelAM vizeSaNo tapAsIe. cesaTha Indra paNa jenI pUjA kare che, evuM jenuM ezvarya che te mahezvara kahevAya che. anaMta guNa paryAyanuM nivAsasthAna-AdhAra AtmA che, mATe te mahA-AdhAra-mahAdhAra kahevAya che. jagatanA viSayethI utpanna thate AnaMda jyAre kSaNika che, tyAre AtmAne AnaMda zAzvata che, mATe A mAne ayutAnaMda-zAzvata AnaMdanuM sthAna gaNavAmAM A veluM che. AvA AvA vizeSaNavALA AtmAnuM je manuSya niraMtara smaraNa kahe che, te jagadIzvara thAya che, te traNa bhuvanane svAmI thAya che, ane tenI sAthe nitya sukhane te bhokatA thAya che. AtmA svabhAveja AnaMda svarUpa che. A naMda tenAthI bhinna nathI. AnaMda AtmA anubhave che. te zAzvata AnaMda meLavyA pachI kAMIpaNa meLavavA yogya A mAne rahetuM nathI. te AnaMdasvarUpa zuddha ane niSkAma ramaNatAthI khIle che-praTaka thAya che. jagat mAtranuM bhaluM thAo, evI bhA. vanA sarvadA bhAvavI, sarvadA zAMtipAThane hadayathI uccAra kare, ane vyavahAramAM paNa jema bane tema prANI mAtranuM For Private And Personal Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 222 -cathAzakti bhaluM karavA tatpara rahevuM. Ama karavAthI hRdayamAM kharA prema jAgRta thAya che, ane te kharA premIja manuSya mAtranuM' bhale' IcchanAra AtmAja zAzvata AnaMda meLavavA bhAgyazALI thAya che. avataraNam -- Atmaiva zivasvaryambhvAdipadavAcyastadupAsa nayAsstmA svayaM zivAdirUpo bhavatIti prarUpayati / zlokaH zivaM svayaMbhuvaM bhaktyA, vandasvAntara dRSTitaH bhoktA svakIyaRddhInAM, zaMkarastvaM sadAzivaH 80 TIkA - zivaM kalyANAgAram / svayaMbhuvamanAdisaMsiddham na tu kenApi kRtamAtmAna bhaktayA mahatAdareNAntaradRSTite sdhyAtmadRSTayA vandasva paryupAsya tataH svakIyaRddhInAM bhoktA saMstvaM sadAzivasvarUpaH zaGkaraH kalyANakArI bhavasi yo hyAmadhyAnarataH sa svayaM labdhakalyANaH pareSAM kalyANakArIti bhAvaH // 80 // avataraNu - ziva, svayaMbhU, vagere vizeSaNo, sbhaaDavAmAM Ave che, te kharI rIte AtmAne ja lAgu paDe che, te huve granthakAra darzAve che. atha~ziva ane svayaMbhU rUpa AtmAnuM AMtara STithI vaMdana kara. peAtAnI rUddhinA bhAkatA tu ja zaMkara ane ziva che. For Private And Personal Use Only
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAvArtha-AtmAne je aneka vizeSaNe ApavAmAM Ave che temAM tene ziva ane svayaMbhU paNa kahevAmAM Ave che. je nAma AtmAne ApavAmAM AvelAM che, te badhAM sArthaka-nAma pramANe guNavALA che ziva eTale kalyANa, te kalyANanA nivAsa sthAnarUpa bhaMDArarUpa AtmA che. AtmA kalyANa nidhi che. vaLI te svayaMbhU che, te pitAnI meLe AvibhAvanI apekSAe prakaTa thAya che, te kALathI amaya. dita che. koI AtmAne kartA nathI, AtmA sarvane katAM che. AvuM je AtmAnuM svarUpa che teno aMtar daSTithI vicAra karetenI upAsanA karavI, kharA bhAvathI tenI bhakti karavI. je manuSya kharA aMta:karaNathI Atma tatvanI upasanA kare che, teja purUSa Atmika rUddhi jogavavAne pAtra thAya che. bhakita akhaMDita hevI joIe, te phaLa paNa ame khaMDita maLe. "dhAra taravAranI sahelA dohelI caudamA ina taNa caNa sevA" e zrImAn AnaMda ghanajInA mahA vAka paNuM sUcave che ke AtmaprabhunI upAsanA-bhakita karavI, te taravAranI dhAra para cAlavAM karatAM paNa ati vikaTa kAma che. talavAranI dhAra para cAlanArane paNa mane barAbara niyamamAM rAkhavuM paDe che, zarIra vaza karavuM paDe che, chatAM te krama Atma prabhunI sevAnI AgaLa pramANamAM kAMI nathI. tuM piteja ziva ane zaMkara che. AtmA poteja kalyANa svarUpI che, ane paranuM kalyANa karanAra che. bhakatAmaramAM paNa kahyuM che ke - For Private And Personal Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ka tvaM zaMkaro'si bhuvanatrayazaMkaratvAt // prabhAva traNa jagatanu` bhaluM karavAthI he prabhu ! tu zaMkara che. A uparathI jaNAya che ke AtmAnA guNA tathA ananta che. te prathama zAstrodvArA jANavuM joie. ane jANIne te anubhavavAne prayatna sevavA joIe, jo jJAna thAya, ane jJAna upara saMpUrNa zraddhA (darzana) hAya teA jarUra te pramANe te manuSyanuM cAritra paNa thavAnu, mATe gurUkRpAdvArA temaja samyag zAstradvArA uttama prakAranuM prathama jJAna meLavavA prayAsa dareka AtmahitArthIe karavA joie. avataraNam - bahirAtmA'ntarAtmaparamAtmeti vaividhyamupapAdyArdhapaJcamazloka vahirAtmabuddhiM tyaktvA'ntarAtmabuddhisthena paramAtmazaktirudbhAvanIyeti pradarzayati / zlokaH AtmAnaM tu tridhA viddhi bAhyopAdhyAdibhedataH / AtmabuddhiM zarIrAdau bahirdhImAnnaraH smRtaH // 81 // TIkA - he bAhyopAdhyAdibhedato bAhyopAdhihirAtmA / AntaropAdhirantarAtmA / nirupAdhiH paramAtmeti bhedata AtmAnaM tridhA viddhi jAnIhi tatra zarIrAdau paugalika vastunyAtmAyamiti buddhiryasya sa naro bahirdhImAn smRtaH / yo hi sthUlo'haM kRzohaM daridro'haM dhanavAnahamiti buddhimAn sa bahirAtmA smRta ityarthaH // 81 // For Private And Personal Use Only
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 225 avataraNa--A pramANe atyAra sudhI judAM judAM vizeSaNe ApI Atma svarUpa samajAvavAnA prayatna karavAmAM ANye. have AtmAnA traNa vibhAga pADavAmAM AvyA che, te batAve che. te traNa vibhAga ahirAbhA, antarAtmA ane paramAtmA; A traNanu svarUpa samajI ApaNe temanA saba.. dhamAM kevI vRtti rAkhavI te have granthakAra pAMca leAkathI darzAve che. temAM prathama ahirAtmAnuM svarUpa jaNAveluM che. & atha--bAhya upAdhi vagere bhedyathI AtmAne traNa pre. kAranA jANavA. jene zarIra vageremAM AtmAnI buddhi che, te manuSyane mahidhI-ahirAtmabhAvavALA jANavA. // 81 // bhAvArtha--AtmA vastutaH eka che, chatAM judI judI upAdhinA sabaMdhamAM mAvatAM te traNarUpe prakAze che. tethI karI tenA traNa vibhAga pADavAmAM AvelA che. te traNa vi. bhAga nIce pramANe che. (1) hirAtmA, (2) aMtarAtmA, (3) paramAtmA. khAdya vastumAM Atma buddhivALA te bahirA mA; samyakatva pAmelA jIva antarAtmA kahevAya che, 'teramA guNasthAnakavALA tathA ayAgI te sarva paramAtmA kahevAya che. A tenA mULa svarUpe tenI vyAkhyA thai. have temAMthI prathama ahirAtma bhAvanuM svarUpa vicArIe. zarIra vagere bAhya pAgalika jaDa vastumAM mArApaNAnA bhAva utpanna karavA, te vastue eja AtmA che, ema mAnavuM, sarva hirAtmabhAva che. A bhAvane lIdhe purUSa ghaNI vAra ema kahe che ke" hu' rUpALA chuM, huM kALA chuM, huMdaridra chuM, hu dhanavAna chuM, A sava vizeSaNA kharI rIte zarIra tathA bAhya / "" For Private And Personal Use Only
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rara6 padArthone lAgu karI zakAya. paNa bhUlathI AtmA pitAne lagADe che. A bahirAtmabhAvathI jagatamAM manuSya rakhaDe che ane duHkhI thAya che. sutArane kAma karavAne ojAra hoya, tevAM AtmAne kAma karavAnAM zarIra vagere ojAra che. te maraNa pachI AtmAnI sAthe AvatAM nathI, paNa * aMhI paDI rahe che, mATe temane AtmAnAM mAnavAM, athavA temane AtmA tarIke mAnavAM, e meTI bhula che. A dehA dhyAsa athavA bahirAtma bhAva eTale sudhI vyApele che ke jJAnI purUSe paNa keTalIka vAra te bhUlamAM paDI jAya che, ane zarIrane saMtoSavAne pote jANelA ucca niyamane bhega Ape che. Ama thavuM joIe nahi. deha athavA dehanA dharmane Apa AtmAmAM kare nahi. je A dehAdhyAsa chuTI jAya te pachI dehathI bahAra rahelI vastuo, jevI ke dhana, dhAnya, ghara, vastra, uparathI mArApaNane bhAva uThI jAya, temAM kAMI navAI pAmavA jevuM nathI. A dehAdhyAsa tyAjaya che, e prathama hRdayathI vicArI, tadanusAra vartana rAkhavuM joIe. nAnI nAnI bAbatamAM prathama mananI samatela vRtti rAkhatAM zikhavuM joIe. cAkare dhotIyAmAM eka DAgha pADe te zuM thaI gayuM ? bhejanamAM jarA mIThuM ochuM paDayuM te zuM khasI gayuM? koI svAdiSTa phaLa khAvAne na maLyuM che tethI zuM geralAbha thaye? sabhAmAM jarA AgaLa jagyA na maLI te tethI tene zI hAni thaI ? AvI AvI nAnI bAbatamAM pramama udAsIna bhAva rAkhavuM joIe. For Private And Personal Use Only
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 227 AvI rIte mahAvare pADavAthI moTI bAbatamAM paNa udAsIna bhAva rAkhatAM zikhI zakAze, ane dehane game te thaI jAya te paNa mananI zAMtatAmAM jarA paNa vikSepa thaze nahi. zarIrane anukULa saMge nAza thavA chatAM tathA pratikuLa saMge maLavA chatAM te manuSya eka sarakhI vRtti rAkhI zakaze. kAraNa ke zarIra te AtmA nathI, te pachI zarIrane mAthe AvI paDatuM sukha duHkha zI rIte A mAne lagADI zakAya ? A bhAva rAkhavAthI udayamAM A velAM zarIra AzrayI ke te zAMta manathI bhegavI le che. ane te bhogavatAM navAM karma bAMdhatuM nathI. AvA badhA lAbha dhyAnamAM leI bahirAtmabhAvane jema tyAga thAya te pramANe vartana rAkhavuM eja sAra che. skoH bahirdhiyA bhayabhrAntI raagaadikleshsnttiH|| tyaktvA dehAtmabuddhiM tvaM dehAdbhinnaM vibhAvaya 82 TIkA-bahidhiyA bAhyabuddhayA bhavabhrAntiH saMsAraparyaTanaM rAgAdiklezasantatiH svAbhimatavastuni rAgo'nabhimate dvaSo'ni'bhimate prApta vA nabhimate klezasteSAM santatiH paramparA'nubhUyate'to dehAtmabuddhiM tyaktvA praudgalikavAsanAM nirjitya tvaM dehAdbhinnaM vibhAvaya daihikadRSTimapasAryAntaHpravizya ca samAdhehi / evaM kRte cAntarAtmA lapsyata ityarthaH / / 82 // For Private And Personal Use Only
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Dha avataraNa-mahirAma bhAva rAkhavAthI kevuM kharAkha pariNAma Ave che, te have graMthakAra darzAve che:-- artha--mahirAma bhAvathI sa'sAramAM rakhaDavu paDe che. rAga vagere kalezanA pravAha cAle che, mATe dehAtmabuddhine tyAga karI tu AtmAne dehathI bhinna gaNu. 5825 bhAvAtha-mahirAtmabhAva e zuM te Apaghe gayA aAkamAM vicArI gayA; dehu ane indriyA tathA jagatanI bAhya vastuomAM mArApaNAnA bhAva te ahirAtmabhAvanI Tuka vyAkhyA che. have ahirAtmabhAvanuM. zuM pariNAma Ave che, te A dhyeyamAM vicAravAmAM Avelu che. tevI vRttithI manuSya je vastue AtmAnI potAnI nathI, tene AtmAnI tarIke lekhe che. ane tethI te vatuo meLavavAnI icchA kare che. A icchA tene janma maraNanA cakra sAthe bAMdhe che, tethIja karIne A zleAkamAM jaNAvyA pramANe jIvane saMsAramAM bhaTakavu paDe che. vaLI teja vRttine lIdhe ghaNI vastu upara rAga-Asita thAya che, ane te maLavAmAM je vighna kattA thAya tenApara dveSa paNa thAya che. A rIte rAga dveSanA pravAha paNa mahirAtmabhAvane lIdhe cAle che. jenAmAMthI A dehAtma buddhi TaLI gai che, tene vAste sa'sAramAM bhaTakavAnuM a cakratA aMdha thai gayu, ema jarUra mAnavuM, mATe karavAne zuM karavuM, te have graMthakAra ve che ke deha e AtmA che evI A bhAvanA utpanna darzAve che. te jaNA buddhine tyAga karI, For Private And Personal Use Only
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 229 * ane AtmA dehathI judA che, evI bhAvanA rAkhA, dehamAM AtmAnA Aropa dUra thavAthI A jagatamAM dekhAtI sa pAgalika vastu upara manuSya udAsIna bhAva rAkhatAM zikhe che, dehane eka vastra tarIke lekhe che, ane AtmAthI te bhinna che, ema anubhave che. te anubhava thatAM mAhya viSayAnI prApti ke viyeAgamAM samabhAva te rAkhI zake che, te samabhAvanuM sukha alaiAkika che. adhyAtmasAramAM lakhyu che ke svarganuM sukha teA dUra rahyu', mukitanu sukha tethI paNa dUra che, paNa mananI pAse raheluM evuM samatAsukha spaSTa che; AvuM sukha manuSya dehAtmabhAtra-ahirAtmabhAvanA gathI zIghra meLavI zake che. mATe te dehAtmabuddhi TALavAne uparanA AAkamAM batAvyA pramANe nAnI nAnI khAkhatethI Teva pADavI e jarUranuM che. tyA zlokaH dehastho'pi na dehI yo, vAcA bhinnastathA'mRtaH / dugdhe nIraM tathA dehe, AtmA'saMkhya pradezakaH 83 TIkA - yontarAtmA dehasthopi dehe tiSThannapi nizcayanayApekSayA na dehI sarvathA dehasambandhe tu dehAdvinirmuktirevadurlabhyeta tathA vAcA bhinnaH pudgalarUpayA vAcA'saMzliSTastatra naiva vAcasamparko'sti / yadvA vacanAtIto naiva vacanena tasya niruktiH sambhavati / anantazaktikapudgalaracitAnAM ghaTAdInAmapyekAntena For Private And Personal Use Only
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 230 nirvacanamasaMbhavi punarAtmanastu kA kathA niruktAvabhimAnaM ye dadhate tArkikAdayaH harSamizrAdibhiste tu khaNDanAdau muzikSitA iti vedAntAcAyrapyuktatvAt tathA'mRto maraNadharmarahito mokSarUpo vA tathA dugdhe nIramiva dehe vyApnuvannAtmA'saMkhyapradezakaH ayaM bhAvaH yathA payaH pAnIyaM yo bhinnatve'pi parasparasaMzleSAdabheda itra dRzyate'ta eva dugdhAmalitaM jalamapi dugdhamUlpena kroNanti lokAH paraM dugdhAsvAdarasikaistadAnImapyanubhUyate jalasampRktamidaM dugdhaM yato nAsvAdyante dugdhasambandhino madhurAdiguNAstathA''tmApi paudgalikadehAdbhinnopyanAdikAlaparasparasaMzleSAd dehaguNasthUlakRzatvAdi sAmAnAdhikaraNyenaiva svaguNavAn dRzyate'ta eva dehasambandhino dhanaputrakala trAdIn svIyatvena vyavaharanti lokAH parantvAtmasukharasAsvAdabhAvukaistu bAhyadRSTimapasArya kRtAntarAtmabuddhibhiniHsaMzayamanubhUyate naite dhanaputrakalatrAdayo mAM nilepazcetanaM sambanaMti yadi matsa. mbandhasvabhAvAH syustadA ratnatrayavan muktAvapyupatiSTheran paramAtmAvasthAyAmapi vAnubhUyaran parataMtre tu kevalajJAnamAhAtmyAd bahirAtmabhAvagandho'pi nAsti / iti suSTrakA dehastho'pi na dehIti // 83 / / avataraNa-AtmA ane dehane ke saMbaMdha che, ane AtmAnuM kevuM svarUpa che, te have granthakatta prakaTa For Private And Personal Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 232 artha-dehamAM rahevA chatAM paNa je dehI nathI, je vANIthI bhinna ane amara che. dudhanI aMdara jaLanI mAphaka asaMkhya pradezI AtmA zarIramAM rahele che. bhAvArtha-AtmA dehamAM rahe che, paNa dehane ane A mAne khare saMbaMdha nathI, A vAkaya nizcayanayathI samajavAnuM che, je deha ane AtmAne khare saMbaMdha hoya te kadApi AtmA mukata thaI zake nahi. jyAM sudhI dehAtmabuddhi che, jyAM sudhI vyavahAra che, jyAM sudhI AtmAnuM kharuM svarUpa samajavAmAM AvyuM nathI, tyAM sudhI A mAro deha che, ane huM A dehamAM rahuM chuM, vagere bhAva rahe che, ane pravRtti paNa tevA prakAranI thAya che. vAraMvAra jaNAvavAmAM AvyuM che tema deha te AtmAne kAma karavAnuM sAdhana che. vaLI AmA vANIthI bhinna che. vANI pugalarUpa che, vANI e pudgalane dharma che, tenAthI AtmA asaMzlaSTa che, eTale vANIthI AtmAne pahoMcI zakatI nathI. vANuM ane mananI paNa pelI pAra AtmA che. eka sthaLe kaheluM che ke__ yato vAco nivartante aprApya manasA saha. zAbdika tArkika paMDita chAke, te paNa vahAM jaI thAke. zabda tIra paNa jyAM nahi pahoMce, zabdavedhInAM tAke. bhayA anubhava raMga maThAre, usakIvAta na vacane thAtI. mananI sAthe vANI paNa jyAM pahoMcyA sivAya pAchI vaLe. che, te paramapada te Atmapada che. tyAre deha ane AtmAne ke saMbaMdha che e ApaNe vicArIe, upamA ApIne For Private And Personal Use Only
