Book Title: Siddhachakra Varsh 03 - Pakshik From 1934 to 1935
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૩૪૯
શ્રી સિદ્ધચક્ર એપ્રિલ, તથા ૧૮મી મે - ૧૯૩૫ નિશીથ સૂત્ર” ભણવાનું નહિ હોવાથી પહેલા શ્રદ્ધાન, અને પરિપાલનને અંગે સુદેવ, સુગુરુ અને શ્રુતસ્કંધ વિગેરેમાં તેવા ઉત્સર્ગ અપવાદો સુધર્મ તરીકે પ્રતિપાદન કરનારી ધર્મકથા હોવાથી દ્રવ્યક્ષેત્રાદિકના નિરૂપણ ન હોય અને કેવળ તે તે ધર્મકથાનું યથાસ્થિત પ્રતિપાદન કરવાનું તેમજ સૂત્ર આચારને નિરૂપણ કરવામાં કટિબદ્ધ હોય જેના પ્રતિપાદનથી શ્રોતાઓને શ્રદ્ધા થઈ શકે. તેવા અને તેથી જ આચારપ્રકલ્પનું જ્ઞાન થયા સિવાય અધિકારવાળાનું યોગ્ય પ્રતિપાદન ત્યારે જ ગણી ઉત્સર્ગોપવાદાદિક અને દ્રવ્યત્રાદિકનું સમ્યજ્ઞાન શકાય કે જ્યારે પ્રતિપાદન કરનાર પોતે જેને ન થાય અને તેથી જ આચારપ્રકલ્પને ધારણ આદર્શપુરુષ તરીકે ગણાવે તે અનુપયોગથી પણ કરનારોજ ઉત્સર્ગાદિક અને દ્રવ્યાદિકને જાણનારો છકાય જીવને બાધ કરનારો હોય નહિ અને પોતે થાય અને ત્યારે જ તે ધર્મ કથાને લાયક થાય પણ છકાય જીવને બાધ નહિ કરવાની પ્રતિજ્ઞાવાળો એમ આ ઉપરથી સ્પષ્ટ જણાવે છે. આ જ હોવા સાથે તે છ એ પ્રકારના જીવનિકાયની રક્ષાને કારણથી શાસ્ત્રકારો જઘન્ય ગીતાર્થપણું ઓછામાં માટે પ્રવર્તનારો હોય તો જ તે શ્રદ્ધેય ધર્મકથાને ઓછો આચારપ્રકલ્પને ધારણ કરે તેને જ ગણે છે નિરૂપણ કરનારો બની શકે, માટેજ શાસ્ત્રકારોએ અને ગીતાર્થપણા સિવાય સામાન્ય સાધુસમુદાયને ધર્મકથા કરનાર તરીકે જ્ઞાનની અપેક્ષાએ જેમ દોરનારા પણ બનાય નહિ તો પછી ઇતર ધર્મમાં આચારપ્રકલ્પ અધ્યયનને ધારણ કરનારા યોગ્ય રહેલા કે ધર્મની શ્રદ્ધા વગરનાને ધર્મકથા દ્વારાએ ગણ્યા તેવી રીતે ક્રિયાની અપેક્ષાએ પાંચ મહાવ્રતોમાં ધર્મમાં લાવવાનું કાર્ય તો તેઓને સોંપાય જ કેમ? મૂળરૂપ જે છ જવનિકાયની દયાને ધારણ કરનારા અર્થાત્ અગીતાર્થને દેશના દેવાનો અધિકાર નથી. સર્વવિરતિવાળાને જ યોગ્ય ગણી સ્પષ્ટ અક્ષરોમાં
ધર્મકથા નામનો સ્વાધ્યાયનો પાંચમો ભેદ જણાવ્યું છે કે - અનંતા ભવોના કર્મોને મથી જે આગળ જણાવ્યો છે, તો અધિકારીઓ જેવી નાખનાર અને ભવ્ય જીવ રૂપી કમળને વિકસ્વર રીતે ઉત્સર્ગાદિક દ્રવ્યાદિક તથા શ્રોતાની પરિણતિ કરનાર એવા ત્રિલોકનાથ તીર્થકર ભગવાને નિરૂપણ વિગેરે જાણવા માટે શ્રીઆચારપ્રકલ્પના ધારકો
કરેલો ધર્મ આચારપ્રકલ્પને ધારણ કરનારા થઈ શકે છે, તેવી જ રીતે તે ધર્મકથામાં પંચ સાધુઓએ જ નિરૂપણ કરવો. મહાવ્રતની સ્થિતિ ઉપર જ સર્વ ધર્મકથાનો અધિકાર આ ઉપરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે ધર્મકથા હોવાથી પંચ મહાવ્રતને ધારણ કરનારજ તે નામનો સ્વાધ્યાયનો પાંચમો ભેદ એ ગીતાર્થ ધર્મકથાના અધિકારી બની શકે છે. જેઓ હિંસાદિથી સાધુઓને જ હોય, તે સિવાય બીજાઓને હોય સર્વથા નહિ વિરમેલા હોય અગર માત્ર ત્રસ નહિ તો પછી શ્રી શ્રીપાળ મહારાજા જ્ઞાનપદનું જીવની હિંસાદિથી વિરમેલા હોઈ પાંચ આરાધન કરતાં સ્વાધ્યાય દ્વારાએ એટલે પાંચે સ્થાવરકાયથી અવિરમેલા હોય અને તેવાઓ છ પ્રકારનો સ્વાધ્યાય કે જેમાં પાંચમો ધર્મકથા જીવનિકાયની ત્રિવિધ ત્રિવિધ હિંસા ટાળવાની નામનો ભેદ આવે છે તે દ્વારા જ્ઞાનપદનું કથા કરે અગર અન્ય મતોમાં પૃથ્યાદિક છએ આરાધન કેમ કરી શકે ? આના સમાધાનમાં જીવનિકાયનું પરિજ્ઞાન અને પરિપાલન ન હોવાથી પ્રથમ તો એ સમજવાનું છે કે શ્રાવકના તેઓને કુદેવ, કુગુરુ અને કુધર્મ તરીકે નિરૂપણ વંદિત્તાસૂત્રની અંદર વિવરીયાવVIgય એ કરી તેને છોડાવવા માટે કરાતી ધર્મકથા તેમજ વાક્યથી જીવાદિક તત્વોને અંગે થયેલી વિપરીત પૃથ્વી કાયઆદિ ષજીવનિકાયના યથાર્થ જ્ઞાન, પ્રરૂપણાથી શ્રાવકને પ્રતિક્રમણ એટલે મિચ્છામિ
