Book Title: Siddhachakra Varsh 03 - Pakshik From 1934 to 1935
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
, , , , ,
૩પ૩.
શ્રી સિદ્ધચક એપ્રિલ, તથા ૧૮મી મે - ૧૯૩૫ તે નવો આવેલા શ્રોતા ધર્મનું તત્વ માત્ર અંશથી રીતે અહીં સર્વવિરતિની શક્તિ મેળવવા માટે જ પાપ છોડવામાં સમજી લઈ તે અંશથી પાપ દેશવિરતિની સ્થિતિ ધારવાની છે. આ ઉપરથી છોડવારૂપ દેશવિરતિને ગ્રહણ કરી કૃતાર્થતા માને એમ નહિ સમજવું કે જેમ સ્કુલના જીવન સિવાય તો જે જે પાપોનો જે જે અંશ તેને ત્યાગ ન કર્યો કોલેજનું જીવન હોતું જ નથી તેવી રીતે દેશવિરતિની તેમાં ઉપદેશકના વચનની જ ખામી રહી અને સ્થિતિ સિવાય સર્વવિરતિની સ્થિતિ હોય જ નહિ, તેથી શ્રોતા જે કાંઈ પાપથી નહિ વિરમવાને લીધે કેમકે અનંતા જીવો દેશવિરતિને પામ્યા સિવાય પાપની પ્રવૃત્તિ કરે તે બધી પાપ પ્રવૃત્તિનું કારણ સર્વવિરતિને પામેલા છે, અને ગણધરાદિક અનેક ઉપદેશક બને અને તેથી તે શ્રોતાએ કરાતા પાપની મહાપુરુષો સમ્યગ્ગદર્શન અને સમ્યગુજ્ઞાનની સાથે બધી અનુમોદના તે વક્તાને લાગે. જેવી રીતે જ સર્વવિરતિરૂપ સમ્યક્રચારિત્રને પામેલા છે. ઉપદેશક પ્રથમ સર્વવિરતિનો ઉપદેશ ન આપતાં આત્માનો સ્વભાવ સર્વવિરતિ રૂપ હોવાથી આત્મા દેશવિરતિનો ઉપદેશ આપે તો ગૃહસ્થ કરાતા સર્વવિરતિને ધારણ કરી શકે એ મુખ્ય માર્ગ છે. પાપોની અનુમોદના તે ઉપદેશક મહાત્માને લાગે, તે સર્વવિરતિ આત્માનો સ્વભાવ અને મુખ્ય માર્ગ એવી જ રીતે ઉપદેશક મહાત્માએ સર્વવિરતિનો છતાં પણ સંસ્કાર, સંયોગ અને સામગ્રીને લીધે ઉપદેશ કર્યા છતાં શ્રોતા પુરુષ અશક્તિ કે પોતે વિષય, કષાય, આરંભ અને પરિગ્રહમાં આસક્તિ આદિના કારણને અંગે સર્વવિરતિ ન આસક્તિવાળો થયેલો હોવાથી અફીણ, દારૂ કે ગ્રહણ કરી શકે, તેવા શ્રોતાને જો દેશવિરતિનો તમાકુના વ્યસન વગરના મનુષ્યો જેમ અફીણ, પણ ઉપદેશ આપવામાં ન આવે તો સર્વવિરતિના દારૂ કે તમાકુના નુકશાન સાંભળી એકદમ તે કારણ તરીકે કરાતી દેશવિરતિની ધર્મારાધનાથી અફીણ વિગેરેની પ્રતિજ્ઞા સર્વદાને માટે કરવા પણ શ્રોતા યુત થાય, અને તેનું કારણ પણ તૈયાર થાય છે તેવી રીતે અફીણ, દારૂ કે તમાકુના ઉપદેશકની દેશના જ બને, માટે શરૂઆતમાં જેમ વ્યસનવાળો મનુષ્ય તે તે વ્યસનને અનર્થરૂપ સર્વવિરતિની દેશના દેવી તેમજ સર્વવિરતિને નહિ ગણીને તેને છોડવાની ધારણાવાળો છતાં પણ લહી શકનાર શ્રોતાને દેશવિરતિની પણ દેશના વ્યસનમાં રગડોળાયેલ હોઈ એકદમ તે દેવી તે યોગ્ય છે.
અફીણાદિના વ્યસનને છોડી શકે નહિ, કે છોડવા ધ્યાન રાખવાની જરૂર છે કે : ચારિત્ર એ
તૈયાર થાય નહિ, ત્યારે તેવા વ્યસનીને નિર્બસની ક્રિયા રૂપ છે, અને જ્ઞાન અને દર્શન તે ક્રિયા રૂપ
થવા માટે ખડીની ગોળી, નાના નાના માપના નથી, અને ક્રિયામાં નિપુણતા હંમેશાં અભ્યાસથી
ભાજનો કે ઉતરતી સંખ્યામાં આવવાનું કરવું પડે જ આવે છે, અને તેથી જ શાસ્ત્રકારોએ સર્વવિરતિની
છે, અને તેવી જ રીતે તે વ્યસનમાં પ્રવર્તેલો પ્રાપ્તિ માટે કરાતા શ્રાવકના વ્રતોમાં શિક્ષાવ્રતનો
મનુષ્ય નિર્વ્યસની થાય છે. તેવી રીતે અહીં પણ એટલે પ્રવેશક પરીક્ષાનો વર્ગ રાખ્યો, અર્થાત્
આરંભાદિકની વિરતિને ગ્રહણ કરવી કે પાળવી તે. સામાન્ય રીતિએ આખી દેશવિરતિની સ્થિતિ,
જગતમાં આરંભ, પરિગ્રહ લારાએ આસક્ત નહિ અને વિશેષતઃ શિક્ષાવ્રતોની સ્થિતિ સાધુપણારૂપી
શતિ માપણી થયેલા પુરુષોને પ્રથમથી જ સહેલ છતાં તેમાં ઉંચી કક્ષાની નિશાળ છે, સ્કુલમાં તૈયાર થયેલો આસક્ત થયેલાઓને તે સર્વવિરતિ મેળવવા માટે જેમ કોલેજમાં જાય અથવા કોલેજમાં જવાની અફીણીયા આદિને ખડીની ગોળી આદિની માફક લાયકાત મેળવવા માટે જેમ સ્કુલમાં જવાય, તેવી દેશવિરતિની અવશ્ય જરૂર હોય છે, પણ તેથી