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 222 e saMbaMdha granthakAra darzAve che. jema dudha ane pANI judA "dharmavALAM chatAM evI rIte maLI jAya che ke banne eka svabhAvavALAM heya ema mAnavAne ApaNe deravAI jaIe chIe. sAmAnya manuSya te dUdha ane nIra bhegAM thayAM hoya te tene bheda samajI zakatuM nathI. ane jaLanA guNa dudhane Ape che; paNa haMsa jevA jJAnI purUSe keTalAka mAlUma paDe che. jeo tattvajJAnathI dudha ane jaLane bheda samaje che, ane egamArgathI te bene juduM karatAM paNa zIkhe che. (a) huM saH "huM te te, "huM te AtmA" AvuM jJAna dharAvanAra haMsa kahevAya che. ane haMsa jema dudhane jaLathI bhinna karI dudhane AsvAda le che, ane jaLane paDatuM muke che, tevI rIte jJAnI purUSe jaDa dehane paDate. mukI AtmAne AsvAda anubhave che. ghaNA kALathI A jJAnane lIdhe ApaNe deha ane dehanA saMbaMdhI dhana, putra, mitra, strI, vagere ApaNAM tarIke lekhIe chIe, paNa va. stutaH temane ane ApaNe jarA paNa saMbaMdha nathI. kAraNa ke jyAre A dehaja ApaNe nathI te pachI dehane A. zrayI rahelI vastuo zI rIte ApaNuM thaI zake? A kamAM AtmAne amara kahe che, te vizeSaNa paNa bahu artha sUcaka che. jyAre deha mare che, tyAre AtmA maratA nathI, te traNe kALamAM eka sarakho nitya rahe che, ane te nitya AmA kSaNabhaMgura dehathI bhinna che, evuM bhAna karAvavAne amara" e vizeSaNa mukavAmAM AveluM lAge che. For Private And Personal Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 233 zlokaH rUpisthopi na rUpI yaH so'rUpyAtmA niraJjanaH // niroDanazvaraH sAkSAta, vana kArA drazA TIkA-rUpisthopi rUpipaudgalikadehastho rUpI na bhavati rUpasamparkavAn na bhavati yaH so'ntarAtmA kaivalyena kevalajJAnenA'rUpI nirupAdhikatvAd rUpopAdhirahitaH / niraJjana:-zu dAH ni:-pAdita ! manapa-DAvanAraruupH paramAtmarUpaH sAkSAt prakAzate / phalitAntarAtmakartavyavidhirantarAtmaiva kevalajJAnalAbhAt paramAtmA bhavatIti bhAvaH / / avataraNa-AtmAnA bIjA keTalAka guNo A lokamAM varNavavAmAM Ave che. atha-rUpImAM rahelo chatAM, je rUpI nathI. te arUpI AtmA niraMjana che, te nirlepa che, sAkSAt anazvara che, ane te kaivalya jJAnathI prakAze che. 84 bhAvArtha-zarIra rUpI che, tenI aMdara AtmA 2hele che, chatAM AtmA pite arUpI che, te kevaLa cakSuthI dekhAto nathI eTaluM ja nahi paNa pAMce IndrithI paNa grAhyA thato nathI. prathama ApaNe vicArI paNa gayA chIe ke AtmA gakhyAtIta che, varNAtIta che, sparzatIta che ane zabdAtIta che. AtmA asaMkhya pradeza che te pAMca IndricethI grahaNa thaI zakatuM nathI, mATe tene ApaNe pAMca For Private And Personal Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 234 indriyanI apekSAe arUpI kahIe chIe; paNa te kevaLa arUpI nathI, kAraNa ke kevaLI bhagavAna te tene jANa zake che, mATe temanI apekSAe te tenA asaMkhyapradeza svarUpI mAnIe te, samajavA pramANe anucita gaNAze nahi. kAraNa ke asaMkhyapradezanI arUpI vyakti che, teja tenuM svarUpa che. vaLI AtmA nirajana che. keI paNa prakAranA aMjana-DAgha rahita che, eTale te zuddha svarUpI che. vaLI te nirlepa che. karmamalanA lepathI te rahita che. kama maLa sarva upAdhi AzrayI che. zuddha AtmAne kamaLa lAgatuM nathI. sUryanAM kiraNa kAdavamAM paDe, tyAre ApaNane te kiraNa kAdavathI kharaDAyelAM lAge che, ane sUrya azuddha thaye ema ApaNe kahIe chIe, paNa jyAre sUrya pa. tAnAM kiraNa aMtarmukha vALe che, tyAre te maLa tenI sAthe jato nathI. tevI rIte AtmA dehane laIne karma maLathI kharaDAyale bhAse che, paNa jyAre dhyAnamAthI AtmA aMtamukhe vaLe che, ane pitAnuM svarUpa nihALe che, tyAre A maLa tyAM jaI zakatA nathI, mATe te nilapa kahevAya che. ane te kaivalya-saMpUrNa jJAnathI prakAze che. kaivalya jJAna bahArathI meLavavAnuM nathI, te AmAmAMja raheluM che, AtmAmAM te raheluM che, e jANavuM eja te meLavavA sa. mAne che. mATe upara jaNAveluM AtmAnuM svarUpa samajI te anubhavavAne prayatna kare, eTale ApaNAmAM tirohita raheluM kevala jJAna paNa vakhata AvatAM prakaTI nIkaLaze. For Private And Personal Use Only
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 235 zlokaH saccidAnandarUpeNa, sthitiryasya svabhAvajA | parijJAya parAtmAnaM, santastadgatibhAjakAH // 85 // TIkA -yasya paramAtmarUpasya saccidAnaMdarUpeNa sadrUpaNa - traikAlika kUTasthAvasthayA cidrUpeNa - jJAnarUpeNa cAnandarUpeNAnantasukharUpeNa sthitiH svabhAvajA prakRtisiddhA'sti | Atmano vahirAtmAvasthA tritayaM vyAkhyAya tatsvarUpajJAnenA'-zlokena rudratiphalamAha - santa AtmArthino yamAtmAnaM parAmAdirUpaM parijJAya samantAt jJAtvA tadgatibhAjakA AtmagatimokSamAptimanto bhavantItyarthaH / / 85 / / avataraNa--AtmAnI svAbhAvika sthiti kevI che, ane te sthitinA anubhava karavAthI zuM pariNAma Ave te granthakAra darzAve che. artha--sad cihna ane AndarUpe AtmAnI svAbhAvika sthiti che AvA AtmAne jANIne santa purUSa te gatine bhajanArA thayA che. bhAvAtmAne aneka prakAranA vizeSaNA A pavAmAM AvelAM che, paNa te badhAM vizeSaNAnA kevaLa traNa vizeSaNamAM samAveza thaI zake te traNa vizeSaNa sat cit ane Anada che. A traNa vizeSaNa para kharAkhara manana ka For Private And Personal Use Only
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 226 karanArane AtmAnuM kharuM svarUpa samajAyA vagara rahe ja nahi, AtmA sat che, nitya che, traNe kALamAM amara che, A tenuM amaratva ane nityatva sat zabdathI jaNAvavA Ave che. vaLI te cit che. cida eTale jJAna; AtmA jJAna svarUpa che. AtmA sarva padArthane jJAtA che. chae dravya ne jANanAra AtmA che. AtmA bIjA dravyane jANe che nahi eTaluM nahi paNa pitAne paNa jANe che. vaLI AtmA svabhAve AnaMdI che, AnaMda e AtmAnuM svarUpa che, A rIte ApaNane jaNAya che ke, AtmA nitya che, jJAnamaya che, ane A naMdamaya che. A AtmAnA traNa varUpa khIlavavAne ApaNe abhyAsa pADa jeIe; e traNa svarUpavALa AtmA huM chuM, evuM jJAna rAkhI vartavuM joIe. je AtmAnI nitya tAnuM jJAna thAya, te mANasa maraNathI jarA paNa Darate nathI. ane zrImad AnaMdaghanajInI sAthe uddagAra kADhe che ke "ama amara bhaye aba nahi mare ge." te traNe ke LamAM rahenAre hovAthI te zAzvata phaLa maLe tevuM kArya karavA derAya che, kSaNika vastuo maLe ke na maLe che tethI tenA mananI zAMtimAM jarA paNa bhaMga paDatuM nathI. AvI vRtti sasvarUpathI khIle che. jJAna svarUpa-cisvarUpa khIlavavAne grantha vAMcavA joIe, satsamAgama karavuM joIe; sadagurUgama levI joIe. sajJAna prApta karavAne rAjagane sa. mAdhine mArgane Azraya levo joIe. prathama yama ane niyamathI hadayane zuddha karI, Idri ane manane vaza For Private And Personal Use Only
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 237 karI bahAra rahetI vRttione temaja manane aMtamukha vALavAM joIe. A rIte dhyAnathI-gathI jJAna svarUpa bane rAbara khIle che. trIjuM svarUpa AnaMda che. te svarUpa khIlavavAne sarAga saMyamanI apekSAe uttamottama mArga prema. che, uttama cAritra che. keinA paNa jIvane udvega na thAya tevuM uttama prakAranuM vartana rAkhavuM joIe, ane jenAmAM jIva che, jenAmAM prANa che, te sarva tarapha premabhAva rAkhave joIe. jyAM jyAM Atmatatva dekhAya tyAM tyAM bAhA u. pAdhi tarapha durlakSa karI, AtmatatvanI uccatA vicArI, A naMda pAmavuM joIe, ane hRdayathI dareka jIva sAthe maitrI bhAvanA rAkhavI joIe. kharo AnaMda maMtrIbhAvamAM, bIjAnuM bhaluM karavAmAM, ane bIjAone sanmArge doravavAmAM rahele che. A rIte AtmAnAM traNa svarUpa khIlavavAne dhIme dhIme prayatna kare joIe. A traNa svarUpavALe AtmA che, ema jANavAthI, ane jANIne te anubhavavAne prayatna ka. ravAthI aneka satpurUSe te saccidAnaMdasvarUpa meLavavAne bhAgyazALI thayelA che. jenuM dhyAna kare te te thAya che, A uttama niyama dhyAnamAM rAkhI paramAtmapada meLavavAnI kharI IcchA hoya te paramAtmAnuM ekAgra manathI satata dhyAna kare, ane tame paNa paramAtmA thaze. paramAtmapada anubhava vAmAM je aMtarAyarUpa kAraNe haze te svayameva dUra thaI jaze. avataraNam--AtmaguNarakSaNaM sarvathA karttavyaM tat kSatI tvAtmaghAtivaM prasajyata ityAha / / For Private And Personal Use Only
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 238 zlokaH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Atmano guNanAzena, svayamAtmA''tmahiMsakaH // bhAvadayAmayaH so'sti, svAtmadharmaprarakSaNAt // 86 // 46 TIkA - Atmano guNanAzenA''tmAstrayamAtma-hiMsakaH 'paro yadyAtmAnaM hinasti tadA pAravazyena soDhavyam yadA tu svayameva mithyAtvAviratikaSAyayogaiH hinasti tadA kasyAparAdha iti mahAnyAyaH " ka yAmaH kaM pratibrUmo garadAyAM svamAtarI" tinyAyAt ko'sAvAtmaguNaH kasmAdvA labhyata ityAha sa AmA bhAvadayAmayaH paramArdrahRdayakasvabhAva AtmA dharmamarakSaNAdbhavati na hyAtmadharme naSTe vastusvarUpe'vatiSThate / yathA'gnirauSNyadharma rakSati tadA tasmAdagneH siMhavyAghrAdayaH palAyante / dharme auSNyarupe naSTe tu pipIlikAbhirapyabhibhUyate nAmApi tasya bhasmeti jAyata iti sarveSAM padArthAnAM svasvadharmeNaiva mahattA tathA ''tmanopi svakIyajJAnadarzanacAritra mukhavIryAdidharmarakSaNenaiva mahattA bhavati / Atmano dharmANAM rakSaNameva bhAvadayA dravyadayA tu bAhyamANarakSaNarUpA svasyAnyeSAM ca jJAtavyA / dravyadayAto bhAvadayAyA mahimA'nantaguNaH / bhAvadayAmantareNa sakalakarmakSa lakSaNo mokSaH kadApi kasyApi na saMbhavati / yo mithyAtvA dibhirAtmAnaM hinasti sa svakIyAtmano bhAvazatruH / dravyazatruto bhAvazatruranantaguNaduHkhadAyakaH / ata eva bhAvahiMsakatvaM tya For Private And Personal Use Only
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 239 kvA bhAvadayAmakIkRtya upazamakSayopazamabhAvena kSAyikazudAsmadharmANAM rakSaNaM karjavyAmiti // 86 / / avataraNa-AtmAnA guNanuM nitya rakSaNa karavuM, ane jethI Ama guNane hAni na pahoMce tema vartavuM-e bAbatane have granthakAra upadeza Ape che. artha-Atma guNanA nAzathI AtmA pote AtmAne hiMsaka bane che, ane Ama dharmanuM rakSaNa karavAthI te AtmA bhAvadayAmaya bane che. bhAvAtha-AtmAnA guNene nAza teja adhamayA hiMsA kahevAya che, ane tene kartA AtmA bane che. AtmA nA jJAnAdi guNanuM rakSaNa karavuM, teja satya dharma che. zrI adhyAtma gItAmAM zrI devacaMdajI kahe che - Atma guNa rakSaNA teha dharma svaguNa vidhvaMsaNA te adharma bhAva adhyAtma anugata pravRtti tehathI hoya saMsArachitti // 1 // AtmAja AtmAne zatru che, temaja AtmAne mitra paNa AtmA che. keI bahArane deva dAnava AvI tamArUM ahita karatuM nathI. AtmA pote ja ajJAnathI, kakaSAyathI-ke, mAna mAyA ane lobhathI, temaja rAgadveSathI pitAnI hiMsA kare che, temAM bIjA koIne aparAdha nathI. jyAre pitAnI mAtAja jhera ApanArI nIvaDe, jyAre vA Daja cIbhaDAM re ane jyAre rakSaNa katAja bhakSaNa karanAra thAya, tyAre kayAM jaIe zuM karIe, ane kene kahIe ? For Private And Personal Use Only
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra0 jyAre pitAnA svarUpanuM yathArtha rakSaNa kare, tyAre tenI mahattA rahe che. AtmA AtmadharmanuM rakSaNa kare che temAM tenI mahattA che. agni jyAM sudhI pitAne uSNudharma jALavI rAkhe che, tyAM sudhI siMha ane vAgha Adi bhayaMkara prANIo paNa agnithI bhaya pAmI palAyana karI jAya che, paNa jyAre agni pitAnuM svarUpa tajI de che, eTale ThaDe thaI jAya che, tyAre kIDI paNa tenI rAkhamAM cAlI zake che, ane jAjvalyamAna agni rAkhanuM upanAma me Lave che, dareka vastunI tenA pitAnA dharmathI mahattA che, tema AtmAnI paNa jJAnadarzana ane cAritrarUpa pitAnA guNone lIdhe mahattA che, mATe te guNene AMca na Ave, balake te guNo vRddhi pAme tevA prakAranuM vartana Atmahi tAthIe rAkhavuM joIe. kAraNa ke te guNenA nAzathI A mA AtmAne hiMsaka bane che. dayA be prakAranI che, eka bhAvadayA ane bIjI dravyadayA. AtmAnA guNanuM rakSaNa ka. ravAnI athavA bIjAone sanmArge caDhAvavAnI temaja A majJAna ApavAnI je vRtti te bhAvadayA kahevAya che; bI. jAnA jIvane duHkha na thAya tevA mananA adhyavasAya rAkhavA te paNa bhAvadayA che. bIjAnA daza prANane duHkha na thAya tema vartavuM te dravyadayA che. dravyadayA ane bhAvadayA bane AdaraNIya che, chatAM dravyadayA karatAM bhAvadayAne mahimA ananta gaNe che. bhAvadayA vinA kadApi koIne mokSanI prApti saMbhavatI nathI. AbhA pitAne zatru kevI rIte che, te ApaNe vi For Private And Personal Use Only
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra6 cArIe, kutarAne lAkaDI mAravAmAM Ave, tyAre kutare lA. kaDI mAranArane karaDavA nahi jatAM lAkaDIne karaDavA jAya che, ApaNe paNa kutarAnA jevuM vartana rAkhIe chIe. ApaNuM bagADanAra purUSane dhikkArIe chIe, athavA nindA karIe chIe, paNa kharI rIte ApaNuM ahita karanAra te purUSa nathI, te te nimitta kAraNa che, te te lAkaDIrUpa che; paNa ApaNuM kharuM ahita karanAra te ApaNe pUrvabha vamAM karelAM kRtya che. te kRtyenuM phaLa te purUSane eka sAdhana tarIke vApare che. te azubha kRtyane karanAra ApaNe piteja chIe, mATe kharI rIte ApaNe zatru ApaNe A mA che, ane AtmAnuM rakSaNa karanAra paNa AtmA che. je AtmA pitAnI zaktine upaga AtmaguNe prakaTa kara vAmAM kare che te rakSaNa kartA bane che, ane je te zaktie AtmaguNane malina karanArAM kAryomAM vApare te te zatru bane che, mATe bIjA koI bAhya jana upara dveSa karavA karatAM ApaNuM vartana sudhAravAno prayatna karavo eja sAra che. avataraNam-AtmadharmarakSaNAtvamevaM bhUto'sItyAha. / / A : vizvezo bhuvane bhAsvAn, vItarAgaH kRtArthakaH tattvaM kutrApi no labhyaM, vRthA kiM tvaM pradhAvasi87 TI-vizve- vagrAma-taphleza visara muvane bhAsvAn sUryopamaH svayaM prakAzamAnaH sannanyeSAM prakAzakaH / For Private And Personal Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viitraago-raagdvessaadirhitH| kRtArthakaH-kRtakRtyastvaM bhavasi / AtmadharmarahasyamanyadravyeSu kutrApi na labhyam / tarhi bAhyapaudgalikaviSayeSu kiM he cetana vRthA pradhAvasiM naiva marumarIcikAjalavad bAhyaviSayeSu kutrApi kadApi lapsyate / / 87 // avataraNa-AtmadharmanuM rakSaNa karavAthI AtmA ke thAya che, te have grantha kartA darzAve che. artha AtmA vizvano svAmI che, A bhuvanamAM sUrya samAna che, vItarAga che, kRtArtha che; kharUM tattva AtmA sivAya bIje kaI sthaLe maLatuM nathI. mATe tuM phakaTa kayAM doDe che. 87 che - bhAvArtha-A jagatane svAmI AtmA che. A jagat SaDudravyanuM baneluM che. SaDU dravyanI bahAra kaI paNa vastu nathI. te SaDU dravyane svAmI AtmA che, mATe A mA vizvane svAmI Iza che, ane tethI tene viza kahenavAmAM Ave che. vaLI traNa bhuvanamAM AtmA sUrya samAna che. jema sUrya vaDe badhA padArtha dekhI zakAya che, tema A tmA vaDe jagatanA sarva padArtho jANI zakAya che. sUrya te rAtre dekhAte paNa nathI, paNa AtmArUpI sUrya divase te maja rAtre eka sarakhI rIte prakAza Ape che, je vaDe sarva dravyanuM, ane tenA paryAnuM jJAna thAya che. sUryane vAdaLa DhAMke che, paNa AmarUpa sUrya te sarvadA prakAze che. vaLI AtmA vItarAga rAga rahita che. rAga eTale mArApaNAne For Private And Personal Use Only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lIdhe kaI vastu athavA jIvanI upAdhi tarapha thatI Asakti A Asakti kharI rIte AtmAnI nathI, kAraNa ke AtmA vastutaH rAga rahita che. je rAga rahita hoya teja TheSa rahita paNa hoya kaI vastu upara ApaNane rAga thaze hoya, ane tevAmAM te na maLe te te na maLavAmAM vidana karanAra upara dveSa thAya che. mATe rAga eja zreSanuM kAraNa che; paNa AtmA te rAga dveSa rahita che, vaLI AtmA kRtAkRtakRtya che. te pitAnI aMdaraja saMtoSa mAne che. tene bAdhAthI sukha meLavavAnuM nathI, je tatva che te A mAmAM ja che. hAra game teTaluM zodhavAmAM Ave te paNa te maLatuM nathI. kAraNa ke aMtaramAM je tatva hoya te bAhya viSayomAM kyAMthI maLI zake ! mATe ja A graMthakAra baMdha Ape che ke, tame te bAhomAM kyAM zodhe che ! tame te zedhavAne bhulA kayAM bhame che? aMtaramAM tenI tapAsa kare, tyAM ja te jaDaze. bIje kaI sthaLe te maLavAnuM nathI. je loko samaju hoya che, te A bAbata jhaTa svakArI le che. paNa ajJAnI manuSya bAhya viSayamAM te zodhe che, athaDAya che, duHkha khame che, ane chevaTe thAkIne aMtarmukha vaLe che, mATe thAkIne te kAma karavuM paDe tenA karatAM prathamathI ja te kAma karavAmAM Ave te vizeSa lAbha thAya. avataraNam-AtmajJAnenaivAtmanA samyaktvaM prApyata iti vyAcaSTe / For Private And Personal Use Only
