Book Title: Siddhachakra Varsh 03 - Pakshik From 1934 to 1935
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૧૯૮
શ્રી સિદ્ધચક્ર
ફેબ્રુઆરી-૩૫ ગુણોને આવરીને લુપ્ત કરનાર જ્ઞાનાવરણીયાદિ ઉદયને રોકવા માટે શાસ્ત્રકારોએ દીધેલો ઉપદેશ કર્મોનો નાશ કરનાર કોઇપણ હોય તો તે માત્ર એ નિર્જરારૂપી ગુણનો અંતરાય કરનાર જ થાત, તપસ્યારૂપી મહાગુણ જ છે. જો કે દરેક આત્મા પણ વાસ્તવિક રીતિએ ફક્ત તીર્થકર નામકર્મ કે દરેક ક્ષણે જ્ઞાનાવરણીયાદિ આઠ કર્મો ભોગવતો આહારક નામકર્મ સિવાયના કર્મોનો ઉદય જ હોવાથી દરેક સમયે આઠે કર્મનો નાશ એટલે અશુભ ગણાય છે, કેમકે તે શેષ કર્મનો ઉદય નિર્જરા કરે જ છે, કેમકે જે જે કર્મ ભોગવવામાં નિર્જરા કરાવે તેના કરતાં સંખ્યાત, અસંખ્યાત કે આવે તે તે કર્મ આત્માથી જુદું પડે છે એટલે ક્ષય
અનંતગુણ એવાં કર્મોનો બંધ કરાવે છે. આ વસ્તુ પામે જ છે, પણ તેવી રીતે દરેક ક્ષણે ભોગવવાથી
વિચારતાં કર્મોના ઉદયથી થતી નિર્જરાને નિર્જરાના થત જ્ઞાનાવરણીયાદિનો ક્ષય આત્માને કંઇ પણ
ભેદમાં ન ગણાવાય અને તે તે કર્મોના ઉદયના ગુણ ઉત્પન્ન કરતો નથી, કારણ કે ભોગવવાથી
કાર્યને સારાં ન ગણાય કે તે કરવાનો ઉપદેશ
શાસ્ત્રકારો ન આપે તે સ્વાભાવિક જ છે, ક્ષય કરાતાં કર્મો કરતાં પણ તે વખતે બંધાતા કર્મો
શાસ્ત્રકારોના કથન મુજબ કર્મક્ષયરૂપ નિર્જરાના તે ભોગવાયેલાં કર્મો કરતાં ઓછાં હોતાં નથી,
બાર ભેદો છે અને તે બાર ભેદોને તપ એમ અને તેથી જ સંસારમાં રહેલા દરેક જાતિના અને
કહેવામાં આવે છે. ગતિના જીવો અનાદિકાલથી દરેક સમયે આઠ કર્મનો ભોગવટો કરી નિર્જરા કરવાવાળા છતાં
તપથી સકામ નિર્જરા ને સમ્યગદર્શનાદિની પણ અનાદિકાલ થયો હોય તો પણ આગળ વધ્યા નહિ. અર્થાત્ તેવા કર્મોને ભોગવવાથી થતી
ધ્યાનમાં રાખવું જરૂરી છે કે કર્મોની અકામ નિર્જરા સંસારના સર્વ જીવોને અનાદિથી હોવા ?
વા કે સકામપણે નિર્જરા થયા સિવાય જીવો કોઈ છતાં તે નિર્જરા કાંઇ પણ વિશેષ ગુણ કરનારી ન દિવસ હોવાથી અને અધિક કર્મનો બંધ કરાવાવાળી
દિવસ પણ સમ્યગદર્શનાદિ ગુણોમાંથી કોઈ પણ
ગુણને પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી. પ્રથમ સમ્યગ્ગદર્શન હોવાથી તે કર્મના ભોગવટાને નિર્જરાના ભેદ
ગુણ પણ મિથ્યાત્વ મોહનીયની સિત્તેર કોડાકોડ તરીકે ગણાવી નથી. ધ્યાન રાખવું કે કર્મના ઉદયથી થયેલી નિર્જરા એ અધિક કર્મને બંધાવનારી
સાગરોપમની સ્થિતિમાંથી જ્યારે ઓગણસિત્તરે છે, અને તેથી જ ક્રોધાદિક અને પુરુષવેદાદિકના
કોડાકોડ સાગરોપમની સ્થિતિ પલ્યોપમના ઉદય વખતે જો કે તે તે ક્રોધ અને પુરુષવેદાદિકનો
અસંખ્યાતમા ભાગે અધિક એવી ખપાવે ત્યારે જ ક્ષય થાય છે, પણ તે પુરુષવેદાદિ અને ક્રોધાદિકના
એટલે અંતઃ કોટાકોટિ સાગરોપમની સ્થિતિ કર્મોનો ભોગવટાથી ક્ષય કરતાં ઘણા જ ચીકણા
મિથ્યાત્વાદિ સકલ કર્મોની રહે ત્યારે જ જીવ કર્મ બંધાય છે અને તેથી તે ઉદય લારાએ
સમ્યગ્દર્શન અને સમ્યગૂજ્ઞાન પામે છે. એ કંઇક ક્રોધાદિકના ક્ષય કરનાર જીવને નરકાદિકનું આયુષ્ય
અધિક અગણોતેર કોડાકોડી સાગરોપમની સ્થિતિનો બાંધી, તે નરકાદિ દુર્ગતિમાં રખડવું પડે છે, અને ક્ષય જીવને અજ્ઞાન દશા હોય ત્યારે જ થાય છે, તેથી જ શાસ્ત્રકારો પુરુષવેદાદિક અને ક્રોધાદિકના અને તેથી તેને અકામ નિર્જરા જ કહેવાય છે, અને ઉદયમાં રોધ કરવા માટે જ શાસ્ત્રકારો મુમુક્ષુઓને શાસ્ત્રકારો પણ તે કાંઇક અધિક અગણોતેર કોડાકોડી ઘણા વિસ્તારથી ઉપદેશ આપે છે. જો એવી રીતે સાગરોપમની સ્થિતિના ક્ષય કરવાવાળા પરિણામને ઉદયદ્રારાએ ભોગવાતા ક્રોધાદિ કર્મોમાં દુષ્ટ કર્મોનો યથાપ્રવૃત્તકરણ કહે છે. અર્થાત્ તે કરણની વખતે બંધ અને દુર્ગતિઆદિ ન હોત તો તે ક્રોધાદિકના કોઈપણ જીવને જીવાજીવાદિક તત્ત્વોનું કે આશ્રવ,
