Book Title: Siddhachakra Varsh 03 - Pakshik From 1934 to 1935
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
૩૫૮
શ્રી સિદ્ધચક્ર એપ્રિલ, તથા ૧૮મી મે - ૧૯૩૫ કહેવામાં આવે તે સિવાયના અન્ય પાપની ભક્તિરાગનું સ્વરૂપ અને તેની જરૂરીયાત અનુમતિ અર્થાન્તરે અનુજ્ઞા કરેલી ગણાવામાં આવે
એવી રીતે સર્વવિરતિ કે દેશવિરતિવાળાં તેવી એક અંશે પણ પાપની અનુજ્ઞાવાળો ઉપદેશ થયેલા જીવો પોતાની તે સર્વવિરતિ કે દેશવિરતિને સર્વપાપથી ત્રિવિધ ત્રિવિધ વિરતિ કરનારા માટે
તન, ધન, કુટુંબ વિગેર સર્વના ભોગે પણ સુરક્ષિત યોગ્ય જ ગણાય નહિ, વળી કદાચિત તે શ્રોતા
કરવાને તૈયાર રહે છે, અને તેથી તેવા જીવો તેવી દેશથી વિરતિ સાંભળીને તે સુખે આચરી વિરતિમાં એટલે સર્વવિરતિ કે દેશવિરતિમાં એક શકાય તેવી ગણીને તેમાં જ અવસ્થિત થઇ જાય નિષ્ઠાવાળા હોઇ વિકિપરાયણ કહેવામાં આવે અર્થાત્ જે અધ્યવસાયો ઉલ્લાસ પામ્યા હોત તો છે, તેવા સર્વવિરતિ કે દેશવિરતિમાં એક સર્વવિરતિને પ્રાપ્ત કરાવી શકત તે અધ્યવસાય નિષ્ઠાવાળા મહાનુભાવોની ઉપર કેવલ વિરતિના દેશ થકી પાપની વિરતિ કરવામાં જ રોકાઈ જાત જ બહુમાનને અંગે જે રાગ ધરવામાં આવે અને તેવી રીતે થેયલું મોટું નુકસાન તે ઉપદેશકની છે તે જ વિરતિનો ભક્તિરાગ કહેવાય. આ દીર્ધદર્શિતાના અભાવને જ આધીન થાય, માટે વિરતિના ભક્તિરાગમાં ચક્રવર્તિ અને દ્રમકપણાનો, જ સર્વવિરતિનો ઉપદેશ આપ્યા સિવાય રાજા કે રંકપણાનો, શ્રીમંત કે દરિદ્રનો, શેઠ દેશવિરતિનો ઉપદેશ આપવામાં શાસ્ત્રકારોએ કે નોકરનો, શત્રુ કે મિત્રનો, સ્વજન કે પરજનનો, પ્રાયશ્ચિત જણાવેલું છે.
વિભાગ રહેવાનો અવકાશ નથી, અને જો તેવો દેશવિરતિનો પણ ઉપદેશ કર્તવ્ય જ છે. વિભાગ સર્વવિરતિ કે દેશવિરતિવાળાને અંગે રહે,
તો તે શુદ્ધ ભક્તિરાગ નથી, શુદ્ધ ભક્તિરાગ પૂર્વે જણાવ્યા પ્રમાણે સમ્યકત્વ પામેલા
તો કેવળ સર્વ કે દેશથી થતી વિરતિના બહુમાનને જીવને સર્વવિરતિનો ઉપદેશ આપતાં કેટલાક
અંગે જ રહેલો છે, જેવી રીતે ષખંડ ભારતના લઘુકર્મી જીવો તો તે જ સમ્યકત્વની સાથે
ભોકતા ચક્રવર્તિઓ ત્રણ ખંડના માલિક વાસુદેવો સર્વવિરતિને પ્રાપ્ત કરે છે, પણ સર્વ જીવો કરણીમાં
અને અનેક દેશના સ્વામી રાજા મહારાજા શુદ્ધ સરખા ન હોય એ નિયમને અનુસરીને હિંસાદિક - ભક્તિભાવથી વિરતિની અધિકતા ગણીને સર્વ પાપોથી વિરિત કરવાનું પોતાની અશક્તિ કે સર્વવિરતિ ગ્રહણ કરનારા એક સામાન્ય સાધુને આસક્તિને લીધે અસમર્થ જણાય તો તેવા જીવો પણ અતિશય ભક્તિભાવથી વંદન કરે છે, અને વિરતિના માર્ગથી સર્વથા દૂર રહે નહિ, અર્થાત્ પોતાની જગતમાં સર્વોપરી સ્થિતિને તે વંદનના નિરંકુશપણે સર્વ પાપમાં પ્રવર્તેલા રહે નહિ, અને અધિકારમાં અંશે પણ પેસવા દેતા નથી, તેવી અંશે પણ પાપની વિરતિ કરવાવાળા થવાથી રીતે ભક્તિ કરનારા પુરુષોએ પણ વિરતિવાળાની પરિણામે સર્વ પાપોથી સર્વથા વિરતિ કરવાવાળા ભક્તિ કરતી વખતે પણ તેવો રિદ્ધિસમૃદ્ધિ, થાય એ મુદાથી સર્વવિરતિના પહેલા વર્ગ તરીકે નાતજાત કે સ્વજન પરજનનો ભેદ નહિ રાખતાં દેશવિરતિ એટલે કંઇક અંશે પાપની નિવૃત્તિ
નિર્વિશેષપણે ભક્તિ કરવી જોઇએ અને તેને કરવાનો ઉપદેશ આપવાની જરૂર રહે, આવી રીતે
સ્થાને રહેલો રાગ તે જ ભક્તિરાગ કહી શકાય. સર્વવિરતિ કે દેશવિરતિને પામેલા જીવો વિરતિવાળા
જો કે સગાસંબંધમાંથી દેશ કે સર્વથી વિરતિ
લેનારા ઉપર કંઇક અંશે નેહરાગ હોય છે ગણાય છે.