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 234 zlokaH tvayaiva prApyate zIghraM samyaktvaM nizcalaM zubham // abhiSTAbdhissukhAndhistvaM, mokSaH tvattaH prajAyate TIkA - hemavya tvathaiva zubham - kalyANamayaM / nizcala mapratipAti / etAdRzaM samyaktvaM zIghraM prApyate / tvamevaM vAMcchitaviSayAkaraH sukhasAgaravAsi / cattaH tatra zuddhaprayatnAdeva mokSaH bAya manAyata kRti !! 88 || avataraNa--AtmajJAnathI AtmA samyakatva me. Lave che e khAkhata graMthakAra rajI kare che, kAraNa ke AtmA ja sa rUddhinA samudra che. arthazRMbha ane nizcaLa samyakatva huM Atmana! tArAthIja prApta karAya che, kAraNa ke, tuM icchita padArthanA samudra che, temaja sukhanA sAgara che; tArAmAMthIja mApha upanna thAya che, // 88 // bhAvArtha.jyAre manuSyane samyakava thAya che, eTale ke jyAre manuSya vastunu yathAsvarUpa samaje che, ane te para zraddhA thAya che, tyAre te manuSya aA sauMsAra tarI gayA ema kahevAya che. Avu samyakatva pUrva kALamAM ghaNA purUSo meLavavA samartha thayA hatA, te meLavanAranA AtmA - paNA jevAja AtmA hatA. mATe granthakAra jaNAve che ke tArAthI ja samyakatva prApta thai zakaze. Dage nahi tevu ane zulka For Private And Personal Use Only
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyakatva paNa AtmAna prApta karI zake che. Ama thai zake che enuM kAraNa e che ke AtmA svabhAve jJAnamaya che. jyAre jJAnane AvaraNa karanArAM kAraNe dUra thaI jAya che, tyAre AtmAnuM jJAna prakaTI nIkaLe che. te vakhate ja dravya ane nava tattvanuM svarUpa te yathArtha samaje che, jyAre te barAbara samajAya che, tyAre tepara acaLa zraddhA thAya che. ane jyAre zraddhA paripUrNa jAme che, tyAre tadanusAra vartana paNa thAya che. mATe samyakatvanuM ane zuddha cAritranuM mULa tapAsIe te jJAna che, ane te jJAnane saMbhava AtmAnA jJAnamaya svabhAvane lIdhe che. mATe jarA paNa Dara khAte nahi. jarA paNa hiMmata hAravI nahi. kAraNa ke Ama svarUpamAM kei pheraphAra karavA samartha nathI. vaLI AmA iSTa vastune sAgara che. jema samudramAM saghaLAM uttama rane maLe che, tema AtmAmAM saghaLI ISTa vastuo maLI Ave che. je iSTamAM ISTa vastu che te A mAmAMja che, ane bAhya vastuo je ISTa lAge che, te paNa AtmAne lIdheja kaIka apekSAe ISTa vAge che. putra priya lAge che tenuM kAraNa phakta deha nathI kiMtu putranI aMdara rahele AtmA paNa che, strI priya lAge che tenuM kAraNa strInI aMdara rahele AtmA che. je strI, putra, mitra vagere AtmAne lIdhe priya lAgatAM na hoya te maraNa pachI kema te zarIrane gharamAMthI dUra karavAne saghaLA tatpara thAya che, kema eka kSaNa vAra paNa te zarIra priya lAgatuM nathI ? mATe jagatamAM ISTamAM For Private And Personal Use Only
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ISTa vastu vastutaH AtmA che, ane te AtmA teja tuM che.. mATeja tuM ISTa vastune khajAne che, ema kahevAmAM AveluM che. vaLI AbhAne sukhane sAgara kahevAmAM Avela che, te paNa barAbara che. AtmA svabhAve sukhamaya-AnaMdamaya che. Atmika AnaMda e sAgaratulya amaryAdita che, ane te AtmA te tuM che, mATe ja tuM AnaMdane sAgara che. - mekSa AtmAmAMthI ja saMbhave che. mekSa e kAMI bAhya vastu nathI, AtmajJAna thAya eTale karma baMdhathI mukata thavAya, ane karmabaMdhathI mukata thavuM eja mekSa. AtmAnA zuddha prayatnathI te sthitine anubhava thAya che, ane mokSa maLe che. avataraNam-bhavya eva saMsArasAgarapArayogyo na tvajha vyaH tat kathanapUrvakaM bhavyasya lakSaNamAha / / zlokaH bhavAbdheH pArametyeva, bhavyo bhavyatvabhAvataH / ahaM bhavyo'thavA'bhavyo, bhavyasyaitAdRzI matiH89 TIkA-bhavyo bhavyasvabhAvataH saMsArasAgarasya pAraM gacchati / evakAro'nAsthAyAM tenAbhavyasadRzA bhavyAH sAdhanazaktiviziSTA api na gacchanti mokSamiti bhAvaH |ythaavidh-- bAlalanA brahmacAriNI putrotpAdanazaktApi nAjanmaputraM janaviSyati tadvat / mantarA abhavyAstvabhavyatvasvabhAvataH kadApi For Private And Personal Use Only
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra7 mokSaM na prayAnti / vaMdhyAstriyAM putrotpattivat / ahaM bhavyo vA kimabhavya etAdRzI matirbhavyasyaiva bhavatIti vRddhsmpdraayH|89|| avataraNa-je bhavya manuSya hoya che te saMsAra samudrathI pAra utare che, te bAbata granthakAra have raju kare che. arthA--bhavya purUSa tenA bhavyapaNAnA bhAvathI saM. sArasamudranI pAra utare che, huM bhavya chuM, ke abhavya chuM, evI mati bhavyane ja thAya che. bhAvArtha-bhavya eTale saMsAra samudra taravAne lAyaka e artha che. te purUSa bhavyapaNAne lIdhe-saMsAra sa. mudranI pAra utAravAnI lAyakAtavALo hovAne lIdhe zuddha prayatna karI, karmano saMhAra karI, Atma svarUpane anubhava karI egya samaye mekSa meLave che. magamAM keraDuMnI mAphaka keTalAka evA paNa che hoya che ke je kadApi mekSa me. LavI zakaze nahi ema jaina zAstra kahe che. tevA ane abhavya kahevAya che. AthI keTalAka purUSe himmata hArI jAya, mATe granthakAra jaNAve che ke huM bhavya chuM ke abhavya, evI bhAvanA je jIvane thAya te jIva bhavya samaja. abhavya jIva pramANamAM bahu ochA che. A bhavyAbhavyanA vicArathI keIe paNa jarA paNa Dara khAve nahi. AtmAnI paramAtmadazA karavA mATe ApaNe sadughama kare. ane sadaghamathI dhIme dhImeuMcI sthiti ApaNe prApta karIzuM ane, aMte mokSa meLavIzuM, - gavataraNa--pUrvottaravarAtmagykSA vizene tavAda For Private And Personal Use Only
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zlokaH aSTapakSaNa tvaM yuktaH astinAstiguNAnvitaH AnantyamastitAyAzca nAstitAyAstvayi dhruvam // ... TIkA-astinAstitAdhaSTapakSaNa heAtman tvaM yuktaH ta. trASTapakSANAM madhye'stitAyAzca nAstitAyA AnantyaM tvayi cetane dhruvam vartata iti // 9 // avataraNa-AtmAne bhavyAbhavya svabhAva gayA chekamAM ApaNe TUMkamAM vicArI gayA, have AtmAmAM je aSTapakSa ghaTI zake che, te ATha pakSanI bAbata granthakAra raju kare che. artha-he Atmana ! tuM aSTa pakSathI yukta che, asti nAsti vagere guNathI joDAyeluM che ane tArI aM. dara astitvanuM ane nAstitvanuM anaMtapaNe cokasa rIte raheluM che. A 90 che bhAvArtha-jenazAstramAM ATha pakSa che, eTale ekaja vastune ATha bhinna binne bAjuthI jovAnI rIta che. te ATha pakSa nIce pramANe che. (1) nitya, (2) anitya, (3) eka, (4) aneka, (5) satu, (6) asat , (7) vaktavya, (8) avaktavya, A AThe pakSa yukata AtmA che, te AThe pakSa AtmAne zI rIte lAgu paDe che, te ApaNe vicArIe. AtmA dravyArthikanayathI nitya che, ane paryAyArthika nathI For Private And Personal Use Only
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anitya che, traNe kALamAM Atmadravya vinAza pAmatuM nathI, te apekSAe AtmA nitya che, paNa tenA paryAyamAM pheraphAra thayA kare che, mATe paryAyanI apekSAe te anitya gaNAya che. chavadravya ananta che. e keka jIvamAM asaMkhyAta pradeza che, mATe te apekSAe AtmAnuM svarUpa aneka che dravyArthika nayanI apekSAe AtmA eka che. ane saMgrahAyathI te saMsArI ane siddhanA ja svarUpe samAna che, jIva paNuM eka sarakhuM hevAthI jIvanuM ekapaNuM paNa kahI zakAya. AtmA svadravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe sata kahevAya che, ane teja AtmA paradravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe asat kahevAya che. AtmAne anaMta guNa paryAya che, temAMthI keTalAka kahI zakAya tema che, ane keTalAka kahI zakAya tema nathI. mATe vaktavya ane avakatavya e banne pakSa AtmAne lAgu pADI zakAya, zrI kevaLa jJAnI bhagavAne vastunuM yathArtha svarUpa jJAnathI jANyuM, paNa temAMthI natame bhAge je vakatavya hatuM-kahevA gya hatuM te kahyuM, bIjuM avakatavya rahyuM. Atma svarUpa kahevAne tIrthakara jevA samartha jJAnIoe prayatna karyo paNa A vikharI vANI dvArA teoe tenA svarUpane keTaleka bhAga pradarzita karI zakyA. eTale bhAga jaNa te vaktavya kahevAya, ane je jaNAyA vagarane rahe te avaktavya gaNI zakAya. A rIte AtmA vaktavya temaja avaktavya kahI zakAya. vaLI AtmAmAM AstipaNe temaja nAstipaNuM che. A astitva ane nAstitva A ATha pakSamAMnA sat For Private And Personal Use Only
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir R ane asat pakSane maLatu Ave che, vaLI tenuM varNana have pachInA leAkamAM karavAnu hovAthI atra te karyuM nathI. avataraNam - tatrAtmani vidyamAnAstitvasvarUpaM kathayati / / zlokaH svadravyeNa svakAlena svakSetreNa svabhAvataH / astitvamAtmanojJeyaM, bhavyaiH zAstravizAradaiH 91 TIkA - Atmano dravyakSetrakAlabhAvena shaastrvickssnnairbhjyastittva jJeyam // o o || avataraNa--AtmAnuM astitva zI apekSAe che, te huve granthakAra rajI kare che. a--zAstramAM nipuNa bhavya purUSoe svadravya svakSetra, svakALa, ane svabhAvathI AtmAnu astitva jANavuM ! 91 // bhAvAtha--jaina zAstra pramANe dareka vastu sva dravya svakSetra, vakALa ane svabhAvathI sat gaNAya che. dravya te guNu paryAyanA AdhArarUpa che. guNa paryAyane je rAkhe te kSetra kahevAya che. kALa te junA pAcAne pheravI navA pA cAne utpanna kare che, ane sarva guNa paryAyanuM kartavya kAryadharma te bhAva kahevAya che. AtmA e jJAna darzana cAritra vagere guNanA AdhAra rUpa che; temaja tenA jJAnamAM darzanamAM samaye samaye je pheraphAra thAya che, te tenA pA For Private And Personal Use Only
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 251 A ceA che. A pAyAnA AdhAra bhUta paNa AtmA che. svadravyanI apekSAe AtmA sat che, vaLI AtmAnA a sakhyapradeza te kSetra che, te kSetramAM sarva guNa rahe che. - mAnA paryAyamadhye je utpAdanyaya kSaNe kSaNe thAya che. te svakALane lIdhe che, tathA AtmAnA guNuparyAyanA kArya dharma te AtmAnA svabhAva kahevAya che. A cAranI apekSA e AtmA sat che. Atmadravya bIjA dravya rUpe kadApi piraNAma pAmatuM nathI, traNe kALamAM AtmA te AtmA rahe che. evA eka paNa kALa pUrve na hatA ke jyAre AAtmA na hatA, temaja bhaviSyamAM evA kAI paNu kALa Avaze nahi ke jyAre AtmAnu Atmatva jatu raheze. A pratye, kSetra, kALa ane bhAva dareka dareka dravyane lAgu pADI zakAya, paNa ahI viSaya AtmAnA hAvAthI phakata AtmAneja te catuSTaca lAgyuM pADayu che. AtmAmAM jJAna darzana, cAritra vagere guNA rahelA che, mATe temanI ape kSAe AtmAmAM astitA ghaTe che; AtmA sat che. ema kare che. avataraNam - svacatuSTayenAtmanyastitvaM pradarzya paradravyacatuyApekSayA nAstitvaM darzayati // zlokaH nAstitA paravastUnAM dravyAditastathAtmani // jJeyA sApekSayA buddhayA, asti nAstitvasaGgatiH For Private And Personal Use Only
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TIkA--paradravyakSetrakAlabhAvAnAM nAstitA''tmani jJeyaivaM sApekSayA buddhayAstinAstitvasaGgatiH / etenaikasmin vastuni viruddha astitvanAstitvenaiva ghaTeta ityAkSepo nirastaH // 12 // avataraNa-va dravyAdi catuSTathI AtmAnuM asti tva batAvI, para dravya catuSTayathI AmAnuM nAstitva graMthakAra batAve che. artha-para vastunA dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI AtmAmAM raheluM nAstitva sApekSa buddhithI jANavuM ane astitva tathA nAstitva saMgata che (ema vicAravuM) 9rA bhAvArtha -ApaNe gayA kalekamAM vicArI gayA ke sva dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe dareka dravya sat che, ane AtmA paNa eka dravya hovAthI sat che. A lekamAM e jaNAvavAne Azaya che ke para dravya kSetra kALa ane bhAvanI apekSAe teja dravya asata che. dAkhalA tarIke jIvamAM jJAna, dazana, cAritra ane vIryAdi guNanI astitA che, paNa te ja samaye para dravyamAM rahelA acetana vagere bhAvanI nAstitA che. ajIvanA dhame te jIvamAM nathI, mATe jIvamAM para dharmanI nAstitA che. gha. TanA dharma ghaTamAM che, tethI ghaTamAM ghaTa dharmanuM astitva che, paNa te ja samaye paTAdi dhamanuM nAstitva ghaTamAM va. chepaNa paTAdi dharmanuM paTamAM astitva hoya che. ekaja vakhate astitva ane nAstitva rUpa virUddha dhame eka ja dravyamAM mAlUma paDe che. tethI kaI ema mAnavAne derA For Private And Personal Use Only
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paNa yu ke jaina zAstra asat che, ema mAnavu te bhula bhareluM che. A sarva apekSAe kahevAya che. judAM judAM daSTi binduthI eja vastu judI bhAse che. amadAvAda uttare che, ane dakSiNe paNa che, A e vizeSaNA ekadama kAi sAMbhaLe te kahenArane gAMDo gaNe, paNa vicAre te tene jaNAya ke amadAvAda muMbainI uttare che, ane teja ama dAvAda ajameranI dakSiNe che. AvA ghaNA dAkhalAo AvI zakAya. teja rIte astitva ane nAstitva rUpa virUddha guNA eka ja samaye ekaja AtmadravyamAM rahI zake che. AtmAmAM cetanabhAvanuM astitva che teja samaye temAM jaDabhAvanuM nAstitva che. AtmAmAM darzanaguNunu astitva che, teja samaye adarzananuM nAstitva che, ekaja guNanu astitva ane nAstitva eka ja samaye eka ja drazyamAM hoi zake nahi, ane tevu teA jaina zAstra paNa mAnatuM nathI. mATe A sarva A lekamAM jaNAvyA pramANe sApekSa dRSTithI vicAravuM. zrI vizeSAvazyaka madhye lakheluM che ke je vastunA astitva nAstitvadharma jANe che. te samyagrAnI che, ane je te nathI jANatA athavA ayathArthapaNe jANe che, tene ajJAnI gaNavA mATe ekadama kei paNa vastu saMbaMdhI abhiprAya AMdhavAne badale sa dRSTi binduthI teneA vicAra karavA eja sAra che. syAdvAdazAsana sattama che, avataraNam -- astitvanAstitvamAzritya saptabhaMgI cetane vartate tadAha || For Private And Personal Use Only
