Book Title: Siddhachakra Varsh 03 - Pakshik From 1934 to 1935
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૪૩૪
શ્રી સિદ્ધચક્ર
જુલાઈ - ૧૯૩૫ અને તે પ્રાયશ્ચિત્તનું સ્થાન બને છે, એટલું જ નહિ ભક્તિની કિંમત કરતાં પણ તે વિરતિ ધારણ પણ વાદીને જીતવાવાળા શિષ્યની પ્રશંસા નહિ કરનારા મહાનુભાવો ઉપર તેમના ગુણોના રાગરૂપી કરનાર આચાર્યની માફક સંસારને વધારનારો થાય જે ભકિતરાગ કરવામાં આવે તેની કિંમત ઘણી જ છે, અને એટલા જ માટે શાસ્ત્રકારોએ ૩૫ઘ્ર ઉંચી ગણવી જોઈએ. અર્થાત્ સમ્યકત્વાદિ કે એટલે પ્રશંસા નામનો આચાર જણાવી પ્રશંસામાં વિરતિ આદિક ગુણવાળાઓની અશનાદિ દેવાદ્વારાએ ઐચ્છિકપણું નહિ જણાવતાં મનુપજીંપા ને અનાચાર થતી ભક્તિ વ્યવહાર ભક્તિ કે દ્રવ્ય ભક્તિ તરીકે જણાવી ૩પદછંદUT એટલે પ્રશંસાનું ફરજીયાતપણું ગણાય, જ્યારે તેની ઉપર તેના ગુણોને અંગે થતો જણાવી તે નહિ કરવામાં પ્રાયશ્ચિત જણાવ્યું છે. આ રાગ જો એ ભક્તિની સાથે મેળવી શકાય તો જ હકીકત ધ્યાનમાં રાખવાથી ત્રિલોકનાથ તીર્થંકર તે ભક્તિરાગ કહેવાય, અને તેજ શુદ્ધ ભકિત કે ભગવાન મહાવીર મહારાજા સરખાએ દેવ, દાનવ પારમાર્થિક ભક્તિ કહી શકાય. આ વાત ખ્યાલમાં અને મનુષ્યની પર્ષદા વચ્ચે કામદેવ અને તુલસા લઈશું, ત્યારે શ્રાદ્ધવિધિ વિગેરેમાં શાસ્ત્રકારોએ વિગેરેની કરેલી પ્રશંસાનું તત્વ માલુમ પડશે, અને ચતુર્વિધ સંઘની ભક્તિ સાથે તેમના આદરસત્કાર તેથી જ મહારાજા શ્રી શ્રીપાળ પણ એકલા સવવિરતિ વિગેરે કરવાને માટે જણાવેલા વિધિઓની કિંમત કે દેશવિરતિ નહિ પ્રણ સામાન્ય રીતિએ સર્વે સર્વ
આપણી સમજમાં આવશે. યાદ રાખવાની જરૂર વિરતિ કે દેશવિરતિને ધારણ કરવાવાળાઓની ઉપર
છે કે શાસ્ત્રકારોએ દર્શનાચારમાં સાધર્મિક ભોજનને ભક્તિરાગ ધરવા લારાએ ચારિત્રપદને આરાધન
દર્શનાચાર તરીકે ગણાવ્યું નથી, પણ સાધર્મિક કરે છે.
વાત્સલ્યને જ દર્શનાચાર તરીકે ગણાવ્યું છે, આ ભોજનાદિ અને વાત્સલ્યરૂપ ભક્તિમાં વિશેષતા. કહેવાનું તત્વ એવું નથી કે સાધર્મિકને અનાદિ,
જો કે આચાર્ય, ઉપાધ્યાય અને સાધુ વસ્ત્રાદિ, સ્થાનાદિ આપવાથી ભક્તિ થતી નથી કે મહાત્માઓને અંગે સ્થાન, અશનાદિ, દેવાધારાએ ભક્તિ કરવી નહિ, પણ આ કહેવાનું તત્વ તો એ આગળ આરાધન જણાવેલું છે અને અહિં પણ જ છે કે સાધર્મિકોની અશનાદિ દ્વારા થતી તેવી રીતે સર્વવિરતિવાળા કે દેશવિરતિવાળાઓને ભકિત તે માત્ર એક વાત્સલ્યનું અંગ છે, વર્તમાન અશનાદિક દેવાધારાએ ભકિત કરી વિરતિનું કાળમાં સાધર્મિકોની ભોજનજારાએ ભક્તિ કરનારા બહુમાન વધારી ચારિત્રપદનું આરાધન કરવા જો કે ઘણા જોવામાં આવે છે, પણ તે સાધર્મિકોના જણાવવું જરૂરી હતું, પણ તે નહિ જણાવતાં અહીં ધર્મપ્રાપ્તિ વિગેરે ગુણોના બહુમાનને લક્ષ્યમાં સર્વવિરતિ કે દેશવિરતિવાળાઓના ભક્તિરાગ રાખીને અનાદિ દેવાધારાએ વાત્સલ્યનું કાર્ય લારાએ જ ચારિત્રપદનું આરાધન જે જણાવવામાં બજાવવારૂપ ભક્તિરાગ ધરાવનારા ઘણા ઓછા આવ્યું છે તે એમ સૂચવે છે કે સર્વ કે દેશથી હોય છે, એમ કહીયે તો પણ ચાલે કે કેટલાક તો વિરતિ ધારણ કરવાવાળાઓની સ્થાનાદિ, અશનાદિ શ્રીમતાની સહેલત તરીકે જ સાધર્મિકોની અશનાદિ દેવાદારાએ કે વિનયાદિ કરવાધારાએ જે ભક્તિ દ્વારાએ બાહ્ય ભક્તિ કરે છે, પણ તેઓએ તે બાહ્ય કરવામાં આવે છે, તે જો કે ચારિત્રપદની ભકિતની સાથે અંતઃકરણમાં તેના ગુણોના આરાધનાને અંગે ઉપયોગી અને અવશ્યકર્તવ્ય બહુમાનને અને તેના આદરને સ્થાન આપવાની તરીકે છે, પણ તેનું ખરું ફળ મેળવનારાઓએ તે ઘણી જ જરૂર છે.
