Book Title: Siddhachakra Varsh 03 - Pakshik From 1934 to 1935
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૫૦૭
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૧૪-૮-૧૯૩૫ જણાવે છે, પણ ઉત્તરોત્તરમ્ એમ કહીને જ્ઞાન અને આદિના અધ્યયનરૂપ સમ્યકશ્રુત સમ્યગ્ગદર્શન ચારિત્ર બંનેની સમજના જણાવતા નથી આ બધા ઉત્પન્ન થવા પહેલાં મળ્યું છે એમ શ્રુતના ઉપરથી સ્પષ્ટ થશે કે સમ્યગદર્શનની સાથે જ સમ્યકપણાની અપેક્ષાએ પણ શ્રી વિશેષ આવશ્યક સમ્યગૂ જ્ઞાનની કે સભ્ય જ્ઞાનની સાથે જ વૃત્તિકાર સમ્યગૂજ્ઞાનને મોક્ષમાર્ગના વર્ણનમાં સમ્યદર્શનની ઉત્પત્તિ એક પણ સમયના આંતરા સમ્યગ્દર્શન કરતાં પહેલું લાવે તો મળવાના હિસાબ સિવાય માનવી વ્યાજબી છે, અને તેથી જ તે અનુચિત નથી, અથવા પ્રથમ નિસર્ગ સમ્યકત્વ આયુષ્યના છેલ્લા સમયે પણ પમાતા થયેલું હોય અને તેને લીધે અજ્ઞાનનો નાશ થઇ સમ્યકત્વવાળાને એક જ સમયનું સમ્યકત્વ અને જ્ઞાન તો થઈ ગયું હોય અને પછી તે જ્ઞાનના જોરે મતિજ્ઞાન આદિ મનાય છે. હવે જયારે અધિગમ સમ્યગદર્શનને જેઓ મેળવે તેઓની સમ્યગ્ગદર્શન અને સમ્યજ્ઞાન બંને એકી સાથે અપેક્ષાએ વ્યવહારથી સમ્યગૂજ્ઞાનને સમ્યગદર્શન થાય છે, તો પછી મોક્ષમાર્ગના નિરૂપણમાં કોઈક કરતાં પહેલું લે તો તે કાંઈ ખોટું ગણાય નહિ, સમ્યગદર્શનને પહેલું કે, કોઈક સમ્યગ્રજ્ઞાનને અને આ જ કારણથી સ ર્જનશુદ્ધ યો જ્ઞાનમ્ પહલું લે, તો તેમાં કોઈ પણ પ્રકારે વિરોધ માનવાને એ કારિકાની વ્યાખ્યામાં સમ્યગદર્શનને માટે શુદ્ધ અવકાશ નથી. વળી સમ્યગ્દર્શનરૂપી ગુણ જીવાદિક એવું જ્ઞાન-એવો ચતુર્થીને વિગ્રહ કબુલ કરીને નવ તત્ત્વો કે સાત તત્ત્વોનાં શ્રદ્ધાનરૂપ હોવાથી તે અધિગમ સમ્યગ્દર્શન પહેલાં તે સમ્યકત્વપણે તત્ત્વોના શ્રદ્ધાનરૂપ સમ્યગ્દર્શન થવા પહેલાં પરિણમવાવાળું નિસર્ગ સમ્યગુદર્શનનું જ્ઞાન માનેલું જીવાદિક તત્ત્વોનું જ્ઞાન થવું જોઈએ એ તો છે, એ અપેક્ષાએ પણ બાહ્યદૃષ્ટિથી સમ્યગૂજ્ઞાનને સ્વાભાવિક છે, કેમકે જે મનુષ્યને જીવાદિક પદાર્થોનું પહેલું કહેવું તે યોગ્ય જ છે. સ્વયં કે ઉપદેશથી જ્ઞાન જ ન થયું હોય તે મનુષ્ય પ્રશ્ર ૭૬૧-પર્યુષણની થોયમાં વડાકલ્પનો તે જીવાદિક પદાર્થોની હેય, ઉપાદેયપણે શ્રદ્ધા કરી
છઠ્ઠ કરીને એ વિગેરે વાક્યો આવે છે તો શકેજ કેમ ? એ અપેક્ષાએ વિચાર કરીએ તો યથાસ્થિત બોધ તો સમ્યગ્દર્શન થવા પહેલાં થવો
કલ્પસૂત્રને દહાડે છઠ્ઠનો બીજો ઉપવાસ જ આવવો જ જોઈએ, માત્ર મોક્ષરૂપી પરમસાધ્યની અપેક્ષાએ
જોઈએ એવી રીતે છ કરવો એમ ખરું કે ? અને જ્ઞાનનું સમીચીનપણું થવું તે સમ્યગ્દર્શન ઉત્પન્ન
આ વર્ષમાં છઠ્ઠ ક્યારે કરવો ? થયા પછી જ થાય અને તેથી સમ્યગદર્શન ઉત્પન્ન સમાધાનઃ-શ્રી હીરસૂરિજી મહારાજે દીધેલા થયા વિના સમ્યગૂજ્ઞાન ન ગણાય, પણ યથાર્થ અને શ્રી કીર્તિવિજયજી મહારાજે સંગૃહીત કરેલા બોધરૂપ સમ્યજ્ઞાન તો સમ્યગ્ગદર્શનની પહેલાં હીર પ્રશ્નોત્તરમાં ચતુર્દશી, અમાવાસ્યા કે પ્રતિપદ્ થવું જ જોઈએ, માટે યથાર્થ બોધરૂપ સમ્યગૂજ્ઞાન આદિની વૃદ્ધિમાં છઠ્ઠ ક્યારે કરવો એવા પ્રશ્નના મોક્ષમાર્ગમાં પહેલો નંબર લેતો તેમાં પણ કાંઈ
ઉત્તરમાં ચોખ્ખા શબ્દથી જણાવે છે કે આ વિરોધ જેવું નથી. વળી સમ્યગદર્શનના ભેદો જણાવતાં પ્રથમ મિથ્યાષ્ટિ હોય અને સૂત્ર ભણતાં
પર્યુષણના કલ્પસંબંધી છઠ્ઠ કરવામાં કોઈપણ ભણતાં સમ્યગ્દર્શન પામે તેને સૂટારૂચિ
તિથિયોના નિયમને માટે આગ્રહ કરવો નહિ. સમ્યગ્દર્શન થયું છે એમ કહેવાય. તો એ અર્થાત્* બે ચૌદશો હોય તો પહેલી બીજી ચૌદશનો અપેક્ષાએ સમ્યગ્દર્શન થવા પહેલાં અંગ, ઉપાંગ પણ છ થાય, બે અમાવાસ્યા હોય તો તેરશ,