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 zlokaH astinAstitvamAzritya saptabhaMgI tathAtmani // saptabhaMgI tathA jJeyA nityatvAMdezca cetane // 93 // __TokA--tathA yena prakAreNAtmani dravye'stisvanAstitve ghaTete tena prakAreNAtmani saptabhaMgI svAstiparanAstitvamUlikA jJeyA / tathA'stinAstitvamUlakasaptabhaMjIva nityatvanibandhanApi saptabhaMgI cetana Atmani jJeyA ubhayarUpApi sammatitarkanayacakrAnusAreNa syAdastyAtmA (1) syAnnAstyAtmA (2) syAdava. ktavya AtmA (3) syAdastinAstyAtmA (4) syAdastyavaktavya AtmA (5) syAnAstyavaktavya AtmA (6) syAdastinAstyavaktavya AtmA (7) syAnitya AtmA (1) syAdanitya AtmA (2) syAdavaktavya AtmA (3) syAnnityo'nityazcAtmA (4) syAnityo'vaktavya AtmA (5) syAdanityo'vaktavya AtmA (6) syAnityo'nityazcAvaktavyazvAtmA (7) cakArAt paratvAparatvAdizatadharmanibandhanA saptabhaMgI prasiddhA''game jJeyA // 9 // avataraNa-nazAstramA 2 sAnu 2135 4. NAveluM che, tene mukhya AdhAra astitva nAstitva para rahele che, mATe astitvanAstitva gayA be lekamAM ja gaNAvI have granthakAra saptabhaMgInuM svarUpa varNave che. atha-astitva ane nAstitvane AzrayI AtmAmAM For Private And Personal Use Only
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptabhaMgI ghaTAvavI, temaja niyatva vagerenI paNa saptabhaMgI cetanamAM jANavI. bhAvArtha-je prakArathI AtmAmAM astitva ane nAstitva ghaTe che, teja prakAre AtmAmAM saptabhaMgI paNa ghaTI zake che. sva dravya kSetra kALa bhAvathI AtmAmAM ane stitva che, te ja samaye paradravya kSetra kALa ane bhAvathI AtmAmAM paradravyanuM nAstitva che. jIvamAM jJAnAdika guNa che, mATe tenuM astitvapaNuM jANavuM, e saptabhaMgIne prathama bhaMga thaye. cArita. paNa te ja samaye jIvamAM ane cetana-jaDabhAvanuM nAstipaNuM che, mATe. nAzita e bIjo bhaMga jANave. A banne bhAva astitva nAstitva samakALe AtmAmAM rahelA che, paNa vANuthI eka samayamAM te kahI zakAya nahi. kevaLajJAnI eka samaye bane dharmane kevaLajJAnathI jANe, paNa te dharmI bhASAmAM anukrame kahevAya che; paNa eka samaye kahI zakAya nahi, mATe cAr avazya nAmane trIjo bhaMga jaNa. avaktavyane "arthe kahI na zakAya te thAya che. jIvamAM svaguNa ane paryAyanuM astitva ane paraguNa ane paryayanuM nAstipaNuM eka samayamAM che, mATe cA sArata natti e caturtha bhaMga jANa. ekaja samayamAM svaparyayane sadabhAva che, ane paraparyAyane A sadabhAva AtmAmAM che, paNa e eka paNa sAMketika zabda nathI ke je sadbhAva ane asaddabhAva ekaja samaye zrotAvargane jaNAvI zake; mATe e ubhaya te kahI zakAya nahi, mATe prathama sabhAva jaNAvavAnuM ane te sAthe te avaktavya che For Private And Personal Use Only
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 256 ema paNa nivedana kaDhavAne pAMcamA bhaMga syAdasti a vaktavya rAkhavAmAM Avela che. vaLI teja teja rIte a. saddabhAvane mukhyatAe jaNAvavAne, ane tenI sAthe tenA ane bhAva sAthe jaNAvavA muzkela che, te batAvavAne syA nAsti avakatavya nAmano chaThTho bhaMga prarUpavavAmAM A velA che AtmAmAM svaguNu paryAyanuM astitva che, paraguNa paryAyanuM nAtitva che, temaja A astitva ane nAstitva ekaja samaye temAM rahelA hovAthI bhASAnA koI paNa zaRRvaDe eka samaye kahI zakAya tema nahi hovAthI A sa bhAva sAthe jaNAvavAne syAdasti nAsti yugapat vaktavya nAmanA sAtame ane helle bhaga cAjavAmAM Avela che. A vicAra zreNI aNusamajI magajane kaTALeA ApanArI lAge, paNa vicArava'tane te vastunu svarUpa jaNAvanArI temaja manane uccatA tarapha preranArI jaNAyA vagara rahe nahi. saptabhaMgI jANavAthI yathArtha jJAna thAya che. AvI rIte nitya ane anityapakSanI sasabha'gI paNa AtmAne lagADI zakAya. AtmA drArthika nayathI nitya che, mATe syAda nitya e prathama bhaMga jANavA; temaja AtmA pA cArthika nayanI apekSAe atitya che mATe syAda nitya e bIjo bhaMga jANavA. A nityatva ane ani tyatva ekaja samayamAM AtmAmAM rahe che, paNa nityatva zabdanu vANIthI uccAraNa karatAM asaMkhyAta samaya lAge tethI te samaya anityatva kahI zakAya nahi, temaja anityatvanuM uccAraNa karatI vakhate lAgelA asa MkhyAta For Private And Personal Use Only
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samayamAM nityatva kahI zakAya nahi, mATe mRSAvAda lAge, tethI zA mArA nAmane trIjo bhaMga thaye vaLI. A tmAmAM dravyathI nityatA che, ane paryayathI aniyatA che. A nitya ane anitya samakALe rahelAM che, mATe cAra nitya nitya e ce bhaMga AtmAne lagADa. vaLI upara pramANe vicAra karI samajavuM ke AtmAmAM niyatva che, paNa te avyakta che, mATe rASTra nA maheza, nAmane pAMcamo bhaMga jANa, vaLI AtmAmAM paryAyanI apekSAe ani. tyatA che, paNa te avakatavya che, mAte ra6 vanitya savajaya e nAmane chachuM. bhaMga jANa vaLI nityatva temaja anityatva dharma eka ja samaye AtmAmAM varte che, ane te avaktavya che, mATe badhI apekSAne sAthe vicAra karatAM ema kahI zakAya ke sthAta niyaniya guNapadmAdhyama e sAtame jaMga jANa. A rIte A saptabhaMgI judI judI apekSAe judAM dravyane lAgu pADI zakAya. enuM svarUpa eTaluM badhuM gahana che ke kuzAgra buddhivALA ja yathArtha samajI zake, to paNa te saMbaMdhInuM jJAna gurU dvArA meLavavA AtmArthI jIve tatpara rahevuM. ____ avataraNam-evaM saptabhaMgyAsvasvarUpadharmasphuTIkRtvA''tmasvarUpAsvAdAkAraM tribhiH zlokairAha // evA vizvAnando mahAvIro, nirmalavyaktidhArakaH tvaM tvAM svayaM vijAnAhi, muktirAjazva niSkriyaH For Private And Personal Use Only
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra8. TIkA-vizvAnanda AtmA vizveSvAnandasvarUpa Atmaiva bhavataH paramAnandAspadamAtmAM / mahAvIro'nantapauruSavAn / nimalavyaktidhArakaH samyagjJAnAdivyaktidhArakaH |muktiraajo muktyA sarvakarmavinirmuktyA rAjate sa / niSkriyaH kUTasthassA hi kriyA pudgalanibandhanA'na Atmani tadabhAvaH / evambhUtaM tvAM tvaM svayaM vijAnIhi (Atmaiva hyAtmano bandhurAtmaiva shtrurAtmana ) tivANAta 24 avataraNu-saptabhaMgInuM svarUpa upara jaNAvavAmAM AvyuM, have AtmAnuM zuddha svarUpa kevuM che, te graMthakAra khulA zabdomAM prakaTa kare che. artha-AmAM vizvane Ananda pamADanAra, mahAvIra ane nirmaLa vyakitane dhAraNa karanAra che, te AtmAne tuM tArArUpa jANa; vaLI te AtmA muktirAja ane niSkriya che. - bhAvArtha-AtmA vizvane pitAnAM zubha kAryothI Ananda pamADanAra che, pite je hoya te bIjAne karavAne dareka prayAsa kare, e jagatanA niyama che. te pramANe AtmA AnaMda svarUpI hovAthI jagatanA ane AnaMda ApavA tatpara thAya che. AnaMda e AtmAne svabhAva che, tethI dareka AtmA AnaMdamaya che, paNa keTalAka AtmAo saMsAranI ghaTTamALamA eTalA badhA guMthAyelA hoya che ke A AtmAnA AnaMda svarUpanuM temane bilakula bhAna hotuM nathI, temanI cakSu upara AveluM pakSa dUra karavA, temanI For Private And Personal Use Only
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 259 pAse raheluM ratna batAvavAne kai sAnInI jarUra che. jJAnI jyAre temane jaNAve che ke AnaMda tamArI pAse ja che, tyAre temanI khAtrI thAya che. kAraNa ke anubhava jJAnI vizeSa :sara karI zake che, ane teo peAtAnI aMdara AnaMda zodhavA mathe che, ane prayAsa karattAM, prApta paNa kare che. vaLI AtmA mahAvIra che. jema vIra purUSa zatruone sahAre che. tema AtmA karmarUpa zatruone vidAre che. paNa a'taraMga zatrue bahu maLavALA hoya che, teo dekhAtA nathI, chatAM asara kare che. tee aMtamAM rahI, AtmAne kedI banAve che; evA krAdha, mAna, mAyA, leAbha, rAga ane dveSa vagere aMtarnA zatruone je sa'hAra kare te kharekhara mATe vIra che mahAvIra che. ApaNA carama tIrthaMkara karmarUpa zatrune bhedavAne samartha thayA hatA, mATe te mahAvIranAmane yathArtha pAtra che, tevA mahAvIrane hajAra vAra namaskAra !! mahAvIranA jevIja tamArAmAM potAnAmAM zakti che; mATe tame paNa prayAsa karaze teA jarUra karma zatruenA saMhAra karI zakazA, ane mahAvIratva prApta karaze. vaLI AtmA nirmaLa zaktione dhAraNa karanAro che. jJAnadarzana ane cAritra e AtmAnI uttamAttama zakti. A che. tene dhAraNA karanAra AtmA che. AtmA uMce caDhatAM ghaNI ghaNI labdhao meLave che, paNa te AtmAnI kharI zakitanA pramANamAM kAMI hiMsAmamAM nathI; AtmA temAM lubdha na thatAM vizeSa prayAsa karI peAtAnI kharI riddhi je penamAMja che, tene prApta kare che, tyAre sa For Private And Personal Use Only
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 260 * pramANe artha thaI tuSTa thAya che. AtmAne mukitarAja A AAkamAM kahevAmAM Avele che; tenA zake tema che. mukti purInA rAjA te muktirAja; athavA te mukita prApta karavAthI te rAje che-zAle che, tethI muktirAja kahevAya che. mukitanA rAjA thavAne ziva lakSmI varavAne, ana'ta Atmika Anada anubhavavAne ApaNA AtmA sAmarthya dharAve che. AvA AtmA tuM pAte che, ema jANu ahA ! AtmAnuM sAmarthya keTaluM badhuM che ! AtmAnA mahimA keTale a pUrva che! tenI zakita keTalI agaNya che! kharekhara A paNe ajJAnamAM gothAM khAie chIe, ApaNA svAbhAvika divya hakka bhulI jaIe chIe, are pAmara manuSyanI mAphaka AthaDIe chIe ! keTalI ajJAnatA ! vaLI AtmA niSkriya che; kriyA rahita che, vyavahAranayathI AtmA driyAdithI kriyA kare che, mATe te sakriya kahevAya che. paNa AtmA nizcayathI teA niSkriya che, vyavahAramAM kriyA AtmAne lAgu paDatI lAge che, paNa vastuta: AtmAnA svabhAva niSkriya che, AvA guNavALA AtmAtuM pote che, ema jANu, anubhava karI le, eTale tu paNa AtmajJAna prApta karIza, eja sAra che. zlokaH zatruMjayassvabhAvana, bhavya vRndanibodhakaH // svasaMvedyaH sadA zrImAn kevalajJAnabhAskaraH // 94 // For Private And Personal Use Only
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 261 TIkA-zatrujayaH zatrUn rAgadveSAdIJjayati nAzayati saH svabhAvana svata eva bhavyadvaMdAnnibodhayati mokSamArgamupadizani svasaMvedyaH-svenAtmanA sampagvedyaH ( ayaM bhAvaH) kasmizcinmahAtmanyupadizatyapi yadA svayaM dhyAnArUDha cetasA netranimI. lanapUrvakaM na pazyatyAtmAnaM tadA nAtmalAbho'stIti / sadetyanena sarvAmman kAle saMvedyo na tu laukikakAryavyApto'pi kSaNa mAtramapi lakSyadRSTiM vilambayediti sUcayati / zrImAn-anekalabdhiyuktaH / kevalajJAnabhAskaraH kevalajJAnamevabhAskaro lokAlokaprakAzako yasya sa bhAskarastu lokaikadezaM prakAzayati tatrApi katicid dravyANi katicicca pAyAna kevalajJAnabhA. skarastu lokaM cAlokaM sarvANi dravyANi savA~zva paryAyAniti vyatirekAlaGkAradhaniH // 95 / / avataraNa-AtmAnuM svarUpa darzAvanArAM keTalAMka vizeSaNe gayA lekamAM ApI gayAM bIjA keTalAMka A kalekamAM granthakAra prakAze che. artha-AtmA svabhAvathI zatruMjaya che, bhavyasamUhane upadeza ApanAra che, pitAnI meLe ja jaNAya teve che, sadA zivalazmIvALe che, ane kevaLa jJAnarUpI sUrya samAna che. bhAvArtha-AtmA svabhAva zatruMjaya che. AtmAnuM A nAma sArthaka che. rAgadveSa, vagere aMtaraMga zatruone je jIte che, te zatruMjaya kahevAya che. zatrujaya athavA arihaMta e For Private And Personal Use Only
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 262 be nAmane ekaja artha thAya che je kamarUpa zatruone jIte che-harAve che, mArI nAkhe che, te zatruMjaya jANa kahevAne bhAvArtha e che ke rAgadveSarUpa zatruone harAvavAnA sAmarthya vALo AtmA che; vaLI AmA bhavya vRndane upadeza ApanAra che. AtmA jJAna svarUpa che, ane tene svabhAva para pakArI che, tethI te jJAnane bIjAne upadeza Ape che. khare jJAnI jJAna meLavI besI rahe. nathI, paNa te jJAnane potAnAthI ochA jJAna vALA potAnA mAnava baMdhuone lAbha Ape che. jJAna paropakAra sArU ja che; ane je leke tene paropakAramAM upayoga kare che, te ja kharA jJAnI kahI zakAya. AtmA pitAnI meLe ja jaNAya ne gurU te upadeza Ape, paNa te upadeza pramANe cAlIne jyAre ziSyane AtmA AtmAne anubhavavAno prayatna kare tyAreja AtmAthI tene anubhava leI zakAya. gurU bodha Ape, paNa ziSya te pramANe na varte te ekalA badhathI jhAjhe lAbha thAya nahi, gurU paNa sAdhana che, je ke uttamottama sAdhana che, paNa kharUM Atma jJAnanuM upAdAne kAraNa te AtmA che. mATe svasaMvedya-eTale patAnI meLe jaNAya te AtmAne gaNele che. AtmA zrImAna che; zrI eTale lakSamI; AtmA pAse kAMI bAhya dhULa dhana nathI, paNa AtmA pAse Atmika lakSmI eTalI badhI che ke tenuM svarUpa ApaNuM ka95vAmAM paNa AvI zake tema nathI. vaLI Atmika lakSmI kSaNika nahi paNa zAzvata che. For Private And Personal Use Only
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vaLI AtmAne A kalekamAM kevaLa jJAna bhAskara kahele che. AtmAmAM kevaLa jJAna rUpI sUrya prakAzI rahele che. te prakAzathI kalekanuM jJAna AtmAne thAya che A tmAne jJAna meLavavAne bAhya sAdhananI jarUra paDatI nathI. AtmA poteja pitAnA jJAnathI sarva vastu jANI zake che. AtmajJAnane prakAza rAtre temaja divase, aMdhArAmAM ke ajavALAmAM eka sarakhI rIte jhaLake che; mATe je te prakAzane anubhava thAya, te pachI bAho prakAzanI jarA paNa jarUra rahetI nathI. atIndriya vastuo paNa hastAmalakavatu A mAne daSTigocara thAya che samakitanI apekSAe Adya sva. rUpa vALo AtmA che, tene anubhava karavAno prayatna kare joIe, kAraNa ke badhuM jJAna maLyuM, paNa je A saMsAramAMthI taravAnuM jJAna na maLyuM te ApaNuM jIvana nakAmuM pasAra thayuM, ema jarUra mAnavuM te upara eka TuMka daSTAnta atre jaNAvavAmAM Ave che- " jyAM sudhI manuSya saMsAranA janma maraNanA ca. kramAMthI mukta thAya tevuM jJAna prApta na kare, tyAM sudhI teNe sajJAsAna prApta karyuM che, ema kadApi kahI zakAya nahi. eka tatvavettA je aneka prakAranA bAhya ( vyavahArika ) zAstra jANatuM hatuM, ane jene je kharekhara magarUra hatuM, te ekadA haiDImAM besIne nadInI pilI mera jate hate. AkAza bhaNe najara karI teNe te hInA khalAsIne puchyuM. kema tuM khoLa vidyA jANe che ?" For Private And Personal Use Only
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir radda nA huM nathI jANate " ema te khalAsIe pra. tyuttara Apyo. tyAre te hArI jIdagIne cothA bhAga niSphaLa gane" ema te tatvavettAe magarUrI sAtha jaNAvyuM. A gaLa cAlatAM nadInI banne bAjue ugelAM lIlAM anAja vALAM khetare dekhI tatvavettA belI uTha" kema tuM va. naspati zAstra jANe che. ? meM te soheba ! tenuM nAma paNa sAMbhaLyuM nathI" ema khalAsIe kahyuM. te uparathI te bolI uThe "tArI jIdagIne bIjo bhAga paNa vRtha. gaye" A pramANe vAta karatAM heDI AgaLa cAlI, ane pUra jesamAM vahetI nadIne pravAha dekhI, te tattvavettAthI chelyA vagara rahevAyuM nahi ke "zuM tuM gaNita zAstra jANe che ?" - "sAheba huM te kAMI paNa zAstra jANa nathI" te uparathI vaLI te be. " tyAre te hArI jIMdagIne trIjo bhAga paNa eLe gaye" A vAta cAlatI hatI tevAmAM nadImAM bhAre tephAna thavA lAgyuM, beTa ucI uchaLavA lAgI, ane Duba vAnI taiyArImAM hatI, te khalAsI jaLamAM kudI paDaze, ane taratAM taratAM te tatvavettAne puchyuM " sAheba tamane taravAnuM zAstra AvaDe che?" teNe javAba Ape " ne e te mane nathI AvaDatuM " te uparathI khalAsI pitAne maLelA uttaronuM vera For Private And Personal Use Only
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 265 vALa hoya, tema harSabhera gAjI uThe " tyAre te tamArI AkhI jIMdagI niSphaLa gaIja samajaje, IzvaranI prArthanA kare, ane mRtyune bheTavAne taiyAra thAo" tarata ja te heDI DubI gaI, ane te bAhya vastune vidvAna prophesara maraNane zaraNa thaye. je jJAna manuSyane maraNanA paMjhAmAMthI bacAvI na zake, tevA jJAnanA magarUra thavuM te potAnI mUrkhatA ja sUcave che. teTalA mATe je AdhyAtmika jJAnathI sa sAra sidhu sahejamAM tarI zakAya tevuM jJAna prApta karavA dareke prayatna kare, e A kalekane sAra che. zlokaH zItalo dharmanAthazca, nirmAyaH satsvarUpakaH // svasvarUpopayogI yo, ratnatrayIniketanaH // 26 // TIkA-zItalo'nantazAntipradaH / dharmanAtho dharmanAthante janA asmAditi dharmaparjanyaH / nirmAyaH kapaTacchalAdirahitaH sasvarUpakaH sattA'vinAbhUto naiva tasya kadA cidapi sattA hiiyte| svasvarUpopayogI svataH svarUpamupayukte tacchIla AtmamukhAsvAdarasikaH / yazca ratnatrayIniketano jIvAdipadArthAnAM yathArthAvarodhaH samyag jJAnaM / jinendroktaM sarva pramANa tadviparItaM mithyeti zraddhApariNAmaH samyagdarzanaM zlokaH jaine dharma gurau deve caiva zraddhAsti yasya nuH samyakttI tu saevasyAnmithyAMcI tu dnythaa| samyaktvino'pramApi syAtmamA siddhAntinAM mate For Private And Personal Use Only
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir REE mithyAvinaH pramApi syAda'mametivinizcayaH / svAtmaramaNaM samyakacAritra miti ratnatrayyAzrayaH || 96 // avataraNa-AtmAnA khAkI rahelAM vizeSaNA dA vI granthakAra A prastuta viSayanI samApti kare che. : artha--mAtmA zitaLa che, dharmanAtha che, mAyA rahita che, svasvarUpano upayegI che, ane ratnatrayanA AdhAra bhUta che. ! 96 // bhAvArtha--AtmA svabhAve zitala che, caMdranI mAphaka zitala hoI, sarva janane zAMti ApanAra che. jema caMdra peAtAnI jayAhnA ca'DALanA ghara uparathI pAchI khecI lete nathI, paNa sarvenA ghara upara eka sarakhI rIte pe tAnAM kiraNA vaDe zitalatA pAthare che, tevI rIte Atma jJAnI paNa sarva jIvAne zAMti Ape che, sarvanuM kalyANa Icche che; ane sarvane eka sarakhA edha Ape che. mATe AtmA caMdra jevA ciMtala svabhAvI che; vaLI AtmAne dharmanAtha kahevAmAM AvelA che, te vizeSaNa paNu sArthaka che. AtmA dharmanA nAtha che; adharmamAM-pApamAM paDatA TakAvI rAkhanAra-dhArI rAkhanArane dharma kahevAya che; te dharmanA te saghaLA jIvAne upadeza Ape che, tethI te dharmanA nAtha kahevAya che. vaLI AtmA kapaTa-chaLa rahita che. jyAre A tmAne sarva vastuo jaNAya che, tyAre te kapaTa rahita thAya che. sarva jJAna thayA pachI tene kAMi meLavavAnu rahetuM nathI ! jo kAMI prApta karavAnu nathI teA pachI bIjAne te chetare For Private And Personal Use Only
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 267 zA sArU ? khIjAne khATu' eTalI bharamAve zA sArU ? vaLI kapaTa e AtmAnA svabhAva nathI. AtmA te niHsvArthI che, paNa pulanA saMbadhamAM AvI AtmA svArthI anate lAge che; paNa jyAre viveka jJAnathI AtmA jaDa ane cetananA bheda kharAkhara samajatA thAya che, tyAre strArthatA je huM paNAne lIdhe utpanna thavA pAmI hatI te nAza thAya che, ane svArthatA nAza pAmatAM kuDa kapaTa paNa cAlyAM jAya che. AtmA sat svarUpI che te traNe kALamAM asti tva dharAve che. tenuM astitva kadApi nAza pAmatuM nathI. te che che ane che, vaLI AtmA svarUpanA upacegI che, eTale AtmAnubhava rasika che; bIjA kAma AtmA kare. paNa AtmA haMmezAM peAtAnu dhyAna AtmAmAMja parAve che. vaLI jJAna, darzana ane cAritrarUpa traNa ratnanuM nivAsa sthAna AtmA che. jIvAdi padAthAnA yathArtha avaSedha te samyag jJAna; tatvapara zraddhA te dana, ane Atma ramatA te cAritra; A traNe guNu AtmAmAM mAlUma paDe che. mATe te traNa guNanu nivAsa sthAna AtmA che; AvA guNA vALA AtmAne anubhavavAne prayatna karavA. je je prayatna zuddha mana thI ane zuddha jJAna pUrvaka karavAmAM Ave che, te te phaLa ApanAra nIvaDayA vagara rahetAja nathI. tenA upara eka TuMka dRSTAnta nIce mujama che. eka sAdhu bajhAramAM esI vyAkhyAna vAMcavA lAgyAM. paNa koi temanuM vyAkhyAna sAMbhaLavA keTalAka divasa sudhI gayuM nahi; AthI te ka'TAlyA nahi, paNa peAtAnA prayAsa For Private And Personal Use Only
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra8 - jArU rAkhe. keTalA eka divasa A rIte pasAra thaI gayA. paNa kaI sAMbhaLe ke nahi tenI leza mAtra darakAra rAkhyA vinA temaNe potAne vyAkhyAna kema calavyAM karyo. dararoja Ama besIne zuM vAMce che, ema jANavAnI ke. TalA ekanI jIjJAsA thaI, tethI teo tyAM ubhA rahyA, temanuM joI bIjA ubhA rahyA, ema anukrame vyAkhyAna sAMbhaLanArI pariSad vadhI mATe prathama prayAse ApaNA prayatnamAM ApaNe saphaLa na thaIe, te tethI jarA paNa gabha rAvuM nahi, paNa prayatna cAlu rAkhave; ane zubha prayatna jarUra saphaLa thaze. kahyuM che ke "nIca purUSo vighanA bhayathI kArya AraMbha karatA nathI, madhyama purUSa vacamAM vigha AvatAM kArya cheDI de che, paNa je uttama purUSe che, te te vAraMvAra vizna AvatAM chatAM paNa pitAne prayAsa cheDI detA nathI " mATe game tevAM vidana Ave, game tevAM saMkaTa sahevAM paDe, chatAM AtmajJAna prApta karavAne A paNe uddeza mukave nahi; te uddezane lakSamAM rAkhI, yogya sAdhane dvArA prayAsa karaze. ane jarUra ApaNe temAM phatehamaMda nIvaDIzuM, kAraNa ke ApaNe AtmAnI zakti anaMta che. zlokaH etAdRzasvarUpasya, bhoktRtvaM tavarocate / ato mohaM parityajya, kuruSvAtmani bhAvanAm 97 TIkA-etAdRzasvarUpasya pUrvoktasya tava bhoktRtvaM rocane For Private And Personal Use Only
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 269 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zobhate'nantazaktijJAnAdiyuktasya paramaizvaryavato rAjarAjezvarasya tava svAtmaramaNameva karttavyaM na tucchAtitucchadInahInagrAhyapaudralikaramaNaM mahAcakravarttinAM gardabhArohaNavacchobhate / ato mokSaM mamatvabhrAnti samyak ktvAtya''tmani bhAvanAM kuruSva svasmi eva mantra | 67 || avataraNa--gayA traNa lekamAM AtmAnuM zuddha svarUpa keTalAka vizeSaNA dvArA darzAvavAmAM AvyuM, have A lekamAM te jANIne zuM karavu te granthakAra khatAve che. artha--AvA svarUpanu bhokatApaNuM je tane rUcatu hAya tA, mAhunA tyAga karI AtmAmAM bhAvanA kara. bhAvArtha---AtmA saccidAna damaya che, AtmA rAja rAjezvara che, AtmAmAM ana ta jJAna, darzana, cAritra, vIrya vagere guNlRA AvelA che, AtmA niSkriya che, nirajana nirAkAra che, parama AnaMda svarUpI che; AtmA mAkSane lAyaka che, AtmA sarva karmanA nAza karavA samartha. che; AvAM AvAM vizeSaNe! AtmAnA samadhamAM sAMbhaLavAmAM AvyAM tethI jo AtmApara tArI rUci thatI hoya. evA AtmasvarUpanA anubhava karavA tArI kharI hRdayanI IcchA udbhavatI hAya tA te tene vAste ekaja mArga che, ane te mArga granthakAra adhA leAkathI ApaNane jaNAve che. te e che ke " mAhunA tyAga karI AtmAnI bhAvanA kare" A adhA bleka, A theADA akSaro bahu manana karavA lAyaka che. ApaNane jagatamAM rakhaDAvanAra, sa'sAramAM For Private And Personal Use Only
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir janma maraNanA caka sAthe ApaNane bAMdhanAra meha che.te meha meha che. upajAvI ApaNane Thage che, te mitrarUpamAM ApaNe zatru che. tenA aneka subhaTe che. kAma, krodha, mAna, mAyA, lebha, ajJAna, azraddhA vagere tenA subhaTe che, te ekeka subhaTa judA judA AkAramAM judA judA sthAnamAM ApaNane lalacAve che, phasAve che te ApaNI sAme AvI laData nathI, paNa tenI kapaTa jALa evI AkarSaka rIte phelAve che ke ApaNuM jJAna avarAI jAya che. ane ApaNe tenA pAsamAM jANatAM chatAM lapaTAI jaIe chIe; te meha rAjAne jItavAne paNa AtmA samartha che. ApaNA svarUpanuM AtmAnI anaMtazakitanuM ApaNane bhAna nathI, ApaNe ajJAnI chIe, tethI ApaNe ajJAnatAne lAbha leI A meha ApaNane bhamAve che, phasAve che. lalacAve che, ane duHkhamAM nAkhe che. paNa jyAM gurU kRpA dvArA AtmasvarUpa buddhithI prathama jANavAmAM AvyuM, ane te jJAnapara saMpUrNa zraddhA (darzana) rAkhI tadanusAra vartana rAkhavAmAM AvyuM ke ajJAna paDaLa khasavA mAMDe che, mahArAjAnuM sAmarthya ochuM thAya che. ane AtmAnuM jJAna vizeSa vizeSa prakAzavA mAMDe che AtmA tuccha che, halake che, pApI che, adhama che, evI bhAvanA bhAvavI te cakavattIne eka garIba lekhavA samAna che. A tmA hIna nahi paNa ucca che, adhama nahi paNa uttama che, garIba nahi paNa rUddhivAnuM che. mATe hamezAM tevI bhAvanA rAkhavI, ane te bhAvanA anusAra vartana paNa rAkhavuM. jyAM sudhI AmarUpa kesarI pitAnuM siMhatva dA. For Private And Personal Use Only
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 27: / / khavatA nathI, tyAM sudhI mehu hastI ane tenA subhaTArUpa ziyALIyAM peAtAnuM khaLa atAvI zake, paNa jyAM siMhe potAnuM ucca ane ugra svarUpa batAvyuM ke sarva prANIo tenAthI ssIne nAzI jAya che, jema sUrya kharAkhara prakAzatAM vAdaLa samUha vikharAI jAya che, tema AtmAnA sAmarthyanu bhAna thatAM, ane te pramANe vatatAM mAharAjA nAzavA mAMDe che. mATe mAhunA tyAga karavAnA uttama upAya AtmabhAvanA vizeSa prajvalita karavAnA che. dareka kArya karatI vakhate paNa bhAvanA Atmatarapha rAkhavI; eTale mAhunA temAM praveza thai zakaze nahi. ane AtmA dhIme dhIme karmapAzathI mukata thatA jaze. avataraNam - AtmabhAvanA svarUpa dhyAna mantareNa mokSasya prAptirna bhavati tatspaSTayati / zlokaH nizcaladhyAnato'vAptiH Atmatatvasya karmacchit / nindAM nidrAM parityajya satyatattvaM bhajasva bho 98 TIkA - nizcaladhyAnato'vicchinnadhyAnadhArAta Atmatattra syAvAptirbhavati sa ca karmachit sarvakarmacchetrI ato bho bha vyajana nindAM nidrAM ca parityajya satyamAtmatatvaM bhajasva / sevastra / atrAtmanepadaM tu pUrvokta phalaka mevAvayam // 98 // avataraNa---uparanA leAkamAM AmabhAvanA bhAvavAnuM kahyuM; AtmabhAvanA te dhyAnanuM khIju nAma che. tevA yA For Private And Personal Use Only *
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 272 nathI zuM lAbha thAya che, te granthakAra have darzAve che. arthakarmane cheda karanArI AtmatatvanI prApti ni. sthaLa dhyAnathI thAya che. mATe niMdA ane nidrAne tyAga karI AtmatattavanuM bhajana karo. bhAvArtha--ApaNe prathama ekAda blekamAM yAnamArga vicArI gayA, ane dhyAnanA bhAgamAM prathama prAraMbha kyAMthI kare, te paNa jaNAvI gayA. dhyAna karavAthI, manane Indri cenA vize mAMthI aMtarmukha vALavAthI, ane AtmA para ekAgra karavAthI, kSaNe kSaNe AtmAnuM ja raTaNa karavAthI, zuM phaLa Ave che te A lekamAM jaNAveluM che. tevA dhyA nathI Atma tattvanI prApti thAya che, Ane artha e nathI thato ke Atmatattva nahatuM te navuM maLyuM, Amatatva te tyAMnuM tyAM ja hatuM, paNa tene sAkSAtkAra AtmAne thayela na hatuM, paNa jyAre te dhyAna kare che, jyAre dhyAnane satata pravAha AtmAbhimukha vaLe che tyAre AtmAne saheja anubhava tene prathama thavA mAMDe che. dhyAnamAM AgaLa vadhatAM vadhatAM AtmAne vizeSa vizeSa sAkSAtkAra thAya che. jema keI cakra jorathI-bahuja jorathIgoLa goLa pharatuM hoya, tenA upara je kaI vastu mukavAmAM Ave to te cakra te vastune dUra haDaselI nAkhe che, tema Atma dhyAnanuM caka jyAre pitAnA pUrNa jesathI cAlatuM hoya tyAre karmanI vargaNa tenA para asara karI zakatI nathI. karma vargaNa dUra pheMkAya che, ane AtmAne vaLagelI karmavargaNa paNa anukuLa saMjogo na maLatAM For Private And Personal Use Only
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra73 karamAIne kharavA mAMDe che. A rIte AtmadhyAnathI karma kharI paDe che, ane A rIte AtmAne AvaraNa karanAra karma kharI paDavAthI AtmasvarUpanI prApti thAya che, mATe A kSekamAM kahevuM che ke dayAnathI sarva karmane cheda karanArI Ama svarUpanI prApti thAya che. AvuM satata dhyAna karavAmAM vikharUpa thanArAM be kAraNo granthakAra prakaTa kare che. te nindA ane nidrA che. Atma dhyAnanA abhyAsIoe A be dene avazya TALavA joIe. nindAnuM vyasana evuM che ke jema tene AsvAda levAmAM Ave tema tema te vizeSa vRddhi pAme che. bIjI TevonI mAphaka nindA karavAnI paNa Teva paddha jAya che, te Teva ekadama chuTatI nathI, ane jenuM mana nindA karavAmAM rokAI gayuM, tenuM mana Atma dhyAnamAM sthira thaI zake nahi. mana ekaja samaye ekaja bAbatane upayoga rAkhI zake, evo niyama hovAthI AtmadhyAna ane nindA bane sAthe saMbhavI zake nahi, mATe ja te deSa sarvathA TALave. tenAthI kAMi paNa lAbha nathI, ane ulaTa te avaguNa ApaNane saM. sAramAM rakhaDAve che, anekane zatru banAve che, mATe tenI chAyA paNa levI nahi. vaLI te sAthe nidrAne tyAga kara. nidrA Alasya sUcaka che. Alasya pramAda e moTo deza che. Atma mArgamAM vigha karanAra tera kAThIyAmAM pramAda mukhya sthAna bhegave che. Ama dhyAna rasika purUSe kSaNa paNa pramAda seva joIe nahi kSaNa paNa manane bIje mArge doravAI javA devuM joIe nahi, paNa tenA ISaviSaya-AtmA para* For Private And Personal Use Only
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 204 sthira karavu joie, A rIte jyAre nindA ate nidrAne tyAga thaze, tyAre jIva kharI rIte satyatattva (Atmata ttva) ne bhajanArA thaze. AtmatattvanI kharAkhara upAsanA karavI, paNa tene vAste prathama manane vaza rAkhavu bahu jarUranuM che, je manane vaza rAkhatA nathI, temanI kevI sthiti thAya che te eka Tuka hRSTAntathI atre jaNAvIzu. eka mANusa je bahu bhaNelA na hatA, jene darIyA ane vhANu sabadhI sheja paNa jJAna na hatu, te manu. bya eka vhANunA kRSNAna manyA. tene DaiANuM huMkAratA naheAtu AvaDatu, temaja vhANunA judA judA bhAge zA upayAganAM che, te te jANutA na hateA; paNa tenI sAthe khIjA khalAsIo hatA, je peAtAnI pharaja kharAmara jANatA hatA. vhANu darIyAnI vacamAM AvI paheAcyuM; tevAmAM A kamAna pharatA pharatA vhANunA judA judA bhAga jovA lAgyA, tyAM teNe eka mANasane mATu' peDu pheravatA joyA, "A mAsa A zuM dhaMdhA kare che ?"" ema teNe praznana puchyA. " te zukAnI che, ane vhANune huMkAravA te phre2ve che" ema pratyuttara maLya. te elyu " saghaLA vakhata A paDu pheravavAmAM kAMI mAla nathI, AgaLatA jyAM joie tyAM pANIja dekhAya che, te pachI cakra pheravavAmAM ze lAbha? jDANanA zaDhathI vhANu cAlavAnu' haze teA cAlaze, jyAre jamIna AMkhe *dekhAze, athavA bIjI koI vhANu najare paDaze tyAre For Private And Personal Use Only
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ApaNe te paiDuM halAvIzuM, mATe te vadhu pheravavAnuM baMdha kare, ane vahANa jema cAle tema javAde. te kaptAnane hakama mAnavAmAM AvyuM, ane pachI te vahANa jema tema pharatuM pharatuM kharAbA para caDhI athaDAI bhAgI gayuM, ane je keTalAka khalAsIe temAMthI baccA, teo te mUrkha kaptAnanI mUkhAI upara hasatA hatA. ApaNane paNa te kaptA nanI mUrkhatA upara hasavuM Ave che, paNa jarA vicAra karIe te ApaNane jaNAze ke ApaNe paNa kaptAnanA jevAja mUrkha chIe. zuM tame vahANa karatAM paNa vadhAre nAjuka ane vadhAre kImatI kAMIka vastunA kaptAna nathI? zuM tame tamArI jIMdagInA tamArA mananA kaptAna nathI? temane barAbara haMkAravAne, saMyamamAM lAvavAne tame keTaluM dhyAna Ape che ? tame zuM manane te vahANanI mAphaka jema tema bhaTakavA detA nathI ? zuM tame rAgadveSanA pavanathI te manarUpI vahANane jyAM tyAM athaDAvA detA nathI ? zuM tamAre AtmA manane kharekhara kaptAna che? zuM tame tamArA manane sAdhya vastu siddha karavAnA sAdhana tarIke vAparI zake che je tame A badhuM nA karI zakatA hete tame paNa te mUrNa kaptAna jevA che, ane jema te mUrkha katAne pitAne ane potAnA saMbaMdhIone prANa bevarA, tema tame pite paNa manane saMyamAM nahi rA. khIne tamAruM AkhuM jIvana nirarthaka gumAve che. mATe Indri ane manane vaza rAkhavAM eja sAra che; ane je Indri ane manane vaza rAkhI zake che, te ja kharI rIte For Private And Personal Use Only
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 276 dhyAna karI zake che. manane kevI rIte vaza karavuM, temaja Idrine kevI rIte nigrahamAM AvI te prathama jaNAvI gayelA hovAthI atyAre piSTa piSaNa nahi karatAM tenI A vazyakatA jaNavI aTakIe chIe. avataraNam-avazyaM setsyan yenaliGgenAnumIyate talli. GgamAha / zlokaH zatrau mitre samA buddhiH yasya mAnApamAnayoH // tRNe maNau samA buddhimuktisiddhistadAtmanaH 99 TIkA-yadA yasya mumukSoH zatrau mitre ca samAbuddhiH (mitre na rajyati prajJaH zatrau nodvijate ca yaH / rAgadveSavimu. ktatvAtsa siddhiM yAti zAzvatIm ) iti nyAyAcchatrau dveSanibandhanaM pratikUlatAjJAnaM nAsti-mitre ca rAganibandhanamanukUlatA jJAnaM nAsti tathA mAne'pamAne ca samA buddhiH ( satkAreNa prahRSyanti nyakkAreNa dviSanti ye teSAM mokSapatho dUre sannidhiM yAti cAnyathe) ti nyAyAnmAnApamAnadRSTipAto mokSaparipanthIti naiva tatra mumukSorAdarAnAdaradhiyA'vekSaNam / tathA tRNa maNau ca samA buddhiH ( kecinmUDhA dhane lagnAH kecillagnAH kuTumbake kAyapuSTau pare lagnAH kItau vA virudaavlau||1||srvessaamrjne duHkhaM rakSaNe'vekSaNe tathA duHkhaM duHkhAnubhUtaste naiva muJcanti pA. marA i) tinyAyAttuNe maNau ca heyopAdeyabuddhirnAnubhUyate For Private And Personal Use Only
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 277 tadA''tmano muktisiddhirvdhaayo|| 99 // A avataraNuM-je nizAna uparathI AtmA siddhipadane lAyaka thayelA che, evuM anumAna karI zakAya te nizAna A lekamAM graMthakAra prakaTa kare che.. artha-jenI zatru ane mitra tarapha, mAna ane ane pamAna tarapha, temaja ghAsa ane maNi tarapha samAna buddhi thayelI che, te AtmAnI mukita siddha thayelI che. bhAvArtha--AtmajJAnInuM cAritra lakSaNa A lokamAM jaNAvavAmAM AveluM che, AtmajJAnInuM cAritra kevI rIte eLakhI zakAya, tene mATe A lakSaNa ApavAmAM AveluM che. je manuSyane AtmajJAna kharI rIte thayeluM che, je manuSya jaDa ane cetana vacceno bheda yathArtha samaje che, te manuSya sarvamAM samAna Atmatatva nihALe che. upAdhithI viTAlAyeluM hovA chatAM pitAnAnA jevuMja prakAzita Atma jati sarvamAM raheluM che, ema te jANe che; jyAre A jJAna thayuM tyAre bhedabhAva TaLI jAya che, samabhAva utpanna thAya che, ane zatru ane mitrane te samAna tarIke lekhe che. tene mana te kaI zatru che ja nahi, paNa je leke tenA upara zatrubhAva rAkhatA hoya, tevA zatruo upara paNa te mitranA jeTaleja bhAva rAkhe che. te sarvane potAnA Atma baMdhu tarIke anubhave che. vaLI jaDa vastu upara tene vairAgya pedA thAya che. ApaNe jaDa vastuomAM keTalIka vadhAre kImatanI mAnIe chIe, paNa pidgalika va. stunI kharI kIMmata jANuM che, te te sarva pigalika vastu For Private And Personal Use Only
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 278 ene eka sarakhI rIte nihALe che. hIro ane keyale bane ekaja kArbana tatvanAM banelAM che, ema te jANe che, tethI banene samAna lekhe che. saghaLA pagalika padArtho ekaja pudgala dravyanA judA judA Avirbhava-paryAya che, te ekamAM zuM vizeSa rAcavuM ane bIjAmAM zuM ochuM rAcavuM? e tene bheda bhAva lAgatuM nathI. tene mana te ghAsa ane maNi, temaja kehInUra ane kAca badhAM sarakhAM lAge che. vaLI mAna apamAna taraphapaNa te sama buddhi rAkhI zake che. te samaje che ke kaI mAna Ape che tethI AtmAmAM kAMI vadhI jatuM nathI, temaja keI apamAna kare te A mAmAMthI kAMI ghaTI jatuM nathI. mAna ane apamAna u. pAdhine lagatAM che, AtmA te kharekhara upAdhi rahita che, mATe tene mAna apamAna lAgI zake nahi, AvI bhA. vanA rAkhI mAna ke apamAnamAM te samavRtti jALavI zake che. A pramANe tenAmAM samabhAva pedA thAya che; e samabhAva jenAmAM prAdurbhAva thaye; te mokSane adhikArI thaye. sabaMdha sitterI granthamAM kahyuM che te. seyaMvaro va AsaMvarova buddho ahava annovA / / samabhAvabhAvi appA lahai mukhkhaM na saMdeho // kavetAMbara hoya, ke digaMbara hoya, biddha hoya ke anya kaI hoya, paNa jenA AtmAmAM samabhAva jAgRta thaye te avazya mekSa meLave che, emAM jarA paNa saMdeha nathI. For Private And Personal Use Only
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A uparathI siddha thAya che ke Atma jJAnanuM meTAmAM moTuM lakSaNa samabhAva samadaSTi che, je pramANamAM mANa samAM samadaSTi vadhatI jAya, te pramANamAM te manuSya A mennatimAM AgaLa vadhe che, ema mAnIe te anucita gaNAze nahi. A kalekanI saMskRta TIkAmAM eka kaleka che, tene artha A pramANe che. "je satkArathI harSa pAme che, je tiraskArathI zreSa dhare che, tenAthI mokSa mArga dUra che, je AthI ulaTI rIte varte che tenI pAse mokSa mArga Ave che" mATe A lekane sAra e che ke jaDa ane cetananuM svarUpa barAbara sarajI, vicArI, anubhavI, samabhAva vRtti jema vizeSa khIle te rIte prayatna karavuM joIe. ___ avataraNam---mumukSozcita pradarya mutyupAyaM ziSyavodhArtha saGkepeNopadizati / __ zlokaH jagat kuTumbakaM yasya vrataM duHkhaprabhaJjanam // tasyAtmanazca siddhiH syAt sarvavidbhiH prakIrtitA TIkA-yasya mahAtmano jagadeva kuTumbakamAtmIyaM naika bhinnadRSTayAdarzanaM tasyAtmanaH sarvavidbhiH sarvaH prakIrtitA siDhi racAtA " ayaM bhAvaH " ( yatra kutrApi nivasan paryaTanvA mahI. tale muninirbhIkatAmati drogdhurvai parato bhayam ) iti nyAyAd For Private And Personal Use Only
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 280 yasya jagadeva kuTumbakaM tasya naivAsti kazcidveSAspadaM kintu samAspadatvAtsvamukhecchAvat parasukhacchAsvabhAvAsaddhati / ata eva vrataM yasya duHkhamabhaJjanam [ ayamarthaH ] mukti pathamanArUDhAnAM vrataM kA~zcijjIvAnsukhayati duHkhayatyapyaparAn mu. khaduHkhayati cAnyAn uktamahAtmanastu vrataM sarvAJjIvAn sukhayati nirduHkhayatyeva ca na tu duHkhayati niHsukhayati mizrabhAvaM vA bhajate / tasyAtmanaH sarvAvadbhiH prakItitA siddhiH syAditipUrvavadanvayaH udAsIno'thavA''sIno nirAsIno'thavA jane muniH zuddhena cittena pahaNyAdbhavavedanA " miti / siddhA rAta /200 che. avataraNa-gayA lekamAM ApaNe AtmajJAnInAM lakSaNa vicArI gayAM, have A lekamAM graMthakartA muktine uttamattama upAya ane sarva jJAnane sAra batAve che, ane A rIte A AtmapradIpazataka samApta kare che- " artha-jenuM kuTuMba jagat che, jenuM vrata duHkhane nAza karavAnuM che, tevA AtmAnI siddhi thavAnI ja che, evuM sarvAe kaheluM che. bhAvArtha-AtmAnuM svarUpa ApaNe samajyA, sthAdvAda ane saptabhaMgInuM svarUpa jANavAmAM AvyuM che kaja vastune bhinna bhinna daSTie kema avelekavI te paNa A paNe jANI gayA; ane AtmAne judAM judAM vizeSaNa ApI samajAvavAno prayatna karyo. A sarva jANyuM, paNa jANune karavuM zuM e praznane jyAM sudhI barAbara uttara For Private And Personal Use Only
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 282 che. AjanA pramANenI bhAvanA havA na maLe, tyAM sudhI jANavAthI vizeSa lAbha thaI zake nahi, je jJAna manuSyanA vartana para asara kare, teja jJAna kharuM lAbhakArI gaNI zakAya, te pachI A AtmajJAnathI ze lAbha? e prazna A lekamAM vicAravAnuM che. A granthane A AtmapradIpanA so lekane A che keka che, ane temAM grantha kartae bahuja asara kAraka rIte adha kalekamAM a.paNuM kartavya batAvyuM che. jJAna meLavIne chevaTe karavA yogya dharma darzAvyuM che. - Atma jJAna je prApta karavA Icche che, tenI bhAvanA evI hovI joIe ke AkhuM jagata-sakaLa jagatanA jIve mArA baMdhuo che. kevaLa AvI bhAvanA hovI joIe nahi, paNa te bhAvanA pramANe tene AcAra paNa have jarUrane che. AvI bhAvanA tenA rUMverUMve vyApI rahevI joIe; tenI ragerage vavava kuTaja (vasudhA e mAruM kaTuMba che, e) ne siddhAMta prasare jaIe. jagatamAM jeTalA jIve che, jeTalAne prANa che, te sarva tarapha tenA hadayamAM maitrIbhAva kure joIe. A kArya ekadama thaI zake na hi; evI ucca bhAvanA ekadama amalamAM mUkI zakAya nahi, mATe tene vAste prathama pAye nAkhavuM joIe. tene pAye te kuMTuba che. prathama te tene kuTuMbanA sarva jane tarapha evI rIte vartavuM joIe ke kuTuMba ane maitrIbhAvanA manA bhaktA thAya. kuTuMbanA sarva janene teNe pitAnA A tmA tulya gaNavA. pachI pitAne samabhAva vadhArI jJAtinA sarva baMdhuone pitAnA AtmA tulya lekhavA. pitAne vA For Private And Personal Use Only
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 282 te jeTale zrama levA te taiyAra thAya che, teTale ja zrama jJAti janane vAste levAne paNa teNe tatpara rahevuM. pachI dezanA sarva manuSya tarapha evI bhAvanA temaja vartana rA khavuM, te bhAvanAne vadhArIne pachI AkhA jagatanA sarva mAnabaMdhuo tarapha teNe tevI vRtti rAkhavI, pachI jagatanA prANIo sAthe, pachI vanaspati chevaTe jenAmAM prANa che te sarva tarapha AtmabhAvanA teNe rAkhavI, ane vartana paNa tevuM rAkhavuM. AvI bhAvanA rAkhanArane sava mitra thAya che. te koIne zatra thatuM nathI, ane kaI tene zatru thata nathI, A rIte maitrI bhAvathI premabhAvathI-bhrAtRbhAvathI-te sarvane eka sarakhI rIte rahAya che, tethI tene rAga ke dveSa utpanna thatuM nathI. jyAM rAgadveSa utpanna na thAya, tyAM mana nirmaLa thAya che, tene samaya sarvadA AnaMdamAM jAya che. tenuM mana uga rahita ane zAMta thAya che. A rIte zAMta mana upara Atma sUryane prakAza barAbara rIte paDe che ane tene AtmajJAna thAya che. vaLI je ja. ganA chanuM duHkha dUra karavAnuM vrata le che, te AtmajJAnI thAya che. uce caDhavAne uttamamAM uttama mArga dayA che. duHkha dUra karavAnI vRtti e bhAvadayA che. te AtmAne dharma che. te sarvanuM kalyANa karavA irache che, savinuM duHkha TALavA Icche che. jJAna, sattA, dhana, baLa vagere je je tene maLelAM che, te sarva pApakAra vAte che. e te sArI rIte samaje che. keI paNa rIte jagatanA januM duHkha TaLe, ane teo sukhI thAya, evI bhAvanA For Private And Personal Use Only
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 283 sarvadA tenA dilamAM rahyA kare che, ane te duHkha dUra karavAnA upAya zodhI, amalamAM mUke che. pArakAnuM dukha dUra karavuM eja tenuM vrata che."savI jIva karUM zAsana rasI-esI bhAva dayA mana udbhasI" vagere bhAvanA utpanna thAya che. AvA dayAnA kAryathI, pArakAnuM duHkha dUra karavAnI kharI vRttithI tIrthaMkara nAmakama baMdhAya che. je bhAva para pakAra vRtti thI tIrthaMkarapaNuM prApta thAya te pachI sAmAnya kevaLI paNuM prApta thAya temAM Azcarya zuM! manuSya game te bhaNele heya, game te dhanADhaya heya, game te balavAna hoya; game te sattAdhArI heya, paNa je tenAmAM A dayAne guNa na hoya te te manuSyanI vidvatA, dhana, bala ane sattA na kAmAM che, jagatane bhArarUpa che, ane keTalIkavAra te bIH jAne anarthakArI paNa thAya che. kahyuM che ke, paropakArAya satAM vibhUtayaH sArA manuSyanI vibhUtio bIjAnA bhalAM vAteja hoya che. eka Atmika viSayane carcatA pustakamAM lakhyuM che ke "Inaction in an act of mercy is an act in a deadly sin" dayAnA kAmamAM bhAga na le te bhayaMkara pApanA kAmamAM bhAga levA barAbara che;" koInI hiM. sA tame nathI karatA eTale aMze sAruM che, paNa tenA karatAM paNa eka AgaLanuM pagaluM che, te tamane ema ja. NAve che ke " dayA kare, lokenuM duHkha dUra karavA banatuM kare ane jagatane sukhI kare" kAraNa ke chatI zaktie je manuSe dayAnAM kAma karatA nathI, teonI. For Private And Personal Use Only
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaMdagI nakAmI jAya che. zrI vIra prabhue sapane bedha ApI tene uddhAra karyo. zrI munisuvrata tIrthaMkara siddhapurathI vihAra karI bharUca jaI gheDAnuM rakSaNa karyuM keTalI bhAva dayAre je je ApaNane maLe tene bIjAnA lAbha sArU upaga kare, eTale ApaNane vizeSa maLaze. je bAbacIyAmAM pANI bharAI rahe che, te khAbocIyAmAM kIDA paDe che, ane gaMdavADa thAya che, paNa nadIne pravAha vahete rahe che, tenuM pAhuM paNa nirmaLa rahe che. mATe ApaNe paNa nadInA pravAha peThe rahevuM joIe. jagatamAM jeTaluM zuddha che, tene kahevAnI praNAlikA-naka samAna ApaNe thavuM joIe, ApaNI dvArA sArI sArI vastuo bIjAne maLaze, temAM ApaNe paNa zuddha thatA jaizuM. mATe A lekamAM bodha ApyA pramANe bIjAnuM dukha nAza karavuM, eja utama jIe vrata levuM joIe; ane evA jIvane saghaLe vakhata satkAryamAM jaze, tenuM mana nirmaLa thaze. keI jIva game te pApI jaNAtA heya chatAM tenI nindA karavI nahi. nindAthI keI sudharyuM nathI, ane sudhAravAnuM nathI. keInA moM upara sAhI DheLAI hoya te tene kALo kahevA karatAM tenA meM AgaLa darpaNa dharavuM; eTale pitAnI kALAza tenA jevAmAM Avaze. mATe nindA karavA karatAM, avaguNe tarapha daSTi karavA karatAM, tenA AgaLa sadaguNane Adarza (darpaNa namune) muke eTale tenI bhUla te sudhAraze. A jagatamAM koNa deSayukta nathI? jenAmAM kAMI paNa khAmI na hoya tevo vIra koNa che? doSa rahita vItarAga che, bAkI darekamAM deSa te For Private And Personal Use Only
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 281 che, pachI deSa tarapha daSTi karavAne badale, ane tenI jyAM tyAM niMdA karavAne badale, te deSa sudhare tevA upAye race, khAnagImAM bodha Ape; tamArA jIvanathI bedha Ape. hita zikSAthI-bhASaNathI baMdha Ape, paNa aMgata keInA jIvane duHkha thAya tevuM vacana uccAratA nahi. saMsAramAM ATaluM badhuM duHkha che, temAM tame kyAM umere kare che? bane te te ochuM karavA prayatna kare, na bane te cupa rahe, paNa temAM kayAM vRddhi kare che? tenA AtmA tarapha daSTi kare, AtmA kharekhara zuddha che, tenI AtmajayaMti DhaMkAI gaI che, paNa te tamArA jeTalI ja ucca che. mATe te tarapha lakSa rAkhI nindAthI dUra rahe. ApaNe eka laMgaDA kutarAne vAste keTalI badhI dayA rAkhIe chIe. rastAmAM paDyuM hoya, te tene upaDAvI bIje ThekANe mukAvIe chIe, tenI davA karAvI chIe, te zuM ApaNA mAnava baMdhue kutarA karatAM paNa gayAM ? tame zA sArU temanI tarapha te teTalAja bhAvathI dayA karatA nathI ! je kutarUM zarIre lagaDuM che te A deSayukta manuSya nItinI apekSAe laMgaDA che. te pachI temanI tarapha kema prema na batAva? temanuM kemakalyANa na karavuM ? temane kema uMcI sthiti para na lAvavA? A bhAvanA hRdayamAM rAkhI vartI, jyAM tyAM guNa juo, te tame jAte guNI thaze. ekanI eka vastu judI judI daSTithI jonArane judI judI lAge che. caMdra cakerIne AhAda janaka lAge che, teja caMdra kAmIjanane duHkhakAraka lAge che. kAmIjana caMdrane doSa yukata kahe tethI For Private And Personal Use Only
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir radda zuM te doSita Thare che? kadI nahi. tame je ucca haze, te jarUra tame sarvatra uccatA jaze! jeTale aMze bIjAmAM uccatA ApaNe joI zakatA nathI, teTalI haju A paNamAM ja khAmI che, jayAre ApaNe pUrNa thaIzuM tyAre sarvatra ApaNe pUrNatA joI zakIzuM. mATe game te mANasa anItivALe, durAcArI haya, pApI hoya, te paNa tene ma dada karatAM aTakavuM nahi, enuM duHkha dUra karavA mathavuM. ane jarUra A guNathI sarva jIvemAM ApaNA jevuM Atma tattva jotAM ApaNe zikhIzuM, ane tethI AtmajJAna paNa thaze. mATe jema bane tema paropakAra kara, guNa dRSTi rAkhavI, ane AtmA tarapha daSTi rAkhavI, eja A lekane temaja A granthane paNa sAra che. avataraNam-zlokazatena jinendroktaM dharmamupadizyaikazlokena taM prazaMsati sToka dharmadAnasamaM nAsti, anyadAnaM mhiitle| ato dharmapradAnAtha, satAM svAbhAvikI sthitiH101 TIkA-pRthvItale dharmadAnaM samamanyadAnaM naasti| dharmadAnaM tu bhAvAbhayadAnasvarUpam / abhayadAnaM dvidhA dravyAbhayadAnaM bhA. vAbhayadAnaM ca / tatra dravyAbhayadAnaM mAginAM prANarakSaNarUpam / bhAvAbhayadAnaM tu zuddhAtmaratnatrayodAnarUpam / supAtrAnukampo For Private And Personal Use Only
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir citakIyaMbhayadAnAni pazca / tatra paJcamamabhayadAnaM jJeyam / " tabAhAradAnamoSadhidAnamabhayadAnaM vidyAdAnAmiti catvAri dAnAnyAmanAnna vidvAMsastatra vidyAdAnaM dvidhA kalArUpavidyAdAnaM dharmarUpavidyAdAnaM ceti paJcadAnAnyappAhuH / " " utAni catvAri dAnAni prasiddhAni mahItale, dharmadAnaphalAnAM tu kalAM nAhaMti SoDazIm" iti niSkarSAtsarvasminnapi mahItale dharmadAnasa manyatkimapyannAdidAnaM nAsti ratnatrayadharmamantarega mokSaprAptavasAmartha kasyApi nAstIti bhAvaH / ato hetodharma pradAnArtha satAM sajanAnAM svAbhAvikA sthitiH / nanu dharmadAnaM pradhAnayatA bhavatA mahApu Nyajanakam supAtradAnAdikaM sarvamudacchedIti mahAnarthassampAdita iticecchAntaM pApaM zAntaM pApaM ko brUte kena prAlApikasyAyaM pramAdaH supAtrAdidAnaM nAsti kimIti vayaM tu bramahe yathA harnAmArurukSatAcaraNAbhyAM sopAnaparamparAmArohatA hAvAsasiddhividheyo tadabhAve tu sopAnArohaNamanarthakaM syAt / tathA sajjanenApi supAtrAdidAnaM kurvatA dhanaprAptyAdi svargAntasukhe na santoSTavyaM kintu ratnatrayamAptirvidheyA tadabhAve tu dAnasyAnarthakyAtsvargAdimAptestu manAk priyavAditi siddhAntitaMca / -" dharmamAcaratA puMsA kvApIcchA no vidhIyate svargAdInAM tu kA vArtA muktIcchA muktirodhinI" tyabhimAyAdanAdidAnaM dadatA ratnatraye lakSya dRSTiH karaNIyA na tu svargAdiphale'vazyaM bhagure / dharmapradAnavata For Private And Personal Use Only
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 29 naiva kasyApi vAMcchA mokSaphalasyAvazyaM mAvitvAdata Aha dharmapradAnArtha satAM svAmAvikA sthiti tu kiMciddhetukA kintu svabhAvasidvaiveti samyaktvadAnadAturgurostu mahopakAraH yataH / samyaktvadAnadAtAraM / guruM mahopakAriNam / koTAkoTibhavaiH shissyaa| upakA naivmiishte.|| 1 // atoguroHpuroryAvavaiyARtyaM namanapUjanavinayavyAkhyAnasmaraNAdikaM kriyate avataraNa-dAnanI, paropakAranI, bIjAnuM duHkha dUra karavAnI vRttinI prazaMsA ApaNe gayA lekamAM karI, have badhA dAnamAM uttama dAna karyuM te have granthakAra jaNAve che. ' artha: dharmanA dAna samAna A pRthvImAM bIjuM dAna nathI; teTalA mATe dharma ApavAnI saMtanI svAbhAvika sthiti che. bhAvArtha -zAsakAroe dAnanA aneka bhAga pADyA che; jeTalA duHkhanA prakAra che, teTalA kharI rIte dAnanA prakAra che, paNa tenA TuMkamAM pAMca vibhAga pADavAmAM AvelA che, AhAradAna ASadhidAna vidyAdAna abhayadAna dharmadAna, temAM dharmadAna meTAmAM moTuM che. eka sthaLe kahyuM che ke - uktAni catvAri dAnAni prasiddhAni mahItale // dharmadAnaphalAnAM tu kalAM nAhanti SoDazIm // For Private And Personal Use Only
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra1. A pRthvI upara cAra dAna prasiddha che, paNa te saghaLAM dAna dharmadAnanA phaLanA seLamA bhAge paNa Ave tema nathI. annadAnathI jIvane kSaNika tRpti thAya che, vaLI ASadha dAnathI paNa amuka vakhatane sArU lAbha thAya che. vidyAdAnathI jAvajIva lAbha thAya che; abhayadAnathI ane muka vakhatane sArU te jIva bace che, ane maraNanA bhayathI cheDAvanArane ghaNuM punya upArjana thAya che, paNa vaheluM me ene maravAnuM te hoya che. mATe te bacele jIva vahele athavA meDe mare te che. paNa janma maraNanA cakramAMthI hamezane vAste bacAvanArate dharmadAna che, mATe te uttamottama che, tenA jevuM dAna A vasudhAmAM eka paNa nathI zrAddhavidhimAM kahyuM che ke mAtapitAnI game teTalI bhakti kare te paNa mAtapitAe karelA upakArane badale vaLe tema nathI, paNa je temane sadadharmanI zraddhA putra karAvI zake te temanA upakArane badale vAgye teNe kahI. zakAya A rIte paNa dharmanA dAnanI mahattA ApaNane mAlUma paDe che, dharmadAnanI ATalI mahattA jaNAvI te uparathI keIe ema na mAnavuM ke bIjA dAna nirarthaka che, te paNa jarUranAM che, ane mekSanI nisaraNuM caDhavAnAM uttama pagathIyAM che; paNa uMcAmAM uMcuM pagathIyuM joIe te dhamedAna che eTaluM ja kahevAne Azaya che. samyagUjJAnadAtA gurUne upakAra keIthI kadApi vaLe tema nathI kahyuM ke - samyaktva dAnadAtAraM guruM mahopakAriNam / / koTAkoTibhavaiH ziSyA upakattuM naivapIzate // samakatarUpI dAnanA ApanArA gurU mahA upakArI che; For Private And Personal Use Only
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 290 ane karaDe bhave paNa zive te gurUnA upakArane badale vALI zake tema nathI te upakAra eTale badhe che ke te zabdothI varNavAya nahi. jene gurUkRpAne lAbha maLe che. ca teja tene AsvAda anubhavI zake, mATe dharmadAnanI uttamattA vicArI lekone sanmArge caDhAvavA AtmArthI che voe prayatna kare eja A lekane sAra che. avataraNam-bhavyasmaraNArtha granthapUrttidivasaM pravIti zlokaH indurasanavelAbde, jyeSThamAse'sitedale // paJcamyAM granthapUrNatvaM, buddhyabdhimuninA kRtam 102 TIkA-aDAnAM vAmato gatiritinyAyAdindureko rasA madhurAdayaH SaT / navasaGakhyA prasiddhaivelA pRthvI sApyekA taimite' de varSe tathA ca 1961 vaikramAbde jyeSThamAse'site dale jyeSThakaSNapakSe paJcamyAM buddhayabdhimuninA buddhisAgaramuninA grandhamya pUrNatvaM kRtamiti / / 102 // atha --vikrama saMvat 1961 nA jeTha vadI pAMcamanA reja A graMtha zrI buddhisAgarajIe pUrNa karyo. ___ avataraNam-yeSAM prArthanayA grantho niramAyi yatranAme paryapUri tadvarNayati ___ " zlokaH" vijApurIyaziSyANA. mAtmArthaM zatakaM kRtam / AtmapradIpazAstrasya, zrotArassyuzcasiddhigAH 103 For Private And Personal Use Only
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TIkA-gurjaradeze prasiddhaM vijApuraM / tatratyAnAM bhavyazipyANAmAtmArthaM zuddhAtmasvarUpamAtyarthamAtmapadIpazAstrasya rAta naM rata | tAtrA zrotAraH ridhdhA middhigaaH syurmuktibhAjo bhaveyuH / cakArAt paThitAro dhyAtAraca muktibhAjo bhaveyurityarthaH / / avataraNa-jemanI prArthanAthI A granthanI zarU yAta thaI, ane jemanA gAmamAM A grantha pUrNa thaze. te sava A lekathI grantha kartA darzAve che. artha -vIjApuranA zrAvaka ziSyanA AtmArthe A AtmapradIpagranthanuM zataka racyuM tenA sAMbhaLanArAe siddhine bhajanArA thAo. bhAvArtha--gurjarAtanA uttara bhAgamAM vijApura karIne eka zahera che, A je granthakartAnI ane A lekhakanI janma bhUmikA che. te gAmamAM dharma parIkSAne rAsa racavAmAM Ave che, temaja vidyAnaMda nAmanA AcArye vidyAnaMda nAmanuM vyAkaraNa paNa racyuM hatuM. te gAmanA suzrAvakanA A bhArthe A granthanI racanA munirAja zrIbuddhisAgarajIe karI hatI, ane A granthamAM mULa se leka che, tene sAMbhaLanArAo sAMbhaLIne te pramANe vartanArA mukti meLave evI nyakartA grasthAne AziSya Ape che, te AziSa phaLavaMtI thAo evI A lekhakanI paNa prArthanA che. For Private And Personal Use Only
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 292 prasiddha mANasAgrAme, zrIjinAlayabhUSite // zrAddhaiH zraddhAlabhirbhavya, maNDite tatra vAsinA // 1 // upakArAya TIkeyaM, buddhisaagrsaadhunaa|| AtmapradIpazAstrasya, pUritA bhavyabodhinI // 2 // vedarasAGkacandrAbde, vaikrame phAlgune zubhe // zuklapakSe dvitIyAyAM, prAtaHzrIbudhavAsare // 3 // phA. sudi 2 budhavAra prAtaHkAla vi. 1964. che ke zAntiH zAMtiH zAMtiH | avataraNa-A mULa granthanI TIkA kayAre kayA gamamAM racAI te batAve che. artha:-1964nA phAgaNa sudI bIja prAtaHkAlamAM budhavAranA dIvase bhavyAdhinI TIkAnI racanA pUrNa karI, mANasA gAmanA zrAvakanA AgrahathI A TIkA racI, mANasa gAma amadAvAda pAse vijApuranI najIka AveluM che tyAM be derAsara ane be upAzraya che, zrI nemasAgarajI tathA ravisAgarajI mahArAjanA caraNakamalanA vihArathI pavitra thaeluM che sAgarazAkhAnA sAdhuothI upakRta thayuM che tyAM rahI AtmasamAdhimAM rahI yathAmatie A TIkA racAI che. te TIkA vAMcI bhavya maMgalamAlA pAme. 3OM zAntiH zAntiH zAntiH 2 For Private And Personal Use Only
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIyoganiSThamunizrIbuddhisAgarajIkRtA. ||aatmdrshngiitaapraarbhyte|| // 2 // praNipatya parAtmAnaM, yogidhyeyaM snaatnm| dharmadevaM guruM natvA, vacmi satyAtmadarzanam. Atmano darzanaM zreSThaM, sarvapApapraNAzakam; dRzyate yana sattatvaM, darzanaM taddhi kathyate. sahajAnandarUpasya, cetanasya prbodhnm| kRtvA bhavyAH zivaM yAnti, sthiraM zAzvatamAlayam. // 3 // AtmadRSTiprabhAveNa, rAgavRtti vihanyate; bAhyadRSTibhavabhrAnti, vinazyedAtmadRSTitaH svakIyadarzanAnando, dRSTvAtmAnaMca prApyate; pUrNaH prapUrNatAmeti, pUrNadharmaprabhAvataH apUrNaH pUrNatA meti, pUrNadharma prabhAvataH yenAMzena sa mucyeta, tenAMzena sa muktibhAk. sarvAzena pramukta vAt, sarva muktaH prakIya'te; saccidAnandarUpeNa, dhruvatvaM sArvakAlikaM. AtmadRSTisudhAdRSTyA, mohatApo vilIyate; AtmadharmodayaH zreyAn, parAtmati sagIyate. // 8 // For Private And Personal Use Only
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sattA parAtmanaH pUrNA, vyaktibhAvena pUryate; pUrNaH pUrNAbdhivacchAntaH zuddhaparyAyataH svayam. nA'haM bAhyamapaJcasya, kA kArayitA naca; antardaSTayA vilIyeta, bAhyadRSTistunAnyathA. bAhyadRSTyA kRtaM yadyat, tattanme na sukhAvaha bAhyadRSTAvahaM nAsmi, zuddhadharmasmRtau svayam zuddhadharmaprabodhena, satyaM spaSTaM prabhAsate; taTasthaH sarvabhAveSu, bAhyeSu nahi liptavAn. // 12 // madIyaM kalpitaM yadyan , mithyA jJAtaM vivekataH jJAnAdikaM madIyaM yat , svakIyaM tattu tattvataH zuddhadharme praviSTo'haM, dhyAna dhairyaprabhAvataH prAbalyaM mohazatroH kiM, durgatau yena bhrAmyate. apUrvamAtmasAmarthya, karmahata prakathyate; zuddhaparyAya kartAca, zuddhadhyAnaprabhAvataH kartAtmA zuddharUpasya, zuddha sAmarthyataH svayam : vAhyabhAve na me kizcit, vigato bAhyavibhramaH name kiJcinna me kiJcid , bAhyabhAveSu nizcitam ; pUrNo'haM svIyadharmeNa, sattayA jJAtavAnaha. // 17 // vyaktitaH pUrNatAmAtya, yukto'smi svopayogataH zaktimAn kiM na sidvayartham, sarvazaktinidhiH svayam. // 18 // AtmasAmarthyataH svasya, siddhirjJAnena nizcitA; vyomavad brahmarUpe hi, jJAte ko'pi na lipyate. For Private And Personal Use Only
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 20 // // 21 // // 22 // // 24 // Atmayogasya sAmarthya, mapUrva hi vilokyate; bharatarSina saMpApa, kevalajJAnabhAskaram. AtmasAmarthyayogena, saMpApa kevalazriyam / prakhyAtaH pUrNa ASADho, dhanyo dhanyatameSuca. kUmAputro gRhe tiSThan, kevalajJAna mAptavAn AtmadRSTiprabhAvo'yaM, kena vArayituM kSamaH AtmadRSTiprabhAveNa, sadAnandA ssusaMyatAH adhunA'pi vilokyante, bAhyadRSTiparAGmukhAH AtmA'saMkhyapradezeSa, sthIyate zuddha dRSTitaH sthiratvenAnubhUyeta, cidAnanda mahodadhiH cittaM sthiraM yadAsvasmin, tadA'ntardaSTibhAga bhaveta antadRSTipratApena, kArya kimavaziSyate. mitrabhAvazca jIveSu, pramodaH sajaneSuca, kRpAdRSTizca dIneSu, mAdhyasthyaM bhAvayecchubhaM. maitryAdibhAvanAyukto, haMsaH pAmoti shuddhtaam| zuddhatAyAHprakarSaNa, sAkSAdAtmA pradRzyate. ahiMsA satya masteyaM, brahmacarya makiJcanam apakSya vastRsaMtyAga, Atma darzana hetavaH IzvarapraNidhAnAdvA, sadgurorbodhatastathA; anekAntanayajJAnA, darzanaM svAtmano dhruvam. vItarAgaprabhoH zraddhA, bhaktyA tadguNa sevanam ; kSamA zaucaM ca svAdhyAya, mAtmadarzanahetavaH // 25 // // 26 // || 27 // // 28 // // 29 // For Private And Personal Use Only
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 31 // 296 paudgalikeSu bhAveSu, rAgadveSau parityajan ; antarAtmAna yo manaH parAtmAnaM sa pazyati. manovAkAyayogAnAM, kriyAsu na mamatvavAna ; sAvadhayogasaMhartA, parAtmAnaM sa pazyati. kSayopazamajJAnena lIno yaH parabrahmaNi; samabhAvaM paraM prApya parAtmAnaM sa pazyati. padArthA rUpiNo dRzyA, indriyai ruktamAkare; paJcendriyaistu na grAhya, AtmA ca manasA'pi vai. arUpiNA'tmabodhena, sAkSAdAtmAnubhUyate; ahaM mukhIti yajjJAnaM, tAddhi darzanamAtmanaH anubhavena tathyena, pratyakSa zcetanaH svayam ; Atmano'nubhavaM prApya, pakvazraddhA parAtmanaH matyAdipaJcabhedAnAM, jJAnAnAmAzrayaH smRtaH anantajJayaparyAyAH bhAsante tattvataH sphuTam . abhilAyA'namilApyA, jJeyA bhAvA vicakSaNe jJAnabhedena jJAtavyA, ziSyai siddhAnta pAThakaiH Atmaiva paramAtmeti, bhAvanA'nandakAriNI, AtmadarzanavAptyartha, bhAvanIyA mumukSubhiH jJAnadarzanacAritra, zarmavIryAdisadguNAH AtmadarzanasamApyAH vIryotsAhaM bhajasva bhoH AtmadarzanasaMprApti, yasya jIvasya jAyate; bhavAmbhodhiH samuttIrNaH kevalajJAna sammukhaH // 38 // // 41 // For Private And Personal Use Only
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 297 prabhu ranantavIryo'ha, maSTakarma vinAzaka bAhyalakSmI na me kiJci, ttataH kiM me sukhaMbhavet. // 42 // zatru mitre samA buddhi, riSTAniSTeSu karmasuH / bhAvitAtmA sadAkAGkSI, brahmadarzanabhAg bhavet. // 43 / / Atmavat sarvabhUteSu, dharmakArye kRtodyamaH manovRttiM ca saMyamya, zuddhalakSya prasAdhakaH // 44 / / gurvAjJApAratantryeNa, brahmadarzana yogyatA; anekajanma saMskArAt, satAM samyak prajAyate. upAdAna nimittAbhyAM, kAraNAbhyAM vicakSaNaH Atmadarzana saMprAptyai, jijJAsu yatate dhruvam. // 46 // anubhAvyaH sadAtmA vai, jJAninA zAntacetasA; mohamAyAM parihatya, deyA dRSTiH sadAtmani. // 47 // dravyAthikanayaM zrivA, nityAtmA kathyate jinaiH paryAyArthikato'nitya, AtmA jJeyo vicakSaNaH // 48 // jIvAH saMsAriNo muktA, anantA bhASitA jinaiH pratizarIraM bhinnAste, AtmAnaH kRtakarmataH anAdhanaMtakA jIvAH karmAhattA bhramanti vai; yadA karmavimuktAste, muktAH siddhAH zivAlaye. // 50 // yaH kartA karmaNAmAtmA, hartA sa jIva ucyate; katAhatA svayazcAtmA, nAnyaH ko'pi paraH prabhuH // 51 / / karmapaGkavinirmukta, izvaro haMsa ucyate, jagatkA na sa jJeyo, mohecchA'bhAvataH prabhuH // 52 / / For Private And Personal Use Only
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org w Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 298 7 jagatkartRtvavAdastu, pareze nopapadyate; kAryopAdAnahetutvaM bhinnAbhinnaM prabhoraho. upAdAnna bhinnaMhi, kArya jagati dRzyate; upAdAnAdabhinnaMtat, prabhu rUpaM jagatsadA. aNUna skaMdharUpaM yat, kArya cet prabhuNA kRtam; tAdRg jaDasvabhAvena, navyaM kiM prabhuNA sRtam sakriyatva skaMdhe, svabhAvo'nAdito mataH puNyapApAda vapuH sRSTaM, cetanena mahItale. IzvarecchA nimittaM cena, nAhaH pakSaH satAMmanaH icchAyAzca sakarmatvAt, pareze sA kathaMghaTet. rAgadveSaviyuktatvAt, kartRtvaM naiva cidyane; jagatkartRtvavAdastu, samyag naivahitAvahaH jagatkatRtvavAdo'pi sammatohi vyapekSayAH yAvadikarmakatRtvaM, jIvasyahi prakIrtitaH AtmajJAnAgninA karma, prapaJca dAte dhruvam; AtmajJAnaM sadA'rAdhyaM tyaktvopAdhiM vibhAvakam // 60 // samyajjJAnapratApena, cAritraM prApyate sphuTam ; samyagguruM samAlambya, samyaj jJAnaM vibhAvaya. samyaG matizrutAbhyAMtu, zuddhacAritrasaMsthitiH samyagdRSTestu yajjJAnaM, jJAnaM tadeva kathyate. mithyAdRSTastu yajjJAnaM, sarvamajJAna mucyate; sadasadAdyabhAvena, mithyAjJAnaM prakIrtitam . For Private And Personal Use Only // 53 // 1198 11 // 55 // // 56 // 119 11 // 58 // // 59 // // 61 // // 62 // il 63 //
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyak zrutaM samAlambya, Atmadharma samAzraya AtmArAmaH sadopAsyaH so'haM jApena tattvarA . // 64 // antarlakSyaM sadA deyaM, cidAnandaprakAzakam / Atmaiva paramAtmA'haM, bhAvanA mokSakArikA. // 65 // sarvazakti samutthAna, mAtmadhyAnena jAyate; pratikSaNaM sadA dhyeya, mAtma tatvaM sukhAmRtaM. kSayopazamabhAvena, kevalajJAna mApyate; sarvakarmANi saMtyajya. jIvaH siddhatvabhAga bhavet . // 17 // sarvakarmakSayaM kRtvA, jIvA yAnti zivAlayaM; yAtA yAsyanti bhavyAstu. niSkriyAH zuddharUpakAH // 68 // akriyatvAca teSAMhi, punarAvRttirna saMmRtau; karmAbhAvAt sthirAH zuddhAH, kevalajJAna dhArakAH // 69 // anantazaktimatvAca, pratyupakRtibhAvataH gatiH sarvatra siddhAnAM, manyante tanna yuktimat . // 70 // anantazaktiyuktatvAt, svasvabhAva virAmakAH naiva pudgalazaktyAtu, zaktAH siddhA niraJjanAH // 71 / / gamanaM deha saMbaMdhAt, siddhA dehaviyoginaH atasteSAM gati sti, zaktistu zuddhabhAvataH // 72 // paropakRtibhAvastu, mohotthitazca puNyakRta sarvathA mohanAzAca, zuddhaparyAyasaMyutAH / // 73 / / zubhAzubhaM jagat sarva, jJAnAdarza prabhAsate; siddhalakSmIparezAnA, naiva gacchanti kutracit. // 74 / / For Private And Personal Use Only
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 300 'yUrvaprayogadRSTAntaiH siddhA yAnti zivAlayaM; tIrthezo bhApate vIraH, kevalajJAnabhAnunA. || 75 // rAgadveSaviyuktatvAta, satyaM brUte jinezvaraH dhAryA zraddhA jinamoktau, brahmadarzanahetave. // 76 // dhAraNAdhyAnayogena, samAdhizubhavarmanA; AtmA parAtmatAmeti, sarvajJa bharbhASitaM zubhaM. // 77 // darzanaM svAtmadevasya, darzanaM zarmakAraNa; darzanaM duHkhaha nityaM, zuddhacaitanyadarzakam . / / 78 // Atmadarzanayogena, bhavabhrAntivilIyate, nazyanti durguNAHsarve, saccAritraM pravardhate. // 79 // zubhapravRtti dharmasya bandhahetu:smRtAzubhA; naiva saMpadyate muktiH zuddhAtmAnubhavaM vinA. / / 80 // ahaMvRttiM parityajya, sevyo dharmo nijAtmanaH zuddhadharmasya prAptyartham, nAnyaH panthA mahItale. // 81 // paJcAcAraprazuddhiH syAt, bAhyatestu saMkSayaH antarmukhopayogena, jIvanmukto'bhidhIyate. / / 82 / / vyApyavyApakabhAvena, bhinnAbhinnaMca sarvataH sarvajJeyaM vijAnAti, jJeyAdbhinnastu vyaktitaH // 83 / / jJAnasya jJeyaparyAyA AtmA jJeyo vyapakSayA; bhinnAbhinnAH pramAyAzca, jJeyabhAvAH sanAtanAH // 81 / / anyadravya pramAtA'pi, bhoktAnaiva kadApyaha; kalpitaM mAmakaM yadyat, sarva mithyendrajAlavat. For Private And Personal Use Only
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dRzyaM yattana me kiJcid, dhruvaM jJAtaM vivekataH AtmArivandhurAtmAme, duSTA'duSTavicArataH // 86 // bAhyabhAvasya saMsargAta, kiM me jAtaM tathA gatam nA'haM saMsargato lipto, rAgadveSa vivarjanAt. // 87 // kApi naiva kartA'haM bhoktA'pi naivabhogabhAk; anyato'haM prabhinno'smi svAtmani svAtmatAhivai. // 88 // antarmukhopayogena, vatiSye'haM mudAdhruvama ; sAdhayiSyAmyahaM zuddhAM, svakIyA mAtmazuddhatAm . // 89 // kiMsvargeNa ca rAjyena, nA'haM liGgI na jAtibhAk; nA'vRddho yuvAbAlo, dehastho'pi na dehya ham. // 90 // manovAga dehayogehi, bhinno'smi vastutaHsvayam; anantazaktirUpo'haM, jyotiSAmapi bhAsakaH // 91 // nA'haM varNI naca tucchaH kathamaudayikeSvahaM; svamavad bAhyabhAveSu, nA'haM nA'haM smarAmyahaM. // 92 // vastutaH zuddhampo'haM, janmamRtyu narAtigaH nikalpAtItarUpo'ha, mAtmA vichinnasaMzayaH kathaMcitrabhavaM prApya, sadguru prabhubodhataH vijJAtaM satsvarUpaM me, dhanyo'smi kRtapuNyakaH // 94 // namAmi satsvarUpaMme, jJAtAyena parAtmatA; zuddhasphaTika saMkAzo, brahmA viSNu mahezvaraH // 95 // sarveSvahaM sarvabhinno, jJAnaparyAyavyaktitaH alokikasvarUpo'haM, bhinno'sminAmarUpataH For Private And Personal Use Only
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir marvaM jaDavazaM duHkhaM, sarva svAtmavazaM sukhaM; saMkSepeNa samAkhyAtaM, lakSaNaM duHkha zarmaNoH svatantraH zuddhabhAvena, pAratantryaM vibhAvataH nispRhaH sarvakAmebhyo, yataH kimavaziSyate. // 98 // madIyaM yannatadbhinnaM, bhinnatanna madIyakam ; kutaH zocAmi tupyAmi, bAhyabhAvamanAzritaH saccidAnandarUpo'haM, prApto'smi zuddha cetanAm / jAgrato'smi svarUpAtyA, sarva pazyAmi svAtmavat // 100 // gantA'pi nAsmyahaM gantA, vaktA'pi vANyagocara; kathyate bAhyabhAvena, yadyattannA'smi vastutaH // 101 / yad dRzyaM tanna jIvo'haM, korAgo dRzyavastuSu; dRzyavastuSu nibaMdho, hyAtmArAmaH sadAsmyaham . // 102 / / mahyaM na kupyate ko'pi, kopyaM tannA'smi vastutaH duSyaM jagati naivAtra, vastuto'haM na zabdabhAk. // 103 / / zabdasRSTiM prajAnAmi, zabdasRSTiH kadA na me; zabdajAle na pANDityaM, vastuto me zubhAvahaM. // 104 / / yogyajIvaprabodhArtham , bhASe bhASAM tu vaikhriim| zabdabrahmapabhinno'smi, parabrahmA'mmi vastutaH bhASAvicitra vAcyo'haM kathaMcit savyapekSataH avaktavyaM svarUpaMme, zabdAnAM tatra kA gatiH // 106 // niHkrodho nirahaMkAro, nirmAyo lobhanAzakRta, bAhyabhAvatamohantA, brahmajJAnadinezataH // 107 // For Private And Personal Use Only
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir doSoparAga mukto'ha, mAtmArAmaH sanAtanaH anantajJAna paryAya, ranantajJAnadhArakaH // 108 // AtmArAme parAbhaktiH, parabrahmANi magnatA; pUrNAnandamayaH pUjyo, mahAdevaH svarUpabhAk. // 109 // parAnandakaraM zuddhaM, zuddhavyaktiprabhAsakam ; dharmadevaM sadApUjyaM, sadguruM naumi bhAvataH sadgurustu svayaMzuddhaH svAtmArAmo nigadyate vastutaH zabdaparyAya, nirvAcyo rUpi dravyataH // 111 // cyAnayogena gamyo'haM sarvazaktiniketanaH mohabhAvakSayaM nItvA, svAde jJAnAmRtaM svayam. // 112 // nindantu ke stuvantuke, gAlidAnaM dadantu ke sAkSyAtmA sarva vastUnA, mAtmajJAnena sarvadA. aspo'hamadAhyo'ha, macchedyo'haM niraJjanaH manaH paro'hamAtmA'smi, sUkSmAt sUkSmaH parAt paraH // 114 / / paJcAkSeSu mamatvaki, tatkRtye navamAtmatA; karmapaGkanihattatvAH, prakAze sarvavastuni. // 115 // naTavada bhavagehe'smin, nATitaM citraceSTitaiH jJAtaM nijAtmasAmarthya, jAgrahAtmA prabhAsate. // 116 // yAdRk samyak svarUpaMme, tAdRj jJAtaM gurogirA; anAdikAlamithyAtva, svamaM naSTaM samutthitaH AtmasvabhAvadharmayaM, sAdhayiSyAmi yatnataH vastutaH siddharUpo'haM, sarvasiddhimahAlayaH // 118 // For Private And Personal Use Only
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 304 AtmA caitanyarUpo'haM zuddha nizcayataH smRtaH AtmavIryaM samAdhAya, yoganiSTho bhavAmyahaM. apUrva yogasAmarthya, sarvazAstre prakIrtitam sarvasaMga parityajya, svAtmotkarSa karomyaham . vyakRtyA'saMkhyapadezairhi, jIvo'haM sarvadharmabhAka nityAnandanidhAno'haM, bAdyAnandaM tyajAmyaham . mandirasaMstho'pi dehAda bhinno na saMzayaH sattAtaH siddharUpo'I, dehe jIva jinezvaraH santo jJAnakriyAniSThAH pUjayanti mahezvaraM; sAmyavArikRtasnAnA, bhaktipuSpairyajantihi. yajantijJAnadIpena, zuddharUpaphalenaca; parAtmamaGgalamApyai, kurvanti bhAvamaGgalam. vAdayanti paramemNA, satyaghaMTAM muhurmuhuH samAdhau zuddhatAM prAptAH parAtmAno bhavatihi. sAkAraMca nirAkAraM, sattAto vyaktitaH svayaMH AtmarUpaM sadAramyaM, pAraM hi naiva prApyate. rajastamavinirmuktaM, nirbhayaMca nirAmayaM; rUpAtItaM canissaGga, brahmarUpaM madIyakama. ahaMtvanaiva yatrA'smi, duHkhavalirnayatracaH nacAyuryonimANAzca taddhAma paramaM mama nirdezyaM kSAyikaM bhavyaM bhavyA'bhavyasvabhAvakam ; AdhivyAdhivinirmuktaM tanmesthAnaM sanAtanam " For Private And Personal Use Only // / 119 / / // 120 // // / 121 / / / / 122 / / / / 123 / / / / 124 / / // 125 // / / 126 / / // 127 // // 128 // / / 129 / /
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 305 tatmAtyarthamupAsyo'yaM, sarvArthaprakAzakaH AtmAnantaguNasthAnaH yatra sarvahi mIyate. // 130 // samyakzrutenasaMprApyo dehastho cirano jinaH kaizcid dhyAnakriyAniS?, nibhi dRzyate prabhuH // 131 // saMnyAsinA paraH prApyaH kUTastho nizcalo vibhuH mamatvabhAvasannyAsA, dAtmA sanyAsavAnsmRtaH // 12 // nirmamo nirahaMkAro, nirAsakto jitondrayaH jJAnagarbhitavairAgI, siddhabhUyAya kalpate. // 133 // sAmyabhAva sthito haMso, navaSTinaivakAGkati bhave muktau samatvaMhi, prApya siddho'bhidhIyate. bAhyakarmANikurvansan , karmaNA naiva lipyate; cetasA mohasannyAsAt , saMvarIti prakathyate. pUrNavyaktisvarUpoya mAtmA siddha iti smRtaH evaMbhUtanayenaivaM, jJAtavyaM jJAnayogibhiH yasmAnotinate loka, stasmonnodvijate svayaM harSazokavinirmuktaH saca sarvapriyaH sadA. // 137 // kAmpabhomyasya sannyAsaM, mAnasikaM tapaH smRtaH sarvakAryaphalatyAgI, tyAgI sarvottamo mahAn . // 138 / / Atmadharmasya saMrAgAda, bAhya rAgaH pralIyate / AtmasAmyasamAlambAt , surAgo'pi vihanyate. // 139 // samyaktvAdiguNasthAnaM, prApyordhvagacchatidhuvam ; guNamthAne guNamApti, vizuddhiruttare'dhikA. For Private And Personal Use Only
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zuddhavyavahAramAlambya, zuddhAtmAbhavati sphuTam ; marvajJaH sarvadRSTAca, sarva jAnAti pazyati. bhavadbhUtabhaviSyacca, utpattivyayadhrauvyakaM; jJeyAkAraM jagadayatra, tasmai siddhAtmanenamaH / / 142 // brahmaviSNumahezAzva, devAyatra pratiSThitAH ratnatrayIsvarUpeNa, tasmai zuddhAtmane namaH advaitAnAM paraMbrahma, dvaitAnAM dvaitabhAvanA; sAGkhyAnAM puruSo yatra, samyakrakhyAtaM vypekssyaa.|| 144 // astinAstisvarUpAye, sarvadharmA vyapekSayA; jJeyAH pratiSThitA yatra, jJeyaM syAdvAdadarzanam // 145 // darzanAni jinAMgAni, sarvANi hi vyapekSayA; nadyo'bdhAvivalInAni, jJeyaM syAdvAdadarzanam // 146 / / samyag vyapekSayA jJAte, vastuni naiva vidyate; mithyAvAdo dhruvaM yatra, samyaktvaMtatmAtISThitam . // 147 / / ekaM jAnAti tatsarva, jAnAtIti vinizcayaH sarva jAtAni taddhayekaM, jAnAtIti smRtau smRtaH // 148 / / sadasadAdibhAvAzca, jJeyAH sarve vyapekSayA; vizeSAvazyake khyAtaM, vicAryatat punaH punaH // 149 // sarvasiddhAntasAro'ya mupAdeyo vicakSaNaH jJAnadarzanacAritra, guNAnAmAzrayo vibhuH / / 150 // unmanIbhAvamAsAdya, sarvatra brahmaniSThayA; yogino nizcalaM nityaM, prApnuvanti zivaM padaM. // 151 / / For Private And Personal Use Only
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 307 // 152 / / // 154 // // 155 // // 156 // guhyAd guhyataraM tattvaM, vacmi ziSyA upakRta; jJAnabhaktiM samAlambya, bhajantu sAmyabhAvanAm zuddhasthiropayogena, dhyAnaM kRtvA hi mUrdhani parabrahmINa saMlIno, bhuJje'haM paramAmRtam. samAdhisanniviSTho'haM, mRtyubhItivivarjitaH mRtyuharati prANAMzca, jIvo nityaH sanAtanaH bAhyaM jAnAmi pazyAmi, tatra na prativandhatA; svacchAdarza svarUpame. sarva tatra prabhAsate. puNyapApasya bhogaM hi, vastuto na karomyaI; anilepatAvastho, bhAsate brahmayogirAda. rAgadveSAtmikAM vRtti, saMtyajAmi svavIryataH tattvamasyAdilakSyo'haM. samyagzuddhAtmadRSTitaH OM so'haM brahma jApana, sarvakarma vilIyate; svAtmaparAtmanorakyaM. tasmin dRSTa parAtmAni. parAtmanamtvahaMdAsa. AdhAbhyAse vicAryate; paripakvasamAdhautu, parabrahmAsmi nizcitam . sarvakarmakSaye jAte, paramAtmeti kathyate; Atmaiva paramAtmA'smi, karmopAdhiSabhedakRta. dhyAyAmitaM parAtmAnaM, satsvarUpaM sukhAlaya antaH svarUpamano'haM, pUrNAnanda mahodadhiH AtmavIrya samAlamvya, dhunvan kamarajaH kaNAn; AtmA'saMkhya pradezAnAM, nirmalIbhAvamAzraye. // 158 // / / 159 // / / 160 // // 12 // For Private And Personal Use Only
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 308 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmadRSTi pratApena, sAkSAdAtmA madRzyate; yatra tatrA'pitarasmartA, zuddhabhaktyA tadAzraye. bhUtAzca vartamAnAzca bhAvinoye jinezvarAH jIvA eva parAtmAno, bodhe samyag vivekataH lakSyalakSaNayukto'haM, bhAvazAntiprakAzakaH guNaparyAyavAn soshaM, vizveza stattvAbhAskaraH Atmani muktatA khyAtA, paraMjyoti nirAmayaH surAmurendra saMpUjyaH sarvalabdhi ziromaNiH. AtmA jJeyaH sadA dhyeyaH svavad vAcchitapradaH kimartha bAhyabhAveSu, bhramaNaM hi nirarthakam . sarva vidyAsu zreSThA yA vinA niSphalAH kriyAH AtmavidyA sadArAdhyA, durlabhA janmakoTibhiH nazyanti vyAdhayaH sarve, bhAvatapasAmahItale; AtmajJAnapratApena, sarvasaMpada vijAyate. alaM mithyAvivAdena, jJAnaM sarvajJabhASitam ; anekAntanayAt siddhi, bhASitA jJAnayogibhiH jinAjJApAratantryeNa, yatitavyaM mumukSuNA; yathA moho vilIyeta, yatitavyaM tathAtmanA svasamayavihAreNa, gantavyaM mokSasammukhaM; sAdhyabinduH sadAtmAvai, smAraM smAraM kSaNe kSaNe. upAsyosezya AtmAvai lakSyajApena yogibhiH lakSyadattopayogena, zuddhaM ca nirmalaM padaM - For Private And Personal Use Only // 163 // / / 164 // // 165 // // 163 // // 167 // / / 168 / / / / 169 / / // 170 // // / 171 / / / / 172 / / // 173 //
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 302, madbhiH sAmarthyaparyAyai, jJAtavyaM tasvamAtmanaH anekAntASTapa:zva. dharmo jJeyo vicakSaNaiH // 174 // nayabhaMgapramANaizca, sabhyajjJAnaM prajAyate; samyaktvaM dravyabhAvAbhyAM, samyakcAritrasaMsthitiH // 175 // apramattadazAM prApya. sahajAnandasya bhoktRtA; dhyAninaH saMbhavenityaM, samyag jAnAti yogirATa. // 176 // Atmano darzanaM prApya, paramAtmA bhaved dhruvam ; patadukta samAsena, jJAtavyaM jJAna yogibhiH // 177 / / AtmadarzanagIte'yaM zuddhacaitanyadarzikA tricaturthabhava mokSaH pAThakAnAM samAdhitaH // 178 // AlokyAdhyAtmazAstrANi, bhAvitAtmasamAdhinA; upakRtya kRtA gItA buddhisAgara sAdhunA, // 179 // ammadAvAdanagare, kRtvAca mAsakalpakama; bhavyAnAM sAbhyasiddhayartha, kRtA kAcidupakRtiH // 180 // bANapaNNidhicaMdrAbde(1965 jeThazudI 13)jyeSThamAse sitedale trayodazyAM kRtA gItA zarmadA budhavAsare. // 181 // jIvAH sarve sukhaM yAntu, zAntiH sarvatra vartatAm ; vaktRzrotRSu mAGgalyaM, jayazrIzca dhruvA sadA. // 182 / / itidvayazItyuttarazatazlokamitAAtmadarzanagItAsamAnA / For Private And Personal Use Only
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only